en 81.1 +a3’e uygun olarak İstem diŞi kabİn …€¦ · asansör sempozyumu 2012 // İzmir 103...
TRANSCRIPT
Asansör Sempozyumu 2012 // İzmir 103
EN 81.1 +A3’E UYGUN OLARAK İSTEM DIŞI KABİN HAREKETLERİNİN ALGILANMASI VE ÖNLENMESİ
Alperen ÜŞÜDÜM1, Rıfat DEMİRÖZ2, Murat GÜNGÖR3, Hasan YAPRAK4,
Serdar TAVASLIOĞLU5, H. Tarık DURU6
1,2,3,4Akar Asansör, 5Serkon Özel Eğitim ve Teknik Dan. Ltd. Şti. 6Kocaeli Üniversitesi 1,2,3,[email protected], [email protected], [email protected]
ÖZET Bu çalışmada asansör standardı EN 81’e ek olarak getirilen A3’te tanımlanan istem dışı kabin hareketinin (Unintended Car Movement ) algılanması ve önlenmesine yönelik Akar Asansör tarafından geliştirilip sektörün kullanımına sunulan çözümlerin bir tanıtımı ve değerlendirmesi yapılmıştır.
1.GİRİŞ 2009 yılında prensip olarak EN 81’e eklenmesine karar verilen Annex 3 veya daha çok kullanılan şekli ile A3 asansörler için bazı yeni tanımlar ve güvenlik açısından ek önlemler ortaya koymuştur [1]. A3, oldukça önemli yenilik ve değişiklikler içerdiğinden, gündeme geldiği andan itibaren, hemen her önemli platformda asansör sektörünün (üretici,uygulayıcı, belgelendirici gibi ) tüm paydaşları tarafından farklı açılardan ele alınmış ve irdelenmiştir [2]. Standardın gereksinimlerine uygun ürün tedariki ve sektörün uyum sağlaması amacı ile tanınan uygulmaya konma süresinin 2012’de dolması ile birlikte tüm yeni devreye alınan asansörlerin EN 81+A3’te belirtilen koşullara uygunluğu zorunlu hale gelmiştir. EN 81+A3’ün getirdiği en önemli değişiklikler kabinin kat hizalamasının hassasiyetinin ± 10mm , kabin katta iken ± 20mm ‘lik mesafenin gerektiğinde otomatik seviyeleme ile korunması, istem dışı kabin hareketinin tanımlanması ve bu hareketin algılanıp engellenmesine yöneliktir. Bunların dışında bakım-onarım esnasında sökülen koruma parçaların yerlerine uygun şekilde takılmasının denetlenmesi ile ilgili tanım ve önlemler ve 0.15 m/s hızın altındaki sistemlerin asansör standardı kapsamı dışına çıkarılması da A3 ile getirilen değişikliklerdir. 2. İSTEM DIŞI KABİN KAREKETİNİN ALGILANMASI VE ÖNLENMESİ İstem dışı kabin hareketine karşı dişlisiz makinalarda ve redüktörlü makinalarda farklı uygulamalar mümkündür. 2.1. Dişlsiz sistemlerde İstem Dışı Kabin Hareketinin algılanması ve önlenmesi Bilindiği gibi dişlisiz sistemlerde kullanılan motorlarda tahrik milinden etki eden elektromekanik fren tertibatı bulunmaktadır. Bu frenler kabini hareketsiz konumda tutmak için kullanıldıkları gibi yukarı yönde kontrolsüz hareket için aynı zamanda bir güvenlik bileşeni olarak kullanılabilirler. Bu iki işleve ek olarak istem dışı kabin hareketinin algılanması durumunda kabinin güvenli olarak durdurulması için de kullanılabilmektedir.
Asan
Ş
Dişlisfarklıamaçyönelölçülmgarancihaztip mgereksertifedilmsertifparçasertif
Sonuaçılmiptal söz kmotomaddasansiptal harek
nsör Sempozy
Şekil 1. Dişli
siz makinalaı sertifikalançla yapılan dlik sertifika mesi birbiri
nti etmemekzlarını içermemuayene sertktirdiği farkfikasının yermeli ve sertiffika, söz konası olarak kufikası aşağıd
uç olarak dişlma bölgesi içi
olması söz kkonusu değilsr freni 9.11
de 9.11 göresör kontrol k
edilmesi söketinin önlen
yumu 2012 /
isiz sistemler
ardaki elektndırmalara tadeneyler ile
ve bu amaçinden farklıdktedir. Ayrıcez. Bu sebeptifikası düzeklı şartlar nrini alamaz. fikalandırılm
nusu emniyetullanımında
daki ibareyi i
Resim 1.
lisiz motorlainde olması konusu ise, se, monitorine göre serti
e durdurma kartlarının heözkonusu onmesi için ye
/ İzmir
rde kullanılan
tromekanik fbidir. Yukar +A3 te ta
çla yapılan dır. Herhangica Emniyet ple istem dışıenlenemez. Ynedeniyle) Bu gibi du
malıdır. Sertit komponent
geçerli değçermelidir.
Sertifikasyon
arda uygun vve bu bölgendişlisiz (sen
ng (izleme) yifikalandırıldtertibatına g
men hepsindolduğundan terli olacaktı
n senkron m
frenlerin yukrı yönlü konanımlanan i
deneyler öi bir sertifika
komponentı kabin harekYani, mevcuotomatik o
urumlarda, kifikada +Atinin istem dğildir. Bura
nda +A3’e u
ve sertikalı frnin dışına çık
nkron) motoryapılarak fredığı için istegerek duyul
de kapı açmafren kontakır.
motor ve akup
karıda sıralanntrolsüz harekistem dışı körneğin gecika diğer kullatleri listesi keti (Uninteut bir EC tiplarak A3’ün
komponent A3’e ilişkin hışı kabin harada sözü ed
uygunluğun b
renler kullankılması duru
r freni tek baen kontaktörüenmeyen harlmaz. Otomaa bölgesi dışktörünün dü
ple elektroma
nan tüm korket için verilabin hareketkme ve reaknım için uyg(Direktif 95
ended Car Mp muayene n gerektirdiA3’e göre (herhangi bir reketi engelledilen duruma
belirtilmesi
nıldığında, seumunda köpraşına kullanıü düşürülmereketi önlematik seviyeleşına çıkıldığınüşürülmesi i
agnetik frenl
ruma işlevlerlen sertifika tinin önlenmksiyon sürelgunluğu kesi5/16/EC, Ek
Movement) içsertifikası (A
diği tip mu(ilave olarakr atıf bulunmeme cihazına uygun bir
eviyelemenirüleme devrılabilir. Bu d
elidir. Bu durmek için ayrı
eme özelliğiında köprülemstem dışı
104
er
ri için ve bu
mesine lerinin inlikle k IV)
çin EC A3’ün
uayene k) test mazsa; nın bir r ürün
n kilit resinin durum rumda ca bir i olan menin kabin
Asan
2.2. R
Fren asanskullanharekeden Bu duedecediğertertibsağlabelirlyolun21 içsağla
nsör Sempozy
Redüktörlü
tertibatının sör makinelenılmadığı d
ketsiz konumklasik çenelurumda ya dek şekilde kr yöntemlebatının (paraşamaktadır. Blenmesi ve hna gidilir. Eçin geliştiriayan bir solen
yumu 2012 /
sistemlerd
Şek
ana kasnak erinde kasndurumlarda mda tutmak ali fren tertibadişlisiz sistemkullanılması verin uygulanşüt) veya halBu şekildekhız regülatörsas olarak builen ve kabnoid içeren r
Şekil 3. E
/ İzmir
e İstem Dış
kil 2. Vidalı
mili üzerinnak mili veyistem dışı amacı ile kulatları istem mlerdekine bveya istemd
nması gerekllat freninin u
ki kullanımdarünün aşırı hıu prensibe uyin hareketsiregülatördür.
EN81-21’e uy
şı Kabin Har
redüktörlü a
nde olmadığıya kasnak ühareket önl
llanılan ve yüdışı hareket
benzer bir eledışı hareketinlidir. A3 buuygun şekilda istem dışı ızlanma beklygun olarak iz iken norm.
ygun normal
reketinin al
asansör makin
ı sistemlerdeüzerinde ayrleyici bir süksek hız miönleme ama
ektromekanin önlenmesi u açıdan he tasarlanmakabin hareklenmeden btasarlanan il
mal olarak r
de kilitli hız
gılanması ve
nası
e yani redükrıca bir durdisteme gereline bağlı fre
acı ile kesinlk frenin düşiçin standa
hız regülatörak kaydı ile kketinin bir algbir solenoid ilk hız regülaregülatörün
regülatörü
e önlenmesi
ktörlü (asendurma tertibek vardır. Ken kasnağınlikle kullanılşük hız milinartın ön görü, mekanikkulanımına olgılama sisteile aktive edatörü TSE Ekilitli tutulm
105
i
nkron) batının Kabini a etki lamaz. ne etki ördüğü k fren olanak mi ile ilmesi
EN 81-masını
Asan
Bu ta81 -2güvenkilitlive hePrenstüm dkaym EN 8tasarıtasarıalgıla İstemgibi eve elmekaözelliaçmaalgılatasarlkullanişlevltetiklgeçmgörül
Tasaryarataen zokomphızdaKumaveya kötü bu ön
nsör Sempozy
asarım eski 21 standardınlik ölçülerii kalması gererhangi bir bsip olarak sedurumlar için
ma fren ile ön
81+A3 gerekımdan farklıım yaklaşımama ve herk
m dışı harekeelektronik çölektromagnetanik bir algıikli çıkıntıla
a bölgesindeandığında lanmıştır. nılarak fren leri gerçeklelemeden ön
mesi hedeflenlmektedir.
rlanan regüabileceği sororlu kısmınıponentlerin aa mekanik kanda devresiçekili bir rödurumda reg
nlemleri yete
yumu 2012 /
binalarda uyına göre ge bulunmadığrekmektedir.
beklenmeyeneviyeleme ven kapı açma
nlenmesi için
ksinimleri diı olarak istem
mı benimsenmeti sonlandır
etin algılanmözümler değtik gürültülılama yöntemarı gören iki e, herhangi
bir solenoidAyrıca bob
kontaktörüneştirilir. Esasnceki sürede nmiştir. Sek
Şekil 4.
ülatörün srunlara karşıı oluşturmakayrı ayrı reakkilitleme muindeki tüm r
ölenin bırakmgülatörün kilerli bulması z
/ İzmir
ygulanan yeneliştirilmiştirğından, asan.Asansör kat
n kabin hareke erken kapı bölgesinde
n yeterli olaca
ikkate alınarm dışı harekmiştir. Bu şerma işlevleri
ması için regüğerlendirildiklere daha ymi olarak rindüktif senbir kabin h
d üzerindenbinin harekün düşürülm
s olarak, ist motor elek
kilde EN 8
EN 81+A3’
standardın ı bağımsız biktadır. Sertksiyon sürelukavemeti ööle ve konta
maması durumitlenmesini szorunludur.
ni asansörler r. Bu standansörün harekta gelip durdketine karşı açma durum regülatörünaktır.
rak geliştirilketin regülatekilde stand tek bir ciha
ülator kasnakten sonra, syüksek bağışregülatör kasnsör kullanılmhareketinin
n regülatörü ketini elektrmesi, motor ktem dışı harktrik devresi1+A3’e uyg
’e uygun tasa
öngördüğü ir onaylanmtifikasyon süleri ve mesaölçülmekte, aktörlerin gümlarına karşsağlayıcı önl
için gereklarda dahil oet etmediği
duğunda regükilitleme içi
munda regüln kilitli olma
len diğer hıztör üzerinde
dartta ayrı taz üzerinde b
ağına akuple sistem güvenşıklık göstermsnağı üzerinmıştır. İndükoluşması du
kitleyecek riksel işaretkuvvet devrereketin algılanin kesilmesgun olarak
arlanan hız r
koşullara mış kuruluş taürecinde yap
afeleri ölçülü detaylı bi
üvenli (SIL) oşı sistemin çalemlerin alınm
i düzenlemelan asansörl(bekleme) zülatör gagasıin hazır olaratör kilidininsı istem dışı
z regülatörünn algılanma
anımlanan iirleştirilmişti
kodlayıcı venirliğinin damesi nedeniydeki uygunktif sensörlerurumunda ar
bir kontate çeviren sinin kesilm
anmasından si ve sistemi tasarlanan
egülatörü
uygunluğu arafından incpılan deneylüp değerlendir risk analiolması, bir röalışmasını enması ve onay
eleri belirleyelerde yeterli zamanlarda sı yuvaya girrak beklemekn çözülmesi,kabin harek
nde ise yukaasını da içereistem dışı htir.
e elektronik aha yüksek oyle nispetenn sıklıkta inr sayesinde, rdışık iki deak kombinamikro anah
mesi gibi kumsonra kaym
min hareketsizn hız regü
ve uygulacelenmesi, sülerde kullldirilmekte, yizi yapılmakrölenin çekmngelleyici veylanmış kuru
106
en EN kuyu
sürekli mekte ktedir. , diğer ketinin
arıdaki en bir areket
sayıcı olması n daha ndüktif
kapı eğişim asyonu htarlar manda a fren z hale
ülatörü
amada ürecin anılan
yüksek ktadır.
memesi eya en uluşun
Asansör Sempozyumu 2012 // İzmir 107
SONUÇ 2012 yılı başından itibaren EN 81+A3 yürürlüğe girmesi ile yeni tasarlanan asansörlerde standardın öngördüğü istem dışı kabin hareketinin önlenmesi için gerekli tertibatların bulunması gerekmektedir. Özellikle montaj firmalarının , bu amaca yönelik ürün temini konusunda yaşadıkları yoğun sıkıntılar, ürünlerin sadece ithalat yolu ile karşılanması , asansör sektörümüzdeki yenilikçi firmaların bu problemin çözümüne yönelik çalışmalar yapmasında motive edici bir rol oynamıştır. AKAR ASANSÖR standardın isteklerine uygun, sertifikasyon süreci tamamlanmış, tamamı Türk mühendis ve teknik elemanarı tarafından tasarlanmış çözümleri sektöre kısa bir süre içinde sunmuştur. KAYNAKLAR [1] TSE EN81+A3 Türk Standardı [2] EN 81-1 EK:A3 UYGULAMALARI AKAR ASANSÖR İNELEX Asansör Fuar
Etkinlikleri Sunumu İZMİR /2012