erzac - produkt zastępczy. problemy aprowizacyjne i wojny światowej
TRANSCRIPT
![Page 1: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/1.jpg)
ERZAC – PRODUKT ZASTĘPCZY: PRZYKŁADY ORAZ JEGO ZASTOSOWANIE WOBEC PROBLEMÓW APROWIZACYJNYCH I WOJNY ŚWIATOWEJ (1914-1918)
Mgr Paweł Jakubiec
![Page 2: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/2.jpg)
PLAN WYSTĄPIENIA
1. Znaczenie słowa „erzac”. 2. Sytuacja żywnościowa państw
europejskich w okresie I wojny światowej. 3. Przykłady produktów zastępczych oraz ich
zastosowanie. 4. Podsumowanie – co nam zostało w kuchni z tamtego okresu.
*Prezentacja zawiera lokowanie produktu
![Page 3: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/3.jpg)
1. ZNACZENIE SŁOWA „ERZAC”
Erzac – inaczej namiastka jakieś rzeczy, surogat, substytut, ersatz.
Używane w odniesieniu nie tylko do rzeczy materialnych, ale także stanów, czynności, zjawisk – surogat (erzac) rządu narodowego, sprawiedliwości, zastępcza (zapasowa) jednostka wojskowa, surogat nauki, surogat kinoteatru, politycy austriaccy czasu wojny jako surogaci Bismarcka
![Page 4: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/4.jpg)
ZNACZENIE SŁOWA „ERZAC” CD.W języku polskim (prasa, akty prawne) częściej
występowało w tym okresie słowo „surogat”.Przejęcie niemieckiego słowa „ersatz” i jego
spolszczenie „erzac”.Polemika w prasie galicyjskiej w sprawie
używania tego zwrotu:„Kurjer Lwowski” z 19 VIII 1918 r. „Kącik językowy” –
propozycja używania słowa „zastępka” jako bliższego językowi polskiemu, opór wobec stosowania niemieckiego terminu
Kurjer Lwowski” z 24 VIII 1918 r. „Dobry żart tynfa wart”- zastosowanie słowa „oszukanka” lub „oszustka” zamiast erzacu – negatywny stosunek ludności do produkcji i zastosowania surogatów.
![Page 5: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/5.jpg)
2. SYTUACJA ŻYWNOŚCIOWA PAŃSTW EUROPEJSKICH W OKRESIE I WOJNY
Zmiany spowodowane wybuchem wojny Przestawienie gospodarki na cele
wojenne. Spadek produkcji żywności Rekwizycje wojenne Braki i racjonowanie żywności Zastosowanie erzacy.
![Page 6: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/6.jpg)
Kolejka po jedzenie w angielskim mieście Reading.
![Page 7: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/7.jpg)
Kolejka ludności niemieckiej do tzw. działa z gulaszem (goulash gun).
![Page 8: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/8.jpg)
SYTUACJA W GALICJI
Ogromne straty spowodowane działaniami wojennymi i okupacją rosyjską (1914-1915)
Rabunkowa polityka austriacka po odzyskaniu kontroli nad Galicją.
Stopniowe pogarszanie się sytuacji ludności wraz z przedłużającą się wojną.
![Page 9: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/9.jpg)
Niemiecka kartka pocztowa z 1917 r. zawierająca przepis kulinarny w oparciu o kartki żywnościowe
![Page 10: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/10.jpg)
AUSTRIACKI PLAKAT PROPAGANDOWY SŁAWIĄCY PRACĘ LUDZI PRZYGOTOWUJĄCYCH SUROGATY (ERZACE)
![Page 11: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/11.jpg)
Niemieckie plakaty nawołujące do zbierania kasztanów na mąkę oraz pokrzywy do produkcji włókien na ubrania.
![Page 12: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/12.jpg)
Wzrost niezadowolenia społecznego – głodujący na ulicach miasta i zrujnowany sklep w Berlinie 1918 r.
![Page 13: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/13.jpg)
SKĄD MOŻNA CZERPAĆ WIEDZĘ NA TEMAT RODZAJÓW SUROGATÓW (ERZACY)
George Abel Schreiner (1875 - 1942)
Wspomnienia korespondentów wojennych
![Page 14: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/14.jpg)
Książki kucharskie doby wojny:
Przepisy na bezmięsny gulasz, kiełbaski rybne czy jęczmienny chleb
![Page 15: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/15.jpg)
PRASA:
Artykuły prasowe zawierające porady kulinarne (jakie rzeczy stosować jako zamienniki innych) Reklamy nawołujące do zakupywania surogatów
(erzacy) np. piwa, octu, herbaty, mieszanki kawowej Komentarze do rozporządzeń władz austriackich Porady czytelników.
![Page 16: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/16.jpg)
ROZPORZĄDZENIA WŁADZ AUSTRIACKICH
Rozporządzenia Urzędu do spraw wyżywienia ludności
Rozporządzenia Ministra Skarbu. Rozporządzenia Ministra i Kierownika Urzędu
do spraw wyżywienia ludności. Rozporządzenia Ministra Handlu.
![Page 17: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/18.jpg)
3. PRZYKŁADY PRODUKTÓW ZASTĘPCZYCH ORAZ ICH ZASTOSOWANIE. Kawa-erzac, substytuty herbaty Sztuczny miód. Chleb wojenny (Kriegsbrot, K-brot) Margaryna Tytoń zastępczy. Bezmięsne mięso. Inne.
![Page 19: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/19.jpg)
ERZACE KAWY ORAZ SZTUCZNY MIÓD
![Page 21: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/21.jpg)
Reklamymargaryny
![Page 22: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/22.jpg)
TYTOŃ ZASTĘPCZY
![Page 23: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/23.jpg)
BEZMIĘSNE MIĘSO
![Page 24: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/24.jpg)
INNE:
Zupy w puszkach, buliony w kostkach. Sacharyna. Sztuczny pieprz. Marchew na wiele sposobów: (zupy, krokiety, puddingi, sałatki, marmolady).
![Page 25: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/25.jpg)
KILKA KULINARNYCH PRZEPISÓW ORAZ SKŁADNIKÓW DO DAŃ. Chleb oszczędny z Kolonii (Kolner sparbrot)
400 g kukurydzy, 350 g mąki jęczmiennej, 100 g mąki ziemniaczanej (lub mąki ryżowej), 200 g zakwasu, 100 g otrąb, 2 łyżeczki dekstryna (lub sody), sól, woda, przyprawy (kminek lub nasiona słonecznika).
Sztuczny miód (Kunsthonig)1 l maślanki, 1 kg cukru, 1 szklanka kaszy manny, szczypta wanilii.
Kotlety serowe (Kasefrikadellen)½ kg ziemniaków, ¼ kg sera, 1 jajko, ⅛ kg mąki. Sól. Pieprz.
Nadziewane naleśniki (Gefüllte Eierkuchen) ¼ kg. Mąki, ⅛ l mleka, 2 jajka, sól. ½ łyżeczki. Proszek do pieczenia.
Wojenne naleśniki (Kriegspfannkuchen) na bazie ziemniaków i sera twarogowego, soli i mleka.
Placek wojenny (Kriegskuchen) ½ kg. ziemniaków, ½ kg mąki pszennej, ½ kg cukru, ¼ kg smalcu. ¼ kg masła, 1 jajko, 1 żółtko, 1 szklanka mleka, ⅛ funta rodzynek.,1 skórka z cytryny, 1 opakowanie proszku do pieczenia.
Ciasto gryczane z zachodnich Prus (Westpreußischer Buchweizenkuchen) 1 funt mąki gryczanej , mleko pół na pół z wodą, sól, proszek do pieczenia
![Page 26: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/26.jpg)
KILKA KULINARNYCH PRZEPISÓW ORAZ SKŁADNIKÓW DO DAŃ. Przepis na kotlety z ziemniaków z wojennej książki kucharskiej z 1916
r.Dwa żółtka jajek zmieszać z dwoma łyżeczkami łoju, popieprzyć, posolić i dodać zielonej pietruszki. Do tego dodać pokrojonego w drobną kostkę solonego śledzia, 400 g ugotowanych dzień wcześniej ziemniaków oraz dwie łyżki mąki. Masę dobrze wymieszać i na blacie formować kotlety. Z całości można zrobić 8-10 kotletów. W tłuszczu smażą się na ładną barwę. Do kotletów pasuje każda sałatka
Zamiennik kapusty kiszonej na brukiew z wojennej książki kucharskiej z 1917 r.Trzy kilogramy umytej i obranej brukwi zetrzeć na kawałki. Wrzucić do wrzącej wody i przez pięć minut gotować. Odcedzić i ułożyć ochłodzone kawałki brukwi w warstwach w kamiennym garnku. Kilogram brukwi posolić 25 g soli. Wymieszać pół litra wody z 125 ml octu, zagotować i ostudzić. Następnie zalać octem brukiew. Garnek przykryć czystym ręcznikiem, na który należy położyć odwrócony dnem talerz obciążony kamieniem. Kiszonka nadaje się do spożycia po 2-3 tygodniach.Napoje:Woda jabłkowa (Apfelwasser) - napój ze skórek jabłkaNapój malinowy schłodzony (Eingekochter Himbeersaft) – napój na bazie soku z malin
![Page 27: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/27.jpg)
4. PODSUMOWANIE- CO NAM ZOSTAŁO W KUCHNI Z TAMTEGO OKRESU. http://www.kommern.lvr.de/media/freilichtmuseum_ko
mmern/dateien/Rezepte_Erster_Weltkrieg.pdf http://www.telegraph.co.uk/foodanddrink/10982324/Fir
st-World-War-food-anyone-for-fish-sausages.html http://www.greatfoodclub.co.uk/blog-my-win-the-war-c
ook-book-menu/#.VSbLuJNqJ9V
![Page 28: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/28.jpg)
NIEKTÓRE PRODUKTY ISTNIEJĄ DO DZISIAJ Kawa zbożowa; bezkofeinowa; na bazie
cykorii czy żołędzi.
![Page 29: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/29.jpg)
![Page 30: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/30.jpg)
NAPOJE (HERBATKI) Z LIŚCI I KWIATÓW INNYCH ZIÓŁ I ROŚLIN
![Page 31: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/31.jpg)
SZTUCZNE MIODY
![Page 32: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/32.jpg)
MARGARYNY
![Page 33: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/33.jpg)
SOJA I ROŚLINY STRĄCZKOWE JAKO SUBSTYTUTY MIĘSA
![Page 34: Erzac - produkt zastępczy. Problemy aprowizacyjne I wojny światowej](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062412/58f0256b1a28ab970a8b4571/html5/thumbnails/34.jpg)
KONIEC.
Dziękuję Państwu za uwagę.