28/05/2019

1

de rozenstruik de rozenstruik de rozenstruik de rozenstruik in de wijngaardin de wijngaardin de wijngaardin de wijngaard

inSIGt

23.05.2019

28/05/2019

2

• I can't get no satisfactionI can't get no satisfaction'Cause I try and I try and I try and I tryI can't get no, I can't get no

When I'm drivin' in my carAnd that man comes on the radioHe's tellin' me more and moreAbout some useless informationSupposed to fire my imaginationI can't get no, oh no, no, noHey hey hey, that's what I say

• When I'm watchin' my T.V.And that man comes on to tell meHow white my shirts can beBut he can't be a man 'cause he doesn't smokeThe same cigarettes as meI can't get no, oh no, no, noHey hey hey, that's what I say

• When I'm ridin' round the worldAnd I'm doin' this and I'm signing thatAnd I'm tryin' to make some girlWho tells me baby better come back later next week'Cause you see I'm on a losing streakI can't get no, oh no, no, noHey hey hey, that's what I say

28/05/2019

3

28/05/2019

4

• (I can’t get no) satisfaction

• 1965

• Mick Jagger, Keith Richards

• Verdreef Help ! van de Beatles (voor het eerst) van de eerste plaats in verschillende hitlijsten.

• Ontevreden, eigenzinnig, rebels, grote mond, protest tegen consumptiemaatschappij (TV- spots), commerciële nep.

• Logo: John Pasche 1970 (V&A Museum Londen).

I can’t get no satisfaction

• Een sociolect

• Taalgebruik van bepaalde sociale groep, syn. groepstaal (Van Dale)

28/05/2019

5

jeugd en samenleving• Mei 1968: 51 jaar geleden…

• Verzet tegen Vietnamoorlog,

• moord Dr. M. L. King,

• Praagse lente,

• Parijs,

• Berlijn,

• A’dam,

• Rome,

• Madrid,…

• en Leuven Vlaams ?!

• Opstandige jeugd ?

• 1968: maatschappelijke thema’s:

• emancipatie

• rechten van het individu

• afrekening met macht en gezag na WO II

• seksuele bevrijding

• ontkerkelijking

• democratisering

• …

28/05/2019

6

•1. macroniveau•natuur•kunst•subculturen

•2. mesoniveau•peergroep•rumineren•kleine lokale subculturen

•3. trends ?

Macroniveau 1.1. natuur

• cerebrale maturatie zoogdieren:

• achter naar voor

• onevenwicht in de overgang naar volwassenheid.

• pionierbegroeiing

28/05/2019

7

cerebrale maturatie en adolescentie bij zoogdieren

28/05/2019

8

Maturatie Therese van Amelsvoort, Universiteit Maastricht,

bijzondere leerstoel transitiepsychiatrie

• Van ‘onrijp’ brein naar ‘flexibel’ brein.

• Beloningssysteem (dopaminerg, N. Acumbens)

• Meer actief dan in andere levensfasen: onmiddellijke beloning staat centraal tegenover uitgestelde (planning) bij volwassenen.

• Gevoelig voor motivatie, zingeving, bekrachtiging,…

• Impulscontrole (frontale hersenen)

• Gebrekkige inhibitie, planning, organisatie,…

• Extra actief bij interessante, nieuwe, emotionele prikkels, gekoppeld aan sociaal contact !

• Maturatie laatst in frontale regio: executieve functies, planning, inhibitie,…

• Risicogedrag onderdeel van normale variatie.

• Groot belang in de seksuele, emotionele, relationele ontwikkeling: gevoelshersenen aan zet, inhibitie van driftleven in rijpingsproces: voorlopig erg flexibele, contextgevoelige, motivatiegevoelige hersenen.

• Vertraagde maturatie ADHD

• Jongens later dan meisjes.

28/05/2019

9

pionierbegroeiingpionierbegroeiingpionierbegroeiingpionierbegroeiing

Waarom zijn adolescenten bijzonder gevoelig voor rozenstruik- fenomenen ?

• Belang van beloningssysteem: korte termijn, sociale aansluiting leeftijdsgenoten, bevestiging, versterken van zelfbeeld door leeftijdsgenoten.

• Zwakke impulscontrole: aantrekkelijke, nieuwe prikkels krijgen voorrang.

• Flexibiliteit= openheid voor vernieuwing; gaan waar anderen nog niet geweest zijn.

28/05/2019

10

1.2. kunst

• Rozenstruik- gehalte van de kunst

• Aanbrengen wat nog niet aanwezig is, maar in de kiem ontluikend ?

• Vincent van Gogh (Zundert, 1853 – Auvers-sur-Oise, 1890)

• graffiti

• outsider art (art brut)

Vincent Van GoghVincent Van GoghVincent Van GoghVincent Van Gogh

28/05/2019

11

graffiti: verzet en/ of kunst.graffiti: verzet en/ of kunst.graffiti: verzet en/ of kunst.graffiti: verzet en/ of kunst.

28/05/2019

12

BonomBonomBonomBonom((((Vincent Glowinski)

28/05/2019

13

28/05/2019

14

28/05/2019

15

art brut – outsider art.

• Jean Dubuffet, André Breton, Jean Paulham 06.1948: compagnie de

l’art brut.

…allerlei producties (tekeningen, schilderijen, haakwerken, gemodelleerde of gesculpteerde figuren, enz) met een spontaan en inventief karakter, die zo weinig mogelijk afhankelijk zijn van de gewonekunst of van culturele voorschriften en die voortkomen van duisterepersonen, die vreemd zijn aan de professionele artistieke milieus…

Martin Ramirez1895- 1963

Mexico- USA

28/05/2019

16

28/05/2019

17

willem van genkVoorburg, 1927 –

Den Haag, 2005

28/05/2019

18

bertus jonkersUtrecht,

1920-2001

28/05/2019

19

Venetië 2013

28/05/2019

20

28/05/2019

21

28/05/2019

22

1.4. subculturen

• Meestal tijdelijk

• Overgangsculturen in separatie en individuatie

• Soms erg vluchtig

• Rozenstruikgehalte: spiegel aan de samenleving: bekende en nog niet bekende thema’s uitvergroot.

Subcultuur 1

• 1955- 1970

• Zelfbewust tot agressief

• Spijkerbroek, jeans, leren jas, vetkuif

• Eerste jeugdcultuur ?

• Rock-n-roll

• Nederlands Onderdaan Zonder Enige Manieren

44

28/05/2019

23

• Subcultuur 1: NOZEM

45

46

Subcultuur 2

• > 1965 in A’dam, opgeheven 13.5.1967.

• filosoof Roel van Duijn, Hans Metz, kunstenaar Robert Jasper Grootveld e.a.

• Provocatie van gevestigde gezag, die haar eigen regels overtrad:

• Arrestaties bij betoging met witte lakens

• Arrestatie van studente die gratis rozijnen uitdeelde

• Anti- autoritaire jongeren

• Geweldloosheid

28/05/2019

24

47

• Vrije liefde

• Milieu en ecologie

• Emancipatie

• Protest tegen oorlogvoering (Vietnam), tegen Spaanse en Portugese dictatuur.

• Stad als leefmilieu

• Vb : witte gratis fietsen

• Witte kippen plan (politie als maatsch.werker)

• Happenings rond ‘het lieverdje’ in A’dam (beeldje= symbool van de gecommercia-liseerde samenleving) door “anti-rookmagiër” Robert Jasper Grootveld.

48

God, Nederland & Oranje No.1(in beslag genomen)

28/05/2019

25

49

Subcultuur 2PROVO

Subcultuur 3

• 1965- 1970

• Verzet tegen kapitalisme, materialisme, geld bezit, status, macht.

• Drop out: elders en anders leven in een tegencultuur, commune met idealen.(bvb vrijstad Christiania in Kopenhagen DK)

• Geestverruimende middelen

• Vrije liefde

• Muziek: protestliederen >> Woodstock festival (1969)

• Beatles: Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band (1967)

• Boudewijn De Groot: Picknick.

• Politiek engagement

50

28/05/2019

26

51

• Subcultuur 3: hippies

52

28/05/2019

27

53

Subcultuur 4

• Engels voor tuig, schorem

• > 1975

• Economische crisis GB

• Weerzin tegen gevestigde orde

• Anarchie,

• wantrouwen tegen grote ideologieën

• Regeringloosheid

• Anti- autoritair, autonomie v h individu

• Afkeer van gekunstelde, afgewerkte muziek >> herinteresse rock-’n-roll.

• kraakpanden

54

4 = Punk

28/05/2019

28

55

Subcultuur 5

• Jiddisch voor maat, makker

• > 1990

• Muziekstijl: snel ritme, harde house

• Hakkerige dansstijl

• Kleding: trainingspak, Nike Air Max schoenen, veters weggestopt.

• Haar: M: kaal, opgeschoren aan onderkant; V: strak naar achteren in staart.

56

5.

• Soms extreemrechtse politieke denkbeelden

• Feesten

28/05/2019

29

57

5.Gabbers

58

Subcultuur 6

• Roots in USA

• Skateboarden, inline skates

• Comfortabele kleding: los, wijd.

• Hardrock muziek

• Individualistisch

• Tolerantie voor het andere

28/05/2019

30

59

6. skate

60

Subcultuur 7

• Muziekstijl

• > 1970

• USA: NY, Bronx (block parties= wijkfeesten), Afro-American

• Aanklacht tegen de samenleving, vanuit Afro- Amerikaanse gemeenschap in getto’s van de steden.

28/05/2019

31

61

7.Hip hop

62

Breakdance, rap, graffiti

28/05/2019

32

63

Subcultuur 8

• Afgeleid van Ras Tafari Makonnen, later keizer Haile Selassie van Ethiopië.

• Zwarte bevolking van Jamaica: Marcus Garvey pleitte voor zwart bewustzijn en repatriëring naar Afrika van de afstammelingen van de slaven. Hij voorspelde de kroning van een zwarte koning. (>> Ethiopië)

• Garvey als een profeet, Haile Selassie populair in Jamaica (een reïncarnatie van jesus)

64

8.

• Rastafari- geloof= zeer heterogeen

• Ethiopië: het beloofde land, waar alle zwarten zullen terugkeren.

• Kleding: Ethiopische vlag: rood (bloed), geel (rijkdom), groen(vruchtbaarheid).

• Marihuana roken om te mediteren

• Vegetariër, geen zout, geur- en smaakstoffen (contact met dood vermijden)

• Haren niet scheren

• Muziek: reggae (Bob Marley)

28/05/2019

33

65

8. rasta

66

Subcultuur 9

• Een dure jas als symbool van welstand, om er bij te horen

• Afkeer en afkeuring van goedkope kleding

• Verheerlijking van merkkledij

• Afstand creëren van wie er niet bij hoort

• Houdt samenleving spiegel voor van dom materialisme, verheerlijking van de consumptiesamenleving.

28/05/2019

34

67

9.De Millet jas

• Subcultuur 10

• Muziek: > 1980 (pop, hardcore, melodische rock)

• Stijl: > 1990 muziek:

• melancholische teksten

• Internetverspreiding

• Kleding: invloeden gothic, romantic, fetisj, punk, Donkere kleuren, haar bedekt één oog, piercings, leren polsbandjes met metalen versierselen, …

• Individualisme

• Depressief, gevoelig, introvert, verlegen, afgesloten van de samenleving, >> automutilatie, suïcidaliteit ?

68

28/05/2019

35

• Russische Doema: wetsvoorstel om deze subcultuur te verbieden op school en in overheidsgebouwen (2008)

69

• 10: EMO

• SCENE: emo- uiterlijk, maar wijzen emo-eigenschappen af…

70

28/05/2019

36

2. mesoniveau2. mesoniveau2. mesoniveau2. mesoniveau• Peergroep

• co-rumineren

• Lokale subculturen

• Automutilatie, braken, hongeren, alcohol, middelen en ander impulsief driftmatig gedrag.

• Peergroep

• Tussencultuur, overgangscultuur naar separatie en individuatie

• Bron van kracht

• Bron van stress en destructie

• Destructie, chaos en herstel

• Helmut Remschmidt: Duitse minderjarige plegers van doodslag

28/05/2019

37

Helmut Remschmidt (Marburg)the Marburg adolescent homicide and violence study.

• 114 minderjarige moordplegers in Dtsl

• 103 man, 11 vrouw

• 70 slachtoffers

• 18 % geen psy diagnose

• 68 % gedragsstoornis

• 7 % waanstoornis, schizofrenie

• 5,3 % middelengebruik

31.10.2013 sig e. nelis 73

the Marburg adolescent homicide and violence study

• 44 (38,6%) werden chronische overtreders

• 22 nog gewelddaden

• 13 multipel- intensieve overtreders (> 30)

• 0 doodslag

• 70 (61,4%) geen ander crimineel feit binnen 13 jaar.

31.10.2013 sig e. nelis 74

28/05/2019

38

• co-rumineren

• Ruminerende, piekerende jongeren neigen andere ruminerende jongeren meer te treffen in contact en communicatie.

• Actieve, hoopvolle jongeren neigen andere hoopvolle, actieve jongeren te treffen in contact en communicatie.

28/05/2019

39

• Sociale media als hypersnelle verspreider van rozenstruik- aanstekers.

• Lokale subculturen (in school bvb)

• Automutilatie, braken, hongeren,

• alcohol,

• Middelen

• Suïcidale gedachten, plannen, acties

3. trends: actuele rozenstruiken ?

• Automutilatie

• Sexting

• Brugse meisjesbendes

• ‘vandalisme’ in leegstaande panden

• Gendervraagstuk (jongens met AN, twijfel over seksuele geaardheid en over seksuele identiteit)

• Impulscontrolestoornis jonge kinderen

• ‘Crashen’

• Bosbrossen, milieuspijbelen

• Einde van de jeugdsubculturen ?

• …………..