egzamin maturalny maj 2014 poziom … podstawowy... · na karcie odpowiedzi wpisz swój numer pesel...
TRANSCRIPT
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz cia egzaminu.
Uk
ad g
rafi
czn
y ©
CK
E 2
01
3
Miejsce
na naklejk
z kodem
WPISUJE ZDAJ CY
KOD PESEL
EGZAMIN MATURALNY
Z HISTORII
POZIOM PODSTAWOWY
Instrukcja dla zdaj cego
1. Sprawd , czy arkusz egzaminacyjny zawiera 29 stron
(zadania 1 – 37). Ewentualny brak zg o
przewodnicz cemu zespo u nadzoruj cego egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym
przy ka dym zadaniu.
3. Pisz czytelnie. U ywaj d ugopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie u ywaj korektora, a b dne zapisy wyra nie przekre l.
5. Pami taj, e zapisy w brudnopisie nie b d oceniane.
6. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej
naklejk z kodem.
7. Nie wpisuj adnych znaków w cz ci przeznaczonej
dla egzaminatora.
MAJ 2014
Czas pracy:
120 minut
Liczba punktów
do uzyskania: 100
MHI-P1_1P-142
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
2
Zadanie 1. (3 pkt) Przyporz dkuj wybrane obiekty architektoniczne, spo ród przedstawionych
na ilustracjach, do kr gów kulturowych wymienionych w tabeli. Wpisz odpowiedni
liter do w a ciwej rubryki.
A. B.
C. D.
Sztuka wiata, t. 2, Warszawa 1990, s. 27; J. Ruffieux, Tak yli ludzie [...], Wroc aw 1991, s. 33;
A. Mason, Historia sztuki zachodniej, Warszawa 2009, s. 25;
http://cnes.cla.umn.edu/courses/archaeology/3152/CNES3152Lectures.pdf.html [dost p 30.12.2012].
Kr g kulturowy Litera, któr oznaczono obiekt
1) kultura grecka epoki klasycznej
2) kultura babilo ska
3) kultura myke ska
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy 3
Zadanie 2. (3 pkt) Na podstawie tekstów i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
ród o 1. Wspó czesny historyk o warunkach naturalnych Grecji [fragment]
W przeciwie stwie do wi kszo ci pa stw orientalnych, rozwijaj cych si w dolinach
wielkich rzek, [...] losy Grecji pozbawionej dzia ania tego czynnika u o y y si odmiennie
[...]. Zaledwie 20–30% obszaru przypada o tu na powierzchni uprawn . Reszt obszaru
zajmowa y góry i nieu ytki, g ównie pastwiska. [...] Ma o urodzajna z natury ziemia grecka
stawia a cz owiekowi trudne zadania do pokonania.
J. Wolski, Historia powszechna. Staro ytno , Warszawa 2002, s. 110.
ród o 2. Herodot, Dzieje [fragment] Herodot – grecki historyk, y w V w. p.n.e., odby podró e do Egiptu, Babilonu, Syrii.
Egipcjanie, którzy zamieszkuj [delt Nilu], w porównaniu ze wszystkimi innymi lud mi
i z reszt Egipcjan, z najmniejszym trudem zbieraj plony z ziemi: wszak nie potrzebuj si
biedzi , eby p ugiem rozrywa bruzdy, albo kopa , albo wykonywa jak inn prac z tych,
którymi reszta ludzi trudzi si dla zasiewu, lecz u nich rzeka sama z siebie przybywa,
nawadnia pole, a nawodniwszy je, znowu opada; wtedy ka dy obsiewa sw rol
i [...] oczekuje niw.
Herodot, Dzieje, Wroc aw 2005, s. 122.
ród o 3. Tekst egipski zamieszczony na papirusie [fragment]
Robaki zjad y mu po ow ywno ci, [hipopotam] drug . Mnóstwo myszy wyl g o si
w polu, szara cza wyt pi a byd o, wróble rozkrad y ziarno. O n dza dla rolnika! [...] A tu
zjawia si pisarz, eby zabra zbo e. Towarzysze jego maj kije w r kach [...] i mówi : Oddaj
ziarno – nie ma go wcale. Wi c rozci gni tego na ziemi bij .
Te sty ród owe do nauki historii w szkole, nr 1, Warszawa 1959, s. 7–8.
A. Na podstawie róde 1. i 2. wyja nij, co mog o mie wp yw na opini Herodota
o pracy ch opów mieszkaj cych w delcie Nilu.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
B. Na podstawie ród a 3. okre l powinno ch opa egipskiego wobec faraona.
.......................................................................................................................................................
C. Na podstawie w asnej wiedzy podaj przyk ad obowi zków ch opa egipskiego wobec
faraona, o których nie wspomniano w ród ach 2. i 3.
.......................................................................................................................................................
Wype nia
egzaminator
Nr zadania 1. 2.A. 2.B. 2.C.
Maks. liczba pkt 3 1 1 1
Uzyskana liczba pkt
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
4
Zadanie 3. (2 pkt) Spo ród wymienionych wydarze wybierz chronologicznie pierwsze i oznacz je liter A,
a potem – chronologicznie ostatnie i oznacz je liter B.
bitwa pod Issos zburzenie Kartaginy bitwa pod Maratonem zdobycie Rzymu przez Wandalów w czenie Galii do pa stwa rzymskiego zdobycie Jerozolimy przez Babilo czyków
Zadanie 4. (2 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Platon, Uczta [fragment]
Ka dy odla z kielicha troch napoju na cze bogów, pochwali boga piewem wedle
zwyczaju i przyst pili do trunków. [...] Uchwalili [...], eby precz posz a flecistka [...], niech
sobie sama gra, je li ma ochot , albo niewiastom, tam w dalszych pokojach [...].
[Eryksimachos powiedzia ] – Dzisiaj zabawiajmy si rozmow . I je li pozwolicie, spróbuj
wam te zaproponowa temat do dyskusji [...], a niechaj Fajdros pierwszy zaczyna [mówi ],
bo i le y na pierwszym miejscu.
S. Sprawski, G. Chomicki, Staro ytno . Teksty ród owe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole
redniej, Kraków 1999, s. 176–177.
A. Podkre l poprawne zako czenie zdania.
W tek cie opisano form spotkania towarzyskiego w staro ytnej Grecji, nosz c nazw
1. gimnazjon.
2. sympozjon.
3. muzejon.
B. Podaj polski termin pochodz cy od greckiej nazwy spotkania towarzyskiego, które
zosta o opisane w tek cie ród owym. Wyja nij znaczenie polskiego terminu.
Polski termin ................................................................................................................................
Wyja nienie znaczenia .................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 5. (3 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Diodor Sycylijski, Biblioteka historyczna [fragment]
Appiusz Klaudiusz [...] pomiesza [...] senat, wci gaj c na list [senatorów] nie tylko ludzi
znakomitego rodu i góruj cych powag , jak to by o zwyczajem, lecz wielu prostych
obywateli, […] z tego powodu bardzo si oburzyli ludzie che pi cy si swym urodzeniem.
[…] Widz c, e ci gn na siebie nienawi ze strony najznakomitszych obywateli, unika
nara ania si komukolwiek […]. Przy uk adaniu listy senatorów nie usun adnego
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
5
z senatorów ciesz cych si z s aw [...]. Appiusz Klaudiusz [...] przeprowadzi do Rzymu
wodoci g [...]. Potem [...] cz zwanej od niego [drogi] [z] Rzymu do Kapui wy o y
twardymi kamieniami.
S. Sprawski, G. Chomicki, Staro ytno . Teksty ród owe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole
redniej, Kraków 1999, s. 225–226.
A. Podaj nazw urz du, którego sprawowanie przez Appiusza Klaudiusza wywo a o
reakcj obywateli opisan w tek cie.
.......................................................................................................................................................
B. Wyja nij znaczenie obiektów wspomnianych w tek cie dla miasta i pa stwa.
Nazwa obiektu i znaczenie ...........................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nazwa obiektu i znaczenie ...........................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 6. (2 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Kasjusz Dion, Historia rzymska [fragment]
Rzymianie tak dalece nienawidzili samego tytu u monarchy, e w adców swych nie
nazwali ani dyktatorami, ani królami, ani jakim innym tego rodzaju tytu em, chocia wobec
oddania im steru rz dów nie mo na zaprzeczy , e Rzymianie podlegali w adzy królewskiej.
[W adcy] ci cz sto bywaj konsulami, a zawsze ilekro znajd si poza murami Rzymu
okre laj si prokonsulami. [...] W adza trybu ska [...] daje im prawo zniesienia zarz dze
ka dego innego urz dnika. [...] Wszystkie godno ci przyj li z czasów republika skich z tymi
samymi nazwami, aby zachowa pozór, e nie otrzymali adnej w adzy bez przyznania
ze strony ludu.
Teksty ród owe do nauki historii w szkole, nr 3, Warszawa 1961, s. 33–34.
A. Podaj nazw formy ustrojowej cesarstwa rzymskiego, której dotyczy tekst.
.......................................................................................................................................................
B. Podkre l poprawne zako czenie zdania.
Opisan w tek cie form rz dów w Rzymie zapocz tkowa
1. Oktawian August.
2. Neron.
3. Dioklecjan.
4. Konstantyn I Wielki.
Wype nia
egzaminator
Nr zadania 3. 4.A. 4.B. 5.A. 5.B. 6.A. 6.B.
Maks. liczba pkt 2 1 1 1 2 1 1
Uzyskana liczba pkt
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
6
Zadanie 7. (2 pkt) Na podstawie róde wykonaj polecenie.
ród o 1. Mapa. Plemiona polskie
Na podstawie: Atlas historyczny Polski, Wroc aw 1987, s. 4.
ród o 2. Tabela. Nazwa Polska w obcych j zykach
J zyk Nazwa Polska w obcym j zyku
niemiecki Polen
w gierski Lengyelország (czyt. Lendzielorsag)
Wyja nij pochodzenie nazwy Polska w podanych j zykach.
w j zyku niemieckim .............................................................................................................
................................................................................................................................................
w j zyku w gierskim .............................................................................................................
................................................................................................................................................
Zadanie 8. (2 pkt) Do bitew wymienionych w tabeli dobierz w adców, którzy w nich uczestniczyli.
Odpowiedzi wybierz spo ród podanych i wpisz je do w a ciwych rubryk tabeli.
Boles aw Chrobry, Henryk Pobo ny, W adys aw okietek, W adys aw Jagie o
Bitwa W adca
1) bitwa pod Legnic
2) bitwa pod P owcami
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
7
Zadanie 9. (2 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Tymczasem królowie i ksi ta s siedni, ka dy od swej strony, gn bili Polsk i do swego
w adztwa ka dy przy cza [...] grody graniczne [...]. I cho tak wielkie krzywdy i kl ski
znosi a Polska od obcych, to jeszcze [...] dr czona by a przez w asnych mieszka ców.
Albowiem niewolnicy powstali na panów, [...] sami si do rz dów wynosz c [...]. Nadto
jeszcze, porzucaj c wiar katolick [...], podnie li bunt przeciw biskupom i kap anom Bo ym
i niektórych [...] mieczem zg adzili, a innych [...] ukamienowali. Wtedy to Czesi zniszczyli
Gniezno i Pozna i zabrali cia o w. Wojciecha. Ci za , co uszli z r k wrogów lub którzy
uciekali przed buntem swoich poddanych, uchodzili za rzek Wis na Mazowsze.
Gall Anonim, Kronika polska, Wroc aw 2003, s. 42– 43.
A. Wyja nij, dlaczego d ugoletnie wojny w pierwszej po owie XI w. mia y wp yw
na reakcj spo ecze stwa, o której mowa w tek cie ród owym.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
B. Podaj imi i przydomek w adcy Polski, który podj dzie o odbudowy pa stwa
po kryzysie opisanym w tek cie ród owym.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 10. (2 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Dokument immunitetowy dla biskupa pozna skiego Bogufa a (1246 rok)
Niech b dzie wiadome wszystkim, e my, Przemys , z Bo ej aski ksi Polski […]
powodowani mi o ci , jak ywimy […] do czcigodnego ojca naszego pana Bogufa a,
biskupa pozna skiego, i do jego Ko cio a.
1. Przyznajemy temu biskupowi i jego nast pcy wolno lokowania wsi tego biskupstwa
na prawie niemieckim. [...]
3. A nadto, zastrzegaj c dla naszego tylko s du jedynie sprawy o g ow i cz onki, zwalniamy
ca kowicie i we wszystkim w a cicieli [posiadaczy] od s du czy jurysdykcji wszystkich
wojewodów, kasztelanów albo innych s dziów, tak aby odno nie […] ich skarg nie
inaczej, jak przed obliczem pana swego, biskupa lub so tysa, w poszczególnych sprawach
mieli odpowiada .
Wiek V–XV w ród ach. Wybór tekstów ród owych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii,
studentów i uczniów, oprac. M. Soba ska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1999, s. 228.
A. Wyja nij, jaki wp yw na rozwój gospodarczy terenów nale cych do biskupstwa
pozna skiego mog a mie decyzja, o której mowa w pierwszym punkcie dokumentu.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Wype nia
egzaminator
Nr zadania 7. 8. 9.A. 9.B. 10.A.
Maks. liczba pkt 2 2 1 1 1
Uzyskana liczba pkt
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
8
B. Rozstrzygnij, czy nadanie tego immunitetu wzmacnia o, czy – os abia o w adz
ksi cia. Odpowied uzasadnij. .......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 11. (3 pkt) Uzupe nij schemat: wpisz obok numerów 1, 2, 3 w a ciwe nazwy grup spo ecznych
mieszkaj cych w redniowiecznych miastach.
Zadanie 12. (4 pkt) Na podstawie róde i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
ród o 1. Piecz majestatyczna Kazimierza Wielkiego z 1336 roku (awers)
Obja nienie: w otoku piecz ci biegnie napis: „+ KAZIMIRUS. DI. GRA. REX POLONIE
CCOVIE. SADOM. SIRAD. LANC. CUYAV. POMORAIE”, czyli „+ Kazimierz z Bo ej
aski król Polski (pan ziem) Krakowa, Sandomierza, Sieradza, czycy, Kujaw, Pomorza”.
M. Tymowski, redniowiecze. wiczenia ród owe z historii dla szko y redniej, t. 2, Warszawa 1999, s. 181.
najemni pracownicy
ubodzy wyrobnicy
ebracy
najbogatsi kupcy
mistrzowie cechowi 1. ................
2. ...............
3. ...............
drobni kupcy
rzemie lnicy
kramarze
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
9
ród o 2. Mapa. Zmiany terytorialne pa stwa polskiego za panowania Kazimierza
Wielkiego
Na podstawie: Atlas historyczny Polski, Wroc aw 1987, s. 12–13.
A. Wyja nij, dlaczego w ród ziem wymienionych na awersie piecz ci nie ma Rusi
Halickiej.
.......................................................................................................................................................
B. Podaj nazw ziemi wymienionej na awersie piecz ci, a nienale cej do pa stwa
polskiego do ko ca panowania Kazimierza Wielkiego. Wyja nij, dlaczego w adca
Polski tytu owa si panem tej ziemi oraz pod czyim panowaniem znajdowa a si
ta ziemia.
Nazwa ziemi: ................................................................................................................................
W adca Polski tytu owa si panem tej ziemi, gdy .....................................................................
.......................................................................................................................................................
Nazwa pa stwa, pod którego panowaniem znajdowa a si ta ziemia: .........................................
Wype nia
egzaminator
Nr zadania 10.B. 11. 12.A. 12.B.
Maks. liczba pkt 1 3 1 3
Uzyskana liczba pkt
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
10
Zadanie 13. (4 pkt) Na podstawie róde wykonaj polecenia.
ród o 1. Jana D ugosza Roczniki, czyli Kroniki s awnego Królestwa Polskiego [fragment]
Jako król, [...] bi si do zmroku z nieprzyjacielem, i odpar szy Turków, ciga ich blisko
dziesi tysi cy kroków od zamku Warny, sk d by wyruszy . [...] Sam król [...] walczy do
upad ego; [...] nie z o y [...] ani na chwil or a, lecz s aw rycersk przenosz c nad ocalenie
i mier chwalebn nad ywot [...], rzuci si w najg stszy t um nieprzyjació [...], a w ko cu
otoczony [...] t umami barbarzy ców, leg mierci bohatera, z po wi ceniem krwi w asnej,
kl sk nies ychan ca ego chrze cija stwa i Polski […].
ród o 2. Anonim turecki Kronika z XV w. [fragment]
Albowiem w sercu [...] króla zwyci y a pokusa szatana, czyni c go zbyt ufnym [w swe
si y]. W zarozumia o ci swej uwa aj c si za bohatera, s dzi , e wojska [tureckie] on jeden
rozp dzi i dlatego uderzy w ich rodek [...]. Gdy jednak dotar do skraju szyku, ko jego
potkn si , a on sam spad ze na twarz. W tym miejscu znajdowa o si dwu janczarów, [...]
którzy [...] uci li g ow [...] króla.
Wielka historia Polski, t. 3, Kraków 1999, s. 156–157.
ród o 3. Tablica genealogiczna Jagiellonów [fragment]
Na podstawie: Dynastie Europy, pod red. A. M czaka, Wroc aw 2003, s. 174–176.
El bieta
Bonifacja
† 1399
W adys aw Warne czyk,
król polski 1434,
król w gierski 1440
* 1424 † 1444
– ma e stwo * – urodzi /a si † – zmar /a
c. – córka
1, 2, 3, 4 – numery oznaczaj ce kolejne ony w adcy oraz potomstwo z tych ma e stw
W adys aw Jagie o,
wielki ksi litewski 1377, król polski 1386
* 1351 † 1434
1. Jadwiga, c. Ludwika, króla w gierskiego i polskiego
2. Anna, c. hrabiego Cilly
3. El bieta, c. Ottona z Pilczy
4. Zofia, c. ksi cia Andrzeja Holsza skiego
Jadwiga
* 1408
† 1431
Kazimierz Jagiello czyk,
wielki ksi litewski 1440,
król polski 1447
* 1427 † 1492
El bieta, c. Albrechta Habsburga
1 2 4 4
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
11
A. Porównaj oceny postawy króla przedstawione w ród ach 1. i 2.
......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
B. Wyja nij, co mog o mie wp yw na opinie o w adcy zaprezentowane w ród ach 1. i 2.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
C. Na podstawie róde 1., 2. i 3. rozstrzygnij, które spo ród zda podanych w tabeli s
fa szywe. Wpisz obok tych zda s owo fa sz.
1. W adys aw III oraz Kazimierz Jagiello czyk byli synami W adys awa
Jagie y z ma e stwa z Zofi Holsza sk .
2. Nast pca W adys awa Jagie y na tronie polskim by jego najstarszym
dzieckiem.
3. Kazimierz Jagiello czyk dopiero trzy lata po mierci brata koronowa si
na króla Polski.
4. Unia personalna Polski i W gier za panowania w adcy, którego mier
opisano w ród ach 1. i 2., trwa a 10 lat.
Zadanie 14. (2 pkt) Na podstawie danych z wykresu i w asnej wiedzy wykonaj polecenie.
Wykres. Zmiany populacji Majów w XVI w. na obszarze wspó czesnej Gwatemali1
1.99
0.43
0.13
0
0.5
1
1.5
2
2.5
1480 1500 1520 1540 1560 1580 1600 1620
Rok
mlnosób
Na podstawie: Wielka historia wiata, t. 6, Kraków 2005, s.169.
1 W XVI w. obszar ten by cz ci prowincji Nowa Hiszpania.
Wype nia
egzaminator
Nr zadania 13.A. 13.B. 13.C.
Maks. liczba pkt 1 1 2
Uzyskana liczba pkt
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
12
Podaj dwie przyczyny zmian w liczbie Majów w XVI w. na obszarze wspó czesnej
Gwatemali.
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Zadanie 15. (3 pkt) Spo ród wymienionych wydarze wybierz te, do których dosz o w redniowieczu. Wpisz
je w wykropkowanych miejscach.
powstanie Akademii Krakowskiej, noc w. Bart omieja w Pary u,
wykonanie przez Wita Stwosza o tarza dla ko cio a Mariackiego w Krakowie,
spalenie Jana Husa na stosie, budowa Kaplicy Zygmuntowskiej, powstanie zakonu jezuitów
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Zadanie 16. (2 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Miko aj Kopernik, O obrotach sfer niebieskich – Przedmowa [fragment]
Dostatecznie jasno, Ojcze wi ty, zdaj sobie spraw z tego, e znajduj si ludzie, którzy
gdy tylko pos ysz , i w tych moich ksi gach [...] przypisuj jakie ruchy kuli ziemskiej,
zaraz podnios krzyk, e nale y mnie wraz z takim przekonaniem pot pi . [...] By mo e,
e znajd si tacy, co lubi bredzi i mimo zupe nej nieznajomo ci nauk matematycznych
[...], na podstawie jakiego miejsca w Pi mie wi tym, t umacz c le i wykr tnie,
odpowiednio do ich zamierze , o miel si pot pia moj teori . [...] Dzie a matematyczne
pisane s dla matematyków, którzy – o ile si nie myl – dostrzegaj , e te moje trudy
przynios pewn korzy Ko cio owi powszechnemu, nad którym w adz sprawuje teraz
Twoja wi tobliwo .
T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w ród ach – nie tylko pisanych, dla liceum ogólnokszta c cego, liceum
profilowanego i technikum. Staro ytno i redniowiecze, Toru 2004, s. 201.
A. Wyja nij, dlaczego Miko aj Kopernik obawia si reakcji Ko cio a na opublikowanie
swojego dzie a.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
13
B. Na podstawie w asnej wiedzy oce , czy obawa Miko aja Kopernika by a s uszna.
Odpowied uzasadnij.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 17. (3 pkt) Na podstawie ryciny i w asnej wiedzy wykonaj polecenie.
Rycina opublikowana przez protestantów, XVI wiek
Encyklopedia edukacyjna, t. 24, Warszawa 2008, s. 40.
Wyja nij wymow ryciny, interpretuj c jej elementy graficzne.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Wype nia
egzaminator
Nr zadania 14. 15. 16.A. 16.B. 17.
Maks. liczba pkt 2 3 1 1 3
Uzyskana liczba pkt
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
14
Zadanie 18. (2 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Andrzej Frycz Modrzewski, Mowy [fragment]
Wypowiedzmy, co my limy o tej ustawie, któr za zgod senatu i szlachty wyda król,
mianowicie, e nie wolno odt d nikomu z mieszczan nabywa posiad o ci wiejskich, te za ,
które przedtem nabyli, musz sprzeda . [...] Ja przeto, cho oboje moi rodzice pochodzili
ze szlachty, to jednak, poniewa kieruje mn ogromna dza poszukiwania prawdy, tak samo
wypowiem moje zdanie [...]. Powiadam wi c, e wedle mego zdania to postanowienie sejmu
jest okrutnie niesprawiedliwe, napisane wbrew rozumowi i wbrew prawom boskim i ludzkim.
J. Adamski, L. Chmiel, A. Syta, Czasy, ludzie, wydarzenia. Cz 1, Warszawa 1986, s. 167.
A. Podaj przyczyny wydania zakazu, o którym mowa w tek cie.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
B. Oce , czy pochodzenie spo eczne wp yn o na pogl dy autora przedstawione
w tek cie. Odpowied uzasadnij.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 19. (2 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Jan Bernoulli1, Podró przez [...] Polsk w latach 1777–1778 [fragment]
W pierwszej fabryce [w Grodnie], któr ogl da em, robiono jedwabne materie, aksamity
itp. ze z otem i srebrem, lub bez nich, lio skim sposobem. […] Robi tu [...] pasy dla
Polaków, pomi dzy nimi bardzo kosztowne do 30 dukatów za sztuk . [...]
Fabryka powozów zatrudnia oko o 50 robotników. [...] Sprowadzi hr. Tyzenhaus2 do 20
powozów z Anglii [...]. Kilka, które ogl da em, pochodz cych ju z grodzie skiej fabryki,
robi y dobre wra enie.
M. Ferenc, Epoka nowo ytna. Teksty ród owe. Tematy lekcji i zagadnienia do historii w szkole redniej,
Kraków 2001, s. 255–256.
1Jan Bernoulli (1742–1807) – cz onek Berli skiej Akademii Nauk. 2Antoni Tyzenhauz (1733–1785) – kanonik litewski od roku 1764, podskarbi nadworny litewski od 1765.
A. Podaj termin u ywany w historiografii do okre lenia przedsi biorstw, które
w zacytowanym tek cie nazwano fabrykami.
.......................................................................................................................................................
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
15
B. Oce , czy tekst zawiera informacje pozwalaj ce okre li , dla jakich odbiorców
przeznaczone by y towary wspomniane w relacji podró nika. Odpowied uzasadnij.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 20. (3 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Stanis aw Konarski, O skutecznym rad sposobie [fragment]
Z przyrównania inszych pa stw [...] z nasz ojczyzn , jako Wenecji, Anglii, Szwajcarów,
Holandii, serce si kraje na niesko czon ró no mi dzy nami i nimi [...]. Rzuci oko
na sprawiedliwo [w tych pa stwach] [...], urz dów punktualno [...] praw moc i [ich]
dobrze dopilnowan egzekucj . Widzie skarb publiczny […] na wszystkie publiczne
wystarczaj cy potrzeby. [...] Widzie to wszystko, [...] a porównywa to wszystko z nasz
[ojczyzn ], jak serce dobrego patriot boli, jak si ledwie nie wstydzi, e w takim horyzoncie
yje, jak sobie tysi c razy my li: czy by to wszystko by nie mog o i u nas. Mog oby, gdyby
dochodzi y1 rady, dochodzi y sejmiki i sejmy; b d dochodzi , gdy b dzie wi kszej liczby
w radach poszanowanie.
M. Ferenc, Epoka nowo ytna. Teksty ród owe. Tematy lekcji i zagadnienia do historii w szkole redniej,
Kraków 2001, s. 193–194.
1
Dochodzi – ko czy si uchwa ami.
A. Podkre l poprawne zako czenie zdania.
Z tekstu wynika, e Stanis aw Konarski by zwolennikiem
1. wprowadzenia rz dów bez udzia u reprezentacji spo ecze stwa.
2. odebrania szlachcie prawa do udzia u w sprawowaniu w adzy.
3. utrzymania zasady jednomy lno ci w sejmie.
4. wprowadzenia w sejmie g osowania wi kszo ci g osów.
B. Stanis aw Konarski otrzyma od króla Stanis awa Augusta Poniatowskiego,
za zas ugi dla Ojczyzny, medal z napisem „Sapere auso” (Temu, który odwa y si
by m drym). Wymie dwie zas ugi Konarskiego uzasadniaj ce napis na medalu.
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Wype nia
egzaminator
Nr zadania 18.A. 18.B. 19.A. 19.B. 20.A. 20.B.
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1 2
Uzyskana liczba pkt
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
16
Zadanie 21. (2 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Anonimowa fraszka zwi zana z ufundowaniem w 1788 r. pomnika Jana III Sobieskiego
przez króla Stanis awa Augusta Poniatowskiego
Sto tysi cy na pomnik! Ja bym dwakro o y ,
Gdyby Sta by skamienia , a Jan Trzeci o y .
J. Wa ek, Dzieje Polski w malarstwie i poezji, Warszawa 1987, s. 153.
A. Wyja nij zwi zek mi dzy decyzj o ufundowaniu pomnika a planami politycznymi
Stanis awa Augusta Poniatowskiego dotycz cymi udzielenia wsparcia Rosji w wojnie
z Turcj .
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
B. Oce stosunek autora tekstu ród owego do fundatora pomnika. Odpowied
uzasadnij.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 22. (3 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
List Kamila Desmoulinsa [fragment]
Jak e zmieni o si wszystko w ci gu trzech dni. W niedziel [12 lipca] na pró no stara em
si rozgrza umys y, nikt nie chwyta za bro . [...] By wtorek, ca y ranek przeszed
na zbrojeniu si . Gdy zaopatrzono si w bro , ruszono na Bastyli . [...] Strzelanina trwa a
godzin lub dwie. [...] Komendant [...] wywiesza flag , spuszcza most zwodzony, a gdy t umy
wpad y, podnosi go i zaczyna strzela kartaczami. Lecz tymczasem armata [...] zrobi a wy om
w murze. [...] Po zamachu na Bastyli oczekiwano, e wojsko, stoj ce obozem dooko a
Pary a, b dzie usi owa o wtargn do rodka i dlatego nikt nie k ad si na spoczynek.
ród a i materia y do nauczania historii, pod red. S. Sierpowskiego, Warszawa 1998, s. 146–147.
A. Podkre l poprawne zako czenie zdania.
W tek cie opisano wydarzenia zwi zane z
1. Wielk Rewolucj Francusk .
2. rewolucj lipcow .
3. Wiosn Ludów.
4. Komun Parysk .
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
17
B. Wyja nij, dlaczego zaatakowano w Pary u budowl , o której mowa w tek cie.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
C. Oce , któr ze stron reprezentuje autor listu – atakuj cych czy obro ców.
Odpowied uzasadnij, cytuj c odpowiedni fragment tekstu.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 23. (3 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
List ministra skarbu Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego [fragment]
Przemys domaga si wielkim g osem czynnej pomocy. [...] [Rozwijanie] robót
publicznych: kana ów, nadbrze y, dróg […] b dzie mia o ogromny wp yw na rolnictwo [...].
Skoro wyrabia zaczniemy rocznie 300 000 kwintali elaza i podwoimy, jak si
spodziewam, nasz produkcj cynku, [...] usp awnienie Kamiennej1 stanie si piln potrzeb .
G. Chomicki, L. liwa, Wiek XIX. Teksty ród owe. Tematy lekcji i zagadnienia do historii w szkole redniej,
Kraków 2001, s.178.
1 Kamienna – rzeka, lewobrze ny dop yw Wis y, p ynie przez województwo wi tokrzyskie (wówczas:
województwo sandomierskie).
A. Podkre l poprawne zako czenie zdania.
Tekst dotyczy rozwoju gospodarczego
1. Ksi stwa Warszawskiego.
2. Królestwa Polskiego.
3. Wielkiego Ksi stwa Pozna skiego.
4. Galicji.
B. Wyja nij, w jaki sposób inwestycje, o których mowa w tek cie, wi za y si
z rolnictwem.
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Wype nia
egzaminator
Nr zadania 21.A. 21.B. 22.A. 22.B. 22.C. 23.A. 23.B.
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1 1 2
Uzyskana liczba pkt
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
18
Zadanie 24. (4 pkt) Na podstawie fragmentu tekstu pie ni wykonaj polecenia.
Julius Mosen1, Walecznych tysi c
Walecznych tysi c opuszcza Warszaw ,
przysi ga kl cz c: wiadkiem naszym Bóg!
Z bagnetem w r ku pójdziem w wi t spraw ,
mier has em naszem, niechaj zadr y wróg! [...]
Wiadoma wiatu ta s awna Olszyna,
Gdzie twardym murem nieprzyjaciel sta .
Paszcz tysi c zieje, rze si krwawa wszczyna
Ju mur zwalony, nie pad ani strza ! [...]
Pod Ostro k wróg si dumny z yma,
Otacza wolnych dzikiej hordy wa ;
mier albo ycie, tu wyboru nie ma!
Z bagnetem naprzód! – nie pad ani strza . [...]
Daremne m stwo! Ojczyzna zgubiona!
Ach, nie pytajcie, kto ten spe ni czyn;
Zabójczy potwór wyszed z matki ona,
Ojczyzny zgub jej wyrodny syn.
W kawa ki znowu kraj polski rozdarty…
Krwawemi zami zap aka pu k czwarty2! [...]
Jak biedny tu acz na kiju oparty
W kraj obcy idzie na zawsze pu k czwarty! [...]
Ojczyzna w pie niach poetów polskich, oprac. W. Be za, Lwów 1906, s. 152–153. 1 Julius Mosen (1803–1867) – poeta niemiecki. 2 4. Pu k Piechoty Królestwa Polskiego (tzw. czwartacy).
A. Podaj nazw powstania, o którym mowa w tek cie pie ni. Odpowied uzasadnij
dwoma argumentami.
Nazwa powstania ........................................................................................................................
Uzasadnienie
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
B. Okre l stosunek autora pie ni do o nierzy 4. Pu ku Piechoty. Odpowied uzasadnij.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
19
Zadanie 25. (2 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Zygmunt Szcz sny Feli ski o yciu polskiej emigracji
[...] Oburzenie w nieprzyjaznym obozie wywo ywa y coroczne bale [...]. Wej cie
kosztowa o dwa luidory. [...] Ca y dziedziniec hotelu zamieniony zosta na olbrzymi balow
sal [...]. W galerii urz dzony by tak zwany bazar, przynosz cy niemal drugie tyle dochodu,
co bilety wchodowe. Na d ugo przed balem ksi na Adamowa i najbli si jej znajomi zbierali
na ten cel drobne [przedmioty], dokupywa o si wiele modnych i eleganckich drobiazgów
i wzd u ca ej galerii urz dza y si ma e kramiki [...]. Ka dy taki sklepik mia swoj
specjalno , kramark za by a jedna z dam [...]. Wynik finansowy bywa zwykle tak wietny,
e czysty dochód z balu stanowi dla biednych emigrantów równie królewsk ofiar : bo cho
urz dzenie zabawy kosztowa o ze czterdzie ci tysi cy, do kasy za to wp ywa o ze dwie cie.
wietny za ten rezultat bale polskie zawdzi cza y jedynie ksi nie Annie Czartoryskiej [...].
Z. S. Feli ski, Pami tniki, Warszawa 2009, s. 263–265.
A. Podaj nazw ugrupowania Wielkiej Emigracji, w którego rodowisku organizowano
bale opisane w tek cie.
.......................................................................................................................................................
B. Podaj najwa niejszy cel organizowania tych balów.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 26. (2 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Józef Kajetan Janowski, architekt i pami tnikarz, o prapremierze Halki w 1858 r.
Gdy po przygrywce podnios a si kurtyna, a na scenie zobaczono poloneza i stroje polskie,
zerwa a si prawdziwa burza oklasków, okrzyków, po czonych z p aczem i g o nym
kaniem, wszyscy z miejsc powstali, porwani nie daj cym si opisa uniesieniem. Dla nas
wszystkich, co my si rodzili po roku 1831 i którzy my tylko z opowiadania lub z obrazków
znali polski ubiór, widok ywych Polaków by czym tak porywaj cym, e wprost nie umiem
wyrazi s owami tego wra enia, jakiego doznali my.
S. B. Lenard, I. Wywia , Historia Polski w datach, Warszawa 2000, s. 374.
A. Podaj nazwisko kompozytora opery, której prapremiery dotyczy tekst.
.......................................................................................................................................................
B. Wyja nij, dlaczego ta opera wywo a a reakcje publiczno ci opisane w pami tniku.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Wype nia
egzaminator
Nr zadania 24.A. 24.B. 25.A. 25.B. 26.A. 26.B.
Maks. liczba pkt 3 1 1 1 1 1
Uzyskana liczba pkt
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
20
Zadanie 27. (2 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
List biskupów do duchowie stwa i wiernych w zaborze pruskim w 1873 r. [fragment]
Umi owani w Panu, wiecie, w jakim po o eniu […] znalaz si […] w naszej ojczy nie
Ko ció Chrystusowy. Wkrótce ma by przyj ty ca y szereg ustaw, stoj cych w zasadniczych
punktach w sprzeczno ci z nadan przez Boga struktur wewn trzn i wolno ci Ko cio a.
[…] Ale nie usz o i waszej uwagi […], e wprowadzenie ich oznacza oby oddzielenie
biskupów od […] zwierzchnika Ko cio a katolickiego, oddzielenie duchowie stwa i wiernych
od swych biskupów […]. Wy jednak, kochani wspó pracownicy i diecezjanie, […] b dziecie
mogli uzna za prawowitego duszpasterza tylko tego […], któremu prawowity biskup urz d
ten powierzy […]. Ka dy inny by by intruzem. […]
„Mówi wieki” 2003, nr 12, s. 29.
A. Podaj nazw polityki pa stwa niemieckiego, w ramach której przygotowywano
ustawy wspomniane w tek cie.
.......................................................................................................................................................
B. Wyja nij, w jaki sposób polityka w adz niemieckich, przeciwko której wyst powali
biskupi, wp ywa a na sytuacj Polaków w zaborze pruskim.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 28. (1 pkt) Na podstawie tekstu i ilustracji (na nast pnej stronie) wykonaj polecenie.
ród o 1. Marcin Kula, Ani wolno , ani równo , a z braterstwem te marnie [fragment
artyku u]
13 maja 1888 roku brazylijski parlament przeg osowa tzw. z ote prawo, uwalniaj ce
ok. 750 tys. niewolników yj cych jeszcze wówczas w kraju. Brazylia obali a niewolnictwo
jako ostatni kraj ameryka ski. [...] Dzi [jeszcze] w Brazylii hierarchia spo eczna jest wci
równie wyra nie statystycznie powi zana z czynnikiem etnicznym.
„Mówi wieki” 2005, nr 9, s. 24.
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
21
ród o 2. Litografia. Scena rodzajowa, Brazylia, XIX w. [fragment]
„Mówi wieki” 2005, nr 9, s. 25.
Podaj argument wiadcz cy o tym, e w tre ci litografii zawarte s informacje
potwierdzaj ce przyczyny zró nicowania spo ecznego w Brazylii, o których mowa
w ródle 1.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 29. (2 pkt) Spo ród wymienionych wydarze z XIX w. wybierz chronologicznie pierwsze i oznacz
je liter A, a potem – chronologicznie ostatnie i oznacz je liter B.
wybuch rewolucji lipcowej we Francji
utworzenie II Rzeszy Niemieckiej
og oszenie niepodleg o ci Belgii
powstanie wi tego Przymierza
cesarska koronacja Napoleona III Bonaparte
og oszenie niepodleg o ci Grecji
Wype nia
egzaminator
Nr zadania 27.A. 27.B. 28. 29.
Maks. liczba pkt 1 1 1 2
Uzyskana liczba pkt
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
22
Zadanie 30. (5 pkt) Na podstawie tekstów ród owych i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
ród o 1. Odezwa wielkiego ksi cia Miko aja Miko ajewicza, 14 sierpnia 1914 r.
[fragment]
Polacy!
Przed pó tora wiekiem ywe cia o Polski rozszarpano na kawa y, ale dusza jej nie umar a.
y a ona nadziej , e nadejdzie godzina zmartwychwstania dla narodu polskiego i dla
pojednania si braterskiego z Wielk Rosj . [...]
Niech Naród Polski po czy si w jedno cia o pod ber em Cesarza Rosyjskiego. Pod
ber em tym odrodzi si Polska, swobodna w swojej wierze, j zyku i samorz dzie. [...]
Z sercem otwartym, z r k po bratersku wyci gni t , kroczy na Wasze spotkanie
Wielka Rosja. Wierzy ona, i nie zardzewia miecz, który porazi wroga pod Grunwaldem.
Z dziejów Polski 1864–1939. Teksty ród owe do nauczania historii Polski, Warszawa 1978, s. 60, 62.
ród o 2. Ignacy Daszy ski, Pami tniki [fragment]
Podzia a a ta odezwa na Warszaw i na szlacht podolsk , wo y sk i wile sk itd. jak
haszysz... [...] Poj li [j ] liczni Polacy jako pierwszorz dny dokument konstytucyjny. [...]
Odezwa rosyjska dzia a a podniecaj co na wyobra ni Polaków [...].
W po owie sierpnia 1914 roku Polska wesz a w wir wojny wiatowej rozdwojona [...].
Polacy musieli walczy z Polakami za cele nie polskie, lecz rosyjskie, pruskie, austriackie.
W okopach wrogich armii strzelali do siebie o nierze polscy [...]. Rzeka krwi polskiej mia a
si pola bezimiennie, bez celu polskiego. Tylko gar [ o nierzy] Pi sudskiego wywiesi a
mia o sztandar niepodleg ej Polski, ona jedna nie tai a swoich zamiarów, ona jedna by a
przekonana, e trudzi si i umiera za Polsk .
G. Chomicki, L. liwa, Wiek XIX. Teksty ród owe, tematy lekcji i zagadnienia do historii w szkole redniej,
Kraków 2001, s. 272–273.
A. Oce , czy mieli racj Polacy, którzy uznali odezw wielkiego ksi cia Miko aja
Miko ajewicza za dokument o charakterze konstytucyjnym. Odpowied uzasadnij.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
B. Wyja nij, w jakim celu przypomniano w odezwie o zwyci stwie wojsk polsko-
litewskich pod Grunwaldem.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
C. Wyja nij, na czym – wed ug autora Pami tników – polega tragizm Polaków
walcz cych w pierwszej wojnie wiatowej.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
23
D. Wyja nij, jak Ignacy Daszy ski oceni intencj autora odezwy.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
E. Wyja nij, jak autor Pami tników oceni inicjatyw Józefa Pi sudskiego.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 31. (3 pkt) Na podstawie fotografii i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Nowa encyklopedia powszechna PWN, t. 5, Warszawa 1996, s. 784.
A. Podaj nazw stylu w sztuce u ytkowej prze omu XIX i XX wieku, dla którego
reprezentatywny jest dzban przedstawiony na fotografii.
.......................................................................................................................................................
B. Podaj dwie cechy tego stylu.
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Wype nia
egzaminator
Nr zadania 30.A. 30.B. 30.C. 30.D. 30.E. 31.A. 31.B.
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1 1 2
Uzyskana liczba pkt
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
24
Zadanie 32. (3 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Relacja pu kownika Ludwika Kmicic-Skrzy skiego [fragment]
Oddzia y garnizonu warszawskiego powróci y do swoich koszar [...]. Warszawa
uspokaja a si . W par dni potem odby o si Zgromadzenie Narodowe w celu wyboru nowego
prezydenta RP. [...] Spodziewali my si , e Marsza ek zostanie wybrany prezydentem. [...]
Nowa wiadomo , e Marsza ek wyboru nie przyj , ale wysun innego kandydata.
Zamienili my si w s upy soli. Nie mogli my tego posuni cia Marsza ka zrozumie .
Warszawa […], Seria edukacyjna Domu Spotka z Histori i O rodka Karta, Warszawa 2006, s. 58.
A. Podaj stosowan w historiografii nazw wydarze , po których Warszawa uspokaja a
si .
.......................................................................................................................................................
B. Podaj nazw konstytucji, na mocy której odby y si wybory nowego prezydenta
wspomniane w tek cie.
.......................................................................................................................................................
C. Podaj imi i nazwisko kandydata na prezydenta zaproponowanego przez Marsza ka.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 33. (3 pkt) Na podstawie rysunku satyrycznego, który ukaza si w 1943 r. na amach
konspiracyjnego pisma „Demokrata”, wykonaj polecenie.
Satyra w konspiracji 1939–1944, oprac. G. Za ski, Warszawa 2011, s. 271.
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
25
Wyja nij propagandowy cel rysunku satyrycznego, interpretuj c jego elementy.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 34. (4 pkt) Na podstawie tekstu i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
W 1958 roku Przewodnicz cy [...] wezwa naród [...] do szukania sposobów masowej
produkcji elaza i stali, aby [...] dogoni[ ] pa stwa uprzemys owione, takie jak Stany
Zjednoczone. [...] Wie niacy wybudowali w naszej wi tyni prowizoryczny piec. [...]
Tymczasem miejscowe w adze apelowa y te do obywateli, eby przynosili z domu metal
w ka dej mo liwej postaci [...]. Przy wej ciu do wi tyni sta y dwa królewskie eliwne kot y,
podarunki cesarza Yongle z dynastii Ming. [...] Przetopienie tych wielkich, starych eliwnych
naczy te nie by o atwe. Trzeba by o ci setki grubych drzew, eby napali w piecu. [...]
Po wielu dniach i nocach ci kiej pracy wreszcie zobaczyli my pierwsze rezultaty – surówk
o nieregularnych kszta tach. Niektóre kawa ki [...] ca powierzchni mia y usian
kamieniami. [...] Sprawdzali my ich jako , uderzaj c w nie m otkiem, [...] natychmiast
rozsypa y si na ma e kawa ki.
L. Yiwu, Prowadz cy umar ych. Opowie ci prawdziwe [...], Wo owiec 2011, s. 100–102.
A. Podaj nazw pa stwa, w którym dosz o do wydarze opisanych w tek cie.
.......................................................................................................................................................
B. Rozpoznaj posta Przewodnicz cego.
.......................................................................................................................................................
C. Podkre l poprawne zako czenie zdania.
Kampania, o której mowa w tek cie, nosi a nazw
1. D ugi Marsz.
2. Nowy ad.
3. Wielki Skok Naprzód.
4. Nowa Ekonomiczna Polityka.
Wype nia
egzaminator
Nr zadania 32.A. 32.B. 32.C. 33. 34.A. 34.B. 34.C.
Maks. liczba pkt 1 1 1 3 1 1 1
Uzyskana liczba pkt
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
26
D. Oce , czy kampania, której dotyczy tekst, osi gn a zamierzony cel. Odpowied
uzasadnij, podaj c jeden argument.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 35. (5 pkt) Na podstawie róde 1. i 2. oraz w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
ród o 1. Dzienniki Anny Kowalskiej [fragment]
Oczywi cie [...] pisz o kontrrewolucji [...]. Teraz dopiero zaczn si k amstwa, komedie,
ohydne narzekania. Wojsko strzela do ludu, do kobiet i dzieci robotniczych. [...] I to Pozna !
Rzeczowy, rozs dny Pozna ! Prawda, e i najbardziej reakcyjny, ale najbardziej zachodni.
Targi, z bogactwem i teatrem handlu, musia y rozdra ni tych, co przy ko cu miesi ca nie
mieli co w o y do g by! Ale te i to: „niechaj nas widz , przecie, jak konamy”.
A. Kowalska, Dzienniki [...], Warszawa 2008, s. 273.
ród o 2. Dzienniki Stefana Kisielewskiego [fragment]
A wi c by y dwudniowe walki [...]. Podpalono szereg gmachów (w ród nich Komitet
Wojewódzki) [...], wesz o w ko cu do akcji wojsko [...]. Rozpocz li wszystko robotnicy
stoczni [...], którzy zastrajkowali z powodu nieotrzymania trzynastej pensji oraz z powodu
wiadomej podwy ki cen. Ruszyli oni pochodem pod K[omitet] W[ojewódzki], wznosz c
okrzyki przeciw Gomu ce [...]. Nasza telewizja i radio odezwa y si na ten temat po dwóch
dniach [...]. Przypominaj , e zmiana cen jest podyktowana „konieczno ci uzdrowienia
gospodarki” [...]. To ostentacyjne podniesienie cen przed wi tami – [...] za plajt
gospodarcz obwini mo na wszystkich tylko nie g ównego winowajc – ustrój, który od 25
lat konstruuje absurdalne stosunki. [...]
Wczoraj odby o si VII Plenum, na którym usuni to [...] Gomu k .
S. Kisielewski, Dzienniki, Warszawa 1996, s. 516–517.
A. Podaj, kiedy dosz o do wydarze komentowanych przez Ann Kowalsk i Stefana
Kisielewskiego w zacytowanych fragmentach ich Dzienników. Lata wybierz spo ród
podanych.
1956 1968 1970 1976
Rok wydarzenia opisanego przez Ann Kowalsk .....................................................................
Rok wydarzenia opisanego przez Stefana Kisielewskiego .........................................................
B. Wyja nij, dlaczego informacje o wydarzeniach, których dotyczy ród o 1., mog y
szybko przedosta si na Zachód.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
27
C. Podaj, jak funkcj przesta pe ni W adys aw Gomu ka w wyniku decyzji podj tych
na plenum, o którym mowa w ródle 2.
.......................................................................................................................................................
D. Podaj, gdzie dosz o do strajku, o którym mowa w ródle 2.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 36. (2 pkt) Na podstawie danych statystycznych i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Wykres. rednioroczne tempa wzrostu produkcji w wybranych pa stwach w latach
1956–1960 (w procentach)
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
Bu garia Czechos owacja NRD Polska Rumunia W gry
%
Tempo wzrostu produkcji przemys owej
Tempo wzrostu produkcji rolniczej
Na podstawie: W. Roszkowski, Gospodraka. Wzrost i upadek systemu nakazowo-rozdzielczego, Warszawa 2008,
s. 108.
A. Porównaj rednioroczne tempo wzrostu produkcji przemys owej i rednioroczne
tempo wzrostu produkcji rolniczej w latach 1956–1960 we wszystkich pa stwach
uwzgl dnionych na wykresie. Sformu uj wniosek wynikaj cy z tego porównania.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Wype nia
egzaminator
Nr zadania 34.D. 35.A. 35.B. 35.C. 35.D. 36.A.
Maks. liczba pkt 1 2 1 1 1 1
Uzyskana liczba pkt
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l
Egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
28
B. Wyja nij wp yw czynnika politycznego na rednioroczne tempo wzrostu produkcji
przemys owej i na rednioroczne tempo wzrostu produkcji rolniczej we wszystkich
wymienionych pa stwach.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 37. (3 pkt)
Przyporz dkuj w a ciwe tytu y do fragmentów tekstów zacytowanych w tabeli. Liter ,
któr oznaczono tytu , wpisz w odpowiedni rubryk .
A. Homilia papie a Jana Paw a II wyg oszona w Warszawie w 1979 roku.
B. Homilia ks. Jerzego Popie uszki, kapelana „Solidarno ci”, z 1982 roku.
C. List biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 roku.
D. Memoria Episkopatu Polski z 1953 roku.
Fragment tekstu Litera, któr
oznaczono tytu tekstu
1. Gdyby postawiono nas wobec alternatywy: albo poddanie
jurysdykcji ko cielnej, albo osobista ofiara – waha si nie
b dziemy. [...] Rzeczy Bo ych na o tarzach Cezara sk ada
nam nie wolno. Non possumus!
2. W tym najbardziej chrze cija skim, ale bardzo ludzkim
duchu, wyci gamy do Was, siedz cych tu na awkach
ko cz cego si Soboru, nasze r ce oraz udzielamy
wybaczenia i prosimy o nie.
3. I wo am ja, syn polskiej ziemi, [...], wo am z ca ej g bi
tego tysi clecia [...]. Niech zst pi Duch Twój! I odnowi
oblicze ziemi. Tej ziemi.
Dzieje Ko cio a w Polsce, Warszawa – Bielsko-Bia a 2008, s. 432, 440, 455.
Wype nia
egzaminator
Nr zadania 36.B. 37.
Maks. liczba pkt 1 3
Uzyskana liczba pkt
pobr
ano
z w
ww
.sql
med
ia.p
l