БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ АСУУДАЛ

• Байгаль орчины асуудал XXI зууны хамгийн нэнтэргүүнд шийдэх ёстой асуудлуудын нэг болоод байна.

• 1970-иад оноос байгаль орчны талаархи олон улсынгэрээ конвенцууд шил шилээ даган гарсан боловч,бодит байдал дээр асуудал өөр байна.

• 1960-иад оноос байгаль орчныг хамгаалаххөдөлгөөнүүд үүссэн бөгөөд тэд хүмүүст ирээдүйдучирч болох хор уршигын талаар мэдээлэл, боловсрололгож, эсэргүүцлийн жагсаал цуглаан, хамгаалахбодлогыг идэвхтэй явуулж байна. Өдгөө 40,000 шахамТББ – ууд энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж байна.

ОЛОН УЛСЫН ГЭРЭЭ, КОНВЕНЦУУД

• Цаг уурын өөрчлөлтийн талаархи ерөнхий конвенц (1992)

• Хортой хог, хаягдалын талаархи Базелийн конвенц (1989)

• Байгаль орчныг хордуулагч органик хог хаягдлын тухай Стокгольмын конвенц (2001)

• Цаг уурын өөрчлөлтийн талаархи Киотогийн протокол (1997)

• Озоны давхрагын талаархи Монреалын протокол (1987)

ХЭРЭГЛЭЭ

• Байгаль орчны доройтолын эх үндэс нь дэлхийнбаялагыг эмх замбараагүй ашиглаж байгаа явдал юм.

• Неолибералууд өдгөө дэлхийн хүн амын 20% ньхангалуун чинээлэг амьдарч байгаа бөгөөд нийт хүнтөрлөхтөнийг бүхэлд нь тэрхүү стандартад хүргэсэнахуй амьдралаар хангаж болно гэж үзэж байгаа ньбодит байдалд биелэшгүй домог юм.

• Хэрэглээ нь түүнээс гарсан хог хаягдлыг хэрхэнзайлуулах, хаана булшлах асуудлыг араасаа дагуулжбайна.

ҮРГЭЛЖЛЭЛ

• Хэт их хэрэглээний асуудлыг анх 1960-иад оны сүүл үеэсярьж эхэлсэн бөгөөд 1968 онд Ромын клуб байгуулагдаж1972 онд “Өсөлтийн хязгаарлалтууд” нэртэй илтгэлийггаргасан байна. Энэхүү илтгэл нь 30 хэл дээр гарчбестселлер болсон түүхтэй.

• Илтгэлийн хүмүүст хэлэх гэсэн гол санаа нь эдийн засгийнөсөлт энэ чигээрээ цаашид явах боломжгүй. Учир ньбайгалийн нөөц баялаг хэзээ нэгэн цагт шавхагдах болногэжээ.

• Клуб одоо ч идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулсан хэвээр байна.2009 оноос “Дэлхийн хөгжлийн шинэ зам” нэртэй 3 жилийнхугацаатай төслийг хэрэгжүүлж байна.

ТОГТВОРТОЙ ХӨГЖИЛ

• Байгаль орчны хамгаалал: Ирээдүйд байгаль орчныбохирдол, доройтолоос хэрхэн сэргийлэх вэ

• Бодлогын нэгдэл: Нийгэм, эдийн засаг, байгаль орчныбодлого харилцан бие биенийгээ үгүйсгэх ёсгүй.

• Ирээдүйн өмнө хүлээх хариуцлага: Ирээдүйд хүнтөрлөхтөнийг юу хүлээж байна вэ

• Тэгш байдал: Ядуу буурай амьдарч буй хүмүүсийнамьдралын чанарыг дээшлүүлэх, тогтвортой байлгах

• Оролцоо: Иргэний нийгмийн байгууллагуудын үүрэг,оролцоо, нөлөөлөл

ДЭЛХИЙН ЦАГ УУРЫН ДУЛААРАЛ

• Сүүлийн 100 жилийн хугацаанд дэлхийн цаг уурындундаж хэм 0,8 хэмээр дулаарсан бөгөөд сүүлийн 30жилд хамгийн идэвхтэй дулаарчээ.

• 2007 онд НҮБ-аас хийсэн судалгааны тайланд XXIзуунд дэлхийн цаг уурын дундаж хэм багадаа 1.1 – 2.9хэм, ихдээ 2.4 – 6.4 хэмээр өснө гэжээ.

• Дэлхийн цаг уур 4 хэмээр дулаарахад дэлхийн заримхэсэгт амьдарч буй хүмүүс дасан зохицоходбэрхшээлтэй тулгарах бол байгаль орчины хувьддэлхий даяар тэсэж үлдэж чадахгүй.

ЦАГ УУРЫН ДУЛААРАЛД НӨЛӨӨЛӨГЧ ХҮЧИН ЗҮЙЛС

• Хүлэмжийн хий: ДНБ болон хүн амын өсөлт ньхүлэмжийн хийн огцом өсөлтөд нөлөөлсөн байна. Ажүйлдвэрийн хувьсгалаас хойш хүлэмжийн хий иххэмжээгээр ялгарах болсон байна.

• Нарны идэвхжил: нарын идэвхжил нь цаг ууртнөлөөлсөөр ирсэн. 2011 оны судалгаагаар нарынидэвхжилтийн хугацаа удааширч байгаа бөгөөддараагийн идэвхжил 2020 онд эхэлж 2022 түүнээс чудаан үргэлжлэх магадлалтай гэж үзэж байна.

ҮР ДАГАВАР

• НҮБ – аас хийсэн судалгааны тайланд XXI зуунытөгсгөлд далайн түвшин 4-6 метрээр өснө гэжтаамагласан байна.

• Гренланд, Антрактид, Хойд мөсөн далай, мөнх цэвдэг,мөсөн голууд эрчимтэйгээр хайлж байна.

ӨӨРЧЛӨЛТҮҮД

• Хуурайшилт бүс нутгуудад эрчимтэй явагдаж байна.

• Халуун орны хуй салхины тоо ихсэж, хөнөөлт аюул нь нэмэгдсэн.

• Тэнгисийн түвшин огцом гэнэт нэмэгдэх болсон (цунами).

• Далай, тэнгисийн хүчиллэгийн түвшин нэмэгдсэн. Хүчлийн бороо ордог болсон.

• Далай дахь хүчилтөрөгчийн хэмжээ багассан.

• Ан амьтад устаж алга болох. Цаг уур 3 хэмээр өсөхөд нийт биосистемийн 40 хувь нь устах аюулд орно.

• Шүрэн арлууд аажмаар устах болно.

ОЗОНЫ ЦООРХОЙ

НИЙГЭМ ДЭХ НӨЛӨӨЛӨЛ

• Хүнсний хангамж: Үр тариа, хүнсний ногоо зэрэг хөдөөаж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлдсөрөгөөр нөлөөлж байна. Жилд 6 сая хүн өлсөглөнгөөрнас барж, 1 тербум хүн хүнс тэжээлийн дутагдалд оржбайна. НҮБ-ийн төрөлжсөн байгууллагын судалгаагаардэлхий 7 тербум хүнийг хооллох хүнснийбүтээгдэхүүнийг өнөөдөр гаргаж байгаа бөгөөд энэхэмжээг 2 дахин нэмэх чадалтай ажээ.

• Эрүүл мэнд: Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага цаг уурын дулаарал нь дизентери, малариа, денгие вирусээр нас баралтанд нөлөөлж байна гэдгийг тогтоожээ. Бусад өвчинд хэрхэн нөлөөлж байгааг хараахан судлаагүй байна.

• Хэт халалтын улмаас 2003 оны 8 сард европт 35000 мянган хүн нас баржээ.

УСНЫ ХЯМРАЛ

• 2010 онд Nature сэтгүүл дэлхийн хүн амын 80 хувь нь усны хувьд хомсдолд орох аюултай бүс нутагт амьдарч байна гэжээ.

• 884 сая хүн ундны усны хомсдолтой

• 2.5 тербум хүн ариун цэвэр, бохир усны асуудалтай байна.

• Гималайн мөнх цэвдэг хайлж дуусах үед (2350 он) Энэтхэгийн Инд, Ганга, Хятадын Шар, Хөх, Вьетнамын Меконг мөрөн алга болно.

• Ирээдүйд газрын тос, байгалийн баялаг гэхээс илүү усны төлөө дайн гарах магадлал хамгийн өндөр байна.

ШИЛЖИН СУУРШИГЧИД

• Байгаль орчноос хамааралтай шилжин сууршигчид (Environmental migrant)

• Далайн эргийн бүс нутаг, тогтмол үер, ган гачиг болдог газруудаас хүмүүсийг нүүдлэж явахыг хүсэх болсон.

• 1990 – ээд оны дунд үед 25 сая орчим ийм сууршигчид байсан бол 2050 онд 250 сая болно гэж тооцоолж байна.

Хуй салхи – ягаанЦөлжилт – шарЭрс тэс цаг уурын нөхцөл – цэнхэрЖижиг арлын орнууд – жижиг цэнхэр цэгүүд

ХОГ ХАЯГДАЛ

• Электрон хог хаягдал (e-waste): 50 сая тонн

хаягдал жил болгон гарч байна. АНУ –д жилд 30

сая PC, 100 сая гар утас хаягдал болдог

• Европын орнууд хортой хог хаягдлынхаа 70 хувийг

хятад руу хууль бусаар гаргадаг.

• Greenpeace ТББ энэ чиглэлд хамгийн идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулдаг бөгөөд 1000 орчим хууль

бус case илрүүлжээ.

• Цөмийн хаягдал: 220,000-15,6 сая жилийн турш

аюултай хэвээр байна.