enerjİ tasarrufu saĞlayan hİdrostatİk fa n tahrİĞ İ · pompa kul l n s from diese easures th...
TRANSCRIPT
VI.
EN
Pars KA ÖZET Tüm dünimalatçılsayesinddevrindebu sayedsistemle Anahtar ABSTRA To compequippedan additinternal Fan spehelp of mcompare Key Wo 1. GİRİŞ Eksoz gmotorlaroptimizaCatalyticgeri kazasıvı gaz hidrojeni Tüm bu Günümüsunabilm Kontrollufan siste
ULUSAL HİDRO
NERJİ T
APLANGI
nyada, gürüarını ister istde içten yaen bağımsız de sabit pomri %7 değerl
r Kelimeler:
ACT
ply with the d vehicles, vional tempercombustion
eed can be amentioned abed with syste
rds: fuel sav
Ş
azı emisyonr ve alternatasyonlu diesec Reduction anım sistemve etanol g
in gerek içten
motor tasarüzün değişkmektedir.
u hidrostatik emlerine üstü
OLİK PNÖMATİK
TASARR
ltü ve egsoztemez hidrosnmalı motoolarak kontro
mpalı sistemerine ulaşab
Enerji tasarr
increasinglyvehicle and erature controengines wo
adjusted indebilties, hydro
ems use fixed
ving, efficienc
n koşullarını tif yakıtlar oel motorları; ö) ve çok kadlerininde katibi yakıtlar iln yanmalı m
rımları optimken deplasm
fan tahrik sisünlük sağlam
K KONGRESİ 12
RUFU ST
z gazı standstatik fan tahr sıcaklıklarol edilebilmeler ile karşılailen yakıt tas
rufu, verim, t
y strict legal ngine manuf
ol system. Wrking tempeependently o
ostatic fan syd displaceme
cy, clean wo
sağlayabilmeolmak üzereözel filtreler, demeli turbotkısını unutme çalışan motorda, gere
um sarfiyatlımanlı pompa
stemleri, aşamaktadır:
2-15 EKİM 2011/
SAĞLAYTAHRİĞ
dardlarındaki hriğine yönerı en uygunekte ve istendaştırıldığındasarrufu sağla
temiz dünya
requirementfacturers areith the help orature can bof the speedystems with vent pumps.
orld
ek için, araçe birçok yen EGR ( exha
o şarj kullanmmamak lazım
otorlar üzerikse yakıt hü
ı gelişmiş soalı fan tah
ağıya sıralana
_____İZMİR
YAN HİDĞİ
katı yasal iltmiştir. Elek
n aralıkta tudiği anda istea, değişken ayabilmekted
ts for pollutae making useof electrohydbe keep at thd of the intervariable pum
ç ve iş makinni tasarımı saust Gas Recmaktadır. Ta
m. Diğer yandnde yoğunlacresi şeklind
oğutma sisterik sistemle
an konularda
_____________
DROSTA
stekler, artatrohidrolik ko
utulabilmekteendiği kadar deplasmanlıir.
ant emissione of various mdraulically coheir optium rnal combust
mps can give
naları üreticilsunmaktadır.circulation ) vabi burda, eldan, motor imaşmışlardır. Ee kullanılma
emlerine gereeri verim ve
a klasik meka
__________ 41
ATİK FA
an yakıt fiyatontrollu fan se; fan hızı, r hız verilebilı pompa kull
ns from diesemeasures thaontrolled fan temperaturetion engine. %7 fuel sav
leri çoğunluk. Günümüzüveya SCR ( lektrikli ya dmalatçıları doEn büyük ge
ası olmuştur.
eksinim duyme ekonomiy
anik ve/veya
1 _______
AN
tları; araç sistemleri motorun
mekte ve lanan fan
el engine at require systems,
e window. With the
ving when
kla diesel ün eksoz Selective a hidrolik oğal gaz, elşme ise
maktadır. yi birlikte
a elektrikli
VI.
2. HİDRO Hidrostasistemleolarak te 2.1. Kon İhtiyaca (Şekil 2)
ULUSAL HİDRO
tüm fan sistfan hızının, edilebilmesifanın gerek fan hızının çsu, yağ, şadeğerlendiriSoğutma karadyatör gözDeğişken de
OSTATİK FA
atik fan tahrr. Bu iki sist
ekrar ikiye bö
ntrol tipleri
bağlı olarak.
OLİK PNÖMATİK
eminin yerletalebe yöne
i duyulduğund
çoğunlukla darj havası veilebilmesi apasitesindezeneklerinin eplasmanlı p
Ş
AN TAHRİĞ
rik sistemleremi de kend
ölebiliriz.
k, hidrostatik
K KONGRESİ 12
şiminde çok elik olarak en
da devreye aiesel motor he eksoz gaz
ki düşüş üzetoz nedeniyl
pompa kullan
Şekil 1. Düny
İ
rini 4 grubadi içlerinde d
fan sistemle
2-15 EKİM 2011/
büyük bir esn alt ve en ü
alınabilmesi hızındaan bazı sıcaklığı
erine fan hızle tıkanması
nılması halind
yadaki Emisy
a bölebiliriz: eğişken dep
eri hidromek
_____İZMİR
sneklik sunumüst deeğerle
( avare fan oağımsız olmagibi çeşitli ç
zının otomat, yüksek irtifade %5 e vara
yon Kanunla
hidromekanplasmanlı po
kanik veya e
_____________
mu er arasında s
opsiyonu ) ası çalışma para
ik olarak artalara çıkılmaabilen yakıt m
arı
nik ve elektmpalı, sabit
elektrohidrolik
__________ 41
sonsuz olara
ametrelerinin
ttırılabilmesi ası gibi durummasrafı düşü
ktro hidrolik deplasmanl
k olarak çalı
2 _______
ak kontrol
n ölçülüp
( mesela mlar ) üşü
kontrollu ı pompalı
ştırılabilir
VI.
Son egskullanılmkontrol radyatörmalzemetahrik sis Ancak ggazı sıcsıcaklığıelektrohiüniteleri,motor hı
Elektronaralığındkullanılasunulmu
ULUSAL HİDRO
soz gazı diremaktaydı. Buetmekte gay
r yerleşimindeler için ayrstemleri ilk o
ünümüz araçcaklığı gibi sn ölçülmesidrolik kontr, toplanan bizından bağım
ik teknolojisda sorunsuzbilmektedir.
uştur.
OLİK PNÖMATİK
ektifleri uyguu sistemler, syet yeterli v
de yeni ufuklılmış olan hlarak fan hız
çlarının teknsoğutma sistsinin ve derollu fan tahilgileri daha msız olarak f
Şe
sindeki gelişmz çalışabilen
Bu uygula
K KONGRESİ 12
ulamaya geçsu ve/veya yve uygun idlar açtı. İçteacımlar çok ının motor h
olojisinde; mteminde birçeğerlendirilmhrik sistemleçabuk ve dafanı kontrol e
ekil 2. Hidros
meler sayesn elektronik
amalar için
2-15 EKİM 2011/
çinceye kadayağ sıcaklığ
di. Hidrolik n yanmalı mdaha verimızından farkl
mesela, şarj hçok ortam veesinin gereerine gereksaha verimli bederler.
statik Fan Ta
sinde, 25g şk kontrol ü
çeşitli pak
_____İZMİR
ar, basit hidrı gibi tek yasistemlerin
motor ve radli bir şekildelı olabilmesin
hava sıcaklığe sıcaklığın ektiği yeni sinim duymabir şekilde de
ahrik Sisteml
şoklara dayaniteleri araçet program
_____________
romekanik ka da bazen bilinen avan
dyatörü ayrı e değerlendirni sağlamış o
ğı, EGR kullaölçülmesi gnesil komp
aktadır. Dijiteğerlendirip h
leri
anabilen, -40ç üstü uyglar geliştirilm
__________ 41
kontrollu fan iki sıvının s
ntajları, tasaayrı yerleştirilebildi. Bu
oldu.
anan araçlargerekmektedpleks fan stal elektronihassas bir ş
0C ila +85Cgulamalarda miş ve kul
3 _______
tahrikleri sıcaklığını arımcılara rerek, bu öncü fan
da egsoz ir. Birçok sistemleri k kontrol ekilde ve
C sıcaklık güvenle
lanıcılara
VI.
2.2. Sab Bu tür sçalışabiledoğrudaazaltılmıbu sayed Bypass dhidrome Şayet hipompanvalfi, çalelemanıd
Şayet kobasınç eplakasıngelen bbelirlenir İster hidryanı varüretir. ÜrSabit de
ULUSAL HİDRO
bit Deplasma
sistemler, sten sessiz dn bağlanan ştır, bu sayede gürültü kir
devresine yekanik ya da e
idromekanik ın port kapalışma aralığıdır ( Şekil 3 )
ontrol elektroemniyet valfi na takılabilecilgiler ışığınr.
romekanik, irdır: sabit deretilen bu fazplasmanlı po
tahrik tipindradyatör diefan hızının mpompa ve mkısa pompasessiz seri ducuz maliye
OLİK PNÖMATİK
anlı Pompal
tandard dıştişli pompaladıştan dişli ede pompa rliliği de azal
erleştirilen bielektro hidro
kontroldan ağına monte ı dahilinde s).
ohidrolik isekullanılır. S
ceği gibi hattnda ve yükl
ster elektroheplasmanlı dzla yağ, başkompalı sistem
en bağımsızesel motordamotor hızındmotorun düşüa boyu dişli pompa ket
K KONGRESİ 12
ı Sistemler
an dişli pomar, ya da içtemotor ile. Seve sonraki stılabilmekted
r valf sayesilik olarak ge
bahsediyorsedilebilen b
sıcaklığa gör
Şekil 3. Ter
, bu durumdöz konusu ota da monte enmiş olan
hidrolik kontrodişli pompalaka bir kullanıcmlerin belirgi
z uygulanabiln bağımsız yan bağımsızük kütlesi
kullanılabilme
2-15 EKİM 2011/
mpalar ile den dişli pomessiz dişli posistemde oludir.
inde motor hrçekleştirileb
sak, termal bbir öncelikli are oransal b
mal Basınç E
da ait dijital oransal basın
edilebilir. Vyazılım sa
ollu olsun, saar, daima facıda değerlen özelliklerin
ir yerleştirilebilz sonsuz bir ş
e imkanı
_____İZMİR
onatılabilecempalar ile deompalarda b
uşabilecek tit
hızı kontrol ebilmektedir.
basınç emniakış bölücü basınç emniy
Emniyet Valf
kontrol elektnç emniyet valfe gönderiyesinde ele
abit deplasman motoru taendirilebilir yani aşağıdaki ş
ir şekilde kontr
_____________
eği gibi düşüe donatılabilibasınç oynamtreşimler aza
dilebilmekted
yet valfi tarakullanılır. Te
yet değeri sa
fi
troniği ile bivalfi, geneldelen akım, sıc
ektronik kont
manlı pompalarafından ista da tanka göşekilde sırala
rolu
__________ 41
ük ses seviirler. Tabi bmaları %75 altılabilmekte
dir. Bu valfin
afınca kontroermal basınçağlayabilen
rlikte oransae fan motorucaklık sensötrol ünitesi
lı sistemlerintenenin üstüönderilebilir. ayabiliriz:
4 _______
yelerinde irde fana civarında
edir. Yine
n kontrolu
ol edilen, ç emniyet bir devre
al elektrik unun port örlerinden
tarafınca
n ortak bir ünde yağ
VI.
2.3. Değ Enerji apompalı yerleştiri Hidromekullanılagerçekledeplasm Elektrohkontrol o
Emniyetsistem bböylelikleelektrikli gelen bildeğişkenfan hızınorganınaçıkar. Tasabit pom Değişkesıcaklığafonksiyosıcaklığı
ULUSAL HİDRO
ğişken Depla
çısından dasistemlerdir
ilmiştir.
ekanik kontrorak, soğutula
eştirilir. Bu smanlı pomplal
idrolik kontroorganı ile don
li olması içinbasıncını, aye o an için valfe gönde
lgiler doğrultun deplasmannı korumayaa giden kabloalep odaklı mpalı sistem
n deplasmaa ulaşıncayan, özellikle na daha kısa
OLİK PNÖMATİK
asmanlı Pom
aha verimli, . İster elekto
ollu sistemleracak sıvının sayede değişlı sistemlerde
ollu, değişkenatılmıştır. ( Ş
Şekil 4. E
n sistem basyar menzili d
motor taraerilen akım usunda valfe
nlı pompada a devam edo koparsa; pobu sistemler
mlere kıyasla
anlı pompalı a kadar fandüşük sıca
a sürede ulaş
K KONGRESİ 12
mpalı Sistem
daha güncehidrolik, ister
rde, uzaktan sıcaklığına gşken deplase gerçekleşti
en deplasmaŞekil 4 ).
Elektrohidroli
ıncı ile pomdahilinde befından istenile kontrol e
e giden akımeş zamanlı
der. Şayet fompa ayar er, opsiyonel %5 e varabil
sistemlere ı durdurur, klıklarda önşacağından;
2-15 EKİM 2011/
mler
el bir seçim r hidromekan
basınç kontgöre sistem smanlı pompirilemeyen en
anlı pompalı
ik Kontrollu H
padaki kontrelirlenen değnen üretimi edilir. Sistemı kontrol edeolarak kendifan sisteminedilmiş en faz
olarak boşalen yakıt tasa
özgü olan ancak bu aemli bir tas düşük emis
_____İZMİR
ise eksenenik kontrollu
trollu pompabasıncı ayar
palar sadecenerji tasarruf
sistemlerde
Hidrostatik F
rol valfine gidğerde sabit tgerçekleştiri
mdeki elektroer. Şayet içteini bu devire de bir arızazla güç seviya alma fonksarrufunu birli
boşa alma arada kendissarruf sağlayyona ulaşma
_____________
el pistonlu dolsun; kontro
lar ve termarlanarak o ane istenen mfunu gerçekle
e pompa ora
an Tahriği
den akım tertutarak gerer. Sistem b
onik kontrol n yanmalı mgöre adapte
a olursa, meyesine ( en yüsiyonu ile bikte getirmek
opsiyonu, dsini yağlamayıcı olmaktaa süresi kısal
__________ 41
değişken depol valfi pomp
l basınç emnn için istenen
miktarı üretereştirir.
ansal elektrik
rs orantılıdırekli fan hızınasıncı sürekünitesi, sens
motorun hızı de edip o an iesela pompüksek basınçirlikte kullanktedir ( Şekil
diesel motoraya devam adır. Motor, lmış olmakta
5 _______
plasmanlı pa üstüne
niyet valfi n fan hızı rek, sabit
kli basınç
. Pompa, nı sağlar, kli olarak sörlerden değişirse, için gerkli a kontrol ç değeri ) ıldığında; 5 ).
r istenen eder. Bu optimum
adır.
VI.
Değişke
ULUSAL HİDRO
n deplasman
tahrik tipindradyatör diefan hızının mfan hızı, içteeksenel pistfazla olabilmsabit sistemegsoz gazı diğer paramboşa alma oe varabilen
Şekil 5.
OLİK PNÖMATİK
nlı pompalı s
en bağımsızesel motordamotor hızınden yanmalı mtonlu değişk
mektedir mle kıyasland
emisyon değmetrelerinde dopsiyonu ile yakıt tasarru
Boşa Alma
K KONGRESİ 12
istemlerin be
z uygulanabiln bağımsız yan bağımsız
motor hızındaen deplasma
ığında, soğuğerlerine uyadeğerlendirilebirlikte deği
ufu
Fonksiyonu
2-15 EKİM 2011/
elirgin özellik
ir yerleştirilebilz sonsuz bir şan çok daha anlı pompala
utucu kapasitabilmek için; ebilmesi şken deplas
İle Donatılm
_____İZMİR
klerini aşağıd
ir şekilde kontrbağımsız
arın servis öm
tesinde %60şarj havası s
smanlı eksen
ış, Değişken
_____________
daki şekilde s
rolu
mrü dişli pom
– 70 düşüş sıcaklığı, egs
nel pistonlu p
Deplasman
__________ 41
sıralayabiliriz
mpalara göre
soz gazı sıca
pompa kullan
lı Pompa
6 _______
z:
e 2,5 katı
aklığı gibi
narak %5
VI.
2.4. Tem
Dış havasistem teözellikle tekerleklradyatörkapasitedöndürmbağlanab
ULUSAL HİDRO
miz Radyatö
adaki kirlilik ersine çalıştı
çok kirli/tozli yükleyiciler peteklerininesi düşerek me fonksiyonbilir.
OLİK PNÖMATİK
r İçin Tersin
Şekil 6. E
nedeniyle, rarma valfi ekl
zlu ortamlarder, zirai hasn arasına tfan sistemi
nu ve valfi
K KONGRESİ 12
ne Fan Çalış
Elektrohidroli
adyatör petelenerek fanında çalışan işat araçları, toz biriktirebnin enerji tfan sistemle
2-15 EKİM 2011/
ştırma
ik Kontrollu H
klerinin arasn tersine çalış makinaları
telehandler bilir ve buntüketiminin aerine eklene
_____İZMİR
Hidrostatik F
sı tıkanabilir vıştırılması çö için çok fa
gibi araçlaun sonucu artmasına sebilir ve hat
_____________
an Tahriği
ve bunların tözüm olabilir ydalı olmakt
arda fan taraolarak da
ebeb olur. tta elektroni
__________ 41
temizlenebilm(Şekil 6). Bu
tadır. Özellikrafınca üflenradyatörün Bu nedenleik kontrol ü
7 _______
mesi için, u opsiyon kle, lastik nen hava
soğutma e, tersine nitelerine
VI.
Gerekli
Hesapla
ULUSAL HİDRO
proje verile
Uygulama: OÇevrim oranMaks. Fan gFan hızı, miİçten yanma
ama sonucu
Belirlenen mBelirlenen pGerekli debolacaktı ) Belirlenen sBeklenen iç
OLİK PNÖMATİK
Şekil 7
ri:
Otobüs için anı ( i ): 1,1 gücü: 10kW in. / maks.: 5alı motor hızı
unda buluna
motor deplaspompa deplabi ( değişken
sistem basıncçten yanmalı
K KONGRESİ 12
7. İçten Yanm
ayrı hidrostat
500 – 2000 Dı ( maks. Fan
nlar:
manı: 18 cmsmanı: 28 cmn pompalı d
cı: 185 bar motor hızı (
2-15 EKİM 2011/
malı Motor –
tik fan
D/dak n hızının iste
m3 m3 urum ): 38
maks. Fan h
_____İZMİR
Fan Hız Diy
endiği devir ):
L/dak ( sab
hızının istend
_____________
yagramı
: 1350 D/dak
it pompa ols
diği devir ): 1
__________ 41
k
saydı debi,
330 D/dak
8 _______
59 L/dak
VI. ULUSAL HİDROOLİK PNÖMATİKK KONGRESİ 12
Şekil 8
2-15 EKİM 2011/
8. Fan Hesap
_____İZMİR
plaması
_______________________ 419 _______
VI.
3.2. Yağ Tasarımmaksimunoktasınboşa atıpompalı Diğer yapompa hpompalı boyalı bö 3.3. Sist Değişkesağlayarbu sabitkompanz
Şekil
ULUSAL HİDRO
ğ soğutucus
cılar, yağ soum hızını elenı geçtiğinde,lmış olur. Busistemin ver
andan, değişhiçbir kısma sistemlerde
ölge, kayıp b
tem maliyetl
n pompalı rak sebep olt dişli pompazasyonu pek
9. Radyatör
OLİK PNÖMATİK
sunun ölçüle
oğutucusunue alırlar. Sab, pompa ihtiyu nedenle, grimi ve Şekil
şken pompakaybı yaratmki kayıp değ
bölgesi ).
leri
sistemler, sdukları maliyalar ile kıyakiştirir.
rün İstendiği
K KONGRESİ 12
endirilmesi
un kapasitesibit deplasmayaç fazlası yagerekli soğut7 de “ 3 “ ile
alı sistemler madan gerekişken deplas
soğutucu mayetin bir kısmslandığında
Gibi Yerleşti
2-15 EKİM 2011/
ini belirlerkeanlı pompalı ağ üretir. Getucu kapasit gösterilen, ü
talep odaklkli fan hızınısmanlı pomp
aliyetinin, kmını kompan
takriben 2,5
irilebilmesine
_____İZMİR
n, diesel mosistemde d
enellikle bu faesi 2 bileşenüretilen fazla
lıdır; içten y, debisini aya
palarda söz k
ısmen de ose eder. Diğ5 katıdır ) s
e Bir Örnek,
_____________
otorun maksiesel motor azla yağ tanknin toplanma
alık nedeniyle
yanmalı motoarlayarak sağkonusu olmaz
olsa filtre mğer yandan öağladıkları y
Yol Dışı Kam
__________ 42
simum hızını hızı, Şekil 7ka gönderileası ile belirlee kaybedilen
orun devri dğlar. Bu sayz ( Şekil 7. d
maliyetinin dömürleri boyuyakıt tasarru
myondaki Ye
20 _______
ve fanın 7 de “ 1 “ rek enerji
enir; sabit güç.
değişirse, ede sabit
de kırmızı
düşmesini unca ( ki ufu ile bu
erleşim
VI.
SONUÇ Diesel mmakinasyerleşimşekilde vemisyondonatılmnedeniylmotorlar Artık,elekombinehava kom
ÖZGEÇM Pars KA 1953 yılmezun omühendbaşladım
ULUSAL HİDRO
motordan bsı, otobüs i
minde sağladve diesel hı
n kurallarına maları halindle; tasarımcra yönelmekt
ktrohidrolik e kontrol sismpresörü, al
MİŞ
APLANGI
lı İstanbul doldum. 1977 isliği yaptıkt
m. Halen Bos
OLİK PNÖMATİK
ağımsız yermalatçıları tıkları serbeszından bağı
uyulmasınıde %5 değeılar elektrohtedir.
kontrollu sistemlerine örternatör tahr
doğumluyum– 1992 yılla
tan sonra 1sch Rexroth A
K KONGRESİ 12
rleşime olantarafınca gisti, fan hızınmsız olarak sağlaması,erine ulaşabidrolik kontr
stemler, çağırnek olarak, riği gibi tahrik
Şekil
m. 1976 yılınarı arasında
992 yılındaA.Ş.’de “Mob
2-15 EKİM 2011/
nak sağladığttikçe artanın belirlenen kontrol edil, değişken dbilen yakıt trollu, değişke
ın getirdiği kdiesel soğu
k sistemlerin
10. Pazar G
nda Ege Ünçeşitli firmal
a mobil uygbil uygulama
_____İZMİR
ğından, hid bir şekilde
n maks. ve mlebilmesi, yüdeplasmanlı tasarrufu saen deplasm
kombine sistutma sistemi verebiliriz.
Gidişatı
niversitesi Marda iş makiulamalar salar Bölüm M
_____________
rostatik fan e tercih edmin. limitleri ürürlükteki eg
pompa ve ağlaması gibanlı eksene
temlerde de inin yanında
Makina Müheinaları servistış mühendüdürü” olara
__________ 42
tahrik sistedilmektedir.
arasında sogsoz gazı v
boşa almabi önemli al pistonlu p
kullanılmaka; klima kom
endisliği bölüs mühendisliisi olarak çk çalışıyorum
21 _______
emleri iş Radyatör onsuz bir e gürültü
a valfi ile vantajları ompa ve
ktadır. Bu mpresörü,
ümünden ği, imalat
çalışmaya m.