engelli asansörü

8/3/2019 Engelli Asansr

1/65

1

T.C.

DOKUZ EYLL NVERSTESMHENDSLK FAKLTESMAKNA MHENDSL BLM

ENGELL KOLTUK ASANSR TASARIMI VE

MALATI

BTRME PROJES

Halil AKIR Mustafa KOCAGL

Projeyi YnetenProf. Dr. Erol UYAR

Haziran, 2007ZMR


2/65

2

TEZ SINAV SONU FORMU

Bu alma / / . gn toplanan jrimiz tarafndan BTRME PROJES olarak

kabul edilmitir.

Yaryl ii baar notu 100 (yz) tam not zerinden ( ) dir.

Bakan ye ye

Makine Mhendislii Blm Bakanlna,

.. / .. numaral . /

. jrimiz tarafndan / / . gn saat da yaplan

snavda 100 (yz) tam not zerinden almtr.

Bakan ye ye

ONAY


3/65

3

TEEKKR

Engelli koltuk asansr tasarm ve imalat konusunda hazrlam olduumuz bu bitirme

tezinde, bize rehberlik eden ve her konuda desteini esirgemeyen Prof. Dr. Erol UYAR a

teekkr ederiz.

Projenin imalat konusunda bize her trl maddi ve manevi destei veren H.G. MAKNA

nn sahibi Grsel GLER e teekkr ederiz.

malat aamasnda su jeti kesimlerinde bize destek veren TMERSUJET nin sahipleri

Asm - Haluk TMER e teekkr ederiz.

Son olarakta bizi bugnlere kadar getiren ve her trl destei bizlerden esirgemeyen

ailelerimize sonsuz teekkrler.

Mustafa KOCAGL

Halil AKIR


4/65

4

ZET

Engellilik bedensel fonksiyonlardaki hasarlar nedeniyle meydana gelen kayplarn

yaratt sosyal dezavantajlardr. Engellilere mmkn olduunca normal bir yaam sunan

olanaklarn oluturulmas, fiziksel ve sosyal bariyerlerin kaldrlabilmesi ile balantldr.

Tm dnyada olduu gibi lkemizde de engelli insanlar gz ard edilemeyecek kadarnemli bir saydadr. Bedensel zrlerinden dolay engelliler, gerek zel alanlarda gerekse

kamusal alanlarda ak ve kapal meknlarda birok sorun ile karlamaktadr. Bu noktada

engellilerin en byk sorunu, engellileri dnmeden projelendirilen ve yaplandrlan kamu

ve zel binalar olmaktadr. Bizim amacmz engellilerin zellikle merdivenlerde

karlatklar sorunlara zm bulmak iin koltuk asansr tasarlamaktr.

Mekanizmann ana alma prensibi, merdiven kenarna monte edilen klavuz borularnn

zerinde makaralar yardmyla ilerlemesidir. Bu ilerleme makaralar ile klavuz borusu

arasndaki srtnme kuvveti yardmyla salanmaktadr. Sistemde drt adet makara

bulunmaktadr. Bu makaralar e zamanl olarak almaktadrlar ki bu da koltuun kararl bir

ekilde hareket etmesini salar. Makaralarn ray profillerinin eimine gre hareket

edebilmesi iin, makaralarn yatakland plakaya ray profillerindeki deiime ayak

uydurabilecek ekilde serbestlik verilmitir. Bu sayede raylarn durumu ne olursa olsun

mekanizma srekli dik kalabilecektir. Makaralarda tahrik e alan iki dili ile salanmtr.

Bu mekanizma btn ray profillerine uygulanabilmektedir.


5/65

5

NDEKLER

Sayfa

indekiler V

ekil Listesi ....VIII

Blm Bir

GR

1. Bedensel Engelliliin Tanm 10

1.1. Tekerlekli Sandalye Kullanmna htiya Duyan Bedensel Engelliler. 101.2. Ksmi Bedensel Engelliler 11

Blm ki

ENGELL KOLTUK ASANSRLER

2. Koltuk Asansrleri 12

2.1. Koltuk Asansrlerinin Projelendirilmesi.. 14

2.2. Koltuk Asansrlerinin Uygulama Alanlar... 15

2.3. Koltuk Asansrlerinin retim ekilleri... 15


6/65

6

Blm

ENGELL KOLTUK ASANSR TASARIMI

3. Tasarm Yaplan Engelli Koltuk Asansrnn alma Prensibi. .163.1. Engelli Koltuk Asansrnn Bilgisayar Yardmyla Modellenmesi.19

3.1.1. Mekanizmay Oluturan Paralarn Modellenmesi ... 19

3.1.1.1. Miller 19

3.1.1.2. Yataklama Plakalar. 21

3.1.1.3. Dili Gruplar 23

3.1.1.4. Dili kutusu.. 25

3.1.1.5. Koltuk... 26

3.1.1.6. Makaralar. 27

3.1.2. Mekanizmay Oluturan Paralarn Montaj Edilmesi 28

3.1.3. malat Resimlerinin Oluturulmas 29

Blm Drt

ELEKTRKSEL KUMANDA NTES

4. Kumanda nitesi... 30

4.1. Kumanda nitesi alma Prensibi.. 31

4.2. Kumanda Devresi. 31

4.2.1. Devre Elemanlar... 31

4.2.1.1. Rle.. 31

4.2.1.2. Buton 33

4.2.1.3. Limit Switch. 33

4.2.2. Motor Kontrol emas 35

4.2.3. Motor G emas. 35

4.3. Devre Elemanlarnn Yerleimi. 36

4.4. Bask Devre... 37


7/65

7

Blm Be

HESAPLAMALAR

5. Mekanizmaya Ait Veriler.. 385.1. Motor Gc Hesab 38

5.2. Zincir ve Zincir Dili Hesab. 39

5.3. Dili Hesab... 42

5.3.1. Aktarma Dilileri Hesab.. 42

5.3.2. Redktr Dilileri Hesab . 43

5.4. Miller. 44

5.4.1. Redktr Mili Hesab. 44

5.4.2. Alt Tahrik Mili Hesab.. 47

5.5. Rulman ve Kaymal Yatak Hesab 49

5.6. Raylarn Eilme Kontrol. 52

5.7. Tayc Borularn Burkulma Kontrol. 53

Blm Alt

SONU

Sonu. 55

Kaynaklar . 58

Ekler . 59


8/65

8

EKL LSTES

Sayfa

ekil 2.1 Hiro 160 Koltuk Asansr.. 12

ekil 2.2 Vimec V53 Model Koltuk Asansr... 13

ekil 2.3 Model CRE-2100 Electra-Ride III Koltuk Asansr. 13

ekil 2.4 Merdiven Klavuz Raylarnn zel Sensrl Plaketler le Modellenmesi. 15ekil 3.1 Koltuk Asansr Tama ve Klavuzlama Mekanizmas16

ekil 3.2 Koltuk Asansr Tama ve Klavuzlama Mekanizmas18

ekil 3.3 Redktr Mili. 19

ekil 3.4 Alt Tahrik Mili 20

ekil 3.5 Bask Makaralar Mili 20

ekil 3.6 Ana Yataklama Plakas.. 21

ekil 3.7 Rulman Yataklama Plakas. 22

ekil 3.8 Redktr Dili ark.. 23ekil 3.9 Makara Tahrik Aktarma Dilisi.. 23

ekil 3.10 Motor k Pinyon Dilisi.. 24

ekil 3.11 Zincir Dili 24

ekil 3.12 Dili Kutusu.. 25

ekil 3.13 Koltuk, Ak Blmesi ve Kontrol nitesi. 26

ekil 3.14 Makara.. 27

ekil 3.15 Engelli Koltuk Asansr Montaj Grn. 28

ekil 4.1 Kumanda nitesi 30

ekil 4.2 Drt Kontakl Rlenin Bacaklarnn Konumlar. 32

ekil 4.3 Drt Kontakl Rle. 32

ekil 4.4 Limit Switch Kontak emas.. 33

ekil 4.5 Limit Switch Teknik Resim 34

ekil 4.6 Motor Kontrol emas 35

ekil 4.7 Motor G emas.. 35

ekil 4.8 Devre Elemanlar Yerleimi... 36

ekil 4.9 Motor Kontrol nitesi Bask Devresi. 37


9/65

9

ekil 5.1 Mekanizma Taslak izimi.. 38

ekil 5.2 Redktr Mili Serbest Cisim Diyagram (x-y) .. 45

ekil 5.3 Redktr Mili Eilme Momenti Diyagram (x-y) . 45

ekil 5.4 Redktr Mili Serbest Cisim Diyagram (x-z) .. 46ekil 5.5 Redktr Mili Eilme Momenti Diyagram (x-z) . 46

ekil 5.6 Alt Tahrik Mili Serbest Cisim Diyagram (x-y) 47

ekil 5.7 Alt Tahrik Mili Eilme Momenti Diyagram (x-y) ... 47

ekil 5.8 Alt Tahrik Mili Serbest Cisim Diyagram (x-z) 48

ekil 5.9 Alt Tahrik Mili Eilme Momenti Diyagram (x-z) 48

ekil 5.10 Tayc Ray Serbest Cisim Diyagram.52

ekil 5.11 Tayc Ray Eilme Momenti Diyagram 52

ekil 5.12 Tayc Ray kme Miktar 53

ekil 5.13 Tayc Borular Serbest Cisim Diyagram... 54

ekil 6.1 malat Yaplan Engelli Merdiven Asansrnn Yandan ekilmi Fotoraf... 56

ekil 6.2 Engelli Koltuk Asansrnn malat Grnts. 56

ekil 6.3 malat Yaplan Engelli Koltuk Asansrnn Kardan Grn 57

ekil 6.4 Mekanizmann alrken ekilmi Bir Fotoraf 57


10/65

10

BLM BR

GR

1. Bedensel Engelliliin Tanm

Bedensel engelli tanm olarak; sahip olunan herhangi bir vcut uzvunun doutan veya

daha sonra ortaya kan nedenlerden tr, normal ilevini tamamen veya ksmen yerine

getirememesi ve kiinin normal yaam standartlarna sahip olamamasdr.

Bedensel engelliler iin asl nemli olan sahip olunan fiziksel kstllk deil, bu kstll

giderecek sistemlerin olmaydr. Eer grme kusurunuz varsa ve bir gzlk yardmyla bu

kusurunuzu rahatlkla giderebiliyorsanz bir sorununuz yoktur. Fakat bu gzle ulaacak

imknlara sahip deilseniz, ciddi bir engelle kar karya kalrsnz ve bu durum sizi dier

bireylerden farkl klar. Kendinizi dlanm ve gereksiz bir birey olarak grmenize neden

olur.

Engellilerin toplum iindeki en byk sorunlar ulam, fiziksel evre ve konut

sorunlardr. Yaanlan konutlar, tm kamusal alanlar ve fiziksel evre yaplandrlrken

engellilerin zellikleri ve ihtiyalar gz ard edilmektedir. zellikle bu gibi alanlarda,

merdiven kullanm engelliler iin nemli problemlerden biridir. Bu noktada bedensel

engellileri ikiye ayrabiliriz.

1.1.Tekerlekli Sandalye Kullanmna htiya Duyan Bedensel Engelliler

Bu gruptaki engelliler bedensel hareket kabiliyetine sahip olmadklar iin, binalarda en

fazla sorun yaayan bireylerdir. Bina girilerinde ve binadaki merdivenlerde tekerlekli

sandalyelerine uygun platform olmamas durumunda, yardma ihtiya duymaktadrlar.

Alnan ksmi tedbirler (merdiven girii tekerlekli sandalye platformu gibi ) zellikle basamak

saysnn fazla olduu yerlerde yeterli olmamaktadr. Bu gibi durumlarda ise zel merdiven

asansrleri bir zm olarak sunulmaktadr ve engellilerin hayatn hem bina iinde, hem de

bina dnda kolaylatrmaktadr.


11/65

11

1.2.Ksmi Bedensel Engelliler

Bu gruptaki engelliler yrme ilevini tam olarak yerine getiremeyen ve yrmek iin ek

sistemlere ihtiya duyan ahslardr. Bu engelliler ve yallar iin, fiziksel yetersizliklersebebiyle merdiven kullanm olduka zorlamaktadr. Bu sorunu gidermek iin

merdivenlere uygulanabilen, kiilere zel koltuk asansrleri kullanlabilir. Bu asansrler tm

binalarn i ve d meknlarnda kullanlabilecei gibi zellikle ok katl ve asansr

projelendirmesi yaplamayan mstakil konutlar iin olduka pratik zmlerdir.


12/65

12

BLM K

ENGELL KOLTUK ASANSRLER

2. Koltuk Asansrleri

Ksmen yrme kabiliyetine sahip ancak merdiven gibi ortamlar kabilme yeteneine

sahip olmayan engelli veya yal ahslar iin, oturarak kabilecekleri koltuk asansrleri

tasarlanm ve imal edilmitir. Bu koltuk asansrlerinin farkl ortamlarda kullanlabilenbirok tr vardr. Hareket mekanizmasna gre;

Zincir tahrikli koltuk asansrleri zel kramayer dili ile tahrikli koltuk asansrleri Makara tahrikli koltuk asansrleri zel mekanizmalarla tahrik edilen koltuk asansrleri

ekil 2.1 Hiro 160 Koltuk Asansr


13/65

13

ekil 2.2 Vimec V53 Model Koltuk Asansr

ekil 2.3 Model CRE-2100 Electra-Ride III Koltuk Asansr


14/65

14

2.1. Koltuk Asansrlerinin Projelendirilmesi

Gnmzde kullanlan teknolojik aralar sayesinde her trl mimari tasarma sahip

merdivenler iin koltuk asansr tasarm ve imalat yaplabilmektedir. Bu merdivenlerdekoltuk asansrlerinin hassas ve stabil olarak alabilmesi iin imalat aamasnda otomasyon

destekli CNC tezgahlar, lazer lm sistemleri ve her trl ileri teknoloji kalite kontrol

cihazlar kullanlmaktadr.

Koltuk asansrlerinin hareketi iin zel ray profiller kullanlmaktadr. Bu profiller ok

katl uygulamalarda kpete tarafna, tek katl uygulamalarda duvar tarafna konulabilir.

Genelde koltuk asansrleri iki ve daha ok kata sahip binalarda merdiven i kpete tarafna

montaj edilir. Bu durumun avantajlar,

Daha ksa mesafeli seyir imkn. Katlarn balang ve bitilerinde koltuun park edilmesi mmkndr. Yer tasarrufu salar. Dnemeli merdivenlerde konforlu gei imkn salar.

Koltuk asansrleri projelendirilirken dikkat edilmesi gereken baz noktalar vardr. Bu

noktalar;

Merdivenin durumu. Binada yerden stma olup olmad. Asansrn durak noktalarnn koridor veya yry alanlarna etkisinin kontrol. Binann elektrik tesisatnn asansre uygun olup olmad. Asansr akl sistemle alyor ise, bina d uygulamalarda arj noktalarnda suya,

yamura ve kara kar korumal blgelerin bulunmas.

Sonraki aamalarda yap ve inaat zellikleri kontrol edilip, asansrn merdiven zerindehareket ettii raylarn projelendirilmesi yaplr. Bu ilem iin, zel sensrl plaketler her bir

basaman sa, sol ve orta noktalarna yerletirilir. Daha sonra plaketlerin yerletirildii

merdivenin fotoraflar ekilir. Bu fotoraflar bilgisayar ortamnda sadece raylarn

projelendirildii programlar yardmyla modellenir. Ve merdivenin mimari ekli elde edilir.

Bu ekilde sadece merdiven raylar iin olan ksmlar grntlenir ve dier ayrntlar yer

almaz.


15/65

15

ekil 2.4 Merdiven Klavuz Raylarnn zel Sensrl Plaketler Sayesinde Modellenmesi

2.2. Koltuk Asansrlerinin Uygulama Alanlar

Koltuk asansrleri her trl eime ve mimari yapya sahip, zel ve kamusal alanlardaki

merdivenlere istenilen zelliklere ve ekle sahip olarak uygulanabilir. erde veya darda

her trl hava artnda altrlabilir.

2.3. Koltuk Asansrlerinin retim ekilleri

Bilgisayar ortamnda tasarm yaplan merdivene uygun raylar, yine bilgisayar ortamnda

tasarlanarak, retime aktarlr. Bu retim ilemleri milimetrik hassasiyetlerle CNC kontroll

tezghlarda yaplmaktadr. Bu retim hassasiyeti sayesinde asansrn almasnda en ufak

bir hata dahi meydana gelmez ve konfordan dn verilmez. Klavuz raylar retildikten sonra

zerinde alacak olan koltuk asansrnn paralar, hassas ve ileri teknoloji tezghlarda en

son retim ekilleri ile imal edilerek, montaj tamamlanr. Bu ilemden sonra koltuk asansr

klavuz raylara taklarak, kalite kontrol ilemleri tamamlanr ve asansr almaya hazr hale

gelir.


16/65

16

BLM

ENGELL KOLTUK ASANSR TASARIMI

3.Tasarm Yaplan Engelli Koltuk Asansrnn alma Prensibi

ekil 3.1 Koltuk Asansr Tama ve Klavuzlama Mekanizmas


17/65

17

Tasarm yaplan mekanizma, her trl merdiven mimarisine uyarlanabilmesi iin

merdiven kenarna monte edilen klavuz borular zerinde, drt adet makara yardmyla

ilerlemektedir. Bu makaralar st ve alt klavuz borular zerinde e zamanl olarak

almaktadr. Bu da koltuun senkron ve konforlu bir ekilde hareketini salar. Bu ilerlemehareketi, makaralar ile klavuz borusu arasnda gerekli srtnme ve bask kuvveti

oluturularak salanr. Bu srtnme ve bask kuvveti iki adet eki yay sayesinde oluturulur.

Makaralarn tahrik sistemi: Motordan tahrik alnr, 1 ve 2 numaralar ile gsterilen zincir

dilileri vastas ile tahrik hem st klavuz makaralarna hem de alt klavuz makaralarna ayn

anda aktarlr. Tahrik millerine hareket verildii zaman, bu hareket e alan dz dililer

sayesinde bask makaralarna aktarlr. Bu sayede 2li gruplar halinde, 4 makarada e

zamanl alr. Mekanizma hareket etmeye baladnda, yatay dzleme dik olarak hareket

edebilmesi iin makaralarn yatakland plakaya klavuz borularn profilindeki deiimlere

ayak uydurabilecek ekilde serbestlik verilmitir.

Bu mekanizma, modler olarak btn merdiven tiplerine uygulanabilir.


18/65

18

ekil 3.2 Koltuk Asansr Tama Ve Klavuzlama Mekanizmas


19/65

19

3.1. Engelli Koltuk Asansrnn Bilgisayar Yardmyla Modellenmesi

Tasarm srecinde ilk olarak mekanizmann taslak resimleri oluturulmutur. Bu taslaklar

daha sonra SOLIDWORKS 2006 program ile bilgisayar ortamna aktarlmtr. Katmodelleri oluturulan paralarn montaj yaplarak, mekanizmadaki eksiklikler

tamamlanmtr.

Mekanizmann retimi ve merdivene montaj srasnda karlalabilecek problemler

tespit edilmi ve tasarm, bu problemleri giderecek ekilde deitirilip dzenlenmitir.

3.1.1.Mekanizmay Oluturan Paralarn Modellenmesi

Paralarn taslak resimleri teknik resim kurallarna uygun olarak izilmi ve mekanik

hesaplar tamamlanp, boyutlandrldktan sonra bilgisayar ortamnda modellenmitir.

3.1.1.1 Miller

ekil 3.3 Redktr Mili


20/65

20

ekil 3.4 Alt Tahrik Mili

ekil 3.5 Bask Makaralar Mili


21/65

21

3.1.1.2. Yataklama Plakalar

ekil 3.6 Ana Yataklama Plakas


22/65

22

ekil 3.7 Rulman Yataklama Plakas


23/65

23

3.1.1.3. Dili Gruplar

ekil 3.8 Redktr Dili ark

ekil 3.9 Makara Tahrik Aktarma Dilisi


24/65

24

ekil 3.10 Motor k Pinyon Dilisi

ekil 3.11 Zincir Dili


25/65

25

3.1.1.4. Dili Kutusu

ekil 3.12 Dili Kutusu


26/65

26

3.1.1.5. Koltuk

ekil 3.13 Koltuk, Ak Blmesi ve Kontrol nitesi


27/65

27

3.1.1.6. Makaralar

ekil 3.14 Makara


28/65

28

3.1.2. Mekanizmay Oluturan Paralarn Montaj Edilmesi

Kat modelleri oluturulan paralar, retim esaslar da gz zne alnarak belli bir

hiyerari ile SOLIDWORKS 2006 montaj modl altnda montaj yaplmtr. Montaj modeliile sistemin mekanik olarak alabilirlii kantlanmtr.

ekil 3.15 Engelli Koltuk Asansr Montaj Grn


29/65

29

3.1.3 malat Resimlerinin Oluturulmas

malat yntemleri, alma artlar ve ekonomiklik gz nne alnarak paralarn

malzemeleri seilmi ve imalat resimleri oluturulmutur. Bu imalat resimleri ile paralarimal edilip, montaja hazr hale gelmitir.


30/65

30

BLM DRT

ELEKTRKSEL KUMANDA NTES

4. Kumanda nitesi

Engelli koltuk asansr kumanda paneli adet butondan olumaktadr.Bir numaral

buton mekanizmay yukarya doru hareket ettirir. numaral buton ise mekanizmay aa

ynde hareket ettirir.ki numaral buton ise mekanizmann acil durumlarda durdurulmas iin

konulmu olan acil stop butonudur.

ekil 4.1 Kumanda nitesi


31/65

31

4.1 Kumanda nitesi alma Prensibi

Mekanizmann yukar aa hareketini salamak ve gerektii anda durdurabilmek iin bir

motor kontrol nitesi tasarlanmtr. Kontrol nitesi zerinde adet buton bulunmaktadr.Birinci buton mekanizmay yukar ynde, nc buton mekanizmay aa ynde hareket

ettirmektedir. kinci buton ise acil durumlarda sistemi durdurmak iin kullanlmaktadr.

Sistemin almas u ekildedir;

Mekanizma yukarya hareket ettirilmek istendiinde birinci butona baslp braklr.

Mekanizma hareketine balar ve bir st katta limit switchlere temas edince durur. Aa

ynde harekette ise nc butona baslp braklarak, mekanizma harekete geirilir ve bu

hareket alt katta limit switchlere temas edinceye kadar devam eder.

Mekanizma, seyir halindeyken herhangi bir amala veya acil bir durumda durdurulmak

istendiinde acil durum butonuna baslr ve sistem durdurulur.

4.2. Kumanda Devresi

4.2.1. Devre Elemanlar

4.2.1.1. Rle

Rle elektromanyetik olarak alan bir devre elemandr. Yani zerinden akm getii

zaman alr. Baka bir elektrik devresinin alp kapanmasn salar. Rle bobin, palet ve

kontak olmak zere blmden meydana gelir. Bobin ksm rlenin giri ksmdr. Palet ve

kontak ksmnn bobin ile herhangi bir elektriksel balants yoktur.

Rlenin kontaklar normalde ak(Normaly Open-NO),normalde kapal(Normaly closed-

NC) veya kontakta deien cinste olabilir.

Mekanizmann kumanda devresinde iki adet 4 kontakl 12x220V 5A rle kullanlmtr.

Rleye ait gsterim ekillerinden bazlar unlardr.


32/65

32

ekil 4.2 Drt Kontakl Rlenin Bacaklarnn Konumlar

ekil 4.3 Drt Kontakl Rle

Rle Bobini Ak Kontak Kapal Kontak


33/65

33

4.2.1.2. Buton

Otomatik kumanda devrelerinde, kumanda iin kullanlan butonlar genelde start ve stop

butonlar olarak anlr.

Start butonu (Normalde ak) basld zaman kontaklar kapanan ve devreden elektrik

gemesini salayan ve brakld zaman kontaklar alan butonlardr. Stop butonu

(Normalde kapal) basld zaman normalde kapal duran kontaklar alan, devrenin

elektrik akmn kesen, brakld zaman yine normal konumunu alan butonlardr.

Sistemde iki adet start (Normalde ak),ve bir adet stop (normalde kapal) buton

kullanlmtr.

4.2.1.3. Limit Switch

Limit switchler hareketi snrlandran elemanlardr. Asansrn katta durmas, vincin belli

bir seviyede durmas gibi uygulamalar vardr. Limit switchlerin kontaklar bir pim veya

makara ile hareket edebilir ve alp kapanabilir.

ekil 4.4 Limit Switch Kontak emas


34/65

34

ekil 4.5 Limit Switch Teknik Resim


35/65

35

4.2.2. Motor Kontrol emas

ekil 4.6 Motor Kontrol emas

4.2.3. Motor G emas

ekil 4.7 Motor G emas


36/65

36

4.3 Devre Elemanlarnn Yerleimi

ekil 4.8 Devre Elemanlarnn Yerleimi


37/65

37

4.4. Bask Devre

ekil 4.9 Motor Kontrol nitesi Bask Devresi


38/65

38

BLM BE

HESAPLAMALAR

5. Mekanizmaya Ait Veriler

G Kayna : 12 V Ak

Mekanizma Arl : 10 kg.

Yk : 5 kgYkl Durumda ekilen Akm : I= 4 Amper

Koltuk k Sresi : 23 Sn.

Koltuk ni Sresi : 17 Sn.

Mesafe : 1655 mm.

Mekanizma Ortalama Hz : Vort= 5 m/dak.

5.1. Motor Gc Hesab

ekil 5.1 Mekanizma Taslak izimi

G


39/65

39

V= 12 Volt

Iort= 4 Amper

WIV 48412 ===

./67.160][025.0.]/[5

1 snrm

dakm

R

V=

==

./34.3267.11 snri evrimmotor ===

dkdn motormotor /89.313034.330

=

=

=

5.2. Zincir ve Zincir Dili Hesab

Zincir Kuvvet likileri:

Zincirin yk kolundaki (eken taraftaki) toplam kuvvet;

szttop FFFF ++=

Ft= Zincir eki kuvveti

Fz= Merkezka kuvveti

Fs= Arlk kuvveti (Destekleme ekisi)

Nmmd

mNMd

snmV

kwPFt 1.7228.39

37.142000][

].[2000]/[

][1000

1

1

1

1 ====

V


40/65

40

Zincir Seimi:

65432

11

fffff

fPcP BD

=

P1= Tahrik gc (kw)

P1=48 W

cB= iletme faktr (Cetvel 53b)

cB=1.35 (Elektrik makinesi, orta kalk, tam yk darbesiz yklenme, zincir gnlk alma

sresi 8 sa.)

f1= Di says faktr

503.1132424 )08.1()08.1(11 ===zf

f2= Aks mesafesi faktr

215.02 )(45.0 p

af = (ilk hesapta 2f=1 kabul edilir)

f3=Zincir eleman form faktr

13 =f

f4=ark says faktr

)2(4 9.0

= nf 12 4 == fn

f5=15000 sa mrden sapmay dikkate alan faktr3/1

15000

h

sL

f Lh=15000 saat iin 1=sf

f6=evre artlarn dikkate alan faktr(Cetvel 54)

7.06 =f (tozlu ve yeterince yalanm)

WPD 13.1397.01111

503.14835.1=

=

n1=15.945 d/dk. PD=139.13 W p=9.525mm

Tabloya gre 08B (ekil 13)

Boyutlandrma problemlerinden dolay 06B1 seilmitir.

Zincir dili di says Z=13

V< 4 m/s. Kk ve sabit zorlanmalar


41/65

41

Bakla Says:

9.54

02

1313525.9

2002

222

0

2

122100

=

+++=

+

++=

a

pZZZZ

p

aX

Bir st ift sayya yuvarlarz X0=56 bakla

Gerek Aks Mesafesi

mmZZZZ

XZZ

XP

a

++

=

2

12

2

2121 2224

( ) ( )

+= 013561356

4

525.9 2

=204.78 mm

Yalama ekli:

./0332.060

0398.0945.15

6011 snmdn

V =

=

=

mm

Z

Pd 8.39

13

180sin

525.9180

sin=

=

=

Yadanlkla veya fra ile yalama (ekil 15)

Zincir Dili Boyutlar:

Taksimat dairesi ap mm

Z

Pd 81.39

13180sin

525.9

180sin

=

=

=

Di dibi ap mmdddf 45.3335.68.391 ===

Di ba dairesi apmm

dpdda

35.4535.6525.925.18.39

25.1 1max=+=

+=


42/65

42

5.3. Dili Hesab

5.3.1. Aktarma Dilileri Hesab

Di saylar: Z1=42

Z2=42

3

1

12

em

Bk

Z

cMqm

=

qk=Form faktr

M1= Moment

cb=letme faktr

= Di genilii faktr

=em Malzemenin eilme emniyet gerilmesi

qk=2 (telemesiz dililerin ilk hesabnda qk=2 kabul edilir.)

= 15 (elik kaynakl gvdeye veya elik profillere yatakl) (Cetvel 56)

M1= 7.185 N.m.

cb= 1.25Z1=42 di

2/70 mmNak =

s=2.5 Normal evre artlarnda alan ve tespit edilebilen kuvvetler ile gerilmelere maruz

orta kaliteli malzemeler iin gvenlik katsays

22

/285.2

]/[70mmN

mmN

s

akem ===

mmm 26.1284215

25.17185223 ==

m=1.5 mm (en yakn standart deere yuvarlanmtr)

Dililerin Boyutlandrlmas.

Pinyon-ark

Blm dairesi ap mmmZd 635.1421 ===

Di ba dairesi ap mmmddk 665.12632011 =+=+=


43/65

43

Di dibi dairesi ap mmhdd kwf 499.595.1167.12632011 ===

Aks aral mmZZ

ma 632

42425.1

221

0 =+

=+

=

arkta ayn boyutlara sahiptir.

5.3.2. Redktr Dilileri Hesab

Z1=14 di

Z2=28 di

Aks aral = 32.5 mm

Eilmeye gre;

3

1

12

em

bk

Z

cMqm

=

qk=2= 15 (pinyon tek taraftan yatakl )(Cetvel 56)

M1= 14.37 N.m.

cb= 1.25 (elektrik motoru yk tipi dzgn)

Z1=14 di

Dili malzemesi delrin 2/70 mmNak =

s=2.5 Normal evre artlarnda alan ve tespit edilebilen kuvvetler ile gerilmelere maruz

orta kaliteli malzemeler iin gvenlik katsays

22

/285.2

]/[70mmN

mmN

s

akem ===

mmm 138.2351415

25.114370223 =

=

m=2.5 mm (en yakn standart deere yuvarlanmtr)

./89.31

48

..37.14

dkdn

WP

mNT

=

=

=


44/65

44

Redktr Dilileri Boyutlandrlmas:

PinyonBlm dairesi ap mmmZd 355.214101 ===



Aks aral mmZZ

ma 5.522

28145.2

221

0 =+

=+

=

ark

Blm dairesi ap mmmZd 705.228102 ===



Dili kuvvetleri:

Nd

MF dt 6.410

103537.14

30

=

==

NFF ntR 44.1490cos

20tan6.410

cos

tan

0

0 ===

5.4. Miller

5.4.1. Redktr Mili Hesab

NF

NF

NFF

FF

FFFFFF

F

y

y

makaray

makaray

makararadyalrulmanyZR

y

9.912

09.74181.171

09.741

05.419.20413.72744.149

0

0

0

=

=

=+

=+++

=+++

=


45/65

45

NF

F

M

makara

makara

A

81.171

082.623.325.4175.139.2042913.7275944.149

0

=

=+

=

Sekil 5.2 Redktr Mili Serbest Cisim Diyagram (x-y)

ekil 5.3 Redktr Mili Eilme Momenti Diyagram (x-y)

x

FRadyal=142.44 NRedktr dilisi

30mmFz0=727.13N

29mm

13.75mm

18.55mm 30.5mm

Fy Fradyal=41.5 N

Frulman=204.5 N

Fmakara

A

4483.2 Nmm

7660.2 mm

5243.4mm

y

12269.81N.mm


46/65

46

Sekil 5.4 Redktr Mili Serbest Cisim Diyagram (x-z)

ekil 5.5 Redktr Mili Eilme Momenti Diyagram (x-z)

NF

NF

NFF

FF

F

y

y

makaray

makaray

z

77.851

7.5241.327

7.524

01.1146.410

0

=

=

=+

=++

=

NF

F

M

makara

makara

A

1.327

082.623.321.114596.410

0

=

=+

=

NmmM

NmmNmM

E

B

45.271554.2422581.12269

1437037.14

22 =+=

==

9975.6N. mm

x

Ft=410.6 NRedktr dilisi

59mm 32.3mm

30.5mm

Fy Ft=114.1 NFmakara

A

z

24225.4N mm


47/65

47

( )

( )

uygundur

mm

mm

MMs

d BEak

215.114

1496.13

1437045.27155230

232

32

31

21

22

31

21

22

=

=

+

=

+

=

5.4.2. Alt Tahrik Mili Hesab

Fmek=10kg

Fyk=5kg

Ftop=15kg

ekil 5.6 Alt Tahrik Mili Serbest Cisim Diyagram (x-y)

ekil 5.7 Alt Tahrik Mili Eilme Momenti Diyagram (x-y)

12285 Nmm

13270.12Nmm

7168.9N mm

x

Fzincir=727.13N

18.25mm

30.5mm

Fradyal=41.5 N

Frulman=204.9 N

A

Ay

18.5mm

13.75mmy

Fm


48/65

48

NF

NF

NF

F

LFL

tep

tep

tep

top

rulmantepmil

9.204

9.204

8.409

4851325150

150

2

1

=

=

=

=

=

Fm

F

M

m

A

045.235

075.62)5.1875.13(5.4175.139.20425.1813.727

0

=

=++

=

NA

FA

FAF

y

my

my

y

775.798

73.563

05.419.20413.7270

=

=

=++

=

ekil 5.8 Alt Tahrik Mili Serbest Cisim Diyagram (x-z)

ekil 5.9 Alt Tahrik Mili Eilme Momenti Diyagram (x-z)

x

30.5mm

A

32.25mm F =114.1N

Az

z

1788.585 Nmm


49/65

49

NF

F

M

sm

sm

A

64.58

075.6225.321.114

0

=

=+

=

NA

FA

FA

F

z

smz

smakaraz

z

46.55

1.114

01.114

0

=

=

=++

=

2

230

12.13270

1437037.14

=

=

=

==

s

Mpa

NmmM

NmmNmM

ak

E

B

( )

( )

uygundur

mm

mm

MMs

d BEak

185.112

12

1437012.13270230

232

32

31

21

22

31

21

22

=

+

=

+

=

Mekanizmada kullanlan ap 24mm. dir.

5.5. Rulman ve Kaymal Yatak Hesab

Alt Tahrik Mili

FR=204.9 N

./945.152

89.31

2dkd

nn motormil ===


50/65

50

Nf

fFC

n

lE 173.498278.1

1072.39.204 ===

d= 20mm iin FAG 16004 Rulman seildi.

278.1945.153

100

3

100

1072.3500

15000

500

33

33

=

=

=

===

nf

Lf

n

HL

Redktr Rulman:

FR=149.44N

./945.152

89.31

2dkd

nn motormil ===

278.1945.153

100

3

100

1072.3500

15000

500

33

33

=

=

=

===

nf

Lf

n

HL

kNC

Nf

fFC

rulman

n

lE

28.7

33.363278.1

1072.344.149

=

===

Tasarm kriterlerinden dolay d=30mm. iin SKF 61906 2RZ seilmitir.

Kaymal Yatak

Ortalama yzey basnc (ortalama zgl yatak basnc)

]/[ 2max mmNPbd

FP

engelli asansörü

Documents