endüstri mühendisliği tanımı, tarihçesi ve Çalışma alanları

8/9/2019 Endstri Mhendislii Tanm, Tarihesi ve alma Alanlar

1/24

ENDSTR MHENDSL TANIMI TARIHES VE ALIMA ALANLARI

1.Endstri Mhendisliinin Tanm

19. yy sonlarnda oluan Endstri Mhendisliinin farkl kaynaklarda farkl ekillerde

tanmlar yaplmaktadr. Ancak bu tanmlar iinde en fazla kabul greni ve geirdii evrimsel

sre sonunda gnmzde geldii noktay en iyi belirleyen tanm Amerika Endstri

Mhendisleri Odas tarafndan yaplan tanmdr. Bu tanma gre;

"Endstri Mhendislii insan, makina ve malzemeden oluan btnleik

sistemlerin tasarm, gelitirilmesi ve kurulmas ile ilgilenir. Bu tr

sistemlerden elde edilecek sonularn belirlenmesi, kestirilmesi ve

deerlendirilmesinde matematik, fizik ve sosyal bilimlerdeki zel bilgi ve

beceriyi mhendislik zmleme ve tasarmnn ilke ve yntemleriyle

birletirerek kullanr."

Tm bilim dallar gibi mhendislik de evrenimizdeki sorunlar zmee

a1r.Makina mhendisleri makina sistemleri ile, ornein, bir cihazn yaglama sistemiyle,

inaat mhendisleri istenen nitelikte yap tasarmlaryla ilgilenirler. Benzer ekilde endstri

mhendisleri de insan, makina vs malzemeden oluan sistemlerin ya da bu sistemin alt

sistemlerinin en yksek verimlilik dzeyinde alabilmeleri icin gecerli tasarmlar yapar.

Dier bir tanm ile, Endstri Mhendislii insan, malzeme ye techizattan oluan sistemlerin

tasarimi, gelitirilmesi ve kurulumu lie ilgili sorunlar zmee alr. almalarnda

Matematik, Fizik ye Sosyal bilimlerdeki gerekli bilgileri. mhendislik analizi yntem ve

prensipleriyle birletirerek byle sistemlerden elde edilecek sonular saptama, tahmin vs de

gerlendirmeye alr. Bu ekilde retim veya hizmet sistemlerinin ama ve ltlerine uygun

olarak kurulmasi altrlmas ve kontrol edilmesi iin yntem ye teknikler gelitiren,

uygulayan bir meslektir. Genel olarak endstri mhendisleri retim sistemlerinin verimliligini

arttirmaga alrlar.


2/24

Yaplan bu aklamalar Endstri Mhendislerini dier mhendislik dallarndan nemli

bir ayrntsn gstermektedir. Dier mhendislerin hammadesi fiziksel ya da kimyasal yapda

olmasna karn, Endstri Mhendislerinin hammaddesi insanlar ieren bir ortamdr. Bu

ortamlar, canl, dinamik nitelikteki retim veya hii retim veya hi yani mal ve/veya hizmet

reten iletmelerimizdir.

Yukarda verilen tanm genel izgileriyle incelendiinde endstri mhendislerinin mal

ve/ya hizmet reten iletmelerde profesyonel olarak faaliyetlerde bulunabilecekleri ak bir

ekilde grlebilir. Bu sistemlere rnek olarak otomobil, buzdolab, kuma, elbise, biski,

kat, makina, uak vb. mal reten her trden fabrikalarn yansra, hizmet retiminde bulunan

salk kurumlar, eitim kurumlar ve yerel ynetimler gibi eitli kurumlar gsterilebilir.

Endstri mhendisleri bu tr sistemlerin tasarm ve kurulu aamalarnda yer ald gibi

kurulu sonrasnda da iletimin nasl olmas gerektii, baka bir deyile mevcut kaynaklarn

(insan, makina, malzeme ve para) en iyi ekilde nasl deerlendirilecei konularnda

mhendislik almalar yapar. Bu almalarnda zellikle sistemin insan boyutunu da srekli

gznnde bulundurarak koullarn elverdiince en iyi zmlerin bulunabilmesi iin nemli

katklarda bulunur.

letmeler retimlerini gerekletirebilmek ve srdrebilmek iin birok faaliyetlerde

bulunurlar. gc ve hammadde temini, retim planlama,kalitenin gelitirilmesi, yatirim

analizi, malzeme nakli vb. Sanayilemenin ilk yllarnda bu faaliyetlerin planlanmas ye

kontrolu makina,elektrik, kimya mhendisleri veya iktisat gibi sosyal dallardan yetimi

kiilerce yaplmtr Ayrca maliyet drm verimlilik artrm, yeni mamul tasarm,

kapasite arttrma abalar genellikle teknolojik bulu ve gelimelere bal olarak ilerlemitir.

Ancak iletmeler bydke, tesis, makina ye igc saylar arttka Uretim maliyetine

etkiyen etmenlerin planlanmas ve kontrolu da zorlamitr. Bu nedenle sz konusu faaliyetler

mhendis ve iktisatlarn alma alanlar dnda kalm ve Endstri Mhendisliinin ortaya

k nedenlerini oluturmutur.

2. Meslek Olarak Endstri Mhendislii

Meslek olarak endstri mhendisliini incelemeden nce meslek olabilmenin


3/24

koullarn gzden geirmek yararl olacaktr. Daha nceki kesimde ele alnandan farkl bir

kaynakta meslek olabilmenin koullar aada grld ekilde belirlenmitir.

Biimsel bir eitim ve retim grlm olmas, renim ve eitimi izleyen bir stajyerlik devresi geirilmi olmas, Bir meslek mensubu olarak topluma ve meslektalarna kar sorumluluk duyulmas Meslek standartlarnn bir st kurulu tarafndan belirlenmesi

Endstri mhendislii bu koullar asndan incelendiinde izleyen yarglara varlabilir:

Endstri mhendislii olabilmek iin ilk ve orta retimden sonra MhendislikFakltesi Endstri Mhendislii blmnden mezun olmak gerekmektedir. Bylece

bilimsel bir renim ve eitim grlm olunacaktr.

Mesleklerin stajyerlii biimsel renim ve eitim srasn da verilen kuramsalbilgilerin uygulamalarnn nasl yaplacann retim sistemlerinde bizzat yaayarak ve

grerek renilmesidir. Dier mhendislik branlarnda olduu gibi, endstri

mhendisliinde de niversite eitimi srasnda stajyerlik almas yaplmaktadr.

Ayrca niversite reniminin son yar ylnda yaplan baz almalarda bir anlamda

stajyerlik olmaktadr.Baz lkelerde stajyerlik almalar ise renim srasnda deil,

renim tamamlandktan sonra yaplmaktadr.

Toplumlarda belirli ilerin ancak belli meslee mensup kiiler tarafndan yaplabiliyorolmas veya yaplmasna izin veriliyor olmas o meslek mensuplarna ok nemli

sorumluluklar yklenmektedir. Bylece toplumsal yaamdaki ilevler koullarn

elverdiince en iyi ekilde gerekletirilip, genelde kt olan kaynaklarn israf

edilmeleride nlenmi olacaktr. retim sistemlerinin tasarmnda ve iletimininkontrolnde, insancl boyutlarda gznne alarak, nemli ilevleri gerekletirmeye

aday olan endstri mhendisleri, bu ilevlerin en iyi ekilde gerekletirilmesinde

topluma ve meslektalarna kar kendilerini sorumlu hissetmeli ve bua gre davran

biimlerini belirlemelidirler. Bu konudaki denetimlerin gnmz yasa ve

ynetmelikleri erevesinde endstri mhendislerininde yesi bulunduu meslek

kuruluu olan Tkiye Makina Mhendisleri Odas tarafndan yaplmas

ngrlmektedir.


4/24

Endstri mhendisliinin meslek standartlar, baka bir deyile bir endstrimhendisisnin tamas gereken nitelikler, niversitelerin ilgili birimlerince

belirlenmektedir. Bu konuda bilimsel bir nitelie sahip olan Yneylem Aratrmas

Dernei'ninde nemli katklar olmaktadr. Ancak, Trkiye genelinde niversitelerdeki

endstri mhendislii ders programlar incelendiinde baz farkllklar olduu

grlmektedir. Zamanla bu farkllklarn azalaca, farklarn doal ekilde olaca

veya daha ak bir deyile lke gereksinimlerine daha uygun nitelikleri tayan

endstri mhendislerinin iletmelerde yer alaca mit edilebilir.

3. Endstri Mhendisliinin Ortaya k ve Geliimi

Mhendislik mesleinin kiiliine kavumas ve belli standartlara uymas 19. yzylda

gereklemi olmakla birlikte mhendislik faaliyetleri medeniyetle hemen hemen ayn

yatadr.Hatta medeniyet tarihi ile mhendislik tarihinin ayn olduu bile sylenebilir.Bir

nceki kesimde genel izgileriyle aklanan meslek olabilmenin koullar gznne

alndnda, ilk mhendislik mesleinin makina mhendislii olduu grlmektedir. Bunun

tarihi ise, Amerika Makina Mhendisleri Odasnn kurulu tarihi olan 1880 dir. Bunu izleyen

meslek kurulular ise, 1884 te Elektrik Mhendislii ve 1908'de Kimya Mhendislii

olmutur. Amerika Endstri Mhendisleri odasnn kuruluu ise 1948'de gereklemitir.

Mhendisliin ngrlen niteliklere sahip bir meslek olarak gemii yzyldan fazla

olmakla birlikte, mhendislik faaliyetlerinin ok daha uzun bir gemie sahip olduu inkar

edilmesi mmkn olmayan bir gerektir.Bunu en belirgin kantlarn Eski Msr'da grmek

mmkndr.Eski Msr'daki sulama kanallar naat Mhendisliinin en ilgin rnekleri

sergilemektedir.Bunun yansra tasarm,projeleme,rgtleme ve proje kontrolu alarndan,

manivela dnda hibir mekanik aracn bulunmad bir ortamda yaplan pramitlerin inaatlar

tm zamanlarn en iyi mhendislik almalar olarak grlmektedir.Her biri 2.5 ton

arlndaki 2 300 000 bloktan oluan bir pramitin bugnn olanaklar ile yaplmas bile

oldula zor bir itir.Bu olaylar izleyen yllarda ve alarda, insanlarn ve toplumlarn yaam

sava iinde bilim ve onun eitli konulardaki uygulamar olan mhendislikte artan bir hzda

gelimeler olmutur. Mhendislikteki gelimeler artan bir hzla srmektedir.

19. yzylda bilim ve mhendislikteki gelimelerin yansra buhar gcnden de

yararlanmann sonucunda 1. Endstri Devrimi gereklemitir.Endstri devriminin oluumuile birlikte planlama, rgtleme ve ynlendirmesi daha zor olan ve ynetimi iin zel


5/24

beceriler gerektiren retim sistemleri gelitirilmeye balanmtr.Bu retim sistemleri eskiye

gre olduka karmaklamtr.Endstri devrimi ncesi yakn kiisel denetimle

gerekletirilen zellikle planlama ve rgtlendirme ilevlerindeki yetersizlik sistemlerin

karmaklamasyla daha da artmtr.Byle insan, makina, malzeme ve paradan oluan

sistemlerin tasarm, gelitirme ve kuruluuyla ilgilenecek ve zellikle sistemin insan

boyutunada nem verecek bir mhendislik dalna gereksinim duyulmaya balanmtr. Bu

gereksinim sonucunda endstri mhendislii konusunda almalara balanmtr.zleyen

paragraflarda endstri mhendislii konusunda balangtan itibaren yaplan almalar genel

izgileriyle ele alnmtr.

3.1. F. W. Taylor ve Daha ncekilerin Endstri Mhendislii konularnda yapt

almalar

Endstri mhendislii konusundaki ilk disiplinli almalar bir makina mhendisi olan

Frederick Winslow TAYLOR tarafndan balatlmtr. Bununla birlikte, Taylor'un

almalarndan nce de endstri mhendislii konusunda baz almalar yaplmtr.Bu

konudaki nemli almalar unlardr.

Adam SMITH'in verimlilii artrma amacyla iblm konusundaki almalar(Toplu ine rnei)

Matthew BOULTON ve James WATT'n rgtsel gelitirme konusundaki almalar Charles BABBAGE'in verimlilik artrma konusundaki almalar Henry FORD'un otomobil montajnda konveyor kullanm ve retim hatt

oluturulmas konularndaki almalar

Taylor'un yapt almalar aklamaya gemeden nce iinde bulunduu an

koullarn gzden geirmek yararl olacaktr. O dnemlerde iiletme sahipleri ayn zamandailetmelerin yneticileri idi.rgtlenmi kurmay fonksiyonlar bulunmuyordu. yntemleri

kiisel deneyim, tercihler ve o anda elverili olan aletlere gre bireysel olarak belirleniyordu.

Taylorun endstri mhendislii konusundaki almalar 1881'de metal kesimi

konusuyla balamtr. Bu almas 25 sene devam etmi ve en uzun makalesini 1907 ylnda

200 syfa olarak yaynlanmtr. Bu almann yaplmasndan nce, kesici kalemlerin ekli,

hzlar ve ilerleme miktarlar deneyimlere gre belirleniyordu. Bu alma sayesinde Taylor

ve yardmclar sz konusu belirleme iine bilimsel bir nitelik kazandrmlardr.Taylor daha sonra krekle yaplan ilerin zmlemesi zerine durmutur.Bir


6/24

deirmende krekle ok deiik iler yaplmasna karn, tek tip krek kullanm dikkatini

ekmitir.Bir dizi deneyden sonra, en uygun tanabilir arl belirlemi ve bu arla gre

darkl malzmeler iin farkl byklklerde krekler tasarlamtr.Bunlarn sonucunda

verimlilikte ok nemli artlar gzlenmitir.

Taylor tarafndan bunlara benzer bir dizi almalar gerekletirilmitir.

gereksinimlerinin ve bir faaliyeti gerekletirmenin yntemi iin zmlemeler gnmzde

"i tasarm" veya "metod etd" olarak isimlendirilmektedir.Taylor'un balangtaki

almalar i tasarmna ilikin olmakla birlikte,"i zmlemesi"nin balang almalar da

yine ayn kii tarafndan gerekletirilmitir.

Taylor almalarn eitli makalelerde yaynlamtr.Makalelerin bazlar

unlardr:Para Oran Sistemi, Atlye Ynetimi, Bilimsel Ynetimin lkeleri...Bu arada

Taylor'un makalelerinde yer verdii baz kavramlarda onun hala ne kadar gncel olduunu

gstermektedir.Metod etd, Zaman etd, Aletlerin standartlatrlmas,Planlama blm,

Ynetimin ayrcalk ilkesi,iler iin ynerge kartlar, Metal kesimi iin hesap cetveli, Para

ve rnler iin snflandrma sistemi,Rotalama sistemi, Maliyetlendirme yntemleri, ie bal

olarak ii seimi, iin belirli bir srede tamamlanmas durumunda prime izin veren bir grev

dncesi.

3.2.GILBRETH'in almalar

Taylor'un yansra endstri mhendisliine nemli katklarda bulunan bir dier bilim

adamda Frank B. GILBRETH'dir.Taylor'un bir mhendislik eitiminden gemi olmasna

karlk, Gilbreth mali yetersizlik nedeniyle niversite eitimi grememitir.

Bir tula ustasnn yannda alma hayatna atlan Gilbreth srekli olarak yapt iin

nasl daha iyi olabilecei konusunda kendisine ve evresindekilere sorular

yneltmitir.Gilbreth almalar sonucunda inaat ilerinde byk baarlar kazanm ve

kendi inaat firmasn kurmutur.alrken yapt zmlemeler sonucunda, bir iinin birsaatte rd tula saysn yaklak %200'lk bir artla, 120'den 3502ye karmtr.Ayrca,

bu art miktar iinin ar bir aba gstermesini gerektirmemitir. Hatta gelitirdii

yntemlerle verimlilikteki artlarn yan sra yorgunlukta da azalmalar gzlenmitir. Bir

davran bilimcisi olan ei L. Moller Gilbreth ile birlikte, insanlarn alma davranlarnn

zmlenmesine ynelik aratrmalaryla da nemli katklar salamlardr.

Gilbreth'in zellikle zerinde durduu konulardan bir dieri de temel hareketlerin

zmlemesi olmutur.nsann temel hareketleri snflandrlm ve bunlara Gilbreth'inadndan hareketle "Therblig" ad verilmitir.Bunlardan hareketle, daha ayrntl zmlemeler


7/24

iin"mikro hareket etd" gelitirilmitir.

Gilbreth endstri mhendislii konusunda yapt almalarda Taylor'dan nemli

derecede etkilenmitir.Ancak, Taylor'un almalarnn uygulamas genellikle mekanik

ilemler yapan atlyelerde younlamasna karlk, Gilbreth'in gelitirdii teknikler

genellikle inaat, kanal yapm, eitim, tp ve savunma konularnda uygulanmtr.Ayrca

einin de katklaryla, bu almalarnda "insan faktr"ne daha fazla nem vermitir.

3.3.Dier Klasikiler

Endstri mhendisliinin kurulu ve gelimesinde en nemli katklar salayan Taylor

ve Gilbreth'in yan sra bir ok bilim adamnn da bu konuda almalar bulunmaktadr. Sz

konusu bilim adamlar ve yaptklar almalar izleyen paragraflarda ksaca aklanmaktadr.

Carl BARTH : Bir matematiki olan Barth, Taylor'un Midvale Steel firmasndakiyardmclarndandr. zellikle metal kesimi ile ilgilenmi olup, bu konuda zel amal

bir srgl hesap cetveli gelitirmitir. Bunun yan sra, zaman etdnde yorgunluk

toleransnn belirlenmesi konusunda da almalar yapmtr.

Henry Laurance GANTT :Disiplinler aras nitelie sahip Taylor'un ekibindeki birdier elemandr. Kendi ismiyle anlan ve zellikle retim izelgelemesinde ok skkullanlan emalar gelitirmitir. Sz konusu emalardan gnmzde de retim

izelgelemesi, gzlenmesi ve makina kullanm planlarnn hazrlanmasnda

yararlanlmaktadr. Gannt'n bir baka almasda tevikli cret sistemleri konusunda

olmutur. Bu cret sistemine gre, standart olarak belirlenen alma hzndan daha

hzl alan iilere belli oranda tevik edici prim denmektedir.

Harrington EMERSON : Taylor'un ilem zmleme ilkelerinden bazlarn Santa Fedemiryolu iletmesinde uygulamtr. letmeyi yeniden dzenleyerek, standart

maliyetlerin bulunmas konusunda aratrmalar yapmtr. Tevikli cret sistemleri

konusunda da almalar olmutur. Ayrca, muhasebe kaytlarnn kolaylkla

yaplabilmesi iin zel amal bir makina gelitirmitir.

Yukarda sralanan bilim adamlarnn dnda, endstri mhendisliinin gelimesine

klasiki olarak katklar olan baka bilim adam ve uygulamaclarda bulunmaktdr. Bunlar

arasnda yerel ynetimlerdeki uygulamalaryla Morris L. COOKE, zaman etd ve tevikli


8/24

cret sistemlerindeki uygulamalaryla Dwightmalaryla Dwight arpmaktadr.

3.4. nc adalar

Endstri mhendisliinin balangta temel ilgi alan olan i etdndeki uygulamalarn

baar kazanmas sonucu, gelitirilen ilke, yntem ve problem zme yaklamlarnn

iletmelerin baka problem alanlarna da uygulanmasna yol amtr. Buna paralel olarak ta

nc adalar ad verilen ve endstri mhendislii ilke ve yaklamlarn yeni problem

alanlarnda uygulanmasn salayan bilim adamlar ortaya kmtr. Bu bilim adamlarnn

nde gelenleri ve yapm olduklar almalar izleyen paragraflarda ksaca aklanmaktadr.

F.W. HARRIS :Talebin bilindii, yok satmaya veya sonradan karlamaya izinverilmeyen, parametre deerlerinin planlama dnemi boyunca sabit kald ve stok

seviyesinin annda istenilen dzeye kartlabildii durumda stok ynetimine ilikin

toplam maliyeti enkkleyen sipari hacmini hesaplayan model Wilson isimli bir

baka aratrmac tarafndan da bulunup, daha nce yaynland iin Wilson forml

olarak isimlendirilmektedir. Gelitirilen model gnmzde de kullanlmaya devam

etmektedir.

F.E. RAYMOND : Harri'in stok ynetiminde matematiksel model kullanmna ilikinalmasndan sonra, retim oranlarnda stok kontrol hakknda ayrntl almalar

yapm ve bir kitap yazmtr.

W. A. SHEWHART :ok sayda elemandan oluan ve/ya incelenen spesifikasyonlarancak tahrip edici testlerle belirlenebilen ktlelerin, rnekleme yntemiyle

kalitelerinin kontrol edilebilmesi amacyla, istatistiksel kalite kontrolu hakknda

almalar yapm ve bir kitap yazmtr.

Eugene GRANT :statistiksel kalite kontrolu konusunda Shewhart'n yaptalmalar gelitirmitir. Ayrca mhendislik ekonomisi konusunda da almalar

olmutur.

IRESON :Grant'le birlikte mhendislik ekonomisi konusunda almalar yapmtr.

Verimlilik Nedir?


9/24

Endstri mhendisliinin tanmn insan, makina vs malzemeden oluan sistemlerin

ya da bu sistemin alt sistemlerinin en yksek verimlilik dzeyinde alabilmeleri icin gecerli

tasarmlar yapar eklinde yaptk.Peki burada bahsettiimiz verimlilik ne anlama

gelmektedir?

ilere daha ok cret ,iverenlere daha ok kar, devlete daha ok vergi salamann

havuzunu oluturan verimlilik, i ve d pazarlarda rekabet eden bir iletmenin kalite, sat

sonras hizmetler ve imaj gibi kozlar arasnda sekin bir yer tutar.Bir iletme, rettii mallara

ynelik talebi srekli klabilmek ve bylece pazarlarda tutunabilmek iin rn fiyatn dk

tutmak, rn kalitesini ykseltmek, sat sonrasnda sunduu hizmetleri gelitirmek ve imaj

yaratmak iin olduu kadar, verimlilik dzeyini ykseltmek iin de sava vermek

durumundadr.

Verimlilii ykseltmek demek, eldeki emek ,sermaye ve toprak gibi kaynaklardan

eskisine gre daha ok rn elde etmek demektir. Verimlilik artlar bireylerin yaam

koullarn derinden etkileyen sayl deikenlerden biridir. Genel olarak toplumu oluturan

bireylerden hibirininkini azaltmadan en azndan bir kiinin gelirini ykseltebilmek, yalnzca

verimlilik artlarna baldr. te yandan verimlilik artlar gen kuaklara daha uzun sreli

eitim sunabilmesine olanak salayan bir kaynaktr. Yetikinler, kendilerini yaatacak

dzeyin ok stnde bir retim dzeyini baardklarnda gen kuaklar yaatmann tesine

geerek onlara daha uzun sreli bir eitim frsatn da sunmu olurlar. alma dnemlerini

noktalayp emeklilik dnemine adm atm insanlarn gnen dzeylerindeki ykselilerde

ancak verimlilik artlaryla kalc bir biimde temellendirilebilir. Ve btn bunlar lsnde

nemli olan bir konu da udur: Dinlenebilmek ve kendilerini gelitirebilmek iin bo zamana

en ok gereksinim duyan yetikinlere, istediklerini verecek temel kayna da verimlilikartlarndan baka yerlerde aramamak gerekir.te yaamn pek ok alannda bir anahtar olma

ilevini gren verimlilik, yaln bir dille anlatlrsa u ierii tayacaktr.

Topraa on buday tanesi atldnda ondan en ok dokuz tane alnyorsa bu retimin

verimsiz olduu sylenebilir.Byle bir sre kaynaklar azaltc nitelikte olduundan , bir gn

elde topraa atacak buday brakmayacaktr. Bu durumda yaplacak en iyi i, ekilenden daha

ounu bimenin yntemlerini renmek ya da bu olmuyorsa buday tanelerini topraaatmaktan vazgemektir.


10/24

Topraa on buday tanesi atldnda oradan yalnzca atlan lsnde buday tanesi

alnyorsa, bu retimin baa ba noktasnda olduu sylenebilir. Baa ba noktasndaki bir

retim verimli olarak nitelendirilemeyecei gibi, verimsiz olarak da nitelendirilemez. Bu

surumda, olduu gibi kalacak olan eldeki kaynaklarn bir gn yerinde yeller esmesinden

kayglanlmas kadar, tepe tepe ylacandan umutlanlmas da yetersizdir.

Yok, topraa on buday ekildiinde ondan en az on buday alnyorsa, ite o zaman bu

retimin verimli olduu sylenebilir. Ancak burada dikkat etmek gerekiyor: Ekilen on buday

karlnda on bir buday tanesi bimek de, on bir bin buday tanesi bimekte retimin

verimli olmas demektir. Be parman bei bir olmad gibi verimliden verimliye de fark

olduu buradan ortaya kyor.

Yukarda anlatld lde ok yaln bir anlam olan verimlilik ,toplumsal olarak da

bylesine ak mdr? Ne yazk ki, hayr! Solomon Fabricant, baka baka insanlarn baka

baka anlamalarda kulland verimlilik szcnn ilk sralarda geldiini

belirtmektedir.ona gre verimlilikten iiler baka, iverenler baka, hkmet de baka bir

anlam karma eilimi sergilemektedir. iler ynnden cret karl olmakszn daha ok

alma biiminde anlamlandrld iin rkntyle karlanan verimlilik iverenler

ynnden karllkta bir ykselme, hkmet ynnden ise vergilerdeki art diye

anlalabilmektedir.

Ancak btn bu yorumlar, verimliliin ok farkl tanmlar olan deil, yalnzca ok

farkl kesimleri ilgilendiren bir kavram olduunu gstermektedir. nk z olarak verimlilik

tek bir anlam tamakta ve kaynaklarn rne dnebilirlik dzeyini yanstmaktadr. ktisat

yaznnda kt/girdi ya da katma deer/girdi biiminde gsterilen tanmlar da verimlilikkavramnn bu zyle sk skya ilikilidir. Bunlarn ilkine gre belli kaynaklardan daha ok

kt elde edilmesi ya da ktnn kaynaklardan daha hzl oalmas verimlilikteki bir

ykselmeyi gsterir.

Enerji ya da hammadde tketimini bir miktar artrp daha yksek miktarlarda rn

ortaya koymak, bu nitelikte bir verimlilik art olarak ortaya kar. Benzer bir biimde belli

bir iletmede kt dzeyi olduu gibi kalrken, kaynak tasarrufunun salanmas daverimlilikteki bir ykselmeyi dile getirir. Daha az enerji ya da daha az hammadde kullanma


11/24

sonucunda eski kt dzeyine ulalmas, kaynak tasarrufu yoluyla salanan bir verimlilik

ykselii olarak anlam kazanr.

4.Endstri Mhendislii ile ilgili Disiplinler

Mal ve/ya hizmet retiminde bulunan sistemlerde ok yaygn ve deiik niteliklerde

uygulama olana bulan endstri mhendisliinin, farkl disiplinlerle yakndan ilgili olmas

son derece doaldr. Ancak endstri mhendisliinin baz disiplinlerle yakn ilikisi, meslein

tanmnn netliine ramen farkl kiiler iin farkl anlamlar tayabilmektedir. Bu nedenle,

endstri mhendisliinin yeterince anlalabilmesi iin baz disiplinlerle arasndaki ilikilerin

anlalmas gerekmektedir. zleyen paragraflarda bu disiplinler ve endstri mhendislii ileilikiler aklanmaktadr.

4.1. Ynetim

nsan emeini ynlendirmenin bilim ve sanat olarak tanmlanan ynetimin ortaya

k asrlar ncesine uzanmaktadr. Ynetimin temel ilkelerinin geliimini Eski Msrllardan

gnmze kadar grmek mmkndr. Ancak, ynetimin gerek anlamda bilim niteliine

kavumas Taylor'un katklaryla olmutur. Bu nedenle ou yazarlar tarafndan Taylor'a

"Bilimsel Ynetimin Kurucusu" denilmektedir. Bununla birlikte Taylor " Endstri

Mhendisliinin Kurucusu" olarak ta anlmaktadr.

Endstri mhendislii ile ynetim arasndaki iliki kendisini en ok retim

ynetiminde gstermektedir. Ancak, iletme ynetimi retiminde yalnzca retim

faaliyetinin ynetimine ilikin baz kavram ve tekniklere yer verilirken endstri mhendislii

mal ve/ya hizmet reten sistemlerin tasarm, gelitirilmesi ve kontrolu ile ilgilenecek ekilde

retim ve eitim program uygulamaktadr. Bu nedenle endstri mhendislerinden i

hayatnda ynetici olarak yararlanmak onu gerek ilevlerinden alkoymak demektir. Ancak,

bu yarg endstri mhendislerinin yneticilikte baarl olamayaca anlamna gelmez aksine

birok endstri mhendisi yneticilik alannda elde ettii baarlarla bunu kantlamtr.

4.2. Bilgisayar Bilimi

Son yllarda hzl gelien bilimlerden biridir. Teknolojilerdeki hzl gelimeler


12/24

soncunda, bilgisayarlarn endstriyel uygulamalardaki ve bilimsel aratrmalardaki yeri

artmtr. Mesleklere gre bilgisayarlardan yararlanma oranndaki artta endstri

mhendislii en n sralarda yer almaktadr.

Endstri mhendislerinin bilgisayarlardan yararlanmas temelde iki ynl olmaktadr.

Bunlardan birisi, dier mhendisliklerde olduu gibi, karmak ve ok ilem gerektiren

problemlerin zmnde bilgisayarlardan yararlanmaktadr. Bu cmleden olarak, endstri

mhendisleri karlatklar problemleri hzl ve doru bir ekilde zebilmek iin eitli

bilgisayar programlar gelitirmektedirler. Bunun yansra endstri mhendisliinin ilgi

alanlarna giren problemlerin zm iin gelitirilmi ve paket programlar olarak nitelenen

zel yazlmlardan da yararlanlmaktadr. Bu yazlmlar yardmyla, probleme ilikin

parametre deerleri bilindii taktirde, zmler ok ksa srede ve kolaylkla elde edilerek,

gereken duyarllk zmlemeleri de yaplabilmektedir.

Endstri mhendisliinde bilgisayarlarn dier ynl kullanm bilgi depolama,

saklama ve gerektiinde bu bilgilerden problem zmnde yararlanma eklindedir. Salkl

karar verebilmenin n koulu olarak doru zamanda, doru yerde, doru bilginin

salanabilmesi ancak aranan nitelikleri bakmndan yeterli bir biliim sistemiyle olurludur.

Sz konusu biliim sistemiyle hem bilgiler salkl bir ekilde salanm, hem de gerekli bilgi

ak salanm olacaktr. Gnmz iletmelerinin bykl ve ilemlerinin karmakl

gznne alndnda, bu ilevlerin ancak bilgisaryarlarn kullanmyla olurlu olabilecei

aka grlr.

4.3. statistik

Endstri mhendislii ile ilgili disiplinlerden bir dieri de istatistiktir. Endstri

mhendislerinin ilgilendikleri olaylarn davran gstergesi olan deikenlerin her zaman ayn

ekilde ortaya kmas beklenemez. Buna rnek olarak bir parann farkl kiiler ve/ya farklzamanlardaki yapm sreleri, yapm gerekletirilen paralarn ve rnlerin eitli lleri,

satn alnan paralarn nitelik ve nicelikleri gsterilebilir. Szkonusu zelliklerin deiik

deerleri almasna ramen, endstri mhendisleri bunlara ilikin problemlere zm aramak

veya karar vericiye bu konularda yardm etmek durumundadrlar. Endstri mhendisleri bu

tr problemlerin zmnde istatistik ve olaslktan nemli derecede yararlanmaktadrlar.

Endstri mhendislerinin istatistikten deiik bir ekilde yararlanmas ise kestirim

yntemlerinde olmaktadr. zellikle sistem tasarmnda talep kestirimi ok nemlidir.Tasarlanacak sistemin retecei mal ve/ya hizmetin en uygun hangi hacimde olacann


13/24

belirlenmesi, ancak salkl bir biimde yaplm talep zmlemesi ve bunun sonucunda elde

edilecek kestirimlerle mmkn olabilir. Bu nedenle sistemin tasarmn gerekletirmekle

ykml olan endstri mhendislerinin istatistikten yararlanmalar kanlmazdr.

statistik tekniklerinin endstri mhendisliindeki bir baka uygulama alan da kalite

kontrolu olmaktadr. zellikle ok sayda birimden oluan ktlelerin test edilmesinde, btn

birimlerin tek tek kontrol edilmesi hem fazla masraf hem de uzun sre deney yaplmasnn

gerektirir. Sz konusu ktleden uygun bir ekilde alnacak rneklerin test edilmesi ve gereken

istatistik zmlemelerin yaplmasyla daha az masrafla ve daha ksa srede sonuca varmak

mmkndr. Benzer durum tahrip edici testler gerektiren kalite kontrol da sz konusudur.

4.4. Yneylem Aratrmas

Ortaya kyla endstri mhendisliinin geliimine ok nemli katklar salayan

bilim dal Yneylem Aratrmas'dr.

Yneylem aratrmas imdiye kadar eitli ekilllerde tanmlanmtr. Bununla

birlikte, en kapsamls olarak ngiltere Yneylem Aratrmas Derneinin yapm olduu

tanmn en fazla kabul grd gerektir.

Bu tanma gre , yneylem aratrmas insan, makina, para ve malzemeden oluan

endstriyel, ticari, resmi ve askeri sistemlerin ynetiminde karlalan problemlere modern

bilimin saldrsdr. Belirgin yaklam sistemin ans ve risk lsnde ieren ve alternatif

karar, strateji ve kontrollerin sonularn tahmin ve karlatrmaya yarayan bilimsel bir

modelini gelitirmektir. Amac ynetimin politika ve eylemlerini bilimsel olarak

saptanmasna yardmc olmaktr.

Tarih boyunca yneylem aratrmas yaklamnn eitli ekillerde ve baarl olarak

uyguland bilinmektedir. Ancak bir bilim dal olarak ekillenmesi II. Dnya Savana

rastlamaktadr. Bu adan bakldnda ilk baarl uygulamalar II. Dnya Sava srasndangiltere ve daha sonra A.B.D. tarafndan sava ynetimine ilikin problemlerde

gerekletirilmitir. Sava izleyen yllarda ise, yneylem aratrmas yaklam ve

tekniklerinin endstri ve ticarete uygulamalar balamtr. Giderek, deiik bilim dallarndan

ok sayda bilim adam eitli ilemsel problemlere dikkatlerini younlatrmlardr. Bunun

sonucunda, endstri mhendisleriyle dier bilim disiplinlere mensuplar arasnda nemli

sayda ortak almalar balamtr. Problem zmne yeni fikirlerin ve yeni yaklamlarn

getirilmesi endstri mhendislii eitim ve uygulamasna ok nemli katklar salamtr.Bylece birok niversitedeki endstri mhendislii blmlerinde yneylem aratrmas


14/24

dersleri verilmeye balanmtr.

Endstri mhendislii ve yneylem aratrmas tanmlar incelendiinde aralarnda

nemli benzerlikler bulunduu ve birok problemle ortaklaa ilgilendikleri grlebilir.

Aralarnda en nemli fark, yneylem aratrmasnda disiplinler aras ekip yaklamnn

kanlmaz olduu ve st dzeyde matematiksel modellere yer verilmesidir. Ancak, endstri

mhendisliinin yeni boyutlar edinerek sistem mhendisliine geiinde disiplinler aras

ekibe daha fazla yer verilmeye baland da gzden uzak tutulmamaldr. zet olarak

endstri mhendisliinin insan, makina, malzeme ve paradan oluan btnleik sistemlerin

tasarm ve iletiminde karlalan problemlere zm ararken yneylem aratrmasndan

nemli derecede yararland bir gerektir.

4.5. Ynetim Bilimi

1960'l yllarda yneylem aratrmasyla yakn balantl olarak ortaya kmtr.

Kulland teknikler yneylem aratrmasnnkilerle ayndr. Aralarndaki farklar ynetim

bilimcilerin temel eitimiyle bu disiplinin uygulama alanndadr.Ynetim bilimi ounlukla

yneylem aratrmas tekniklerinin i idaresinde veya endstriyel ynetimde niceliksel olarak

uygulanmasdr.Bunun yansra, yneylem aratrmas daha karmak problemlerin zmyle

ilgilenmektedir. Ancak, ou konularla ilgilenen yneylem aratrmas ve ynetim bilimi

disiplinlerine mensup kiilerin ayn kiiler olduuda unutulmamaldr.

4.6. Ergonomi

Bilimdeki gelimeleri insanlarn yaamlarn daha kolay ve daha rahat yapmakla

ykml olan mhendislik dallarndan insana en fazla yakn olan endstri mhendisliidir.

Endstri mhendisleri ncelikle retim sistemlerinin tasarm srasnda, o tesisteki alacakkiilerin alma ortamnn ve kullanacaklar alet ve donatnn fiziksel ve davransal alardan

uygun olmas iin tm faktrleri deerlendirmek zorundadr. Bylece hem sarf edilecek

emein karl olarak daha fazla verim elde edilebilecek, hem de o ortamda alacak

kiilerin ypranmalar koullarn elverdiince en alt dzeye indirgenmi olacaktr.

Endstri mhendisleri yukardaki paragrafta sz edilen ilevlerin

gerekletirilmesinde ergonomi ad verilen disiplinden nemli boyutlarda

yararlanmaktadr.bilim olarak ta isimlendirilen bu bilim dal alma ortamnn alanlarauyarlanmas konusuyla ilgilenmektedir. Son zamanlarda ise insanlar tarafndan kullanlan


15/24

veya yararlanlan her trl ara, gere ve eyann da rahata kullanlmas veya teknik bir

deyile ergonomik olmas konusunda youn almalar yaplmaktadr.

5. Endstri Mhendisliinin letme Organizasyonundaki Yeri

Birok iletmede Endstri Mhendislii blmleri kurulmu ve Endstri Mhendisleri tm

sektrlerde alma imkan bulmulardr. 1984 ylnda Trkiye Endstrisinde Endstri

Mhendislii nin durumu konulu bir aratrma yazs yaynlanmtr. Aratrma genellikle

stanbul ve evresinde bulunan 160 endstriyel iletme zerinde yaplmtr. Sz konusu

iletmelerin 38inde Endstri Mhendislii blm olduu buna karlk alan 2568

mhendisten sadece 154 nn endstri ve sanayi mhendisi olduu belirlenmitir. Sanayi

mhendisleri 1983 ncesi T mezunu olanlardr. zellikle tekstil ve giyim elektronik,

otomotiv ve demir elik (metal) sektrlerindeki iletmelerde Endstri Mhendislii blmleri

bulunmakta ve daha ok sayda Endstri Mhendisi almaktadr. Aratrma yazsna gre

Endstri Mhendisleri retim planlama ve kontrol ile verimlilik artrm konularnda daha

youn olarak almaktadr. Ayrca Endstri Mhendisleri daha ziyade mhendis (%47), ef

(%30), ve mdr (%11) nvanlar ile istihdam edilmilerdir. Sz konusu iletmelerde Endstri

Mhendisleri en fazla retim planlama (%29) ve endstri/ sanayi mhendislii (%21)

blmlerinde almaktadrlar.

Yaplan bu aratrmaya baktmzda iletmelerimizde nemli oranda Endstri

Mhendislii blm olduu halde yetersiz miktarda Endstri Mhendisi (%6) altn

grmekteyiz dolaysyla Endstri Mhendislii fonksiyonlarnn byk bir ksmnn dier

mhendislik ve mesleklerden gelen kiilerce yrtld ortaya kmaktadr. Endstri

Mhendislii esas ve tekniklerine sahip Endstri Mhendislerinin sz konusu fonksiyonlardaok daha baarl olaca phesizdir. Ayrca gnmzde Endstri Mhendislerinin en ok

aranan mesleklerden biri olmas da bunu gstermektedir. Ayrca Endstri Mhendislerinde ve

Endstri Mhendislii fonksiyonlarndan en iyi ekilde yararlanlmak isteniyorsa iletmelerde

Endstri Mhendislii blmleri kurulmaldr.

Trk iletmelerinin organizasyon yaplarna bakldnda Endstri Mhendislerinin

yukarda sz edilen aratrma bulgularna benzer ekilde daha ziyade planlama blmlerindealtklar grlmektedir. Byk iletmelerde Endstri Mhendislii blmleri eflik veya


16/24

mdrlk dzeyinde kurulmutur. ekil 1.1 de bir lastik fabrikas ekil 1.2 de ise tekstil

iletmesi organizasyonunda Endstri Mhendislii blmlerinin yerleri grlmektedir.

1.1 Bir lastik fabrikas Organizasyonunda Endstri Mhendislii Blmnn Yeri

Fabrika Mdr

Fab. Md. Yard.

Servisler Md.retim Md.Geliim ve TeknolojiMd.

EndstriMhendisliii

KaliteKontrol

Dier Md. Yard.lar

KarmLastikKonstrksiyon


17/24

1.2 Bir Tekstil letmesi Organizasyonunda Endstri Mhendislii Blmnn Yeri

Ayrca bir Gemi na Tersanesinde Endstri Mhendislii eflik halinde planlama ba

mhendisliine bir takm imalat fabrikasnda Endstri Mhendislii eflik olarak teknik

mdrle ve bir Elektrikli Ev Eyasnda mdrlk olarak fabrika mdrlne baldr.

Byk Malzeme Organizasyon ve Sistem Otomasyon mdrlkler ile birlikte ve mdrlk

olarak genel mdrlk yardmclna baldr bu kuruluun ok sayda fabrikas olduunu ve

Endstri Mhendislii blmnn genel merkez binasnda bulunduunu belirtmekte yarar

vardr. Bir giyim eyas iletmesinde planlama eflii olarak bulunmaktadr ve bu eflik

Zaman Etd, i Verimleri Tayini, Stok Kontrol ve retim Kontrol alt fonksiyon

birimlerine ayrlmtr.Dier bir lastik fabrikasnda Planlama ve Malzeme Hareket ksmna

bal olarak Zaman Metod ve Planlama Brosu eklinde kurulmutur .

Genel Mdr

Fabrika Md. Dier Md.ler

Planlama Md. Dier Md.ler

retim planlama Eitim efliiEndstri ve maliyet kontrolmhendislii


18/24

Kk iletmelerde Endstri Mhendislii Blmleri bulunmamakta , buralarda alan

Endstri Mhendisleri youn olarak Konstrksiyon ve imalatn kontrolu gibi konularla

ilgilenmekte ve retim planlama ,malzeme ynetimi gibi Endstri Mhendislii

faaaliyetleride yapmaktadr.Orta byklkteki iletmelerde Endstri Mhendisleri Endstri

mhendislii Blmlerinin yan sra planlama satn alma malzeme imalat kalite kontrol ve

ksmen pazarlama ile bilgi ilem blmlerinde almaktadr. Endstri Mhendislii

faaliyetlerinin younluuna bal olarak, byk ve zellikle tekstil ve otomotiv iletmelerinde

Endstri Mhendislii blmleri bulunmaktadr. ok fabrikal kurulularda ise merkezi bir

Endstri Mhendislii blm kurulmutur. rnein bir elektrolitik tel iletmesinde Genel

Mdr Yardmcsna bal olarak Endstri Mhendislii blm bulunmaktadr.

6.Endstri Mhendisliinin lgi Alanlar

Mhendislik, genelde problem tanmlama, gerekli zmler yapma, zm seenekleri

tretme, karar verme ve zmden oluan bir sretir.Endstri mhendisleri bu tanm

dorultusunda tasarmlar yapar. Sz konusu tasarmlar endstri mhendislerince "retim

Sistemleri Tasarm" ve "retim Sistemleri Kontrolu" eklinde gerekletirilmektedir.

Mal ve/ya hizmet reten bir rgtn aadaki fonksiyonlar endstri mhendisince

tasarlanmaktadr.

retim(veya servis) srecinin kendisi Malzemeler Makina ve Donatlar ilerin alma yntemleri Kolaylklarn yerletirilmesi ve malzeme aknn belirlenmesi Malzeme tama donat ve yntemleri alma yeri tasarm Hammadde ve rn depolarnn byklklerinin ve yerlerinin belirlenmesi Ynetim raporlar iin veri kayt yntemleri Bakm yntemleri


19/24

emniyet yntemleri

Yukarda sralanan ve kurulu ncesi veya yeniden yaplanma srasnda tasarlanmas

gereken elemanlarn yan sra iletim srasnda ynetim fonksiyonlarnn salkl, tutarl veuygulanabilir ekilde gerekletirilmesini salamak amacyla da aada sralanan elemanlarn

tasarlanmas gerekmektedir.

Ynetim planlama sistemi Kestirim yntemleri Bteleme ve ekonomik zmleme Maa ve cret belirleme sistemleri Prim belirleme planlar ve igrenlerle ilikiler sistemi grenlerin ie alnmas, eitimi ve rgt iinde yer deitirmelerin belirlenmesi,

baka bir deyile igc planlama sisteminin kurulmas

retim planlamas ve retim programlarnn hazrlanmas ve izlenmesi Malzeme gereksinim planlamas Stok kontrol yntemleri retim izelgeleme Grevlendirme Gelime ve durum raporlamas Dzeltici hareket yntemleri Bilgi sistemleri Kalite kontrol sistemi Maliyet kontrol sistemi Kaynak tahsisi


20/24

rgt tasarm

7. Endstri Mhendislerinin Grevleri

Endstri Mhendislerinin temel grevinin retim ve ynetim faaliyetlerinde verimlilii

artrmak olduunu daha nce belirtmitik. Bu ksmda ise zellikle endstriyel iletme

dzeyindeki grevlerinden daha detayl olarak bahsedeceiz.

A- malat blmleri ile ilgili Grevleri:

1)nsan, malzeme, makina ve techizatn en verimli dzeyde entegre olup almas iingerekli YER DZENLEME (Yerletirme Plant Layout) planlar yapar.

2) istasyonlarnda ETD almas yaparak en verimli ve insan asndan kolay iyntemlerini gelitirir ve gelitirilen yntemlerin zaman standardn hesaplar.

3) alma yerini insann doal yeteneklerine ve fizyolojik zelliklerine uygun olarkdzenlemek amacyla BLMSEL almalar yapar.

4) alanlarn i Makina sistemlerinin i kapasitelerini ve VERMN ler,deerlendirir.

5) yerinde i kazalarnn nlenmesi amacyla gerekli GVENL nlemlerini alr. koullarn dzenler ve gelitirir.

6) istasyonlar arasnda malzemelerin tanmas iin en etkin ve ekonomikMALZEME TAIMA SSTEMN gelitirir.

B- retim Planlama ve Kontrol ile ilgili grevleri:1) Sat tahminleri ve balantlarn gre uzun ve orta vadeli RETMN

PLANLANMASI ve TECHZAT PLANLAMASINI yapar.


21/24

2) Bu plan ve programlarn gereklemesi iin gerekli MAKNA, GC,MALZEME ve TECHZAT PLANLAMASINI yapar.

3) Mamullerin mterilere ve pazar yerlerine zamannda ulamas ve retimin plan veprograma uygun olarak gerekletirilmesi iin gerekli RETM KONTROL sistemini

kurar.

4) Srekli ve ekonomik bir retim yaplabilmesi iin MALAT ve MONTAJHATLARINI dengeler. Bu hatlardaki retim aklarn dzenler.

C- Yatrmlar ve Satn Alma ile ilgili Grevleri:1) letme iin gerekli TEZGAH ve TESS SEM almalarna katlr. Seimle ilgili

teknolojik, fiyat, teslim zaman vb. koullarn saptanmasndaki grup almalarna

katlr. En uygun seimi yapmak iin MHENDSLK EKONOMS almalar

yapar.

2) Yeni yatrmlar ile ilgili faaliyetlerine katlr. YATIRIM ANALZ almalaryapar. Yeni yatrmn KURULU YER SEM almalarna yardmc olur.

FZBLTE RAPORLARI hazrlar.

3) retimi aksatmayacak ve envantere yatrlacak paray en ekonomik ekilde kullanmakamacyla ENVANTER PLANLAMA almalar yapar. Bylece hangi malzemeden,

ne zaman, ne kadar, nereden ve ne artlarda alnacana karar verir.

4) letmedeki malzemeleri snflandrr, kodlar, kontrol altnda tutmak, bitmedensipariini vermek amacyla gerekli STOK KONTROL sistemini kurar.

5) Malzemelerin depolanmas ve korunmas iin en etkin ve ekonomik AMBARLAMAsistemlerini gelitirir.

D- Kalite Kontrol ve Bakm Onarm ile ilgili Grevleri:1) Maml kalitesinin korunmas ve gelitirilmesi iin gerekli KALTE KONTROL

sistemini kurar.


22/24

2) letmeye gelen malzemelerin muayenesinde hem alcnn, hem satcnn riskinidengede tutacak MALZEME KABUL MUAYENES standartlarn gelitirir.

3) Gerek alanlarn motivasyonu ve gerekse maml kalitesinin ykseltilmesi amacylaKALTE KONTROL EMBERLER faaliyetlerini organize eder, grup

almalarna katlr.

4) Makina, tesis ve techizatn bakm ve onarm iin BAKIM PLANLAMASIalmalar yapar.

E- Sat ve Pazarlamayla ilgili Grevleri:1) Gelecek dnemlere ait sat miktarlarn tahmin etmek amacyla bilimsel SATI

TAHMNLERN hazrlar.

2) Mamullerin KARLILIKANALZLERN yapar. Bir mamlden ne kadar retilirseen ok kazan salayacan ve hangi miktarda kara geileceini belirler.

3) halelerde kendi iletmesinin kullanaca STRATEJLER BELRLEMEalmalarna katlr .

4) Mamullerin istenen miktatlarda, srekli ve en ekonomik ekilde pazar yerlerineulamas iin MAMULDAITIMPLANLAMASINA yardmc olur.

5) Mamullerin sat sonras bakm iin SERVS STASYONLARI PLANLAMASIyapar.Sevislerin kurulma yeri ve olanaklarn belirler.

F- Aratrma ve Gelitirme ile ilgili grevleri :1) letme kaynaklarnn farkl aratrma projelerine paylatrlmas amacyla

ARATIRMAPLANLAMASI almalarna katlr.

2) Yeni mamullerin GVENLK HESAPLARINA ve PAZARLAMAARATIRMALARINA yardmc olur.


23/24

3) Yeni mamullerin retim masraflarn drmek amacyla yaplacak DEERANALZ almalarna yardmc olur.

4) Yeni mamullerde kullanlacak paralarn STANDARTZASYONU almalarnakatlr

G-Personel Ynetimi ile ilgili grevleri:1) alanlarn i yerlerinde maharet sorumluluk aba ve i koullarna uygun olarak

cret almalarn salamak amacyla DEERLEME almalarnda grev alr.

2) alanlarn alma performansn, kdemlerini ve yaptklar iin deerini dikkatealan adil ve dengeli CRETSSTEMKURMA almalarna katlr.

3) Fazla retimi ve yksek kaliteyi tevik amacyla TEVKLCRETSSTEMkurulmas ve uygulanmasna yardmc olur.

4) ELEMANSEM ve ETM almalarna yardmc olur.H-Dier Grevleri:1) letmenin tmnde veya bir ksmndaki haberlemeyi en etkin ve ekonomik ekilde

salayacak YNETM BLM SSTEMN kurar bu sistemi bilgisayar

yardmyla daha hzl ve gvenli alacak hale getirir. Bylece bilginin toplanmas,

depolanmas, gerektii zaman hzla eriilmesi mmkn olur.

2) letmede emir-kumanda zincirini, yetki ve sorumluluklar belirlemek, i tanmlarnhazrlamak amacyla ORGANZASYONPLANLAMA almalarna katlr.

3) Ele alnan projelerin zamannda ve etkin ekilde yaplmas iin PROJEPLANLAMA almalarn yapar.

4) letmenin FNANSAL PLANLAMA ve BTELEME almalarna yardmcolur.


24/24

5) Mamullerin MALYETLERNN BELRLENMES ve KONTROLUalmalarna yardmc olur.

6) BLGLEM almalarna yardmc olur

endüstri mühendisliği tanımı, tarihçesi ve Çalışma alanları

Documents