epidemiyolojik araştırmatipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort maruz...
TRANSCRIPT
![Page 1: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/1.jpg)
Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim
Prof. Dr. Nerin Bahçeciler Önder
YDÜ Tıp Fakltesi
Pediatri Anabilim Dalı
![Page 2: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/2.jpg)
GÖZLEME DAYALI DENEYSEL
TANIMLAYICI ANALİTİK
1. OLGU SUNUMU 2. OLGU SERİSİ 3. KORELASYON AR. -ZAMAN SERİSİ -EKOLOJİK
1. KESİTSEL 2. OLGU KONTROL 3. KOHORT
RANDOMİZE
KONTROLLU SAHA TOPLUM
1. İNSAN
2. HAYVAN
![Page 3: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/4.jpg)
• Deneklerin tanımı • Dahil etme
kriterleri • Hariç tutma
kriterleri
![Page 5: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/5.jpg)
Ne tür çalışma?
• Gözlemsel
• Deneysel
• Ne tür «DENEYSEL» çalışma
a. Randomize Kontrollü Deneyler
b. Saha Deneyleri
c. Toplum Deneyleri
![Page 6: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/6.jpg)
Çalışma düzeni (study design)
ANLAŞILABİLİR NET ÇALIŞMA DÜZENİ
![Page 7: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/7.jpg)
Çalışmaya alınan hastaların özellikleri
GRUPLARININ KARŞILAŞTIRILABİLİR
OLMASI
![Page 8: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/9.jpg)
• KOHORT • RETROSPEKTİF
![Page 10: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/10.jpg)
OLGU-KOHORT
![Page 11: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/11.jpg)
Ne tür bir araştırma
• Gözleme Dayalı
• Deneysel
• Ne tür gözleme dayalı araştırma?
. Kesitsel
Olgu-kontrol (Yuvalandırılmış,..)
Kohort
Ne tür kohort?
prospektif
Retrospektif
olgu kohort
![Page 12: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/12.jpg)
Soru:
Ne olacak?
Kohort
![Page 13: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/13.jpg)
Çalışma için
seçilen
kohort
Maruz kalanlar
Maruz kalmayanlar
Çalışmanın başlangıçı
Zaman
Sorunun yönü
Hasta olan
Hasta omayan
Hasta olan
Hasta omayan
Kohort İnsidans hızı ve rölatif risk
![Page 14: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/14.jpg)
Kohort araştırmaları, yeni olgu bulurlar; yani insidans üzerinde çalışırlar.
Etken
Hastalık
Var
Hastalık
Yok
Toplam
Var a b a+b
Yok c d c+d
Toplam a+c b+d a+b+c+d
Etken (+) olanlarda insidans hızı= a / a+b
Etken (-) olanlarda insidans hızı= c/c+d
Rölatif Risk (RR) = (a / a+b) / (c/c+d)
Kohort
![Page 15: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/17.jpg)
• GÖRSELLİK • ANLAŞILABİLİRLİK
![Page 18: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/18.jpg)
Ne tür bir araştırma
• Gözleme Dayalı
• Deneysel
• Ne tür gözleme dayalı araştırma?
. Kesitsel
Olgu-kontrol (Yuvalandırılmış,..)
Kohort (Prospektif, retrospektif, olgu-kohort,..)
![Page 19: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/19.jpg)
Kesitsel
Soru:
Ne oluyor?
![Page 20: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/20.jpg)
Kesitsel Prevelans elde edilir
Araştırma için
seçilen grup
Aranan özellik
olan
Aranan özellik
olmayan
Zaman
Sorunun yönü yok.
Çalışmanın başlangıçı
![Page 21: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/21.jpg)
Olgu-kontrol
Soru:
Ne oldu?
![Page 22: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/22.jpg)
Olgu-kontrol Olasılıklar oranı (Tahmini rölatif risk/Odds ratio)
Olgular
Kontroller
Maruz kalmış
Maruz kalmamış
Maruz kalmış
Maruz kalmamış
Zaman
Çalışmanın başlangıçı
Sorunun yönü
![Page 23: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/23.jpg)
Etken
Olgu Kontrol Toplam
Karşılaşmış a b a+b
Karşılaşmamış c d c+d
Toplam a+c b+d a+b+c+d
Olgu grubunda etkenle karşılaşma oranı: a/a+c
Kontrol grubunda etkenle karşılaşma oranı: b/b+d
Odds Ratio (Tahmini Rölatif Risk)=(a/a+c ) / (b/b+d)
Odds Ratio (Tahmini Rölatif Risk)=(a/c ) / (b/d)
Odds Ratio = ad / bc
Olgu-kontrol
![Page 24: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/24.jpg)
![Page 25: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/25.jpg)
Yıllık prevelans artışı
![Page 26: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/26.jpg)
Ne tür bir araştırma
• Gözleme Dayalı
• Deneysel
Ne tür gözleme dayalı araştırma?
. Tanımlayıcı
Analitik
Ne tür tanımlayıcı araştırma?
Olgu
Vaka serisi
Korelasyonel
![Page 27: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/27.jpg)
A3.Korelasyon çalışmaları
• Çalışma birimini “gruplar” oluşturur.
• Ekolojik korelasyon
Et tüketimi ile kolon kanseri korelasyonu
• Zaman serileri
Boğmaca insidansının yıllar içinde değişimi
![Page 28: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/28.jpg)
6-12 yaş arası okul çocuklarında ASTIM
prevelansı
![Page 29: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/29.jpg)
• Yanıt hızı • Yanıt veren VS
vermeyen karşılaştırılabilir
• Kız/Erkek karşılaştırılabilir
• Astım, wheezing prevelans
![Page 30: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/30.jpg)
prevelans
![Page 31: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/31.jpg)
RİSK FAKTÖRLERİ ODD ORANI
![Page 32: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/32.jpg)
Ne tür bir araştırma
• Gözleme Dayalı
• Deneysel
• Ne tür gözleme dayalı araştırma?
. Kesitsel
Olgu-kontrol (Yuvalandırılmış,..)
Kohort (Prospektif, retrospektif, olgu-kohort,..)
![Page 33: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/33.jpg)
Kesitsel
Soru:
Ne oluyor?
![Page 34: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/34.jpg)
Kesitsel Prevelans elde edilir
Araştırma için
seçilen grup
Aranan özellik
olan
Aranan özellik
olmayan
Zaman
Sorunun yönü yok.
Çalışmanın başlangıçı
![Page 35: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/35.jpg)
![Page 36: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/36.jpg)
Ne tür araştırma?
• Gözlemsel
• Deneysel
• Ne tür «DENEYSEL» çalışma
a. Randomize Kontrollü Deneyler
b. Saha Deneyleri
c. Toplum Deneyleri
![Page 37: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/37.jpg)
DENEYSEL ARAŞTIRMALAR A. Randomize kontrollü deneyler
REFERANS
POPULASYON
DENEY
POPULASYONU
Tanı ve seçim
kriterleri
belirlenmelidir
Uygun
örnekleme
yöntemi
kullanılmalıdır
RANDOMİZASYON
![Page 38: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/38.jpg)
DENEYSEL ARAŞTIRMALAR A. Randomize kontrollü deneyler
R
A
N
D
O
M
İ
Z
A
S
Y
O
N
DENEY
GRUBU
KONTROL
GRUBU
Müdahalenin
yapılması
İzleme
Sonuç biliniyor-Olumlu
Sonuç biliniyor-Olumsuz
Sonuç bilinmiyor
Sonuç biliniyor-Olumlu
Sonuç biliniyor-Olumsuz
Sonuç bilinmiyor
![Page 39: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/39.jpg)
ALTIN STANDART YÖNTEM VS
YENİ YÖNTEM
![Page 40: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/40.jpg)
Ne tür araştırma?
•Gözlemsel
•Deneysel
•Metodolojik
![Page 41: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/41.jpg)
PROSTAT BX VS MRI SENSİTİVİTE
![Page 42: Epidemiyolojik AraştırmaTipleri: örneklerle inceleyelim‡alışma için seçilen kohort Maruz kalanlar Maruz kalmayanlar Çalışmanın başlangıçı Zaman Sorunun yönü Hasta](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021711/5c90189209d3f24f048b525b/html5/thumbnails/42.jpg)
Teşekkürler.....