7/22/2019 EIH_2010_2011_2.Vize

1/2

o Y.r.Elektrik Mhendisligi Blmr:JektrikTesisleri Anabilim Dali 1/2... Dt~.5ellin 235 2 ENERJi iLETiM H TL Ri [ G 1 ]

2010-2011 2retim Vili Bahar Variyili 2. Vize Sinavi Sorulari: 10.05.2011 saat 1330(A-201)ACIKLAMALAR: Birinci soru zorunlu olup 40 puan degerindedir. Ikinci sorunun siklan arasindan 6 tanesi secilecektir:her sik 10puandir. Sorularin zm iin gerekli bagintilar (YARDiMCi BILGILER), her sorunun sonunda verilmistir.Ders notu/Kitap kapalidir. Cevaplarinizda gerekli islem asamalarini ve birimleri mutlaka gsteriniz. Tm siklan birkez okumadan cevaplama islemine baslamayiniz; bu amala 20 dakikalik n inceleme sresi verilmistir. Sorulardaistenenler italik karakterde yazilmistir. + Smav sresi (net): 20+60=80 dakika dir.SORU i. Dz arazide kurulu 380 kV 954 MCM iletkenli bir enerji iletim hattinda yillik bakim alismasi yapilacaktir;enerji kesildikten sonra bir teknisyen faz iletkeni zerine (yatay tegetli noktaya) ikarilacaktir. Sabah saatlerinde, henzenerji kesilmeden nce, 15 oC sicaklikta iletkenin sehimi 13.45 m dir. gleden sonra 40 oC sicaklikta bakim isleminebaslanmistir. Teknisyenin agirligi (gvenlik aparati ile birlikte) 100 kg dir. Aski noktasindaki gerilme; sabah saatlerinde1.00 birim (per-unit) ise, gleden sonra ka birim per-unit) olur? (NOT: Direk aikligi 400 m, iletken kesiti 546.2 mm2,iletken agirligi 1.826 kg/m, elastik uzama katsayisi (ilk) 1/5100 mm2/kg, elastik uzama katsayisi (son) 1/6800mm2/kg,termik uzama katsayisi 19.5x 10-6 irC dir. . Joule kayiplarinin 75 oClik sicaklik artisina yol atigi kabul edilecektir.). . 2 22 2 22 2(Y. BILGILER: y=g/q . f= (ya )/(8cr). (Yi a )/(24cri )-cri Ee-Etti = Y2 a )/(24cr2)-cr2Ee-Ei2 . craski=r+ yxf .)(Not: DHD den bulunacak 3. dereceden denklemin kkn hesaplarken, ilk deneme degerini 6.52 seiniz.)SORU 2. . NOT: Asagidaki siklar birbirinden bagimsizdir; toplam 6 sik cevaplandirilacaktir:a) Sehim hesabi iin; byk aikliklarda a2/(8c)+0.0026 (a3/c3)bagintisi, kk aikliklarda ise a2/(8c) bagintisikullanilmaktadir. Sehim parametresi c nin degisik degerleri iin, sehimler arasindaki fark 0.1 m den kkoldugunda aikligi (a*) hesaplatan ve sonuta a* degerlerini topluca yazdiran algoritmanin akis diyagraminiiziniz. (Not: a iin baslangi degeri 1000m alinacaktir; c degerleri ise 1250, 1500, 1750ve 2000 m dir.)b) Sekil 2.b deki bogaz atlama hattinda kullanilan sehim sablonunda maksimum sehim egrisinin denklemifmax=12x0-6a2dir. Bogazdan geecek gemiler iin maksimum ykseklik 80 m olduguna gre, direk aikligininfonksiyonu olarak yer klerans) egrisinin denklemini bulunuz. ~ Iletken agirligi/ekme kuvveti oranini bulunuz.c) Bir ACSR iletkenin egrisi su hiperbolik fonksiyonla modellenmistir: y=1000xcosh(x/l0O). Bu fonksiyonun

7. dereceden Maclaurin seri ailimini hesaplatan ve sonucu kesirli biimde veren MA TLAB komutlariniyaziniz.d) Bir DHD nin ara islemleri sonucunda elde edilen 3. dereceden denklem 1280 3+ 1679.40 2=61105 dir.Bu denkleminkkn Cardano yntemi vardimivla hesaplayiniz. (Not: 3 ondaliktan sonra yuvarlatma yapilabilir)(YARDiMCi BILGI: Cardano yntemine gre x3+ax2+bx+c=0denkleminin kk syle hesaplanir:p=b-(a2/3); q=C+(2a3-9ab)/27 ; u=[-q/2+(q2/4+p3/27)l/2]i13olmak zere x=u-p/(3u)-a/3 dr. )e) Bir hattin (ek yksz halde iken) ti anindaki sehimi fi (m) ve t2anindaki sehimi f2(m) -yksek znrlgesahip kamerayla llerek- kayit edilmistir (f2> fi olup t saniye birimindedir). ~ Sehimin gradyentininifadesini; t dzleminde ve s dzleminde yaziniz. ~ Sehimin gradyenti Fourier serisine neden ailamaz?t) Kuzey-Gneyynnde kurulu bir iletim hattinda direk aikligi boyunca iletken agirligi 300 kg/faz veDogudanesen rzgar kuvveti 60 kg/faz dir. .. Kuvvetleri (i, j, k) uzay koordinatlarinda ifade ediniz. ~ Ayni rzgar hiziGneybatidanetkimis olsaydi, bileske kuvvetteki ve salinim aisindaki mutlakfarklari bulunuz.g) Saat 5ode, +20 oCsicaklikta, 13-14 no.lu direkler arasindaki sehimin ifadesi 1.6x4002/(8T+20)ir. Saat 1351de,iletken zerine her birinin agirligi 400 gram olan 100 adet gmen kus kondugunda, sehimin ifadesiniyaziniz.h) Bir lkede iletimhatlarinin maliyeti, direk aikligina bagli olarak; daglik araziler iin md glik=fi(a).../km vedz araziler iin mdz=f2(a)../km seklinde tanimlanmistir (Burada fi(a) ve f2(a)kuadratik fonksiyonlardir.)~ Kot farklarindan kaynaklanan MALIYETI 400 m lik direk aikligi iin ifade ediniz. .. BuMALIYETIminimumyapan aikligi ifade ediniz. .. Bu MALIYETIN (0...600) m bandinda ortalamasini ifade ediniz.i) Bir iletimhattinda;.1O,15,20, 25, 30, 35 ve 40 oCtik ortam sicakliklari iin ilkel sehim degerleri,sirasiyla 14.79, 15.04, 15.28, 15.52, 15.76, 16.00 ve 16.24m dir. Bu veri setine iliskin grafigi izdirecekMATLAB komutlarini yaziniz. (Not: Dsey eksende -sehim (m), yatay eksende -sicaklik (oC) ve grafiginst blmnde ilkel sehimlerin sicakliga bagli degisimi yazili olacaktir.)j) 141 direkli iletimhattinda toplam direk yksekligi IH) ile aiklik (a) arasinda su matematiksel Iliskiverilmistir:IH=1.618x 1o-4a2+ 55xlO4/a + 8.09 a + 11. Ekonomik direk aikligini ve ekonomik direk boyu11ubulunuz.(Not: Denklemin deneme-yani lmayntemi ile zm sirasinda ilk deneme degerini 260 seiniz.)

k) Bir ACSR iletkenin alminyum damarlarinin kompozisyonu syledir: 37x02.80 mm, 108x03.90 mm ve40x04.05 mm. ACSR iletkene 2 ton ekme kuvveti uygulandiginda, elik damarlar 1.1 ton ile zorlanmaktadir.~ Alminyum damarlarin zorlanmalarini, kg) ve kg/mm2)olarak bulunuz. ~ D Alambert yasasini gerekleyiniz.

7/22/2019 EIH_2010_2011_2.Vize

2/2

~/2..i) Diiek a~ikligi400 m ve kot farki 40 in olan bir iletim hattinda yatay tegetli nokta, yksekteki aski noktasindanitibaren 300 m sag tarafta olusmustur. Sehimi hesaplayiniz. (Y. BILGILER: x=ch/a+al2 - f=a2/(8cxcos8) -)in) 3x954 MCM iletkenli hatta CARDINAL'in agirligi elik (St) koruma telinin agirliginin 3.6 katina esittir. ..Sehimler (t) iin fsl=0.7fAcsRliskisi olduguna gre, TAcSRTsi, GI,ACSRGi.Sive gjaz/gsi oranlarini bulunuz.o) Avusturya'da normal buz yk, EN 50341-3'e gre, 4+0.2d...[N/m) bagintisiyla hesaplanmaktadir.

d=30 mm iin; Avusturya'daki iki kat buz yk (A) ile X lkesindeki ortalama buz yk (B) arasinda A=Bmesitligi vardir. m degerini bulunuz. (Not: X lkesinin yzlm 1,000,000 km2 olup buz yk; 250,000 km21ikblgede 0.2(d)I12...[kg/m] ve 350,000 km2lik blgede ise 0.3(d)i12...[kg/m] bagintilariyla hesaplanmaktadir.)o) Bir ACSR iletkene laboratuar ortaminda kopma deneyi uygulanmistir. Buna gre gerilme (cr);0:5tii .'; :.'.:. i'#so-~