Estruktura ng WikaPONEMA

MORPEMA

SINTAKSIS

SEGMENTAL

SUPRASEGMENTAL

PAYAK TAMBALAN

INUULIT MAYLAPIURI/AYOS NG

PANGUNGUSAP

Ponema• pinakamaliit na unit

ng makabuluhang tunogHalimbawa: /b/, /h/, (^)• Ponolohiya- pag-aaral ng

ponema.

Ponemang Segmental

• ang tunay na tunog at ang bawat tunog ay kinakatawanan ng isang titik sa ating alpabeto.•Halimbawa: /l/,/u/,/m/,

/i/, /p/

Ponemang suprasegmental

•ay ang pag-aaral ng ng diin (Stress), tono

(tune), haba (lengthening) at hinto (Juncture).

Sino ang kumuha ng lapis sa baba?Gusto niyo bang parusahan ko kayo?

Hindi po, ako.Ikaw pala.Ako.Ikaw ?Ako? Hindi, ikaw? Ako.Sabihin mo ang totoo?

Bakit po?Hindi mo ako maintindihan.Ikaw. Hindi ko maintindihan? Hindi po.Kinuha mo ang lapis sa baba.Grabe ka. Mapagbintang ka! Ang sama

mo?Tinatanong mo ba kung masama ako? Ako

ang nagtatanong sa iyo!Hindi ka nagtanong. Namimintang ka.

Haba* ito ay ang pagbigkas nang mahaba sa

patinig (a, e, i, o, u ) ng bawat pantig.* maaaring gumamit ng simbolong tuldok

(. ) para sa pagkilala sa haba.* mga halimbawa ng salita: bu.kas = nangangahulugang susunod

na araw bukas = hindi sarado

Diin• tumutukoy ito sa lakas ng

pagbigkas s isangpantig ng salitang binibigkas.• Malumay, malumi, mabilis,

maragsa

Tono* nagpalilinaw ng mensahe o

intensyong nais ipabatid sa kausap* sa pagsasalita ay may mababa,

katamtaman at mataas na tono.• Kahapon= pag-aalinlangan• Kahapon =pagpapatibay• Talaga = pag-aalinlangan• Talaga = pagpapatibay

• Bukas na ang ating pagsusulit. =pagpapatibay na bukas na talaga ang pagsusulit. • Bukas na ang ating pagsusulit? =

nagtatanong

Hinto*ito ay ang saglit na pagtigil sa pagsasalita upang

higit na maging malinaw ang mensahe.*maaring gumamit ng simbolo kuwit( , ),

dalawang guhit na pahilis ( // )o gitling ( - )* mga halimbawa ng salita:Doctor, Juan Miguel Manuel po ang pangalan ko.Doctor Juan, Miguel Manuel po ang pangalan ko.Doctor Juan Miguel ,Manuel po ang pangalan ko.

Pagsasanay tungkol sa Haba.1.Ang (ga.bi, gabi) ay isang uri ng

halamang-ugat. 2.Kapag ang tubig ay umaapaw na, ang

balde ay (pu.no, puno) na.3.Ikaw (la.mang, lamang) ang bukod-

tanging nakakuha ng tamang sagot.

• 4.(Magnana.kaw, magnanakaw) ka ba ng bayabas kina Mang Karyo mamaya?• 5. (Pu.no, puno) na ng tubig ang

balde.

Isulat ang pangungusap na may tamang simbolo ng hinto batay sa

hinihingi ng sitwasyonhalimbawa1.Nais mong ipakilala ang iyong

kaibigang si Kiko sa iyong nanay.-> Nanay, siya si Kiko, ang aking

kaibigan.->Nanay/siya si Kiko/ ang aking

kaibigan//

• 1. Ituturo mo kay Sabel na ang babae sa may pintuan ang nanalo sa Patimpalak sa pagbigkas ng tula.

• 2. Sasabihin mo sa iyong nanay na si Kat ang nakabasag ng plorera.

• 3. Ikaw talaga ang nanalo, hindi siya.• 4. Ipapakilala mo sa iyong kaklase ang iyong

pinsang si Abby na galing sa Thailand.• 5. Ilalarawan mo sa klase na ang Pilipinas na

tinatawag na Perlas ng Silangan ay isang napakagandang lugar.