elazino funtzinoa
TRANSCRIPT
![Page 1: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/2.jpg)
Errezeptoreak daukaguz eta horreen bidez gorputz berruko eta kanpoko informazinoa jasoten dogu; eta bestetik, nerbio sistemea dogu, informazinoa garraiatu, interpretatu eta hainbat erantzun lantzen dauzana. Erantzu horrek lokomozino aparatuak gauzatzen dauz.
![Page 3: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/3.jpg)
Informazinoa jasoteaInformazinoa jasotea
Gure gorputza hainbat Gure gorputza hainbat sentsazino ezagutzekosentsazino ezagutzeko gai da, gai da, kanpotik datozanak, bai kanpotik datozanak, bai gorputz barrukoak. Sentsazino gorputz barrukoak. Sentsazino horrei horrei estimuluestimulu deitzen jako. deitzen jako.
Kanpoko estimuluakKanpoko estimuluak bizi gara bizi gara inguruaren baldintzei buruzko inguruaren baldintzei buruzko informazinoa emoten deuskue. informazinoa emoten deuskue. Kanpoko errezeptoreakKanpoko errezeptoreak dira; dira; zentzumen orgaoetan dagoz.zentzumen orgaoetan dagoz.
Barruko estimuluakBarruko estimuluak gorputz gorputz barrutik datoz, gorputz barruan barrutik datoz, gorputz barruan berreiatuta dagozan berreiatuta dagozan barruko barruko errezeptoreakerrezeptoreak arduratzen dira. arduratzen dira.
![Page 4: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/4.jpg)
Estimuluak Estimuluak interpretatzeainterpretatzea
Zetzumen organoak eta barruko Zetzumen organoak eta barruko errzeptoreakerrzeptoreak estimuuluak jasoteko gai estimuuluak jasoteko gai dira, baina dira, baina ezin dabez iterpretatuezin dabez iterpretatu. Jaso . Jaso
eta gero, eta gero, etzefalora eroate dabez etzefalora eroate dabez nerbioaknerbioak..
![Page 5: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/5.jpg)
Erantzunak lantzeaErantzunak lantzea
Borondatesko erantzunak kontzienteanBorondatesko erantzunak kontzientean egiten doguz.egiten doguz.
Ohartu bako erantzunak koturatu barikOhartu bako erantzunak koturatu barik egiten doguz.egiten doguz.
![Page 6: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/7.jpg)
IkusmenaIkusmena
![Page 8: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/8.jpg)
Usaimena eta dastamenaUsaimena eta dastamena
![Page 9: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/9.jpg)
EntzumenaEntzumena
![Page 10: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/10.jpg)
IkumenaIkumena
![Page 11: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/11.jpg)
Nerbio sistemeak Nerbio sistemeak zentzumenek ezagututako zentzumenek ezagututako informazinoa jasoteninformazinoa jasoten dau, dau, interpretatuinterpretatu egiten egiten
dau eta egoera bakoitxari zer dau eta egoera bakoitxari zer erantzun erantzun jagokon erabagitenjagokon erabagiten dau, dau, lokomozino lokomozino aparatuak gauzatuaparatuak gauzatu daizan. Nerbio daizan. Nerbio
sistemearen ehunak sistemearen ehunak neuronaneurona izeneko zelula izeneko zelula berezi batzuez osotuta dagoz.berezi batzuez osotuta dagoz.
![Page 12: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/12.jpg)
Nerbio sistema zentralaNerbio sistema zentralaNerbio sistema zentrala Nerbio sistema zentrala entzefaloz eta bizkarrazur minazentzefaloz eta bizkarrazur minaz
osotuta dago.osotuta dago.
EntzefaloaEntzefaloa garunaz, zerebeloaz eta bizkarrazur muinaz osotuta dago. garunaz, zerebeloaz eta bizkarrazur muinaz osotuta dago. Garunak oroimea, emozinoak eta borondatezko ekintzakGarunak oroimea, emozinoak eta borondatezko ekintzak kontrolatzen dauz. kontrolatzen dauz.
Zerebeloak erekea eta mogimenduakZerebeloak erekea eta mogimenduak koordinatzen dauz. koordinatzen dauz.
Bizkarrazur erraboileak entzefaloa eta bizkarrazur muina lotzenBizkarrazur erraboileak entzefaloa eta bizkarrazur muina lotzen dauz, eta dauz, eta ohartu ohartu bako mogimenduak kontrolatzenbako mogimenduak kontrolatzen dauz. dauz.
Bizkarrazur muinaBizkarrazur muina bizkarrazurraren barrua dago. bizkarrazurraren barrua dago.
![Page 13: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/13.jpg)
Nerbio sistema periferikoaNerbio sistema periferikoa
Gorputz osoan zabalduta dagozan nerbioekGorputz osoan zabalduta dagozan nerbioek osotze osotze dabe: zentzume erbioak eta nerbio motorrak.dabe: zentzume erbioak eta nerbio motorrak.
Zetzumen nerbioekZetzumen nerbioek bost zentzumenek jasotako bost zentzumenek jasotako informazinoa entzefalora eroaten dabe.informazinoa entzefalora eroaten dabe.
Nerbio motorrekNerbio motorrek entzefaloak erabagitako erantzuna entzefaloak erabagitako erantzuna muskuluetaraino eroaten dabemuskuluetaraino eroaten dabe
![Page 14: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/14.jpg)
Lokomozio aparatuaLokomozio aparatua
Lokomazino aparatuaLokomazino aparatua
nerbio sistemeaknerbio sistemeak
agindutako erantzunakagindutako erantzunak
mogimenduen bidezmogimenduen bidez
gauzatzeazgauzatzeaz arduratzen arduratzen
da.da.
![Page 15: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/15.jpg)
Hazur sistemeaHazur sistemeaHazur sistemea edo eskeletoa Hazur sistemea edo eskeletoa gure gure gorputzari formeagorputzari formea emoteaz emoteaz eta eta eusteazeusteaz arduratzen da. arduratzen da.
Hazurrak organo gogorrak eta Hazurrak organo gogorrak eta zurrunak dira. zurrunak dira. Hiru mota hazurHiru mota hazur dagoz: hazur dagoz: hazur luzeakluzeak, adibidez, , adibidez, femurra; femurra; laburraklaburrak, adibidez, , adibidez, eskuko hazurrak; eta eskuko hazurrak; eta zapalakzapalak, , adibidez, frontala. Hazur bi edo adibidez, frontala. Hazur bi edo gehiago alkartzen diranean, gehiago alkartzen diranean, artikulazioaartikulazioa osotzen dabez. osotzen dabez. Finkoak eta mogikorrakFinkoak eta mogikorrak..
Kartilagoak malguak eta Kartilagoak malguak eta gogorrakgogorrak dira. dira.
![Page 16: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/16.jpg)
Muskulu sistemeaMuskulu sistemeaMuskulu sistemea Muskulu sistemea haibathaibatmogimendumogimendu egiten dabezan egiten dabezan600 muskuluz600 muskuluz edo edo organoorganoelastikozelastikoz osotuta dago. osotuta dago.Muskuluak, Muskuluak, uzkurtzean,uzkurtzean,laburtulaburtu egiten dira, eta, egiten dira, eta,erlaxatzean, luzatuerlaxatzean, luzatu. Muskulu. Muskuluaskoasko tendoiden tendoiden bidez hazurrei bidez hazurreilotuta dagoz.lotuta dagoz.
![Page 17: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/19.jpg)
Ikusmenaren gaixotasunak eta Ikusmenaren gaixotasunak eta akatsakakatsak
Miopia eta hipermetropiaMiopia eta hipermetropia begiko kristalinoaren akatsak dira. begiko kristalinoaren akatsak dira. Miopiak urrun dagozan abjetuak behar bezela fokuratzea Miopiak urrun dagozan abjetuak behar bezela fokuratzea galazoten dau, eta hipermetropiak, ostera, hurruneko galazoten dau, eta hipermetropiak, ostera, hurruneko objetuak fokuratzea oztopatzen dau.objetuak fokuratzea oztopatzen dau.
Begi lausoarenBegi lausoaren ondorioz, begiko kristalinoak gardentasuna ondorioz, begiko kristalinoak gardentasuna galtzen dau eta, horregaitik, galtzen dau eta, horregaitik, ikusmena murriztuikusmena murriztu egiten da. egiten da.
Erretinea askatzeaErretinea askatzea erretinea zulatzea edo urratzea da, erretinea zulatzea edo urratzea da, kolpe kolpe eta mogimendu zakarreneta mogimendu zakarren ondorioz gertatu daiteke. ondorioz gertatu daiteke.
![Page 20: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/20.jpg)
Entzumenaren gaixotasunak eta Entzumenaren gaixotasunak eta akatsakakatsak
Otitisa belarriko edo erdiko Otitisa belarriko edo erdiko belarriko handitasunabelarriko handitasuna da. da. Bakterioek nahiz Bakterioek nahiz Eustakioaren tronpen Eustakioaren tronpen handitasunak sortu daikie, handitasunak sortu daikie, eta mina eta entzumena eta mina eta entzumena galtzea eragiten dau.galtzea eragiten dau.
Tinpanoa zulatzea gorreriaTinpanoa zulatzea gorreria sortze dau. Entzumen sortze dau. Entzumen hodian objetuak hodian objetuak sartzeagaitik edo soiu oso sartzeagaitik edo soiu oso ozenen eragineozenen eragine
![Page 21: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/21.jpg)
Usaimenaren eta dastamenaren Usaimenaren eta dastamenaren gaixotasuak eta akatsakgaixotasuak eta akatsak
AnosmiaAnosmia usaimen setzumenaren galera usaimen setzumenaren galera da.da.
AgeusiaAgeusia dastamen sentzumenaren galera dastamen sentzumenaren galera da.da.
![Page 22: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/22.jpg)
Nerbio sistemaren gaixotasunakNerbio sistemaren gaixotasunak
Kausa fisikoakKausa fisikoak Parkinson Parkinson
gaixotasunakgaixotasunak Alzheimerren Alzheimerren
gaixotasunakgaixotasunak
Kausa psikikoakKausa psikikoak DerpresinoaDerpresinoa AntsietateaAntsietatea
![Page 23: Elazino funtzinoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012319/55c7de5bbb61eba9108b4618/html5/thumbnails/23.jpg)
Lokomozino aparatuaren Lokomozino aparatuaren gaixotasunak eta lesinoakgaixotasunak eta lesinoak
Hazur sisteman Hazur sisteman hausturakhausturak ErreumatismoakErreumatismoak
Muskulu Muskulu sisteman sisteman hausturakhausturak Okela Okela
etenaketenak ZaintiratuakZaintiratuak Muskulu Muskulu
distrofiadistrofia