Çekİmlİ fİİl konu anlatimi...⇒fiilin iki kip eki almış biçimidir. bunca zaman sonra...
TRANSCRIPT
⇒ Bir fiilin kip ve kişi eki almış biçimine çekimli fiil adı verilir.
⇒ İki başlıkta incelenir.
BASİT VE BİRLEŞİK ZAMANLI (ÇEKİMLİ) FİİLLER
A- BASİT ZAMANLI FİİLLER
FİİL + KİP + KİŞİ DÖN + DÜ + M
www.edebiyatnotu.com
Sonra ödevlerine bakmalıyız.
Benimle yarın sinemaya
gelir misin?
Kitap okumayı seversiniz.
Okul balosunda konuşacak. (kim? → O)
⇒ 3. tekil kişi eki olmadığını
unutmayın. Bu durumda
da basit zamanlı fiildir.
⇒ Tek bir kip eki alırlar.
• www.edebiyatnotu.com
DİKKAT:
• Emir kiplerinin ekleri yoktur. Ek almadıkları halde kip ve kişi eklerini taşıdıkları için çekimli fiildir.
• “yaz-, sev-, bak-, oku, gel-, -anla,…”
B- BİRLEŞİK ZAMANLI FİİLLER
FİİL + KİP + KİP + KİŞİ YAZ + MIŞ + DI + M
⇒ Fiilin iki kip eki almış biçimidir.
Bunca zaman sonra gelmeliydin.
Yazdıklarını tekrar gözden geçirecekmiş.
Bunu daha önce yaşamıştım.
Saklandıkları yerden çıkacaklarmış.
⇒Basit çekimli fiillere ek fiilin getirilmesiyle yapılır.
⇒Birleşik zamanlı fiiller üç grupta incelenir.
1) Hikâye birleşik zamanı :
⇒Fiilin basit çekiminden sonra ek
fiilin “idi” şekli getirilerek yapılır.
sev – miş – idi –m } sevmiştim
⇒ Fiilin çekimini adlandırırken “gelmek
fiilinin öğrenilen geçmiş zamanının hikâyesi”
deriz.
Seviyorduk (sevmek fiilinin şimdiki
zamanının hikâyesi)
Sevdiydik Sevmiştik SeverdikSevmeliydik (sevmek
fiilinin gereklilik kipinin hikâyesi)
Sevseydik Seveydik
2) Rivayet birleşik zamanı :
• ⇒ Fiilin basit çekiminden sonra ek fiile “imiş” eki getirilerek yapılır.
• gel – ecek – imiş – m → gelecekmişim
• Geliyormuşum (şimdiki zamanının rivayeti)
• Gelecekmişim
• Gelmişmişim
• Gelirmişim
• Gelmeliymişim (gereklilik kipinin rivayeti)
• Gelseymişim
• Geleymişim
3) Şart bileşik zamanı :
⇒ Fiilin basit çekiminden sonra ek fiilin “ise” şekli getirilerek yapılır.
Bil – ecek –ise → bilecekse
Biliyorsanız (bilmek fiilinin şimdiki
zamanının şartı)Bildiyse
Bilmişse BilirseBilmeliyse (bilmek
fiilinin gereklilik kipinin rivayeti)
www.edebiyatnotu.com
ÖRNEK SORU
• Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi “şimdiki zaman rivayeti” biçimindedir?
• A) Oturdukları evi 20 yıl önce almışlarmış.
• B) Geçen yıl arada sırada arkadaşlarla buluşup sinemaya gidiyorduk.
• C) Ben de onun gelmesini bekliyordum.
• D) Filmi ben de yıllar önce görmüştüm.
• E) Eskiden kışlar daha soğuk, yazlar daha sıcak geçiyormuş.
• (ÖYS 1995)
• CEVAP: Doğru cevap “E” seçeneğidir. ( geç-iyor-imiş)
FİİLLE İLGİLİ DİĞER KONULARA AŞAĞIDAKİ LİNKLERDEN ULAŞABİLİRSİNİZ.
• FİİL ( EYLEM )• Anlamları Bakımından Fiiller• Fiillerde Kip• Fiillerin Olumsuz Biçimleri - Soru Biçimleri• Fiillerde Kip - Anlam - Zaman Kayması• Yapı Bakımından Fiiller• Basit ve Birleşik Zamanlı (Çekimli) Fiiller• Ek Fiil ( Ek Eylem)• Fiilimsi (Eylemsi)• Fiilde Çatı
www.edebiyatnotu.com