Panorama lubelskaPanorama lubelskaWYDANIE SPECJALNE EKO Magazyn Regionalny Ziemi Lubelskiej ukazuje siê od 1994r.

Z my�l¹ o ekologii na www.prasa.com.pl/panoramalubelska w zak³adce "Archiwum wydañ" EKOPANORAMA w formacie pdf.

SZANUJ �RODOWISKO NATURALNE � OGRANICZ ILO�Æ WYDRUKÓW MAILI.

EKOPANORAMA

Magazyn Regionalny PANORAMA LUBELSKAkorespondencja: 20-001 Lublin, Kr. Przedm. 50 skr. 456

Adres Redakcji: 20-005 Lublin, ul. Górna 4/5e-mail: panoramalubelska@prasa.com.pl

NAK£ADNAK£ADNAK£ADNAK£ADNAK£AD: : : : : PRASA SPECJALISTYCZNA nie wy¿szy ni¿ 10.000 egz.CENA: 5Z£ (z VAT 0%) ISSN 1425-7378 INDEX 33393X, PKWiU 22.13.10.00.22Cena w prenumeracie pocztowej od 1,0 do 5 z³ (z CD lub archiwum on line)

Specjalna oferta dla hoteli, izb gospodarczych i samorz¹dów cena 2z³ x 100 egz.

3 pomieszczenia: 30mkw., 20mkw., 20mkw.+ hall, wc oraz taras od strony ul. Mo�cickiego

(przed³u¿enie Okopowej)� z mo¿liwo�ci¹ wywieszenia

dobrze widocznej reklamy lub baneru.I piêtro - ul. Górna 4 (za budynkiem Narutowicza 22

/dawna siedziba lubelskiego oddzia³u Gazety Wyborczej).Czynsz : 3.000 pln / m-c netto.

Kontakt: jmk.prasa@gazeta.pl lub tel. 88.37.11.455

LOKALBIUROWO-U¯YTKOWY80 mkw. w centrum Lublina

Czy gminy powinny przej¹æ zarz¹dzanieodpadami komunalnymi?

Jedn¹ z przyczyn braku zainteresowania inwestorów bu-dow¹ i eksploatacj¹ instalacji do przetwarzania odpadówkomunalnych jest obawa, ¿e nie bêd¹ mieli zapewnione-go stabilnego dostêpu do tych¿e odpadów � uwa¿a PKPPLewiatan oceniaj¹c �Za³o¿enia do projektu ustawy o zmia-nie ustawy o utrzymaniu czysto�ci i porz¹dku w gminachoraz o zmianie niektórych innych ustaw� przygotowaneprzez Ministerstwo �rodowiska.

Eksperci podkre�laj¹, ¿e jednym z warunków koniecz-nych do pobudzenia zainteresowania inwestycjami w in-stalacje do przetwarzania odpadów jest w³a�nie umo¿li-wienie firmom pe³nego do nich dostêpu. Ale do tego niewystarczy tylko przejêcie zarz¹dzania nad odpadami przezgminy. Konieczne jest stworzenie takich warunków, któreumo¿liwi¹ zarz¹dzanie przez gminy odpowiednio du¿¹liczb¹ odpadów. Chodzi o umieszczenie w ustawie zapisu,który zachêci gminy do przyjmowania uchwa³ w sprawieprzejêcia nadzoru na odbiorem �mieci od w³a�cicieli nie-ruchomo�ci albo przeniesienie tej kompetencji nawet naszczebel województwa. Samorz¹d wojewódzki móg³bypodejmowaæ uchwa³y w odniesieniu do poszczególnychregionów gospodarki odpadami. Innym rozwi¹zaniemmog³oby byæ zast¹pienie regionów gospodarki odpadamiistniej¹cymi jednostkami, tj. powiatami.

W ocenie PKPP Lewiatan minimalny okres trzech lat obo-wi¹zywania uchwa³y, na podstawie której gminy przejmo-wa³yby zarz¹dzanie nad odbiorem �mieci od w³a�cicielinieruchomo�ci, to zdecydowanie zbyt krótko, aby zachê-ciæ inwestorów. Czas zwrotu inwestycji w urz¹dzenia doprzetwarzania odpadów jest bowiem wielokrotnie d³u¿szyi siêga nawet 30 lat. Dlatego Lewiatan proponuje co naj-mniej 10-letni okres obowi¹zywania uchwa³y o przejêciuobowi¹zków zarz¹dczych nad odpadami przez gminê.Lewiatan pozytywnie ocenia natomiast propozycjê orga-nizacji systemu odbioru odpadów komunalnych w wiêk-szych gminach w oparciu o sektory. Niemniej, utrzymuj¹cwymóg istnienia dwóch sektorów w gminach od 10 tys.do 50 tys. mieszkañców, proponujemy podwy¿szyæ progiliczby mieszkañców w ten sposób, aby mo¿na by³o maksy-malnie utworzyæ 5 sektorów.

Wprowadzenie odstêpstw od zasad przeprowadzaniakontroli okre�lonych w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r.o swobodzie dzia³alno�ci gospodarczej jest nieuzasadnione.Nale¿y bowiem podkre�liæ, ¿e art. 78 ust. 2 pkt 5 pozwalana przeprowadzenie kontroli bez uprzedzenia, gdy �5)przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpo�rednimzagro¿eniem ¿ycia, zdrowia lub �rodowiska naturalnego�.Zmiana sankcji z typu prawnokarnego (wykroczenia) nasankcjê typu administracyjnego nie mo¿e prowadziæ dodemonta¿u rozwi¹zañ systemowych. Przedsiêbiorcy z ro-sn¹cym niepokojem obserwuj¹ wysuwanie propozycji, któ-re stoj¹ w sprzeczno�ci z deklaracjami budowania otocze-nia prawnego przyjaznego przedsiêbiorczo�ci. Lewiatanproponuje te¿ ponowne rozwa¿enie d³ugo�ci okresówprzej�ciowych w ustawie. W szczególno�ci skróceniu powi-nien ulec okres 10 lat na dostosowanie siê gmin do przejê-cia obowi¹zków zwi¹zanych z zarz¹dzaniem odpadami.

Grzegorz Lang, Lewiatan

Bieluch czyli Biomlek po nowemuSpó³dzielnia Mleczarska "Biomlek" w Che³mie zmienia

nazwê. Obecn¹ przyjê³a w 1995 roku, jednak po wej�ciuPolski do UE okaza³a siê ona niezgodna z prawemwspólnotowym. Termin "bio" zarezerwowany jest wy³¹czniedla produktów pochodz¹cych z ekologicznej produkcjirolnej. � Przepisy zmuszaj¹ nas do zmiany nazwy i loga �mówi Waldemar Skibiñski, prezes Spó³dzielni Mleczarskiej"Biomlek" � Strategia naszej Spó³dzielni nie uleg³a zmianie.Produkujemy i bêdziemy produkowaæ wyroby mleczarskie�wie¿e, naturalne, o najwy¿szej jako�ci, pochodz¹ce zregionu o specyficznych walorach przyrodniczych.

Now¹ nazwê wybrano w drodze konkursu, na któryz³o¿ono 93 propozycje. Zarz¹d po konsultacjachzaproponowa³ Radzie Nadzorczej nazwê Spó³dzielniaMleczarska "Bieluch" w Che³mie. jmk

INFO: panoramalubelska@prasa.com.pl

terminy wydañ:

grudzieñ 2010

marzec 2011

czerwiec 2011

wrzesieñ 2011

RYNEK PRACY S£U¯BA ZDROWIA POLITYKA SPO£ECZNA EFSWYDANIA SPECJALNE "PANORAMY LUBELSKIEJ"

Unijne miliony szans¹ dla LubelszczyznyWojewództwo lubelskie nale¿y do najs³abiej rozwiniêtych regionów Unii

Europejskiej, st¹d te¿ wa¿nym aspektem w jego funkcjonowaniu jest pozyski-wanie bezzwrotnej pomocy z szerokiego wachlarza programów operacyjnychfinansowanych z funduszy strukturalnych UE i Funduszu Spójno�ci. Perspekty-wa 2007 � 2013 jest bogata w Programy Operacyjne. W katalogu potencjal-nych beneficjentów z ca³¹ pewno�ci¹ odnale�æ siê mog¹ zarówno samorz¹dyjak i przedsiêbiorcy. Najwiêkszy z programów � PO Infrastruktura i �rodowi-sko, funkcjonuje ju¿ czwarty rok i osi¹ga znakomite wyniki zarówno w ilo�ciprzekazanych Beneficjentom �rodków jak i efektach inwestycji, które s¹ wjego ramach wspó³finansowane.

Na mocy podpisanego z Ministrem �rodowiska w dniu 25 czerwca 2007 r.w Lublinie Porozumienia w sprawie realizacji Programu Operacyjnego �Infra-struktura i �rodowisko� dla osi priorytetowych: I - Gospodarka wodno-�cieko-wa i II - Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi, WojewódzkiemuFunduszowi Ochrony �rodowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie, zosta³apowierzona rola Instytucji Wdra¿aj¹cej I i II o� priorytetow¹ PO Ii�.

Pozyskiwanie �rodków w ramach PO Infrastruktura i �rodowisko, w szcze-gólno�ci w sektorze ochrony �rodowiska, odbywa siê z udzia³em samorz¹dówi przedsiêbiorstw z terenu naszego województwa. W ramach I i II osi prioryte-towej, których obszarem zainteresowania s¹ kompleksowe rozwi¹zania z za-kresu gospodarki wodno-�ciekowej oraz gospodarki odpadami i ochrony po-wierzchni ziemi, w chwili obecnej wdra¿anych jest 7 projektów, w tym wramach I osi priorytetowej � Gospodarka wodno � �ciekowa s¹ to: 1. �Konty-nuacja budowy sieci kanalizacji sanitarnej w Bi³goraju� � beneficjentem jestPrzedsiêbiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Bi³goraju. 2. �Budowakanalizacji sanitarnej w miejscowo�ciach Sól i Kolonia Sól�, beneficjentemjest Gmina Bi³goraj. 3. �Modernizacja i rozbudowa systemu wodno-�cieko-wego w Gminie Miejskiej Hrubieszów� � beneficjentem jest PrzedsiêbiorstwoGospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o. w Hrubieszowie. 4. �Po-rz¹dkowanie gospodarki �ciekowej wzd³u¿ rz. Czerniejówka na terenie gm.G³usk w aglomeracji Lublin� � beneficjentem jest Gmina G³usk. natomiast wramach II osi priorytetowej � Gospodarka odpadami i ochrona powierzchniziemi s¹ to: 1. �Zak³ad Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu che³m-

skiego i rekultywacja sk³adowisk odpadów� - beneficjentem jest Przedsiêbior-stwo Gospodarki Odpadami Sp. z o.o. w Che³mie. 2. �Regionalny Zak³adZagospodarowania Odpadów w Dêbowcu� � beneficjentem jest Przedsiê-biorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Zamo�ciu. 3. �Budowa Zak³aduZagospodarowania Odpadów dla regionu Bia³a Podlaska� � beneficjentem s¹Bialskie Wodoci¹gi i Kanalizacja �WOD-KAN� Sp. z o.o. w Bia³ej Podlaskiej.

Warto�æ wdra¿anych na Lubelszczy�nie projektów wg stanu na dzieñ1 wrze�nia 2010 roku wynosi 265,66 mln z³otych, w tym 76,16 mln z³otych wramach projektów I osi priorytetowej i 189,5 mln z³otych w ramach projektówII osi priorytetowej. Ca³kowita wysoko�æ dofinansowania ze �rodków UniiEuropejskiej dla w/w projektów wyniesie ponad 141 mln z³otych. ProjektyGminy Bi³goraj i Przedsiêbiorstwa Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Bi³go-raju znajduj¹ siê obecnie w fazie koñcowego rozliczenia � zakoñczono robotybudowlane i oddano inwestycje do u¿ytku. Pozosta³e projekty znajduj¹ siê wfazie realizacji, przy czym najwiêkszym zaawansowaniem odznacza siê pro-jekt Przedsiêbiorstwa Gospodarki Odpadami Sp. z o.o. w Che³mie, bêd¹cyjednocze�nie tzw. projektem indywidualnym.

Nale¿y nadmieniæ, i¿ do chwili obecnej Instytucja Wdra¿aj¹ca � Woje-wódzki Fundusz Ochrony �rodowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie, wewspó³pracy z Instytucj¹ Po�rednicz¹c¹ � Ministerstwem �rodowiska i Insty-tucj¹ Zarz¹dzaj¹c¹ � Ministerstwem Rozwoju Regionalnego, przekaza³a bene-ficjentom z terenu naszego województwa �rodki pochodz¹ce z Funduszu Spój-no�ci na kwotê blisko 20,2 mln z³, przy czym projekty realizowane w ramachI osi priorytetowej PO Ii� otrzyma³y 12,15 mln z³, natomiast realizowany wramach II osi priorytetowej PO Ii� projekt indywidualny otrzyma³ 8,05 mln z³.

W kolejce po �rodki UE czekaj¹ trzy kolejne projekty z województwa lubel-skiego o ³¹cznej warto�ci ponad 146,5 mln z³otych. Miêdzy innymi po raz drugio �rodki w ramach I osi priorytetowej aplikuje Gmina Bi³goraj z projektem�Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowo�ci D¹browica�. Wraz z wniosko-dawcami dwóch pozosta³ych projektów : Miejskim Przedsiêbiorstwem Gospo-darki Komunalnej Sp. z o.o. w Che³mie �Modernizacja oczyszczalni �ciekówChe³mie wraz z rozbudow¹ systemu wodno-kanalizacyjnego� i Miejskim Za-k³adem Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Dêblinie �Modernizacja i rozbu-dowa systemu odprowadzania �cieków oraz zaopatrzenia w wodê na terenie

aglomeracji Dêblin�, maj¹ szanse na otrzymanie dofinansowania ju¿ na po-cz¹tku przysz³ego, 2011 roku, co zwiêkszy pulê �rodków Funduszu Spójno�ciskierowanych na teren województwa lubelskiego o kolejne 68,2 mln z³otych.

Wszystkie projekty realizowane na Lubelszczy�nie ³¹cz¹ w sobie zarównod¹¿enie do poprawy stanu �rodowiska naturalnego naszego piêknego regionujak równie¿ misjê podniesienia jako�ci ¿ycia mieszkaj¹cych tu ludzi. Nowocze-sne systemy kanalizacji, modernizacje oczyszczalni �cieków, racjonalna go-spodarka odpadami po³¹czona z ich selektywna zbiórk¹ to nie tylko dzia³aniao charakterze dora�nym. To inwestycja w przysz³o�æ, wpisuj¹ca siê w ogólno-�wiatowy trend podnoszenia �wiadomo�ci ekologicznej spo³eczeñstwa, wspó³-odpowiedzialnego za kreowanie dobrostanu naszej planety.

Autorami artyku³u s¹ specjali�ci z Zespo³u ds. Absorpcji �rod-ków Europejskich Wojewódzkiego Funduszu Ochrony �rodowi-ska i Gospodarki Wodnej w Lublinie

Teren jednej z dwóch wybudowanych w ramach projektu GminyBi³goraj g³ównych przepompowni �cieków.

Teren przepompowni �cieków usytuowanej na zbiegu ulicSpokojna � Motorowa w Bi³goraju, wybudowanej w ramachprojektu Przedsiêbiorstwa Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o.

Teren Zak³adu Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Sre-brzyszczu, wybudowanego w ramach projektu PrzedsiêbiorstwaGospodarki Odpadami Sp. z o.o.

Publikacja wspó³finansowana ze �rodków Unii Europejskiej w ramach Pomocy TechnicznejProgramu Operacyjnego Infrastruktura i �rodowisko

PANORAMA LUBELSKA

Ju¿ Miko³aj Rej zauwa¿y³, ¿e cudze chwalimy,choæ swego nie znamy. To stwierdzenie zapewnenigdy nie straci swej aktualno�ci� Czy¿ nie jesttak, ¿e marzymy o wyjazdach za granicê czy winne obszary kraju, nie znaj¹c w³asnego regio-nu? Zacznijmy jednak od pocz¹tku, od poznania�rodowiska przyrodniczego Lubelszczyzny.

Jedno z najczystszych województw w naszym kraju.Zachwyca unikatowymi zabytkami kultury i architektu-ry, bogactwem skarbów gromadzonych przez wieki,pomnikami przyrody. Niepozorny, ale jak¿e magicznyzak¹tek Europy. Szczególne miejsca mocy, z których ka¿-dy mo¿e czerpaæ gar�ciami. Duchow¹ � z przenikaj¹-cych siê religii i niezwyk³ych miejsc kultu. Intelektualn¹� z obcowaniem ze �ladami przesz³o�ci, ze skarbami,jaki pozostawili dawni mieszkañcy tej ziemi. Fizyczn¹ �przemierzaj¹c szlaki, trasy rowerowe, podziwiaj¹c przy-rodê z koñskiego grzbietu czy z lotu ptaka. Zajrzyjmywiêc do go�cinnych lubelskich lasów. Kilkana�cie kilo-metrów na pó³noc od Lublina rozpoczynaj¹ siê rozle-g³e lasy Nadle�nictwa Lubartów. Najbardziej znanymkompleksem le�nym s¹ tutaj Lasy Koz³owieckie. Tak¿e wbezpo�rednim s¹siedztwie Lublina po³o¿one s¹ lasyNadle�nictwa �widnik. Okalaj¹ Lublin tzw. �zielonympier�cieniem�, który os³abia presjê miasta na terenypodmiejskie. To tu w pobli¿u siedziby nadle�nictwawystêpuje kolonia sus³a pere³kowanego. Do Lasów Par-czewskich przyci¹gaj¹ turystów rezerwaty przyrody.Jest ich piêæ i ³¹cznie zajmuj¹ ponad 420 hektarów.Urokiem nie ustêpuj¹ im Lasy Sobiborsko-W³odawskieporastaj¹ce Pojezierze £êczyñsko-W³odawskie. Tworz¹one � wraz z obszarami le¿¹cymi po wschodniej stro-nie Bugu, a wiêc na Ukrainie i Bia³orusi � Miêdzynaro-dowy Rezerwat Przyrody �Polesie Zachodnie�. Miejsceto o wielkich walorach przyrodniczych znalaz³o uzna-nie UNESCO, która w³¹czy³a je do �wiatowej Sieci Re-zerwatów Biosfery. W lasach Nadle�nictwa Sobibór ¿yjejedna z najwiêkszych w �rodkowej Europie populacji¿ó³wia b³otnego. Dalej na pó³noc rozpo�cieraj¹ siê LasyPodlasia, które z dolin¹ rzeki Bug przysparzaj¹ tury-stom niezapomnianych wra¿eñ. Gdy odwiedzimy tere-ny Nadle�nictwa Che³m, zafascynuj¹ nas zapewne bar-dzo cenne pod wzglêdem przyrodniczym torfowiska wê-glanowe. S¹ one jedn¹ z najwiêkszych ostoi wielu rzad-kich gatunków ptaków � m. in. dubelta, kulika wielkie-go, b³otniaka ³¹kowego, sowy b³otnej. Ta piêkna przy-roda jest chroniona w czterech rezerwatach torfowi-skowych: �Brze�no�, �Rozkosz�, �Torfowisko Sobowi-ce� i �Bagno Serebryskie�. Na wschodzie Lubelszczy-zny, w Nadle�nictwie Mircze, obok rozleg³ych ³¹k mo¿-na podziwiaæ dêby, które dominuj¹ w tutejszych lasach,a których, w takiej ilo�ci, nie znajdziemy w pozosta³ychnadle�nictwach. Wspomniane ³¹ki to znakomite siedli-ska bardzo rzadkich zwierz¹t � sus³a pere³kowanego,orlika krzykliwego, bociana czarnego i ¿o³ny � piêknieubarwionego ptaka, który w Polsce wystêpuje bardzorzadko i jest pod �cis³¹ ochron¹. Lasy Mirczañskie z po³o-¿onymi w dolinach Bugu i We³nianki Lasami Strzeleckimi,to najwiêksze i najlepiej zachowane siedliska gr¹dówze wszystkimi krajowymi gatunkami storczyków.To jedno z bardziej dziewiczych miejsc na le�nej mapie

regionu. S³ynie z ostoi rzadkich i chronionych ptakówdrapie¿nych, m. in. orlika krzykliwego, którego zagêsz-czenie wystêpowania jest tutaj najwiêksze w Europie �jest to gatunek wpisany do �wiatowej listy gatunkówzagro¿onych wyginiêciem. Cenne obszary pod wzglê-dem walorów przyrodniczych i turystycznych wystêpuj¹na terenie nadle�nictw � Pu³awy, Kra�nik i Go�ciera-dów. Rozci¹gaj¹ siê wzd³u¿ doliny Wis³y. Na P³askowy-¿u Na³êczowskim wystêpuje z kolei najwiêksze w Euro-pie zagêszczenie w¹wozów � 11km d³ugo�ci na 1kmkw. W po³udniowo-wschodniej czê�ci Lubelszczyzny roz-ci¹ga siê jeden z najwiêkszych kompleksów le�nychPolski � Puszcza Solska. Tutaj rozleg³e lasy przecinaj¹malownicze rzeki o charakterze górskim: Tanew, Jeleñ,Sopot, Szum. W ich wartkich nurtach mo¿na podziwiaæskalne progi tworz¹ce ma³e wodospady, które nazywa-ne s¹ potocznie szumami. Osobliwo�ci¹ lasów z terenunadle�nictw Józefów i Bi³goraj s¹ równie¿ ostoje naj-wiêkszego le�nego kuraka � g³uszca, który objêty jestprogramem aktywnej ochrony oraz cietrzewia.St¹d blisko ju¿ na Roztocze, do go�cinnych lasów nad-le�nictw Tomaszów i Zwierzyniec gdzie najbardziej wPolsce strzeliste jod³y i dostojne buki tworz¹ lasy o wy-j¹tkowym górskim charakterze, wpisanym w rozrze�-bione roztoczañskie pagórki. Nadle�nictwa Rudnik, Roz-wadów i Nowa Dêba wype³niaj¹ce po³udniow¹ czê�æKotliny Sandomierskiej razem z Puszcz¹ Solsk¹ i LasamiJanowskimi stanowi³y wielk¹ historyczn¹ Puszczê San-domiersk¹, wpisan¹ w nasze narodowe dzieje na prze-strzeni wieków. Wielkim po³aciom lasów mieszanych iborów jod³owych towarzysz¹ najcenniejsze gatunki ro-�lin objêtych �cis³¹ ochron¹: wid³aka ja³owcowatego,wawrzynka wilcze ³yko, podkolana bia³ego, pe³nikaeuropejskiego, kosaæca syberyjskiego, wid³aczka torfo-wego, groszku wschodniokarpackiego. Fauna LasówJanowskich jest równie atrakcyjna. Spotkaæ tu mo¿natakie gatunki ptaków jak kania, bielik, bocian czarny i¿uraw. Tutaj te¿ g³uszec ma swoj¹ ostojê, gdy¿ wystê-puj¹ce liczne bagna i torfowiska spe³niaj¹ jego wysokiewymaganie siedliskowe. Z ssaków spotkamy tu m.in.bobra, wydrê i wilka. W le�nym Kompleksie Promocyj-nym utworzono sze�æ rezerwatów: le�no-florystyczne:�Szklarnia� i �£êka�, le�no-torfowiskowe: �Imielity £ug�,�Kacze B³ota� oraz rezerwat le�no-historyczny �LasyJanowskie� � w jego granicach znajduje siê pole jed-nej z najwiêkszych bitew partyzanckich z czerwca 1944roku. Lasy Janowskie to tak¿e malownicze kompleksystawów rybnych, których powierzchnia siêga 2 tys. hek-tarów. Per³ami przyrodniczymi Lubelszczyzny s¹ obsza-ry chronione w granicach dwóch parków narodowych.W Poleskim Parku Narodowym mo¿emy podziwiaæ licz-ne bagna, torfowiska i jeziora krasowe zachodniej czê-�ci Równiny £êczyñsko-W³odawskiej. W RoztoczañskimParku Narodowym wielu wra¿eñ dostarcz¹ nam nie-zwykle urozmaicona flora, fauna i krajobrazy w �rodko-wej czê�ci Roztocza.

A teraz spróbujmy pokusiæ siê o przytoczenie odrobi-ny liczb i wska�ników, bez których nie mogliby�my dokoñca poznaæ bogactwa Lubelskich Lasów. I tak Regio-nalna Dyrekcja Lasów Pañstwowych w Lublinie zarz¹-dza gruntami Skarbu Pañstwa o powierzchni 420 tys.hektarów na obszarze trzech województw: lubelskiego,

W lasach lubelskich

czê�ci podkarpackiego i mazowieckiego. Dyrekcja po-dzielona jest na 25 nadle�nictw, �rednia powierzchnianadle�nictwa to 16,8 tys. hektarów. Lesisto�æ w regioniewynosi 23% (lesisto�æ Polski � 29%). Przeciêtna wielko�ækompleksów le�nych wynosi oko³o 16 hektarów. Domi-nuj¹cym gatunkiem w lasach Lubelszczyzny jest sosna �zajmuje oko³o 70% powierzchni ze �rednim wiekiem59 lat i mi¹¿szo�ci¹ 236 m3/ha. So�nie towarzysz¹: d¹b,jod³a, buk, �wierk. D¹b zajmuje 13% powierzchni.Na terenie zarz¹dzanym przez RDLP w Lublinie utwo-rzono 74 rezerwaty przyrody, 16 parków krajobrazowych,290 stref ochronnych zwierz¹t, 23 ostoje ptasie.W lasach lubelskich spotkaæ mo¿na ³osie, których liczeb-no�æ szacuje siê na 40�50 osobników, jelenie w liczbie1,2 tys., sarny � oko³o 3,5 tys., dziki � 700 sztuk. W nad-le�nictwach Rudnik i Lubartów wystêpuje najliczniejszaw tym regionie populacja danieli licz¹ca prawie 300zwierz¹t. Na terenie wielu nadle�nictw ¿yj¹ wilki.Projektowane jest obecnie równie¿ 48 ostoi siedliskowychz listy Ministerstwa �rodowiska. Po wst¹pieniu Polski doUnii Europejskiej zosta³ wprowadzony w naszym kraju

obszar Natura 2000 na mocy ustawy o ochronie przyro-dy z 2004 roku. Regionalna Dyrekcja Lasów Pañstwo-wych w Lublinie jest aktywnym uczestnikiem programuNatura 2000, którego celem jest zachowanie okre�lonychtypów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uwa-¿a siê za cenne i zagro¿one w skali europejskiej.

Wszystkie lubelskie lasy s¹ otwarte dla turystów, tury-styka i rekreacja w lasach to jedne z wa¿niejszych formwykorzystania pozaprodukcyjnych funkcji lasu. Wielk¹przyjemno�ci¹ i rado�ci¹ jest przemierzaæ lasy pieszoi rowerami, korzystaæ z licznych parkingów le�nych,miejsc postoju pojazdów, pól biwakowych, placów za-baw, punktów widokowych, bazy noclegowej. Wartorównie¿ skorzystaæ z wiedzy, któr¹ przekazuj¹ nam le-�nicy. Le�na edukacja na �cie¿kach przyrodniczo-le�nych, w trakcie spotkañ z le�nikami daje du¿o satys-fakcji i spe³nienia tym wszystkim, którzy chc¹ czerpaæracjonalnie z bogactw, jakie oferuje las. Zapraszamyzatem do lasów Lubelszczyzny.

Jaros³aw KowalczykRegionalna Dyrekcja Lasów Pañstwowych w Lublinie

PANORAMA LUBELSKA

Zarz¹dza lasami Skarbu Pañstwa po³o¿onymi na tereniegmin: m. Bia³a Podlaska, Bia³a Podlaska, £omazy, Rokitno,Le�na Podlaska, Janów Podlaski, Kontantynów. £¹czna po-wierzchnia lasów podleg³a zarz¹dowi Nadle�nictwa Bia³aPodlaska wynosi 13 153 ha, z tego powierzchnia le�na 12806 ha. Teren Nadle�nictwa podzielony jest na dwa obrê-by le�ne: Bia³a z le�nictwami: Grabarka, Rudka, Janówka,Za�cianek oraz Kijowiec z le�nictwami: Konstantynów,Ciele�nica, Kniejówka, Serwin, Szadek, Le�na Podlaska.10 le�nictwami oraz gospodarstwem szkó³karskim szkó³kaRudka �opiekuje� siê 18 le�ników oddanych swojej pracy.

Lasy bialskiego nadle�nictwa rosn¹ na ró¿nych glebach� od bardzo ubogich (bór suchy, bór �wie¿y) do bardzobogatych (las mieszany, ³êg). Najwiêcej jest gleb dobrych,co w nomenklaturze le�nej okre�la siê jako las mieszany�wie¿y. Gleby te zajmuj¹ oko³o 47% powierzchni nadle�nic-twa. Z ¿yzno�ci¹ gleb wi¹¿e siê ró¿norodno�æ wystêpuj¹-cych gatunków drzew w naszych lasach. Najpopularniej-szym gatunkiem w nadle�nictwie jest sosna, która zajmujeoko³o 70% powierzchni. Poza sosn¹ dominuj¹cym gatun-kiem jest d¹b � 14%, brzoza � 10%, olsza � 4%. Inne ga-tunki drzew takie jak modrzew, �wierk, jesion, grab, osika,topola wystêpuj¹ w niewielkich ilo�ci¹ � oko³o 2% powierzch-ni nadle�nictwa.

W ramach prowadzonych ciêæ ochronnych i hodowla-nych, przebudowy jednogatunkowych drzewostanów so-snowych i wprowadzenia gatunków li�ciastych wycina siêoko³o 49 ty�. m3 drewna rocznie, tj. oko³o 65% rocznegoprzyrostu. Lesisto�æ naszego województwa stale wzrasta.Tylko Nadle�nictwo Bia³a Podlaska odnawia ( w miejsce drze-wostanu wyciêtego w toku normalnego u¿ytkowania lub pojego zniszczeniu przez klêski ¿ywio³owe, choroby lub owa-dy wprowadza kolejne pokolenie) corocznie oko³o 100 hapowierzchni.

M³ody las posadzony na gruntach le�nych i niele�nychwymaga du¿ego nak³adu pracy, aby nastêpne pokolenialudzi mog³y z niego korzystaæ. Co roku nadle�nictwo pielê-gnuje oko³o 900 ha m³odego lasu.

Lasy Nadle�nictwa Bia³a Podlaska s¹ jeszcze nieska¿one inie zdegradowane przez przemys³, co sprawia, ¿e �wiat zwierz¹tjest tu wci¹¿ bogato reprezentowany. W lasach nadle�nictwa

¿yj¹ sarny, jelenie, ³osie, dziki, kuny, a w ostatnich latach naczystych wodach �ródle�nych pojawi³y siê bobry.

Ró¿norodno�æ drzewostanów, jaka tu wystêpuje sprawia,¿e s¹ one zdrowe i wystêpuje w nich wiele gatunków grzy-bów. Szata ro�linna i struktura wiekowa lasów jest zró¿nico-wana. Szczególnie interesuj¹ce zbiorowiska le�ne, odzna-czaj¹ siê wysokim stopniem naturalno�ci, objête s¹ ochron¹rezerwatow¹. Na terenie nadle�nictwa utworzono trzy re-zerwaty le�ne, w których chroni siê wystêpuj¹cy tam bogaty�wiat zwierz¹t i ro�lin. W rezerwacie �£êg Dêbowy� znaj-duje siê rzadko spotykany na terenie kraju typ siedliskowy �las ³êgowy z licznymi drzewami pomnikowymi. Las ³êgowyoraz jesionowo-olchowy i wi¹zowy chroniony jest tak¿e wrezerwacie �Chmielinne�. W trzecim rezerwacie po³o¿o-nym na terenie Nadle�nictwa Bia³a Podlaska o nazwie �StaryLas� chronione s¹ fragmenty gr¹du z licznymi okazamidrzew pomnikowych.

Walory przyrodniczo-krajobrazowe pó³nocnej czê�ci Nad-le�nictwa Bia³a Podlaska zosta³y docenione i w 1990 roku taczê�æ Nadle�nictwa zosta³a w³¹czona do Nadbu¿añskiegoObszaru Chronionego Krajobrazu, który w 1994 r. prze-kszta³cony zosta³ w Park Krajobrazowy �Podlaski Prze³omBugu�, a obecnie jest czê�ci¹ Zespo³u Lubelskich ParkówKrajobrazowych Oddzia³u Terenowego Janów Podlaski.Obszar parku odznacza siê du¿¹ ró¿norodno�ci¹ siedlisk.Wystêpuj¹ tu nadrzeczne ³êgi i ³ozowiska, wilgotne ³¹ki,piaszczyste wydmy, suche pastwiska kserotermiczne z cie-p³olubn¹ ro�linno�ci¹ o charakterze stepowym.

Na uwagê zas³uguje otwarta od 10 lat �cie¿ka dydak-tyczna, prowadz¹ca przez malownicze tereny tu¿ nad Bu-giem, wyja�niaj¹ca funkcjê i zadania le�nictwa oraz infor-muj¹ca o szczególnie piêknych miejscach w Nadle�nictwieBia³a Podlaska. D³ugo�æ �cie¿ki wynosi 12,5 km. (jest liczonaod tablicy z planem �cie¿ki ustawionej przy bramie StadninyKoni na Wygodzie).

Dla mi³o�ników jazdy rowerowej i konnej zosta³y utworzone2 �cie¿ki rowerowe i 1 konna w obrêbie le�nym Bia³a i Kijowiec.

Ka¿dy turysta jest mile widziany w naszych lasach.Pamiêtaæ jednak nale¿y o tym, ¿e las to dom ty-siêcy zwierz¹t i ro�lin. Powinni�my siê zachowy-waæ siê tak jakby�my byli zaproszeni w go�ci.Nasza obecno�æ nie mo¿e byæ uci¹¿liwa �gospo-darzom�. Mi³y Go�ciu pamiêtaj o tym.!!!

Nadle�nictwo Bia³a Podlaska

EKOPANORAMA

Nadle�nictwo Nowa Dêba£¹czna powierzchnia gruntów nadzorowanych przez

Nadle�nictwo wynosi 25 693 ha, w tym powierzchniale�na 21 876 ha. Zasiêgiem terytorialnym obejmuje onopó³nocn¹ czê�æ województwa podkarpackiego. Nadle-�nictwo w obecnych granicach zosta³o utworzone w 1978r. i nosi³o nazwê Buda Stalowska. Natomiast po przenie-sieniu do nowej siedziby od 2007 r. nosi nazwê Nadle-�nictwa Nowa Dêba. W jego sk³ad wchodzi 15 le�nictw ile�nictwo szkó³karskie.

Charakterystyka przyrodniczaWystêpuje tu klimat podgórskich nizin i kotlin, z roczn¹

ilo�ci¹ opadów 500-700 mm i okresem wegetacyjnym trwa-j¹cym ok. 7 m-cy.

Teren Nadle�nictwa le¿y w zlewni rzek: Wis³a, £êg i Trze-�niówka. Znajduje siê tu zbiornik �Machów� o pow. lustrawody ok. 450 ha, który powsta³ po zalaniu wod¹ z Wis³ywyrobiska górniczego. Pod wzglêdem wielko�ci jest to dru-gi zbiornik na Podkarpaciu po Solinie. Wystêpuje tak¿e du¿ykompleks znaturalizowanych stawów rybnych o powierzchniok. 750 ha. Stawy posiadaj¹ du¿¹ warto�æ przyrodnicz¹ zewzglêdu na wystêpuj¹ce tu lêgowe oraz przelotne gatunkiptaków, takie jak: podgorza³ka, b¹czek, bocian czarny,g¹go³, bielik, rybo³ów i in. Istniej¹ce strefy ochronne miejscrozrodu i regularnego przebywania ptaków chronionychutworzone zosta³y dla bielika, orlika krzykliwego, bocianaczarnego. Nadle�nictwo posiada na swoim obszarze 60drzew - pomników przyrody. 87% powierzchni Nadle�nic-twa znajduje siê w Obszarze Specjalnej Ochrony PtakówNatura 2000 �Puszcza Sandomierska�.

Gospodarka le�naLasy Nadle�nictwa Nowa Dêba w 73% zaliczone s¹ do

lasów ochronnych: lasy wodochronne, lasy o szczególnym

znaczeniu dla obronno�ci, lasy w granicach administra-cyjnych miast. G³ównymi gatunkami lasotwórczymi s¹:sosna zwyczajna (80%), brzoza brodawkowata (7%), d¹bszypu³kowy (4%), olsza czarna (4%), jod³a pospolita (2%)oraz inne gatunki (3%).Siedliska borowe zajmuj¹ 71%powierzchni, lasowe 25% i ³êgowe 4%. Na uwagê zas³u-guj¹ ponad 100-letnie drzewostany dêbowe w le�nic-twach Stale i Berówka. W drzewostanach olszy czarnejwyznaczono drzewa mateczne. Dodatkowo w Nadle�nic-twie wystêpuj¹ wy³¹czone drzewostany nasienne i go-spodarcze drzewostany nasienne.

Turystyka i rekreacjaNadle�nictwo oddaje do dyspozycji turystów 4 �cie¿ki

edukacyjne oraz 3 miejsca wypoczynku. Obiekty te stano-wi¹ czê�æ �Przyrodniczego Szlaku Puszczy Sandomierskiej�i posiadaj¹ dobrze rozwiniêt¹ infrastrukturê turystyczn¹(wiaty, miejsca na ognisko, tablice dydaktyczne).

Dane kontaktowe:Nadle�nictwo Nowa Dêba

Ul. W³. Sikorskiego 2 39-460 Nowa DêbaTel. 015 846 74 52

www.lublin.lasy.gov.pl/nowadeba

Prowadzimy sprzeda¿ wielu sortymentów drewnaSerdecznie zapraszamy

Nadle�nictwo Zwierzyniec zarz¹dza lasami Skar-bu Pañstwa o pow. blisko 17,2 tys. ha po³o¿onymi naRoztoczu i w Puszczy Solskiej. Lasy bêd¹ce obecnie wzarz¹dzie Nadle�nictwa Zwierzyniec w du¿ej czê�ci na-le¿a³y do lasów Ordynacji Zamojskiej. Tutejsze knieje do-trwa³y do naszych czasów w stanie wysokiej naturalno�cii nale¿¹ do najbogatszych pod wzglêdem flory i faunyobszarów w kraju.

Jednym z obiektów z czasów Ordynacji Zamojskiej, któ-ry przetrwa³ do dzi� jest wy³uszczarnia nasion. Powsta³aona w latach 1903�1904 i by³a kilkakrotnie modernizowa-na. W czasie ostatniej modernizacji, wy³uszczarniê wyposa-¿ono w najnowocze�niejsze urz¹dzenia produkcji szwedz-kiej firmy BCC i przekszta³cono w Le�ny O�rodek Nasiennyobs³uguj¹cy kompleksowo sprawy zwi¹zane z wy³uszcza-niem, ocen¹ i przechowywaniem nasion drzew le�nych.(fot. 1, 2)

Obradzanie nasion w naturze jest nieregularne, wiêcczê�æ nasion musi byæ przechowywana w celu zapewnie-nia obsiewu szkó³ek w latach nieurodzaju. W ch³odniachmo¿na przechowywaæ nasiona drzew iglastych przez 5lat, a nasiona buka przez 10 lat.

Dla gospodarki le�nej bardzo wa¿ne jest pochodzenienasion z których hodujemy sadzonki. Nasiona musz¹ byærodzime i pochodziæ z naszych lokalnych drzewostanów.U¿ycie nasion nierodzimych wi¹¿e siê z ryzykiem, ¿e las

z nich wyhodowany bêdzie niedostosowany do warun-ków w których przyjdzie mu rosn¹æ. Aby unikn¹æ tegoryzyka zbioru nasion dokonujemy z najlep-szych wyselekcjonowanych do tego celudrzew i drzewostanów. Na Roztoczu mamycenne przyrodniczo drzewostany nasiennejod³y i buka. W tym roku zebrali�my 1200 kgszyszek jod³y z drzew stoj¹cych (fot. 3), a wpa�dzierniku rozpoczêli�my zbiór nasionbuka. W tym celu rozpinamy specjalnep³achty pod najlepiej obradzaj¹cymi drze-wami (fot.4) Ponadto dla zachowania naj-cenniejszych genetycznie drzew tworzones¹ plantacje nasienne, które zaczynaj¹ ob-

radzaæ w wie-ku kilku lat. W Nadle�nic-twie Zwierzyniec mamyponad 10 ha plantacji na-siennych �wierka pospoli-tego. (Fot. 5)

Od 2 latLasy Pañstwo-we realizuj¹program tes-towania po-

tomstw najcenniejszych drzewostanów.Testowanie polega na sprawdzeniu, czy po-zytywne cechy, w zwi¹zku z którymi zakwali-fikowano wcze�niej te obiekty do bazy na-siennej, s¹ przekazywane potomstwu. W na-szym Nadle�nictwie za³o¿yli�my ju¿ jedn¹ tak¹powierzchniê, testuj¹c¹ 23 pochodzenia jo-d³y z ca³ego kraju.

Piotr Szewczuk

1 2

3

4

5

EKOPANORAMA

Nadle�nictwo W³odawaPo³o¿one jest na wschodnich krañcach malowniczego

Pojezierza £êczyñsko-W³odawskiego na terenie 3 powia-tów tj. bialskiego,parczewskiego i w³o-d a w s k i e g o .Wschodni¹ natu-raln¹ granicê stano-wi rzeka Bug bêd¹-ca jednocze�niegranic¹ Pañstwa zBia³orusi¹. Teryto-rialny zasiêg dzia³al-no�ci nadle�nictwaobejmuje 1110 km2

z podzia³em na3 obrêby le�ne, w sk³ad których wchodzi 16 le�nictw(w tym le�nictwo szkó³karsko-nasienne) o ³¹cznej po-wierzchni ponad 22,7 tys. ha. 58-osobowa za³oga realizu-je du¿y rozmiar zadañ gospodarczych wynosz¹cy �red-niorocznie 224 ha odnowieñ, 675 ha zabiegów pielêgna-cyjnych w uprawach i m³odnikach, pozyskanie i sprzeda¿drewna w ilo�ci ponad103000 m3. Materia³ sa-dzeniowy do odnowieñoraz zalesieñ gruntówprywatnych dostarczajedna z najbardziej no-woczesnych szkó³ek le-�nych w regionie. Pozametodami tradycyjnymiprodukujemy sadzonkisosny i dêbu z zakrytym

systemem korzeniowym w specjalistycznym namiocie oregulowanych parametrach wzrostu. Na terenie Nadle-�nictwa W³odawa dominuj¹cym gatunkiem lasotwórczymjest sosna (70,2%).

Pod wzglêdem przyrodniczym obszar Nadle�nictwaW³odawa charakteryzuje siê bardzo du¿¹ ró¿norodno-�ci¹ biotopów, siedlisk i zbiorowisk ro�linnych. P³aski rów-ninny teren urozmaicaj¹ wywy¿szone na kilka metrówwzgórza morenowe lub piaszczyste pagóry wydmowe -pozosta³o�ci po zlodowaceniach. Walory przyrodnicze ikrajobrazowe podnosi dolina Bugu, s¹siedztwo JezioraBia³ego oraz trzy zbiorniki retencyjne: Mosty, Zahajki iPodedwórze, po³¹czone kana³em Wieprz-Krzna. Do naj-warto�ciowszych lasów nadle�nictwa � zarówno podwzglêdem przyrodniczym jak i techniczno-hodowlanymnale¿¹ drzewostany na gruntach dawnej OrdynacjiZamoyskiej. Na terenie Nadle�nictwa W³odawa znajduj¹siê miejsca mog¹ce zaciekawiæ pod wzglêdem zarównoprzyrodniczym jak i historycznym najbardziej wybred-nego turystê. Sama W³odawa ze wzglêdu na koegzysto-wanie ze sob¹ na przestrzeni wieków ró¿nych grup et-nicznych okre�lana jest miastem trzech kultur.

Do dyspozycji entuzjastów przyrody i wypoczynku na³onie natury oddajemy 4 �cie¿ki przyrodniczo-edukacyjneoraz kilka miejsc posto-ju zlokalizowanychprzy najczê�ciej od-wiedzanych przez tu-rystów miejscach,gdzie ka¿dy mo¿e od-pocz¹æ, rozpaliæ ogni-sko czy schroniæ siêprzed deszczem.Serdecznie zapraszamy.

Region lasem pachn¹cyPowszechna ochrona lasów, ci¹g³o�æ i zrówno-

wa¿one wykorzystywanie wszystkich ich funkcjioraz trwa³o�æ utrzymywania lasów i powiêkszaniezasobów le�nych to g³ówne cele polityki le�nej.W strategii rozwoju województwa lubelskiego za podsta-wowe cele polityki le�nej regionu uznano zapewnienietrwa³o�ci lasów, prowadzenie gospodarki na zasadachzrównowa¿onego rozwoju oraz doskonalenia gospodarkiw lasach prywatnych i przy�pieszenie zalesiania gruntówmarginalnych (nieprzydatnych rolnictwu).

Du¿y nacisk � przynajmniej werbalnie � po³o¿ono te¿na rozwój turystyki na terenach le�nych w sposób, którypozwoli pogodziæ ze sob¹ wszystkie funkcje jakie las mado spe³nienia.

Regionalna Dyrekcja Lasów Pañstwowych w Lubliniezarz¹dza ok. 420 tys. ha lasów Skarbu Pañstwa. Ponadtow zasiêgu jej dzia³ania znajduje siê 230 tys. ha lasów pry-watnych. Lasy Du¿ej Lubelszczyzny charakteryzuj¹ siê du-¿ym zró¿nicowaniem pod wzglêdem rozmieszczenia i wiel-ko�ci. Najwiêksze kompleksy le�ne to: Lasy Puszczy Solskiej,Lasy Janowskie, Lasy Roztocza, Lasy Strzeleckie, Lasy Sobi-borsko-W³odawskie, Lasy Koz³owieckie. Drzewostany s¹ zró¿-nicowane. Dominuj¹cym gatunkiem jest sosna, która zaj-muje 69% powierzchni. Pozosta³e gatunki to: d¹b, brzoza,olsza, buk, jod³a, jawor, jesion, topola i osika.

Le�nicy doskonale rozumiej¹, ¿e s¹ jedynie zarz¹dcamimaj¹tku narodowego. Staraj¹ siê wiêc w swych dzia³a-niach wychodziæ na przeciw oczekiwaniom spo³eczeñstwawobec lasów. Efektem ich wysi³ku s¹ wspania³e polskie lasy,mog¹ce byæ wzorem dla ca³ej Europy.

Wiele funkcji lasuRozwój cywilizacyjny powoduje rosn¹ce zapotrzebowa-

nie na �wiadczenie przez lasy na rzecz spo³eczeñstwa roz-licznych funkcji pozagospodarczych, w tym ekologicznych,rekreacyjnych i zdrowotnych oraz spo³ecznych. Funkcje eko-logiczne (ochronne), wyra¿aj¹ce siê korzystnym wp³ywemlasów na: kszta³towanie klimatu globalnego i lokalnego, sk³adchemiczny powietrza, regulacjê obiegu wody w przyrodzie,przeciwdzia³anie powodziom, lawinom i osuwiskom, ochro-nê gleb przed erozja i krajobrazu przed stepowieniem, za-chowanie potencja³u biologicznego wielkiej liczby gatunkówi ekosystemów, a tak¿e ró¿norodno�æ krajobrazu i lepszewarunki produkcji rolniczej. Funkcje spo³eczne wzbogacaj¹rynek pracy, wzmacniaj¹ obronno�æ kraju, zapewniaj¹ roz-wój kultury, nauki oraz edukacji ekologicznej. Maj¹ one cha-rakter �wiadczeñ publicznych gospodarstwa le�nego, zyskuj¹coraz bardziej na znaczeniu i ich warto�æ jest kilkakrotniewiêksza ni¿ funkcja lasu jako producenta drewna. Na na-szym terenie mamy do czynienia z jeszcze jedn¹ wa¿n¹funkcj¹ lasu � funkcj¹ historyczn¹. W�ród le�nych ostêpówzagubione s¹ krzy¿e i mogi³y powstañcze i partyzanckie,�wiadkowie naszych narodowych dziejów.

Mariusz TrubalskiW poprzednich wydaniach Panoramy Lubelskiej go�cili�myju¿ Nadle�nictwa: Bi³goraj, Che³m, Janów Lubelski, Kra-snystaw, Kra�nik, Lubartów, Miêdzyrzec, Mircze, Sosno-wica, Pu³awy, Radzyñ Podlaski, Rudnik, Sobibór, Strzelce,�widnik. Mamy te¿ nadziejê, ¿e w wydaniu ju¿ w 2011 r.pojawi¹ siê oczekuj¹ce na prezentacjê pozosta³e jednostkiRDLP: Go�cieradów, Rozwadów, Sarnaki i Tomaszów, a zmazowieckiej dyr. regionalnej tak¿e Nadle�nictwo £ukówz/s w £awkach. red. Panoramy Lubelskiej

EKOPANORAMA

Nadle�nictwo Choty³ów rozci¹ga siê wzd³u¿lewego brzegu rzeki Bug. Jest trwale zwi¹zane zpograniczem Podlasia i Polesia � z kresamiwschodnimi. Na tych ma³o jeszcze poznanych tu-rystycznie terenach, z ma³ymi przerwami, gospo-darzy ju¿ od ponad 80-ciu lat. Choty³ów jest jed-nym z najstarszych polskich nadle�nictw.Utworzone w 1921 roku, pierwotnie wchodzi³ow sk³ad Dyrekcji Siedleckiej, granicami siêgaj¹-cej od po³udnia do Sobiboru, a na pó³nocy doHañczy. 1 stycznia 1973 roku, dekretem ówcze-snego ministra, z mapy Polski zniknê³o kilkasetnadle�nictw, w�ród nich Choty³ów. Na swoje hi-storycznie i geograficznie przynale¿ne miejscenadle�nictwo wróci³o w 1993r.

Krajobraz po³udniowego Podlasia to typowo równinnyteren, lekko pofalowany w okolicach uj�cia Krzny do Bugu.Lasy przedzielone s¹ du¿ymi powierzchniami uprawnychpól i ugorów, tworz¹c ró¿nobarwn¹ szachownicê.Drzewostany charakteryzuj¹ siê du¿ym rozdrobnieniem.Sk³ada siê na nie oko³o 170 kompleksów le�nych. Siedliskanie s¹ zbyt ¿yzne, przewa¿aj¹ bory mieszane �wie¿e orazlasy mieszane �wie¿e. Na uwagê zas³uguje fakt istnieniasiedlisk podmok³ych, które stwarzaj¹ dogodne warunki dlauprawy olszy i jesionu. Nadle�nictwo znane jest z produk-cji wysokiej jako�ci drzewostanów olszowych. Gatunkiemdominuj¹cym jest wszechobecna sosna. Drzewostany ztym gatunkiem zajmuj¹ 73% powierzchni. Druga, podwzglêdem wystêpowania, jest brzoza zajmuj¹ca 10% po-wierzchni. Dalej s¹ olsza i d¹b wystêpuj¹ce odpowiedniona 9 i 7% powierzchni.

�redniorocznie pozyskuje siê 44 000 m3 drewna.Surowiec pochodzi z ciêæ na zrêbach i w znacznej czê�ciz ciêæ pielêgnacyjnych � trzebie¿y wczesnych i pó�nych.Plan odnowieñ �rednio w ci¹gu roku wynosi 93 ha.Poprawki wprowadza siê na oko³o 7 ha w ci¹gu roku.Prace pielêgnacyjne, w tym pielêgnowanie gleby, pro-wadzenie czyszczeñ wczesnych i pó�nych oraz wprowa-dzanie podszytów wykonywane s¹ �redniorocznie na oko³o380 ha. Dum¹ jest szkó³ka le�na �Lutnia� (ogólna po-wierzchnia ponad 14 ha), zaspokajaj¹ca w pe³ni potrze-by w³asne nadle�nictwa, a tak¿e innych jednostek z terenudyrekcji lubelskiej i s¹siednich. Szkó³ka ta jest g³ównym do-stawc¹ sadzonek dla osób fizycznych � lokalnych odbior-ców. W zasobach nadle�nictwa znajduje siê 284 ha gospo-darczych drzewostanów nasiennych sosny, 65 ha olszy czar-nej, 25 ha dêbowych oraz 25 ha brzozowych i 9 ha drze-wostanów jesionowych. Przys³owiow¹ �per³¹� jest wy³¹czo-ny drzewostan olszy czarnej o powierzchni prawie 13 ha.

�wiat ro�lin i zwierz¹t jest na terenie Nadle�nictwaChoty³ów bardzo zró¿nicowany. Odwiedzaj¹cych lasyNadle�nictwa Choty³ów wiosn¹ zauroczy bia³y dywanz zawilców gajowych. Spotkamy wawrzynka wilcze³yko,przylaszczki, zawilca ¿ó³tego i ziarnop³on, a tak¿e barwi-nek i piêknie pachn¹ce konwalie. Uroku i tajemniczo�cidodaje pn¹cy siê po drzewach bluszcz pospolity.Ponadto znajdziemy tu l iczne gatunki porostów,bêd¹cych ewidentnym, ¿ywym dowodem na czyste po-wietrze oraz trzy gatunki wid³aków (ja³owcowaty, go�-dzisty i widlicz sp³aszczony). Ich liczne wystêpowaniew jednym miejscu pozwoli³o na powo³anie powierzch-niowego pomnika przyrody. W starorzeczach Bugu, po-woli zarastaj¹ce jeziorka zdobi¹ grzybienie.

Lasy nadle�nictwa to bogactwo fauny. Najwiêkszymssakiem przemierzaj¹cym tutejsze ostêpy jest ³o�. Spoty-ka siê tak¿e borsuki, jenoty, ³asice, kuny, je¿e, wiewiórki,a w Bugu � wydry i bobry. Przy odrobinie szczê�cia mo¿nazobaczyæ bielika, orlika krzykliwego i bociana czarnego,które na terenie nadle�nictwa zosta³y objête ochron¹strefow¹. Na podmok³ych, trudno dostêpnych fragmen-tach drzewostanów cierpliwy i ostro¿ny obserwator pod-patrzy ¿urawie. Tereny nad wodami Bugu upodoba³ysobie równie¿ zimorodki. �wiat p³azów, reprezentowa-ny jest przez ró¿ne gatunki ¿ab, kumaki i przylepionedo drzew rzekotki. Przedstawicieli gadów naj³atwiej spo-tkaæ, kiedy wygrzewaj¹ siê w promieniach s³oñca.Dolina Bugu jest rajem dla entomologów � wystêpuje tuwiele gatunków motyli i wa¿ek.

Na terenie Nadle�nictwa Choty³ów utworzono trzyinteresuj¹ce rezerwaty przyrody: Rezerwat �Dobryñ�(pow. 87,66 ha) Utworzony zosta³ w 1983 roku na tere-nie Le�nictwa Wólka Dobryñska. Celem ochrony jest za-chowanie zespo³ów ro�linnych o charakterze naturalnym:gr¹du z drzewami pomnikowymi, olsu, ³êgu olszowo�jesionowego oraz licznych gatunków ro�lin rzadkich ichronionych. W rezerwacie wystêpuje mozaika siedliskwilgotnych i �wie¿ych oraz du¿e zró¿nicowanie zbioro-wisk ro�linnych. Drzewostany maj¹ naturalny lub pó³na-turalny charakter. W rezerwacie znajduj¹ siê dwie strefyochronne ptaków. Rezerwat �Czapli Stóg� (pow. 4,82ha) powsta³ w 1987r. w Le�nictwie Neple. Przedmiotemochrony jest kolonia lêgowa czapli siwej oraz drzewo-stan jako potencjalne miejsce do zak³adania nowychgniazd. Rezerwat �Szwajcaria Podlaska� (pow. 24,0ha) utworzony w 1995r. równie¿ na terenie Le�nictwaNeple. Przedmiotem ochrony s¹ urozmaicone drzewo-stany po³o¿one na skarpie rzeki Bug z licznymi drzewa-mi pomnikowymi oraz du¿ym udzia³em ro�lin chronio-nych i rzadkich.

Celem ochrony jest zachowanie ze wzglêdów nauko-wych, dydaktycznych i krajobrazowych tych drzewosta-nów. Rezerwat charakteryzuje siê mozaik¹ siedlisk, zró¿-nicowaniem zbiorowisk ro�linnych oraz urozmaicon¹rze�b¹ terenu. Równie¿ fauna rezerwatu charakteryzu-je siê obecno�ci¹ szeregu rzadkich, chronionych i za-gro¿onych gatunków. Spotyka siê tu ³abêdzia niemego,dudka i turkawkê. Wystêpuje równie¿ stanowisko ¿ó³wiab³otnego. Na obszarze nadle�nictwa znajduje siê równie¿17 pomników przyrody, z których 8 to pojedyncze drze-wa, a 7 sztuk to grupy drzew. 7 u¿ytków ekologicznychzajmuje ³¹czn¹ powierzchniê 60.98 ha. W Choty³owieprzygodê z przyrod¹ rozpoczyna siê najczê�ciej w punkcieedukacji le�nej �Barwinek�. Znajduje siê on w le�nic-twie K³oda, 2 km od stacji przy trasie kolejowej Berlin�Moskwa. Posiada dogodny, utwardzony dojazd. Jest rów-nie¿ punktem wyj�ciowym na dwupêtlow¹ �cie¿kê edu-kacyjn¹, której d³ugo�ci s¹ dostosowane do potrzeb imo¿liwo�ci odwiedzaj¹cych. W punkcie edukacji znaj-duje siê muzeum le�ne.

Po³o¿enie: od zachodu i pó³nocy graniczy z Nad-le�nictwem Bia³a Podlaska, od po³udnia � z Nadle�nic-twem W³odawa, wschodnia granica to rzeka Bug, ³¹cz¹-ca je z nadle�nictwami Dyrekcji Lasów w bia³oruskimBrze�ciu. Powierzchnia: 12 921 ha w tym powierzch-nia le�na: 12 706 ha; Obrêby (1); Le�nictwa (10 �w tym le�nictwo szkó³karskie).

Nadle�nictwo Choty³ów

Nadle�nictwo Józefów po³o¿one jest w po³udniowejczê�ci województwa lubelskiego, powiecie bi³gorajskim itomasowskim. Powierzchnia ogó³em wynosi 19 680,20 ha,z czego lasów jest 19 324,42 ha. Teren nadle�nictwa po-dzielony jest na dwa obrêby: Obrêb Józefów i Obrêb Su-siec i 13 le�nictw.

Obszary le�ne Nadle�nictwa Józefów po³o¿one s¹ w zlew-ni rzeki Tanew, która przep³ywa od wschodu przez kom-pleks g³ówny po jego wschodniej i po³udniowej krawêdzioraz dalej na po³udnie od niego. G³ównymi dop³ywamirzeki Tanew s¹: rzeka Jeleñ, Sopot i Szum z dop³ywemNepryszki oraz Potok £osiniecki i Wirowa.

Ze wzglêdu na unikalne walory zwartych kompleksówle�nych o charakterze puszczañskim z charakterystyczn¹ flor¹i faun¹, a tak¿e bogactwo krajobrazowe dolin rzek zosta³utworzony Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej oraz rezer-waty przyrody: - �Czartowe Pole� utworzony w celu zacho-wania w stanie naturalnym malowniczego odcinka rzeki

Sopot z licznymi wodospadami; - �Nad Tanwi¹� z licznymiprogami i wodospadami (�szumami�- fot.1) oraz lasem mie-szanym z udzia³em jod³y; - torfowiskowy �Nowiny�

Najciekawsze i najbardziej atrakcyjne fragmenty rezerwa-tów tury�ci mog¹ podziwiaæ na �cie¿kach przyrodniczo-dy-daktycznych �Czartowe Pole� z i �Nad Tanwi¹�. Najlepszympunktem wyj�cia do zwiedzania walorów krajobrazowychnadle�nictwa jest kwatera my�liwska w le�niczówceHamernia (fot.2) po³o¿ona w niewielkiej odleg³o�ci od re-zerwatu �Czartowe Pole� nad rzek¹ Sopot. W przesz³o�cile�niczówka nale¿a³a do Ordynacji Zamojskiej, dzi� dalej s³u-¿y jako le�niczówka oraz atrakcyjne miejsce do wypoczynkuw zaciszu Puszczañskich lasów oferuj¹ce 2 pokoje dwuosobo-we i 1 pokój jednoosobowy (fot.3). Budynek kwatery ozna-czony jest starym herbem zamojskich. W niedalekiej odleg³o-�ci od le�niczówki znajduj¹ siê ruiny papierni wzniesionej wpo³owie XVIII w. Papiernia nale¿a³a do najwiêkszych zak³a-dów tego typu w Królestwie Polskim (fot.4). Po³o¿enie

le�niczówki zachêca do spacerów, grzybobrañ, wypraw najagody. Amatorzy wêdkowania mog¹ spróbowaæ swych si³³owi¹c pstr¹gi w Sopocie, my�liwi zapolowaæ na drobnegolub grubego zwierza. Jest to wymarzone miejsce do wypo-czynku. Nazwê sw¹ wziê³a od miejscowo�ci, na skraju, którejsiê znajduje. Na po³udnie od niej rozci¹gaj¹ siê lasy PuszczySolskiej, na pó³noc - wzgórza Roztocza.

Liczne le�ne drogi i �cie¿ki zachêcaj¹ do wycieczek pie-szych i rowerowych. Przy le�niczówce krzy¿uj¹ siê tu dwaszlaki turystyczne. Szlak zielony prowadzi na pó³noc, do-lin¹ Sopotu do miejscowo�ci D³ugi K¹t, a na po³udnie, przezPuszczê Solsk¹, do miejscowo�ci Osuchy, miejsca najwiêk-szej bitwy partyzanckiej podczas II wojny �wiatowej. Szlakczerwony na wschód wiedzie do miejscowo�ci Susiec, ana zachód, przez Józefów, do miejscowo�ci Zwierzyniec.

Pobyt w le�niczówce jest atrakcyjny tak¿e zim¹. Mo¿nawybraæ siê na kulig, pobiegaæ na nartach. Najbli¿sze wy-ci¹gi narciarskie w Krasnorodzie i Tomaszowie oddalones¹ o kilkana�cie kilometrów.

Le�niczówka Hamernia to doskona³¹ baza wypadowana Roztocze. Tylko kilka kilometrów dzieli j¹ od Su�ca,

z malowniczym prze³omem Tanwi, Józefowa - miasteczkaz kamienio³omami eksploatowanymi od XVIII wieku, Kra-snobrodu - ze s³ynnym Sanktuarium Maryjnym. Niewieledalej jest do Tomaszowa, miasta powiatowego, w którymznajduje siê ciekawe muzeum i unikalny barokowy ko�ció³drewniany, Górecka Ko�cielnego z alej¹ starych, kilkuset-letnich dêbów i pe³nego zabytków Zwierzyñca, bêd¹cegozarazem centrum Roztoczañskiego Parku Narodowego.

Drogi turysto pamiêtaj odwiedzaj¹c las jeste�go�ciem przyrody.

Nadle�nictwo Józefów ul. Le�na 46, 23-460 Józefówtel.: +48 84 68-78-005, +48 84 68-78-279, fax +48 84 68-78-280

e-mail: jozefow@lublin.lasy.gov.ploraz kwatera my�liwska w Hamerni tel. +48 84 68-78-011

obr

Trwa realizacja projektu �Zak³ad Przetwarzania Odpadów Komu-nalnych regionu che³mskiego i rekultywacja sk³adowisk odpadów�.Warto�æ inwestycji wynosi 43 746 749 z³, za� wielko�æ dofinansowaniaz Programu Operacyjnego Infrastruktura i �rodowisko to 26 114 685 z³.

Celem projektu jest stworzenie spójnego dla ca³ego Zwi¹zkuKomunalnego Gmin Ziemi Che³mskiej systemu gospodarowania

odpadami komunalnymi,który obejmie zbieranie,transport, odzysk i uniesz-kodliwianie odpadów ipozwoli podnie�æ stan-dard us³ug we wszystkichgminach. Przedmiotemprojektu jest: budowa Za-k³adu Przetwarzania Od-padów Komunalnych dla

regionu che³mskiego, re-kultywacja 12 sk³adowiskodpadów w obrêbie ob-szaru Zwi¹zku Komunal-nego Gmin ZiemiChe³mskiej, edukacjaekologiczna, zakup po-jemników do selektywnejzbiórki odpadów � wzwi¹zku z planowanymdla zabudowy wysokiejzbieraniem odpadów w systemie dwupojemnikowym.

Nowoczesny Zak³ad Przetwarzania Odpadów Ko-munalnych w Srebrzyszczu

W miejscowo�ci Srebrzyszcze ko³o Che³ma powsta³ Za-k³ad Przetwarzania Odpadów Komunalnych o wydajno�ci26.000 ton odpadów rocznie. Stanowi on czê�æ komplekso-wego zespo³u obiektów, takich jak sortownia, kompostow-nia, linia do produkcji paliwa alternatywnego i sk³adowiskoodpadów balastowych.

Przewidziano w nim procesy technologiczne tj.: sortowanieodpadów komunalnych, sortowanie odpadów pochodz¹cychz selektywnej zbiórki, przygotowanie surowca do produkcji paliwaalternatywnego, kompostowanie odpadów organicznych oraz od-padów zielonych zebranych selektywnie, przyjmowanie, czasowemagazynowanie i wysy³ka do utylizacji zu¿ytego sprzêtu elektrycz-nego i elektronicznego, przyjmowanie zu¿ytego wyposa¿enia go-spodarstw domowych (odpadów wielkogabarytowych), demon-ta¿, przyjmowanie odpadów budowalnych, sk³adowanie balastu,pozosta³ego po przej�ciu odpadów przez zak³ad, sk³adowanie od-padów azbestowych.

Na szczególn¹ uwagê w zakresie rozwi¹zañ technologicznychzas³uguje przygotowanie paliwa alternatywnego. W zapropono-wanym systemie gospodarowania odpadami komunalnymi wy-stêpuj¹ w znacznych ilo�ciach odpady, które ze wzglêdu na jako�æ

nie przedstawiaj¹ warto�ci jako surowce wtórne, ale posiadaj¹ do-bre w³a�ciwo�ci energetyczne. Z uwagi na s¹siedztwo CementowniChe³m i mo¿liwo�æ utylizacji w piecach cementowych, produkcjapaliwa alternatywnego stanowi wa¿ny element zak³adu.

Efekty ekologiczne i spo³eczneRealizacja projektu wi¹¿e siê tak¿e ze spe³nieniem unijnych wy-

mogów dotycz¹cych gospodarowania odpadami i mo¿liwo�ci¹ osi¹-gniêcia poziomów odzysku, wyznaczonych ka¿dej gminie. Odpadydostarczone do zak³adu bêd¹ trafiaæ na liniê sortownicz¹, sk¹d wy-odrêbniane bêd¹ surowce wtórne. Lekka frakcja odpadów wykorzy-stana zostanie do produkcji paliwa alternatywnego, przeznaczone-go do spalania w cementowni. Odpady biodegradowalne ulegn¹kompostowaniu. Do sk³adowania trafi wy³¹cznie ta czê�æ odpadów,której nie uda siê zagospodarowaæ w inny sposób.

Rekultywacja dwunastu sk³adowisk7 wrze�nia 2010 roku w Che³mie podpisana zosta³a umowa na

rekultywacjê sk³adowisk. W wyniku przetargu nieograni-czonego �Rekultywacja istniej¹cego sk³adowiska odpadóww Srebrzyszczu i pozosta³ych gminnych sk³adowisk� wy³o-niony zosta³ wykonawca � Zak³ad Techniki Ochrony �ro-dowiska FOLEKO Sp. z o.o. z siedzib¹ w �widnicy. W ra-mach kontraktu rekultywacji zostan¹ poddane nastêpuj¹-ce sk³adowiska: Srebrzyszcze, Paw³ów, Kolonia Strzelce, Du-bienka, Strachos³aw, Le�niowice, W³adys³awów, Wojs³awi-ce, ¯mud�, Bytyñ, Uchanie i Kobyle. Sk³adowiska po³o¿o-ne s¹ na terenie gmin, wchodz¹cych w sk³ad Zwi¹zkuKomunalnego Gmin Ziemi Che³mskiej. Jeszcze w tym roku

przeprowadzonazostanie rekultywa-cja sk³adowisk wn a s t ê p u j ¹ c y c hgminach: Le�nio-wice, Wola Uhruska,Kamieñ i Uchanie.Prace rekultywacyj-ne na pozosta³ychsk³adowiskach bêd¹prowadzone w2011 roku.

Dostawa po-jemników do se-lektywnej zbiór-ki odpadów

W dniu 17 wrze�nia 2010 roku w Che³mie zawarta zosta³aumowa na dostawê pojemników do selektywnej zbiórki odpa-dów. W wyniku przetargu nieograniczonego wybrana zosta³a ofer-ta EKOTECH Józef Rz¹sa, Tadeusz Stanowski Spó³ka Jawna z sie-dzib¹ w Jaros³awiu. W ramach umowy PGO Sp. z o.o. zakupi 400pojemników typu �dzwon� o pojemno�ci 2,5 m3 i 100 pojemni-ków o pojemno�ci 1,5 m3. Pojemniki bêd¹ wa¿nym elementemplanowanego systemu zbiórki odpadów selektywnych, zostan¹rozmieszczone na terenie Che³ma i bêd¹ s³u¿yæ do zbierania tzw.�suchych odpadów�.

Przedsiêbiorstwo Gospodarki Odpadami Sp. z o.o. www.zpok-chelm.pl

Projekt �Zak³ad Przetwarzania Odpadów Komunalnychregionu che³mskiego i rekultywacja sk³adowisk odpadów�

Projekt wspó³finansowany przez Uniê Europejsk¹ ze �rodków Funduszu Spójno�æ w ramach Programu Infrastruktura i �rodowisko

PANORAMA LUBELSKA

PANORAMA LUBELSKA

Bia³ka to Stado Ogierów i stadnina koni arab-skich. Nasze stado ogierów zosta³o za³o¿one w1930 roku dla potrzeb wojska. Zadaniem Stadajest oddzia³ywanie na terenow¹ hodowlê koniapoprzez krycie klaczy najlepszymi ogierami.W stadzie s¹ ró¿ne rasy ogierów, choæ przewa¿akoñ ma³opolski, znakomity do zaprzêgów, spor-tu i rekreacji.

Okoliczni hodowcy uwa¿aj¹, ¿e Lubelszczyzna a szcze-gólnie Zamojszczyzna jest kolebk¹ konia ma³opolskiegoi w zwi¹zku z tym planowane jest podjêcie dzia³añ ma-j¹cych na celu promocjê tej rasy konia. W stadzie mamyte¿ ogiery rasy �l¹skiej, huculskiej i zimnokrwistej. Aktu-alnie zmniejszamy jednak pog³owie ogierów ze wzglê-du na coraz wiêksze koszty ich utrzymania i coraz mniej-sze zapotrzebowanie hodowców, którzy wiêkszym ni¿dotychczas stopniu pozyskuj¹ materia³ genetyczny z za-mro¿onego nasienia. Na naszej stronie internetowej jestbardzo bogata oferta sprzeda¿y.

Hodowlê konia arabskiego rozpoczêto w Bia³ce w1982r. W tym okresie wyhodowano wiele cennych konitakich jak: - klacz OSTRÓ¯KA � V-ce Championka PolskiKlaczy M³odszych; - klacz MAESTA � MiêdzynarodowaChampionka Wielkiej Brytanii; - klacz EMIKA � V-ceChampionka Polski Klaczy M³odszych, III m w PucharzeNarodów w Aachen, III m w Championacie Europy; -ogier PESAL � Champion Polski Ogierów M³odszych,Champion Polski Ogierów Starszych, zdobywca tytu³uBest In Show na Narodowym Championacie w JanowiePodlaskim, Champion Miêdzynarodowego Pokazu Wê-gier, Top Five Championatu Ogierów Starszych Danii,Top Ten Championatu �wiata.; - ogier DZIEWIERZ iOSTRAGON � zwyciêzcy gonitwy Derby; - klacze AL.ADHA, ARYJKA i FISZKA � zwyciê¿czynie gonitw OAKS; -ogier CELSJUSZ � Champion Polski Ogierów M³odszych,V-ce Chamion Ogierów M³odszych i V-ce ChampionOgierów Starszych Jesiennego Pokazu w Janowie Pod-laskim, II m w Championacie Europy; - klacz PEROLIA �V-ce Championka Jesiennego Pokazu w Janowie Podla-skim, V-ce Championka Be³¿yc, Championa Klaczy Star-szych Pokazu w Miñcach.

� Panie Prezesie jest Pan w Bia³ce zaledwieod kilku miesiêcy. Jakie s¹ Pana spostrze¿enia?

Do stadniny trafi³em w trudnym okresie. Ciê¿ka sytu-acja stada ogierów, wynika z faktu, ¿e do po³owy 2007r.dzia³alno�æ ta by³a wspierana z funduszu postêpu biolo-gicznego natomiast aktualnie, nie otrzymujemy wspar-cia w tym zakresie. Dzisiaj wszystkie koszty pokrywanes¹ z dzia³alno�ci bie¿¹cej. Ponadto od paru lat spadazainteresowanie kupnem koni arabskich, a i ceny osi¹-gane na aukcjach s¹ zdecydowanie ni¿sze ni¿ kilka latwcze�niej. Poza tym na rynku, szczególnie polskim, ob-serwujemy nadwy¿kê koni nad potrzebami. Dotyczy tonie tylko ogierów ma³opolskich lecz i innych ras np.konie zimnokrwiste by³y wykorzystywane jako rze�ne,teraz równie¿ na nie, spada popyt.

� Próbuje Pan zainteresowaæ koñmi z Bia³kinowe rynki zbytu.

Wykorzystujê swoje wcze�niejsze kontakty i szansê dlaBia³ki upatrujê miêdzy innymi w zdobywaniu rynkówwschodnich. Prowadzê rozmowy ze stadnin¹ na Ukra-inie, która chce rozszerzyæ swoj¹ dzia³alno�æ o hodowlêkoni arabskich. W Bia³ce kilkakrotnie by³ ju¿ przedstawi-ciel tamtejszej stadniny i wybra³ kilka klaczy i ogierow.Jestem optymist¹ i s¹dzê, ¿e bêdzie to dobra wspó³pra-ca, poniewa¿ na Ukrainie nie ma hodowli koni arabskich.

Jednak czas poka¿e jak rozwinie siê ta wspó³praca.Uda³o nam siê równie¿ znale�æ kontakt w Azerbejd¿a-nie. Jeste�my na etapie przygotowywania oferty na tenrynek. Rynki wschodnie dlatego, ¿e w Emiratach, Sta-nach zjednoczonych czy Europie polska hodowla koniarabskich jest ju¿ doskonale znana, ale i rynek nasyco-ny, Póki co, sytuacja w polskiej hodowli koni nie nale¿ydo naj³atwiejszych.

� Jakie jest wyj�cie?Rosn¹ce koszty utrzymania stada ogierów czy prowa-

dzenie hodowli koni arabskich wymagaj¹ wspar-cia po-przez wprowadzenie innych dzia³alno�ci. W Bia³ce pro-wadzimy równolegle produkcjê roln¹, nastawion¹ g³ów-nie na produkcjê pasz, i w tej dzia³alno�ci upatrujemyrezerwy, które zamierzamy wykorzystaæ poprzez lepszewykorzystanie ziemi, wprowadzanie bardziej rentownychupraw, a co za tym idzie, zwiêkszenie efektywno�ci go-spodarowania na u¿ytkach rolnych. Mamy te¿ rentown¹hodowlê byd³a, któr¹ zwiêkszyli�my i odnowili�my dziêkibardzo dobrej wspó³pracy z OSM w Krasnymstawie.

Bêdziemy reaktywowaæ dzia³alno�ci zaniechane w Bia³-ce od kilku lat lecz moim zdaniem konieczne w obecnejsytuacji. Bêdziemy rozszerzaæ rynek us³ug poprzez roz-szerzenie nauki jazd konnych, unowocze�nienie istnie-j¹cej bazy hotelowej, czy wprowadzenie nowych dzia³al-no�ci oczywi�cie przy wykorzystaniu zaprzêgów konnych(zwiedzanie piêknych okolic Bia³ki bryczkami czy organi-zowanie kuligów zim¹). My�limy jak uatrakcyjniæ Bia³kê istworzyæ z niej miejsce, gdzie przyje¿d¿a³yby na odpo-czynek i rekreacjê ca³e rodziny. Pomys³ów mamy wiele,nie wiem tylko czy uda nam siê wygraæ wy�cig z czasem.

rozmawia³a: Jolanta Maria Kozak

Wygraæ wy�cig z czasemrozmowa z Marianem Pacewskim, dyrektorem Stada Ogierow w Bia³ce

Fot. Sylwia I³enda

TRADYCYJNE MASŁO BIELUCHTRADYCYJNE MASŁO BIELUCHTRADYCYJNE MASŁO BIELUCHTRADYCYJNE MASŁO BIELUCHTRADYCYJNE MASŁO BIELUCH

Stado Ogierów Bia³ka sp. z o.o.- sprzeda¿ koni hodowlanych i us³ugowych ( przetarg w ka¿d¹ trzeci¹ sobotê miesi¹ca)

- us³ugi inseminacyjne- us³ugi pensjonatowe dla koni

Zapraszamy na- przeja¿d¿ki konne dla je�d�cówo ró¿nym stopniu zaawansowania

- naukê jazdy konnej dla dzieci i doros³ych- kuligi

- imprezy integracyjne dla firm i szkó³

Oferujemy mo¿liwo�æ dzier¿awy koni wy�cigowych- sumy wygrane na wy�cigach nale¿¹ do dzier¿awcy.

22-300 Krasnystawtel/fax 825771200

tel. 825771201www. bialka.arabians.pl