etnik di sabah

7/29/2019 Etnik Di Sabah

1/68

Etnik di Sabah


2/68

Kaum Kadazandusun


3/68

Kadazandusun

Kumpulan etnik yang terbesar.

Satu pertiga daripada jumlah penduduk

Sabah.

Petani secara tradisi.

Menanam padi sawah dan huma.

Sesetengah memburu serta menangkap ikansungai.


4/68

Bahasa pengantar bahasa kadazandusun.

Terdiri daripada 2 kaum: kadazan dan dusun.

Kadazan tinggal di kawasan lembah, terlibatdalam penanaman padi.

Dusun tinggal di kawasan pergunungan dan di

pedalaman.


5/68

Pakaian tradisional


6/68

Tarian Sumazau


7/68

Tarian Sumazau

Sejenis tarian tradisi suku kaum Kadazandusunyang amat terkenal di Sabah.

Untuk mengucap kesyukuran yang berkaitan

dengan kegiatan menanam dan menuai padidan juga untuk menolak bala, menyemah

semangat dan mengubati penyakit.

Ketika menari tangan dikepakkan keluar,gerakannya turun naik seperti burung terbang.


8/68

Makanan tradisional

Hinava - makanan yang paling popular di

kalangan kaum Kadazandusun. Bahan yang

diperlukan untuk penyediaan makanan ini

ialah Isi ikan ( Ikan Tenggiri ) dihiris halus, biji

buah bambangan yang telah diparut, cili

merah, halia, bawang merah , limau kapas dan

garam.


9/68

Hinava


10/68

Makanan tradisional

Noonsom dikenali sebagai jeruk dalam

Bahasa Melayu.

Terdapat beberapa jenis Noonsom yang telah

diperkenalkan oleh Kaum Kadazandusun.

Antara yang paling popular ialah Noonsom

Sada (Ikan), Noonsom Bambangan dan

Noonsom Tuhau.


11/68

Noonsom Sada


12/68

Noonsom Bambangan


13/68

Noonsom Tuhau


14/68

Tapai is Kadazandusun rice wine - which is

stored in a Chinese-style clay Jar which is

called a Tajau.


15/68

Unique art A Dusun woman, Gandit

Muyatong, 57, of Tambunan, showing her skillin playing the Turali or nose flute


16/68

Kaum Murut


17/68

PENGENALAN

Tinggal di Selatan PantaiBarat.

Perkataan Murut merujukkepada kumpulan penduduk

yang tinggal di lereng bukitatau tanah tinggi diPedalaman Sabah.

Mewakili sebanyak 2.9%

daripada penduduk di Sabahiaitu lebih kurang 50,000orang.


18/68

Merupakan suku bangsa yang tertua sekali di Sabah

Dipercayai datang dari Annam, Indo-China dan sampai

ke Sabah melalui kepulauan Filipina. Cara hidup mereka hampir sama dengan cara hidup

bangsa Mois iaitu Orang Asli negeri tersebut.

Mereka juga mempunyai banyak persamaan denganorang Dayak di Sarawak.


19/68

Rumah Kaum Etnik Murut


20/68

Dahulu mereka tinggal di dalam rumah panjang

dan hidup harmoni dalam keluarga besar.

Kebanyakan mereka adalah petani berpindah,

pemburu dan penangkap ikan sungai. Mereka

juga menjalankan pemungutan hasil hutan

(damar, rotan dan madu lebah).

Pada masa kini, kaum Murut sudah ada yang

berkhidmat dalam sektor awam.


21/68

Terbahagi kepada Murut Tahol atau Tagal,

Tidung, Timugon, Sembakung, Paluan,Bookan, Kalabakan,dan Murut Serundung.

Mempunyai bahasa tersendiri yang berbeza

dengan suku kaum Murut yang lain kerana

faktor geografi sebagai penghalang dalam

komunikasi bahasa mereka.


22/68

Keunikan

Secara uniknya, suku kaum Murut pakar dalam

membuat perahu dan menurunkan kepakaran

mereka kepada generasi seterusnya.

Selain itu kaum Murut pakar dalam berburu

dan masih mengamalkan tradisi bertatu

seperti kaum Iban di Sarawak tetapi tradisi ini

semakin kurang dilakukan oleh generasi mudasuku kaum ini.


23/68

Adat Istiadat Semasa

Upacara Perkahwinan

Adat tinauh adalah adat yang paling tertinggidalam adat istiadat perkahwinan kaum Murut Taholatau Tagal.

Adat tinauh: Adat hantaran mas kahwin ataubarangan perkahwinan yang terakhir oleh pengantinlelaki kepada pengantin perempuan.

Adat Tinauh ini boleh dilakukan selepas 20 atau 30

tahun selepas perkahwinan mereka. Adat ini bolehjuga dilakukan semasa perkahwinan berlangsungdan mengikut kemahuan serta kemampuan pihakpengantin lelaki.


24/68

Kepercayaan

Dahulu mereka mempercayai

amalan animisme iaitu setiap batu,

pokok, sungai, dan bukit

mempunyai roh tersendiri.

Menurut kepercayaan mereka, Aki

Kopuno adalah kuasa ghaib yang

mencipta segala-galanya yang

berada di bumi, termasuk orang.


25/68

Kaum Murut juga menyambut perayaan seperti

Hari Raya, Hari Krismas, Tahun Baru, Majlis harijadi,

pengembumian dan Pesta Kalimaran dan lain-lain.

Pesta Kalimaran ialah pesta sama seperti kaum

kadazan-Dusun yang menyambut pesta Kaamatan.

Ia disambut selepas mereka menuai padi.


26/68

Tarian Tradisional :Tarian Magunatip

Merupakan tarian tradisi suku kaumMurut Timugon dari daerah Tenom.

Magunatip berasal dari perkataanapit yang bermakna jepit (ketikamenari kaki penari terjepit atauterapit oleh 2 buluh jikalau tidakcekap mengelakkannya).

Magunatip ditarikan dalam majlisHari Magginakan yang memujasemangat padi. Biasanya tarian initidak memerlukan iringan muzikkerana bunyi buluh yang dilagakan

akan berbunyi kuat serta rentak danirama menarik.

Bertujuan untuk memeriahkansesuatu upacara yang diadakan.

k l


27/68

Pakaian Tradisional


28/68

Rujukan

http://ms.wikipedia.org/wiki/Murut

http://images.google.com.my/imgres?imgurl=https://reader009.{domain}/reader009/html5/040

mgrefurl=http://www.sabah.gov.my/dkkg/replika_rumah_tradisi_suku_kaum_.htm&usg=__VmA9fZ8mTkAo5HPzpVsnfDthLLY=&h=480&w=640&sz=31&hl=en&start=10&um=1&tbnid=BbmYRMX4YnU7cM:&tbnh=103&tbnw=137&prev=/images%3Fq%3Dkaum%2Bmurut%26hl%3Den%26sa%3DX%26um%3D1


29/68

http://www.sabah.org.my/bm/kenali_sabah/p

enduduk_sabah.asp

http://2.bp.blogspot.com/_M3esKrF9ptM/Srs

2xZc7wTI/AAAAAAAAABw/JqKmSUMvRx0/S16

00-R/SABAH-MAP.jpg

http://malaysiana.pnm.my/01/010503sbhmur

ut_pengenalan.htm


30/68

~BAJAU~


31/68

Menetap di pantai barat dan timur Sabah

sejak beberapa ratus tahun dan diiktiraf

sebagai penduduk asli negeri ini Bekerja sebagai petani dan nelayan di

persisiran pantai barat di samping

menunggang kuda

Boleh dibahagikan kepada Bajau Pantai Barat

(Putatan, Tuaran, Kota Belud) dan Bajau Pantai

Semporna (Pantai Timur)


32/68

Bajau Pantai Bajau Semporna

Perbezaan dari segi:Pertuturan

Pakaian tradisi

Adat resamBudaya hidup

Pertanian sawah padi Kegiatan penangkapan

laut


33/68

Makanan Tradisional


34/68

Makanan Tradisional

Kima

Sagol

Putu

Tompe


35/68

Kima

Sejenis kerang laut dan terdapat dalambeberapa spesis, antaranya lapiran, kima

bohe' dan sollot-sollot (bersaiz kecil dan

menyelit di celah-celah permukaan batu)

Boleh dimakan mentah-mentah (inta') setelah

dihiris atau dipotong kecil-kecil dan dicampur

dengan air limau dan lada serta rempah-ratus

yang lain mengikut selera orang yang hendak

makan


36/68

Sagol

Sejenis masakan tradisional yangmenggunakan isi ikan (biasanya ikan pari, ikan

yu dan ikan buntal, secara umumnya ikan yang

mempunyai hati yang besar) yang dicincang-

cincang dan dimasak dengan kunyit

Mempunyai dua jenis sagol iaitu sagol kering

(tiada berkuah) dan sagol basah (berkuah)


37/68

Putu

Makanan yang berupa ubi kayu yang diparutdan telah diperah airnya lalu dimasak secara

stim

Lazimnya, Putu dimakan bersama Sagol,Kima,

Tehek-tehek, dan beberapa makanan

Tradisional Bajau yang lain (Selalunya

makanan laut)


38/68

Tompe

Makanan yang berupa ubi kayu yang diparutdan telah diperah airnya

Ia kemudiannya digoreng tanpa minyak di

dalam kuali, sehingga berwarna kekuning-

kuningan


39/68

Tarian Tradisional


40/68

Tarian Dalling-dalling

Tarian ini sangat dipelihara oleh masyarakatBajau di Selatan Filipina

Perkataan Sinamah (bahasa Bajau) 'dalling'

yang bermaksud gerakan seluruh badanmengikut rentak tertentu

Tarian hiburan di majlis keramaian khususnya

majlis perkahwinan


41/68

Diiringi oleh pantun yang dinyanyikan oleh

seorang penyanyi

Secara tradisionalnya penyanyi yang

menyampaikan nyanyian (disebut kalangan

dalam Sinamah) adalah pemuzik

Alat muzik yang digunakan pula dipanggil

gabbang


42/68

Tarian Limbai & Runsai (Bajau Kota

Belud)

Tarian Limbai biasanya ditarikan ketika

menyambut ketibaan pengantin lelaki yang

diarak ke rumah pengantin perempuan

Ia merupakan upacara khas sebagai isyarat

menjemput pengantin lelaki naik ke rumah

untuk melakukan istiadat ijab qabul yakni

pernikahan


43/68

Tarian limbai diiringi oleh irama kulin tangan

Kumpulan muzik ini mengandungi enam orangpemain yang diketuai oleh seorang wanita

yang memainkan kulintangan, dua orang

pemukul gendang, dua orang pemain gongdan seorang pemain bebandil

Tarian Limbai Runsai ditarikan di majlis

perkhawinan pada sebelah malam


44/68

Pakaian Tradisional


45/68


46/68


47/68


48/68


49/68


50/68


51/68

Kaum lain-lain


52/68

Momogun


53/68


54/68


55/68


56/68

Momogun

Bukan berasal dari Sabah (Borneo Utara)

melainkan datang dari Yunnan China atau

Indochina.

Berbudi bahasa dan lemah lembutnya serta tidakmahu cari gaduh, tak tumpah seperti perangai

kaum Cina, janji jangan ganggu bisnes, sudah.

Keluar berdagang melalui kawasan yang adalaluan pengutipan cukai seperti mudik ke hilir

sungai untuk bertukar barang.


57/68

Momogun

Sepet-sepet matanya dan putih kuning

kulitnya.

Kedatangan ke Borneo Utara ada kaitan

dengan pelanunan bermula ketika era

Kesultanan Sulu yang awal lagi.


58/68

Tidung


59/68

Tidung


60/68

Tidung

Berasal dari Sibuku Kalimantan. Tidung atau Tirun atau bahasa SpanyolnyaComucones adalah kaum pagan yang punyasistem kehidupan tepi pantai, bertani dan pelayar

yang mahir. Kerja: menyerang perkampungan dayak mengikat

kaum lelakinya lalu dijual kepada orang Bugis diMakassar dan kepada Datu-Datu diraja Sulu dan

Pangeran Brunei di Borneo atau di Sulu.


61/68

Tidung

Beratus tahun berlangsungnya pelanunan"Hamba" ini sehingga terdapatnya kaum-kaumdayak di merata tempat di seluruh Borneo.

Setelah Inggeris datang, mereka memajak Borneo

Utara dan beransur-ansur mematikan sistemperhambaan.

Mereka membeli hamba dari kalangan para Datuuntuk bekerja dengan mereka dan akhirnya

dibebaskan.


62/68

Bisaya


63/68

Bisaya

Berwujud di sebahagian kawasan di Sabah.

Menangkap beratus-ratus kaum Visaya di

sekitar perairan yang dikuasai Spanyol lalu

dijual ke tanah Bugis dan tempat lain.

Merdeka dan erat perhubungannya dengan

Pangeran Brunei dan Datu Sulu biasanya akan

menganut agama Islam dan mendapatpembelaan sebagai saudara seagama.


64/68

Iranun


65/68

Iranun

Berasal dari Mindanao di Teluk Ilana.

Turut menempatkan diri mereka di sekitar

Pantai Barat Sabah hingga hari ini.

Perkampungan turut berada dimana-mana di

Pantai Barat Sabah.


66/68

Iranun

Bangsa pejuang yang awal-awal menganut

Islam sebelum kedatangan Sayyid Kabungsuan

dari Johor Lama ke Mindanao lagi.


67/68

Iranun

Asal kepada suku kaum Maguindanao dan

Maranao.

Dari segi linguistik, Maguidan Mara adalah

sub-etnik kepada kaum Iranun.

Amat mahir dalam pelayaran dan peperangan

di laut dengan teknik gerila "serang dan lari".


68/68

Iranun

Kebanyakan hamba yang ditangkap oleh

Iranun dan Bajau Balangingi di kepulauan

Filipina (kebanyakannya terdiri dari kaum

Visaya) telah dijual ke Borneo Utara (Sabah)kepada Datu dan Pangeran.

etnik di sabah

Documents