Bert Maes

Academiejaar 2011-2012 Eindwerk verdedigd op 16 oktober 2012 tot het bekomen van het diploma Herborist Campus Leuven

Zware metalen en ziekten

Kruidenbereidingen die u beschermen

2

3

Zware metalen en ziekten Kruidenbereidingen die u beschermen

Bert Maes

4

SCHEMATISCH OVERZICHT VAN DE PROBLEMATIEK

Afbeelding 1. De Poort Neuro-consulting, 2010.

0

If you are alive in 2011, no matter what your age, you have been part of one of the

largest and worst experiments in history. No matter how carefully you eat or drink or

watch your exposure to toxins, your body has chemicals in it that do not belong there

and have the potential to make you ill, even fatally ill. If we don't wish our descendants

to live in a world riddled by disease, genetic damage and drastically shortened life spans,

we need to begin now.

--- John DeCock, milieuactivist en schrijver

In the last 50 years, we have learned how to create and unleash thousands of new

synthetic chemicals into our homes, workplaces, schools and playgrounds; in the next 50

years we will learn the gravity of what we have done. I anticipate that future generations

of scientists will look back with disbelief at a culture that permitted poisoning men,

women and children.

--- Stephen J. Genuis, Faculteit Geneeskunde, Universiteit van Alberta, Canada

It is the inability to see the effects of chronic, low-level toxicities on human health that

has been, and remains, our greatest failing as intelligent beings.

--- Dr. Boyd Haley, gepensioneerd professor aan de Universiteit van Kentucky, VS

Hoewel de auteur zich inspant om informatie te verschaffen die actueel en juist is, kan geen garantie gegeven worden dat al die

informatie adequaat juist en volledig is, noch dat ze alomvattend is. De auteur, noch de vzw Europese Academie voor

natuurlijke gezondheidszorg, kan in geen enkel geval aansprakelijk worden gesteld als gevolg van het gebruik van de

informatie die in dit eindwerk voorkomt of als gevolg van de afwezigheid van specifieke informatie. De eventueel vermelde

adviezen en handelingen worden volledig op eigen verantwoordelijkheid toegepast. Bij het uitblijven van resultaat of bij

eventueel ernstige klachten, dient men zich onmiddellijk te richten tot een professionele hulpverlener of een arts.

1

WOORD VOORAF

Twee slangen gekronkeld rond een staf met vleugels. Het is een van de belangrijke

symbolen van de geneeskunde.

De versie van het U.S. Department of Energy (2008) die op de omslag van dit eindwerk

prijkt, toont die slangen. Voor mij zijn zij symbool van wezens die er altijd in slagen te

gedijen in zeer gevarieerde – zelfs vijandige – omgevingen. De spiraalvormige beweging

vertegenwoordigt de stroom van energie en de dubbele helix van het DNA. Beiden zijn

sleutels tot het leven. En de vleugels symboliseren balans. When the energy flow in an

individual is out of balance, ‘dis-ease’ results, zeggen heel wat alternatieve geneeswijzen.

Zware metalen beïnvloeden vanwege hun giftigheid, hun alomtegenwoordigheid en hun

chemische karakteristieken de energiestroom in ons lichaam en de werking van ons DNA.

We kunnen ons lichaam weer in balans brengen als we ons wapenen tegen zware

metalen uit onze omgeving.

Momenteel werk ik in de metaalsector waar metaal ultraprecies wordt verwerkt tot de

meest uiteenlopende auto-, chirurgie- huishoudapparatuur- of luchtvaartonderdelen.

Resten van olieën, oplosmiddelen, zuren, aluminium en staal, worden daarbij in het

grondwater geloosd of in de lucht losgelaten. Deze bevatten zware metalen. Niet voor

niets was de metaalindustrie in 2003 verantwoordelijk voor 26% van de

cadmiumemissies en 28% van de looduitstoot in Europa (WHO, 2007).

Omdat ik zelf direct in contact kom met zware metalen, heb ik de studie tot herborist aan

de Europese Academie voor natuurlijke gezondheidszorg aangevat. Op basis van de 2

jaar lopende opleiding kan ik nu kruidenbereidingen aanbevelen die de invloed van zware

metalen op onze gezondheid minimaliseren.

Ik hoop dat dit eindwerk op een of andere manier bijdraagt tot gezondheid en hoop van

de lezer. Dat meer mensen de zeer reële problemen van zware metalen begrijpen in

relatie tot hun gezondheid, evenals de natuurlijke preventieve kruidenremedies voor hun

welzijn.

Verwezenlijkingen als dit werk hangen steeds af van de bijdrage van anderen, zoals

ouders, vrienden en collega’s. Mijn dank gaat uit naar hen.

Al mijn docenten hebben informatie omgezet in kennis en kennis in wijsheid. Ik bedank

hen hiervoor uit de grond van mijn hart.

Mijn speciale dank aan Caroline Van Steenbergen voor haar briljante vertaal- en

eindredactiewerk en mijn eeuwige dank aan Chantal Pawelec. Zij wakkert mijn liefde

steeds aan. En die liefde verwerk ik in mijn kruidenbereidingen.

2

INHOUDSOPGAVE

Inleiding: Zware metalen, genen en ziekten ........................................................ 3

Hoofdstuk 1: Zware metalen en hun invloed op DNA ........................................... 6

Hoofdstuk 2: Zware metalen en hun aanwezigheid in onze samenleving .......... 10

2.1. Aanwezigheid en gevolgen van arseen ............................................................ 12

2.2. Aanwezigheid en gevolgen van lood ................................................................ 15

2.3. Aanwezigheid en gevolgen van kwik................................................................ 18

2.4. Aanwezigheid en gevolgen van cadmium ......................................................... 21

Hoofdstuk 3: Klassieke ontgifting ....................................................................... 23

3.1. De werking van onze organen ........................................................................ 23

3.2. Wat is chelatie? ............................................................................................. 25

Hoofdstuk 4: Inhoudsstoffen en kruiden ............................................................ 28

4.1. Onderzoeksmethode ...................................................................................... 28

4.2. De juiste inhoudsstoffen................................................................................. 29

4.3. De juiste kruiden ........................................................................................... 38

4.3.1. Fenegriek-zaad ....................................................................................... 38

4.3.2. Knoflook-bol ........................................................................................... 39

4.3.3. Venkel-zaad............................................................................................ 40

4.3.4. Ginkgo-blad ............................................................................................ 41

4.3.5. Hondsroos-vrucht .................................................................................... 42

4.3.6. Mariadistel-zaad ...................................................................................... 43

4.3.7. Rode zonnehoed-kruid ............................................................................. 44

4.3.8. Rooibos-kruid ......................................................................................... 45

4.3.9. Gerst-gras .............................................................................................. 46

4.3.10. Tarwe-gras ........................................................................................... 47

4.3.11. Rozenwortel-wortel................................................................................ 48

Hoofdstuk 5: Kruidenbereidingen ....................................................................... 51

5.1. Herbbert Resist Kruidenthee van fenegriek-zaad en venkel-zaad ....................... 51

5.2. Herbbert Resist Kruidendecoct van rooibos-kruid en hondsroos-vrucht ............... 53

5.3. Herbbert Resist Tinctuur A van ginkgo-blad, rode zonnehoed-kruid, mariadistel-

zaad en rozenwortel-wortel ........................................................................... 54

5.4. Herbbert Resist Tinctuur B van knoflook-bol .................................................... 58

5.5. Herbbert Resist Tinctuur C van gerst-gras en tarwe-gras .................................. 60

Besluit ................................................................................................................. 63

Lijst van geraadpleegde werken ......................................................................... 65

Bijlage 1: Een preventief 7-puntenplan .............................................................. 74

Bijlage 2: De bijsluiters bij de kruidenbereidingen ............................................ 78

3

INLEIDING: ZWARE METALEN, GENEN EN ZIEKTEN

Bepaalde medische deskundigen geloven dat zware metalen, petrochemicaliën en straling

de wortel of hoofdfactor zijn van alle moderne, chronische ziekten (Watson, 2009). Ze

noemen blootstelling aan zware metalen een “miasme” - een begrip van Samuel

Hahnemann, de grondlegger van de homeopathie, voor een vreemde, vijandige,

onzichtbare kracht waartegen de levenskracht alleen niet opkan.

Hoewel het een ongewone diagnose is, “heavy metal toxicity may be the greatest

undiagnosed medical condition in the industrialized world,” volgens Dr. Rashid A. Buttar,

medisch directeur van het Center for Advanced Medicine and Clinical Research (Buttar,

2009).

Gebaseerd op 20 jaar onderzoek, tonen Edwards en Myers (2008) aan dat er een sterk

verband bestaat tussen blootstelling aan zware metalen, veranderingen in

genen en ziekten. Chemicaliën als cadmium, lood, arseen en kwik die in het milieu

gebracht worden door menselijke activiteit, bevorderen volgens hen ziekte door

genexpressie te wijzigen. Zelfs een lage blootstellingsgraad aan zware metalen in de

lucht die we inademen, in het water dat we drinken, in het eten dat we eten, in de kleren

die we dragen, in het materiaal dat we gebruiken in onze werkomgeving, kan onze genen

wijzigen, met ernstige gevolgen, zoals ik later zal aantonen.

Toch moeten we hierbij

realistisch blijven, en ons niet

laten meeslepen of

panikeren: zware metalen op

zich veroorzaken geen zware

ziekten. Er zijn duizend-en-één

oorzaken waardoor we ziek

kunnen worden, en vele

factoren kunnen

ziektesymptomen beïnvloeden,

bijvoorbeeld stress, leeftijd,

geslacht, ontwikkelings-

stadium, tijdstip en duurtijd,

biologisch ritme, en

voedingstoestand. Afbeelding 2 bewerkt uit Bell, 1982

Aan de andere kant zeggen klinische ecologisten (Bell, 1982) dat een lage

blootstellingsgraad schade kan berokkenen aan grotere lagen van de bevolking dan velen

erkennen.

“Toxicity and deficiency states often receive insufficient attention as common source

causes of chronic disease in the developed world,” zegt Stephen J. Genuis (2012) van de

faculteit geneeskunde aan de Universiteit van Alberta, Canada.

“People get sick because of vulnerable genetics interacting with nutritional deficiency and

toxicity in their environment. Almost all human diseases result from the interaction

of genetic susceptibility and environmental biochemical factors. Nutrients and

4

toxicity, however, remain blind spots in the contemporary conventional approach to ill-

health,” stelt Genuis.

Afbeelding 3.1. Determinanten van ziekten, Genuis, 2012. Afbeelding 3.2. Determinanten van ziekten zoals gezien in de klinische praktijk in de westerse wereld, Genuis, 2012.

“All diseases have a genetic component, whether inherited or resulting from the body's

response to environmental stresses like viruses or toxins,” voegt Francis S. Collins toe,

Directeur van het National Human Genome Research Institute (Mansfeld, 2011). De

interacties van omgevingsfactoren met genen hebben een bepalend effect op

ziekten (Duff, 2007).

Aangezien zware metalen als toxische stoffen in onze omgeving mutaties veroorzaken in

onze genen (zie verder), spelen zij een grote rol als bijdrage aan ziekte.

Voorzorgen nemen

Wat het bovenstaande en de rest van deze studie duidelijk maakt, is dat noch medische

noch milieustudies geavanceerd genoeg zijn om volledig te begrijpen hoe zware metalen

bijdragen tot ziekten.

Daarom is het nuttig om voorzorgsmaatregelen te nemen.

Daarbij ben ik ervan overtuigd dat we zelf de optimale barrière kunnen creëren

tegen zware metalen door middel van kruiden.

Kruiden zijn immers levende entiteiten die zonlicht opnemen via fotosynthese. Wanneer

wij kruiden nuttigen, nemen we de energie van de zon op als elektronen. Deze

elektronen worden dan gebruikt om ons de brandstof en energie te geven om de

invloeden van zware metalen op onze gezondheid te voorkomen en te beperken.

De vragen die ik in dit eindwerk beantwoord zijn:

Hoofdstuk 1. Hoe brengen zware metalen veranderingen teweeg in ons

DNA (desoxyribonucleïnezuur – Engels: DeoxyriboNucleic Acid) en –

in dat proces – hoe dragen zij bij tot ziekten?

5

Hoofdstuk 2. Hoe aanwezig zijn de zware metalen arseen, lood, kwik en

cadmium in onze samenleving en welke ziekten zijn daaraan

verbonden?

Hoofdstuk 3. Hoe gaan onze organen om met vergiftiging door zware metalen?

En als het lichaam de toxische invloed niet meer kan dragen, hoe

gaat de medische wereld daarmee om?

Hoofdstuk 4. Wat zijn de juiste inhoudsstoffen en daarbij de juiste kruiden

die ons beschermen tegen zware metalen?

Hoofdstuk 5. Welke kruidenbereidingen doen dienst als preventie tegen

zware metalen? Die voorstellen zijn gebaseerd op de kennis die ik

verworven heb in de opleiding als herborist aan de Europese

Academie voor Natuurlijke Gezondheidszorg.

Maar het volgende moet duidelijk zijn:

Geen enkele bewering in dit werkstuk moet beschouwd worden als een aanspraak tot

genezing, behandeling of absolute preventie van om het even welke ziekte. Ik benadruk

eerder de preventie van de vervuilingsstroom naar onze cellen, met het oog op de

volksgezondheid, niet op behandeling.

De suggesties die ik aanbreng, zijn niet bedoeld om de huisarts te vervangen. Als u

twijfelt aan uw gezondheid of al medische klachten heeft, raadpleeg dan altijd uw

gekwalificeerde arts voor u de kruidenbereidingen die aan bod komen gebruikt. Hij kan

bepalen of er al dan niet medische behandeling nodig is.

6

HOOFDSTUK 1: ZWARE METALEN EN HUN INVLOED OP DNA

Zware metalen zijn metaalhoudende elementen die een hoog atomisch gewicht hebben

en minstens vijf keer dichter zijn dan water. Ze kunnen niet gemetaboliseerd worden

door het lichaam, waardoor ze zich opstapelen.

Zware metalen zijn natuurlijk en algemeen voorkomende elementen in de aardkorst en

ons dieet. Sommige van deze metalen zijn essentieel voor dieren en planten, en

noodzakelijk voor een goede gezondheid en voor onze biochemische processen.

Van twaalf metalen is geweten dat ze essentieel zijn voor de mens: sodium, magnesium,

kalium, calcium, chroom, mangaan, ijzer, kobalt, koper, zink, seleen en molybdeen. IJzer

voorkomt bijvoorbeeld bloedarmoede en magnesium en koper zijn noodzakelijk voor een

goede stofwisseling. Zink is een belangrijke factor voor verschillende enzymereacties in

het menselijke lichaam.

Maar de 90,000 chemicaliën die overal voorkomen in onze moderne wereld door

antropogene industriële bronnen hebben wellicht meer invloed hebben dan we denken

(Ranheim, 2008).

Volgens het EMEP (European Monitoring and Evaluation Program) en het ATSDR (Agency

for Toxic Substances and Disease Registry) zijn er vier bijzonder schadelijke niet-

essentiële metalen: cadmium, lood, arseen en kwik. Zij kunnen verwoestende

effecten hebben op de menselijke gezondheid, zelfs in erg lage concentraties.

Deze chemicaliën worden nogal algemeen gebruikt in onze dagelijkse omgeving. Ze zijn

een bijproduct van chemische rafinaderijen, plasticfabrieken, pesticidefabrieken,

cementfabrieken, rubberfabrieken, rioolwaterbehandelingsbedrijven, asfaltbedrijven,

grootschalige weigronden voor varkens en vee, landbouwgronden die zwaar besproeid

worden met pesticiden, en de metaalsector.

Epigenetica: blootstelling aan giftige stoffen verandert het DNA

De membranen van onze triljoenen individuele cellen zijn bezaaid met receptoren. Deze

receptoren zijn als nano-antennes die stoffen uit hun milieu opvangen. Die worden zo tot

in de celkern geleid. Die stoffen kunnen echter ook zware metalen zijn die via deze weg

het DNA bereiken.

Genen worden beschadigd, geactiveerd of versterkt door blootstelling aan dergelijke

vervuiling met zware metalen. Meervoudige blootstelling aan zware metalen in het

drinkwater, de bodem en de lucht, verhoogt de kwetsbaarheid van DNA en dragen bij tot

genetische schade, waardoor het risico op abnormaliteiten in de cel en ziekte toeneemt.

De epigenetica toont aan dat milieuvervuiling genen “aan” en “uit” schakelt,

waardoor ziekten veroorzaakt worden. Zware metalen beïnvloeden de complexe

chemische processen die nodig zijn om de genen te groeperen en te activeren of te

deactiveren. Milieuveranderingen hebben een uitwerking op de complexe verpakking van

de genen (Brown, 2008). Als genetische veranderingen gelijk zouden zijn aan aanpassing

van een liedjestekst, zouden epigenetische veranderingen gelijk zijn aan prutsen aan het

volume (Anthes, 2010).

7

Novina & Sharp (2004), Robertson (2005), Brown (2008) en Lee et al (2009) beschrijven

de mechanismes die kunnen uitleggen hoe zware metalen epigenetische

veranderingen teweegbrengen.

Proces 1: DNA-hypomethylatie

DNA-methylatie gaat om het toevoegen van een methylgroep aan de DNA-ringen.

Methylatie is essentieel om DNA in goede arbeidsomstandigheden te houden, omdat het

onnodige genen uitschakelt en abnormale DNA-splitsing voorkomt. Zware metalen

verminderen echter de methylatie en als gevolg daarvan activeren zij onnodige genen die

betrokken zijn o.a. in de ontwikkeling van kanker en tumoren.

Proces 2: histon-modificatie

Er is een tweede element dat van belang lijkt te zijn in epigenetische processen:

histonen. Histonen zijn kleine eiwitten. DNA is gewikkeld rond die histon-eiwitten. Zij

zorgen ervoor dat DNA vast zit en zorgvuldig verpakt blijft om in de celkern te passen.

Hoe losser de verpakking (o.a. onder invloed van zware metalen), hoe makkelijker het is

voor onnodige genen om geactiveerd te worden; hoe dichter de verpakking, hoe meer

onnodige genen het zwijgen opgelegd worden.

Proces 3: vrije radicalen, gelinkt met DNA hypomethylatie

Studies melden dat milieuvervuiling een bombardement van agressief geworden vrije

radicalen kan uitlokken, die zich op levende cellen storten, de celwanden en

levensnoodzakelijke eiwitten aanvallen, hun genetische code veranderen en dus ons

genetisch materiaal aantasten. Wanneer de DNA-programmeercode door vrije radicalen

wordt veranderd, ontstaan zogenaamde mutaties. Hoe meer van dergelijke mutaties er

plaatsvinden, hoe groter de kans op ontstaan van abnormale cellen. Dit maakt het pad

vrij voor ziekten.

Het is de lever die de strijd aanbindt met vrije radicalen, door middel van glutathion

(GSH). GSH voorkomt de cellulaire opname van zware metalen. Wanneer er lange

blootstelling aan chemicaliën is, kan dit leiden tot depletie van intracellulaire GSH. Er is

sluitend bewijs dat depletie van GSH leidt tot DNA hypomethylatie (Lee et al, 2009).

Glutathion bespreek ik verder uitgebreider.

In 2009 stelden onderzoekers van het toegepaste biotechnologiedepartement van de

Universiteit van Milaan 63 gezonde individuen een week aan het werk in een

loodverwerkingsvestiging dichtbij Milaan, Italië. Al na drie dagen toonden bloedstalen aan

dat er significante wijzigingen plaats hadden gevonden in vier genen die te maken

hebben met tumoronderdrukking. Milieufactoren hebben maar drie dagen nodig om

genen te herprogrammeren, wat een uitwerking heeft op zowel de ontwikkeling als

frequentie van ziekten (Baccarelli, 2009).

MAAR: De veranderingen die in het DNA vastgesteld werden, waren omkeerbaar. Door

een snelle tussenkomst kunnen voeding en kruiden epigenetische fenomenen zoals DNA-

methylatie en histon-modificaties terugdraaien of wijzigen, waardoor de

gezondheidsrisico’s van de blootstelling verkleind worden (Choi & Friso, 2010).

8

Afbeelding 4. Brown, 2008.

9

Voorlopig denk ik dat we kunnen stellen dat het risico op ziekten het beste

voorspeld kan worden door zware metalen ook in overweging te nemen. De

afbeelding hieronder toont aan dat genetische instabiliteit kan voortkomen uit een waaier

van verschillende milieufactoren: geneesmiddelen, pesticiden, hormonen, zware metalen

en voeding kunnen allemaal het risico op ziekten wijzigen en de gezondheid beïnvloeden.

“Environmental factors should be accorded greater weight in models of disease

causation,” besluit Peter D. Gluckman (2008).

Afbeelding 5. Samenvatting van gen-regulerende mechanismen beïnvloedt door milieufactoren, en gerelateerde ziekten. Edwards & Myers, 2008.

10

HOOFDSTUK 2: ZWARE METALEN EN HUN AANWEZIGHEID IN

ONZE SAMENLEVING

In de huidige industriële samenleving kan niemand ontsnappen aan blootstelling

aan giftige zware metalen. Hun bereik gaat tot in de cellen van elke persoon op deze

planeet. Er is “nowhere to hide” (Genuis, 2009).

In 1998 en 2006 heeft de Europese Commissie protocollen aangenomen over zware

metalen, om hun uitstoot te verminderen tot onder hun niveaus in 1990. Dat was

succesvol. In de periode van 1990 tot 2003 tonen de niveaus van Europese vervuiling

met lood, kwik en cadmium een stabiele afnemende trend aan (World Health

Organization, 2007). Maar het gebruik van zware metalen neemt toe in minder

ontwikkelde landen. De zware industrie in de ontwikkelingslanden leidt tot de

accumulatie van hoge contentraties aan zware metalen in rivieren, meren en gronden

over de hele wereld. De risico’s verdwijnen dus niet, integendeel zelfs.

Zware metalen kunnen zich ver uitspreiden, over honderden of zelfs duizenden

kilometers. In 2006 verspreidde de afzetting van lood van het Verenigd Koninkrijk zich

over Denemarken, Noord-Duitsland en het zuidwesten van Noorwegen, terwijl in België

de uitstoot van cadmium Nederland, bijna heel Denemarken en Duitsland en delen van

Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk aantastte (WHO, 2007).

Afbeelding 6.1. Afzetting van lood uit Britse bronnen in 2003. Afbeelding 6.1. Afzetting van cadmium uit Belgische

bronnen in 2003. WHO, 2007.

Een andere reden waarom we voorzorgen moeten nemen is omdat de Belgische

bodem, volgens het Forum of European Geological Surveys, een van de zwaarste

concentraties van zware metalen in Europa bevat. Samen met Luik en Huy, zijn

andere regio’s Attiki (GR), Darlington (UK), Coventry (UK), Sunderland (UK), Kozani

(GR), Grevena (GR), Hartlepool & Stockton (UK), Aachen (DE) en Liguria (Italy). Jammer

genoeg worden metalen bijna niet afgebroken. Ze blijven lang aanwezig in ons leefmilieu

(Rodriguez, 2010).

Ik zal de aanwezigheid en bronnen van cadmium, lood, arseen en kwik, en ook de risico’s

op ziekte, bespreken in de vier volgende hoofdstukdelen.

11

Concentraties van zware metalen arseen, cadmium, koper, kwik, lood, zink in de

bodem

Afbeelding 7. Rodriguez, 2010

12

2.1. Aanwezigheid en gevolgen van arseen

Arseen is de meest algemene oorzaak van acute vergiftiging met zware metalen

bij volwassenen en is de nummer 1 op de Substance Priority List, een lijst met

gevaarlijke substanties van het Agency for Toxic Substances and Disease Registry

(ATSDR) gebaseerd op toxiciteit en de kans op contact. Het ATSDR is een openbare

gezondheidsinstantie uit de VS die blootstellingen en ziekten die te maken hebben met

giftige substanties, wil voorkomen.

Afbeelding 8. ATSDR, 2011

Hoewel arseen maar kort in het lichaam aanwezig blijft, wordt het metaal na opname

verspreid naar bijna alle organen. Bij blootstelling beschadigt arseen gemakkelijk de

mitochondria in menselijke cellen op zijn weg, de kleine organellen binnenin elke cel die

verantwoordelijk zijn voor de energieproductie in het menselijke lichaam. Elke stoornis in

de actie van mitochondria leidt tot de dood van de cel. Er is bewijs opgedoken dat dit

leidt tot verhoogd risico op cardiovasculaire gebreken en verhoogd sterftecijfer bij

jongvolwassenen volgens een Zweedse studie (Wiglea, 2011).

Blootstelling op langere termijn aan arseen in drinkwater verhoogt het risico op lagere

IQ-scores bij kinderen, huid-, long-, blaas- en nierkanker, hypertensie en

cardiovasculaire ziekten, alsook diabetes, onvruchtbaarheid (van Halem, 2009 &

Wiglea, 2011).

Bronnen van arseen

In 2006 werd blootstelling aan arseen via drinkwater gecontroleerd door Europese

onderzoekers. De Europese richtlijn voor arseen in drinkwater is 10 µg L−1. Met 14.7 µg

L−1 in Hongarije, hebben de niveaus van drinkwater de standaard van de Europese Unie

de laatste jaren overschreden (Hough, 2010).

13

De verspreiding van met arseen vervuild bronwater wordt aangetoond door de rode

vlakken op de afbeelding hieronder. Volgens de WHO is arseenvergiftiging het tweede

belangrijkste aan drinkwater gerelateerde gezondheidsrisico.

Afbeelding 9. van Halem, 2009.

De blootstelling blijft niet beperkt tot drinkwater alleen. Het metaal arseen wordt

tegenwoordig wereldwijd veel gebruikt; het is zelfs aanwezig in fruitsappen (in januari

2012 ontdekte Consumer Reports USA via 3000 deelnemers dat appelsapdrinkers

gemiddeld 19% hogere hoeveelheden arseen in hun urine hadden. (Consumer Union,

2012)). Arseen wordt veel gebruikt in insecticiden, verven, keramische producten,

houtconserveermiddelen, droogmiddelen voor katoen, smog, sigarettenrook enzovoort.

Het is een bijproduct bij het smelten van koper, zink, lood, glas en bij aardwarmte-

elektriciteitscentrales (Pouls, 2005).

Er worden ook hoge arseenniveaus gemeten in vis en zeevruchten, voedingsproducten

op basis van algen, alsook granen en graanproducten, met bijzonder hoge concentraties

in rijst en op rijst gebaseerde producten, waaronder bruine rijststroop, rijstbloem, of

rijstvlokken gebruikt in granenrepen, energierepen en “energy shots” (Consumer Union,

2012). Samenstellingen die arseen bevatten worden gebruikt in veevoeding als een

groeiversneller voor varkens en kippen. Ondanks de hoge giftigheid ervan, is arseen ook

een veel voorkomende vervuilende stof in geneesmiddelen (Bohrer, 2005).

Uit onderzoek blijkt dat de hoeveelheden arseen, lood en cadmium in Europese

babyvoeding alarmerend hoog zijn. Onderzoekers ontdekten dat baby's die twee keer

per dag babyvoeding kregen, vijftig keer meer arseen binnen kregen dan baby’s die

borstvoeding kregen. Zweedse onderzoekers kwamen tot de conclusie dat kinderen tot

150 keer meer zware metalen binnen kregen wanneer ze voedsel uit potjes begonnen te

eten. De zwaarste concentraties zitten blijkbaar in potjes met rijst, omdat rijst meer

zware metalen opslaat. Maar voorlopig verandert Kind en Gezin zijn voedingsadviezen

niet (Kind en Gezin, 2011).

14

Locaties

Hoge Arseenwaarden in de bodem (>12.1 mg kg-1) komen voor in Portugal en West-

Spanje, de Pyreneeën, Britannië en Poitou in Frankrijk, de gordel van het Centraal

Massief tot de Jura en Zwitserland, Zuidwest-Engeland, een uitgebreid gebied in Zuid-

België en bepaalde regio’s in Slowakije, Slovenië en Kroatië en West-Griekenland.

Afbeelding 10. Rodriguez, 2010

15

2.2. Aanwezigheid en gevolgen van lood

Lood staat op nummer 2 van de Substance Priority List. Dit betekent dat blootstelling aan

lood een aanzienlijk risico voor de publieke gezondheid inhoudt.

Lood wordt opgestapeld in het skelet doorheen het leven, met een halveringstijd van

20–30 jaar (Järup, 2003). Door ziekte of zwangerschap komt het lood uit de beenderen

zelfs opnieuw in de bloedstroom terecht.

Blootstelling aan lood als foetus en de kindertijd, wordt in verband gebracht met de

achteruitgang van cognitieve functies op lange termijn: tekortkomingen in fijne

motoriek (slechte oog-hand-coördinatie), taal, geheugen (Schwartz, 2000), lezen,

concentratie, slechte schoolresultaten, verminderde reactietijd en vertraagde reflexen,

problemen met impulscontrole en verminderde intellectuele capaciteit (Järup, 2003).

“Lead poisoning is a preventable tragedy that dramatically impacts a child’s ability to

learn and has a significant cost for schools and our society,’’ volgens US senator Jack

Reed (Abel, 2011).

Gegevens tonen aan dat in de Verenigde staten een geschatte 1.7 miljoen

kinderen van 1-5 jaar een bloedwaarde hebben die hoger is dan 10 mcg/dL (Soghoian,

2011). Volgens nieuwe richtlijnen over loodvergiftiging van de USA Centers for Disease

Control and Prevention (2012), zullen kinderen nu als risicolopend beschouwd worden als

ze meer dan 5 microgram per deciliter lood in hun bloed hebben. Dat is de helft van de

vorige drempel. Tegelijkertijd worden in Amerika 90% van programma’s om

loodvergiftiging tegen te gaan geschrapt (Young, 2012).

Het is geweten dat elke stijging met 10 microgram in het bloed een gemiddelde daling

van 5.5% in het IQ van een kind zal teweegbrengen (International College of Integrative

Medicine, 2011). Hoge hoeveelheden lood in het lichaam zijn ook in verband gebracht

met autisme (autistische kinderen tonen een duidelijk verlaagde hoeveelheid glutathion

(Mutter, 2005). Veelbelovende behandelingen van autisme omvatten metaalontgifting).

Hetzelfde geldt voor jongerenmisdaad en volwassen crimineel gedrag: prenatale

blootstelling aan lood is significant verbonden met antisociaal gedrag bij kinderen en

adolescenten (Dietrich, 2001).

Dr. Ana Navas-Acien, arts-epidemioloog aan de John Hopkins Bloomberg School of Public

Health, heeft onderzoek gedaan naar de gezondheidsrisico's van zeer lage blootstelling

aan lood. Zelfs op een niveau lager dan 5 microgram per deciliter bleken volwassenen

een verhoogde bloeddruk te hebben, een verminderde nierfunctie, en een

verhoogd aantal hartklachten (Wheeler, 2012).

Bronnen van lood

In 1990 was 85% van de loodemissie afkomstig van de wegtransportsector door

loodbrandstoffen. In 2003 verminderde de bijdrage ervan tot 6%, door het verbod op

lood in brandstof (WHO, 2007). Maar pas op 27 oktober 2011 heeft men kunnen

aankondigen dat 175 landen lood uit hun benzine hebben gebannen. “Now, vehicle fuel in

nearly every country in the world – with the exception of a handful of nations like

Myanmar and North Korea – is lead-free.” Dit zou 1.2 jaarlijks miljoen levens redden en

$2.4 triljoen vrijmaken aan gezondheids- sociale en economische winsten (Lehner,

2011).

16

In de meeste huizen gebouwd vóór 1940 werden loden buizen gebruikt. In nieuwere

huizen –gebouwd tussen 1940 en 1986– zijn koperen buizen gebruikt. Maar zelfs met

nieuwere buizen in huis is de kans zeer groot dat deze gesoldeerd werden met 50% lood.

Door de stijgende bezorgdheid over de hoeveelheid lood in het water, werd het gebruik

van loden soldeer verboden in 1986.

Maar miljoenen Amerikanen drinken nog water dat is verontreinigd met gevaarlijke doses

lood. Daar zijn tussen 3,3 en 6,4 miljoen waterleidingen gemaakt van lood. Het probleem

komt voort uit watermaatschappijen die delen van slechte waterleidingen vervangen.

Fragmenten van gecorrodeerd lood komen bij de vervanging in het drinkwater terecht.

Bruce Lanphear, professor aan de Simon Fraser University in Vancouver schat dat bij

kinderen ongeveer 20% van hun blootstelling aan lood ontstaat doordat zij water drinken

van de badkamerkraan of keukenkraan. “It’s scary and the magnitude of this problem is

huge,” zegt Dr Jeffrey K. Griffiths, professor geneeskunde en volksgezondheid aan de

Tufts University Massachusetts (Kaplan, 2012).

Miljoenen huizen hebben bovendien nog oppervlakten bedekt met oude verf.

Volwassenen en kinderen worden nog steeds blootgesteld via verwering en afbrokkeling.

Eenvoudigweg over oude verf op loodbasis heen verven kan kleine deeltjes die lood

bevatten vrijlaten in de lucht. Verf op loodbasis zou verwijderd moeten worden van elk

oppervlak.

Ondanks het verbod blijft lood een hardnekkige milieuvervuiler. Vandaag zijn

metaalvervaardiging en ijzer- en staalproductie de belangrijkste bronnen van

loodvervuiling, samen met gebruik van zware metalen in batterijen, munitie, PVC

plastic, cementproductie, de behuizing van röntgenapparaten, lood-geglazuurd

keramiek, pesticiden, producten uit de luchtvaartindustrie, bouwmaterialen,

geïsoleerde kabels en bedrading, huishoudapparaten, laboratoriumuitrusting,

inpakmateriaal, reflectoren, papierindustrie, printinkt, glasindustrie, waterzuivering in

de textielindustrie, dakbedekking, vuurwerk (naar schatting komt 90 ton lood vrij

tijdens een uur of twee vuurwerk (Tuberose.com)), lippenstift inclusief L’Oreal,

Maybelline, Christian Dior, Shiseido, Cover Girl, Lancôme en Revlon (The Campaign for

Safe Cosmetics, 2011) en speelgoed. Vergif dat de hersenen schade toebrengt in

kinderspeelgoed: het klinkt als een slechte horrorfilm, maar het is de realiteit.

Voedsel kan evenzeer een grote bijdrage leveren in blootstelling aan lood:

graanproducten, aardappelen, weekdieren en wijn (door het gebruik van

loodarsenaat als schimmeldodend middel in wijngaarden) en het gebruik van lood in

verpakkingen van ingeblikt voedsel. Lood werd gevonden in de melk van koeien die

graasden op vervuild weiland dichtbij industriezones. Een onderschatte bron van lood is

passief roken. De tabaksbladeren nemen lood op en vervolgens inhaleert men dus lood

via de rook van sigaretten.

Locaties

Bepaalde bodems bevatten veel lood (>24.9 mg kg-1). Op de kaart zijn grote gebieden

te zien van Portugal en Spanje, Frankrijk, Italië, Kroatië, Slovenië, Slowakije, Engeland

en – belangrijk voor onze regio – de gordel die van België doorheen Duitsland en Polen

tot aan de Tsjechische Republiek reikt. Kritische hoeveelheden lood in de bodem worden

17

overschreden in grote delen van Centraal- en Zuidoost-Europa, waar de afzetting hoog

is. Resultaten lijken pH-afhankelijk te zijn. Het verschil in pH is een factor die het verschil

in de concentratie van zware metalen veroorzaakt (Reinds et al, 2008).

Afbeelding 11. Concentratie van lood in de bodem. Van Halem, 2009.

18

2.3. Aanwezigheid en gevolgen van kwik

Kwik is een van de meest giftige zware metalen ter wereld (nummer drie op ATSDR's

"Top 20 Lijst") en kan de “vonk” zijn die het vuur van verschillende chronische

ziekten aansteekt. Kwik komt tussen in de primaire processen van de cel door de

celmembranen, enzymefunctie, intracellulaire signaalverbindingen, en de zenuwimpulsen

aan te vallen (Sharpe, 2012).

Commissies van deskundigen hebben besloten dat lage blootstelling aan kwik

samenhangt met tekortkomingen in fijne motoriek en taal (Wiglea, 2008). Ze hebben

voldoende bewijs gevonden dat hoge blootstelling aan kwik verbonden is met cognitieve

tekortkomingen bij kinderen van drie jaar of ouder, en gehoor- en visuele problemen.

De overheid van de VS schat dat meer dan 15% van de kinderen die geboren worden in

de VS dit risico zouden kunnen lopen. Volgens een studie uit 2005 wordt het IQ van

316.000 tot 367.000 kinderen per jaar omlaag gehaald door blootstelling aan kwik

(Leonard, 2010)

Volgens andere deskundigen leidt blootstelling aan kwik tot neurologische schade

verbonden met multiple sclerose, ALS, Alzheimer, Parkinson en autisme (Muttera, 2010).

Hoewel al deze ziekten complexe en meervoudige oorzaken hebben en hoewel sommige

onderzoeken de rol van kwik hierin kunnen overschatten, is het risico dat dit gebeurt

relatief klein in verhouding tot het gevaar dat deze verhouding niet gezien zou worden of

dat tot een foutieve negatieve conclusie gekomen zou worden.

Volgens de observaties van de medische onderzoeker Dr. Yoshiaki Omura bevatten alle

kankercellen kwik. Hij denkt dat één van de redenen waarom kanker terugkeert, is dat

overblijvend kwik na operaties, chemotherapie of bestraling een pathologische omgeving

schept. Kwik in het weefsel onderdrukt het immuunsysteem. Dit maakt de groei van

schimmels en bacteriën mogelijk, hetgeen dan toxines voortbrengt die het lichaam

verder beschadigen en verzuren (Emerson, 2009)

Onderzoek uit 2012 in Environment International Journal toont aan dat vrouwen met

hogere niveaus van blootstelling aan kwik (5 microgram kwik per liter bloed, een niveau

dat door veel instanties beschouwd wordt als veilig voor de meeste mensen) meer dan

twee keer zoveel kans hebben op autoimmuunstoornissen zoals artritis en lupus

(PreventDisease.com, 2012).

Bronnen van kwik

In 1990 kwam de grootste bijdrage aan het totaal van kwikemmissies van de sector

openbare elektriciteit en warmteproductie (ongeveer 29%). In 2003 werd de sector

“andere productie-industrieën en bouw” de grootste bron van uitstoot (ongeveer 31%).

Deze sector omvat o.a. de papier- en lampenindustrie. De sector openbare elektriciteit en

warmteproductie werd de tweede grootste bron (ongeveer 29%) (Reinds, 2008).

De algemene bevolking is in de eerste plaats aan kwik blootgesteld via vis. Kwik in

meren komt de voedselketen binnen via organismen die in het bezinksel leven en verder

via consumptie door hogere organismen. Aangezien er in het bijzonder een risico bestaat

voor de foetus, zouden zwangere vrouwen moeten vermijden om vis te eten zoals tonijn,

Atlantische zalm, snoek, snoekbaars, baars, haai en zwaardvis (Pugliese, 2007).

19

Kwik komt ook voor in oor- en neusdruppels en – nog controversieel en in debat –

tandvullingen en vaccins. Zo wordt beweerd dat kwik uit tandvullingen verschillend

ziekten kan veroorzaken die met het centrale zenuwstelsel te maken hebben. Daarom is

het waarschijnlijk slim om voorzorgsmaatregelen te nemen.

Kwik komt voor in landbouwkundige onkruidverdelgers en schimmelverdelgers op

graan. Het maakt deel uit van printerinkt, thermometers en thermostaten. 99 procent

van de geschatte 310.000 kwikthermostaten die elk jaar buiten dienst worden gesteld in

New York, komen terecht in het vuilnis, waardoor ze uiteindelijk onze lucht en ons water

vergiftigen (New York Public Interest Research Group, 2011). Kwik wordt gebruikt in

sommige verven, condooms met glijmiddel, mascara, anticonceptiegels en latex

(Georgiou, 2009). In maart 2012 heeft de USA Food and Drug Administration in minstens

7 staten huidcrèmes (die veroudering tegengaan) en schoonheidslotions en

antisceptische zepen gevonden die vervuild waren met kwik (Young, 2012).

Locaties

Kwik wordt over de aardbol verspreid door de wind en slaat terug neer via regen, waarbij

het zich verzamelt in watervoedselketens en vis in meren.

In de vorm van gas heeft kwik een lange atmosferische levensduur (ongeveer 1 jaar) die

wereldwijd getransporteerd kan worden. Jammer genoeg is het zo dat, ondanks de 57%

afname in het niveau van Europese uitstoot van kwik na 1990, twee derde van de

uitstoot in Europa getransporteerd wordt vanuit de groeiende economieën uit

Oost-Azië (WHO, 2007 & Kirby, 2011).

Afbeelding 12. Uitstoot van kwik in de atmosfeer in 2000. Tarrasón, 2008.

In Europa vinden we de hoogste kwikwaarden in de bodem van Zuid-Spanje, de

westelijke Pyreneeën, Noord- en Centraal-Italië, West-Slovenië, Kroatië, West-

Oostenrijk, Polen, Hongarije, Oost-Slowakije, Zwitserland, Engeland, Ierland en West-

Schotland en een heel gebied van Nederland over een deel van België tot bijna volledig

Duitsland.

20

Overstijgingen van kritische waarden komen voor in grote gebieden binnen Europa en

Rusland en in de Nieuwe Onafhankelijke Staten (vroegere leden van de Sovjetunie). We

zien bijzonder lage waarden in gebieden met arme, zanderige bodems, waar weinig

organisch materiaal aanwezig is. In gebieden met rijke organische bodems, zijn de

hoeveelheden hoog (Reinds et al, 2008).

Afbeelding 13. Concentratie van kwik in de bodem. Van Halem, 2009.

21

2.4. Aanwezigheid en gevolgen van cadmium

Het artsenblad The Lancet publiceerde in 1999 een onderzoek van een groep Leuvense

onderzoekers die sinds 1985 een groep bewoners volgden in de Belgische kempen. De

grond daar is ernstig vervuild, want tot het begin van de jaren ‘70 is er jaarlijks zo’n 120

ton cadmium geloosd door voormalige zinkfabrieken. Volgens de onderzoekers bevordert

cadmium het proces van botontkalking en zorgt daarmee voor een verhoogd risico op

botbreuken (Oppedijk, 2003)

In september 2011 publiceerde het Steunpunt Milieu en Gezondheid een studie na 4 jaar

biomonitoring bij 197 jongeren van 14 en 15 jaar die wonen rond het industriegebied van

Genk-Zuid. Wat betreft zware metalen is wonen in Genk-Zuid geassocieerd met

significant hogere blootstelling aan cadmium (18% hoger in urine) en arseen (32% hoger

in urine). Ook DNA-schade blijkt aanzienlijk (26%) en significant hoger in Genk-Zuid

dan in de Vlaamse referentiepopulatie (Steunpunt Milieu en gezondheid, 2011).

Kinderen met hogere cadmiumniveaus (tussen 0.18 en 14.94 µg/L) in hun urine hebben

drie keer zo veel kans om leerproblemen te ontwikkelen, volgens een onderzoek in

2012 door Dr. Robert Wright, Harvard University onderzoeker. “The links to learning

disabilities and special education were found at commonplace levels previously thought

to be benign.” (Wright, 2012).

Blootstelling aan cadmium in de algemene bevolking wordt in verband gebracht met

voortplantingsproblemen, nierstenen (herbs2000.com) en verhoogd risico op

kanker in de longen, het baarmoederslijmvlies, de blaas en de borst. Onderzoek uit

2012 wees uit dat vrouwen die hogere niveaus van cadmium opnemen in hun voedsel,

een groter risico lopen op borstkanker dan zij die minder industriële chemicaliën

opnemen via hun voeding - voornamelijk volle granen, aardappelen en schaaldieren

(Healy, 2012).

Cadmium kan het immuunsysteem verzwakken. Het kan een verlaagde productie van

T-cellen veroorzaken, welke het lichaam beschermen door vreemde indringers en

kankercellen te vernietigen (Balch, 2010).

Bronnen van cadmium

In 1990 kwam de grootste bijdrage aan de totale uitstoot van cadmium van de

afvalverbrandingssector (ongeveer 20%), gevolgd door metaalproductie en openbare

elektriciteit en warmteproductie. In 2003 nam de metaalproductie de leiding (ongeveer

26%), met hoge uitstoot van cadmium in de productie van zinkproducten, ijzer, staal,

cement, metalen platen, gravering en soldering, en zee- en ruimtevaartoepassingen

(omdat cadmiumbekleding een zeer goede weerstand biedt tegen corrosie) (WHO, 2007).

Cadmium werd in grote hoeveelheden waargenomen in snelwegstof, drinkwater,

verschillende soorten pesticiden en dus ook in granen en groenten (vooral wilde

paddestoelen), in (reservoirs met) schelpdieren en kreeften, zeewier, noten, granen,

geraffineerde voeding, koffie, thee, rijst, frisdranken, in vlees en dierlijke organen,

nikkel-cadmiumbatterijen (algemeen gebruikt in gsm’s, laptops en speelgoed),

tuingereedschappen zoals tuinslangen en tuinhandschoenen (HealthyStuff.org, 2012),

22

eyeliners en concealers (Nieuwsblad, 2012), motorolie en geraffineerde

petroleumproducten, alsook tabaksproducten (Pouls, 2005).

Locaties

In de belangrijkste industriële en landbouwzones worden hoge cadmiumniveaus

opgemeten. Hoge cadmiumwaarden (>0.15 mg kg-1) worden waargenomen in gebieden

van België tot Duitsland, grote delen van Frankrijk, Griekenland, Italië, Slovenië, Kroatië,

de Tsjechische Republiek, Ierland, Engeland en Polen.

Afbeelding 14. Concentratie van cadmium in de bodem. Van Halem, 2009.

23

HOOFDSTUK 3: KLASSIEKE ONTGIFTING

3.1. De werking van onze organen

Uit het voorgaande blijkt dat milieugiffen ons lichaam binnensluipen en daar grote schade

kunnen aanrichten.

Natuurlijk zijn onze cellen en genen niet zomaar aan deze belastingen overgeleverd.

Ieder van ons beschikt over speciale ontgiftingssystemen. Voor een groot gedeelte zorgt

het lichaam er zelf voor dat het de toxische stoffen verwijdert via diverse organen en

systemen (Dries: cursus kruidenkennis).

• De nieren filteren het bloed. Het bloed wordt door fijne bloedvaatjes geperst. Elke

dag wordt er 1500 liter bloed ter reiniging door de nieren getransporteerd. In dit

proces worden afvalstoffen zoals zouten en kleurstoffen, afbraakproducten van

eiwitten, en schadelijke stoffen uit het milieu afgevoerd via de urine.

• De huid zorgt als uitscheidingsorgaan voor afvoer van toxines zoals lood en kwik via

transpiratie. De onderste huidlaag (leder- en onderhuid) is rijk aan bindweefsel. Hier

worden vocht en zuren opgeslagen. Wie tijdens het sporten of in de sauna hevig

transpireert, ontgift en ontzuurt via de huid.

• Toxische stoffen worden door de luchtwegen opgenomen, bijvoorbeeld cadmium uit

sigarettenrook. De toxische stof komt zo terecht in de fijnste longblaasjes en stroomt

in het bloed. Wie tijdens het sporten diep en snel ademhaalt, verbetert hiermee

zijn/haar ontgifting doordat de giffen sneller weer worden afgegeven naar buiten.

• De uitscheiding via de darmen begint bij de maag met de eiwitsplitsing, vervolgens

worden de voedingsstoffen verder gesplitst langs de dunne darm met behulp van de

galvloeistof en de alvleesklierenzymen, die hier binnenvloeien. De slijmvliezen van

de dunne darm nemen ze op en geven ze door aan het bloed. Regelmatige,

dagelijkse ontlasting, bevrijdt het lichaam van gifstoffen. Bij verstopping kan er een

omgekeerde vergiftiging plaatsvinden, omdat het lichaam de toxines niet kwijtraakt.

• De lever is een zeer complex orgaan dat betrokken is bij diverse processen in het

lichaam. Via de poortader komen voedingsstoffen die in de darmen werden

opgenomen in de duizenden milimeterkleine leverkwabjes terecht. Daar filtert de

lever het bloed. Alles wat het lichaam niet nodig heeft, wordt bewerkt en voorbereid

om uitgescheiden te worden. In de eerste fase neutraliseert een groep van enzymen

(cytochroom P-450) bepaalde vetoplosbare gifstoffen en zet die om in een

wateroplosbare vorm, zodat de nieren ze kunnen verwerken. Sommige giftstoffen,

echter, kunnen in de eerste fase maar gedeeltelijk worden afgebroken. In een

tweede fase hechten enzymen in de lever chemicaliën vast aan zwavel of

zwavelhoudende aminozuren zodat ze geneutraliseerd worden en door galvocht langs

de dunne darm of urine kunnen worden uitgescheiden.

Ons lichaam beschikt dus over fantastische ontgiftingsinstallaties en kan zo heel wat

vreemde stoffen de baas. Maar ergens houdt het incasseringsvermogen op1. Niet ieder

mens ontgift even goed. Sommige mensen kunnen de belasting met schadelijke stoffen

1 “It takes the human species about 20,000 years to genetically adapt to a new environmental toxicant, so we have no specific

defences against the 65,000 new chemicals that have been produced in our factories over the past few centuries and the 500 to 1000 new ones that are added each year in the USA alone.” (Grant, 1967)

24

goed aan en andere mensen worden ernstig ziek. Bij hen accumuleert het lichaam giftige

stoffen sneller dan het ze kan elimineren. De ‘afvalemmer’ is dan vol.

Wanneer de ontgiftingsorganen langdurig overbelast zijn, slaat het lichaam de

milieugiffen op. Deze afvalsubstanties zetten zich dan als slakken in het lichaam vast.

Dat gebeurt hetzij in het vetweefsel (inclusief de hersenen, zenuwen en ruggenmerg),

hetzij in het bindweefsel. In beide gevallen initiëren ze allerlei ernstige problemen, zoals

beschreven het voorgaande hoofdstuk.

Afbeelding 15. Ontgiftingsmechanismen. Mydetoxfood.com, 2012.

25

3.2. Wat is chelatie?

Chelatie is het verwijderen van de ongewenste metalen uit het lichaam door toediening

van een element met chelerende eigenschappen. Het woord chelatie is afgeleid van het

Griekse woord χηλή, chelè, wat klauw betekent (zoals die van een schorpioen of krab).

Het concept is gebaseerd op de observatie dat bepaalde moleculen met negatief geladen

'nijptang' positief geladen zware metalen binden of aantrekken, ze vastgrijpen (vandaar

de chelè of klauw), en ze verwijderen uit het lichaam.

Klassieke chelatie is een proces dat de chemische synthetische stoffen EDTA, DMPS

en/of DMSA gebruikt om zware metalen uit het lichaam te scheiden. Ik heb niet de

ruimte om hier gedetailleerd op in te gaan, dus ik beperk me tot de problemen

verbonden met deze vormen:

• Het synthetische proces voegt meer giftige stoffen toe aan de toch al zware

chemische belasting van het lichaam

• EDTA, DMSA en DMPS maken geen onderscheid tussen goede en slechte metalen - zij

spoelen ook essentiële metalen weg, met inbegrip van zink, mangaan en koper. EDTA

bijvoorbeeld veroorzaakt een tijdelijke afname van 30-40% zink in het plasma

(Sircus, 2011). In synthetische chelatie, moeten deze mineralen moeten bijgevuld

door het nemen van supplementen. Maar de soorten orale mineralen die de meeste

artsen vandaag de dag gebruiken bestaan niet in een vorm die gemakkelijk door het

lichaam opgenomen wordt.

• Tal van negatieve bijwerkingen zijn geassocieerd met elk van deze chelatoren. Ze

zetten de nieren, lever en het maag-darm-systeem onder veel stress. Dat maakt

synthetische chelatie potentieel gevaarlijk (Dratch, 2005).

• De vrees bestaat dat de metaalionen die worden uitgescheiden, heropgenomen

worden in de darmen. Het gebeurt dat oude gifstoffen door elkaar worden geschud en

zich aan het eind van het chelatieprogramma net zo gemakkelijk weer nestelen. Dr.

Chris Shade stelt dat DMSA wel een behoorlijke daling van lood in het bloed

veroorzaakt. Maar zodra we stoppen met DMSA, stijgt het loodgehalte in het

bloed weer, aangezien de cel begint met het loslaten van de materialen in het bloed

(Shade, 2011).

• Een standaardchelatiekuur bestaat uit 20 tot 30 infuusbehandelingen van elk drie uur.

De totale kosten van deze behandeling, inclusief testen en consulten, bedraagt

ongeveer €3000 (€120 per infuus - prijspeil 2005). De nodige investering in tijd en

geld is dus zeer aanzienlijk (Pouls, 2005).

Het is dus best de zware metalen te mobiliseren en te elimineren met natuurlijke

producten, op een voorzichtige, langzame manier, zodat we voorkomen dat het lichaam

de metalen reaborsbeert of dat het lichaam overspoeld wordt.

“Toxicologists have noted that synthetic chelators carry risks of harm, should be used

only in cases of acute metal poisoning, or as a last resort. Natural methods should be

exhausted first.” (Georgiou, 2007).

Metaalchelatie is in mijn ogen een serieuze zaak. “No one on planet earth is operating at

optimal levels without doing something about the toxic metals. Thus the conclusion I

26

draw is that chelation appears a lifetime necessity for all,” zegt Garry Gordon, een

specialist op het gebied van ontgifting van zware metalen en chelatietherapie (Sircus,

2011). Ontgifting is een reis die een leven lang gaat duren. Dit is een van de

belangrijkste redenen waarom we moeten werken met natuurlijke, niet giftige stoffen.

Wat we nodig hebben is een unieke combinatie van natuurlijke kruiden-

oplossingen om een breed scala aan giftige zware metalen te verwijderen, zodat ze

gemakkelijk kunnen worden uitgescheiden via meerdere routes in het lichaam.

Deze kruiden moeten de natuurlijke afweermechanismen van ons lichaam stimuleren en

versterken om om te gaan met giftige metalen en chemicaliën.

27

Afbeelding 16. Energie metabolisme - Eigen schema op basis van Stryer (1995), Goto (2007), & Office of Science Outreach Indiana University (2010).

Inhoudsstoffen schema Energy Metabolism - Eigen schema op

28

HOOFDSTUK 4: INHOUDSSTOFFEN EN KRUIDEN

4.1. Onderzoeksmethode

Om de kruiden te bepalen die preventief werken bij de gezondheidsrisico’s die gepaard

gaan met blootstelling aan zware metalen heb ik door duizenden studies gezocht. Ik ben

op zoek gegaan naar de actieve stoffen die die giffen helpen verwijderen uit ons lichaam,

die de ontgiftingsorganen ondersteunen en die ons immuunsysteem versterken.

Ik heb gebruik gemaakt van drie databases:

1. BioInfoBank Library van het BioInfoBank Institute (2012)

De bibliotheek van de BioInfoBank is een fantastische bron voor herboristen. Het

bevat miljarden wetenschappelijke artikelen met korte en bondige

samenvattingen. Ze zijn allemaal gemakkelijk te vinden via de uitgebreide

zoekmogelijkheden. BioInfoBank bevat dus een schat aan open informatie in

continue expansie.

Doorheen deze database heb ik honderden uren gezocht, om de inhoudstoffen te

vinden die preventief werken tegen zware metalen.

2. Vervolgens heb ik de gevonden inhoudstoffen één voor één ingevoerd in een tweede

database: Dr. Duke's Phytochemical and Ethnobotanical Databases. (Duke,

1998)

Deze database is ontwikkeld door James A. Duke, een Amerikaanse botanist geboren

in 1929. Hij ontwikkelde deze voor het U.S. departement van landbouw op basis van

samenwerking met meer dan duizend wetenschappers wereldwijd en hun

gepubliceerde en ongepubliceerde data over planten.

Dr Duke’s database laat het toe om na te gaan welke inhoudsstof in welke

vrucht, boom of kruid voorkomt. Bovendien worden ‘parts per million’

aangegeven, dus is het mogelijk te bepalen welke kruiden de grootste hoeveelheid

van een bepaalde inhoudstof bevatten.

Ik heb ervoor gekozen enkel rekening te houden met de kruiden die meer dan

10.000 parts per million van een bepaalde inhoudstof in zich dragen, ervanuit

gaande dat dat de absolute minimale ondergrens is om preventief te kunnen werken

tegen zware metalen.

3. Het bleek dat hoofdzakelijk aminozuren de toxiciteit van zware metalen in ons

lichaam beïnvloeden. Aminozuren maken het minder giftig en zijn een aanvullende

bron van energie voor groei en ontwikkeling. Hoe meer aminozuren een cel heeft,

hoe meer energie het lichaam heeft om te vechten tegen zware metalen, hoe sterker

het immuunsysteem.

Dus heb ik onderzoek gedaan naar de wegen van ons menselijk metabolisme en

welke rol de aminozuren uit de bevindingen in de BioInfoBank Library in ons lichaam

precies spelen. Om dat na te gaan heb ik gebruik gemaakt van de database van

Susumu Goto (2007). Dr. Goto is professor aan the Institute for Chemical Research,

Kyoto Universiteit Japan.

29

Hij heeft briljante schema’s opgesteld die aantonen hoe bijvoorbeeld methionine tot

stand komt en welke taak deze stof opneemt in ons lichaam. Daaruit blijkt: een

verminderde beschikbaarheid van aminozuren kan diverse klinische aandoeningen

veroorzaken.

Op basis van deze drie databases kon ik het volgende verwezenlijken:

• Een overzicht maken van alle relevante inhoudstoffen die helpen om te ontgiften

van zware metalen (bladzijde 29 tot 33)

• Alle kruiden benoemen die de grootste hoeveelheden, van deze inhoudstoffen

bevatten (bladzijde 34 tot 48)

• Op basis daarvan kon ik eenvoudig kruidenbereidingen ontwikkelen. (bladzijde 49

tot 61)

4.2. De juiste inhoudsstoffen

Uit het schema op bladzijde 27 blijkt dat er heel wat aminozuren bijdragen tot de

productie van energie.

Aminozuren zijn de primaire bouwstenen die waarschijnlijk het leven zelf gecreëerd

hebben. Er wordt gezegd dat zij de bron van het leven zijn. Sporen van glycine, alanine,

en glutamaat werden gevonden in een meteoriet die Australië trof in 1969. Een fossiel

van 500 miljoen jaar oud bleek aminozuren zoals alanine te bevatten (Ajinomoto, 2008).

DNA is het levensgeheugen, aminozuren zijn de werklui die opdrachten van dat

geheugen uitvoeren. Zonder aminozuren gebeurt er eigenlijk niets vanbinnen. Zonder

hen zou het leven onmiddellijk ophouden.

De productie van energie is het resultaat van activiteit in wat de Krebs cyclus wordt

genoemd. Uit een groot aantal onderzoeken blijkt dat het cellulaire energiemetabolisme

via glucoseproductie en –transport wordt bemoeilijkt door kwik, cadmium, arseen en lood

afzonderlijk of in combinatie met elkaar (Tsuruoka, 2000, Iturri, 1986, Boot, 1995,

Passerini, 1979).

Als de hoeveelheid beschikbare glucose verhoogt, daalt de toxiciteit van de metalen

(Gadd, 2001). Dit wil dus zeggen dat zware metalen cruciale intracellulaire paden

betrokken bij het glucosemetabolisme blokkeren en dus de beschikbaarheid van ATP -

adenosinetrifosfaat, een molecule die de motor is van bijna ieder cellulair proces -

reduceren. Zware metalen verminderen de stroom van energie door het hele

lichaam (Fabbri, 2003, & Diagnose-me.com, 2012).

Zware metalen zijn bovendien allemaal mitochondriale giffen, giffen voor de

krachtcentrales van onze cellen. Het is in de binnenste mitochondriale membranen dat

glucose, vetten en eiwitten met zuurstof reageren om energie vrij te maken en ATP te

vormen. De ATP wordt vervolgens gebruikt om energie te leveren aan bijna alle delen

van ons lichaam.

Net als een batterij moetde mens elke dag opgeladen worden. Wanneer we kruiden

gebruiken, nemen we de energie van de zon in ons op. Deze elektronen worden

30

vervolgens gebruikt om ATP te produceren. Wanneer we onze hoeveelheid elektronen

verhogen, bouwen we een ATP-overschot op en een sterkere levenskracht.

Het probleem is dat zware metalen mitochondriale membranen en mitochondriaal DNA

beschadigen, resulterend in verminderde productie van ATP, de belangrijkste bron

van energie voor de meeste functies van ons lichaam.

Het mooie is dat de inhoudsstoffen uit kruiden de opname van glucose in onze

cellen stimuleren (Stacchiotti, 2009, & Salinthone, 2008). Zij brengen de activiteiten

van glucoseproductie tot bijna normaal niveau (Ramanathan, 2002). DUS: stijging van

aminozuren en dus van glucose gaat de effecten tegen van oxidatieve stress

veroorzaakt door zware metalen (Damelin, 2001).

Eerder heb ik al het concept van receptoren als nano-antennes op onze celmembranen

aangehaald. Aminozuren zetten zich vast op deze receptoren, om informatie te geven

aan het DNA omtrent de noodzaak van nieuwe proteïnen, belissingen over celdeling

enzovoort. Hoe meer aminozuren rond onze cellen aanwezig zijn, hoe minder

zware metalen de kans krijgen om via die receptoren de cel binnen te dringen.

Bovendien, stelt Candace Pert (1999): “The concentration of peptides [een keten van

aminozuren] it takes to occupy the receptors is astoundingly low. An effective

concentration was equivalent to an aspirin tablet dissolved in the amount of water

contained in a railway tanker car.”

De inhoudsstoffen met een specifieke rol in het tegengaan van de zware

metalen toxiciteit.

Alanine is een van de belangrijkste aminozuren vrijgegeven door de spieren als

onderdeel van het circulerende energiemetabolisme in het lichaam. Alanine kan snel

worden omgezet in de lever tot bruikbare glucose. Het is dus een belangrijk element en

regulator in het glucosemetabolisme.

Methionine bindt aan metalen en verbetert de mobilisatie en de uitscheiding van

cadmium (Stein, 1987, & Patrick, 2003). Toename van methionine voorkomt en keert

cognitieve stoornissen geïnduceerd door lood om (Fan, 2010) en doet het arseengehalte

in lichaamsweefsel significant dalen (Nandi, 2005, & Zhong, 2008). Probleem is dat

methionine onder invloed van lood en kwik daalt (Halatcheva, 1980). Dus extra inname

van methionine is een goede ondersteuning tegen zware metalen. Adelle Davis ziet

methionine als “one of the body’s most powerful detoxifying agents to eliminate toxic

metals loads” (Chaitow, 1985).

Choline voorkomt lood-geïnduceerde cognitieve stoornissen, en keert cognitieve

tekorten om (Fan, 2010). Een tekort aan choline tijdens de embryonale periode

verandert de foetale ontwikkeling van de hersenen (Choi, 2010).

Een lage dosis glutamaat is efficiënt om een grote hoeveelheid lood en cadmium te

binden (Siao, 2009). Glutamaat is een essentieel onderdeel van glutathion. Glutathion

(GSH) is een klein eiwit gemaakt in de levercellen uit drie aminozuren: cysteïne, glycine

en glutamaat, en is in het lichaam een van de belangrijkste middelen voor de

bescherming tegen oxidatieve schade. Het bevrijdt de cellen van giftige stoffen doordat

het giffen wateroplosbaar maakt en ze zo via de celmembranen uit de cel duwt.

Wetenschappers schatten dat een glutathionreductie van 30% voldoende is om cellulaire

31

disfunctie te veroorzaken (Jockers, 2011). Glutathione zorgt bovendien voor opbouw en

regeneratie van levercelmembranen, zodat de inwendig gevoelige functie-eenheden van

de lever beschermd worden.

Wetenschappers speculeren dat glutathion essentieel was voor de ontwikkeling van het

leven op aarde. Een miljard jaar voordat leven verscheen, was de atmosfeer op aarde

giftig voor het leven zoals dat nu bestaat. Om zich te beschermen tegen de

zwavelhoudende gassen en koolstof, maakten zij glutathion. “Now that our polluted

environment is gaining chemical characteristics similar to the primordial period,

glutathione is again serving to make life possible”. (Braverman, 2003)

Glycine wordt geproduceerd in de lever uit serine en threonine. Glycine beschermt

tegen cadmiumtoxiciteit en tegen kwik (Pabitra Bikash, 2011, & Divine, 1999). Glycine

stimuleert het glutathion metabolisme.

Asparaginezuur bevordert cellulaire energie en een robuuste stofiwisseling, door een

belangrijke rol te spelen in de aanmaak van arginine, methionine, threonine, leucine

en isoleucine. “Aspartic acid may be a significant immunostimulant and can protect

against some of the damaging effects of radiation” (Braverman, 2003).

Leucine en isoleucine zijn betrokken bij stress, energie en spiermetabolisme.

Stresssituaties als chirurgie, trauma's, infecties, leverfalen, koorts, enzovoort benodigen

leucine aangezien het het hergebruik van de aminozuren in vele organen stimuleert.

Leucine is “a great producer of energy under many kinds of severe stress.” (Braverman,

2003)

“The moderate reduction of dietary threonine produces a profound depression of the

immune response or antibody production against tumor growth in mice,” zegt Braverman

(2003). Threonine bevordert de immuunfunctie van de cel (Chaitow, 1985).

Arginine verbetert de afweermechanismen bij ernstig gewonde of zieke patiënten

(Barbul, 1980). Wetenschappers van het Cancer Center van de Universiteit van Colorado

bewezen dat T-cellen sterk afhankelijk zijn van arginine voor hun activering en functie

(Phillip, 2011). Volgens Philpott is arginine bekend om zijn rol als ‘booster’ van het

immuunsysteem (Chaitow, 1985).

Valine is gekend als een nuttige aanvullende therapie bij leverproblemen (Braverman,

2003). Borrmann beschrijft valine als nuttig in de spieren, mentale en emotionele

stoornissen en bij slapeloosheid en nervositeit. (Chaitow, 1985)

Vitamine C (ascorbinezuur) doet arseen in weefsel dalen, vermindert de opstapeling

van cadmium en voorkomt oxidatieve stress (Kadirvel, 2003 & 2007, Kumar, 2009,

Nagyova, 1994, Ronojoy, 2004). Aanvulling van vitamine C bleek ook effectief te zijn om

kwik in weefsel op het bijna basale niveau te brengen (Chatterjee, 1975). Vermoedelijk

heeft de natuur ascorbinezuur honderden miljoenen jaren geleden bedacht om de

toxiciteit van de snel toenemende zuurstofconcentratie (van fotosynthese door blauw-

groene algen) in de atmosfeer van de aarde tegen te gaan. Zuurstof zou leven vernietigd

hebben, als er geen antioxidanten beschikbaar waren om de dieren te beschermen.

Ascorbinezuur is een antioxidant bij uitstek.

32

Quercetine vermindert problemen door blootstelling aan lood en geneest zelfs

cognitieve stoornissen veroorzaakt door lood (Hu, 2008). Het voorkomt cadmium-

geïnduceerde DNA-beschadiging (Błasiak, 2001). Quercetine doet hetzelfde bij DNA-

schade en oxidatieve stress veroorzaakt door kwik (Blaylock, 2003, Wagner, 2010,

Franco, 2007). Quercetine bleek gunstiger zijn dan monotherapie met synthetische

chelators bij arseen (Mishra, 2008).

Allicine in knoflook-bol vermindert lood en de accumulatie van cadmium in de lever,

nieren, hart, hersenen, botten en bloed (Senapati, 2001, Massadeh, 2007). 50 jaar

geleden onderzocht een Bulgaarse wetenschapper genaamd Petkov de waarde van

knoflook-bol bij werknemers in een loodfabriek. Hij heeft aangetoond dat het aantal

werknemers met tekenen van loodvergiftiging daalde met 83 procent binnen een tot drie

maanden inname van een knoflooksupplement (Flynn, 1993). Allicine beschermt ook

tegen en verlaagt de giftigheid van kwik in de lever, hersenen, nieren, milt en in het

bloed (Shenawy, 2008, & Lee, 1999). Bovendien beschermt het tegen arseen

(Chowdhury, 2007).

Kalium helpt bij het ontgiften, verbetering van de functie van de nieren en haalt de

energie uit vetten, eiwitten en koolhydraten (Organicfacts.net, 2011, &

Guide2herbalremedies.com, 2011). Probleem is dat kwik en lood intracellulaire

kaliumgehalte in intacte cellen verlagen – hetgeen leidt tot verval van de celstructuur

(Kierold, 2000). Een verhoogde opname van kalium is dus zeer gunstig.

Zwavel is een van de belangrijkste elementen in cysteïne, methionine en cystine en dus

van essentieel belang in het gehele energie-en glutathionmetabolisme. Te weinig

zwavelaminozuren versterkt cadmium-, kwik-en arseen-geïnduceerde toxiciteit (Son,

2001). De concentratie van de zwavel bevattende aminozuren neemt aanzienlijk af onder

invloed van lood (Halatcheva, 1980). Zwavel in broccoli en andere kruisbloemige

groenten zoals spruitjes, kool, en bloemkool kan de sleutel tot genezing zijn in een aantal

genetische ziekten. Een klinische studie uitgebracht in januari 2012 kwam tot de

conclusie dat kruisbloemige groenten in staat zijn om menselijke genen te manipuleren.

Het geheime ingrediënt is zwavel omdat het ontgifting activeert. Zwavel kan genetische

ziekten corrigeren (Pravel, 2012).

Mariadistel-zaad is het enige kruid dat niet alleen de lever effectief stimuleert, maar ook

ondersteuning biedt bij herstel van de lever. Met name silymarine – een extract uit

mariadistelzaden verhoogt de beschermende werking van glutathion, helpt

celmembranen van de lever te stabiliseren, herstelt de levercellen, verhindert het

binnendringen van giffen in de levercellen, bespoedigt de vorming van nieuwe levercellen

en beschermt de lever zo tegen schade door gifstoffen. Zowel preventieve als curatieve

activiteit van silymarine tegen celbeschadiging geïnduceerd door verschillende

cytotoxische stoffen is bevestigd (Laekeman, 2003). Orale behandeling met silymarine

biedt een beschermende werking tegen arseen-geïnduceerde cytotoxiciteit (Jain, 2011).

Voorbehandeling van cellen met silymarine voorkomt celbeschadiging door cadmium, en

vermindert de invloed van kwik (Kim, 2003 & 2006). Bij loodvergiftiging wordt

structurele beschadiging van cellen significant voorkomen (Barbarino, 2004).

De interactie van verschillende inhoudstoffen van rode zonnehoed-kruid, inclusief de

esters cichoreizuur en echinacoside stimuleren het immuunsysteem om

binnendringende organismen aan te vallen. Het Institute for Biomedical Research van de

33

Kaunas University of Medicine, toont aan dat omdat Echinacea purpurea het

immuunsysteem stimuleert, het kruid de negatieve effecten van cadmium op de

levercellen vermindert en de herstellende activiteit van de levercellen verhoogt

(Smalinskiene, 2007).

De anti-oxidante en chelerende activiteit van flavonoïden in rooibos-kruid, waaronder

aspalathine, werd in 2009 geëvalueerd. De conclusie was dat aspalathine de meest

potente beschermer was tegen radicalen, gevolgd door quercetine (Snijman, 2009).

Aspalathine is een unieke inhoudsstof van rooibos-kruid. En rooibos-kruid verbetert de

leverontgifting, en stimuleert glutathion-niveaus.

Salidroside uit rozenwortel-wortel beschermt leverweefsel tegen oxidatieve stress (Wu,

2009). Het hepatoprotectieve mechanisme van salidroside lijkt gerelateerd te zijn aan

haar anti-oxidante activiteit. Salidroside zou zelfs de groei van menselijke kankercellen

kunnen remmen (ScienceAlerts.com, 2010).

Andere belangrijke actieve bestanddelen

Onderstaande inhoudsstoffen blijken ook van belang te zijn in het verwijderen van zware

metalen uit ons lichaam, maar deze stoffen zijn volgens mijn criterium (hoger dan

10,000 ppm) in onvoldoende hoeveelheden te vinden in kruiden.

Het gaat met name om cysteine, histidine, vitamine E, carnitine, naringenine, pectine,

co-enzyme Q10, alfa-liponzuur, selenium, foliumzuur en zink.

Feiten of fictie?

Veel detox producten hebben schitterende namen: Toxinout, Ultra Colon Cleanse, Magic

Metal, Ultimate Cleanse, Total Body Purifier en ga zo maar door (zie DetoxReviews.com).

De bedrijven achter deze producten gebruiken vaak beweringen alsof ze gesteund zijn op

gedegen wetenschappelijk onderzoek, maar eigenlijk weinig of geen wetenschappelijke

basis hebben. De meesten van hen bestaan uit laxativa en wat vezels. Het lijkt mij een

vrij simplistisch beeld van wat ontgiften zou moeten zijn.

Weinig bedrijven zijn in staat om enig bewijs voor hun beweringen te bieden. “Most

detoxification regimes rely on little research,” stelt de Harvard Medical School (2008).

Heel vaak is ‘detox’ niet meer dan productmarketing (Tuff, 2009). De Amerikaanse

Food and Drug Administration (FDA) gaat zeer recent al zo ver dat ze google gevraagd

hebben om bedrijven die reclame maken voor “detox” of “chelation” uit hun AdWords-

zoekresultaten te schrappen (Adams, 2012).

Het is dus moeilijk om feiten te onderscheiden van fabels binnen het gebied van

ontgiftingstherapieën.

Maar dit betekent helemaal niet dat de hele idee en de praktijk van ontgifting moet

worden afgewezen. Maar wel moet het gebeuren met een goede wetenschappelijke

achtergrond. Dat is de reden waarom ik zoveel tijd heb gespendeerd aan het onderzoek

naar de juiste inhoudsstoffen en de planten met de meeste van deze stoffen.

Er is een ongelooflijke hoeveelheid kruiden die vaak worden gebruikt om te ontgiften, en

de werking van de dikke darm, lever, nieren, huid, spijsvertering te ondersteunen.

34

In dit deel wil ik echter focussen op de kruiden die voor ontgifting van zware metalen in

mijn studie van wetenschappelijke literatuur via de BioInfoBank Institute naar voor

kwamen, én daarbij nog specifieker die kruiden met de meeste en beste inhoudsstoffen

om zware metalen te neutraliseren.

Nogmaals: het aanbod aan kruiden die ontgiften is ontzettend groot. Dus ik heb me

bewust moeten beperken. Ik heb niet de bedoeling om volledig te zijn, doch te werken

op basis van wetenschappelijk ondersteunde studies, specifiek voor zware metalen.

35

Fenegriek

Trigonella

foenum-

graecum L.

Look

Allium sativum

L.

Venkel

Foeniculum

vulgare Mill.

Ginkgo Bi loba L.

Hondsroos

Rosa canina L.

Rode

zonnehoed

Echinacea

purpurea (L.)

Moench

Mariadistel

Silybum

marianum (L. )

Gaertn.

Rooibos

Aspalathus

Linearis

(Burm

.f.) R.

Dahlgr

Gerstgras

Hordeum

vulgare L.

Tarwegras

Tri ticum

aestivum L.

Rozenwortel

Rhodiola rosea

L.

max ppm max ppm max ppm max ppm max ppm max ppm max ppm max ppm max ppm max ppm max ppm

1 KALIUM Z 10200BO 14830B 23971

K 39700Z 19400

B 12000Z 11394

V 21000 S 44000 S 43500 W 10000

2 ASPARAGINEZUUR Z 29790 Z 20111 Z 14815

3 ARGININE Z 27115 BO 30316 Z 11475

4 GLUTAMAAT Z 43870 BO 19320 Z 32427 S 38000 S 63000

5 LEUCINE Z 19327 S 26000

6 VITAMINE CBL 13000V 25000

B 10000

7 VALINE Z 12120 Z 10037

8 ALANINE Z 11220

9 GLYCINE Z 14366 Z 12144

10 ISOLEUCINE Z 13650

11 SERINE Z 13365

12 THREONINE BO 10000

13 METHIONINE BO 9900

14 CHOLINE Z 13500

15 QUERCETINE B 21000

16 ZWAVEL BO 10570

17 ALLICINE BO 27800

19 SILYMARINE Z 10000

20 ASPALATHINE B 15000

21 ECHINACOSIDE W 17000

22 CICHOREIZUURW 21000BL 31000

23 SALIDROSIDE W 13128

CODE BO = bol S = scheut B =blad W=wortel V=vrucht Z = zaad EO = etherische olie K = knol

36

Fenegriek-zaad Knoflook-bol Venkel-zaad

Ginkgo-blad Hondsroos-vrucht Mariadistel-zaad

37

Rode zonnehoed-kruid Rooibos-kruid Gerst-gras

Tarwe-gras Rozenwortel-wortel

38

4.3. De juiste kruiden

4.3.1. Fenegriek-zaad

Naam: Trigonella foenum-graecum L.

Familie: Fabaceae - Vlinderbloemigen

Beschrijving: Eénjarige met 3-tallige klaverachtige bladeren die aan de rand

fijngetand zijn en bovenaan wollig behaard. De enkele, geelwitte en

aan de basis paarsgetinte bloempjes worden snel gevolgd door lange

gesnavelde peulen met geelbruine tot roodbruine vierhoekige zaden

(Verhelst, 2010).

Verspreiding & bodem: Inheems in het Mediterraans gebied, Ukraine, India en China.

Verkiest goed gedraineerde, matig rijke, licht zure tot neutrale grond

op een warme, beschutte plaats in de zon (Verhelst, 2010)

Gebruikte delen: het zaad

Inhoudstoffen: Slijmstoffen, lysine, tryptofaan, choline, apigenine, quercetine,

arginine, histidine, vitamine C (Verhelst, 2010, & Van Hellemont,

1988)

Geneeskracht: "Na heel wat proefnemingen zijn wij tot de slotsom gekomen dat het

zaad van fenegriek het beste algemene herstelmiddel vormt. Het

geeft het organisme massieve dosissen stoffen in zeer verteerbare

vorm,” vertelt Prof. Bouts (1973). Fenegriekzaden worden volgens

Van Hellemont (1988) omwille van de bitterstoffen, de eiwitten, de

vetten en de koolhydraten aangewend als versterkend middel.

Bovendien bevorderen saponinen en bitterstoffen het herstel na

ziekte omdat saponinen de opname van voedingsstoffen verhogen

en bitterstoffen de secretie van de spijsverteringsorganen stimuleren.

Volgens Jan Dries (1983) activeert fenegriek-zaad de

afweerstoffen. Onderzoek toont aan dat de leverbeschermende

activiteiten van fenegriek-zaad vergelijkbaar zijn met die van

mariadistel-zaad (Palmquist, 2011). Tot grote verbazing van de

onderzoeker, is een extract van fenegriek-zaad nuttig bevonden

zowel in de preventie als de behandeling van kanker.

Contra-indicaties: Omdat de gegevens over giftigheid voor embryo en foetus elkaar

tegenspreken, kan fenegriek-zaad uit voorzorg beter niet worden

gebruikt door zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven.

In hoge dosis (100g per dag) kan fenegriek-zaad lichte maag-

39

darmklachten veroorzaken bijvoorbeeld diarree en winderigheid. Dus

niet gebruiken bij voorgeschiedenis van maagaandoeningen.

Fenegriek-zaad heeft een bloedverdunnend en bloedsuikerverlagend

effect (Verhelst, 2010).

[! Voor de uitgebreide contra-indicaties, nevenwerkingen en adviezen van alle beschreven

kruiden verwijs ik ook naar de bijsluiters in bijlage 2.]

4.3.2. Knoflook-bol

Naam: Allium sativum L.

Familie: Liliaceae (Alliaceae) - Lelieachtigen

Beschrijving: Kruid met een uivormige bol die is opgebouwd uit zo’n 4 à 20 spits

toelopende, dicht aaneengedrukte en daardoor 3- tot 4-kantige

teentjes. De bol in zijn geheel is omsloten door 2 tot 5 lagen witte tot

roodbruine schubvormige bladeren. Bovengronds draagt de bol

platte, lijnvormige, 30 tot 60 cm lange en 2,5cm brede, grasachtige

bladeren die bovenaan spits toelopen. Bovenaan de stengel

verschijnen groenwitte tot roze, bolvormige schermen met 5 à 7

bleke bloempjes per scherm. (Verhelst, 2010)

Verspreiding & bodem: Knoflook is waarschijnlijk afkomstig uit de steppen van Centraal-Azië.

Hij bereikte via nomaden het Midden-Oosten. Van daaruit veroverde

knoflook de rest van de wereld. Verkiest een heel voedzame, goed

doorwaterde, fijnkorrelige, lichte, goed omgespitte grond die niet te

zandig mag zijn. Staat het liefst in de volle zon en groeit bij voorkeur

in warme klimaten. (Verhelst, 2010)

Gebruikte delen: het zaad

Inhoudstoffen: Knoflook-bol bevat een bijzonder hoog gehalte aan

zwavelverbindingen (1,1-3,5% van het versgewicht) in vergelijking

met andere voedselgewassen. De belangrijkste zwavelcomponenten

in knoflook-bol zijn allicine, cysteine, alliine, methionine, en thiamine.

Uit onderzoek blijkt dat eliminatie van allicine de volledige

antibacteriële en schimmeldodende werking van knoflook-bol

tenietdoet. Arginine is het meest voorkomende aminozuur in

knoflook-bol (Verhelst, 2010).

Geneeskracht: Heilzaam bij aderverkalking, hoge bloeddruk, hoge cholesterol,

chronische bronchitis, darmontgifting, dikke darmontsteking, pijnlijk

ledigen van de blaas, waterzucht, eczeem, keelontsteking,

40

amandelontsteking, verstopping (Verhelst, 2010, & Dries, 1983).

Knoflook-bol werkt weerstandverhogend, is een tonicum bij

zwakte, bevordert eetlust en maagwerking, is ontgiftend en

bloedzuiverend door verhogen van glutathion die toxische

stoffen inactiveert (Verhelst, 2010).

Knoflook-bol verhoogt ook de uitscheiding van zware metalen.

Volgens Petkov is knoflook-bol een tegengif voor chronische

loodvergiftiging (Flynn, 1993). Ook de toxische effecten van arseen

worden aanzienlijk verminderd door inname van knoflook-bol extract.

(Lawson, 1996). Knoflook-bol heeft verrassend goede beschermende

effecten tegen cadmium en kwik. Het effect zou zelfs vergelijkbaar

zijn met DMSA. Echter, knoflook-bol is NIET effectief als een curatief

middel bij zware metalen vergiftiging (Cha, 1987).

Contra-indicaties: Voor mensen met een gevoelige maag of maagzweer leidt verse

knoflook tot irritatie van de slijmvliezen, met brandend maagzuur tot

gevolg. Niet combineren met bloedverdunners, niet bij actieve

bloedingen, niet bij een operatie. Niet geven aan kinderen onder 12

jaar, bij verminderde schildklierwerking of bij borstvoeding (Verhelst,

2010).

Opmerking: Dagelijkse kleine hoeveelheden knoflook-bol hebben

ontegensprekelijk een zeer belangrijke plaats bij de preventie van

schade door zware metalen. Maar een therapeutisch (genezend)

effect kan er niet verwacht worden. Daarvoor is gefermenteerde

knoflook-bol nodig in de vorm van een Aged Garlic extract (Verhelst,

2010).

4.3.3. Venkel-zaad

Naam: Foeniculum vulgare Mill.

Familie: Apiaceae – Schermbloemigen

Beschrijving: Tot 2 meter hoge, twee- of meerjarige plant met een grote,

spoelvormige wortel. Heeft een blauwgroene, gegroefde, en sterk

vertakte stengel. Zeer fijn gevederde, groene bladeren. Onderaan

vertonen de bladstelen vlezige opgezwollen en eetbare bladscheden.

Van juli tot oktober verschijnen op het einde van de stengels kleine

bloemetjes in schermen. Ze leveren naar anijs geurende, dubbele

splitvruchten (Verhelst, 2010).

41

Verspreiding & bodem: Inheems in het Middellandse Zeegebied in Europa en Klein-Azië en

oostwaarts tot in Indië. Houdt van goed doorlatende, lemige en

voedzame grond; in de volle zon. Vind je in het wild vooral op droge,

onbebouwde en ruderale terreinen, op rotsen en hellingen in

kustgebieden.

Gebruikte delen: vooral de vruchten, soms de knol

Inhoudstoffen: 9-18% vette olie. 20% aminozuren. Verder ook flavonoïden zoals

rutine, kaempherol en quercetine (Verhelst, 2010).

Geneeskracht: gunstig bij astma, hoest, darmontsteking, darmkrampen,

leverkwalen, bevordert de eetlust, spijsvertering, leverregeneratie en

melksecretie, werkt ontstekingswerend, heilzaam bij miltkwalen,

blaasaandoeningen, is aansterkend, en zeer geschikt bij

vermoeidheidsverschijnselen (Dries, 1983, & Verhelst, 2010),

doodt enkele bacterieën en virussen.

Contra-indicaties: niet voor zwangere vrouwen (stimuleert de baarmoeder), niet bij

maag- en darmaandoeningen zoals reflux en spastische colon.

4.3.4. Ginkgo-blad

Naam: Ginkgo biloba L.

Familie: Ginkgoaceae (Ginkgo biloba is hiervan de enige overlevende)

Beschrijving: Loofboom die tot 35 à 40 meter hoog en tot meer dan 2000 jaar oud

kan worden. Hij heeft een grijsbruine, kurkachtige schors. Zijn

waaiervormige, groene en langgesteelde bladeren zijn bovenaan

ingesneden. Vanaf de leeftijd van 20 à 30 jaar, begint het ginkgo-

blad te bloeien: van april tot juni. Hetzij met hangende, aarvormige,

geelgroene katjes bij de mannelijke boom, hetzij met kleine, gele

bloempjes bij de vrouwelijke boom (Verhelst, 2010).

Verspreiding & bodem: Treft men in het wild alleen aan in enkele Oost-Chinese provincies.

Ginkgo-blad is nu vooral een cultuurplant. Gedijt het best in diepe,

vruchtbare, goeddoorlatende eventueel wat zandige grond van

gematigde klimaten, in de volle zon of lichte schaduw, graag beschut

tegen harde wind (Verhelst, 2010).

Gebruikte delen: Het blad

42

Inhoudstoffen: Flavonoïden kaempferol en quercetine, bilobetine, ginkgetin,

catechine (Verhelst, 2010).

Geneeskracht: Verwijd de bloedvaten en de bloeddoorstroming bijvoorbeeld naar

de hersenen en gaat zo vergeetachtigheid en gebrek aan

concentratie tegen. Verbetert ook de doorbloeding naar de benen. Is

een anti-oxidans, stabiliseert celmembranen, beschermt

hersenweefsel tegen toxische zuurstofradicalen, met een beter

geheugen, concentratievermogen, opmerkzaamheid en verbaal

expressievermogen tot gevolg (Verhelst, 2010). Beschermt de

hersenen, longen, lever en nieren tegen kwik (Sener, 2006).

Contra-indicaties: niet gebruiken bij zwangerschap, niet gebruiken bij moeilijke

menstruatie of maagaandoeningen. Werkt bloedverdunnend.

Verdere informatie: De fenomenale kracht van de ginkgo werd bewezen door het feit dat

na de atoombom op Hiroshima het volgende voorjaar (1946), enkele

honderden meter nabij het ontploffingscentrum, twee volledig

platgebrande ginkgo’s terug gingen ontspruiten. Een ervan wordt de

“drager van de hoop” genoemd en staat in het Syukkeien park,

Hiroshima. De sterke weerstand tegen allerlei negatieve invloeden is

al een indirect bewijs van de grote anti-oxidanten-capaciteit van deze

boom (Verhelst, 2010).

4.3.5. Hondsroos-vrucht

Naam: Rosa canina L.

Familie: Rosacaea - Rozenfamilie

Beschrijving: Tot 5 meter groot wordende heester met een krachtige wortelbundel

opgebouwd uit lange, vezelige wortels. Heeft veel dunne, vertakte

stammetjes. De bladeren zijn samengesteld met 5 à 7 eironde tot

ellptische deelblaadjes met een gezaagde rand. In juni en juli groeien

witte tot roze bloemen (2 tot 8 cm groot) met 5 kroonblaadjes, veel

meeldraden, driehoekige kelkbladen. De rozenbottels zijn

schijnvruchten die eerst oranjegeel zijn en bij rijpheid (augustus-

oktober) glanzend vuurrood (Verhelst, 2010).

Verspreiding & bodem: inheems in gematigd en zuidelijk Europa, Noord-Afrika en West- en

Centraal-Azië. Hondsroos-vrucht verkiest een kalkrijke grond in het

zonlicht. Ze houdt niet van zure grond en staat niet graag met de

voeten in het water. Ze wordt vooral aangetroffen langs bosranden,

43

struikgewas, in heggen, in niet te natte loofbossen, in duinen, op

berg- en steenhellingen en langs wegen (Verhelst, 2010).

Gebruikte delen: De schijnvrucht (rozebottel), niet te rijp geplukt in de maanden

augustus/september.

Inhoudstoffen: Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontdekten Britse wetenschappers

dat rozebottels meer vitamine C bevat dan citrusvruchten (Organic

Herbs Medicine Cabinet, g.d.). De vruchten van hondsroos zijn

sindsdien bevestigd als een van de rijkste bronnen van vitamine C.

Looistoffen. Flanavolen rutine, quercetine, kaemferol, catechine. 11-

15% pectine, vitamine E (Verhelst, 2010).

Geneeskracht: vitamine C-aanvullend, immuunstimulerend, antioxidant,

ontstekingswerend, preventief bij verkoudheid, maagversterkend,

spijsverteringsbevorderend, bloedsuikerverlagend, bloedzuiverend,

urinedrijvend, mild laxerend. Omwille van het vitaminegehalte wordt

het aangewend als versterkend middel (Verhelst, 2010).

Contra-indicaties: geen gekend

4.3.6. Mariadistel-zaad

Naam: Silybum marianum (L.) Gaertn.

Familie: Asteraceae - Composietenfamilie

Beschrijving: Eén- of tweejarige distel met een dikke penwortel. Aan de basis

vertoont deze tot 1m à 3m groot wordende plant een rozet van

langwerpige, diep ingesneden, kreukelige groene bladeren die aan de

rand gelige stekels dragen en uitgesproken melkwitte vlekken tot

strepen op de nerven. De stevige, bruingroen behaarde stengel

draagt in juli-augustus een roodpurperen bloem die wordt beschermd

door schutbladeren met een lange stekelpunt. Op het einde van de

zomer kan men dan de zaadhoofden oogsten, waarin glanzend bruine

gemarmerde zaden met een witte, zijde-achtige vruchtpluis zitten

(Verhelst, 2010).

Verspreiding & bodem: Inheems in Zuid- en Midden Europa, Noord-Afrika, Klein-Azië en de

Zuiderse staten van GOS. Via onbebouwde terreinen en wegranden

noordwaarts uitgezwermd naar West-Europa. Houdt van zonnige

droogte op rotsachtige, goed doorlatende, arme tot matig vruchtbare

bodems. In het wild meest aangetroffen langs wegbermen, op

44

ruderale terreinen, mesthopen, braakliggende akkers en in

verwilderde moestuinen (Verhelst, 2010).

Gebruikte delen: de zaden uit de gedroogde en leeggeklopte zaadhoofden, zonder het

vruchtpluis

Inhoudstoffen: Flavanolignanen: 3 stoffen met de verzamelnaam silymarine. Bevat

26-28% eiwit, gemaakt uit onder andere quercetine, naringine, en

apigenine. (Van Hellemont, 1988)

Geneeskracht: Zorgt er vooral voor dat toxines niet door de levercelmembranen

passeren: antioxidante werking, verhoogde detoxificatie door de

lever, stabiliseert celmembranen, vangen een gebrek aan

glutathion op: tot 35% toename van glutathion. Bevordert

algemene spijsvertering. Beschermt nieren tegen toxische stoffen

(Verhelst, 2010).

Zowel preventief als curatief activiteit is bevestigd bij dieren

bedwelmd met giftige stoffen van paddestoelen, medicijnen, of zware

metalen (Laekeman, 2003).

Contra-indicaties: Niet geven aan zwangere vrouwen en aan kinderen onder de 6 jaar.

4.3.7. Rode zonnehoed-kruid

Naam: Echinacea purpurea (L.) Moench

Familie: Asteraceae - Composietenfamilie

Beschrijving: Rode zonnehoed-kruid is een plant van 70-100cm hoog met een

korte zware wortelstok met bijwortels. De plant heeft een rozet van

generfde, donkergroene, breed eivormige (tot 20 bij 15cm) en

behaarde bladeren. De stengel is ruw en behaard, met lancetvormige

bladeren. Vanaf het tweede jaar verschijnen er purperkleurige

composietbloemen tot 10cm doorsnede, met een twintigtal

lavendelkleurige tot purperen lintbloemen en een bloembodem van

purperbruine buisbloemen (Verhelst, 2010).

Verspreiding & bodem: houdt van een goed doorvoede, humusrijke, kalk- en mineraalrijke,

goed gedraineerde grond in de volle zon. Is sterk droogtebestendig

en vooral in zand, zandleem of leem te treffen. Kan niet in de

schaduw groeien (Verhelst, 2010).

Gebruikte delen: het bovengrondse deel in volle bloei

45

Inhoudstoffen: De synergie van polysacchariden met de esters cichoreizuur en

echinacoside, en alkalamiden, polyacetylenen en glycoproteïnen

zorgen voor de geneeskrachtige werking van het kruid (Verhelst,

2010).

Geneeskracht: Indianen gebruiken rode zonnehoed-kruid al meer dan 400 jaar voor

infecties, slangenbeten en wonden, en als een algemene

‘allesgenezer’ (University of Maryland Medical Center, 2011).

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het kruid het

immuunsysteem gezond en sterk houdt, en beschermt tegen

aanvallen van virussen, zoals griep, maar het lijkt ook tumorgroei te

vertragen (Luisa, 2012). Rode zonnehoed-kruid activeert

immuuncellen bij menselijke proefpersonen binnen 24 uur na

inname, en het effect blijft gedurende ten minste 7 dagen bestaan

(brush, 2006). Rode zonnehoed-kruid is een goede bron van

natuurlijke antioxidanten en kan worden gebruikt om schadelijke

effecten veroorzaakt door vrije radicalen te voorkomen (Pellati,

2004).

Contra-indicaties: Niet gebruiken bij immunosuppressiva, transplantatie-organen, MS,

AIDS, kanker, leukemie of andere auto-immuunziekten.

4.3.8. Rooibos-kruid

Naam: Aspalathus Linearis (Burm.f.) R. Dahlgr.

Familie: Fabaceae - Vlinderbloemigen

Beschrijving: éen tot anderhalve meter hoge heersterachtige struik, met

ondergronds een fijn vertakt wortelsysteem en bovengronds een

centrale hoofdstam en net boven het bodemoppervlak verschillende,

even sterke zijtakken en vele dunne zijtakjes, die scherpe, zachte,

naaldvormige, groene bladeren dragen. Vanaf oktober bloeit ze met

kleine, gele vlinderbloemen. Na 18 maanden kan rooibos geoogst

worden (Verhelst, 2010).

Verspreiding & bodem: Rooibos groeit in een specifiek mediterraans struikenland (fijnbos),

een goed gedraineerde, ruwe, zanderige maar vochthoudende bodem

van hellingen. Rooibos heeft een warme, zonnige positie nodig en

groeit niet in de schaduw (Verhelst, 2010).

Gebruikte delen: Bovengrondse deel van de plant vanaf 35cm boven de grond, zijnde

de fijne twijgen met naaldvormige bladeren. De twijgjes worden

46

gebonden en versneden tot 5mm lengtes. Nadien worden ze geplet,

bevochtigd en in hoopjes van 15-20cm in de buitenlucht bij 30-35°C

gelegd. (Verhelst, 2010)

Inhoudstoffen: Flavonoïden: quercetine, rutine, luteoline, aspalathine (uniek voor

rooibos), vitamine C, een andere flavonoide in rooibos-kruid is

chrysoeriol (luteolin 3'-methyl ether). Deze is gekend om zijn

antioxidante, anti-inflammatoire, antitumor, antimicrobiële en

antivirale eigenschappen (Health Information Encyclopedia, g.d.,

Verhelst, 2010, & Lawrence Review of Natural Products, 1990).

Geneeskracht: Immuunstimulerend, verbetert de functie van de B- en T-cellen,

vangt zuurstofradicalen (anti-oxidant). Rooibos thee beschermt

DNA tegen schade en mutaties, voornamelijk door quercetine

(Baba, 2009) en beschermt zo tegen milieugiffen,

voedingsadditieven, zware metalen en zelfs kanker via

chemoprotectieve eigenschappen (Marnewick, 2008). De consumptie

van rooibosthee kan worden aanbevolen als een effectieve

hepatoprotector bij patiënten met leverziekten (Kucharská, 2004).

Contra-indicaties: Vrij van nevenwerkingen. Contra-indicaties zijn niet bekend.

4.3.9. Gerst-gras

Naam: Hordeum vulgare L.

Familie: Poaceae - Grassenfamilie

Beschrijving: Een grassoort met 50-200cm lange stengels die op het einde een

typische aar als bloeiwijze vertonen. Heeft een lichtgroen blad en

bloeit met 6 rijen bloemen tot 10cm lange aren. Bij rijpheid zijn de

zaden bedekt met hulzen met naalden (Verhelst, 2010).

Verspreiding & bodem: Verkiest een goeddoorlatende, vochtige, kalkhoudende en vruchtbare

grond in de zon. Is een van de meest winterharde graangewassen die

zelfs in Alaska, Siberië en de Himalaya geteeld worden (Verhelst,

2010).

Gebruikte delen: Gerst-gras: de gekiemde gerst waarvan de groene scheuten tussen

de 20-30cm worden afgesneden (Verhelst, 2010).

Inhoudstoffen: Gerst-gras bevat choline, vitamine E, vitamine C, foliumzuur,

chlorofyl, alle essentiële aminozuren alanine, arginine, cysteine,

glutamine, leucine, histidine, methionine,... (Verhelst, 2010)

47

Geneeskracht: Versterkend, vitaliserend, immunostimulerend, bevordert het

zelfgenezend vermogen van het organisme. Slaat heel wat zonne-

energie op, en daarmee sterk ontgiftend. P4D1, een

ontstekingswerend component, bevordert DNA-herstel.

Neutraliseert kankerverwekkende stoffen (Verhelst, 2010).

Contra-indicaties: Niet gekend. Kan bloedsuikerverlagend zijn en bloedverdunnend.

Bevat geen gluten.

Verdere informatie: Ideaal in combinatie met tarwe-gras antioxidans, voor een ontgiftend

effect, voor meer energie.

4.3.10. Tarwe-gras

Naam: Triticum aestivum L.

Familie: Poaceae - Grassenfamilie

Beschrijving: Een grassoort die ongeveer 120cm groot wordt. Heeft lange, slanke

bladeren, holle stengels en aartjes die bestaan uit een wisselend

aantal bloempjes en kelkkafjes van wisselende lengte (Verhelst,

2010).

Verspreiding & bodem: tarwe kan in de meeste gematigde streken groeien en is niet

vorstgevoelig. Verkiest een goed bewerkte, goed gedraineerde,

vochtige, onkruidvrije grond in de zon (Verhelst, 2010).

Gebruikte delen: Tarwe-gras: de gekiemde tarwe waarvan de jonge scheuten geoogst

worden.

Inhoudstoffen: Bevat chlorofyl, vitamine E, vitamine C, tal van eiwitten. Tarwe-gras

levert tot zeventien aminozuren, waarbij acht essentiële aminozuren

voor celvernieuwing (Verhelst, 2010).

Geneeskracht: Versterkend, vitaliserend, immunostimulerend, bevordert het

zelfgenezend vermogen van het organisme. Topbron van vitamine

C, foliumzuur, chlorofyl (die heel wat zonne-energie opslaat). P4D1,

een ontstekingswerend component, bevordert DNA-herstel.

Neutraliseert kankerverwekkende stoffen. Verhoogt niveaus van

GSH en vitamine C (Verhelst, 2010, & Sethi, 2010).

Contra-indicaties: Niet gekend. Kan bloedsuikerverlagend zijn en bloedverdunnend.

Bevat geen gluten.

48

Verdere informatie: In combinatie met gerst-gras antioxidans, voor een ontgiftend effect,

voor meer energie. In de jaren 1900 ontdekte Edmund Bordeaux

Szekely een oude bijbelse manuscript dat beschrijft dat tarwe-gras

de perfecte voeding is voor de mens; "the medicinal grass",

volgens Ann Wigmore (1940). Ze bestudeerde grassen en

concludeerde dat er 4700 soorten gras wereldwijd zijn en dat ze

allemaal goed zijn voor de mens. Zo eten ook honden en katten gras

als ze zich ziek voelen (Parker, 2007).

4.3.11. Rozenwortel-wortel

Naam: Rhodiola rosea L.

Familie: Crassulaceae - Vetplantenfamilie

Beschrijving: Tot 70 cm hoge en 30 cm brede plant met geschubde stengels en

vlezige elliptische bladeren. Aan het begin van de zomer verschijnen

met roze knoppen volgepakte schermen, die openbloeien tot kleine

stervormige bloemen met kastanjebruine tot vaalpaarse kleur

(mannelijk) of rode, roze of geel (vrouwelijk). Ondergronds is er een

naar rozen geurende, diep reikende penwortel, die net onder de

grond horizontaal verlopende zijtakken vertoont, waar de jaarlijkse

scheuten uit groeien (Verhelst, 2010).

Verspreiding & bodem: Verkiest droge en hooggelegen toendra’s, hellingen, rotswanden en

vochtige kliffen. Bij voorkeur in de volle schaduw op een niet te

sterke gedraineerde, vochtige en licht zurige grond met een laag

gehalte aan organische stoffen (verhelst, 2010).

Gebruikte delen: De wortel

Inhoudstoffen: De fenolglycoside salidroside, P-tyrosol, koffiezuur, kaneel-

alcoholglycosiden (Verhelst, 2010).

Geneeskracht: Verhoogt het aanpassingsvermogen aan chemische, fysieke,

biologische en psychologische stressoren, zonder normale biologische

parameters te verstoren. Verhoogt de stressbestendigheid, de

zuurstofvoorziening, het prestatievermogen (door afname van de

perceptie van inspanning) en de recuperatie (Verhelst, 2010, &

Noreen, 2012). Verhoogt de aanmaak van ATP en verlaagt

vermoeidheid (Abidov, 2003, & Darbinyan, 2000). Werkt

versterkend en immunostimulerend. Verhoogt de efficiëntie van de

intracellulaire DNA-herstelmechanismen (Huang, 2007). Een

significante bescherming werd geobserveerd tegen intoxicatie met

cadmium (Boon-Niermeijer, 2000).

49

Contra-indicaties: Kan aanleiding geven tot milde allergische reacties (huiduitslag). Kan

in de eerste weken aanleiding geven tot levendige dromen (geen

nachtmerries). Niet geven bij manisch-depressiviteit of manieën,

zwangere en zogende vrouwen.

50

Fenegriek

Trigonella

foenum-

graecum L.

Look

Allium sativum

L.

Venkel

Foeniculum

vulgare Mill.

Ginkgo Biloba L.

Hondsroos

Rosa canina L.

Rode

zonnehoed

Echinacea

purpurea (L.)

Moench

Mariadistel

Silybum

marianum (L.)

Gaertn.

Rooibos

Aspal athus

Linearis

(Burm

.f.) R.

Dahlgr

Gerstgras

Hordeum

vulgare L.

Tarwegras

Triticum

aestivum L.

Rozenwortel

Rhodiola rosea

L.

Oplosbaarheid

WATER ALCOHOL max ppm max ppm max ppm max ppm max ppm max ppm max ppm max ppm max ppm max ppm max ppm

= heeft grootste hoeveelheid

1 KALIUM JA infuus tinctuur infuus tinctuur decoct tinctuur tinctuur tinctuur

2ASPARAGINEZ

UURJA, MATIG infuus infuus tinctuur

3 ARGININE JA, MATIG infuus tinctuur tinctuur

4 GLUTAMAATJA, BIJ 100°C infuus tinctuur infuus tinctuur tinctuur

5 LEUCINE JA, BIJ 100°C infuus tinctuur

6 VITAMINE CJA, BIJ 100°C

JA infuus decoct decoct

7 VALINE JA, BIJ 65°C infuus infuus

8 ALANINE JA, BIJ

100°Cinfuus

9 GLYCINE JA, BIJ

100°Cinfuus infuus

10 ISOLEUCINE JA, BIJ

100°C infuus

11 SERINE JA, BIJ 100°C infuus

12 THREONINE JA tinctuur

13 METHIONINE JA tinctuur tinctuur

14 CHOLINE JA JA infuus

15 QUERCETINE JA tinctuur

16 ZWAVEL JA, MATIG tinctuur

17 ALLICINE JA, MATIG JA tinctuur

19 SILYMARINE JA, AMPER JA tinctuur

20 ASPALATHINE JA decoct

21 ECHINACOSIDE JA, WARM JA, KOUD tinctuur

22 CICHOREIZUUR JA, WARM JA, KOUD tinctuur

23 SALIDROSIDE JA JA tinctuur

51

HOOFDSTUK 5: KRUIDENBEREIDINGEN

In de voorbije hoofdstukken heeft u de aanwezigheid en invloed van zware metalen

ontdekt, heeft u inkijk gekregen in wetenschappelijk onderzoek naar de actieve

bestanddelen die u beschermen tegen zware metalen, en u weet nu ook welke kruiden uw

gezondheid zullen dienen in de preventie van kwalen door zware metalen.

Nu komt uiteraard het sluitstuk: hoe kunnen we die inhoudsstoffen via kruiden opnemen in

ons lichaam? Ik bespreek 4 kruidenbereidingen: een kruidenthee, een kruidendecoct en

twee tinctuurcomplexen en een enkelvoudige tinctuur.

5.1. Herbbert Resist Kruidenthee van fenegriek-zaad en venkel-zaad

Gecombineerd bevatten fenegriek-zaad en venkel-zaad zeer belangrijke inhoudsstoffen ter

preventie van gezondheidsklachten door zware metalen, namelijk kalium,

asparaginezuur, arginine, glutamaat, leucine, vitamine C, valine, alanine, glycine,

isoleucine, serine en choline.

Fenegriek-zaad bevat van alle kruiden opgenomen in dit eindwerk de grootste

hoeveelheden asparagine, valine, alanine, glycine, isoleucine, serine en choline. Venkel-

zaad vult dit verder aan met kalium en glutamaat.

Kalium houdt cellen intact, asparagine bevordert cellulaire energie, arginine versterkt het

immuunsysteem, glutamaat bindt zware metalen, leucine en isoleucine zijn belangrijke

producenten van energie, vitamine C doet de toxiciteit van verschillende metalen teniet,

valine houdt de lever sterk, alanine is belangrijk in de glucosestofwisseling, glycine

stimuleert GSH via serine, en choline is een buffer tegen lood en arseen.

Fenegriek-zaad heeft een aanbevolen therapeutische dagdosis van 6 gram. Er zijn 2

belangrijke bereidingsvormen:

1. Het is mogelijk 2 gram zaad te verpulveren en eetlepelsgewijs 3 maal per dag in te

nemen.

2. Een andere optie is een kruidenthee van 6g verpulverde fenegriek-zaad

Omdat veel mensen verpulverd zaad innemen niet zo aangenaam vinden, en de meeste

van de nodige inhoudsstoffen wateroplosbaar zijn (The Merck Index, 2001), opteer ik hier

een kruidenthee te adviseren.

Venkel-zaad heeft een aanbevolen therapeutische dagdosis van 5-7 gram. Ook hier is een

kruidenthee aangewezen.

Door fenegriek-zaad en venkel-zaad in een kruidenthee te gebruiken, brengen we

meerdere goede eigenschappen samen in een kruidenbereiding, en verbreden we dus het

werkingsspectrum.

52

Een kruidenthee is geneeskrachtig water, de geneeskracht van het kruid gaat over in het

water. Deze kruidenthee bereidt men als volgt (Dries: cursus kruidenkennis, cursus

kruidenadviezen):

• Voeg 50 gram gedroogd venkelzaad en 50 gram gedroogd fenegriekzaad samen

• Neem van dit mengsel 6 gram per kop, breng dit in een zakje

• Kook water (150 ml per kop) en wacht even tot het water is afgekoeld tot 85 °C.

• Giet het water over de kruiden

• Laat dit 10 minuten afgedekt trekken.

• Haal het zakje uit het water en laat afgedekt afkoelen tot 37°C.

Drink hiervan 2 tassen per dag.

Enkele tips bij het drinken van kruidenthee:

• Sloksgewijs drinken: een kleine hoeveelheid in de mond nemen, en in de mond

laten rondgaan, zodat er een aanraking met de smaakpapillen en de

mondslijmvliezen tot stand komt en er vrij snel een eerste absorptie plaatsvindt.

De mondslijmvliezen staan in verbinding met het bloedvatensysteem en de

zenuwuiteinden van het zenuwstelsel. Via de bloedbaan komen de inhoudsstoffen

in het extracellulair vocht terecht en komt zo de cel binnen om op het diepste

niveau te werken. Daarom moet men thee traag drinken en lang in de mond

houden.

• Men bereikt het beste resultaat als de kruidenthee in een lege of bijna lege maag

terechtkomt, dan bereiken de inhoudstoffen het makkelijkst de bloedbanen.

Daarom gebruikt men een kruidenthee in de ochtend op nuchtere maag en vóór de

maaltijden of 2 à 3 uren na het eten.

• De kruidenthee kan het best op lichaamstemperatuur van 37 °C gedronken

worden. Er is dan geen afkoeling of opwarming in het lichaam nodig, waardoor we

minimale energie van ons lichaam vragen.

Herbbert Resist Kruidentheehelpt de weerstand tegen zware metalen te versterken

Fenegriek & venkel 100g

Bereiding >> Bert Maes (Herbbert) –18 augustus 2012 (� 0497 97 41 44)

Gebruik >> Schep per tas 6 gram in een papieren theefilterzakje, voeg daarbij 150 ml water van

85 °C, laat dit 10 minuten afgedekt trekken, haal het zakje uit de tas en laat de thee afgedekt

afkoelen tot 37 °C. Drink hiervan dagelijks 2 tassen.

Ingrediënten >> 50% Trigonella foenum-graecum L., 50% Foeniculum vulgare Mill.

53

[! In bijlage 2 kan u de uitgebreide bijsluiter vinden met indicaties, bijwerkingen en

aanvullende adviezen.]

5.2. Herbbert Resist Kruidendecoct van rooibos-kruid en hondsroos-vrucht

Dit is een alternatief voor de kruidenthee van fenegriek-zaad en venkel-zaad. Omdat

evenwichtig leven per definitie afwisseling betekent, kan de bovenstaande kruidenthee een

paar dagen gedronken worden en dan enkele dagen dit afkooksel.

Gecombineerd bevatten rooibos-kruid en hondsroos-vrucht kalium, heel veel vitamine C

en aspalathine. Hondsroos-vrucht bevat de hoogste hoeveelheden vitamine C in kruiden,

en aspalathine is een uniek bestanddeel van rooibos-kruid.

Zoals we eerder zagen verbetert kalium de functie van de nieren, de energie-opname en

de celstructuren, vangt aspalathine vrije radicalen en verhoogt het glutathioneniveau in de

lever, en is vitamine C effectief bij ontgifting van arseen, cadmium en kwik.

Hondsroos-vrucht heeft een aanbevolen therapeutische dagdosis van 15 gram. Voor

rooibos-kruid geldt 10 gram.

Om bepaalde inhoudsstoffen uit de delen van de plant te krijgen, is het noodzakelijk deze

te koken. Concreet is bij hondsroos-vrucht en rooibos-kruid het vitamine C en anti-oxidant

gehalte maximaal na een kooktijd van 10 minuten. Een decoct is hier efficiënter dan een

kruidenthee.

Werkwijze (Verhelst,2010, & Van Hellemont, 1988):

1. Verpulver de gedroogde rozenbottels en weeg af tot 60 gram

2. Voeg daarbij 40 gram biologische rooibos-kruid

3. Neem van dit mengsel 5 gram, breng het in een papieren theezakje en leg het in

een pannetje.

4. overgiet met koud water en breng het mengsel aan de kook.

5. Laat het 10 minuten sudderen.

6. Haal het zakje uit de pan.

7. Indien nodig: zeef de vloeistof om de irriterende haartjes van de rozenbottel te

verwijderen

8. Laat dit afgedekt afkoelen tot 37°C.

Drink hiervan 5 tassen per dag.

De bovenvermelde tips bij het drinken van kruidenthee gelden hier ook.

54

Herbbert Resist Kruidendecocthelpt de weerstand tegen zware metalen te versterken

Rozebottel & rooibos 100g

Bereiding >> Bert Maes (Herbbert) –18 augustus 2012 (� 0497 97 41 44)

Gebruik >> Schep per tas 5 gram in een papieren theefilterzakje, leg het in een kookpot,

overgiet met 150 ml koud water per tas, breng aan de kook en laat 10 min afgedekt sudderen,

haal het zakje uit de pot en laat de thee afkoelen tot 37 °C. Drink hiervan dagelijks 5 tassen.

Ingrediënten >> 60% Rosa canina L., 40% Aspalathus linearis (Burm.f.) R. Dahlgr.

[! In bijlage 2 kan u de uitgebreide bijsluiter vinden met indicaties, bijwerkingen en

aanvullende adviezen.]

5.3. Herbbert Resist Tinctuur A van ginkgo-blad, rode zonnehoed-kruid,

mariadistel-zaad en rozenwortel-wortel

Gecombineerd geven deze kruiden het lichaam kalium, asparaginezuur, arginine,

quercetine, silymarine, echinacoside, cichoreizuur en salidroside.

Ginkgo-blad brengt de hoogste hoeveelheid quercetine aan. Rode zonnehoed-kruid is

uniek voor het immuunsysteem dankzij echinacoside en cichoreizuur. Enkel mariadistel-

zaad heeft het leverbeschermende silymarine. En rozenwortel-wortel heeft het speciale

energiegevende salidroside.

Kalium activeert de nieren, asparaginezuur is een belangrijke stimulans van het

immuunsysteem, arginine verbetert onze afweermechanismen, quercetine werkt beter dan

enkelvoudige synthetische chelatoren, silymarine beschermt de ontgiftingsfunctie van de

lever, echinacoside en cichoreizuur stimuleren het immuunsysteem en salidroside

beschermt tegen vrije radicalen.

6 van de 8 inhoudsstoffen zijn extraheerbaar met alcohol. Allen zijn ze extraheerbaar door

een mengeling van water en alcohol (The Merck Index, 2001). Een tinctuur is dus de beste

bereidingsvorm.

De geneeskrachtige werking van de kruiden worden overgebracht op alcohol. Het voordeel

is lange houdbaarheid en het beperkt gebruik van slecht enkele druppels meerdere keren

per dag.

Als basis nemen we 96% vol alcohol. We moeten de alcohol aanlengen met water tot we

het juiste alcoholpercentage bekomen, afhankelijk van de oplosbaarheid van de werkzame

bestanddelen in het kruid. We maken hiertoe eerst 4 enkelvoudige tincturen, en voegen

die na de bereiding dan samen om elkaar aan te vullen en te versterken.

55

1. Tinctuur van ginkgo-blad (Dries, cursus kruidenkennis; van Leemput, 2010)

De inhoudsstoffen van ginkgo-blad extraheert u door middel van 60% alcohol. 100ml

tinctuur bereid je volgens een handige formule:

De gewenste hoeveelheid tinctuur x het gewenste alcoholpercentage

96 (het alcoholpercentage van de grondstof)

Het resultaat dat je krijgt is de hoeveelheid alcohol (in liter) die je voor de tinctuur

gebruikt.

Voor ginkgo-blad:

0,1 x 60

96=0,0625 (afgerond naar 63 ml)

63 ml alcohol vullen we aan met 37 ml gedemineraliseerd water zodat we 100ml tinctuur

krijgen.

Bij ginkgo-blad is het gewicht eenvijfde van de hoeveelheid oplosmiddel. Als we dus 100

ml tinctuur willen maken, gebruiken we 100ml alcoholwaterextract en 20g gedroogd

ginkgo-blad.

• Meet 63ml alcohol af en voeg daar 37 ml gedemineraliseerd water aan toe.

• Maak de 20g ginkgo-blad heel fijn (niet in een keukenrobot, hakmolen of

koffiemolen want door de warmte worden de inhoudsstoffen zeer kwetsbaar).

• Breng die onmiddellijk in een pot die goed afsluit.

• Gieten er de alcoholwatermengeling bij.

• Sluit de pot goed af en bewaar die minstens 3 weken op een donkere, warme

plaats.

• Schud de pot 1 maal per dag kort en krachtig, zodat de vloeistof en de kruiden

goed op elkaar inwerken.

• Giet daarna het mengsel door een neteldoek die je op een zeef legt. Pers de ginkgo

zo goed mogelijk uit.

• Laat de resulterende vloeistof 12 tot 48 uur rusten (decanteren) in een gesloten

bokaal op een donkere, koele plaats.

• Filter de vloeistof nog eens door een koffiefilter.

• En breng over in donkere, bruine flesjes.

• Bewaar op een donkere, koele plaats.

2. Tinctuur van mariadistel-zaad (Dries, cursus kruidenkennis; van Leemput, 2010, &

Moore, 1996)

De inhoudsstoffen van mariadistel-zaad extraheert u door middel van 70% alcohol. 100ml

tinctuur bereid je volgens een handige formule:

56

0,1 x 70

96=0,0729 (afgerond naar 73 ml)

73 ml alcohol vullen we aan met 27 ml gedemineraliseerd water zodat we 100ml tinctuur

krijgen.

Bij mariadistel-zaad is het gewicht eenderde van de hoeveelheid oplosmiddel. Als we dus

100 ml tinctuur willen maken, gebruiken we 100ml alcoholwaterextract en 33g gedroogd

mariadistel-zaad.

• Meet 73ml alcohol af en voeg daar 27 ml gedemineraliseerd water aan toe.

• Vijzel het mariadistel-zaad fijn.

• Breng die onmiddellijk in een pot die goed afsluit.

• Gieten er de alcoholwatermengeling bij.

• Sluit de pot goed af en bewaar die minstens 3 weken op een donkere, warme

plaats.

• Schud de pot 1 maal per dag kort en krachtig, zodat de vloeistof en de kruiden

goed op elkaar inwerken.

• Giet daarna het mengsel door een neteldoek die je op een zeef legt. Pers het zaad

zo goed mogelijk uit.

• Laat de resulterende vloeistof 12 tot 48 uur rusten (decanteren) in een gesloten

bokaal op een donkere, koele plaats. Zo zinken de resten. Een goede tinctuur moet

vrij zijn van sedimenten.

• Filter de vloeistof nog eens door een koffiefilter.

• En breng over in donkere, bruine flesjes.

• Bewaar op een donkere, koele plaats.

3. Tinctuur van rode zonnehoed-kruid (Dries, cursus kruidenkennis; van Leemput,

2010, & Moore, 1996)

De inhoudsstoffen van rode zonnehoed-kruid extraheert u door middel van 70% alcohol.

100ml tinctuur bereid je volgens een handige formule:

0,1 x 70

96=0,0729 (afgerond naar 73 ml)

73 ml alcohol vullen we aan met 27 ml gedemineraliseerd water zodat we 100ml tinctuur

krijgen.

Bij rode zonnehoed-kruid is het gewicht eenvijfde van de hoeveelheid oplosmiddel. Als we

dus 100 ml tinctuur willen maken, gebruiken we 100ml alcoholwaterextract en gedroogd

20g rode zonnehoed-kruid.

• Meet 73ml alcohol af en voeg daar 27 ml gedemineraliseerd water aan toe.

• Maak de rode zonnehoed-kruid klein, maar overdrijf niet aangezien te veel verlies

van lichtenergie de werking de inhoudsstoffen verlaagt.

57

• Breng die onmiddellijk in een pot die goed afsluit.

• Gieten er de alcoholwatermengeling bij.

• Sluit de pot goed af en bewaar die minstens 3 weken op een donkere, warme

plaats.

• Schud de pot 1 maal per dag kort en krachtig, Dagelijks schudden bevordert de

kwaliteit van de extractie.

• Giet daarna het mengsel door een neteldoek die je op een zeef legt. Pers het rode

zonnehoed-kruid zo goed mogelijk uit.

• Laat de resulterende vloeistof 12 tot 48 uur rusten (decanteren) in een gesloten

bokaal op een donkere, koele plaats.

• Filter de vloeistof nog eens door een koffiefilter.

• En breng over in donkere, bruine flesjes.

• Bewaar op een donkere, koele plaats.

4. Tinctuur van rozenwortel-wortel (Dries, cursus kruidenkennis & Verhelst, 2010)

De inhoudsstoffen van rozenwortel-wortel extraheert u door middel van 40% alcohol.

100ml tinctuur bereid je volgens een handige formule:

0,1 x 40

96=0,0417 (afgerond naar 42 ml)

42 ml alcohol vullen we aan met 58 ml gedemineraliseerd water zodat we 100ml tinctuur

krijgen.

Bij rozenwortel-wortel is het gewicht eenvijfde van de hoeveelheid oplosmiddel. Als we dus

100 ml tinctuur willen maken, gebruiken we 100ml alcoholwaterextract en gedroogd 20g

rozenwortel-wortel.

• Meet 42ml alcohol af en voeg daar 58ml gedemineraliseerd water aan toe.

• Maak de rozenwortel-wortel klein, maar overdrijf niet aangezien te veel verlies van

lichtenergie de werking de inhoudsstoffen verlaagt.

• Breng die onmiddellijk in een pot die goed afsluit.

• Gieten er de alcoholwatermengeling bij.

• Sluit de pot goed af en bewaar die minstens 3 weken op een donkere, warme

plaats.

• Schud de pot 1 maal per dag kort en krachtig, zodat de kruidendeeltjes zich met

oplosmiddel volzuigen zodat de inhoudsstoffen er letterlijk uitgespoeld worden.

• Giet daarna het mengsel door die je op een zeef legt. Pers rozenwortel-wortel zo

goed mogelijk uit.

• Laat de resulterende vloeistof 12 tot 48 uur rusten (decanteren) in een gesloten

bokaal op een donkere, koele plaats. Een goede tinctuur moet vrij zijn van

sedimenten.

• Filter de vloeistof nog eens door een koffiefilter.

58

• En breng over in donkere, bruine flesjes om negatieve invloed van licht te

verhinderen.

• Bewaar op een donkere, koele plaats.

Nu maken we van deze enkelvoudige tinctuur een meervoudige tinctuur.

Omdat de aanbevolen therapeutische dagdosis van elke individuele tinctuur ongeveer 3

maal 30 druppels per dag bedraagt, kunnen we gelijke delen van elke tinctuur

overbrengen in een nieuw donkerbruin flesje.

Herbbert Resist Tinctuur Ate gebruiken ter bescherming tegen zware metalen

Ginkgo, rode zonnehoed, mariadistel & rozenwortel 200ml

Bereiding >> Bert Maes (Herbbert) –18 augustus 2012 (� 0497 97 41 44)

Gebruik >> 30 druppels per keer, 3 maal per dag druppelen in een kwart glas water of

vruchtensap. Even in de mond circuleren en doorslikken.

Ingrediënten >> Alcohol, aqua, 1/4e Ginkgo biloba L., 1/4e Echinacea purpurea (L.) Moench,

1/4e Silybum marianum (L.) Gaertn., 1/4e Rhodiola rosea L.

[! In bijlage 2 kan u de uitgebreide bijsluiter vinden met indicaties, bijwerkingen en

aanvullende adviezen.]

Een aantal van deze individuele tincturen (waaronder rode zonnehoed-kruid en

rozenwortel-wortel) mogen niet langer dan 3 weken na elkaar gebruikt worden. Best is na

die 3 weken een stop in te lassen van 2 weken.

Die 2 weken kunnen de volgende twee tincturen gebruikt worden.

5.4. Herbbert Resist Tinctuur B van knoflook-bol (Dries, cursus kruidenkennis, & van

Leemput, 2010)

Ik heb deze niet toegevoegd aan het voorgaande tinctuurcomplex omdat knoflook de

adem en de huid doet geuren.

Deze onaangename geur kan verminderd worden door tegelijkertijd melk, peterselie,

spirulina, chlorella, gerst-gras, tarwe-gras, pepermunt, menthol, chlorofyl, kervel of

kruidnagel te gebruiken.

Concreet beveel ik dus aan deze knoflooktinctuur te combineren met de tinctuur van

gerst-gras en tarwe-gras in deel 5.5. Met name 3 maal daags 25 druppels knoflooktinctuur

samen met 3 maal daags 100 druppels gerst- & tarwegrastinctuur.

59

Knoflook-bol heeft binnen de besproken kruiden de meeste arginine, threonine,

methionine, zwavel en allicine. Arginine verbetert onze afweermechanismen, threonine

bevordert de immuunfunctie van de cellen, methionine is een van de beste

detoxificatiestoffen om zware metalen te elimineren, zwavel is van het hoogste belang in

het energie- en glutathionmetabolisme, en allicine beschermt tegen lood, cadmium, kwik

en arseen.

De inhoudsstoffen van knoflook-bol extraheert u door middel van 60% alcohol. 100ml

tinctuur bereid je volgens een handige formule:

De gewenste hoeveelheid tinctuur x het gewenste alcoholpercentage

96 (het alcoholpercentage van de grondstof)

Het resultaat dat je krijgt is de hoeveelheid alcohol (in liter) die je voor de tinctuur

gebruikt.

Voor knoflook-bol:

0,1 x 60

96=0,0625 (afgerond naar 63 ml)

63 ml alcohol vullen we aan met 37 ml gedemineraliseerd water zodat we 100ml tinctuur

krijgen.

Bij knoflook-bol is het gewicht eenvijfde van de hoeveelheid oplosmiddel. Als we dus 100

ml tinctuur willen maken, gebruiken we 100ml alcoholwaterextract en 20g verse knoflook-

bol.

• Meet 63 ml alcohol af en voeg daar 37 ml gedemineraliseerd water aan toe.

• Wrijf of stamp de 20g knoflook-bol heel fijn in een vijzel (niet in een keukenrobot,

hakmolen of koffiemolen want door de warmte worden de inhoudsstoffen zeer

kwetsbaar).

• Breng die onmiddellijk in een pot die goed afsluit (bijvoorbeeld een wekpot). Zo

vermijdt u dat de alcohol verdampt en dat de pot tijdens het schudden lekt.

• Gieten er de alcoholwatermengeling bij.

• Sluit de pot goed af en bewaar die minstens 3 weken op een donkere, warme

plaats.

• Schud de pot 1 maal per dag kort en krachtig, zodat de vloeistof en de kruiden

goed op elkaar inwerken, en de kruidendeeltjes zich dus met oplosmiddel volzuigen

zodat de inhoudsstoffen er letterlijk uitgespoeld worden. Dagelijks schudden

bevordert dus de kwaliteit van de extractie.

• Giet daarna het mengsel door een neteldoek die je op een zeef legt. Pers de

knoflook-bol zo goed mogelijk uit. Dat kan door middel van de onderkant van een

lepel of een houten blokje.

60

• Laat de resulterende vloeistof 12 tot 48 uur rusten (decanteren) in een gesloten

bokaal op een donkere, koele plaats. Zo zinken de resten. Een goede tinctuur moet

vrij zijn van sedimenten.

• Filter de vloeistof nog eens door een koffiefilter.

• En breng over in donkere, bruine flesjes om negatieve invloed van licht te

verhinderen.

• Bewaar op een donkere, koele plaats.

Herbbert Resist Tinctuur Bte gebruiken ter bescherming tegen zware metalen

Knoflook 100ml

Bereiding >> Bert Maes (Herbbert) –18 augustus 2012 (� 0497 97 41 44)

Gebruik >> 30 druppels per keer, 3 maal per dag druppelen in een kwart glas water of

vruchtensap. Even in de mond circuleren en doorslikken. Best combineren met Herbbert

Resist Tinctuur C van gerst-gras en tarwe-gras om de knoflookgeur te minimaliseren.

Ingrediënten >> Alcohol, aqua, Allium sativum L.

[! In bijlage 2 kan u de uitgebreide bijsluiter vinden met indicaties, bijwerkingen en

aanvullende adviezen.]

5.5. Herbbert Resist Tinctuur C van gerst-gras en tarwe-gras (Dries, cursus

kruidenkennis, & Verhelst, 2010)

Gecombineerd bevatten tarwe-gras en gerst-gras een grote hoeveelheid kalium,

glutamaat, leucine en methionine. Van alle besproken kruiden bevat gerst-gras het meeste

kalium. Tarwe-gras bevat de grootste hoeveelheid glutamaat en leucine.

Kalium behoudt de stevigheid van celstructuren, glutamaat behoudt de kwaliteit van de

celfuncties, leucine produceert meer energie onder invloed van lichamelijke stress door

zware metalen, en methionine is een van de belangrijkste agenten tegen zware metalen.

Gras is een fantastisch gewas. Kijk naar de spierbouw van graseters als paarden, koeien,

schapen, geiten en dergelijke. En het is heel eenvoudig zelf tarwe-gras en gerst-gras te

kweken. Ga dus zelf aan de slag!

Tarwe- en gerst-gras groeien op bijna alles. Maar een van de boeiendste manieren lijkt me

om de bodem waarin je het laat groeien te verrijken met natuurlijk mineralen en

sporenelementen. Het gras zal beter resistent zijn tegen ziekten en plagen, het zal groter

en gezonder worden, en via consumptie krijg je zelf ook al het goede van de mineralen

binnen.

61

Het unieke aan gras is dat het 100% van alle mineralen uit de bodem in zich opneemt.

Ongeraffineerd zeezout uit natuurvoedingswinkels bevat 84 elementen. Door te werken

met een oplossing op basis van zeezout, geef je je tarwe-gras en gerst-gras de meest

complete vorm van mineralen en sporenelementen (Donkers, g.d.).

1. Gebruik een afgestreken theelepel zeezout op een liter bronwater van hoge

kwaliteit.

2. Laat de tarwe- en gerst-graszaadjes apart 24 uur weken in de zoutoplossing.

3. Strooi 3 centimeter aarde in een kweekbak strooien.

4. Behandel deze met dezelfde zoutoplossing, zonder dat deze drassig wordt. Mocht

dit toch gebeuren, zet de aarde dan in de zon. Op deze manier droogt de aarde en

komt er ook zonne-energie in.

5. Strooi na 24 uur de zaadjes over de aarde op zo'n manier dat ze tegen elkaar

liggen maar niet over elkaar. Verspreid ze eventueel handmatig over het oppervlak.

6. Breng daarna een kleine toplaag aan zodat de zaadjes volledig bedekt zijn.

7. Met een plantensproeier gevuld met de zoutoplossing maak je deze toplaag licht

vochtig. De zaadjes hebben nu voldoende vocht en zeemineralen om te ontkiemen

en groeien.

8. De kweekbak in indirect zonlicht zetten, liefst buiten.

9. Binnen een dag gaan de zaadjes ontkiemen en vormen witte wortels met

weerhaken. De volgende dag of de dag daarna komen de eerste grasscheuten al uit

de toplaag.

10. Het principe is om de aarde vochtig te houden, maar niet te vochtig. In de praktijk

komt het erop neer dat je om de een tot twee dagen de toplaag licht vochtig houdt.

Op deze manier voorkom je schimmelvorming als gevolg van teveel vocht.

11. Als het gras ongeveer 20 centimeter hoog is (na 2-4 weken), wordt het tijd om te

oogsten. Je knipt dan het gras zo dicht mogelijk bij de grond af.

De nodige inhoudsstoffen van gerst- en tarwe-gras extraheer je normaal gezien door

middel van water. Maar omdat ik al een ruime hoeveelheid kruidenthee en -decoct

adviseer, zou ik bij deze kruiden kiezen voor een tinctuur met een laag alcoholpercentage,

ook om de bewaarbaarheid te verhogen. Verhelst (2010) vermeldt een percentage van

25% alcohol.

Bovendien bieden vloeibare extracten vaak sterkere medicinale doseringen van kruiden

dan capsules of thee. Tincturen verzekeren dat u het volledige spectrum van noodzakelijke

bestanddelen binnenkrijgt. En het vermijden van warmte zorgt voor het behoud van

enzymen.

100ml tinctuur bereidt u volgens een handige formule:

De gewenste hoeveelheid tinctuur x het gewenste alcoholpercentage

96 (het alcoholpercentage van de grondstof)

62

Voor gerst- en tarwe-gras:

0,1 x 25

96=0,0260 (26 ml)

26 ml alcohol vullen we aan met 74 ml gedemineraliseerd water zodat we 100ml tinctuur

krijgen.

Bij tarwe-gras kies ik voor eenvierde gewicht van de hoeveelheid oplosmiddel. Als we dus

100 ml tinctuur willen maken, gebruiken we 100ml alcoholwaterextract en 25g vers tarwe-

gras.

• Meet 26ml alcohol af en voeg daar 74ml gedemineraliseerd water aan toe.

• Maak het tarwe-gras heel fijn.

• Breng die onmiddellijk in een pot die goed afsluit.

• Gieten er de alcoholwatermengeling bij.

• Sluit de pot goed af en bewaar die minstens 3 weken op een donkere, warme

plaats.

• Schud de pot 1 maal per dag kort en krachtig.

• Giet daarna het mengsel door een neteldoek die je op een zeef legt. Pers het gras

zo goed mogelijk uit.

• Laat de resulterende vloeistof 12 tot 48 uur rusten in een gesloten bokaal op een

donkere, koele plaats. Zo zinken de resten.

• Filter de vloeistof nog eens door een koffiefilter.

• En breng over in donkere, bruine flesjes om negatieve invloed van licht te

verhinderen.

• Bewaar op een donkere, koele plaats.

Volg dezelfde procedure voor het gerst-gras. En voeg beide tincturen daarna un gelijke

delen samen.

Herbbert Resist Tinctuur Cte gebruiken ter bescherming tegen zware metalen

Tarwe-gras & gerst-gras 200ml

Bereiding >> Bert Maes (Herbbert) –18 augustus 2012 (� 0497 97 41 44)

Gebruik >> 100 druppels per keer, 3 maal per dag druppelen in een kwart glas water of

vruchtensap. Even in de mond circuleren en doorslikken.

Ingrediënten >> Alcohol, aqua, 1/2e Triticum aestivum L., 1/2e Hordeum vulgare L.

[! In bijlage 2 kan u de uitgebreide bijsluiter vinden met indicaties, bijwerkingen en

aanvullende adviezen.]

63

BESLUIT

Hoe voorzichtig en bewust u ook eet, drinkt, consumeert of werkt, uw lichaam moet

voortdurend weerstand bieden tegen zware metalen. De Belgische bodem en de producten

in onze supermarkten bevatten soms minimale, soms zeer hoge concentraties aan zware

metalen.

Arseen, lood, kwik en cadmium hebben zeer reël potentieel u ziek te maken. Dat komt

doordat deze chemicaliën schade berokkenen aan uw DNA, het molecuul dat

verantwoordelijk is voor de ontwikkeling en het behoud van het leven. Zware metalen

schakelen genen die ziekten bevorderen aan of genen die ziekten afremmen uit of zorgen

voor DNA mutaties met een grotere kans tot abnormale cellen en dus risico op ziekten tot

gevolg. En dat kan allemaal gebeuren binnen de 3 dagen.

Vooral van groot belang is preventie. Dat wil zeggen: ons immuunsysteem in topconditie

houden. Dat is de nummer één prioriteit in gezondheid.

“There is a cure for almost all diseases: it is called a healthy immune system. Nourish your

defences properly, nothing can bother you. Genes may influence you if you allow your

body to deteriorate,” stelt Dr. Leigh Erin Connealy (Gianni, 2011).

Onze organen kunnen alle hulp gebruiken om weerstand te bieden tegen giftige zware

metalen als ze ons lichaam binnenraken. Synthetische middelen om het lichaam te

ondersteunen raad ik af. Natuurlijke methoden verdienen de absolute voorkeur.

Kruiden bevatten daartoe uitmuntende bestanddelen. Van 12 aminozuren tot de unieke

bestanddelen van knoflook, rode zonnehoed, mariadistel, gerst-gras, tarwe-gras of

rozenwortel. Stuk voor stuk zijn het versterkende, ontgiftende en beschermende

gaven van de natuur.

De kruiden die u beschermen tegen de invloed van zware metalen heb ik verwerkt in een

reeks van ‘Herbbert Resist’ kruidenbereidingen.

• Herbbert Resist Kruidenthee van fenegriek-zaad en venkel-zaad

• Herbbert Resist Kruidendecoct van rooibos-kruid en hondsroos-vrucht

• Herbbert Resist Tinctuur A van ginkgo-blad, rode zonnehoed-kruid, mariadistel-

zaad en rozenwortel-wortel

• Herbbert Resist Tinctuur B van knoflook-bol

• Herbbert Resist Tinctuur C van gerst-gras en tarwe-gras

Voor een succesvolle bescherming tegen zware metalen, dienen een aantal factoren

gelijktijdig te worden aangepakt. Gezondheid kan alleen bereikt worden door gezond

voedsel (en studie van de kunst van het koken), zuiver water op kamertemperatuur, een

64

goede spijsvertering en darmwerking, zonneschijn, frisse lucht, voldoende rust en slaap en

voldoende activerende beweging. Ik verwijs tevens naar het ‘7-puntenplan’ in bijlage 1.

Voeg daarbij deze kruidenbereidingen en u heeft de meest efficiënte vorm van

ziektepreventie.

U hebt controle over uw gezondheid

Ontgifting van schadelijke stoffen heeft een groot potentieel om chronische ziekte te

voorkomen en gezondheid te vrijwaren. U hebt eigenlijk een enorme mate van controle

over uw gezondheid en dat van uw nageslacht.

U bent niet weerloos. U en uw genen zijn flexibeler dan u denkt. Kruiden zijn zeer krachtig

om uw genen te beschermen.

Als we geen actie ondernemen, gaan we langzaam de weg op van een ooit glorieuze

beschaving. Loodvergiftiging zou een belangrijke rol kunnen gespeeld in de ondergang van

het Romeinse Rijk.

De grote hoeveelheden wijn die werden geconsumeerd door de Romeinse aristocratie

werden sterk verontreinigd door lood. Suiker van lood (loodacetaat) werd toegevoegd aan

wijn als zoetstof. De aristocratie nam tussen 0,2 en 1,5 miligrams lood per dag in. Dit zal

ongetwijfeld een slopend effect gehad hebben op de leiders van de Romeinse

gemeenschap (Gilfillan, 1970).

Gelukkig staan we nu verder. Al is – in het licht van de jaarlijks 1000 of 2000 nieuwe

chemicaliën – onze wijsheid nog niet erg geavanceerd.

65

LIJST VAN GERAADPLEEGDE WERKEN

Abel, D. (2011). Funding for lead poisoning prevention may be cut. http://www.bostonglobe.com/metro/2011/12/05/shrinking-safety-net-meets-wider-toxic-risk/WGbJULM58HAIzf1v2zeSIJ/story.html

Abidov, M., et al. (2003). Effect of extracts from Rhodiola rosea and Rhodiola crenulata (Crassulaceae) roots on ATP content in mitochondria of skeletal muscles. Bulletin of Experimental Biology and Medicine. http://lib.bioinfo.pl/pmid:15500079

Adams, M. (2012). Google complies with FDA demands to secretly disable Adwords accounts of nutritional detox companies. Natural News. 8 augustus 2012. http://www.naturalnews.com/036726_Google_Adwords_FDA_censorship.html

Agency for Toxic Substances and Disease Registry (2011). The Priority List of Hazardous Substances That Will Be the Subject of Toxicological Profiles. http://www.atsdr.cdc.gov/SPL/index.html

Ajinomoto Co., Inc. (2008). Amino acids account for 20% of the body. http://www.ajinomoto.com/features/amino/lets/more/index.html

Anthes, E. (2010). The Bad Daddy Factor. http://www.psmag.com/health/the-bad-daddy-factor-25764/

Baba, H., et al (2009). Studies of anti-inflammatory effects of Rooibos tea in rats. Pediatrics International. Maart 2009. http://lib.bioinfo.pl/pmid:19419525

Baccarelli, A. (2009). Reprogrammed Genes Due To Pollution Can Happen In As Little As 3 Days – Study. Science 2.0. http://www.science20.com/news_articles/reprogrammed_genes_due_pollution_can_happen_little_3_days_study

Balch, P. (2010). Prescription for Nutritional Healing, Fifth Edition: A Practical A-to-Z Reference to Drug-Free Remedies Using Vitamins, Minerals, Herbs & Food Supplements. Avery Trade.

Barbarino, F., et al. (2004). Effect of silymarin on experimental liver lesions. Annals of Internal Medicine. http://lib.bioinfo.pl/pmid:7336095

Barbul, A., et al. (1980). Thymic stimulatory actions of arginine. Journal of Parenteral and Enteral Nutrition. http://lib.bioinfo.pl/pmid:6968836

Bates, C. (2011). Regular dusting 'is best way to protect children from toxic chemicals'. Daily Mail UK. 16 juni 2011. http://www.dailymail.co.uk/health/article-2004118/Regular-dusting-best-way-protect-children-toxic-chemicals.html

Bell, I. (1982). Clinical Ecology - A New Medical Approach to Environmental Illness. Common Knowledge Pr

BioInfoBank Institute (2012). BioInfoBank Library. http://lib.bioinfo.pl/

Błasiak, J. (2001). DNA-Damaging Effect of Cadmium and Protective Action of Quercetin. Polish Journal of Environmental Studies Vol. 10. http://www.pjoes.com/pdf/10.6/437-442.pdf

Blaylock, R. (2003). Natural Strategies For Cancer Patients. Kensington

Bohrer, D., et al. (2005). Arsenic species in solutions for parenteral nutrition. http://lib.bioinfo.pl/pmid:15715267

Boon-Niermeijer, E., et al. (2000). Phyto-adaptogens protect against environmental stress-induced death of embryos from the freshwater snail Lymnaea stagnalis. Phytomedicine. Oktober 2000. http://lib.bioinfo.pl/pmid:11081990

Boot, J. (1995). Effects of SH-blocking compounds on the energy metabolism in isolated rat hepatocytes. Cell structure and function. Juni 1995. http://lib.bioinfo.pl/pmid:7586013

Bouts, P. (1973). Ik ben nooit moe. Uitgeverij De Vlijt

Braverman, E. (2003). The Healing Nutrients Within. Basic Health Publications, Inc.

Brown, V. (2008). Environment Becomes Heredity. http://www.psmag.com/science-environment/environment-becomes-heredity-4425/

Brush, J., et al. (2006). The effect of Echinacea purpurea, Astragalus membranaceus and Glycyrrhiza glabra on CD69 expression and immune cell activation in humans. Phytotherapy Research. Juni 2006. http://lib.bioinfo.pl/pmid:16807880

66

Buttar, R. (2009). Chronic Heavy Metal Toxicity. The Medical Series. http://www.themedicalseries.com/chronic-heavy-metal-toxicity.html

Center for Disease Control and Prevention. (2012). Announcement: Response to the Advisory Committee on Childhood Lead Poisoning Prevention Report, Low Level Lead Exposure Harms Children: A Renewed Call for Primary Prevention. http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm6120a6.htm

Cha, C. (1987). A study on the effect of garlic to the heavy metal poisoning of rat. Journal of Korean Medical Science. December 1987. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3053644/

Chaitow, L. (1985). Amino Acids in Therapy: A Guide to the Therapeutic Application of Protein Constituents. Healing Arts Press

Chatterjee, G., & Pal, D. (1975). Metabolism of L-ascorbic acid in rats under in vivo administration of mercury: effect of L-ascorbic acid supplementation. International Journal for Vitamin and Nutrition Research. http://lib.bioinfo.pl/pmid:1184293

Choi, S-W., & Friso, S. (2010). Epigenetics: A New Bridge between Nutrition and Health. Advances in Nutrition, American Society for Nutrition. http://advances.nutrition.org/content/1/1/8.full.pdf

Chowdhury, R., et al. (2007).In vitro and in vivo reduction of sodium arsenite induced toxicity by aqueous garlic extract. Food and Chemical Toxicology. http://lib.bioinfo.pl/pmid:17983699

Consumer Union (2011). New study focuses on arsenic in rice. Consumer Reports Magazine: December 2011. http://news.consumerreports.org/safety/2011/12/new-study-focuses-on-arsenic-in-rice.html

Consumer Union (2012). Arsenic in your juice. Consumer Reports Magazine: January 2012. http://www.consumerreports.org/cro/consumer-reports-magazine-january-2012/arsenic-in-your-juice/index.htm

Consumer Union (2012). New study finds arsenic in infant formula, cereal bars. Consumer Reports Magazine: February 2012. http://news.consumerreports.org/health/2012/02/new-study-finds-arsenic-in-infant-formula-cereal-bars.html

Cropley, J., et al. (2012). The penetrance of an epigenetic trait in mice is progressively yet reversibly increased by selection and environment. Proceedings of the Royal Society B. 8 februari 2012. http://rspb.royalsocietypublishing.org/content/early/2012/02/02/rspb.2011.2646.short?rss=1

Damelin, L., & Alexander, J. (2001). Metal-induced hormesis requires cPKC-dependent glucose transport and lowered respiration. Human & Experimental Toxicology. Juli 2001. http://lib.bioinfo.pl/pmid:11530833

Darbinyan, V., et al. (2000). Rhodiola rosea in stress induced fatigue--a double blind cross-over study of a standardized extract SHR-5 with a repeated low-dose regimen on the mental performance of healthy physicians during night duty. Phytomedicine. Oktober 2000. http://lib.bioinfo.pl/pmid:11081987

De Poort Neuro-consulting (2010).http://www.de-poort.be/cgi-bin/Foto.pl?id=222

Diagnose-Me.com (2012). Heavy Metal Toxicity: Overview. http://www.diagnose-me.com/symptoms-of/heavy-metal-toxicity.html

Dietrich, K. (2001). Early exposure to lead and juvenile delinquency. http://lib.bioinfo.pl/pmid:11792521

Divine, K., et al. (1999). Glutathione, albumin, cysteine, and cys-gly effects on toxicity and accumulation of mercuric chloride in LLC-PK1 cells. Journal of Toxicology and Environmental Health, Part A. http://lib.bioinfo.pl/pmid:10494917

Donkers, M. (g.d.) Zeemineralen en graangrassen. http://www.fonteine.com/zeemineralen.html

Donkers, M. (g.d.) Zeemineralen: de ideale manier om de landbouwgrond te voorzien van alle grondstoffen. http://www.uitdaging.net/gezond/zee_mineralen.html

Dratch, H. (2005). Health News:The Chelation Therapy Controversy. http://blogcritics.org/scitech/article/health-newsthe-chelation-therapy-controversy/page-3/#ixzz1Jak7Xpzn

Dries, J. (1983). Een praktisch kruidenboekje - 250 kwalen; 165 kruiden; 100 recepten. Nieuw Leven

Dries, J. (1997). The Dries Cancer Diet: A Practical Guide to the Use of Fresh Fruit and Raw Vegetables in the Treatment of Cancer. Element

67

Dries, J. (g.d.). Kruidenadviezen. Arinus

Dries, J. (g.d.). Kruidenkennis deel 1 en deel 2. Arinus

Duff, G. (2007). Influence of genetics on disease susceptibility and progression. Nutrition Reviews. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18240545

Duke, J. (1998). Dr. Duke's Phytochemical and Ethnobotanical Databases. http://www.ars-grin.gov/duke/

Edwards, T., & Myers, J.P. (2008). Environmental exposures and gene regulation in disease etiology. http://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1413-81232008000100030&lng=en&nrm=iso&tlng=en

Emerson, G. (2009). Mercury. http://www.drgregemerson.com/fact-file/mercury

Fabbri, E., et al. (2003). Cd2+ and Hg2+ affect glucose release and cAMP-dependent transduction pathway in isolated eel hepatocytes. Aquatic Toxicology. Januari 2003. http://lib.bioinfo.pl/pmid:12413794

Fan, G., et al (2010). Methionine Choline Reverses Lead-induced Cognitive and N-Methyl-D-Aspartate Receptor Subunit 1 Deficits. Toxicology. April 2010. http://lib.bioinfo.pl/pmid:20381573

Flynn, J. (1993). Treating lead poisoning - an alternative therapist's view. http://www.lead.org.au/lanv1n1/lanv1n1-10.html

Franco, J., et al. (2007). Mercurial-Induced Hydrogen Peroxide Generation in Mouse Brain Mitochondria: Protective Effects of Quercetin. Chemical Research in Toxicology. http://lib.bioinfo.pl/pmid:17944542

Gadd, G., et al. (2001). Nutritional influence on fungal colony growth and biomass distribution in response to toxic metals. FEMS Microbiology Letters. November 2001. http://lib.bioinfo.pl/pmid:11731141

Genuis, S. (2009). Nowhere to hide: Chemical toxicants and the unborn child. Reproductive Toxicology 28. http://204.12.117.149/files/dmfile/Chemicaltoxicantsandtheunborn2009.pdf

Genuis, S. (2010). Elimination of persistent toxicants from the human body. Human & Experimental Toxicology. http://het.sagepub.com/content/30/1/3.full.pdf+html

Genuis, S. (2012). What's Out There Making Us Sick? Journal of Environmental and Public Health. http://www.hindawi.com/journals/jeph/2012/605137/

Georgiou, G. (2007). Natural Heavy Metal Chelators: Do They Work? Explore! Volume 16, Number 6. http://www.detoxmetals.com/content/HMD RESEARCH/BNJ.pdf

Georgiou, G. (2009). Curing the Incurable With Holistic Medicine: The DaVinci Secret Revealed. Belfast: WHS Holdings Ltd

Gianni, K. (2011). Healing Cancer World Summit. 25 oktober 2011. http://www.renegadehealth.com/cancer/blog/

Gilfillan, S. (1970). Roman culture and dysgenic lead poisoning. Edinburgh: The Mankind Quarterly.)

Gluckman, P., Hanson, M., Cooper, C., & Thornburg, K. (2008). Effect of In Utero and Early-Life Conditions on Adult Health and Disease. The New England Journal of Medicine. www.pinniped.net/gluckman2008.pdf

Goto, S. (2007). Comparative pathway maps (ana - syn). http://goto.kuicr.kyoto-u.ac.jp/SpringSeminar/pathway/pathway.html.

Grant, M. (1967). Handbook of preventive medicine and public health. Kimpton

Guide2herbalremedies.com (2011). Herbal Minerals: Potassium. http://guide2herbalremedies.com/herbal-minerals-potassium/

Halatcheva, L., & Nikolova, P. (1980). The effect of heavy metals (lead, manganese, mercury) on the concentration of free amino acids in the liver of rats. Archives of Toxicology Supplement. http://lib.bioinfo.pl/pmid:6933936

Harvard Medical School (2008). The dubious practice of detox. http://www.health.harvard.edu/healthbeat/HEALTHbeat_072208.htm

Health Information Encyclopedia (g.d.). Red bush tea red aspalathus. http://www.draligus.net/4659-red-bush-tea-red-aspalathus.html

68

HealthyStuff.org (2012). Study finds lead, cadmium, BPA and phthalates in gardening products. 3 mei 2012. http://www.ecocenter.org/press-release/2012/study-finds-lead-cadmium-bpa-and-phthalates-gardening-products

Healy, M. (2012). Cadmium in diet is linked to higher breast cancer risk. Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/2012/mar/15/health/la-he-cadmium-breast-cancer-20120315

Herbs2000.com. Kidney Stones. http://www.herbs2000.com/disorders/kidney_stones.htm

Hough, F., et al. (2010). Lifetime exposure to arsenic in residential drinking water in Central Europe. International Archives Occupational and Environmental Health. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20401490

Hu, P., et al. (2008). Quercetin relieves chronic lead exposure-induced impairment of synaptic plasticity in rat dentate gyrus in vivo. Naunyn-Schmiedeberg's Archives of Pharmacology. Mei 2008. http://lib.bioinfo.pl/pmid:18458876

Huang, S., et al. (2007). Attenuation of Long-Term Rhodiola rosea Supplementation on Exhaustive Swimming-Evoked Oxidative Stress in the Rat. Chinese Journal of Physiology. http://www.cps.org.tw/docs/52-5_7.pdf

International College of Integrative Medicine (2011). Why is it Important to Learn About Heavy Metal Toxicology? http://www.facebook.com/notes/integrative-medicine/why-is-it-important-to-learn-about-heavy-metal-toxicology/10150213551527995

Iturri, S., & Peña, A. (1986). Heavy metal-induced inhibition of active transport in the rat small intestine in vitro. Interaction with other ions. Comparative Biochemistry and Physiology - Part C. http://lib.bioinfo.pl/pmid:2874953

Jain, A., et al (2011). Therapeutic efficacy of silymarin and naringenin in reducing arsenic-induced hepatic damage in young rats. Ecotoxicology and Environmental Safety. http://lib.bioinfo.pl/pmid:20719385

Järup, L. (2003). Hazards of heavy metal contamination. British Medical Bulletin. http://bmb.oxfordjournals.org/content/68/1/167.full#F2

Jockers, D. (2011). Glutathione is the master super antioxidant of the body. Natural News. 14 september 2011. http://www.naturalnews.com/033569_glutathione_antioxidants.html

Kadirvel, R., et al. (2003). Ascorbic acid and alpha-tocopherol as potent modulators on arsenic induced toxicity in mitochondria. The Journal of Nutritional Biochemistry. Juli 2003. http://lib.bioinfo.pl/pmid:18375637

Kadirvel, R., et al. (2007). Supplementation of ascorbic acid and {alpha}-tocopherol prevents arsenic-induced protein oxidation and DNA damage induced by arsenic in rats. Human & Experimental Toxicology. December 2007. http://lib.bioinfo.pl/pmid:18375637

Kaplan, S. (2012). Toxic Taps: Lead is still the problem. American University School of Communication. 8 augustus 2012. http://investigativereportingworkshop.org/investigations/toxic-taps/story/toxic-taps-lead-is-still-the-problem/

Kim, J., & Sharma, R. (2003). Cytotoxicity of inorganic mercury in murine T and B lymphoma cell lines: involvement of reactive oxygen species, Ca(2+) homeostasis, and cytokine gene expression. Toxicology in Vitro. http://lib.bioinfo.pl/pmid:12849721

Kim, J., & Sharma, R. (2006). Cadmium-induced Apoptosis in Murine Macrophages is Antagonized by Antioxidants and Caspase Inhibitors. Journal of Toxicology and Environmental Health, Part A. http://lib.bioinfo.pl/pmid:16728380

Kind en Gezin (2011). Alarmerend veel zware metalen in babyvoeding. http://www.kindengezin.be/nieuws-en-actualiteit/2011/20110415-pb-alarmerend-veel-zware-metalen-in-babyvoeding.jsp

Kirby, D. (2011). Made in China: Our Toxic, Imported Air Pollution. Discover Magazine. April 2011 issue. http://discovermagazine.com/2011/apr/18-made-in-china-our-toxic-imported-air-pollution/article_view?b_start:int=0&-C

Kucharská, J., et al. (2004). Regeneration of coenzyme Q9 redox state and inhibition of oxidative stress by Rooibos tea (Aspalathus linearis) administration in carbon tetrachloride liver damage. Physiological Research. http://lib.bioinfo.pl/pmid:15479130

69

Kumar, P. (2009). Ascorbic acid, garlic extract and taurine alleviate cadmium-induced oxidative stress in freshwater catfish. Juni 2009. Science of the Total Environment. http://lib.bioinfo.pl/pmid:19552941

Laekeman, G., De Coster, S., & De Meyer, K. (2003). St. Mary's Thistle: an overview. Journal de Pharmacie de Belgique. http://lib.bioinfo.pl/pmid:12722542

Lawson, H., & Koch, L. (1996). Garlic: The Science and Therapeutic Application of Allium Sativum L. and Related Species: 2nd Edition. Williams & Wilkins

Lee, D., Jacobs, D., & Porta, M. (2009). Hypothesis: a Unifying Mechanism for Nutrition and Chemicals as Lifelong Modulators of DNA Hypomethylation. Environmental Health Perspectives. volume 117, number 12. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20049195

Lee, J., Kang, S., & Roh, J. (1999). Protective effects of garlic juice against embryotoxicity of methylmercuric chloride administered to pregnant Fischer 344 rats. Yonsei Medical Journal. http://lib.bioinfo.pl/pmid:10565261

Lehner, P. (2011). Global Phase-out of Lead in Gasoline Succeeds: Major Victory for Kids' Health. http://switchboard.nrdc.org/blogs/plehner/global_phase-out_of_lead_in_ga.html

Leonard, A. (2010). The Story of Stuff: How Our Obsession with Stuff Is Trashing the Planet, Our Communities, and Our Health-and a Vision for Change. Free Press.

Luisa, C. (2012). Top 5 best herbs for treating the flu. Natural News. 2 februari 2012. http://www.naturalnews.com/034851_flu_herbal_remedies_cures.html

Mansfield, B. (2011). Medicine and the New Genetics. US Office of Biological and Environmental Research, Human Genome Program. http://www.ornl.gov/sci/techresources/Human_Genome/medicine/medicine.shtml

Marnewick, J., et al. (2008). Chemoprotective properties of rooibos (Aspalathus linearis), honeybush (Cyclopia intermedia) herbal and green and black (Camellia sinensis) teas against cancer promotion induced by fumonisin B(1) in rat liver. Food and Chemical Toxicology. November 2008. http://lib.bioinfo.pl/pmid:19041360

Massadeh, A., et al. (2007). Garlic (Allium sativum L.) as a Potential Antidote for Cadmium and Lead Intoxication: Cadmium and Lead Distribution and Analysis in Different Mice Organs. Biological Trace Element Research. http://lib.bioinfo.pl/pmid:17916975

McLaughlin, M. (2012). Babies born into poverty are damaged forever before birth. The Scotsman. 24 januari 2012. http://www.scotsman.com/the-scotsman/scotland/babies_born_into_poverty_are_damaged_forever_before_birth_1_2072713

Mishra, D., & Flora, S. (2008). Quercetin Administration During Chelation Therapy Protects Arsenic-Induced Oxidative Stress in Mice. Biological Trace Element Research. http://lib.bioinfo.pl/pmid:18183357

Moore, M. (1996). Herbal tinctures in clinical practice 3.0. http://www.swsbm.com/ManualsMM/HerbTinct3.txt

Mutter J. et al. (2005). Mercury and autism: Accelerating Evidence? http://lib.bioinfo.pl/pmid:16264412

Muttera, J. (2010). Does Inorganic Mercury Play a Role in Alzheimer’s Disease? http://www.iaomt.org/news/files/files347/Mercury%20and%20Alzheimer%202010%20J%20AD.pdf

Mydetoxfood.com (2012). Heavy Metal Toxicity: A Guide to Metal Detoxification. http://mydetoxfood.com/heavy-metal-toxicity-a-guide-to-metal-detoxification/

Nagyova, A., Galbavy, S., & Ginter, E. (1994). Histopathological evidence of vitamin C protection against Cd-nephrotoxicity in guinea pigs. Experimental and Toxicologic Pathology. Maart 1994. http://lib.bioinfo.pl/pmid:8086781

Nandi, D., Partra, R., & Swarup, D. (2005). Effect of cysteine, methionine, ascorbic acid and thiamine on arsenic-induced oxidative stress and biochemical alterations in rats. Toxicology. Juli 2005. http://lib.bioinfo.pl/pmid:15863245

New York Public Interest Research Group (2011). NY group: Thermostats source of mercury pollution. The Wall Street Journal. http://online.wsj.com/article/APa2cbc03ed37f4eb282ebd81f36c0eeea.html

70

Nieuwsblad (2012). Waarom je make-up gevaarlijk is. http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=DMF20120224_023&_section=16126721

Noreen, E., et al (2012). The Effects of an Acute Dose of Rhodiola Rosea on Endurance Exercise Performance. Journal of Strength and Conditioning Research. Mei 2012. http://lib.bioinfo.pl/pmid:22643145

Novina, C., & Sharp, P. (2004). The RNAi revolution. Nature. Volume 430, juli 2004.

Office of Science Outreach Indiana University (2010). Metabolic Pathways. http://www.indiana.edu/~oso/Fructose/EnergyMetabolism.png

Oomen, A.G., et al. (2008). Exposure to chemicals via house dust. http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/609021064.pdf

Oppedijk, R. (2003). Veilig eten kan dat nog? Kosmos Uitgevers

Organic Herbs Medicine Cabinet (g.d.). Rose hips. http://www.dickcontino.com/rosehips.htm

Organicfacts.net (2011). Health Benefits of Potassium. http://www.organicfacts.net/health-benefits/minerals/health-benefits-of-potassium.html

Pabitra Bikash, P., et al. (2011). Modulation of mercury-induced mitochondria-dependent apoptosis by glycine in hepatocytes. Amino Acids. Maart 2011. http://lib.bioinfo.pl/pmid:21373768

Palmquist, R. (2011). Fenugreek: A Food And A Medicine. http://www.huffingtonpost.com/richard-palmquist-dvm/fenugreek-a-food-and-a-me_b_868534.html

Parker, S. (2007). History of Wheatgrass. http://altmed.creighton.edu/wheatgrass/history.htm

Passerini, L., & Welbourne, T. (1979). Organic mercurial diuresis: inhibition of glutamine utilization in the acidotic rat. Canadian Journal of Physiology and Pharmacology. Maart 1979. http://lib.bioinfo.pl/pmid:445225

Passos, C., et al. (2003). Eating tropical fruit reduces mercury exposure from fish consumption in the Brazilian Amazon. Environmental Research nr 93. http://www.geotop.ca/pdf/lucotteM/Passos_et_al_2003.pdf

Patrick, L. (2003). Toxic metals and antioxidants: Part II. The role of antioxidants in arsenic and cadmium toxicity. Alternative Medicine Review. April 2003. http://lib.bioinfo.pl/pmid:12777158

Pellati, F., et al. (2004). Analysis of phenolic compounds and radical scavenging activity of Echinacea spp. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis. http://lib.bioinfo.pl/pmid:15063463

Pert, C. (1999). Molecules of Emotion: The Science behind Mind-Body Medicine. Simon & Schuster

Phillip, J. (2011). Arginine lowers total body inflammation to help fight brain cancer. Natural News. 4 december 2011. http://www.naturalnews.com/034315_arginine_inflammation_brain_cancer.html

Pouls, G. (2005). The Chelation Controversy: How to Safely Detoxify Your Body. California: Basic Health Publication.

Pravel, D. (2012). Sulfur in broccoli and other cruciferous vegetables may hold the key to healing genetic diseases. Natural News. 16 februari 2012. http://www.naturalnews.com/034984_broccoli_sulfur_disease_prevention.html

PreventDisease.com (2012). Researchers Show Mercury Exposure Doubles Risk of Autoimmune Disorders. http://preventdisease.com/news/12/032612_Researchers-Show-Mercury-Exposure-Doubles-Risk-of-Autoimmune-Disorders.shtml

Pugliese, G. (2007). Toxins: Heavy Metals and Your Home. http://www.diseaseproof.com/archives/toxins-toxins-heavy-metals-and-your-home.html

Ramanathan, K. (2002). Effects of ascorbic acid and alpha-tocopherol on arsenic-induced oxidative stress. Human & Experimental Toxicology. December 2002. http://lib.bioinfo.pl/pmid:12540038

Ranheim, P. (2008). Chemical Sensitivity. American Academy of Environmental Medicine. http://www.aaemonline.org/chemicalsensitivitypost.html

Reinds, G., Ilyin, I., Groenenberg, B-J., Hettelingh, J-P. (2008). Critical and Present Loads of Cadmium, Lead and Mercury and their Exceedances, for Europe and Northern Asia. http://www.rivm.nl/thema/images/CCE08_Chapter_7_tcm61-41910.pdf

Robertson, K. (2005). DNA methylation and human disease. Nature Reviews Genetics. Volume 6, Augustus 2005

Rodriguez, L., Hengl, T., & Reuter, H.I., (2010) Heavy metals in European soils: a geostatistical analysis of the FOREGS Geochemical database. http://eusoils.jrc.ec.europa.eu/foregshmc/

71

Ronojoy, G., et al. (2004). Vitamin C and vitamin E protect the rat testes from cadmium-induced reactive oxygen species. Molecules and Cells. Februari 2004. http://lib.bioinfo.pl/pmid:15055539

Salinthone, S., et al. (2008). Lipoic Acid: a novel therapeutic approach for multiple sclerosis and other chronic inflammatory diseases of the CNS. Endocrine, Metabolic & Immune Disorders - Drug Targets. http://lib.bioinfo.pl/pmid:18537699

Salvador, L. (2011). Scientists Uncover New Pandemic. The Environmental Illness Resource. 10 januari 2011. http://www.ei-resource.org/columns/multiple-chemical-sensitivity/scientists-uncover-new-pandemic/

Schwartz, B. (2000). Past adult lead exposure is associated with longitudinal decline in cognitive function. Neurology. http://lib.bioinfo.pl/pmid:11071492

Sciencealerts.com (2010). A preliminary study: the anti-proliferation effect of salidroside on different human cancer cell lines. http://sciencealerts.com/stories/1015768/A_preliminary_study_the_antiproliferation_effect_of_salidroside_on_different_human_cancer_cell_lines.html

Senapati, S., et al. (2001). Effect of garlic (Allium sativum L.) extract on tissue lead level in rats. Journal of Ethnopharmacology. http://lib.bioinfo.pl/pmid:11448543

Sener, G., et al. (2006). Ginkgo biloba extract protects against mercury(II)-induced oxidative tissue damage in rats. Food and Chemical Toxicology. Augustus 2006. http://lib.bioinfo.pl/pmid:17267089

Sethi, J., et al. (2010). Antioxidant effect of Triticum aestivium (wheat grass) in high-fat diet-induced oxidative stress in rabbits. Methods & Findings in Experimental & Clinical Pharmacology. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20508870

Shade, S. (2011). Mercury Heavy Metals Toxins. http://www.youtube.com/watch?list=PL9772D116E8D7D4EA&feature=player_embedded&v=MTrAX16EjCA

Sharpe, M., Livingston, A., & Baskin, D. Thimerosal-Derived Ethylmercury Is a Mitochondrial Toxin in Human Astrocytes: Possible Role of Fenton Chemistry in the Oxidation and Breakage of mtDNA. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22811707

Shenawy, S., & Hassan, N. (2008). Comparative evaluation of the protective effect of selenium and garlic against liver and kidney damage induced by mercury chloride in the rats. Pharmacological Reports. http://lib.bioinfo.pl/pmid:18443381

Siao, F., et al. (2009). In Vitro Binding of Heavy Metals by an Edible Biopolymer Poly(gamma-glutamic acid). Journal of Agricultural and Food Chemistry. http://lib.bioinfo.pl/pmid:19128012

Sircus, M. (2011). Essentials of Natural Chelation. Dr. Sircus’ Blog. http://blog.imva.info/medicine/essentials-natural-chelation#_edn3

Smalinskiene, A., et al. (2007). Assessment of the effect of Echinacea purpurea (L.) Moench on apoptotic and mitotic activity of liver cells during intoxication by cadmium. Annals of the New York Academy of Sciences. http://lib.bioinfo.pl/pmid:17404071

Snijman, P., et al. (2009). Antioxidant activity of the dihydrochalcones Aspalathin and Nothofagin and their corresponding flavones in relation to other Rooibos ( Aspalathus linearis ) Flavonoids, Epigallocatechin Gallate, and Trolox. Journal of Agricultural and Food Chemistry. http://www.hubmed.org/display.cgi?uids=19722573

Soghoian, S. (2011). Heavy Metal Toxicity. http://emedicine.medscape.com/article/814960-overview

Son, M., et al. (2001). Potentiation of arsenic-induced cytotoxicity by sulfur amino acid deprivation (SAAD) through activation of ERK1/2, p38 kinase and JNK1: the distinct role of JNK1 in SAAD-potentiated mercury toxicity. Toxicology Letters. April 2001. http://lib.bioinfo.pl/pmid:11312036

Stacchiotti, A., et al. (2009). Stress proteins and oxidative damage in a renal derived cell line exposed to inorganic mercury and lead. Toxicology. Augustus 2009. http://lib.bioinfo.pl/pmid:19720107

Stein, A., et al. (1987). Utilization of methionine as a sulfhydryl source for metallothionein synthesis in rat primary hepatocyte cultures. Toxicology and Applied Pharmacology. http://lib.bioinfo.pl/pmid:3824386

72

Steunpunt Milieu en gezondheid (2011). VLAAMS HUMAAN BIOMONITORINGSPROGRAMMA 2007-2011. http://www.milieu-en-gezondheid.be/onderzoek/luik%2021/hotspots/genkzuid/resultaten/STP%20MG%20Resultatenrapport%20Genk-Zuid%20-%20definitief.pdf

Stryer, L. (1995). Biochemistry - fourth edition. New York: W. H. Freeman and Company

Tarrasón, L., & Gusev, A. (2008). Towards the development of a common EMEP global modeling framework. http://www.emep.int/publ/reports/2008/emep_technical_1_2008.pdf

The Campaign for Safe Cosmetics (2011). Lead in Lipstick. http://safecosmetics.org/article.php?id=223

The Merck Index (2001). An encyclopedia of chemicals, drugs, and biologicals, 2001. Merck Research Laboratories.

Tsuruoka, S., et al. (2000). Acute effect of cadmium-metallothionein on glucose and amino acid transport across the apical membrane of the rabbit proximal tubule perfused in vitro. Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics. Februari 2000. http://lib.bioinfo.pl/pmid:10640317

Tuberose.com. Heavy Metal Toxicity. http://tuberose.com/Heavy_Metal_Toxicity.html

Tuff, A., & Ball, H. (2009). THE DETOX DOSSIER. http://www.senseaboutscience.org/data/files/resources/48/Detox-Dossier-Embargoed-until-0001-5th-jan-2009.pdf

U.S. Department of Energy (2008). Human Genome Program: Genomics and Its Impact on Science and Society. https://public.ornl.gov/site/gallery/originals/Caduceus_with_DNA_Helix_-_original.jpg

Udasin, S. (2012). Lack of training in environmental health. Israeli researchers say doctors nationwide are uninformed about diseases caused by pollutants. The Jerusalem Post. 6 juli 2012. http://www.jpost.com/Health/Article.aspx?ID=272992&R=R1

University of Maryland Medical Center (2011). Echinacea. http://www.umm.edu/altmed/articles/echinacea-000239.htm

van Halem, D., Bakker, A., & van Dijk, J. (2009). Arsenic in drinking water: not just a problem for Bangladesh. http://www.drink-water-eng-sci-discuss.net/2/51/2009/dwesd-2-51-2009-print.pdf

Van Hellemont, J. (1988). Fytotherapeutisch compendium. Bohn Stafleu Van Loghum

van Leemput, G. (2010). Heilzame kruidenrecepten van broeder Guy. Meinema

Verhelst, G. (2010). Groot Handboek Geneeskrachtige planten 4de druk. Mannavita

Virgolini, M., et al. (2008). Influence of low level maternal Pb exposure and prenatal stress on offspring stress challenge responsivity. Neurotoxicology. November 2008. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2612940/

Wagner, C., et al. (2010). Comparative study of quercetin and its two glycoside derivatives quercitrin and rutin against methylmercury (MeHg)-induced ROS production in rat brain slices. Archives of Toxicology. http://www.springerlink.com/content/jn1057425446h765/?MUD=MP

Watson, I. (2009). The Homeopathic Miasms: A Modern View. Cornwall: Cutting Edge Publications

Wheeler, T. (2012). New health issues tied to low-level lead exposure. http://articles.baltimoresun.com/2012-07-13/health/bs-hs-low-level-lead-health-effects-20120713_1_low-levels-lower-levels-exposure

Wiglea, D., Arbuckleb, T., Turnera, M, et al (2008). Epidemiologic Evidence of Relationships Between Reproductive and Child Health Outcomes and Environmental Chemical Contaminants. Journal of Toxicology and Environmental Health. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18470797

World Health Organization (2007). Health risks of heavy metals from long-range transboundary air pollution. http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/78649/E91044.pdf

Worthington, V. (2001). Nutritional Quality of Organic Versus Conventional Fruits, Vegetables, and Grains. The Journal of Alternative and Complementary Medicine. Volume 7, nummer 2. http://journeytoforever.org/farm_library/worthington-organic.pdf

Wright, R., et al. (2012). Cadmium Exposure and Neurodevelopmental Outcomes in U.S. Children. Environmental Health Perspective. http://ehp03.niehs.nih.gov/article/fetchObjectAttachment.action?uri=info%3Adoi%2F10.1289%2Fehp.1104152&representation=PDF

73

Wu, Y., et al. (2009). Hepatoprotective effects of salidroside on fulminant hepatic failure induced by D-galactosamine and lipopolysaccharide in mice. Journal of Pharmacy and Pharmacology. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19814871

Young, A. (2012). EPA, CDC officials testify to Senate on child lead poisoning. JC Online. http://www.jconline.com/article/20120713/NEWS/307130018/EPA-CDC-officials-testify-Senate-child-lead-poisoning?nclick_check=1

Young, S. (2012). Skin products tainted with mercury. http://thechart.blogs.cnn.com/2012/03/06/skin-products-tainted-with-mercury/

Zhong, Y., et al. (2008). Effect of glutathione and methionine on the distribution and methylic metabolism of arsenic speciation in mice exposed to arsenic through drinking water. Juli 2008. http://lib.bioinfo.pl/pmid:18839517

Zierold, K. (2000). Heavy metal cytotoxicity studied by electron probe X-ray microanalysis of cultured rat hepatocytes. Toxicology in Vitro. http://lib.bioinfo.pl/pmid:11033068

Afbeeldingen op bladzijde 35-36

Fenegriek: http://raf.dessins.free.fr/2bgal/img/dessins-gravures%20flore/dessin%20couleur%20ancien%20de%20fleur%20-%20Trigonella%20foenum-graecum.jpg

Knoflook: http://www.zum.de/stueber/oskamp/band7/screen/IMG_8372.jpg

Venkel: http://www.difossombrone.it/images/piantemedicinali/foeniculum_vulgare.jpg

Ginkgo: http://www.planetbotanic.ca/images/ginkgo8.jpg

Hondsroos: http://www.ayeshahauer.com/photos/RosaCanina.jpg

Mariadistel: http://www.theeshop.nl/images/kruiden/mariadistel.gif

Rode zonnehoed: http://www.lejca.si/rastline/e/images/botanical-echinacea_purpurea.jpg

Rooibos: http://www.nal.usda.gov/curtis/thumbs/344a.jpg

Gerstgras: http://4.bp.blogspot.com/_RE9feh5Huqo/TPSFdL7BuuI/AAAAAAAADhU/DLyU8m4w9Ik/s1600/Illustration_Hordeum_vulgare0B.jpg

Tarwegras: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/73/Illustration_Triticum_aestivum1.jpg

Rozenwortel: http://www.flickr.com/photos/austin-hypnosis/277611699/

74

BIJLAGE 1: EEN PREVENTIEF 7-PUNTENPLAN

Genen schakelen zichzelf niet aan of uit. Iets in de omgeving veroorzaakt genactiviteit. We

hebben gezien hoe zware metalen uit het milieu onze cellen en onze genen beïnvloeden en

zo bijdragen tot ziekten.

In de eerste plaats zal er heel wat bereikt worden via wetgeving in verband met de

productie en uitstoot van schadelijke chemische stoffen in de omgeving. Onderzoekers en

politici zouden op zoek moeten gaan naar manieren om de duizenden niet-geteste

chemische stoffen die worden gebruikt in de voedsel- en watervoorziening te elimineren,

alsook zware metalen in andere consumentenproducten, aangezien zij grote uitwerking

hebben op het menselijk genoom. Als we niet worden blootgesteld aan chemicaliën,

zouden velen van ons geen ziekten ontwikkelen in de eerste plaats.

Maar we zijn zo ver niet. Toch, in afwachting tot actie, ben ik ervan overtuigd dat we

gezondheidsproblemen gerelateerd aan zware metalen zelf binnen enkele generaties de

wereld kunnen uithelpen. Genetische veranderingen hebben duizenden jaren nodig om

zich over de hele bevolking te verspreiden, epigenetische veranderingen daarentegen

hebben veel sneller impact.

In 2011 voedden onderzoekers van het Victor Chang Cardiac Research Institute gele

muizen een dieet rijk aan choline en methionine. Gele muizen ontwikkelen meestal

diabetes type II en obesitas. Zij zagen dat de nakomelingen van die muizen geen diabetes

en obesitas ontwikkelden over vijf generaties, als het voedingssupplement aangehouden

werd. Toen ze het dieet stopzetten, ontdekte de wetenschapers dat obesitas en diabetes

terug opdoken na twee generaties. De 6e generatie behield een herinnering aan het dieet.

Met de 7e generatie werd het epigenetische geheugen gewist (Cropley, 2012).

Wat het dieet deed was het onderdrukken van zwaarlijvigheid door een bepaald gen uit te

schakelen. Of meer in moleculaire termen: de juiste voeding verhoogt de hoeveelheid

methionine, die methylgroepen kunnen doneren aan DNA.

Met gebruik van de juiste levenstijl, voeding en kruiden kunnen wij onze genen

beschermen op epigenetisch niveau.

En het kan nog sneller gaan dan enkele generaties als meerdere personen dezelfde

stappen tegelijk nemen voor ze kinderen krijgen, zodat de epigenetische veranderingen

kunnen worden doorgegeven door hen allemaal.

75

De beste bescherming tegen ziekten die beïnvloed worden door zware metalen is volgens

mij kiezen voor:

1. De juiste kruiden

In het kader van deze thesis pleit ik om dit te realiseren door een reeks beschermende

kruiden die schadelijke stoffen binden. Kruidenthee van fenegriek-zaad en venkel-zaad of

kruidendecoct van rooibos-kruid en hondsroos-vrucht in combinatie met een tinctuur van

ginkgo-blad, mariadistel-zaad, rode zonnehoed-kruid en rozenwortel-wortel of een tinctuur

van knoflook-bol, of van gerst- en tarwe-gras maken de cellen gezonder. Wanneer de

cellen een gezonde omgeving krijgen, werken ze optimaal. In een ongezonde omgeving

falen zij en wordt u ziek.

2. De juiste voeding

Uit onderzoek in het Braziliaanse Amazonegebied blijkt dat die mensen die meer tropisch

fruit zoals ananas, mango, papaya, bananen, sinaasappels, mandarijnen, kokos, avocado

en passievrucht eten lagere kwikconcentraties in het haar hebben. De bio-actieve stoffen

en voedingsvezels die aanwezig zijn in tropisch fruit ondersteunen de binding, vervoer en

uitscheiding van kwik (Passos, 2003). Algemeen raad ik aan het advies van Jan Dries te

volgen (1997). Tropisch fruit bezorgt ons de hoogste kwaliteit van bloed, aangevuld met

veel verse groenten, noten, zaden en pitten. Zo bevatten waterkers, ajuin, mierikswortel,

bieslook, okkernoten, zonnebloempitten en pompoenzaden heel wat van de in dit eindwerk

vermeldde inhoudsstoffen.

Kies daarbij voor biologische voeding. Er komen minder zware metalen voor in biologische

gewassen dan in conventionele gewassen. De biologische versies bevatten vaker lagere

hoeveelheden lood, kwik en cadmium dan vergelijkbare conventionele gewassen

(Worthington, 2001).

3. Beweging

Beweging is belangrijk om gifstoffen te verwijderen uit het lichaam. Beweging verbetert de

uitscheiding van opgeslagen toxines in de vetcellen via de longen en via transpiratie

(Genuis, 2010). Door 20 minuten beweging drie keer per week - van wandelen tot een

licht joggen, van fietsen tot zwemmen, liefst in de open lucht - activeren we onze

stofwisseling, tanken we zuurstof, spoelen we onze lichaamseigen 'aan-en afvoerleidingen’

goed door, en verzekeren we een goede aanvoer van voedingsstoffen naar alle delen van

het lichaam om toxines te neutraliseren.

76

4. Sauna

Talrijke studies hebben bevestigd dat bezoek aan de sauna de uitscheiding van toxische

stoffen verbetert en de accumulatie van zware metalen in het lichaam vermindert (Genuis,

2010). Let wel: dit mag maximaal 30 minuten, met er net na een koele douche van 20 °C

en goed afdrogen, omdat de verwijdering van zweet reabsorptie van toxines voorkomt.

5. Verlaag stress

Een studie van januari 2012 door de Schotse Universiteit van Glasgow, waarin 239

mensen uit zowel de armste als de meest welvarende gebieden van Glasgow waren

betrokken, bleek dat als gevolg van stressvolle omstandigheden, zwangere vrouwen in

arme gebieden meer kans maken om het DNA van hun kinderen negatief te beïnvloeden,

in de vorm van hypomethylatie. Senior onderzoeker dr. Paul Shiels en professor Carol

Tannahill concludeerden dat "de gezondheid van de baby's geboren in kansarme gebieden

beschadigd worden voor de rest van hun leven. Psychologische en sociologische stress

beïnvloedt genen." (McLaughlin, 2012)

Maar ook op individueel niveau moeten mensen overwegen om ontspanningstechnieken

aan hun dag toe te voegen. Stress moduleert de effecten van blootstelling aan lood

(Virgolini, 2008). Meditatie van slechts 15 minuten per dag, en een positieve mentale

toestand, verhoogt de productie van immuuncellen (Grant, 1967). Bovendien is een goede

ademhaling essentieel voor onze gezondheid Zonder goede ademhaling kunnen we onze

mitochondriën niet voldoende zuurstof leveren, waardoor ze niet de noodzakelijke ATP

kunnnen produceren voor maximale energie en een optimale gezondheid.

6. Omgeving

Het is aangewezen de blootstelling aan zware metalen binnenshuis te beperken. Studies

tonen dat de concentratie van gifstoffen binnenhuis ligt 2 tot 6 maal zo hoog als buiten

(Salvador, 2011). Omdat mensen 80 procent van hun tijd binnenskamers doorbrengen,

zou het verbeteren van de luchtkwaliteit op kantoor of thuis door een goede verluchting

meer invloed hebben op de volksgezondheid dan het verminderen van de luchtvervuiling

buitenshuis.

Het is tevens belangrijk voldoende met nat te poetsen om opwaaiend huisstof te vermijden

en de zware metalen in huisstof (vooral lood) weg te spoelen (Oomen et al., 2008).

“Regular dusting is the best way to protect children from toxic chemicals” (Bates, 2011).

In ons drinkwater zijn heel wat zware metalen te vinden. Het is aangeraden een waterfilter

te installeren. De beste waterfilters maken gebruik van omgekeerde osmose. Omgekeerde

osmose is een scheidingsproces dat water onder hoge druk door een membraan duwt dat

ontworpen is om alleen zuiver water door te laten, terwijl het schadelijke stoffen

77

vasthoudt. Sommige van deze waterfilters kosten slechts €250. Als dat niet past het

budget is een Brita waterfilter alvast aan te raden. Maar dat systeem met ‘actieve kool’

daarin houdt niet alle zware metalen tegen.

Afbeelding 17. Vergelijking van waterzuiveringstechnologieën. Home-water-purifiers-and-filters.com

7. Informatie

Mensen worden ziek mede door het gebrek aan informatie hoe verontreiniging van het

milieu de immuunrespons schaadt. Het is essentieel om u verder te informeren over de

elementen die ik in dit eindwerk aanreik.

Medische studenten in Israël, de Verenigde Staten en Europa zijn niet geïnformeerd over

de ziekten veroorzaakt door schadelijke stoffen, rapporteert een studie van de Israel Public

Health Coalition in juni 2012. "Our primary care physicians place little emphasis on

environmental health education and environmental toxicology,” zegt Stephanie Rieger van

de Haifa International School. Van de 25 universiteiten - 10 in Verenigde Staten, 10 in

Europa en 5 in Israël – waren er slechts 6 cursussen in verband met milieu en gezondheid

opgenomen in de programma’s van klinische geneeskunde (Udasin, 2012).

Omdat het publiek vertrouwt op huisartsen tot de verbetering van hun gezondheid en

welzijn, is het van het grootste belang dat deze personen "a more comprehensive

education in respect to environmental health” ontvangen. “Core education seems to be the

best device for informing primary care physicians and health workers about the risks and

illnesses associated with the environment,” schrijft Rieger.

78

BIJLAGE 2: DE BIJSLUITERS BIJ DE KRUIDENBEREIDINGEN

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER

Herbbert Resist Kruidenthee Fenegriek (Trigonella foenum-graecum L.) & venkel (Foeniculum vulgare Mill.)

Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit kruidenmiddel inneemt want er staat belangrijke informatie in voor u.

- Gebruik deze kruidenbereiding altijd zorgvuldig zoals beschreven in deze bijsluiter, dan bereikt u het beste resultaat.

- Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met Bert Maes (0497 97 41 44)

- Raadpleeg uw arts als u last krijgt van een van de bijwerkingen die in rubriek 4 staan of als zich niet in de bijsluiter vermelde negatieve

bijwerkingen voordoen.

1. WAARVOOR WORDT DIT MIDDEL GEBRUIKT?

Zware metalen zoals arseen, lood, kwik en cadmium zijn algemeen aanwezig in de lucht die we inademen, in het water dat we drinken, in

het eten dat we eten, in de kleren die we dragen, in het materiaal dat we gebruiken thuis en op het werk. Zware metalen worden in de

klinische praktijk zelden aangewezen als een van de oorzaken van ziektesymptomen. Nochtans gaat het om de giftigste stoffen op deze

aarde en komen we er zeer frequent mee in contact. Ze belasten ons lichaam en dragen bij tot onze gezondheidsklachten.

Herbbert Resist Kruidenthee helpt uw weerstand tegen zware metalen te versterken, verhoogt uw energie en ondersteunt u tot optimale

gezondheid. Dit kruidenmiddel is uitsluitend bedoeld voor preventief gebruik, niet voor curatieve doeleinden.

2. WANNEER MAG U DIT MIDDEL NIET GEBRUIKEN OF MOET U ER EXTRA VOORZICHTIG MEE ZIJN?

Niet gebruiken bij

- allergie voor fenegriek

- allergie voor venkel

- zwangerschap

- borstvoeding

- aandoeningen die hormoonafhankelijk zijn of bij een voorgeschiedenis daarvan: borst-, baarmoeder-, baarmoederhals- of

eierstokkanker, endometriose, baarmoederfibromen, trombose of embolie.

- de laatste 14 dagen voor een chirurgische of tandheelkundige ingreep

- een actieve bloeding

- kinderen onder de 2 jaar

Onder controle van een arts gebruiken bij

- diabetes of neiging tot hypoglycemie

- een voorgeschiedenis van bloedingen of bij een maagaandoening

- diverticulitis, diverticulose, maag- of duodenumulcus, oesophale reflux, gastrointastinale aandoeningen, spastische colon, colitis

ulcerosa

Interacties met geneesmiddelen:

- oraal ingenomen medicijnen, supplementen ook kruiden best een uur op afstand van deze kruidenthee innemen

- niet combineren met bloedsuikerverlagende middelen of met insuline omdat deze kruidenthee bloedsuikerverlagend kan werken

- kan het effect van cholesterolverlagende medicijnen vergroten

- kan de werking van anticonceptiva, hormonale substitutie en steroïden beïnvloeden

- kan bij gebruik van MAO-inhibitoren (bepaalde antidepressiva) bloeddrukstijging veroorzaken

- niet combineren met bloedverdunnende medicijnen zoals warfarine, aspirine, ibuprofen...

- voorzichtig zijn bij medicijnen tegen hartritmestoornissen, kaliumdrijvende of kaliumsparende middelen en anti-astmamedicijnen

3. HOE GEBRUIKT U DEZE KRUIDENTHEE?

Gebruik deze kruidenbereiding altijd precies zoals hieronder beschreven. Twijfelt u over het juiste gebruik? Neem dan contact op met Bert

Maes (0497 97 41 44).

De aanbevolen dosering is 2 tassen per dag. Het heeft vanuit het oogpunt van preventie geen zin om meer dan 2 tassen per dag van deze

kruidenthee te drinken.

Schep per tas 6 gram in een papieren theefilterzakje, voeg daarbij 150 ml water van 85 °C, laat dit 10 minuten afgedekt trekken, haal het

zakje uit de tas en laat de thee afgedekt afkoelen tot 37 °C. Laat bij elke slok de thee wat in uw mond circuleren alvorens door te slikken.

4. MOGELIJKE BIJWERKINGEN

- De kruidenthee heeft geen bijwerkingen bij de aangegeven dosis.

- Een overdosis kan epileptiforme convulsies, beven, longoedeem, ademnood, onrusttoestanden en hallucinaties geven.

- Het gebruik van fenegriek kan een karakteristieke geur aan de adem geven.

- Bij langdurig gebruik: regelmatig borstcontrole, controleren of er geen veranderingen optreden in het menstruatiepatroon, zorg voor

een goed voorbehoedsmiddel tijdens het gebruik van fenegriek

5. UITERSTE GEBRUIKSDATUM EN SPECIALE VOORZORGSMAATREGELEN BIJ BEWAREN

Gebruik dit middel niet langer dan één jaar na de aangegeven bereidingsdatum. Die is te vinden op het etiket.

Bewaar de kruidenthee op een koele, droge en donkere plaats.

Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER

Herbbert Resist Kruidendecoct Hondsroos (Rosa canina L.) & rooibos (Aspalathus linearis (Burm.f.) R. Dahlgr.)

Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit kruidenmiddel inneemt want er staat belangrijke informatie in voor u.

- Gebruik deze kruidenbereiding altijd zorgvuldig zoals beschreven in deze bijsluiter, dan bereikt u het beste resultaat.

- Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met Bert Maes (0497 97 41 44)

- Raadpleeg uw arts als zich negatieve bijwerkingen voordoen.

1. WAARVOOR WORDT DIT MIDDEL GEBRUIKT?

Zware metalen zoals arseen, lood, kwik en cadmium zijn algemeen aanwezig in de lucht die we inademen, in het water dat we drinken, in

het eten dat we eten, in de kleren die we dragen, in het materiaal dat we gebruiken thuis en op het werk. Zware metalen worden in de

klinische praktijk zelden aangewezen als een van de oorzaken van ziektesymptomen. Nochtans gaat het om de giftigste stoffen op deze

aarde en komen we er zeer frequent mee in contact. Ze belasten ons lichaam en dragen bij tot onze gezondheidsklachten.

Herbbert Resist Kruidendecoct helpt uw weerstand tegen zware metalen te versterken, verhoogt uw energie en ondersteunt u tot optimale

gezondheid. Dit kruidenmiddel is uitsluitend bedoeld voor preventief gebruik, niet voor curatieve doeleinden.

2. WANNEER MAG U DIT MIDDEL NIET GEBRUIKEN OF MOET U ER EXTRA VOORZICHTIG MEE ZIJN?

Er zijn geen contra-indicaties of interacties met geneesmiddelen gekend.

3. HOE GEBRUIKT U DEZE KRUIDENDECOCT?

Gebruik deze kruidenbereiding altijd precies zoals hieronder beschreven. Twijfelt u over het juiste gebruik? Neem dan contact op met Bert

Maes (0497 97 41 44).

De aanbevolen dosering is 5 tassen per dag.

Schep per tas 5 gram in een papieren theefilterzakje, leg het in een kookpot, overgiet met 150 ml koud water per tas, breng aan de kook en

laat 10 min afgedekt sudderen, haal het zakje uit de pot en laat de thee afgedekt afkoelen tot 37 °C. Laat bij elke slok de thee wat in uw

mond circuleren alvorens door te slikken.

4. MOGELIJKE BIJWERKINGEN

Deze kruidendecoct is zeer veilig en heeft geen bekende bijwerkingen.

5. UITERSTE GEBRUIKSDATUM EN SPECIALE VOORZORGSMAATREGELEN BIJ BEWAREN

Gebruik dit middel niet langer dan één jaar na de aangegeven bereidingsdatum. Die is te vinden op het etiket.

Bewaar de kruidenbereiding op een koele, droge en donkere plaats.

Mag nooit in metalen recipiënten bewaard worden, want het vitaminegehalte wordt er sterk door aangetast.

Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.

5. TER INFORMATIE

Dit is een ideaal alternatief voor koffie (Coffea arabica) en traditionele thee (Camellia sinensis) omdat het geen caffeïne bevat en als

dusdanig zelfs niet bij verhoogd gebruik kan leiden tot zenuwachtigheid, angst, hartkloppingen, beven, maaglast, slapeloosheid, etc...

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER

Herbbert Resist Tinctuur A Ginkgo (Ginkgo biloba L.), mariadistel (Silybum marianum (L.) Gaertn.),

rode zonnehoed (Echinacea purpurea (L.) Moench) & rozenwortel (Rhodiola rosea L.)

Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit kruidenmiddel inneemt want er staat belangrijke informatie in voor u.

- Gebruik deze kruidenbereiding altijd zorgvuldig zoals beschreven in deze bijsluiter, dan bereikt u het beste resultaat.

- Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met Bert Maes (0497 97 41 44)

- Raadpleeg uw arts als u last krijgt van een van de bijwerkingen die in rubriek 4 staan of als zich niet in de bijsluiter vermelde negatieve

bijwerkingen voordoen.

1. WAARVOOR WORDT DIT MIDDEL GEBRUIKT?

Zware metalen zoals arseen, lood, kwik en cadmium zijn algemeen aanwezig in de lucht die we inademen, in het water dat we drinken, in

het eten dat we eten, in de kleren die we dragen, in het materiaal dat we gebruiken thuis en op het werk. Zware metalen worden in de

klinische praktijk zelden aangewezen als een van de oorzaken van ziektesymptomen. Nochtans gaat het om de giftigste stoffen op deze

aarde en komen we er zeer frequent mee in contact. Ze belasten ons lichaam en dragen bij tot onze gezondheidsklachten.

Herbbert Resist Tinctuur A helpt uw weerstand tegen zware metalen te versterken, verhoogt uw energie en ondersteunt u tot optimale

gezondheid. Dit kruidenmiddel is uitsluitend bedoeld voor preventief gebruik, niet voor curatieve doeleinden.

2. WANNEER MAG U DIT MIDDEL NIET GEBRUIKEN OF MOET U ER EXTRA VOORZICHTIG MEE ZIJN?

Niet gebruiken bij

- allergie voor ginkgo

- allergie voor mariadistel, rode zonnehoed of andere planten uit de Asteraceae-familie

- uitblijven van menstruatrie of overdreven menstrueel bloedverlies

- de laatste 14 dagen voor een chirurgische of tandheelkundige ingreep

- een actieve bloeding

- zwangerschap

- borstvoeding

- kinderen onder de 6 jaar

- gedecompenseerde levercirrhose

- manisch depressiviteit of manieën

Onder controle van een arts gebruiken bij

- voorgeschiedenis van bloedingen of bij een maagaandoening

- patiënten met een verhoogd risico op hersenbloeding of herseninfarct

- collageenziekten/bindweefselziekten (lupus, slerodermie), multiple sclerose, andere auto-immuunziekten, AIDS, HIV, tuberculose,

leukose, kanker en leukemie, nierziekten, diabetes

Interacties met geneesmiddelen:

- niet combineren met bloedverdunnende medicijnen zoals warfarine, aspirine, ibuprofen,...

- niet combineren met antidepressiva of anti-epilleptica

- niet combineren met bloeddrukverlagende medicijnen

- niet combineren met immunosupressiva

- niet combineren met thiazide-diuretica

- niet combineren met bètablokkers

3. HOE GEBRUIKT U DEZE TINCTUUR?

Gebruik deze kruidenbereiding altijd precies zoals hieronder beschreven. Twijfelt u over het juiste gebruik? Neem dan contact op met Bert

Maes (0497 97 41 44).

De aanbevolen dosering is 3x30 druppels per dag. Het heeft vanuit het oogpunt van preventie geen zin om meer in te nemen.

Druppel de aangegeven dosis in een kwart glas water of vruchtensap. Even in de mond circuleren en doorslikken.

[! NA 3 WEKEN INNAME EEN STOP INLASSEN VAN 2 WEKEN]

4. MOGELIJKE BIJWERKINGEN

- Bij minder dan 1 op 100 personen kunnen lichte maagdarmstoornissen optreden (misselijkheid, krampen, dyspepsie); nog minder

frequent zijn klachten als duizeligheid, hartkloppingen, allergische huiduitslag

- Bij personen met een zeer slechte hersendoorbloeding kan een lichte en snel voorbijgaande hoofdpijn optreden

- Overdosering kan maagdarmstoornissen (diarree, braken), dermatitis (huidontsteking), orthostatische hypotensie, duizeligheid,

oorsuizen, hoofdpijn, misselijkheid, koorts of slapeloosheid teweegbrengen

- Rekening houden met mogelijk wat verhoogde bloedingsneigingen bij tanden poetsen, kwetsuren...

- Door de ontgifting kan wel eventueel kortstondige hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, opgeblazen gevoel, winderigheid,

onregelmatige stoelgang of diarree optreden

- Kan een licht prikkelend of verdovend effect op de tong veroorzaken

- Kan de eerste weken aanleiding geven tot levendige dromen (geen nachtmerries)

5. UITERSTE GEBRUIKSDATUM EN SPECIALE VOORZORGSMAATREGELEN BIJ BEWAREN

Gebruik dit middel niet langer dan 5 jaar na de aangegeven bereidingsdatum. Die is te vinden op het etiket.

Bewaar de tinctuur op een koele, droge en donkere plaats.

Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER

Herbbert Resist Tinctuur B Knoflook (Allium sativum L.)

Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit kruidenmiddel inneemt want er staat belangrijke informatie in voor u.

- Gebruik deze kruidenbereiding altijd zorgvuldig zoals beschreven in deze bijsluiter, dan bereikt u het beste resultaat.

- Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met Bert Maes (0497 97 41 44)

- Raadpleeg uw arts als u last krijgt van een van de bijwerkingen die in rubriek 4 staan of als zich niet in de bijsluiter vermelde negatieve

bijwerkingen voordoen.

1. WAARVOOR WORDT DIT MIDDEL GEBRUIKT?

Zware metalen zoals arseen, lood, kwik en cadmium zijn algemeen aanwezig in de lucht die we inademen, in het water dat we drinken, in

het eten dat we eten, in de kleren die we dragen, in het materiaal dat we gebruiken thuis en op het werk. Zware metalen worden in de

klinische praktijk zelden aangewezen als een van de oorzaken van ziektesymptomen. Nochtans gaat het om de giftigste stoffen op deze

aarde en komen we er zeer frequent mee in contact. Ze belasten ons lichaam en dragen bij tot onze gezondheidsklachten.

Herbbert Resist Tinctuur B helpt uw weerstand tegen zware metalen te versterken, verhoogt uw energie en ondersteunt u tot optimale

gezondheid. Dit kruidenmiddel is uitsluitend bedoeld voor preventief gebruik, niet voor curatieve doeleinden.

2. WANNEER MAG U DIT MIDDEL NIET GEBRUIKEN OF MOET U ER EXTRA VOORZICHTIG MEE ZIJN?

Niet gebruiken bij

- Maagdarmlast

- acute of chronische ontstekingen van het maagslijmvlies

- hypothyreïdie of verminderde schildklierwerking

- de laatste 14 dagen voor een chirurgische of tandheelkundige ingreep

- een actieve bloeding

- kinderen onder de 12 jaar

Onder controle van een arts gebruiken bij

- diabetes en neiging tot hypoglycemie

- lage bloeddruk

- voorgeschiedenis van bloedingen, maagaandoeningen of hypothyreoïdie

Interacties met geneesmiddelen:

- niet combineren met bloedverdunnende medicijnen zoals warfarine, aspirine, ibuprofen,...

- niet combineren met bloedsuikerverlagende middelen of met insuline omdat deze tinctuur bloedsuikerverlagend kan werken

- kan het effect van cholesterolverlagende medicijnen vergroten

- voorzichtig zijn bij medicijnen tegen hartritmestoornissen,

- er zijn mogelijk interacties met bloeddrukverlagende medicijnen

- er zijn mogelijk interacties met HIV-medicijnen: deze worden sneller afgebroken als een knoflookpreparaat wordt ingenomen

- er zijn mogelijk interacties met medicijnen voor de schildklierfunctie

- kan het effect van het schimmeldodend medicijn amfotericine B verhogen

- kan de werking van het medicijn ciclosporine verminderen

3. HOE GEBRUIKT U DEZE TINCTUUR?

Gebruik deze kruidenbereiding altijd precies zoals hieronder beschreven. Twijfelt u over het juiste gebruik? Neem dan contact op met Bert

Maes (0497 97 41 44).

De aanbevolen dosering is 3x25 druppels per dag. Het heeft vanuit het oogpunt van preventie geen zin om meer in te nemen.

Druppel de aangegeven dosis in een kwart glas water of vruchtensap. Even in de mond circuleren en doorslikken. Om de onaangename

geur van knoflook te vermijden kan u deze bereiding best combineren met Herbbert Resist Tinctuur C. De bestanddelen daarin helpen om

de geur te neutraliseren.

4. MOGELIJKE BIJWERKINGEN

- Er zijn nauwelijks bijwerkingen te vrezen, wel kunnen ze adem en huid doen geuren. Deze onaangename geur kan verminderd

worden door tegelijkertijd melk, peterselie, spirulina, chlorella, gerstegras, tarwegras, pepermunt, menthol, chlorofyl, kervel of

kruidnagel te gebruiken (bijvoorbeeld met Herbbert Resist Tinctuur C).

- Kan misselijkheid veroorzaken

- Mogelijk wat verhoogde bloedingsneigingen bij tanden poetsen, kwetsuren, menstruatie

- Bij hoge doses meer kans op zuurbranden bij zwangerschap

- Geeft bij zogende vrouwen mogelijk een onaangename smaak aan de moedermelk

5. UITERSTE GEBRUIKSDATUM EN SPECIALE VOORZORGSMAATREGELEN BIJ BEWAREN

Gebruik dit middel niet langer dan 5 jaar na de aangegeven bereidingsdatum. Die is te vinden op het etiket.

Bewaar de tinctuur op een koele, droge en donkere plaats.

Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER

Herbbert Resist Tinctuur C Gerst-gras (Hordeum vulgare L.) & tarwe-gras (Triticum aestivum L.)

Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit kruidenmiddel inneemt want er staat belangrijke informatie in voor u.

- Gebruik deze kruidenbereiding altijd zorgvuldig zoals beschreven in deze bijsluiter, dan bereikt u het beste resultaat.

- Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met Bert Maes (0497 97 41 44)

- Raadpleeg uw arts zich negatieve bijwerkingen voordoen.

1. WAARVOOR WORDT DIT MIDDEL GEBRUIKT?

Zware metalen zoals arseen, lood, kwik en cadmium zijn algemeen aanwezig in de lucht die we inademen, in het water dat we drinken, in

het eten dat we eten, in de kleren die we dragen, in het materiaal dat we gebruiken thuis en op het werk. Zware metalen worden in de

klinische praktijk zelden aangewezen als een van de oorzaken van ziektesymptomen. Nochtans gaat het om de giftigste stoffen op deze

aarde en komen we er zeer frequent mee in contact. Ze belasten ons lichaam en dragen bij tot onze gezondheidsklachten.

Herbbert Resist Tinctuur C helpt uw weerstand tegen zware metalen te versterken, verhoogt uw energie en ondersteunt u tot optimale

gezondheid. Dit kruidenmiddel is uitsluitend bedoeld voor preventief gebruik, niet voor curatieve doeleinden.

2. WANNEER MAG U DIT MIDDEL NIET GEBRUIKEN OF MOET U ER EXTRA VOORZICHTIG MEE ZIJN?

Er zijn geen nevenwerkingen of waarschuwingen bekend behalve onderstaande interacties.

Interacties met geneesmiddelen:

- werkt bloedsuikerverlagend, dus opletten met bloedsuikerverlagende medicijnen en met insuline

- niet combineren met bloedverdunnende medicijnen zoals warfarine, aspirine, ibuprofen,...

3. HOE GEBRUIKT U DEZE TINCTUUR?

Gebruik deze kruidenbereiding altijd precies zoals hieronder beschreven. Twijfelt u over het juiste gebruik? Neem dan contact op met Bert

Maes (0497 97 41 44).

De aanbevolen dosering is 3x100 druppels per dag. Het heeft vanuit het oogpunt van preventie geen zin om meer in te nemen.

Druppel de aangegeven dosis in een kwart glas water of vruchtensap. Even in de mond circuleren en doorslikken. Kan eventueel

gecombineerd worden met Herbbert Resist Tinctuur B, voor een versterkte werking.

4. MOGELIJKE BIJWERKINGEN

Geen bekend.

5. UITERSTE GEBRUIKSDATUM EN SPECIALE VOORZORGSMAATREGELEN BIJ BEWAREN

Gebruik dit middel niet langer dan 5 jaar na de aangegeven bereidingsdatum. Die is te vinden op het etiket.

Bewaar de tinctuur op een koele, droge en donkere plaats.

Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.

Zware metalen en ziekten

Kruidenbereidingen die u beschermen

Arseen, lood, kwik en cadmium zijn algemeen

aanwezig in de lucht die u inademt, in het water dat u

drinkt, in het eten dat u consumeert, in de make-up

die u draagt, in het materiaal dat u gebruikt thuis en

op uw werk.

Zware metalen worden in de klinische praktijk zelden

aangewezen als een van de oorzaken van

ziektesymptomen. Nochtans gaat het om de giftigste

stoffen op deze aarde en komt u er zeer frequent mee

in contact. Er is geen ontsnappen aan. Ze belasten uw

lichaam en dragen bij tot uw gezondheidsklachten.

Dit eindwerk beschrijft de mechanismen waarmee

zware metalen bijdragen tot ziekten, de aanwezigheid

en gezondheidsrisico’s van zware metalen in ons

milieu, de kruiden en de bereidingen die u zelf met

kruiden kan maken om uw weerstand tegen zware

metalen te versterken en om uw energiepeil te

verhogen. Dit werk bevat meer dan 170 referenties

naar wetenschappelijke studies.