Ethja reumatizmale

Msc.Ilir Hasmuça

Perkufizim

• Ethja reumatizmale eshte nje semundje inflamatore, qe ndodh si pasoje e nje infeksioni faringeal, me streptokokun beta-hemolitik te grupit A.

• (ER) vazhdon te kete incidence te larte ne mjaft nga vendet ne zhvillim.

• Ne keto vende semundja reumatizmale e zemres eshte shkaku kryesor i semundshmerise dhe vdekshmerise ne moshat 5-24 vjeç.

Infeksioni streptokoksik

Patogeneza

• Shkaktar i ER eshte streptokuku beta-hemolitik i grupit A. Prania e tij eshte evidentuar vetem nga te dhena indirekte.

• Teoria me e pranueshme per te shpjeguar patogenezen e ER eshte alergjia bakteriale ose autoimuniteti. Si pasoje e infeksionit streptokoksik, trupi prodhon antitrupa. Duke qene se struktura e streptokokut ka ngjashmeri ne ndertim me pjese te organizmit, antitrupat antistreptokok sulmojne edhe qelizat e organizmit, pra kemi te bejme me reaksione imunitare te kryqezuara. Pikerisht reaksionet imunitare jane burimi i inflamaionit dhe demtimit te organeve te organizmit.

Patogeneza

Klinika

• Fillimisht pacientet vuajne nga nje faringit akut i cili shfaqet me temperature te larte 38-40 C, me dhimbje dhe djegie fyti, lodhje, dhimbje koke.

• Pas kalimit te faringitit ka nje periudhe latente qetesie ku pacienti ndihet mire, pa asnje shenje klnike. Kjo periudhe zgjat mesatarisht 19 dite. Intervali eshte 7 dite – 5 jave.

Klinika

• Semundja mund te filloje me nje nga shenjat madhore te ER si: artriti, karditi, chorea, nyjet subkutane, dhe eritema marginale.

• Keto manifestime klinike quhen madhore per rendesine e tyre si kritere diagnostikuese te ER.

Artriti

Artriti

• Inflamacion i cipave sinoviale te artikulacioneve.• Prek me shpesh artikulacionet e medha

si,koksofemoralet, gjunjet, berrylat, radiokarpalet dhe talokruralet. Megjithese mund te preken te gjitha artikulacionet.

• Shfaqet ne formen e artritit akut migrator, qe do te thote se inflamacioni prek nje nga nje te gjithe artikulacionet, pasi sherohet njeri, inflamohet tjetri.

Artriti

• Inflamacioni ne artikulacion nuk zgjat me shume se nje jave.

• Shfaqet me dhimbje artikulare qe zgjat deri ne 2-3 jave.• Inflamacioni nuk shkakton deformime te

artikulacioneve.• Qe te merret si kriter diagnostikues poliarttriti duhet te

preke dy ose me teper artikulacione dhe te shoqerohet se paku me dy kritetere minore si: temperatura, rritje e eritrosedimentit, si dhe rritje te titrit te antikorpeve antistreptokoksike.

Karditi

Karditi

• Inflamacion i endokardit.• Diagnoza e karditit vihet nga: prania e

zhurmave kardiake qe nuk kane qene me pare, zmadhim i zemres, insufuciensa kardiake kongjestive, ferkime perikardiale.

• Mund te shfaqet me dhimbje sternale dhe temperature te larte dhe te zgjatur.

• Ne kardit reumatizmal preken me shpesh valvula mitrale dhe ajo aortale.

Nyjet subkutane

Nyjet subkutane

• Jane nyje qe gjenden nen lekure.• Kane forme te rrumbullaket, jane te buta, te

padhimbshme, te levizshme me madhesi nga o,5-2 cm.

• Lokalizohen mbi proeminencat kockore dhe ne tendinat ekstensore te duarve dhe kembeve.

• Jane te perkohshme, shfaqen dhe zhduken vazhdimisht. Ne pergjithsi persistojne per nje ose dy jave.

Eritema marginatum

Eritema marginatum

• Eshte shenje madhore me e rralle se te tjerat.• Merr rendesi per te vendosur diagnozen kur

nuk ka asnje shenje tjeter.• Nuk eshte patognomonike per ER.• Ka pamje rrethore, ngjyre roze ne te kuqe, nuk

kruhet, e padhimbshme, jo e induruar, qe zhduket e tera ne presion dhe persiston per nje periudhe te shkurter.

Eritema marginatum

• Shfaqet kryesisht ne trung dhe ne pjeset proksimale te anesive, por jo ne fytyre.

• Fillimisht eshte si njolle e kuqe e lehte , me pas me qender te zbehte dhe ne periferi ka kufij te çrregullt, qe kufizohet mire me lekuren e shendoshe dhe shpesh krahasohet me rrathet e tymit te duhanit.

Chorea minor

• Alterim neurologjik qe karakterizohet nga levizje te pavullnetshme, te paqellimshme, te shpejta, nga dobesi muskulare dhe labilitet emocional.

• Levizjet jane te prera, jo ritmike dhe perseritese.• Te gjitha keto levizje zhduken gjate gjumit ose ne

qetesi.• Keto levije prekin gjithe muskujt e trupit, por me

shume muskujt e duarve, fytyres dhe kembeve.

Chorea minor

• Mund te zgjase nga nje jave deri ne 2 vjet, por pergjithsisht zgjat 8-15 jave.

• Asnjehere nuk haset njekohsisht me artritet, por shpesh shoqeron karditin.

Mnifestimet minore te atakut ne ER

• Temperatura e larte qe shkon 38-40 C. Mund te zgjase 3-4 jave. Pergjithsisht temepratura ulet pas javes se pare pa perdorur antipiretike.

• Dhimbjet abdominale• Epistaksisi• Pneumonia reumatike

Te dhenat laboratorike

• Evidentimi i infeksionit streptokoksik te kaluar behet nepermjet matjes se:

• Nivelit te antitrupave antistreptokoksik qe arrijne kulmin ne kohen e atakut te ER. Niveli i antitrupave antistreptolizine (ASO) (nuk e vendosin te vetem diagnozen)

• Evidentimi i inflamacionit:• Proteina C reaktive• Fibrinogjeni• Rritja e eritrosedimentit• EKG nuk na jep te dhena te mjaftueshme per te

diagnostikuar karditin reumatizmal.

Diagnoza

• Vendoset nga kriteret klinike te Jones. Te cilet i ndajme ne kritere madhore dhe minore

• Kriteret madhore jane:• Karditi• Poliartriti• Chorea• Eritema marginatum• Nyjet subkutane

Diagnoza

• Kriteret minore:• Artralgjia• Temperatura• Eritrosendimenti i larte (ERS)• Proteina C reaktive (PCR)• Segmenti PR i zgjatur ne EKG

Diagnoza

• Kshuqe per te vendosur diagnozen e sakte te ER, pasi kemi marre te dhena te sakta dhe te sigurta per kalimin e nje infeksioni streptokoksik, duhet qe te kemi te pakten nje manifestim madhor dhe dy manifestime minore ose vetem dy manifestime madhore.

Diagnoza diferenciale

• Duhet bere me:• Bakteremine• Endokarditin bakterial subakut• Borreliozen• Rubeolen• Hepatitin B• Alergjite medikamentoze• Semundjet sistemike te indit lidhor

Komplikacionet

• Komplikacioni madhor eshte insuficiensa dhe stenoza e valvules mitrale dhe aortale me pasoje madhore ne te ardhmen insuficiensa kardiake.

Mjekimi

• Nese nuk eshte vendosur diagnoza atehere nuk duhen perdorur antiinflamatoret, mund te perdoren vetem analgjezike ose kodeine.

• Pasi konfirmohet diagnoza fillohet trajtimi ne dy drejtime:

• Ndaj infeksionit: mjekim me peniciline jo me pak se 10 dite. Ne persona te ndjeshem ndaj penicilines perdorim eritromicine per 10 dite.

Mjekimi

• Ndaj inflamacionit: perdorim antiinflamatore. Gjate fazave te para te atakut perdorim aspirine, kur nuk kemi demtime kardiake.

• Kurse tek personat me kardit duhet te fillojm mjekimin me kortizonike sic eshte prednizoloni.

• Mjekimi me antiinflamatore zgjat deri ne 6 jave.

Profilaksia

• Paresore: perpiqemi te mjekojme mire infeksionin streptokoksik

• Sekondare: tentojme te frenojme riperseritjen e ER, ne persona qe e kane kaluar njehere ate.

Referencat

• Reumatologjia (UT, FM, Sherbimi reumatologjise)

• Kaplan Internal Medicine

Faleminderit