enerji açısından biyodizel

Enerji Açısından Biyodizel

Sebahattin ÖZGüneş ve Diğer YEK Şube Müdür V.

EİE İdaresi Genel Müdürlüğü[email protected]

ULUSLARARASI BİYOYAKIT SEMPOZYUMU 10 AĞUSTOS 2006

İÇERİK

• Biyoyakıtlar

• Enerji Kaynağı Olarak Biyodizel

•AB de ve Türkiye de Biyodizel

•Mevzuat

Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü


3

BİYOKÜTLE ENERJİSİBiyokütle enerjisi YEK içinde en büyük potansiyele sahiptir. Doğada her yıl 150 milyar ton biyokütle üretilmekte ve bunun ancak %10 ‘u ticari olarak kullanılmaktadır.Başlıca Biyokütle Kaynakları-Odun-Bitkiler-Yağlı Tohumlar-Karbo-hidratlar (patates, buğday, pancar, mısır vb)-Elyaf Bitkileri (keten, kenevir, kenaf, sorgum vb.)-Bitkisel Atıklar (dal, sap, saman, kök, kabuk vb.)-Hayvansal Atıklar-Şehirsel ve Endüstriyel Atıklar



4

BİYOYAKITLAR

-Biyogaz

-Biyo-Oil

-Biyokömür

-Biyobriket

-Biyoetanol

-Biyodizel



5

BİYODİZEL

Hammaddesi yağlı tohum bitkileri, atık bitkisel ve hayvansal yağlar olan biyodizel; dizele eşdeğer, yerli ve yenilenebilir bir enerji kaynağıdır.

Biyodizel, bitkisel ve hayvansal yağlardan üretilmesi nedeniyle kimyasal yapısı itibarıyla petrol kökenli dizele benzemese de fonksiyonları itibarıyla eşdeğer kalitede bir yakıttır.

Biyodizel petrol içermez fakat saf olarak veya her oranda petrol kökenli dizelle karıştırılarak yakıt olarak kullanılabilir.

Saf biyodizel ve dizel-biyodizel karışımları herhangi bir dizel motoruna, motor üzerinde küçük değişiklikler yapılarak veya herhangi bir modifikasyona gerek kalmadan kullanılabilir.



6

Biyodizel, dizel ile karışım oranları bazında aşağıdaki gibi

adlandırılmaktadır:

B5 : % 5 Biyodizel + %95 Dizel



B100 : %100 Biyodizel



7

Biyodizel Üretimine Uygun Yağlı Tohum Bitkileri ve Yağ

İçerikleri

Biyodizel üretimi için temel olarak yağ oranı yüksek yağlı tohum bitkileri kullanılmaktadır.

Yağlı Tohum Bitkileri ve Yağ Oranları

Bitki Yağ Oranı (%)

Kanola 38 – 40

Ayçiçeği 40 – 50

Soya 13 – 25

Aspir 30 – 45



8



Yakıt Özellikleri Birim Sınır DeğeriMin-Max

Biyodizel Dizel

Molekül Ağırlığı g/mol 296 120-320

Alt Isıl Değeri

Kütlesel Hacimsel

MJ/kg MJ/L

37,1 32,6

42,7 35,5

Özgül Ağırlığı 15°C kg/L 0,875-0,90 0,87-0,88 0,82-0,86

Kinematik Vizkosite (40°C)mm2/s 2-4,5 4,3 2,5-3,5

Tutuşma Noktası °C 55-.. >100 >55

Kükürt İçeriği % Kütlesel ..-0,05 <0.01 <0.05

Tutuşma Katsayısı Setan Sayısı 49-.. >55 49-55

Kül % Kütlesel.

-0,01 <0.01 <0.01

Su Miktarı mg/kg ..-200 <300 <200

9



B100 B20

Yanmamış Hidrokarbonlar % -93 % -30

Karbon Monoksit % -50 % -20Partikül Madde % -30 % -22NOx (Azot Oksitler) % +13 % +2

Sülfatlar% -100 % -20

Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar – PAH (Kanserojen Maddeler)

% -80 % -13

(nitratlı PAH'lar) % -90 % -50Hidrokarbonların Ozon Tabakasına Etkisi % -50 % -10

B20 ve B100 Emisyonlarının Dizel Yakıtla Karşılaştırılması

10



Özellik Birim ABEN 14214

Yoğunluk(15 oC) kg/m3 860-900

Viskozite(40 0C) Mm2/s 3.5-5

Kükürt içeriği Kütlesel % <0.01Su içeriği mg/kg <500

Katı madde içeriği Kütlesel % <20Kül içeriği Kütlesel % 0.01Setan sayısı 51

Oksidasyon kararlılığı g/m3 <25Alevlenme noktası oC 101

Nötralleşme sayısı mgKOH/g <0.5Metanol içeriği Kütlesel % <0.2

Ester içeriği Kütlesel % 96.5

Monogiliserid Kütlesel % 0.8Serbest gliserin Kütlesel % 0.02Bağlı gliserin Kütlesel % 0.25

İyod indisi <120Fosfor mg/kg 10

Alkali metaller mg/kg 5

11



12

Biyodizel Yakıtının Avantajları

• Mevcut dizel motorda herhangibir değişikliğe gerek kalmadan uygun

karışımlarla kullanılabilmektedir. • Petrol dizelinin depolama koşullarında depolanmaktadır.• Petrol dizeli ile her oranda karıştırılarak veya saf biyodizel olarak

kullanılabilir.

• CO2 , yanmamış hidrokarbon, partikül madde ve CO emisyonlarında da

önemli derecede azalma sağlar.

• Yapılan testlere göre biyodizel kullanımı yakıt emisyonlarından kaynaklanan

kanser riskini %90 oranında azaltmaktadır.

• Kükürt içeriği yok denecek kadar azdır.



13

• Biyodizel ağırlıkça %11 O2 içerir ve kükürt içeriği yoktur.

• Biyodizel kullanımı motor ömrünü uzatır çünkü dizele nazaran daha iyi

yağlayıcıdır.

• Yakıt tüketimi, güç çıktısı ve motor gücü biyodizel kullanımından

olumsuz etkilenmez.

• Biyodizel taşınması ve depolanması güvenli bir yakıttır.

• Ayrıca yüksek parlama noktasına (149 ºC) sahiptir. Bu değer dizel için

125 ºC’dir.

• Küçük işletmelerde, yöresel olarak üretimi mümkündür.



14



Biyodizel Yakıtının Dezavantajları

1. Biyodizelin doğal kauçuğa zarar vermesi nedeniyle 1996’dan önce üretilen araçlarda doğrudan kullanılması sakıncalıdır. Ancak, B20 ve daha düşük biyodizel içeren dizel biyodizel karışımlarında bu problem görülmemektedir.

2. Soğukta bulutlanabilir, jel halini alabilir. Ancak B20 kullanıcıları bu özellikleri daha az hisseder. B100’de ise bulutlanma ve jelleşme dizele nazaran daha fazladır. Soğukta filtrelerin tıkanma noktasına dikkat edilmelidir.

3. NOx emisyonları dizele nazaran % 10’a daha fazladır. Ancak bileşiminde kükürt olmaması nedeniyle katalitik konverter kullanılarak NOx emisyonu düşürülebilir.

15



Firma Sayısı: >100Kurulu Kapasite: > 1 000 000 Ton/Yıl

Kaynak:ALBİYOBİR

16



Yağ Fabrikaları % 40Tarım Sektörü % 21Kimya Sektörü % 18Akaryakıt Sektörü % 11 Diğerleri % 10

Yatırımcı Firmaların Sektörel Dağılımı

17

YASAL MEVZUAT5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu; 20.12.2003 tarihli ve 25322 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.İkincil Mevzuat;

Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği,Petrol Piyasası Tarifeler Yönetmeliği,Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmelik,Petrol Piyasası Ulusal Marker Uygulama Yönetmeliği,Petrol Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik,Akaryakıt Haricinde Kalan Petrol Ürünlerinin İthalinde Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Tebliğ,



18

Petrol Piyasası Kanunu’nda PETROL; “(5), (14) ve (44) numaralı bentlerde;

(5) AKARYAKIT: Benzin türleri, nafta (hammadde, solvent nafta hariç), gazyağı, jet yakıtı, motorin türleri, fuel-oil türleri ile Kurum tarafından belirlenen diğer ürünleri,

(14) HAM PETROL: Yerden çıkarılan sıvı haldeki doğal hidrokarbonları,

(44) ÜRÜN: Fiziksel veya kimyasal işlem, rafinaj veya diğer yöntemlerle ham petrol ve/veya ürünlerinden elde edilen ürün veya ara ürün herhangi bir hidrokarbonu”

şeklinde tanımlanmaktadır. (5 nci madde kapsamında “diğer ürünler” olarak EPDK’ya verilen

yetki ile Biyodizel, Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinde akaryakıt olarak kabul edilmiştir.)



19



Petrol Piyasası Kanunu’nda, PİYASA FAALİYETİ; “Petrolün; ithali, ihracı, rafinajı, işlenmesi, depolanması, iletimi, ihrakiye teslimi, taşınması, dağıtımı, bayiliği,” şeklinde tanımlanmıştır.

Lisansa Tabi Alanlar; Rafinaj, İletim, Lisanslı Depolama, İŞLEME, Madeni Yağ Üretimi, Dağıtım, İhrakiye Teslimi; Taşıma Bayilik, Serbest Kullanım

20

PETROL PİYASASI KANUNUNDA;

“ Akaryakıtla harmanlanan ürünler: Metil tersiyer bütil eter (MTBE), Etanol vb. (yerli tarım ürünlerinden denatüre olarak üretilenler ile biodizel hariç ) akaryakıt ile eşdeğer vergiye tâbi olan ve olacak ürünleri,”

şeklinde tanımlanmıştır.

PETROL PİYASASI LİSANS YÖNETMELİĞİNDE; “Akaryakıt: Benzin türleri, nafta (hammadde, solvent nafta hariç), gazyağı,

jet yakıtı, motorin türleri, fuel-oil türleri ile biodizeli,”

şeklinde tanımlanmıştır.



21



PETROL PİYASASINDA UYGULANACAK TEKNİK KRİTERLER HAKKINDA YÖNETMELİKTE;

1. “Saf biodizel ve etanolün akaryakıt ile harmanlama işlemini rafinerici ve

dağıtıcı lisansı sahipleri yapar. Metil tersiyer bütil eterin harmanlama işlemi sadece rafinerici lisansı sahipleri tarafından yapılır. Harmanlanan akaryakıtın piyasaya sunumunda, ulusal markerin gerektiği şart ve seviyede bulunması zorunludur.”

2. “Biodizel dışındaki akaryakıtlar birbirleriyle karıştırılamaz.”3. “Saf biodizel ve sanayi tesislerinde yan ürün olarak elde edilenler hariç,

akaryakıt üretimi sadece rafinerici lisansı sahipleri tarafından yapılır.”4. “Akaryakıt ile ilgili olarak TS veya EN standartları, Kurum tarafından

çıkarılacak tebliğlerle teknik düzenleme haline getirilir.”

“Yurt içinde satışı yapılacak; a) Akaryakıtın teknik düzenlemelere uygun olması

zorunludur……” “Lisans sahipleri, akaryakıtı teknik düzenlemelere uygun olarak arz

etmekle yükümlüdür.”hükümleri yer almaktadır.

22

PETROL PİYASASI ULUSAL MARKER UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE;

“Ulusal markerin ekleneceği akaryakıt türleri; benzin türleri, nafta (hammadde, solvent nafta hariç), gaz yağı, jet yakıtı, motorin türleri, fuel oil türleri ve biodizel’dir.”

“Akaryakıta biodizel ekleyecek dağıtım lisansı sahipleri teknik düzenlemelere uygunluğu Kuruma bildirilen biodizeli işaretlemek için gereken ulusal markeri Ek-1’e uygun olarak düzenleyecekleri "Ulusal Marker Talep Formu”ile en geç üç iş günü öncesinden yükleniciye bildirir.”

“Yüklenici tarafından; ‘Ulusal Marker Talep Formu’nda yer alan akaryakıt miktarı ile ilgili lisans sahibinin Gümrük Beyannamesinde ve/veya biodizelin teknik düzenlemelere uygun olduğunun Kuruma bildirildiği belgede belirtilen miktarın aynı olduğu tespit edildikten sonra Ek-2’de bulunan "Ulusal Marker İzleme Çizelgesi" düzenlenerek, ulusal marker ilgili lisans sahibi tüzel kişiye ithalatın yapıldığı tarihte Kurum adına teslim edilir.”

hükümleri yer almaktadır.



23

5 Ocak 2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan;

• “Otobiyodizel’in Üretimi, Yurtdışı ve Yurtiçi Kaynaklardan Temini ve Piyasaya Arzına İlişkin Teknik Düzenleme Tebliği-Akaryakıt Seri No:2”

• “Yakıtbiyodizel’in Üretimi, Yurtdışı ve Yurtiçi Kaynaklardan Temini ve Piyasaya Arzına İlişkin Teknik Düzenleme Tebliği-Akaryakıt Seri No:3”

PİYASAYA ARZ EDİLEN;PİYASAYA ARZ EDİLEN;

OTOBİYODİZELi TS EN 14214

YAKIT BİYODİZELİ TS EN 14213

NORMLU STANDARTLARA UYGUN OLMASI ZORUNLUDUR.



24

PETROL YASASINDA DEĞİŞİKLİK YAPAN YASA TASARISI

Rafinerici ve dağıtıcılar, tamamen yerli tarım ürünlerini kullanarak üretim yapan biyodizel üreticilerinden temin edecekleri biyodizeli akaryakıt ile en az yüzde iki oranında harmanlayabilirler. Harmanlama oranı ve bu oranın ÖTV’si Maliye Bakanlığı tarafından düzenlenir.

Harmanlama oranları ile ilgili denetimler EPDK tarafından yapılır.

Biyodizel üreticileri sadece yerli tarım ürünlerinden üretilen saf biyodizel dağıtımı ve satışı yapmak için, yıllık en az otuzbin ton saf biyodizel satış projeksiyonu vermek koşuluyla dağıtım lisansı ve bayi lisansı alabilirler.

Tarım birlik ve kooperatifleri, üye çiftcilerinden aldıkları yağlı tohum karşılığında üretilen biyodizeli çiftçinin kendi araçlarında kullanması için KDV ve ÖTV den muaf olarak verebilecektir.



25



AB Biyoyakıt Kullanımı Direktifi AB Biyoyakıt Kullanımı Direktifi “DIRECTIVE 2003/30/EC “DIRECTIVE 2003/30/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 8 May 2003 on the promotion of the use of biofuels or other of 8 May 2003 on the promotion of the use of biofuels or other renewable fuels for transport” renewable fuels for transport” göre biyoyakıt kullanım göre biyoyakıt kullanım hedefi; hedefi;

o2005 yılında %2 (yaklasık 5,8 milyon ton)2005 yılında %2 (yaklasık 5,8 milyon ton)o2010 yılında %5,75 (yaklasık 16,5 milyon ton)2010 yılında %5,75 (yaklasık 16,5 milyon ton)o2020 yılı için %202020 yılı için %20

AB de Biyodizel

26



MOTORIN TUKETIM PROJEKSİYONU

500 0001 000 0001 500 0002 000 0002 500 0003 000 0003 500 0004 000 0004 500 0005 000 0005 500 0006 000 0006 500 0007 000 0007 500 0008 000 0008 500 0009 000 0009 500 000

10 000 00010 500 00011 000 00011 500 00012 000 00012 500 00013 000 000

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

YIL

MO

TOR

İN T

ÜK

ETİM

MİK

TAR

I - T

ON

30%

6%61%

3%

Isınma Elektrik Ulaşım Sanayi

BİYODİZEL ÜRETİM BİYODİZEL ÜRETİM POTANSİYELİMİZPOTANSİYELİMİZ:

1 250 000 TON/YIL

27



BENZİN TÜKETİM PROJEKSİYONU

1 000 000

2 000 000

3 000 000

4 000 000

5 000 000

6 000 000

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

YIL

BEN

ZİN

TÜ

KET

İM M

İKTA

RI -

TO

N

BİYOETANOL ÜRETİM BİYOETANOL ÜRETİM POTANSİYELİMİZPOTANSİYELİMİZ:

3 250 000 TON/YIL

28



TÜRKİYE’DE BİYODİZEL KULLANIM ORANINA GÖRE SENARYOLAR

YIL 2006 2010KULLANIM ORANI %2 %5,75

AKARYAKIT DAĞITIM ŞİRKETLERİNİN SATIŞA SUNACAKLARI OLASI MOTORİN MİKTARI

10 900 000 TON 13 600 000 TON

ÜRETİLMESİ GEREKEN BİYODİZEL MİKTARİ

218 000 TON 782 000 TON

GEREKLİ TARIM ARAZİSİ (VERİM 1 TON/HA)

218 000 HEKTAR 782 000 HEKTAR

29



TÜRKİYE’DE BİYOETANOL KULLANIM ORANINA GORE SENARYOLAR

YIL 2006 2010

KULLANIM ORANI %2 %5,75

AKARYAKIT DAĞITIM ŞİRKETLERİNİN SATIŞA SUNACAKLARI OLASI BENZİN MİKTARI

4 000 000 TON 6 500 000 TON

ÜRETİLMESİ GEREKEN BİYOETANOL MİKTARI

80 000 TON 374 000 TON

GEREKLİ TARIM ARAZİSİ (ŞEKER PANCARI VERİMİ 40 TON/HA)

16 000 HEKTAR 75 000 HEKTAR

30



TEŞEKKÜRLERTEŞEKKÜRLER

enerji açısından biyodizel

Documents