europa

Upload: pjvb2009

Post on 29-Feb-2016

6 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

apresentação

TRANSCRIPT

  • Lies de Geografia

    9 ano - Unidade ICaptulo I Aspectos Naturais da Europa Prof. Henrique SilvaParte integrante da obra Lies de Geografia,Europa, sia e frica, Editora Scipione.

  • Observe o mapa.Europa - Diviso Poltica - 2006Fonte: Leda sola; Vera Caldini, Atlas geogrfico Saraiva. So Paulo: Saraiva, 2005. p. 60/ http://europa.eu/abc/european_countries/ - acesso em janeiro de 2009 (adaptado).Sidnei Moura

  • ConversaQual a localizao do continente europeu, considerando a principais coordenadas geogrficas, os hemisfrios, a zona trmica e os oceanos?

    Que formaes naturais determinam os limites do continente a leste?

  • Observe a configurao do litoral europeu. Quais os principais mares e as maiores ilhas?

    Quais continentes esto prximos da Europa?

  • O continente europeuHelsinki, capital da Finlndia, na costa do mar Bltico.Com uma rea de pouco mais de 10 milhes de quilmetros quadrados, que corresponde a apenas 7% das terras emersas, a Europa uma das menores pores continentais do globo.Estende-se do oceano Atlntico aos montes Urais (que o separam da sia).Gavin Hellier/ Robert Harding World Imagery/ Corbis/ LatinStockDiferentemente dos outros continentes, as terras da Europa no esto distribudas de forma compacta.

  • O litoral do continente europeu extenso e bastante recortado, contm um grande nmeros de mares, golfos, pennsulas, fiordes e outros acidentes geogrficos.Facilita a construo de portos, favorecendo a utilizao do transporte martimo.Mares europeus mais importantes: Mediterrneo, Negro, Adritico, do Norte, Bltico, da Noruega, Egeu e Cspio.Ao norte, em razo dos clima frios, parte do Atlntico e do rtico congelam-se no inverno, dificultando a navegao.A Rssia um dos pases mais afetados pelas baixas temperaturas nas sadas por mar para o Atlntico. As nicas com as quais pode contar, ficam congeladas durante parte do inverno.

  • Dentre as vrias pennsulas, destacam-se: a Escandinava, onde se localizam a Noruega e a Sucia; a Jutlndia, onde se situa a Dinamarca; a Ibrica, constituda pela Espanha e por Portugal; a Itlica, onde se localiza a Itlia; a Balcnia ou dos Blcs, constituda por Bulgria, Crocia, Bsnia-Herzegovina, Srvia e Montenegro, Macednia, Turquia (parte europeia), Grcia e Albnia.Ilhas e arquiplagos: no oceano Atlntico, o arquiplago Britnico, cujas maiores ilhas so a Gr-Bretanha e a Irlanda, o arquiplago dos Aores e a ilha da Islndia; no mar Mediterrneo, as ilhas Baleares, da Sardenha, Siclia, Crsega e de Creta; no mar Egeu, o arquiplago Grego.

  • EurotnelEm dezembro de 1990, 51 metros abaixo da superfcie do canal da Mancha, operrios ingleses e franceses concluram a abertura do primeiro dos trs tneis previstos no projeto que liga Inglaterra Frana.A idia original da ligao entre os pases foi do engenheiro francs Albert Mathieu, apresentada a Napoleo Bonaparte no sculo XIXFonte: Nova Cincia , n. 21, 1994/ Agncia DW-World. Disponvel em: www.dw-world.de/dw/article - acesso em 13/abr./2005.

  • O relevo e a hidrografiaObserve o mapa.Fonte: Atlas 2000. La France et le monde. Paris: Nathan, 1998. p. 28 (adaptado).Mrio YoshidaEuropa - Fsico

  • O relevo e a hidrografiaObserve o mapa.Fonte: Atlas 2000. La France et le monde. Paris: Nathan, 1998. p. 28 (adaptado).Mrio YoshidaEuropa - Fsico

  • ConversaQuais fronteiras naturais o mapa permite identificar entre a Europa e a sia?

    Quais formas de relevo h no continente europeu?

  • O relevo europeuPredominam as baixas altitudesH cadeias montanhosas com altitudes superiores a 4 mil metros (Alpes) e a 5 mil metros (Cucaso).Formado por planaltos, cadeias de montanhas, plancies e depressesSo encontrados ao norte e distribudos pela parte central do continente.Poro central e sul do continente. A cadeia mais importante a dos Alpes.Cerca de dois teros do relevo europeu, principalmente na parte leste e central do continenteOcorrem junto ao mar Cspio e na Holanda, ao norte do baixo curso do rio Reno.

  • Foto do autorCEDOCMacio central da Frana.Meseta da regio da Pamplona, Espanha.

  • Macio central na Frana.Hemis/ Corbis/ LatinStock

  • As cadeias montanhosas foram formadas por tectonismo. A poro sul apresenta atividade ssmica e vulcnica, que tambm intensa na Islndia. Alm dos vulces, h na ilha cerca de 800 fontes de gua quente, chamadas giseres. Elas lanam gua a temperaturas entre 75C e 100C e so aproveitadas para gerao de energia.Na Islndia, 100% da eletricidade gerada proveniente de fontes de energia renovveis (hidreltrica e geotrmica ou geotermal).Arctic-Images/ Corbis/ LatinStockAs usinas geotermais atualmente geram 845 mW da energia do pas, o equivalente ao de uma usina nuclear, e respondem por um tero das necessidades do pas. A maior parte dessa energia serve para aquecer as casas, a gua que sai das torneiras e as estufas.

  • As fotografias retratam a regio dos Alpes, na ustria.Klaus Hackenberg/ Zefa/ Corbis/ LatinStockWalter Geiersperger/ Corbis/ LatinStockOs Alpes estendem-se aproximadamente desde Nice at Viena, formando um grande arco, que abrange principalmente o territrio da Sua e o norte da Itlia, alm do leste da prpria ustria.

  • Vista externa de tnel sobre os AlpesVista interna de tnel sobre os Alpes.CEDOCCEDOC

  • CEDOCO monte Branco, na fronteira entre a Frana e a Itlia, o ponto culminante dos Alpes. Em 1965 foi aberto sobre ele um tnel de mais de 11 mil metros para o trnsito de veculos. O tnel tem duas vias de 7 metros de largura, ar-condicionado e um sistema de controle de trfego por meio de radar.

  • Alm dos Alpes, destacam-se: os Pirineus, na divisa entre a Frana e a Espanha; os Apeninos, na pennsula Itlica; os Crpatos, pequeno arco em torno da plancie da Hungria; os Blcs, na pennsula Balcnica, entre o mar Adritico e o mar Negro; o Cucaso, entre o mar Negro e o mar Cspio.As plancies mais extensas so: a Russa; a Germano-Polonesa a da Hungria.Outras: plancie do P, bacia de Paris bacia de Londres.As plancies so sedimentares, cortadas por importantes rios navegveis e se estendem do mar do Norte aos montes Urais.

  • Plder na Holanda.K.M. Westermann/ Corbis/ LatinStockEssas construes permitiram a ampliao do territrio, com um avano sobre o mar do Norte. Essas reas conquistadas so chamadas de plderes, utilizados principalmente para a prtica da agricultura e da pecuria.Cerca de 50% do territrio dos Pases Baixos localiza-se abaixo do nvel do mar.Desde o sculo XVII, os holandeses vm construindo diques para impedir a invaso da gua do mar; edificam tambm canais e sistemas de drenagem e bombeamento para a retirada da gua de reas pantanosas e lagos.

  • A hidrografiaNo se destacam pela grande extenso, mas pelo volume de gua e sua importncia como via de transporte.Apresenta cerca de 75 mil quilmetros de vias fluviais43 500 km so constitudos por canaisPrincipais rios: Danbio Volga RenoOs rios europeus.

  • O rio DanbioNasce na regio da Floresta Negra, a mais de 600 m de altitude, e desgua no mar Negro. o rio que atravessa o maior nmero de pases europeus e serve de limites entre alguns deles.

    Alemanha, ustria, Eslovquia, Hungria, Crocia, Srvia, Montenegro, Bulgria, Romnia e Ucrnia. Importante via de ligao entre a parte ocidental e a parte oriental da Europa. O Danbio comunica com o rio Reno, atravs do canal de Ludwig e do rio Meno.Dos seus 2 858 km de extenso, 2 450 km so navegveis em qualquer poca do ano.

  • O rio VolgaCom 3 701 km de comprimento o mais extenso do continente.Nasce no planalto de Valdai, corre pela plancie Russa e desemboca no mar Cspio.Navegvel em quase todo o seu curso; suas guas permanecem congeladas durante boa parte do ano.

  • O rio Reno 1 350 km de extenso

    Liga a parte central da Europa aos Pases BaixosJunto ao seu principal afluente na Alemanha, o rio Ruhr, localiza-se o maior complexo industrial da Europa. Nasce nos Alpes Suos, separa a Alemanha da Frana, passa pelos Pases Baixo e desemboca no mar Norte.

    Navegvel da Basileia at o mar do NorteO que permite o escoamento de vrios produtos a custos bem menores do que por outras vias.Em seu curso foram construdas usinas hidreltricas

  • Transporte de mercadorias no rio Reno, na Alemanha.O Reno comunica-se com vrios rios atravs de canais e liga o oceano a vrias regies industriais. Isso tornou o porto de Roterd, localizado em sua foz, um dos mais movimentados do mundo.Henning Kaiser/ AFP/ Getty Images

  • Outros rios importantes do continente europeu :

    Tejo, Douro e Minho, em Portugal; Tejo, Douro e Ebro, na Espanha; Sena, Loire e Rdano, na Frana; Tmisa, na Inglaterra; P, Tibre e Arno, na Itlia; Vstula e Oder, na Polnia; Elba, na Repblica Tcheca e na Alemanha; Don e Dnieper, na Rssia; Dnieper, na Ucrnia e em Belarus.Os dois principais centros dispersores de gua da Europa so: os Alpes e o planalto de Valdai (Rssia).

  • Os lagos da EuropaA Europa apresenta numerosas regies lacustres.Na parte europeia da Rssia, localizam-se grandes lagos, como o Ldoga (com 18 200 km, o maior da Europa) e o Onega.Os mais belos lagos da Europa localizam-se nos Alpes, com destaque para: o de Genebra, entre a Sua e a Frana; o dos Quatro Cantes (Vierwaldstatter), o de Zurique e o de Neuchatel, na Sua; o de Constana, entre a Sua e a Alemanha, que funciona como regularizador do curso do Reno; o de Como e o de Garda, na Itlia.Na pennsula Escandinava, aparecem o Venern e o Vattern, considerados lagos residuais. Na Finlndia, existem alguns milhares de lagos, formados a partir de processos resultantes da escavao de gelerias.

  • O clima e a vegetaoO continente europeu, situado quase totalmente na zona temperada do hemisfrio Norte, apresenta predominantemente clima temperado.Alm da posio geogrfica, (LATITUDE)outros fatores so responsveis pela determinao de seus tipos climticos: as CORRENTES MARTIMAS, a MARITIMIDADE e a CONTINENTALIDADE, a disposio das formas do relevo (ALTITUDE), que influi na penetrao das massas de ar (VENTOS).Uma corrente marinha que influencia bastante o clima da Europa a corrente do Golfo. Ela provm da zona intertropical e aquece as reas litorneas de vrios pases.O clima temperado europeu divide-se em dois tipos: temperado ocenico e temperado continental.

  • Europa - ClimaSidnei MouraFonte: La Gographie de Monde. Paris: Nathan, 2000. p. 13 (adaptado).

  • Europa Fatores climticosMrio YoshidaFonte: Rmy Knafou. Histoire/Geographie (initiation conomique). Paris: Belin, 1992. p. 202 (adaptado).

  • O clima temperado ocenico, que ocorre na parte ocidental do continente, recebe a influncia da corrente do Golfo; mido,com vero e inverno menos rigorosos. A amplitude trmica dessa regio menor que no interior do continente, e as chuvas, abundantes, distribuem-se de forma regular pelos 12 meses do ano, atingindo maiores quantidades no inverno.O clima temperado continental ocorre no interior do continente e no recebe a influncia do mar. Abrange as partes central e oriental da Europa, onde os veres so quentes, em contraste com o inverno, bastante rigoroso e com queda de neve; amplitude trmica, grande, e as chuvas, bastante irregulares, caem em maior quantidade no vero e na primavera.

  • Observe os climogramas e o mapa dos climas da Europa.Fonte: La Geographie de lEurope des 15. Paris: Nathan, 1998. p.11.

  • Conversa Compare os climogramas das cidades de Vardo e Atenas, considerando o outono europeu.

    Que fatores determinam a maior pluviosidade e a temperatura amena na cidade de Valencia?

    Atenas apresenta a temperatura mais elevada das quatro cidades. Por qu?

  • Os tipos climticos temperado ocenico e temperado continental correspondem aproximadamente aos seguintes tipos de vegetao:

    Floresta temperada cobria grande extenso do territrio europeu; agora ficou reduzida a alguns bosques. Landa formao vegetal comum na Europa em reas de solos menos frteis; esses solos correspondem s terras antes cobertas pela floresta temperada. Turfeira aparece onde os solos se apresentam midos, em virtude do fraco escoamento das guas; Estepe recobre as plancies e os baixos planaltos, reas de clima temperado continental um pouco mais seco; ao norte do mar Negro, encontra-se estepe negra, que apresenta um dos tipos de solo mais frteis do globo, o tchernoziom, intensamente aproveitado para a atividade agrcola, principalmente o cultivo de trigo.

  • Vegetao de estepe, na Itlia (2003).

  • Floresta Temperada, norte da Frana.CEDOCCEDOCCEDOCEstepe negra, na Ucrnia.Landa, na Bretanha, Frana.

  • Campos Alpinos na Sua.Maqui, em Port-Gros, Frana.CEDOCCEDOC

  • Parque Nacional da Doana, Espanha, 2005.Samual Aranda/ AFP/ Getty ImagesLince ibrico, 2205.Peter Arnold/ Other Images

  • Tundra, no norte da Rssia europia, 2006.Momatiuk eastcott/ Corbis/ LatinStockRio Tmisa, na Inglaterra (2006).Colin Dutton/ Grand Tour/ Corbia/ LatinStock

  • O clima frio rticoPrximo ao oceano glacial rtico, ocorre o clima frio rtico. Durante um curto perodo do vero, esse tipo climtico apresenta temperaturas prximas a 10C e, no inverno, mdias inferiores a 0C.Sua vegetao predominante a tundra, vegetao rasteira constituda por musgos e lquens.Nas reas de elevada altitude, ocorre o frio de montanha. Nessas reas, a vegetao modifica-se de acordo com a altitude e a conseqente queda de temperatura nas partes mais altas.Nas proximidades do Mediterrneo, ocorre o clima mediterrneo. Graas influncia das massas de ar oriundas do deserto do Saara, esse tipo de clima caracteriza-se por veres quentes e secos. A poca de chuvas no inverno.As formaes vegetais que correspondem ao clima mediterrneo so o maqui e o garrigue.

  • AS MASSAS DE AR

    Ar atmosfrico+Presso

    +

    Rotao do planeta

    Constante movimentoVariam com as estaesalta pressobaixa pressoCirculaoatmosfricaMASSAS DE ARCLIMAS

  • Fonte: A atmosfera e a previso do tempo. So Paulo: Melhoramentos, 1979 (adaptado).

  • TIPO CLIMTICOATUAO DAS MASSAS DE ARADQUIRE CARACTERSTICAS DE temperatura presso umidade

    geralmente estveisde seu local de origem

  • As frentes Ao se deslocarem, as massas de ar se encontram. Nesse contato, porm, elas no se misturam: uma exerce presso sobre a outra, de tal forma que aquela que avana com mais intensidade faz com que a outra retroceda e acabe incorporando suas caractersticas. A zona de contato entre duas massas de ar diferentes recebe o nome de frente ou superfcie frontal.Quando a massa de ar frio avana, fazendo o ar quente recuar, trata-se de uma frente fria.Outro tipo de frente a frente quente, que ocorre quando o ar quente avana sobre o ar frio.

  • ConversaO que so as massas de ar e como elas se formam?

    O que so frentes e como elas se formam?

  • Europa - ClimaSidnei MouraFonte: La Gographie de Monde. Paris: Nathan, 2000. p. 13 (adaptado).

  • Observe o mapa de climas da Europa e indique um pas com predomnio de clima:temperado ocenico;temperado continental;mediterrneo;frio de montanha.

  • Caractersticas do Clima Temperado Ocenico Predominante na Europa Ocidental, caracteriza-se pelas chuvas intensas, principalmente no inverno e na primavera, e temperaturas pouco acentuadas.

  • Caractersticas do Clima Temperado Continental Predominante na Europa Central e Oriental, apresenta ndices pluviomtricos menores que no clima temperado ocenico e amplitudes trmicas mais acentuadas.

  • Caractersticas do Clima Mediterrneo Tpico da Europa Meridional, apresenta veres quentes e invernos menos rigorosos que os demais climas europeus. A distribuio das chuvas bem definida: h um longo perodo seco, o vero e um perodo chuvoso, o inverno.

  • Caractersticas do Clima Subpolar ou rtico Tpico da regio rtica, apresenta duas estaes bem definidas: um inverno prolongado, com temperaturas que chegam a atingir -50 C, e um vero curto, com temperaturas que oscilam entre 16C e 21 C.

  • Caractersticas do Clima Frio de Montanha Predominam nos grandes conjuntos montanhosos, como os Alpes e os Pirineus. Possuem invernos muito longos e frios, nevadas fortes e geadas freqentes. Chove tanto no inverno quanto no vero, sempre por perodos curtos e de forma branda.