EGE LĠNYĠTLERĠ ĠġLETMESĠ

MÜDÜRLÜĞÜ

2020

Sayfa 2 / 114

Sayfa 3 / 114

ELĠ MÜDÜRLÜĞÜ TS ĠSO 45001

Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ YÖNETĠM SĠSTEMĠ POLĠTĠKASI

Yasal hükümlere uyarak ve yeterli kaynakları ayırarak; verilen ve

verilecek eğitimlerle iĢ sağlığı ve güvenliği konularında bilinç seviyeleri

arttırılmıĢ çalıĢanlarımızın etkin katılımı ile iĢyerimizdeki tehlikeleri tespit

etmek, riskleri değerlendirmek, bunları kontrol altına almak, acil

durumlara hazırlıklı olarak, sürdürülebilir iĢ sağlığı ve güvenliği

performansını sağlamak ve çalıĢanlarımızın sağlığını koruma ve iĢ

güvenliğini sağlamak amacıyla sürekli iyileĢtirmeler yapmaktır.

ELĠ Müdürlüğü

ĠĢletme Müdürü

Sayfa 4 / 114

ĠÇĠNDEKĠLER

Madde

Ġlkeler ve ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Politikası..………………………………………………… 1

ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi (TS ĠSO 45001)………………………………………. 2

Tanımlar..…………………………………………………………………………………………. 3

Sorumluluk, kontrol, rapor verme ve uygulama esasları………….……………………... 4

DeğiĢiklik esasları..……………………………………………………………………………… 5

Dağıtım ve kullanma esasları..………………………………………………………………… 6

Referanslar….…………………………………………………………………………………..... 7

Eğitim….…………….…………………………………………………………………………….. 8

Talimatlar ve kurallar (Genel)….……….……………………………………………………… 9

Mekanik Atölye (Genel).………………….…………………………………………………….. 10

Yüksekte ÇalıĢma (Genel)…………….…..……………………………………………………. 11

Kapalı Alanda ÇalıĢma (Genel)…….…….……………………………………………………. 12

Seyyar Merdivenlerle ÇalıĢma (Genel)……………………………………………………….. 13

Kimyasal Maddeler (Genel)…………………………………………………………………….. 14

Elle yük kaldırma-iletme-taĢıma (Genel)………………………………………….………..… 15

Kaynak / lehim iĢleri ve gaz tüpleri tedarik-depolama-kullanımı (Genel)……………………….. 16

El Aletleri (Genel)…………………………………………………………………………..…….. 17

Seyyar platform ve iskeleler (Genel)…………………………………………………………… 18

ĠĢ ekipmanı ile insan / yük kaldırma-iletme-taĢıma (Genel)………………………………. 19

Elektrik Atölye (Genel)......................................................................................................... 20

Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢleri (Genel)……………………………………….. 21

ĠĢ makinesi operatörü (Genel)…………………………………………………………………… 22

ĠĢ kamyonu sürücüsü (Genel)…………………………………………………………………… 23

Ġlkyardım gerektiren olaylara müdahale (Genel)……………………….…………………….. 24

“KKD” KiĢisel koruyucu donanım alma-kullanma-temizlik-muhafaza-depolama…….. 25

Atıklar (Genel)……………………………………………………………………………………… 26

Ekranlı araçlarla çalıĢma (Genel)……………………………………………………….………. 27

Açık ĠĢletme Yönergesi …………………………………………………………………………… 28

Tütün ve Tütün Ürünleri Kullanımının Zararları………………………………………………….. 29

Sayfa 5 / 114

BĠRĠNCĠ BÖLÜM

Genel Hükümler

Ġlkeler ve ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Politikası

Madde 1- ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği talimatlarına uygun çalıĢmak, riskli durumlar ile iĢ kazaları ve ramak kala

durumlarını yetkililere bildirmek, tüm çalıĢanların görevidir.

"Hiçbir ''faaliyet ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği sorumluluk ilkelerine uyulmadan yapılacak kadar önemli değildir."

Kurumumuzun faaliyetleri ile uyumlu, üst yönetim tarafından onaylanmıĢ, tüm sağlık ve güvenlik

hedeflerini, sağlık ve güvenlik performansını geliĢtirme taahhüdünü açıkça ortaya koyan bir iĢ sağlığı ve

güvenliği politikası oluĢturulmuĢ, tüm personelimize ve birimlere bildirilmiĢ ayrıca eli.gov.tr adresimizde

yayınlanmıĢtır.

Kurumumuz ĠSG Politikası Kurum amacı ve hedefleriyle desteklenmektedir ve yönetimin gözden geçirme

toplantılarında gözden geçirilmektedir. KuruluĢumuzun tüm politikalarında olduğu gibi ĠSG Politikası da

tüm paydaĢlarımıza ve kamuoyu incelemesine açıktır.

Hazırlanan taslak ĠSG Politikası, Ģirketteki tüm yöneticilerin görüĢlerine sunulur. GörüĢler sonunda son

haline getirilen ĠSG Politikası, ĠĢletme Müdürünün onayı ile yürürlüğe sokulur. Ġlave olarak ĠSG Politikası

tedarikçilere, müĢterilere, web sitesi, kataloglar, yazıĢmalar, toplantılar, cep kitapçıkları vb. vasıtası ile

duyurulur.

ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi

Madde 2- Standart, bir Ģeyi yapmak için kararlaĢtırılan yoldur. Bir ürünün imalatı, bir sürecin yönetilmesi,

bir hizmetin sağlanması veya malzemelerin tedarik edilmesini içerebilir, kuruluĢlar tarafından üstlenilen ve

müĢterileri tarafından kullanılan bir dizi faaliyeti kapsayabilir.

Standartlar konunun uzmanı olan ve temsil ettikleri kurumların ihtiyaçlarını bilen, imalatçı, satıcı, alıcı,

meslek birlikleri, kullanıcı ve düzenleyici insanların bilgi birikimidir.

Standartlar gönüllü kullanım için geliĢtirilir, bu nedenle seçim sizindir. Hayatınızı daha güçleĢtirecek bir

kural dizisini izlemeye zorlanmazsınız. Size önerilen iĢinizi daha iyi yapmanın yollarıdır.

Standartlar bilgidir. Yenilikçiliği harekete geçirecek, verimi arttıracak güçlü araçlardır. Kurumların daha

baĢarılı, bireylerin gündelik hayatının daha kolay, daha güvenli ve daha sağlıklı olmasını sağlayabilirler.

Standartlar inĢaattan nano teknolojiye, enerji yönetiminden sağlık ve güvenliğe, kriket toplarından kale

direklerine kadar çok değiĢik konuları kapsar. Belirli bir ürün tipi kadar çok özel, ya da yönetim

uygulamaları gibi genel kapsamlı olabilirler.

Bir standardın hedefi bir ürün ya da hizmetle ilgili aynı beklentileri paylaĢan insanlara güvenilebilir bir

temel sağlamaktır. Bu temelin iĢlevleri:

Ticareti kolaylaĢtırmak

Sayfa 6 / 114

Tasarruf, verim ve birlikte iĢleyebilirlik için bir çerçeve sunmak

Tüketiciyi korumak ve güvenini pekiĢtirmek.

TS ISO 45001 Nedir?

ISO (International Organization for Standardization ) Uluslararası Standardizasyon KuruluĢu; 1947 yılında

Cenevre„ de kuruldu. Ülke Ulusal standart kuruluĢlarının dünya çapında federasyonudur. Uluslararası

Standart hazırlama iĢi genellikle ĠSO teknik komitesi tarafından yürütülmektedir.

Bir teknik komitenin kurulduğu konuyla ilgilenen her üye kuruluĢun o teknik komitede temsil edilme hakkı

vardır.

Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu (ISO) tarafından, Mart 2018 tarihinde OHSAS 18001 ĠSG

yönetim sisteminin yerini alacak olan ISO 45001- ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi standardı

yayınlanmıĢtır. Bu standart TSE tarafından TS ISO 45001:2018 olarak Nisan 2018 de Türk Standardı olarak

yayınlandı.

TS ISO 45001 bir yönetim sistemi standardıdır. Yönetim sistemi bir kuruluĢun politika, hedefler ve prosesler

oluĢturması için birbiriyle iliĢkili veya etkileĢim içindeki unsurlar kümesi olarak tanımlanır.

ĠSG yönetim sistemi de ĠSG politikasını gerçekleĢtirmek için yönetim sistemi veya yönetim sisteminin bir

parçası olarak tanımlanır. ĠSG yönetim sisteminin beklenen çıktıları Ģunlardır;

- ÇalıĢanların yaralanmasını ve sağlığının bozulmasını önlemek.

- ĠĢyerlerinin sağlıklı ve güvenli olmasını sağlamak.

TS ISO 45001 ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği yönetim sistemi yaklaĢımı Planla-Uygula-Kontrol et Önlem al

(PUKÖ) anlayıĢı üzerine kurulmuĢtur.

Sayfa 7 / 114

PUKÖ anlayıĢı, kuruluĢlar tarafından sürekli ilerlemeyi sağlamak için kullanılan yinelemeli bir prosestir.

Bu proses bir yönetim sistemine ve onun her bir öğesine aĢağıdaki gibi uygulanabilir:

Planla: ĠSG Riskleri ve ĠSG fırsatları ile diğer riskleri ve fırsatları değerlendir ve sapta, daha sonra kuruluĢun

ĠSG politikasına uygun Ģekilde sonuçlar almayı sağlayacak ĠSG hedeflerini ve gerekli prosesleri belirle;

- Uygula: Planlandığı Ģekilde prosesleri uygula;

- Kontrol et: ĠSG politikası ve ĠSG hedeflerine göre faaliyet ve prosesleri izle ölç ve sonuçları raporla;

- Önlem al: Amaçlanan sonuçlara ulaĢmak için ĠSG performansını sürekli iyileĢtirmek için gerekli önlemleri

al.

ĠSG Yönetim Sisteminin Amacı

Bir ĠSG yönetim sisteminin amacı, ĠSG risk ve fırsatlarını yönetecek çerçeveyi sağlamaktır. ĠSG yönetim

sisteminin amacı ve beklenen çıktıları çalıĢanlarda, çalıĢmaya bağlı yaralanma ve hastalıkların engellenmesi

ve güvenli ve sağlıklı iĢ yerlerinin sağlanmasıdır. Bundan dolayı kuruluĢun, tehlike ve ĠSG risklerini, etkili

önleyici ve koruyucu tedbirler almak suretiyle ortadan kaldırması son derece önemlidir. Alınacak bu

tedbirler kuruluĢ tarafından uygulandığında, kuruluĢun ĠSG performansı geliĢecektir. ĠSG yönetim sistemi

bir kuruluĢun yasal ve diğer Ģartları yerine getirmesine yardımcı olur.

ĠSG yönetim sisteminin benimsenmesi, kuruluĢun stratejik ve iĢleyiĢ ile ilgili bir kararıdır. Bir ĠSG yönetim

sisteminin baĢarısı liderliğe ve kuruluĢun her kademe ve iĢlevinin bağlılığına ve katılımına dayanır.

ELĠ Müdürlüğünde TS ISO 45001’in GeliĢimi

ĠĢletme Müdürlüğümüzde 2017 yılından beri "Ġngiliz Standartlar Enstitüsü" (BSI-British Standards

Institution) tarafından yayınlanan OHSAS 18001 ĠSG yönetim sistemi standardı uygulanmaktaydı.

Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu (ISO) tarafından, Mart 2018 tarihinde yayınlanmıĢ olan ISO

45001- ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi standardı TSE tarafından TS ISO 45001:2018 olarak Nisan

2018 de Türk Standardı olarak yayınlandı. ĠĢletme müdürlüğümüz 2019 yılı içinde TS ISO 45001‟e geçiĢ

için çalıĢmalara baĢlamıĢ, sistemin istediği dokümantasyon altyapısı hazırlanmıĢ ve Aralık 2019 da TSE

tarafından denetlenmiĢtir. TS ISO 45001:2018, mevcut ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı

olan OHSAS 18001'in yerini alacaktır. ġu an OHSAS 18001 belgesine sahip tüm kuruluĢların standardın

yayım tarihinden itibaren 3 yıl içerisinde TS ISO 45001 standardına geçiĢ yapmaları gerekecektir. GeçiĢ için

tanınan 3 yılın ardından OHSAS 18001 Mart 2021 yılında iptal edilecektir

Uygulamada TS ISO 45001'in Özellikleri

TS ISO 45001 büyüklüğüne ve faaliyet alanına bakılmaksızın her tür kuruluĢa uygulanabilir. ĠSO

Standartları gönüllülük esasına göre kuruluĢun stratejik hedefleri doğrultusunda üst yönetim tarafından

tercih edilen bir sistemdir ve zorunluluk yoktur. Reaktif değil proaktif olması sayesinde önleyici bir

yaklaĢım içerir. Ġsteğe bağlı olması itibari ile her kuruluĢ kendi uygulama ve kontrol yöntemlerini kendi

belirleyebilir. Sürekli, yaĢayan ve geliĢen bir sistem olması sebebiyle performans geliĢtirmesi sağlar. Sistem

esaslıdır, dolayısıyla dokümante edilmiĢ yönetim uygulamalarına dayalıdır. Değerlendirilebilir bir sistemdir,

geçerli uygunluk denetimleri için tutarlı ölçüm ve karĢılaĢtırma kriterleri sunar. Bağımsız iç tetkikler yıllık,

periyotlarda gerçekleĢtirilen dıĢ(ara) denetimler ve yönetimin gözden geçirme toplantılarıyla kurulan

sistemin, standardın Ģartlarını karĢılama boyutu değerlendirilmektedir.

Sayfa 8 / 114

TS ISO 45001’in Faydaları

TS ISO 45001 büyüklüğü, türü ve faaliyetlerinden bağımsız olarak her iĢletmeye uygulanabilir. ĠĢ sağlığı ve

güvenliği yönetim sistemi uygulanarak iĢyerinde yürütülmekte olan faaliyetlerden kaynaklanan risklerin

tamamen yok edilmesi (öncelikli olarak kaynağında) ya da kabul edilebilir seviyelere indirilmesi suretiyle

iĢyerinde çalıĢanların ve iliĢkili üçüncü Ģahısların sağlık ve güvenlikleri üst seviyelere taĢınır. TS ISO 45001

sayesinde tehlikelerin önceden tespit edilmesi ve önlem alınması sağlanarak, çalıĢanların daha güvenli ve

sağlıklı bir ortamda çalıĢmaları sağlanır, böylece iĢ gücü ve iĢ günü kayıpları asgari düzeye çekilerek iĢ

kazası ve meslek hastalıklarından kaynaklanan doğrudan ve dolaylı maliyetler azaltılır. ÇalıĢma ortamında

alınacak tedbirler sayesinde, yangın, patlama, makine arızası gibi istenmeyen olaylar engellenerek iĢletme

güvenliği sağlandığı gibi aynı zamanda üretim maliyetleri de düĢürülür. ISO 45001 yönetim sistemi aynı

zamanda müĢteri memnuniyetinin artırılması ve firma prestiji açısından da son derece olumlu katkılar

sağlayacaktır. Bu sayede Ģüphesiz, düĢük maliyetlerle, zamanında ve kaliteli bir hizmet sayesinde rekabetçi

piyasa Ģartlarında bir iĢletmenin rakipleri arasındaki konumunu daha yüksek seviyelere taĢıyacaktır. ĠĢ

sağlığı ve güvenliği kültürünün kuruluĢ içerisinde sistematik olarak yayılımını sağlar. ÇalıĢanların

motivasyonunu ve katılımını arttırır, kuruma güven duymalarını sağlar, kuruluĢ değerlerine bağlılığa katkıda

bulunur.

Tüm bunların ötesinde TS ISO 45001 sayesinde iĢletmenin iĢ sağlığı ve güvenliğine verdiği önem yasal

makamlara karĢı bu konuya gösterilen ilginin kanıtı olmakla beraber aynı zamanda iĢ sağlığı ve güvenliği

mevzuatına uygun hareket edilmesi sağlanarak ortaya çıkabilecek hukuksal problemler ve yasal ceza riskleri

de asgari seviyeye indirgenecektir.

TS ISO 45001 iĢ sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi, ISO:9001 kalite yönetim sistemi ve ISO:14001 çevre

yönetim sistemi ile de uyumlu olması itibari ile bu sistemlerin de geliĢtirilmesi ve verimliliğinin artırılması

hususunda önemli katkılar sağlayacaktır.

Tanımlar

Madde 3- Bu Ġç Yönergede geçen;

1) Kurul: ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik kapsamında iĢyerinde teĢkil edilmiĢ ĠĢ

Sağlığı ve Güvenliği Kurulunu

2) ĠĢveren vekili: ĠĢveren adına hareket eden, iĢin ve iĢyerinin yönetiminde görev alan çalıĢanları

3) Ġlk amir: Görev-yetki-sorumluluklarına bağlı olarak, iĢin, iĢyerinin yönetiminde görev alan ve çalıĢanın,

görev, yetki ve sorumluluk bakımından bağlı bulunduğu iĢyerindeki ilk yetkili ve sorumluyu

4) ÇalıĢan temsilcisi: ĠĢ sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalıĢmalara katılma, çalıĢmaları izleme, tedbir

alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalıĢanları temsil etmeye yetkili çalıĢanı

5) Destek elemanı: Asli görevinin yanında iĢ sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla

mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiĢ uygun donanım ve yeterli eğitime

sahip çalıĢanı

6) Bakım: ĠĢ ekipmanında yapılan her türlü temizlik, ayar, kalibrasyon, fitre temizliği ve değiĢimi, yağ-su

ilavesi gibi iĢlemlerin tamamını

7) ĠĢ ekipmanı: ĠĢin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet, tesis ve tesisatı

Sayfa 9 / 114

8) ĠĢ ekipmanı kullanımı: ĠĢ ekipmanının çalıĢtırılması, durdurulması, kullanılması, taĢınması, tamiri, tadili,

bakımı, hizmete sunulması ve temizlenmesi gibi iĢ ekipmanı ile ilgili her türlü faaliyeti

9) Araç: ĠĢin yapılmasında kullanılan iĢ makinesi, iĢ kamyonu, vidanjör, itfaiye aracı, tanker, tır, kamyon,

traktör, minibüs, kamyonet, pikap, çöp kamyonu, binek otomobil, forklift, mobil vinç, sepetli vinci

10) Kapalı alan: Sürekli çalıĢmaya göre tasarlanmamıĢ, tamamen veya kısmen kapatılmıĢ, sınırlı bir hacmi

olan, içerisinde sınırlı miktarda hava bulunan, potansiyel olarak tehlikeli ve zararlı seviyede gaz, toz, buhar

veya duman ihtiva eden, yutulma riskini oluĢturan madde içeren, içbükey duvarları ile giren kiĢinin düĢüp

boğulmasına (oksijensiz kalması) veya eğimli tabanı ve gittikçe incelen kesite sahip biçimde olan alanlar ile

kapalı iĢ kamyonu kasası (yol sulaması yapan iĢ kamyonların kasaları vb), her türlü tank ve kazanlar,

tankerler, kanalizasyon tesisleri, kuyular, kanal ve benzeri yapılar, boru hatları, silolar, basınçlı kaplar,

kapalı sistem kumlama-boya-kaplama iĢlerinin yapıldığı yerler vb leri

11) Açık alan: ĠĢyeri baraka, bina, tesisleri gibi kapalı ortamlar dıĢındaki (yol, köprü, göl, açık ocaklar,

döküm-harman gibi) yerleri

12) Yüksekte çalıĢma: Ayak tabanı ile çalıĢma zemini (çukur dahil) arasında 1.5 mt seviye farkı bulunan her

türlü alanda yapılan çalıĢmayı

13) Isıl iĢlem: Yanıcı gaz ya da elektrik kullanılarak uygun teçhizatla yapılan kaynak, lehim, kesme, yakma,

taĢlama gibi iĢlerini

14) Elektrik kuvvetli akım tesisleri: Ġnsanlar, diğer canlılar ve eĢyalar için bazı durumlarda (yaklaĢma,

dokunma vb.) tehlikeli olabilecek ve elektrik enerjisinin üretilmesini, özelliğinin değiĢtirilmesini,

biriktirilmesini, iletilmesini, dağıtılmasını ve mekanik enerjiye, ıĢığa, kimyasal enerjiye vb. enerjilere

dönüĢtürülerek kullanılmasını sağlayan tesisleri

15) AG (Alçak gerilim): Etkin değeri AC 1000 volt ya da AC 1000 voltun altında olan fazlar arası

gerilimdir. AG ile çalıĢan iĢ ekipmanı, iĢ makinesi, iĢ kamyonu, çalıĢma kablosu- panosu, elektrik tesisleri

vb lerde ise ilgili çalıĢma gerilimidir. AG yalıtkan kiĢisel koruyucu malzeme ve teçhizatlarda da

korunulacak gerilimi

16) YG (Yüksek gerilim): Etkin değeri AC 1000 voltun üstünde olan fazlar arası gerilimdir. YG ile çalıĢan

iĢ ekipmanı, iĢ makinesi, iĢ kamyonu, çalıĢma kablosu- panosu, elektrik tesisleri vb lerde ise ilgili çalıĢma

gerilimidir. YG yalıtkan kiĢisel koruyucu malzeme ve teçhizatlarda da korunulacak gerilimi

17) Küçük Gerilim: Bir yalıtım hatasında yüksek dokunma gerilimi baĢ göstermemesi için, anma gerilimleri

AC 42 volta kadar olan akım devrelerinin topraklanmadan çalıĢtığı bir korunma tedbirini

18) Tehlikeli gerilim: Etkin değeri, alçak gerilimde AC 50 ve DC 100 voltun üstünde olan, yüksek gerilimde

hata süresine bağlı olarak değiĢen gerilimi

19) Ramak kala olay: ĠĢyerinde meydana gelen ve çalıĢanı, bedenen ya da ruhen engelli hale getirme

potansiyeli olduğu halde getirmeyen olayı

20) Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da baĢka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini

21) Tehlike: ĠĢyerinde var olan ya da dıĢarıdan gelebilecek, çalıĢanı veya iĢyerini etkileyebilecek zarar veya

hasar verme potansiyelini

22) Tehlikeli durum: “ĠĢyeri ortam ve Ģartları” ndan kaynaklı oluĢan güvensiz ve sağlıksız koĢullardır ve

bazı konu baĢlıkları Ģunlardır:

Sayfa 10 / 114

Yetersiz ve uygun olmayan aydınlatma, gürültülü / tozlu ortamlar, sağlık koĢulları, sıcaklık,

havalandırma, beslenme, soyunma yer ve dolapları, tuvaletler, iĢyerine ve çalıĢma yerlerine ulaĢım

Uygun olmayan vardiya değiĢimleri ve fazla mesai koĢulları

Eğitim düzeyine ve mesleki eğitime uygun olmayan iĢ atamaları ve görevlendirmeleri

Koruyucusuz ya da koruyucusu yetersiz iĢ ekipmanları

Koruyucusuz ya da koruyucusu yetersiz olan bantlar, tamburlar, gezengeçler

ĠĢ ekipmanlarındaki montaj ve tasarım hataları

Kullanılan madde ve malzemeye göre uygun üretim sisteminin seçilmemiĢ olması

ĠĢe uygun iĢ ekipmanı ve malzeme kullanılmaması

ĠĢ ekipmanı ve araçlardaki bakım-onarım-kontrol eksikleri

Periyodik kontrollerdeki eksiklikler (elektrik tesisatı, topraklama, paratoner, basınçlı tanklar,

tezgahlar, makineler vb)

Korkuluksuz merdivenler, platformlar

Kusurlu ve noksan teçhizat / alet-edavat

Bozuk, engebeli ve kaygan çalıĢma zeminleri

Baret, toz maskesi ,kulaklık, iĢ ayakkabısı vb kiĢisel koruyucu donanımların tedarik edilmemesi

Ġçme suyu analizlerinin yapılmaması

Hijyen Ģartlarının sağlanmaması

ĠĢyerinde gaz-toz-gürültü-hava akım hızı-duman vb ölçümleri ve analizleri ile içme suyu

analizlerinin yaptırılmaması

ĠĢyerinde kullanılan ölçüm cihazlarının kalibrasyonlarının yaptırılmaması

ĠĢ yerinin düzensizliği, üretim / planlama ve kontrol hataları

ÇalıĢana üretim baskısı

Tamir-bakım onarım iĢlerinde zaman baskısı

ÇalıĢanı iĢten atma korkusu ile çalıĢtırma

Acil durum planlarının olmaması, tatbikatların yapılmaması ve ekiplerin kurulmaması

Maden sahasındaki diğer yeraltı ve yerüstü ocakları ve diğer iĢverenlerle havzadaki gölleĢme, su

yatakları, faylanmalar, patlatmalar, heyelan, tasmanlar, yer altı-yerüstü ocak çalıĢması çakıĢmaları,

eski yer altı ocak çakıĢmaları, havza haritalarındaki iĢlemeler ve harita güncellemeleri vb konularda

bilgi alıĢ veriĢi, iĢbirliği ve koordinasyon yapılmaması

Maden sahasındaki diğer iĢverenlerle, acil durumlar ve arama-kurtarma-tahliye konularında iĢbirliği

ve koordinasyon yapılmaması

23) Tehlikeli davranıĢ: “ÇalıĢan” kaynaklı oluĢan güvensiz ve sağlıksız davranıĢlardır ve bazı konu

baĢlıkları Ģunlardır:

Fiziksel ve ruhsal kapasiteye uygun olmayan iĢ yükü

ĠĢ sağlığı ve güvenliği önlemlerini bilmeme, önemsememe

ĠĢ sağlığı ve güvenliği talimat ve kurallarına uymama

Mevcut koruyucu önlemleri kullanmama ya da kullanılamaz hale getirme

Tedbir almadan tehlikeli malzeme kullanma

Yükleme ve yerleĢtirmede karıĢtırma, düzensiz olma

ÇalıĢan iĢ ekipmanı üzerinde bakım-onarım yapma

Eğitimlere katılmama

Gereksiz ĢakalaĢmalar, dikkat dağıtmalar

KiĢisel koruyucu donanımları kullanmama, korumama, bakım yapmama, zamanında değiĢtirmeme

Tertip ve düzene uymama

Sağlığına dikkat etmeme

Ġlk amir ve çalıĢan temsilcisi ile iĢ sağlığı ve güvenliği konularında iĢbirliği yapmama

Ġlk amirine haber vermeden çalıĢma sisteminde, üretim sisteminde ya da iĢ ekipmanında revizyon

yapma

Görev-yetki-sorumluluğunun dıĢında kendiliğinden baĢka iĢ yapma

Sayfa 11 / 114

Görevinde olmadığı halde ve mesleki yetkinliği onaylanmamıĢ halde iĢ ekipmanlarını kullanma

DeğiĢimlere ve yeniliklere kapalı olma, direnç gösterme

Kendini geliĢtirmeme

Kolaya kaçma

Ramak kala olayları bildirmeme

Sağlık sorunlarını gizleme

Acil durum tatbikatlarına katılmama, ekipteki görevini yapmama

24) Ekranlı araç: Uygulanan iĢlemin içeriğine bakılmaksızın, iĢyerinde kullanımı sürekli olan sabit ya da

taĢınabilir bilgisayar sistemlerini (hareketli makine ve araçların kumanda kabinleri ve sürücü mahalli, taĢıma

araçlarında aracın kumandasındaki bilgisayar sistemleri, hesap makineleri, yazar kasa ve benzeri veri veya

ölçüm sonuçlarını gösteren küçük ekranlı cihazlar ve ekranlı daktilolar hariç) ifade eder.

Sorumluluk, kontrol, rapor verme ve uygulama esasları

Madde 4- Bu Yönergenin ve referanslarının uygulanmasından, uygulamayı izlemekten ve sonuçları

hakkında kurula geri bildirim yapılmasından; iĢveren, çalıĢan temsilcileri, iĢ güvenliği uzmanı, iĢyeri

hekimi, kurul üyeleri ile iĢ yerindeki görev, yetki ve sorumluluklarına göre tüm çalıĢanlar sorumludur.

Ayrıca çalıĢanlar; Madde 8‟ de Dağıtım ve Kullanma esasları‟nda belirtilen Ģekillerde güncel versiyonları

takip etmekten, iĢveren ise güncel versiyonun olduğundan, çalıĢanları haberdar etmek ve eski versiyonların

toplanarak uygun Ģekilde muhafaza edilmesinden sorumludurlar.

ÇalıĢanın iç yönerge uygulama silsilesi;

ÇalıĢanın görevi, çalıĢma yeri, yapılan iĢ, kullandığı iĢ ekipmanı / araç / malzeme gibi özelliklere göre, iç

yönerge “Madde 11- Talimatlar ve kurallar (Genel)” ile baĢlayacaktır, sonrasında ise, çalıĢtığı bölüm ya da

yaptığı iĢin özelliğine göre iç yönerge‟ nin ilgili maddesi ile devam edecek olup, yapılan iĢe göre

hazırlanmıĢ olan çalıĢma talimatları, iĢ sağlığı ve güvenliği talimatları ile kontrol listeleri vb uygulamaya

esas olacaklardır. “Madde 9- Referanslar” kısmında belirtilenler, iç yönerge‟ nin uygulama bütününü teĢkil

etmekte olup, içerik ve gerekliliklerine göre uygulanacaktır.

Ģeklindedir.

ĠĢyerindeki iĢ sağlığı ve güvenliği ile ilgili “görüĢ, öneri, tespit, alınan tedbirler, giderilen eksiklik ve

uygunsuzluklar, uygulamalar” ilgili taraflar arasında yazılı olarak yapılır ve bildirilir.

Kurul, izleme sonuçlarını rapor haline getirip alınması gereken tedbirleri belirleyerek kurul gündemine alır.

Kurul, izleme yaparken kendisine her Ģekilde ve tüm çalıĢanlardan gelen her türlü iĢ sağlığı ve güvenliği ile

ilgili bilgileri değerlendirir.

Kurul, iĢyerinin iĢ sağlığı ve güvenliği durumuyla ilgili yıllık bir rapor hazırlar, o yıl ki çalıĢmaları

değerlendirir, elde edilen tecrübeye göre ertesi yılın çalıĢma programında yer alacak hususları

değerlendirerek belirler ve iĢverene teklifte bulunur.

Tüm çalıĢanlar, kendilerine iletilen-bildirilen ya da kendilerinin gördükleri / içinde bulundukları tehlikeli

davranıĢ ya da tehlikeli durumların silsile yolu ile iletiminden ve bildiriminden yükümlü ve sorumludurlar.

Ciddi ve yakın tehlike ile karĢı karĢıya kalan çalıĢanlar kurula baĢvurarak durumun tespit edilmesini ve

gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak kararını verir ve

durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalıĢana ve çalıĢan temsilcisine yazılı olarak bildirilir. Kurulun çalıĢanın

talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalıĢan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalıĢmaktan kaçınabilir.

ÇalıĢanların çalıĢmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iĢ sözleĢmesinden doğan diğer

Sayfa 12 / 114

hakları saklıdır. ÇalıĢanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda “kurula baĢvurmak”

zorunda olmaksızın iĢyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen acil toplanma yerine gider.

ÇalıĢanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz.

ÇalıĢanlar ve amirleri tarafından (ilk amir ya da silsile yolu ile diğer amirler) imzalı kayıt altına alınan; gözle

muayene formları, bakım formları, periyodik kontrol formları, kontrol listeleri, çalıĢma izin belgeleri,

vardiya defterleri, tertip listeleri, iĢ sağlığı ve güvenliği saha gözetim-denetim formları, iĢ kazası ve

ramakkala olay belgeleri, iĢ sağlığı ve güvenliği ile ilgili tutanakları / föyleri, iĢ sağlığı ve güvenliği eğitim

belgeleri vb iĢ sağlığı ve güvenliği ile ilgili evrak ve dökümanların muhafazasından, iĢveren ile birlikte ilgili

ilk amirler ve ilgili çalıĢanlar birlikte sorumludurlar.

ÇalıĢanlar görevlerini; yönetmelikte belirtilmiĢ olan görev-yetki-sorumluluklarına, bu yönerge ve

referansları ile çalıĢma talimatlarına, teorik ve pratik olarak verilmiĢ iĢ sağlığı ve güvenliği eğitimlerine, iĢ

sağlığı ve güvenliği talimatlarına, ilk amirinin vereceği iĢ sağlığı ve güvenliğine uygun diğer talimatlara,

mesleki eğitimine ve ilgili kurslara, iĢyeri tarafından verilmiĢ yetiĢtirme ve yenileme kurs bilgilerine ve

kullandığı iĢ ekipmanı / araç / malzeme imalatçısının kullanma-bakım belge ve bilgilerine uygun Ģekilde

yerine getirmekle yükümlüdürler.

ÇalıĢanlar, iĢyerinde iĢ sağlığı ve güvenliği kapsamında alınmıĢ olan sınırlayıcı-düzeltici-önleyici

tedbirlerin, giderilmiĢ olan eksiklik ve uygunsuzlukların bozulmaması, korunması, sürekliliğinin sağlaması

ve uygulamasıyla yükümlüdür.

ÇalıĢanlar, iĢ sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve iĢverenin bu konudaki talimatları

doğrultusunda, yaptıkları iĢten etkilenebilecek diğer çalıĢanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye

düĢürmemekle yükümlüdürler.

ÇalıĢanlar, iĢveren tarafından verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda;

a) ĠĢyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taĢıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını

kurallara uygun Ģekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak

çıkarmamak ve değiĢtirmemek

b) Kendilerine sağlanan kiĢisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak

c) ĠĢyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis, bina, kullanılan malzeme / madde, çalıĢılan yer ve çalıĢma

yönteminde, sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karĢılaĢtıklarında ve koruma

tedbirlerinde eksiklik ya da uygunsuzluk gördüklerinde, iĢverene veya çalıĢan temsilcisine derhal haber

vermek

ç) TeftiĢe yetkili makam tarafından iĢyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi

konusunda, iĢveren ve çalıĢan temsilcisi ile iĢ birliği yapmak

d) Kendi görev alanında, iĢ sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için iĢveren ve çalıĢan temsilcisi ile iĢ birliği

yapmak ile yükümlüdürler.

ĠĢveren, iç yönerge ve referanslarında belirtilenler de dahil olmak üzere, mesleki risklerin önlenmesi, eğitim

ve bilgi verilmesi, öncelikle tehlike ile kaynağında mücadele, toplu koruma donanım ve sistemlerinin

sağlanması ve nihayetinde kiĢisel koruyucu donanım ve sistemlerinin sağlanması dâhil her türlü “sınırlayıcı,

düzeltici ve önleyici” tedbirin alınması, organizasyonun ve planlamanın yapılması, gerekli araç ve gereçlerin

sağlanması, acil durum ekiplerinin kurulması ve eğitim-teçhizatlarının sağlanması, acil durum planlarının-

senaryolarının yapılması, acil durum tatbikatlarının yapılması, acil durum siren vb sistemlerinin sağlanması,

Sayfa 13 / 114

periyodik ve anlık ölçüm-kontrol-analiz-bakım-tahlil ve kalibrasyonların yapılması, çalıĢanların sağlık

kontrollerinin yapılması, endüstriyel hijyenin sağlanması, hijyen Ģartlarının iyileĢtirilmesi (kemirgen, böcek,

köpek vb ile mücadele ve içme suyu arıtma ve su tanker-tank-depolarını da içeren temizlik-tahlil-dezenfekte

iĢlemleri de dahil), yeni teknolojilerin takibi, hava Ģartlarının-deprem verilerinin-faylanmaların-malzeme

formasyonu ve atım yönlerinin-yer altı sularının-yerüstü sularının takibi ve değerlendirilmesi, sağlık ve

güvenlik tedbirlerinin değiĢen Ģartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileĢtirilmesi

hususlarında çalıĢmalar yapar ve iĢyerinde alınan iĢ sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını

izler, denetler, eksiklik ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar, eğitim ve bilgilendirme yapar ve bunların

sürekliliğini iĢ sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun olarak sağlar ve denetler.

Ayrıca iĢveren;

(1) GörüĢ alma ve katılımın sağlanması konusunda, çalıĢanlara ve çalıĢan temsilcilerine aĢağıdaki imkânları

sağlar:

a) ĠĢ sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda görüĢlerinin alınması, teklif getirme hakkının tanınması ve bu

konulardaki görüĢmelerde yer alma ve katılımlarının sağlanması

b) Yeni teknolojilerin uygulanması, seçilecek iĢ ekipmanı, çalıĢma ortamı ve Ģartlarının çalıĢanların sağlık

ve güvenliğine etkisi konularında görüĢlerinin alınması

(2) Destek elemanları ile çalıĢan temsilcilerinin aĢağıdaki konularda önceden görüĢlerinin alınmasını sağlar:

a) ĠĢyerinden görevlendirilecek veya iĢyeri dıĢından hizmet alınacak iĢyeri hekimi, iĢ güvenliği uzmanı ve

diğer personel ile ilk yardım, yangınla mücadele ve tahliye iĢleri için kiĢilerin görevlendirilmesi

b) Risk değerlendirmesi yapılarak, alınması gereken koruyucu ve önleyici tedbirlerin ve kullanılması

gereken koruyucu donanım ve ekipmanın belirlenmesi

c) Sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi

ç) ÇalıĢanların bilgilendirilmesi

d) ÇalıĢanlara verilecek eğitimin planlanması

ĠĢveren, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan iĢyerlerinde; yapılacak iĢlerde karĢılaĢılacak sağlık ve

güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, baĢka

iĢyerlerinden çalıĢmak üzere gelen çalıĢanları iĢe baĢlatamaz.

ĠĢveren, iĢyeri dıĢında olup da, iĢyeri sınırları içerisinde faaliyet gösteren, malzeme ve teçhizat bulunduran,

taĢıma yapan ya da ikamet eden (kolluk kuvvetleri, orman iĢletmesi, elektrik dağıtım iĢletmesi, avcılık-

atıcılık-dağcılık ve diğer spor kulüpleri, taĢıma iĢi yapan kooperatifler, köy muhtarlıkları vb) kurum ve

kuruluĢlarla iĢ sağlığı ve güvenliği hususlarını ilgilendiren durumlar hakkında sürekli iĢbirliği ve

koordinasyon yapar.

ĠĢveren, maden sahasındaki diğer yeraltı ve yerüstü ocakları ve diğer iĢverenlerle havzadaki gölleĢme, su

yatakları, faylanmalar, patlatmalar, heyelan, yerüstü-yer altı ocak çalıĢması çakıĢmaları, eski yer altı ocak

çakıĢmaları ve ihtimalleri, tasmanlar, havza haritalarındaki iĢlemeler ve harita güncellemeleri vb konular ile

acil durumlar ve arama-kurtarma-tahliye konularında bilgi alıĢ veriĢi, değerlendirme, iĢbirliği ve

koordinasyon yapar.

ĠĢveren, heyelan, çökme, göçme olan ya da olma ihtimali olan bölgelerdeki çalıĢmalar ile gerektiğinde

iĢyerinin diğer iĢleri ve çalıĢmaları ile ilgili, üniversite ya da yetkili uzman kurum / kuruluĢlardan inceleme,

Sayfa 14 / 114

rapor ve tavsiye çalıĢması yapılmasını talep eder ve bu değerlendirme ve tavsiyelere uygun olarak çalıĢma

yapılmasını sağlar.

ĠĢveren, atıkların toplanması ve geri dönüĢümü ile çalıĢması sona eren kazı ve harman yerlerinin

ağaçlandırılması çalıĢması yapar.

DeğiĢiklik esasları

Madde 5- Bu Yönerge ve referanslarında; uygulamalar, teknik geliĢmeler ve ihtiyaçlar da göz önüne

alınarak kurulun bu yönergenin Madde 6‟ da ki çalıĢmaları sonucunda yapılması gereken değiĢiklikler, kurul

tarafından iĢveren onayına sunulur. ĠĢveren onayı sonrasında yeni revizyon numarası ve tarihi ile yönerge ve

referanslar son hali ile yayımlanır ve tüm çalıĢanlara duyurulur.

Dağıtım ve kullanma esasları

Madde 6- Bu Yönerge ve referanslar (acil durum kroki ve tahliye planları hariç) gizli olmayıp iĢyerinin

internet / intranet sisteminden son versiyon Ģeklinde yayımlanır. Versiyon karmaĢasını önlemek amacıyla

baĢka bir Ģekilde dağıtım yapılmaz. ĠĢyeri, iĢ ekipmanı ve araçlarda sabit Ģekilde bulundurulması gerekenler

ise ayrıca uygun Ģekilde yazılı-basılı olarak sağlanır.

Referanslar

Madde 7- Bu yönergede yazılı olmayan ancak bu yönergenin bütünü kapsamında yer alan ve aĢağıda

belirtilen unsurlardan oluĢan doküman, yönerge, talimat, izin belgesi, prosedür Ģeklindeki çalıĢmalardır.

1) Maden ĠĢyerlerinde ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği kapsamında hazırlanmıĢ olan Sağlık ve Güvenlik

Dokümanı

2) Maden ĠĢyerlerinde ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği kapsamında hazırlanmıĢ olan Açık ĠĢletme

Yönergesi

3) Maden ĠĢyerlerinde ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği kapsamında hazırlanmıĢ olan Patlayıcı

Maddelere ĠliĢkin Yönerge

4) ÇalıĢanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik kapsamında

hazırlanmıĢ olan Patlamadan Korunma Dokümanı

5) Acil durum prosedürü ve talimatları

6) ÇalıĢma izin belgeleri

7) Ocağa giriĢ izin belgesi

8) DıĢa görevlendirme belgesi

9) Eksiklik / Uygunsuzluk / ĠĢ kazası-Meslek hastalığı-Ramak kala olay belgesi

10) ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği talimatları

11) ÇalıĢma talimatları, kontrol listeleri

12) ĠĢ ekipmanı ve araçların muayene, bakım, kontrol ve kullanım talimatları / formları / listeleri

13) KiĢisel koruyucu donanımların alınması, kullanılması, bakımı, temizleme ve muhafazası talimatları

Sayfa 15 / 114

14) Kimyasal maddelerin depolanması, taĢınması, kullanma ve bertaraf talimatları

Eğitim ve Bilgilendirme

Madde 8- ĠĢveren tarafından; bu yönerge ve referansları ile bunlara ait değiĢiklerle ilgili olarak, ilgili

çalıĢanlar ve çalıĢan temsilcilerine “ÇalıĢanların ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usül ve Esasları

Hakkındaki Yönetmeliği”ne uygun olarak teorik ve pratik eğitim verilmesi sağlanır ve verilen eğitimler;

ilgili Ģube, içerik, yayın tarihi, revizyon tarihi, revizyon no, doküman no bilgileri de olmak üzere kayıt altına

alınır. Eğitim sonunda ölçme-değerlendirme yapılır. 100 üzerinden 70 ve üzeri puan alan çalıĢanlara eğitim

katılım ve baĢarı belgesi verilir. BaĢarısız olan çalıĢanlar için katılım belgesi verilmez, eğitimler tekrarlanır.

Eğitimlerde mümkün olduğunca simülasyon teknik ve teknolojilerinden de yararlanılır.

ĠĢveren; çalıĢanlara sürekli olarak, mesleki riskler, yenilenen iĢ ekipmanı-araç-tesis-teçhizat-teknoloji vb

hakkında eğitimler verir. Ayrıca çalıĢanın, çalıĢma yeri veya iĢ değiĢikliği, iĢ ekipmanının değiĢmesi, yeni

teknoloji uygulanması gibi durumlar nedeniyle ortaya çıkacak risklerle ilgili eğitimleri ayrıca verir. ĠĢ kazası

geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalıĢana iĢe dönüĢünde çalıĢmaya baĢlamadan önce, kazanın veya

meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalıĢma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verir.

Herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle iĢten uzak kalanlara, tekrar iĢe baĢlatılmadan önce bilgi

yenileme eğitimi verir. YaĢlı, engelli, gebe veya emziren çalıĢanlar gibi özel politika gerektiren grupların

özelliklerini dikkate alarak gerekli eğitimleri verir. Destek elemanlarına ve çalıĢan temsilcilerine,

görevlendirilecekleri konularla ilgili de eğitim verir.

ĠĢveren; diğer iĢveren çalıĢanları, müĢteri ve ziyaretçi gibi iĢyerinde bulunan diğer kiĢiler ile geçici iĢ iliĢkisi

kurulan iĢverene; iĢyerinde karĢılaĢılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler,

kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumluluklar, ilk yardım, olağan dıĢı durumlar, afetler ve yangınla mücadele

ve tahliye iĢleri konusunda görevlendirilen kiĢiler hususlarında bilgilendirme yapar.

ĠĢveren; E.L.Ġ. dıĢındaki çalıĢmalarda çalıĢanlarının, o iĢyerindeki sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve

önleyici tedbirler, kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumluluklar, ilk yardım, olağan dıĢı durumlar, afetler ve

yangınla mücadele ve tahliye iĢleri konusunda görevlendirilen kiĢiler hususlarında diğer iĢveren tarafından

bilgilendirmelerini sağlar.

ĠĢveren, tüm eğitim ve bilgilendirmelerin imzalı kayıt altında olmasını sağlar.

ĠKĠNCĠ BÖLÜM

Talimatlar ve Kurallar

Madde 9- Talimatlar ve kurallar (Genel)

1) Yeniliklere açık ol, araĢtır ve özellikle yaptığın iĢte ve sosyal hayatında kendini geliĢtir

2) ÇalıĢma arkadaĢının sağlık ve güvenliğini, kendi sağlık ve güvenliğin kadar önemse

3) ĠĢyerinde kendin ve diğer çalıĢanların sağlık ve güvenliğini tehlikeye atmayacak Ģekilde çalıĢ

4) “Bana bir Ģey olmaz, Acelem vardı görmedim, Kimse dikkatli ol demedi, Kolayıma geldi, Tehlikeli

değildi, Ben yıllardır yaparım bunu hiç kaza olmadı, Yılların ustasıyım ben” gibi söylemleri dikkate alma.

Kendi iĢinde kendini aĢmaya ve geliĢtirmeye çalıĢ. PaylaĢımcı ol. Eksiklerini ve uygunsuzluklarını iĢ ayıbı

ya da eksiği olarak görme. (Unutma yıllardır doğru bildiğin bir çok Ģeyin yanlıĢ ya da yetersiz olduğunu fark

edeceksin)

Sayfa 16 / 114

5) ĠĢyerine geliĢ ve gidiĢlerde iĢyeri tarafından belirlenmiĢ servis araçlarını kullan. BelirlenmiĢ duraklar

harici servisten inme, servise binme. Servis güzergahını Ģoföre müdahale ederek değiĢtirme. Servis Ģoförü ve

servis aracı ile ilgili uygunsuzlukları ilk amirine bildir

6) Sağlığına dikkat et. ĠĢyerine dinlenmiĢ ve uykunu almıĢ olarak gel

7) ĠĢyerine ve maden sahası içerisine hiçbir sebeple (avcılık, spor vb dahil) ve hiçbir zamanda (mesai

saatlerinin dıĢı, tatil günleri dahil), kesici, delici ve ateĢleyici alet ve silahla gelme, getirme

8) ĠĢyerinde yapılan iĢ sağlığı ve güvenliği eğitim, toplantı, uygulama ve tatbikatlara katıl

9) ĠĢyerinde alkollü içki ve uyuĢturucu kullanma, iĢe alkollü veya uyuĢturucu almıĢ olarak gelme

10) ĠĢyerinde yapılan iĢe giriĢ muayenesi dahil, aĢılama gibi sağlık kontrol ve periyodik muayenelerine katıl

11) O an yaptığın iĢte ya da iĢten iĢe geçiĢlerde kiĢisel koruyucu donanım ya da diğer iĢ sağlığı ve güvenliği

tedbirleri açısından herhangi bir ek tedbir gerekiyorsa ilgili tedbiri almadan iĢine devam etme. Önceliği her

zaman iĢ sağlığı ve güvenliğine ver

12) ĠĢyeri acil durum prosedüründe belirtilen acil durumların dıĢında girilmesi yasaklanmıĢ alanlara girme,

çalıĢtırılması-kullanılması yasaklanmıĢ iĢ ekipmanı, araçlar ve malzemeleri çalıĢtırma-kullanma. Acil

durumların dıĢında, görevlisi ve yetkilisi değilsen, açık gördüğün; kompresör odalarına, kaynak motor

odalarına, trafo merkezlerine, pano dağıtım odalarına, gaz tüpü depolarına, akaryakıt tesislerine, jeneratör-

ups bölümlerine, kazan dairelerine, su kuyusu-arıtma tesislerine, kapatılmıĢ yollara, çökme-göçme-kayma

olan yerlere ve kimyasal madde depolarına girme, kapalı ve kilitli olanlara da girmeye çalıĢma

13) ĠĢyerinde geçiĢ ve giriĢi engellenmiĢ yerlerin etrafından dolaĢ, içine girme

14) ĠĢyerindeki tüm çalıĢanlara karĢı saygılı ol, ciddiyet dıĢı davranıĢlarda bulunma, kavga etme, tartıĢma

15) ĠĢyerinde dini, siyasi, etnik propaganda ve ayrımcılık ile hizipçilik ve gruplaĢma yapma

16) ĠĢyerinden ilk amirinden izinsiz ayrılma, izinsiz misafir, akraba, hemĢehri vb. kabul etme

17) ĠĢyerinde ilk amirinden izinsiz fotoğraf, film çekme. Ses kaydı yapma

18) ĠĢyerine hayvan getirme, besleme

19) ĠĢyerinde çalıĢırken terlik, sandalet vb giyme, çıplak ayakla dolaĢma

20) BaĢkalarını lafa tutma, ĢakalaĢma, dikkat dağıtma

21) ÇalıĢma / seyir anında; gazete-kitap-dergi okuma, yemek yeme, çay-kahve içme, baĢkaları ile konuĢma-

ĢakalaĢma, kullandığın iĢ ekipmanı ve aracın kumanda sistemlerinin kontrolünü bırakma, cep telefonu

kullanma, dikkatini dağıtma

22) ÇalıĢma anında kulaklık takarak müzik dinleme, dikkatini dağıtma

23) ĠĢ yaparken acele etme. Önceliği iĢ sağlığı ve güvenliğine ver

24) Seyir halinde ve çalıĢma sırasında seni meĢgul edici Ģeylerle uğraĢma, dikkatin tamamen yaptığın iĢte,

kullandığın araçta ve iĢ ekipmanında olsun

25) Her türlü iĢ kazaları ve ramak kala olaylarını büyük-küçük, önemli-önemsiz demeden hemen ilk amirine

bildir

Sayfa 17 / 114

26) Kullandığın iĢ ekipmanı, teçhizat, araç, malzeme, madde vb ile Ģaka, korkutma vb yapma

27) ĠĢyeri genel kılık kıyafetlerine aykırı Ģekilde giysiler giyme

28) Amirlerin tarafından verilen iĢleri takip et ve iĢ hakkında bilgi ver

29) ĠĢyerinde iĢ sağlığı ve güvenliği konusunda alınmıĢ ve alınacak olan tüm tedbirlere ve kurallara tam

olarak uy ve uygula

30) Verilen yazılı-sözlü-internet üzerinde ya da levha Ģeklindeki ya da panolara asılmıĢ Ģekildeki; iĢ, iĢ

ekipmanı ve araç talimatları ile kimyasal maddeler için verilen malzeme güvenlik bilgi form ve talimatları

ile diğer talimatları kontrol et, oku ve uygula

31) ĠĢ sağlığı ve güvenliği tedbir ve emniyetlerini sadece kendin için değil, aynı ortamdaki diğer çalıĢanlar

ve çevre için de düĢün ve gerekli uyarıları yap, gerektiğinde ilk amirine bildir.

32) ĠĢyerindeki makine, malzeme, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taĢıma ekipmanı ve diğer üretim

araçlarını kurallara uygun Ģekilde kullan, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullan, keyfi olarak

çıkarma ve değiĢtirme,

33) ĠĢyerindeki her ortam ve yerdeki bilgi-uyarı-emredici-yasak levhalarının yerlerini değiĢtirme

34) ġüphelendiğin her tehlikeli durum ve davranıĢta, çözümsüz olay ve durumlarda, tekrarlayan sorunlarda,

emin olamadığın tehlikeli durum ve davranıĢlarda vb ilk amirine bilgi ver, yardım iste, iĢi devam ettirme,

durdur.

35) Tertip aldıktan sonra egzersiz yap, sonrasında iĢine devam et

36) Tertip edilen yer, bölge, iĢ ekipmanı, araç, yol ve güzergah dıĢında çalıĢma yapma

37) Vardiya baĢında ilk amirinden ve bir önceki vardiya çalıĢanlarından çalıĢma alanındaki iĢ sağlığı ve

güvenliği ile ilgili son bilgileri al. Vardiya dönümlerinde aynı tertip noktasında bir önceki vardiyadan

bilgileri ve iĢleri teslim al, aynı Ģekilde vardiya sonunda diğer vardiyaya teslim et

38) ÇalıĢırken daima dikkatli ol, iĢinden baĢka bir Ģey düĢünme ve iĢinden baĢka bir Ģey ile ilgilenme

39) Her Ģeyi yerinde muhafaza et ve kullandıktan sonra yerine koy

40) ĠĢyerindeki çalıĢanlara ait sosyal alanlarda dahil olmak üzere çalıĢma alanını, iĢ ekipmanlarını, araçları

temiz tut

41) ĠĢinde tehlikeli saydığın bir çalıĢma Ģekli varsa aynı iĢi tehlikesiz ve emniyetli bir Ģekilde nasıl

yapabileceğin konusunda ilk amirinden bilgi iste

42) Yaptığın iĢ, kullandığın iĢ ekipmanı ya da araçla ilgili bilmediğin ya da merak ettiğin bir Ģeyi, olup

olmadığını deneyerek değil ilk amirine danıĢarak öğren

43) Yaya ya da araçla çalıĢma yerlerine gidiĢ-geliĢlerde ve çalıĢma esnasında yapacağın iĢ ile ilgili olarak

belirlenmiĢ ve belirtilmiĢ güzergahları kullan. Etrafını mutlaka kontrol ederek hareket et. Yaya olarak

araçların güzergahına girme. Araçların manevra alanlarında dikkatli ol, araçların maksimum hareket ve

dönme alanlarına girme

Sayfa 18 / 114

44) ĠĢin gereği çalıĢma sırasında iĢ makinesi ve iĢ kamyonları ve diğer araçların yanından-yakınından

geçmen ya da yanında-yakınında bulunman gerektiğinde, operatör / Ģoför ile göz / el teması kur, seni fark

ettiğinden emin ol ve hareket yönünde , manevra alanına girme

45) Araçların geçtiği yollarda dikkatli ol, yayalar için ayrılmıĢ ya da güvenli hale getirilmiĢ, iĢaretlenmiĢ

olan kısımları kullan

46) ĠĢyerine ve çalıĢma yapılan yerlere giderken etrafı kontrol et ve sadece bu iĢ için ayrılmıĢ yerlerden git,

duvarlara ve borulara tırmanma, duvarlardan veya bariyerlerin üzerinden atlama

47) ĠĢyerindeki iĢ sağlığı ve güvenliği yönünden her türlü; tehlikeli davranıĢları, tehlikeli durumları, iĢ

kazalarını, ramak kala olayları, uygun olmayan çalıĢma yöntemlerini, eksiklik-uygunsuzluk-gecikme-

ulaĢılamama durumlarını, koruma tedbirlerinde (kiĢisel ya da toplu) eksiklik ya da uygunsuzluk gördüğünde

ve emin olmadığın tehlikeli durum ve davranıĢlarda hemen ilk amirine bilgi ver ve giderilmesini talep et,

yardım iste.

48) ELĠ Müessese Müdürlüğüne bağlı diğer birimlerden gelen çalıĢanlar ile stajyer, müfettiĢ, müĢteri,

ziyaretçi vb lerin yapacakları iĢ ile ilgili iĢ sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almadan ve iĢyeri ile ilgili

tehlikeler-tedbirler-acil durumlar ile ilgili bilgileri almadan (imzalı kayıt ile) iĢe baĢlamalarına izin verme,

ilk amirine haber ver

49) Kendi görev alanında iĢ sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için ilk amir ve çalıĢan temsilcisi ile iĢ birliği

yap

50) Ciddi ve yakın bir tehlike ile karĢı karĢıya kaldığında iĢ sağlığı ve güvenliği kuruluna baĢvurarak

durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep et. Kurulun, talebinin

yönünde karar vermesi halinde gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalıĢmaktan kaçınabilirsin. Tehlikenin

önlenemez olduğu durumlarda ise iĢyerini veya tehlikeli bölgeyi terk et ve belirlenmiĢ güvenli bölgeye git

51) ĠĢyeri için hazırlanmıĢ olan bu yönergenin Madde 9- Referanslar kısmındaki dokümanlar, yönergeler,

talimatlar, izin belgeleri ve prosedürleri oku, eğitimlerini al ve uygula

52) Aynı ġube Müdürlüğünde iken, iĢin-çalıĢma yerin-iĢ ekipmanın-iĢ makinesi-teknolojisi-yöntemi-

maddesi vb değiĢiklikler ya da baĢka ġube Müdürlüğünden tayin-atama vb değiĢikliklerde ortam tehlikeleri

ve ortaya çıkacak risklerle ilgili eğitimlerin tamamlanmadan ve kayıt altına alınmadan çalıĢma yapma

53) ĠĢyerindeki acil durumlarda nasıl davranman gerektiği, uygulama esasları, acil durum ekipleri ve

görevleri, acil toplanma yeri için “acil durum prosedürü”, “tahliye planları” nı oku, eğitimlerini al ve uygula

54) ĠĢyeri, iĢ ekipmanları, araçlar ile parlayıcı-patlayıcı ve tehlikeli kimyasal madde depolama yerleri-

tankları-tankerleri vb lere ait; acil durdurma butonları ile su-gaz-elektrik kesme-kapatma vanaları, Ģalterleri,

emniyet telleri vb lerin yerlerini ve fonksiyonlarını açıklayan talimat, döküman ve belgeleri oku, eğitimlerini

al ve uygula

55) ĠĢyerindeki elektrik panolarının, yangın söndürücülerin, yangın dolaplarının önlerini-üzerlerini-yanlarını

boĢ tut, malzeme koyma. Acil kaçıĢ kapıları, yolları ve merdivenlerine de kaçmaya ve açılmasına engel

olacak malzeme koyma. BaĢka iĢler için bu yerleri iĢgal etme

56) Elektrik panolarının altındaki ve diğer elektrik tesislerindeki izole paspasın yerini değiĢtirme, baĢka iĢler

için kullanma, üzerine malzeme koyma, üzerine kimyasal madde-yağ-su vb dökme, kesici-delici aletlerle

deformasyon yapma

Sayfa 19 / 114

57) Görevlisi ve yetkilisi değilsen; iĢ ekipmanları, araçlar, diğer malzemeler ve el-vücut ile enerji nakil

hatlarına yaklaĢma, dokunma ve her türlü direğe çıkma

58) Yetkilisi ve görevlisi olmadığın ve yetkinlik belgesine sahip olmadığın (mesleki yeterlilik belgesi,

ustalık belgesi, operatörlük belgesi, sertifika, ehliyet, src belgesi, yanıcı madde taĢıma belgesi vb) bir iĢ

yapma, iĢ ekipmanını ve aracı kullanma

59) ĠĢinde kullanacağın iĢ ekipmanlarının, araçların fonksiyonlarını ve emniyet Ģartlarını-tekniklerini-

sistemlerini açıklayan talimat, doküman ve belgeleri oku, eğitimlerini al ve uygula

60) Yaptığın iĢ ya da kullandığın iĢ ekipmanı-araç-malzeme ile ilgili eğitim ya da tecrübe noksanlığı

hissettiğinde iĢ yapma, iĢe devam etme, iĢ ekipmanını-aracı-malzemeyi kullanma

61) ĠĢyeri sabit telefonlarını, iĢyeri tarafından verilen cep telefonu hatlarını ve diğer haberleĢme teçhizat ve

sistemleri ile iĢyerindeyken kullandığın Ģahsına ait cep telefon hatlarını boĢ yere meĢgul etme.

KonuĢmalarını kısa tut. Acil durum ve yardım için arama ya da aranma ihtiyacının olabileceğini unutma

62) ĠĢyeri bilgisayar-internet-mail-yazıcı-fotokopi vb araç-teçhizat ve sistemleri boĢ yere meĢgul etme. ĠĢ

amacının dıĢında kullanma

63) ĠĢyerinden dıĢarıya ilk amirinin bilgisi ve onayı olmadan; evrak, bilgi, belge, fotoğraf vb leri her türlü

ortamda (kağıt, mail, disk, internet, cd vb) götürme, baĢkaları ile paylaĢma

64) ĠĢyeri ile ilgili her türlü bilgiyi iĢyeri dıĢında konuĢma, paylaĢma

65) ĠĢyerinde imha edilmesi gereken bilgi ve belgeleri (elektronik, kağıt ya da manyetik medya ortamında)

ilk amirinin belirttiği Ģekilde ve yerde imhasını sağla

66) Tesislere / barakalara / binalara / araçlara izinsiz-kontrolsüz ve periyodik bakımsız-kontrolsüz Ģekilde ve

gerekli kullanım-kurulum-bulundurma-havalandırma-elektrik-alarm-depolama tedbirleri ile Ģartları

sağlanmadan (elektrikli ve mekanik alet-edavat-cihaz-teçhizat-fırın-ocak-soba-yağlı petek-buzdolabı-sebil-

mutfak tüpü vb) getirme, kullanma. Bu Ģekilde olanları da iĢyeri dıĢına çıkar. Her türlü ihtiyacının

giderilmesi ile gerekli tedbir ve Ģartların sağlanmasını ilk amirinden talep et

67) Dikkat dağıtan, yüksek-düĢük tansiyon ve baĢ dönmesi yapan, Ģekeri düĢüren-çıkaran, uyuĢukluk ve

uyku hali yaratan ilaçlar ile soğuk algınlığı ve grip ilaçları vb kullanıyorsan, psikolojik, nörolojik ya da

fiziksel rahatsızlığın varsa (ishal, baĢ dönmesi, bulantı, kusma, hareketi kısıtlayıcı rahatsızlıklar, yoğun stres

vb), aĢırı yorgunluk-uykusuzluk varsa gerekli sağlık kontrolünün yapılması ve tedbirlerin alınması için ilk

amirine bildir. Her türlü sağlık sorununu, kullandığın ilaçları, geçirdiğin ameliyatları, bulaĢıcı hastalıkları vb

gizleme, saklama, iĢyerinde risk yaratmaması ve tedbir alınmasını teminen ilk amirine ve iĢyeri hekimine

bildir

68) ĠĢyerinde, sağlık durumunda kötüleĢme, bozulma fark ettiğinde, o an iĢ ekipmanı ya da araç

kullanıyorsan mümkünse öncelikle güvenli olarak bunların durdurulmasını sağla. Yakındakilere kendini fark

ettirerek ulaĢmaya çalıĢ (yüksek ses çıkartarak / yakındaki malzemelere vurarak / düdük-korna çalarak /

fener-lamba-far-sinyal kullanarak / cep telefonu-telsiz kullanarak ya da varsa acil durum butonuna basarak

vb)

69) Sağlık durumuna uygun olmayan iĢleri yapma

70) ĠĢ ekipmanına ve araçlara ait her vardiya baĢında “gözle muayene” yapılarak doldurulması gereken

muayene formunu, formda belirtilen kontrolleri yaparak doldur ve ilk amirine teslim et. Formu

Sayfa 20 / 114

kaybolmayacak Ģekilde muhafaza et. Kontrolü, iĢ ekipmanı ve araçta gerekli emniyetleri aldıktan sonra,

durdurarak ve çalıĢtırdıktan sonra yap. Eksiklikler ve uygunsuzluklar giderilinceye kadar çalıĢma yapma

71) Görevin ile ilgili verilmiĢ “kontrol listesi” varsa, burada belirtilenlere uygun Ģekilde görevini yerine getir

72) Maden sahası içerisinde; kapısı olan tüm araçları kapıları tam kapalı vaziyette, camları ise en fazla 2 cm

açık olacak Ģekilde kullan

73) Maden sahası dıĢında, kapısı olan tüm araçları kapıları tam kapalı vaziyette, camları ise dıĢarıdan bir

tehlike gelmeyecek seviyede açık olacak Ģekilde kullan

74) Aracın camından, kapısından; baĢ, kol, el, ayak, malzeme çıkararak, koyarak çalıĢma. Ġçeride baĢkaları

da varsa onları da uyar ve engelle

75) Aracı; kapısı-penceresi-kaputu ve varsa bagaj kapısı kapalı olarak park et

76) Kırık, çatlak, yoğun çizik, çiçeklenmiĢ, arasında nem barındıran camlı / aynalı araçları kullanma

77) Aracın tüm camlarını, içeriden ve dıĢarıdan sürekli temiz tut. Tüm aynalarını sürekli temiz tut. Tüm

aydınlatma, sinyal, stop, park lambalarını sürekli temiz tut

78) ĠĢ ekipmanına, araçlara ait bakımları zamanında yap (kendi yapacağın ayar, genel temizlik, eksik su

tamamlama, filtre temizliği vb) ve ilgili formu doldur. Bakım öncesi iĢ ekipmanını, aracı durdur ve gerekli

emniyetleri al

79) Yetkili kuruluĢ tarafından periyodik olarak bakım ve kalibrasyonları yapılmamıĢ ölçüm alet ve

cihazlarını (lastik hava basıncı ölçme, ampermetre, voltmetre, ohmmetre, haritacılık ölçüm cihazları, ısı,

ıĢık, gürültü, toz, gaz, hız, basınç, nem, odyometrik ölçüm yapan alet ve cihazlar gibi) kullanma.

BaĢkalarının kullanmasına da imkan tanımayacak Ģekilde tedbir al

80) Yetkili kiĢi / kuruluĢ tarafından periyodik olarak kontrolü yapılmamıĢ iĢ ekipmanlarını ve araçlarını

kullanma. BaĢkalarının kullanmasına da imkan tanımayacak Ģekilde tedbir al

81) Kullanma ömrünü tamamlamıĢ, değiĢmesi gereken, arızalı olan her türlü; alet, teçhizat, cihaz, tezgah,

kkd, halat, kanca, iĢ ekipmanı, araç, madde, malzeme vb lerini kullanma, tekrar ya da baĢkaları tarafından

kullanılmalarını önlemek için, tedbir al, uyarı-yasak levhaları koy. Bertaraf edilmesi gerekenlerin,

belirlenmiĢ yolla bertarafını sağla

82) Nereden ve kimden gelirse gelsin çalıĢma sırasında “dur” sesi ya da komutu geldiğinde kullandığın iĢ

ekipmanı ya da aracı durdur, emniyetini al ve çevreni kontrol et

83) Araç ve insan trafiğinin olduğu yol üzerlerinde ya da yola yakın yerlerde yapılacak her türlü araçlı-

araçsız bakım-onarım-kontrol-montaj-demontaj gibi çalıĢmalar öncesi, yol-trafik-çevre-çalıĢan-araç

emniyet-güvenlik mesafelerini, gece-gündüz ve görünebilirlik Ģartlarına ve hava Ģartlarına göre değerlendir,

bunlara uygun ekipmanları yanında bulundur (duba, flaĢör, Ģerit, kedi gözü, uyarı-yasak levhaları vb) ve

uyguladıktan sonra çalıĢma yap

84) ĠĢ ekipmanı ve araç gövdesi, kabini ve çevresindeki talimat iĢaretleri ve levhalarının tam olduğundan

emin ol

85) Her türlü iĢ ekipmanı ve araçlarda, yağ-su-antifriz vb ilavesini, ilave yapacağın yer sıcakken yapma.

Mücbir sebeple yapacaksan, sıcağa karĢı koruyucu eldiven-bez-üstübü vb kullanarak önce kapak ya da

Sayfa 21 / 114

tapayı hafifçe gevĢeterek iç basıncın düĢmesini bekle ve sonra aç, ancak, bu sırada yüzüne ve vücuduna

Ģıçrama ve fırlamaya karĢı, ilave yapılan yere dik ve yakın olarak bakma, yanda durmaya çalıĢ

86) Yanında, yakınında bir iĢ kazası ya da ramak kala olayı gerçekleĢtiğinde müdahale etmeden önce,

müdahale sırasında ve hemen sonrasında olayla ilgili iĢ sağlığı ve güvenliği kapsamında eksik ya da uygun

olmayan; tehlikeli davranıĢlar ve durumlar, kiĢisel korucu malzemeler, ortam Ģartları, iĢ ekipmanı ve araç

Ģartları vb belirle ve ilk amirine bildir. Bu konuda tarafsız ol. (Bil ki bu bilgiler aynı olayın tekrarlanmaması

için düzeltici ve önleyici faaliyetlere yol gösterecektir)

87) BaĢka bölüm ya da iĢyeri dıĢına iĢ için gideceğin zaman iĢ sağlığı ve güvenliği tedbirlerini o ortamlar

için de al ve aldır

88) BaĢka bölümden ya da iĢyerinden iĢ için gelen ya da aynı bölümde birlikte çalıĢtığın çalıĢanların da iĢ

sağlığı ve güvenliği tedbirlerini aldıklarından emin ol, eksiklik ya da uygunsuzluk gördüğünde ilgili çalıĢanı

uyar ancak eksiklik ve uygunsuzluk hala devam ediyorsa hemen ilk amirine haber ver

89) Yapılacak iĢin gereği ve özelliği bakımından, yapılmaya baĢlanmadan önce “çalıĢma izin belgesi”

gerektirecek iĢlerde, ilgili izin belgesini varsa ekip baĢı ile birlikte talep kısımlarını doldur ve yapılacak iĢ,

kullanılacak iĢ ekipmanı-araç-malzeme-maddeler, tehlikeler, kullanılması gereken kiĢisel koruyucu malzeme

ve diğer koruma teçhizatı ile alınacak tedbirler konusunda ilk amirin tarafından bilgilendirme yapıldıktan ve

son kontrolden sonra belgenin tanzimini tamamla ve sonrasında iĢe git

90) E.L.Ġ dıĢında iĢ için görevlendirilmen durumunda, dıĢa görevlendirme belgesi düzenlenmesini sağla ve

ilk amirinin; yapılacak iĢ, kullanılacak iĢ ekipmanı-araç-malzeme-maddeler, tehlikeler, kullanılması gereken

kiĢisel koruyucu malzeme ve diğer koruma teçhizatı ile alınacak tedbirler konusunda bilgilendirmesini ve

belgeyi bunları da belirterek tanzim etmesini sağla. Ġlk amirin tarafından son kontrol ve izin verilmesinden

sonra iĢe git

91) ĠĢyerinde ortalığa tükürme, çöp atma

92) Ellerin yağlı,kirli olmasın sık sık yıka

93) Islak elbise ile çalıĢma

94) ĠĢinin o an ki gereği değilse, her türlü ayakkabının ve çizmenin tabanı, ıslak, yağlı, sabunlu, mazotlu vb

sebeplerle kayganlaĢmıĢ ya da yapıĢkan madde bulaĢmıĢ ise uygun Ģekilde temizle, o durumda iken

çalıĢmaya devam etme. Taban ve üst yüzeyini de batan-delen-yapıĢan malzemelere karĢı kontrol et ve

temizle

95) ĠĢ ekipmanlarını, araçları kullanırken ve çalıĢma yaparken, o an ki iĢin gereği değilse; ıslak, yağlı ya da

akaryakıt bulaĢmıĢ elle-eldivenle ve iĢ ayakkabısı ile çalıĢma yapma ve iĢ ekipmanı ve araçları kullanma

96) Islak elle aydınlatma lambası vb elektrik tesisat ve teçhizatına dokunma

97) Islak ve kaygan zeminlerde dikkatli yürü

98) Her türlü durmuĢ ya da hareket halindeki araçların arasından ve güvenli mesafe olmadan yakınından

geçme

99) ÇalıĢma mahallinde yalnız çalıĢılması durumunda ilk amirinden uygun gözetim iste (havuz, göl-gölet,

derin-yüksek yerler, heyelan-göçme olan yerler vb)

100) ĠĢyerinin sağladığı içme ve kullanma suyunun dıĢında baĢka kaynaklardan su sağlama, içme-kullanma

Sayfa 22 / 114

101) Kapalı alanlarda, iĢyerinin içerisinde, iĢyerinin yakın çevresinde, yanıcı-parlayıcı maddelerin ve

tesislerin yanında-yakınında, iĢ ekipmanı-araçların içerisinde ve yakınında sigara içme. Sigarayı belirlenmiĢ

yerde ve zamanda iç ve söndüğünden emin ol

102) Akaryakıt / gazlı yakıt ile çalıĢan iĢ ekipmanı ya da araçlara ikmal yapılırken, iĢ ekipmanını / aracı stop

et, topraklama yapıldığından emin ol, açık alev ile herhangi bir Ģey yapma, dolum bitince depo kapağının

kapalı olduğunu kontrol et ve dökülen-bulaĢan akaryakıt varsa temizle

103) Araçlara akaryakıt ikmali yapılırken ateĢle yaklaĢma

104) Akaryakıt ile çalıĢan iĢ ekipmanları ve araçlarını kapalı alanlarda uzun süre çalıĢtırma

105) Tüm iĢ ekipmanlarını ve araçlarını; “acil durum prosedürü” nde belirtilen acil durumlar ve mücbir

sebepler dıĢında (yükün bölünememesi, yükün blok Ģeklinde olması, yükün yönünün değiĢtirilememesi,

yükün alandaki manevraya uymayan uzunlukta olması, manevra ve hareket için yeterli olmayan kısa-dar-

basık çalıĢma alanı, manevra-harekete-pozisyon almaya uygun olmayan zemin ve eğim, yakın mesafede

çarpma riski olan diğer iĢ ekipmanları-araçlarının var olması ve riskin ortadan kaldırılamaması, iĢlem

yapılacak yerin dar olması, iĢlem yapılacak malzemenin aĢırı Ģekilde “yumuĢak-sert-yağlı-sulu-büyük-

küçük-kaygan-kırılgan-Ģeffaf-basınçlı” olması, iĢlem sırasında aĢırı gürültü-aĢırı duman-aĢırı ıĢık ya da aĢırı

ısı çıkması vb) imalatçısının tavsiye ettiği iĢler-amaç-kullanma Ģekli ve yöntemi dıĢında kullanma. Belirtilen

acil durumlar ve mücbir sebeplerde kullanma durumunda ise kendisinin ve baĢkalarının can güvenliğini

tehlikeye atma

106) Acil durum prosedürü‟ nde belirtilen acil durumlar dıĢında, yukarı çıkmak veya aĢağı inmek için vinç

halatı, forklift çatalı, kepçe kovası vb kullanma. Belirtilen acil durumlarda kullanma durumunda ise kendinin

ve baĢkalarının can güvenliğini tehlikeye atma

107) Arızalı bir aracı baĢka bir araç ile çekerek götürmen durumunda, arızalı aracın uygun frenleme

sisteminin olduğundan emin ol ve uyarı levhası kullan

108) Hareket halindeki her türlü yükün kendine ve çevredekilere çarpmaması için gerekli dikkati göster ve

gerekli tedbirleri al ya da aldır

109) Her türlü bina / baraka / tesis / atölye / iĢ ekipmanı / iĢ makinesi / iĢ kamyonu vb zemininde, yağ-

akaryakıt-kimyasal madde dökülmesinin yaratacağı kayganlığın ya da dökülen maddenin yayılmasının

önlenmesi dıĢında tahta talaĢı kullanma, tahta talaĢını bu gibi durumlarda kullanman gerektiğinde ise

bekletmeden olduğu yerden temizle ve bulunduğun ortamın dıĢına çıkar, bunlar için yapılmıĢ ayrı yerlere

bırak. Bunların zamanla kızıĢarak kendiliğinden ya da içine atılabilecek ısı yayan bir malzeme ile kolayca

tutuĢabileceğini unutma

110) Her türlü malzeme-iĢ ekipmanı-araç yangınında yanan malzeme-iĢ ekipmanı-aracın bulunduğu yer,

yangının büyümesi ve yayılması için tehlikeli ve güvenli bir yer değilse ve malzemenin-iĢ ekipmanının-

aracın taĢınması / manevra edilmesi için zaman yeterli ise kendi ve diğer kiĢilerin güvenliğini tehlikeye

atmadan malzemeyi-iĢ ekipmanını-aracı güvenli bir yere al ya da alınmasını sağla

111) Her türlü iĢ ekipmanı-araç yangınında kendi güvenliğini ve diğer kiĢilerin güvenliğini tehlikeye

atmadan; iĢ ekipmanını-aracı durdur-stop et, fren / durma emniyetini al ve kontak anahtarı vb üzerinde bırak

112) ĠĢyerinde yangın çıktığını gördüğünde ve yangın baĢlangıç anında ya da küçük çaplı ise, kendi ve

baĢkalarının güvenliğini tehlikeye atmadan, uygun söndürücü tüp / sistem / teçhizat ile yangına müdahale et.

Sayfa 23 / 114

Yangın büyüyor ya da büyükse müdahale etme. Her iki durumda da yaralı varsa öncelikle yaralıları

kurtarmaya, ortamdan uzaklaĢtırmaya çalıĢ

113) Elektrik yangınlarında acil elektriği kesme butonu ile elektriği kes ve elektriğin kesik olduğundan emin

değilsen su ve köpük kullanma

114) Yangın söndürme tüplerinin nasıl kullanılacağını açıklayan talimat, doküman ve belgeleri oku,

eğitimlerini al ve uygula

115) Yangın söndürme tüplerini gereksiz yere kullanma

116) Yanabilecek ve tutuĢabilecek maddeleri ısı kaynaklarından uzak tut

117) ĠĢyerinde kontrolsüz, izinsiz ve belirlenmiĢ yerlerin dıĢında ateĢ yakma

118) Yangın söndürücüyü kullandığında yerine koyma. Yenisi ile değiĢtirerek yeni yangın söndürücüyü

yerine koy. Yangın söndürücülerin bulundukları yerleri değiĢtirme. Etrafına ulaĢılmalarına engel olacak

Ģekilde kapatacak malzeme / teçhizat istifi yapma

119) ĠĢyerindeki en küçük yangını dahi ilk amirine bilgi ver. Yangını gördüğünde diğer çalıĢanları ve

çevreyi uyar

120) Maden sahası içerisinde, baretini, iĢ ayakkabını ve reflektörlü yeleğini giymeden açık alanda çalıĢma

yapma

121) Maden sahasında ulaĢım ve nakliye ile görevli hafif araç Ģoförü, iĢ kamyonunun arkasından giderken,

en az 50 metrelik bir emniyet mesafesi bırak ve iĢ kamyonu Ģoförlerinin açıkça görebilecekleri bir

pozisyonda bulun

122) Maden sahası içerisindeki yol kenarlarında, basamak kenarlarında, döküm yerlerinde, yükleme

yerlerinde, Ģevlerde vb yerlerde yapılmıĢ olan setlerin üzerine çıkma, çıkarak çalıĢma yapma, setleri bozma

123) Maden sahası içerisinde; lastik patlamasından, yüklü araçlardan ve iĢ makinelerinden malzeme-parça

düĢmesinden / fırlamasından, iĢ makineleri ve iĢ kamyonlarının manevralarından dolayı çarpmadan /

ezilmeden korunmak için, iĢ makineleri ve iĢ kamyonlarının manevra alanının dıĢında uygun emniyetli bir

mesafede ol

124) Maden sahası içerisinde; ayna diplerinden, Ģevlerden, çökme-yuvarlanma-heyelan olmuĢ ya da olma

ihtimali olan yerlerden emniyetli olacak Ģekilde uygun bir mesafede ol

125) Maden sahası içerisinde çalıĢma yapılan ya da kapanmıĢ ocaklara; tamir-bakım-montaj-demontaj-

ölçüm-kontrol vb sebeplerle ocak yetkilisinin belirleyeceği refakatçi ve yazılı izin olmadan girme

126) Maden sahası içerisinde; ölçü, tespit, kontrol, değerlendirme, denetleme vb iĢleri ile iĢinin gereği

olarak, özellikle sıcak malzeme (pasa, kömür, harman vb) olduğu yerlere giderken ve girerken dikkat et.

Zira her an yanan ya da sıcak malzemeye ayağın saplanabilir

127) Maden sahasındaki patlatmalar öncesinde, sırasında ve sonrasında, patlatma sorumlusunun anons ve

talimatlarına uy, araç içindeysen kapı ve pencereleri kapat ve içeride kal. Aracının dıĢındaysan aracına bin.

Aracı patlatma sorumlusunun da önerisi ile uygun bir emniyet mesafesine çek ve arka tarafını aynaya ver.

Gerekli durdurma-fren-stop iĢlemlerini uygula. Araçlı değilsen (manevracı, tamir-bakımcı, miracı vb),

patlatma sorumlusunun belirleyeceği alanın dıĢında emniyetli bir yere git, çökerek hedef küçült, araçların

yanlarına-altlarına saklanma. Ayna diplerinden, Ģevlerden uzak dur

Sayfa 24 / 114

128) Kullandığın aracın tepe lambası ya da baĢka iĢaret lambaları varsa maden sahasına her giriĢte (gece-

gündüz) ya da zaten sürekli maden sahası içerisinde bulunuyorsan çalıĢma süresi boyunca çalıĢtır

129) Maden sahası içerisinde seyir eden kamyonetler, minibüsler, pikaplar, traktörler, binek araçları ile diğer

iĢverenlere ait iĢ makinelerinin tepe lambasının (flaĢör) olduğundan ve çalıĢtırıldığından emin ol. Eksiklik ve

uygunsuzlukta aracın seyrine izin verme

130) Maden sahası dıĢında araçla taĢıma yapılacağında; yükü, yanlardan taĢırma ve aracın boyunu önden

1mt. arkadan 2 mt.den fazla geçirme. Yükün taĢan kısımlarını kırmızı bayrak ve gerektiğinde (gece vb)

ıĢıklı-fosforlu reflektör ile iĢaretle

131) Maden sahası içerisinde taĢıma (iĢ makinesi, iĢ kamyonu, patlayıcı madde, uzun ve geniĢ araç ya da

malzeme vb) yapılacağında; öncü kullan. Yükün taĢan kısımları, iĢ makinaları ve iĢ kamyonlarının ve diğer

araçların yol ve trafik emniyeti için gereken mesafe ve geniĢlik açısından güvenliğini bozacak durumlarda,

yol ve trafik akıĢının durdurulmasını sağla. Yükün taĢan kısımlarını kırmızı bayrak ve gerektiğinde (gece

vb) ıĢıklı-fosforlu reflektör ile iĢaretle

132) Maden sahası içerisindeki yol üstünlüğü aĢağıdaki gibi olup bu sıralamaya göre aracını / iĢ ekipmanını

kullan:

Acil durum araçları

Patlayıcı-yanıcı madde taĢıyan araçlar

Yol sulaması, yol tesviyesi gibi çalıĢmalar yapan araçlar

Büyük ve dolu / boĢ iĢ kamyonları

Küçük ve dolu / boĢ iĢ kamyonları

Mobil araçlar ve iĢ ekipmanları

Diğer araçlar

133) Maden sahası içerisindeki manevracı ve iĢaretçilerin, iĢaret ve komutlarına uy

134) Hiçbir sebeple (Serinlemek ya da düĢen alet-edavat-teçhizatı almak amacı ile) maden sahası

içerisindeki göl ve göletlere girme. ĠĢin gereği girilmesi gerektiğinde gerekli koruyucu donanımla ve amirin

izni dahilinde girebilirsin. Göl ve göletlerdeki tazyikli su tahliye borularının altında serinlemek için durma

135) Araçların Ģoför-operatör mahalline görüĢünü engelleyecek, daraltacak madde koyma, asma. Camlara

görüĢü daraltacak yazı, süs yapma

136) Araçlara anten vb yıldırım çekici sivri teçhizat takma. Var olanları da sök

137) Her türlü araç ile seyir esnasında, havada sis ya da yoğun toz olduğu durumlarda, varsa sis lambaları da

dahil diğer lambalarını da yakarak görünürlüğünü artır. GörüĢ mesafesi emniyetli seyir etmeni engelliyorsa,

aracını, gerekli emniyetlerini alarak uygun bir yere park ederek dur

138) Yıldırım düĢme riski olan hava Ģartlarında araç içindeyseniz; aracı, trafiği tehlikeye atmayacak bir yere

park et, gerekli fren ve durma emniyetlerini al, aracı durdur, camları-kapıları kapat, radyo-teyp vb kapat,

araç anteni varsa kablosunu çek ya da anteni sök-küçült, aracın içinde kal. Baraka / bina içindeyseniz;

içeride kal, değilsen ve baraka / bina yakınsa içeri gir, pencerelerden uzakta dur. Açık alandaysan; gruplar

halinde durma-dolaĢma, üstü kapalı sağlam bir alan bulup bekle (araç içi, tente, çadır vb değil),

bulamıyorsan, nispeten çukur bir yere çömelerek otur, kesinlikle yatma, ayaklarını birleĢtir ve kafanı öne eğ,

kulaklarını kapat, hedef küçült. ġemsiye gibi sivri metal eĢyaları kullanma. Bulunduğun yer ıslak zemin ise

kuru zeminli bir yere geç. Saçlarında dikilme oluyorsa, çevrede cızırtı Ģeklinde sesler baĢlamıĢsa

bulunduğun yeri çömelme vaziyetinde terk et. Göl-gölet ya da ıslak zemindeysen; Hemen bulunduğun yeri

terk ederek kuru zeminli bir yere git. Bu Ģekildeki hava Ģartlarında; Ağaçların, çitlerin, direklerin, trafoların,

Sayfa 25 / 114

kesicilerin, enerji nakil hatlarının, tulumbaların, iĢ makinelerinin, iĢ kamyonlarının ve diğer araçların

altlarında-yanlarında-yakınlarında-üzerlerinde durma. Elektrikli cihazları kapat, fiĢlerini-antenlerini çek.

Cep telefonu, telsiz kullanma ve bunları kapalı tut. Son gök gürültüsünü duyduktan sonra emniyet için

yaklaĢık 20 dk bekle, sonrasında harekete baĢla

139) Rüzgarlı havalarda, yüksekten düĢebilecek malzeme-taĢ-kiremit-tabela-anten vb lere karĢı dikkatli ol,

bu gibi yerlerin uzağında dur

140) Her türlü araç kullanırken (forklift dahil) emniyet kemerini mutlaka tak, baĢkaları da varsa onların da

takmasını sağla. Bu sağlanmadığı durumda hareket etme, çalıĢma yapma

141) ÇalıĢma anında (araç kullanırken, iĢ makinesi kullanırken, iĢ kamyonu kullanırken, akaryakıt ikmali

yaparken ya da yapılırken, su dağıtımı yaparken, tesis kontrol iĢi yaparken, stok alanı kontrol iĢi yaparken,

fiĢ keserken, tehlikeli kimyasal maddelerin olduğu yerlerde bulunurken, akaryakıt ikmal tesisleri içinde ve

yakınında bulunurken, kaynak-tamir-bakım-onarım-montaj-demontaj yaparken, alet-edavat-tezgah-makine

kullanırken, her türlü vinç kullanırken, saha gözetimi yaparken, manevra yaptırırken, yüksekte-kapalı alanda

çalıĢırken, ölçme-değerlendirme yaparken, analiz yaparken, yaya olarak çalıĢma yerine giderken-dönerken,

büro çalıĢması yaparken gibi) her türlü durumda ve herhangi bir iĢi yaparken kesinlikle cep telefonu

kullanma. Kendini, yaptığın iĢi ve kullandığın iĢ ekipmanı ve aracı emniyete aldıktan ve gerekli durma-

durdurma-fren-park iĢlemlerinden sonra kullan

142) Trafik iĢaretçisine, iĢaretlerine ve kurallarına sırasıyla uy

143) Maden sahası içerisindeki ormanlık / bitki alanlarından, zehirlenme ihtimaline karĢı, mantar ya da diğer

bitkileri toplama, yeme

144) Vardiya aralarında ve her türlü duruĢlarda iĢ ekipmanının ve araçların içerisinde, altında veya yanında

dinlenme, yemek yeme

145) Dinlenme vakitlerinde çalıĢma ortamının tehlikeli olabilecek yerlerine gezinti amaçlı gitme (yüksek

yerler, eğimli yollar, ıssız-tenha yerler, bodrum, kazan dairesi vb)

146) ÇalıĢma ve dinlenme anında sandalye ve koltukların ayaklarının tamamen zemine temas ettiğinden ve

düz olduğundan emin ol

147) Zeminle ilgili (merdiven basamakları, gezengeçler, yürüme platformları, çalıĢılan yerler, iĢ makinesi-iĢ

kamyonu-mobil vinç gibi üzerinde yürüme-binme-inme yerleri olan araçlar dahil) her türlü problemini

(düzgün olmayan, sıvı birikmesi olan, döküntüler olan, kapatılmamıĢ delikler olan, tam oturmayan kapaklar

olan, takılmaya elveriĢli çıkıntılar olan, kaygan olan, tırtığı bitmiĢ metal zemin, kaymaz bandı bitmiĢ-

kalkmıĢ-olmayan kaygan zemin vb) gidermeye çalıĢ ya da ilk amirine bildir

148) Merdiven basamaklarını teker teker çık ve in

149) Korkuluklardan sarkma, merdivenlerden çıkarken korkuluklara tutun

150) Sabit merdivenlerde ve yüksekte çalıĢma mesafesinde olan yerlerde korkuluk olmasına dikkat et

151) Her türlü merdivenden iniĢ ve çıkıĢlarda yüzün merdivene / basamağa baksın. Sırtını merdivene /

basamağa vererek iniĢ ve çıkıĢ yapma

152) ĠĢ ekipmanları ve araçlardan atlama

153) ĠĢyerinde, iĢ ekipmanlarında ve araçlarda yatma, uyuma

Sayfa 26 / 114

154) ĠĢ ekipmanlarına ve araçlara yaslanma, dayanma

155) ĠĢyerinde koĢma, yürü

156) ĠĢyerinde yürürken dengeni sağlamak için ellerini cepte tutma

157) Dolap kapaklarını ve çekmecelerini kapalı tut

158) Mangal kömürü veya kok kömürü ile mangal veya maltız gibi vasıtalarla veya üstü açık ateĢle veya

borusuz petrol sobası veya havagazı sobası ile ısıtma yapma

159) Soba tutuĢturmak için benzol, kolonya, tiner, akaryakıt parlayıcı-yanıcı maddeler kullanma

160) Akkor haline getirerek metal bir malzemeyi kablo ile elektriğe bağlamak suretiyle ısınma yapma

161) Çıplak ateĢli ısıtma araçlarının (soba gibi) üzerine elbise vb asma

162) Her türlü aracı, çalıĢır durumda terk etme

163) Acil durumlar dıĢında her türlü iĢ ekipmanı ve aracın kontak anahtarını üzerinde bırakma

164) Kullandığın araca, iĢyeri ile ilgisi olmayan kiĢileri alma

165) ÇalıĢtığın ve dinlenme yaptığın ortamın doğal ve cebri havalanmasını sağla. ĠĢe baĢlamadan önce

havalandırma sistemlerini çalıĢtır. BaĢka çalıĢma yerlerine, duman vb olacak iĢler için kapalı ortamlara

gittiğinde yine doğal-cebri-lokal havalandırma sistemlerinin olduğundan ve çalıĢtığından emin ol

166) TSE ve CE iĢareti olmayan; alet, el aleti, teçhizat, iĢ ekipmanı, tesis, makine, araç, malzeme, madde

kullanma

167) Elektrikli soba, ütü, vantilatör vb iĢi bitince fiĢini çek

168) Koruma kapaksız vantilatör-aspiratör kullanma. Ġdari büro dıĢında endüstriyel tip vantilatör-aspiratör

kullan, ev tipi değil

169) Su, akaryakıt, yağ, tiner, boya, solvent vb elektrik geçirici, yanıcı, parlayıcı sıvılarla temas etmiĢ,

ıslanmıĢ iĢ elbisesini hemen çıkararak temiz iĢ elbisesi giy

170) Her türlü duvar, zemin, yer, saha vb lerde, iĢ ekipmanı, iĢ makinesi veya diğer teçhizatla kazı-tamirat-

tadilat yapılmadan ya da yapmadan önce, bu ortamların içinden ya da altından elektrik kablosu, gaz borusu,

su borusu ve yolu, kanalizasyon gibi tesis ve tesisat olup olmadığını kontrol et ya da kontrol edilmesini sağla

171) Yer altı kablolarının yakınına boru, kazık vb. çakma

172) ĠĢyeri içinde veya civarında bulunan deniz, havuz, su birikintisi, dere, nehir, göl, gölet gibi yerlere

kesinlikle girme

173) ÇalıĢma öncesinde ve çalıĢma sırasında enerji nakil hatlarına ve trafo-kesici gibi tesislere dikkat et

174) Enerji nakil hatlarının altlarına, trafo-kesici-jeneratör gibi elektrik tesislerinin yanlarına döküm yapma,

malzeme koyma

175) Araç arızasında yol ve çevre emniyetini al ya da alınmasını sağla

Sayfa 27 / 114

176) Direksiyonlu araçlarda direksiyon simidini bağlantılarından tutma. BaĢparmakların dıĢta kalacak

Ģekilde tut

177) Herhangi bir iĢ ekipmanı ya da araç ile yük taĢırken / iletirken iĢyeri acil durum prosedürü‟nde

belirtilen acil durumlar ve mücbir sebepler dıĢında (yükün bölünememesi, blok Ģeklinde olması, yönünün

değiĢtirilememesi vb) görüĢünün kapanmamasını sağla. GörüĢün bu sebeplerle kapanacaksa da, yolun eğimi

ve gidiĢ yönüne göre ilave risk yaratmayacak Ģekilde (forklift ile rampa aĢağı inerken ters gitmek vb), ters

hareket sağlayabilen iĢ ekipmanı ve aracının kullanılmasını sağla ya da görüĢ mesafe ve açısını geniĢletmek

için manevracı ile çalıĢma yap

178) ĠĢyerinde takılma, çarpma, düĢme, fırlama, kayma, yanma olabilecek iĢlerde; Ģerit, uyarı levhası,

paravan vb lerle iĢaretleme yap ve yapılmasını sağla.

179) Tertip ve düzene uy, kablo-hortum-alet-edavat vb ortada, yerde, iĢ ekipmanı üzerinde ve iĢ ekipmanı

hareket alanında bırakma

180) ĠĢ ekipmanları ve araçlardaki uyarı-emredici-yasak levhalarını kaldırma, kumanda düğmesi-kolu-pedalı

vb leri bozma, kırma

181) Yüksekte çalıĢma ile ilgili belirlenmiĢ iĢ gruplarında ve ilave tedbirlerin gerektiği durumlarda ya da

alınacak tedbirler konusunda karar verememe gibi durumlar oluĢtuğunda, kapalı alanlardaki çalıĢmalar,

sıcak iĢlem çalıĢmaları (çatı arası, malzeme deposu gibi yanıcı malzemelerin olduğu yerler ile bu iĢler için

ayrılmıĢ yerler dıĢındaki kaynak, kesme, yakma, taĢlama vb), elektrik kuvvetli akım tesis ve cihazlarındaki

çalıĢmalar ile ilk amirin tarafından belirlenmiĢ özel risk taĢıyan yer-iĢ-malzeme-iĢ ekipmanı ile çalıĢma

öncesinde çalıĢma izin belgesi kullan ve izin ve onaylar olmadan çalıĢma yapma

182) ZedelenmiĢ, çok ekli, yanmıĢ, yırtılmıĢ, erimiĢ, kopmuĢ her türlü elektrik kablosunu kullanma

183) Görevlisi ve yetkilisi değilsen her türlü elektrik kablo ve hat çekimini kendin yapma

184) Her türlü elektrikli iĢ ekipmanlarının, elektrik panolarının, elektrik tesislerinin yakın çevresine ve

üzerine su dökme, su sıkma

185) Kendin ampül değiĢtirme, elektrikçiden talep et

186) Elektrik motorlarının üzerine su tutma

187) Elektrikli iĢ ekipmanlarının ve araçlarının ilk temas edilen yerlerinin (kumanda kolları, taĢıma sapları

vb) uygun yalıtım malzemesi ile uygun Ģekilde yalıtılmıĢ olduğundan emin ol

188) Elektrikli soba, ütü, vantilatör vb iĢi bitince fiĢini çek

189) Elektrikçinin iĢini ona bırak, priz, uzatma vb kendin yapma ve elektrik panolarına müdahale etme.

190) Mümkün olduğunca seyyar kablo kullanma. Seyyar kablo ile iĢin bitince topla. Uzun ve sürekli olarak

aynı yerdeki iĢler için sabit priz kullan

191) Her türlü ara, seyyar ya da uzatma kabloyu toplamadan önce mutlaka fiĢini prizden çıkar

192) Elektrikli alet-edavat-teçhizat ve iĢ ekipmanlarını uygun voltajdaki prizlerde çalıĢtır

193) Elektrik fiĢlerinin baĢlarını kesme, prize fiĢsiz giriĢ yapma. FiĢlerde ve prizlerde deformasyon varsa

kullanma

Sayfa 28 / 114

194) ĠĢ yaparken iĢe uygun alet ve teçhizat seç ve kullan

195) Ġlk amirinin bilgisi ve gerekli proje onayı olmadan alet-teçhizat-makine vb yapma, yapılmıĢ olanları da

kullanma

196) Kimyasal maddeler ile talaĢ-toz-taĢ parçası-kum-cam kırığı vb mekanik parçaların olabileceği

çalıĢmalarda uygun kiĢisel koruyucu donanım olmadan çalıĢma. Ortamda kimyasal / mekanik uygun göz

duĢu olduğundan emin ol

197) Raf istiflemesine dikkat et. 3 mt den fazla rafsız istifleme yapma. 3 mt nin altında ya da açık alanda

olsa bile devrilme-kayma-sızma vb durumlara Ģekil ve hacim bakımından mahal verebilecek malzemelerde

üst üste istif yapma. Ağır malzemeleri alta koy. Raflardan taĢma yapma. Özellikle sivri uçların ve keskin

kenarların çıkıntı yapmasını engelle ve uygun iĢaretleme ile belirginleĢtir. Raftan malzeme düĢmemesi için

özellikle baĢ seviyesini geçen raflarda malzemenin durumuna göre koruyucu bant, lama, kapak ya da eteklik

kullan.

198) Elektrik kabloları ve aydınlatma armatürleri yakınlarına istif yapma

199) Paletsiz varilleri ve benzer malzemeleri üst üste koyarak istif yapma. Paletli varilleri ve benzer

malzemeleri de en fazla iki tanesini üst üste koyarak istif yap

200) Dolu varil-bidonları yana yatırma. Dik olarak istifle ve yağmur suyu ve benzer etkenlerden korumak

için üzerlerini uygun Ģekilde ört ya da üstü kapalı ortamlarda muhafaza et. Yan yatırdığında, tabana göre

daha ince olan yan yüzeylerin daha çabuk deforme olacağını unutma

201) Halka Ģeklindeki malzemelerin içinden geçirerek ya da uzun malzemeleri yatay pozisyonda istiflemek

için kullandığın çubukların yukarı eğimli ve çarpma-batmayı engeller Ģekilde olduğundan emin ol

202) Sivri uçlu ve keskin kenarlı malzemeleri, alet ve edavatı ortalıkta bulundurma, iĢi bitince yerine koy

203) ÇalıĢma yaptığın yerde (depolama yapılan yerler, arĢivler, parlayıcı-patlayıcı-yanıcı kimyasal

maddelerin kullanıldığı yerler vb) yangına karĢı uygun alarm sistemlerinin olduğundan emin ol

204) Her türlü malzeme istifinde ya da depolandığı yerlerde, aydınlatma armatürlerinin malzemelerin üst

kısmına gelecek Ģekilde değil, koridor boĢluğuna gelecek Ģekilde olmasını sağla

205) Dikine malzeme istiflerinde malzemenin devrilmemesi için sabit bir yere bağla

206) Kullandığın dolapların sabitlenmesini sağla ve içinde ne olduğunu uzaktan belli edecek Ģekilde etiketle

207) Dolapların üzerinde malzeme, teçhizat vb bulundurma, bulundurman zaruri ise koruma bandı-kafesi,

kapak vb uygun yöntemle devrilme ve düĢmeyi engelle

208) Kullandığın iĢ ekipmanı, araç, malzeme, çalıĢma yöntemi, formlar, onaylar, izin belgeleri, alet-edavat-

teçhizat vb de ilk amirinin bilgisi ve onayı olmadan revizyon ve değiĢiklik yapma

209) ĠĢ ekipmanları ve araçlar ile kapasitesini aĢan ve belirtilen limitlerinin dıĢında iĢler yapma

210) ĠĢ ekipmanları ve araçlarda iĢ yeri acil durum prosedürü‟nde belirtilen acil durumlar dıĢında ve mücbir

bir sebep olmadıkça (yola aniden fırlayan insan ya da hayvan, yolda çökme, iĢ kazası ve ramak kala olayları

vb) ani ve sert fren ve durdurma yapma

211) ĠĢ ekipmanını ve araçları tayin edilen yer, belirtilen çalıĢma ortam ve Ģartların dıĢında kullanma

Sayfa 29 / 114

212) ĠĢ ekipmanları ve araçların hareket halinde bulunan ya da durmuĢ görünen kısımlarına gerekli emniyet

tedbirlerinin alınmıĢ olduğundan emin olmadıkça; yağlama, muayene, temizlik, ölçüm, tespit, kontrol,

merak veya diğer maksatlarla el, ayak, kol, vücudunun herhangi bir kısmı ya da herhangi bir malzeme ile

müdahale etme. DurmuĢ olan kısımların aniden harekete geçebileceğini unutma. Sıcak kısımlarına ve

yüzeylerine ise; el, ayak, kol ya da vücudunun herhangi bir kısmı ile dokunma ve bu kısım ve yüzeyleri

yanıcı-parlayıcı maddelerle temas ettirme

213) Tanker / kapalı kasası olan her türlü kamyon, yol sulaması yapan iĢ kamyonu, tır vb araçların tankının /

kapalı kasasının üzerine, her türlü iĢ için (tamir-bakım-temizlik-kontrol-analiz için numune alma vb)

çıkılmadan önce, her iki yanda da korkuluğu olduğundan ve korkulukların aktif hale getirildiğinden ve

koruma sağladığından emin ol. Aksi halde çalıĢma yapma

214) Oturmak için özel yeri olmayan iĢ ekipmanlarının ve araçların üzerine oturma

215) Ġçerisinde sıkıĢmıĢ hava, buhar, su ve yay bulunabilecek bir parçayı sökerken gerekli bütün emniyet

tedbirlerini eksiksiz al. O parçaya hedef olmayacak Ģekilde kendini ve çevreni koru

216) ĠĢ ekipmanlarında, araçlarda, barakalarda, binalarda, tesislerde, depolarda, kapalı alanlarda, elektrik

tesislerinde ve yollardaki arıza-bakım-onarım iĢlemlerinden önce; çalıĢtırma sistemleri üzerine, kapılara,

koridor giriĢlerine, yol ağızlarına “ARIZA / BAKIM / ONARIM VAR ÇALIġTIRMA / GĠRME” gibi uyarı

ve yasak levhası as ya da asılmasını sağla. Bu levhaların bulunduğu iĢ ekipmanlarını, araçları çalıĢtırma,

barakalara, binalara, tesislere, depolara, kapalı alanlara, elektrik tesislerine, yollara girme. BaĢkası tarafından

konulmuĢ levhaları yerlerinden alma, kaldırma

217) Her türlü iĢ ekipmanı, araç, tesis, tesisat, teçhizat vb ile çalıĢma sırasında, tamir-bakım-montaj-

demontaj vb yapma, yapılmasına izin verme. Bu iĢlemleri, gerekli durdurma, park, fren, stop, kapatma vb

tedbirleri alındıktan sonra yap, yapılmasına izin ver

218) ÇalıĢan bir iĢ ekipmanının üzerine çıkma, içine girme

219) Kullandığın iĢ ekipmanlarını, teçhizatları, araçları ve bulunduğun barakaları, binaları, tesisleri iyi koru.

ÇalıĢman bittikten sonra, çalıĢma sırasında kullandığın bütün alet ve parçaları topla. Kesinlikle bu alet ve

parçaları kullandığın yerde unutma

220) Her türlü asılı yükün altından geçme

221) Yükleme, boĢaltma, taĢıma yaparken / yapılırken karĢıdakinin görüĢ alanına girdiğinden veya kontak

kurabilecek durumda olduğundan emin ol

222) ĠĢyeri acil durum prosedürü‟nde belirtilen acil durumlar ve eğitim amaçlı olmadıkça; insan taĢıması

için yapılmıĢ araçlar dıĢındaki araç ve iĢ ekipmanlarına binme, bindirme

223) ĠĢyeri acil durum prosedürü‟nde belirtilen acil durumlar dıĢında; iĢ ekipmanlarının ve araçların

platformlarında, kasalarında, basamaklarında, merdivenlerinde, kancalarında, kovalarında, sepetlerinde,

tamponunda, kapı kolu gibi bir yerine asılarak-durarak-oturarak seyahat etme, ettirme

224) ĠĢyeri acil durum prosedürü‟nde belirtilen acil durumlar dıĢında; yük taĢıması için yapılmıĢ araçlar

dıĢındaki araç ve iĢ ekipmanları ile yük / malzeme / teçhizat taĢıma, taĢıttırma

225) Aracını hareket ettirmeden önce mutlaka korna çalarak etrafını uyar ve makul süre bekledikten sonra

hareket et

Sayfa 30 / 114

226) Her türlü araçta, ruhsat ve tescilde belirtilen ve imalatçısının tavsiye ettiği insan taĢıma sayısından fazla

sayıda insanı alma, taĢıma yapma

227) Her türlü araçta, ruhsat ve tescilde belirtilen ve imalatçısının tavsiye ettiği yük kapasitesinin üzerinde

yük alma ve taĢıma

228) Her durumda, araçlarda ve iĢ ekipmanlarında; lastiklerin, paletlerin, ayakların askıda kalmamasını ve

patinaj-kayma yapmamasını sağla

229) ĠĢyerinde iĢ sağlığı ve güvenliği ile ilgili (gözle muayene formları, bakım formları, periyodik kontrol

formları, kontrol listeleri, çalıĢma izin belgeleri, dıĢa görevlendirme belgeleri, vardiya defterleri, tertip

listeleri, iĢ sağlığı ve güvenliği saha gözetim-denetim formları, iĢ kazası ve ramakkala olay belgeleri, iĢ

sağlığı ve güvenliği ile ilgili tutanakları / föyleri, iĢ sağlığı ve güvenliği eğitim belgeleri vb) evrak ve

dökümanları oluĢturulduğu anda ya da vardiya bitmeden önce imzala. ĠmzalanmıĢ evrak ve dökümanların

muhafazasından, iĢveren ile birlikte ilgili ilk amirler ve ilgili çalıĢanların birlikte sorumlu olduklarını unutma

230) Vardiya bitiminde iĢ ekipmanlarında ve araçlarda; yük, malzeme, yarı mamül, takılı anahtar vb

bırakma, alet-edavatı yerine koy, gerekli kapatma-kesme (elektrik, gaz, su, basınçlı hava vb) -durdurma-park

emniyetlerini al, genel beden, iĢ ekipmanı-araçlar, kiĢisel koruyucu donanımlar ile çalıĢma ortamının

temizliğini yap, kiĢisel koruyucu donanımları kapalı-muhafazalı yerlerine yerleĢtir, çöpleri ilgili çöp

yerlerine bırak (yağlılar ayrı, diğerleri ayrı), kapıları ve pencereleri kapat

231) Maden sahasındaki, kaldırma-iletme-nakil-tamir-bakım-montaj-demontaj iĢlerinde kullanılan iĢ

ekipmanı ve araçlarını (mobil vinç, tır, pikap, kamyon, kamyonet vb) her türlü park durumunda, Ģev altı ve

Ģev üstlerinden, çatlaklı ve basamak kenarlarından uzak emniyetli bir mesafede park et. BelirlenmiĢ park

yerleri bu emniyeti sağlayamadığı durumlarda, park etme ve ilk amirine haber ver

232) Banyo kabini, lavabo ve tuvaletleri kullandıktan sonra temiz bırak

233) Soyunma odası dıĢında baĢka yerde soyunma ve eĢyalarını da soyunma dolabına koy. Pantolon ve

ayakkabını oturarak değiĢtir

234) ĠĢyerinden dıĢarıya (dıĢa görevlendirmeler hariç); alet-edavat-teçhizat, kiĢisel koruyucu donanım

götürme

235) ĠĢyeri ile ilgili her türlü anahtarı (kontak, dolap, oda, mutfak, salon, bina giriĢi, depo vb) iĢyerinden

dıĢarıya götürme, iĢyerinde belirtilen yerlerde muhafaza et

Madde 10- Mekanik Atölye (Genel)

1) ĠĢ sağlığı ve güvenliği talimatı ile bildirilmiĢ olan kiĢisel koruyucu donanım ve diğer koruyucu

malzemelerin olmadan çalıĢma yapma. Bahsedilen koruyucu donanımların temiz, kullanma süresi dolmamıĢ

ve deforme olmadıklarından emin ol. KiĢisel koruyucu donanımların temizliklerini yap, koru, kapalı-

muhafazalı yerde tut ve zamanında değiĢtirilmesini talep et

2) Yağ kullanılan iĢleri önemse. Yağlı iĢlerde ilave olarak avuç içinin kaydırmaz özellikte olan uygun iĢ

eldiveni kullan. Ellerin yağlı olmasın sık sık yıka. Her türlü iĢ ekipmanı ve araç yağlarının sağlık açısından

zararlı olduğunu unutma

3) ĠĢinin o an ki gereği değilse, her türlü ayakkabının ve çizmenin tabanı, ıslak, yağlı, sabunlu, mazotlu vb

sebeplerle kayganlaĢmıĢ ya da yapıĢkan madde bulaĢmıĢ ise uygun Ģekilde temizle, o durumda iken

Sayfa 31 / 114

çalıĢmaya devam etme. Taban ve üst yüzeyini de batan-delen-yapıĢan malzemelere karĢı kontrol et ve

temizle

4) Saat, yüzük, kolye, küpe vb takılma yapabilecek aksesuarlar kullanma. Uzun saçın varsa baret altına

topla. Hareketli aksamlara takılma riskinden dolayı uzun sakal bırakma. Koruyucu maske kullanımlarından

önce ise yüzün tamamen sakalsız olmalı

5) Uzun, sarkık, bol, uçuĢan; elbise, atkı, fular vb ile çalıĢma yapma. ĠĢ elbisenin düğme ve fermuarlarını

kapat. ĠĢ ayakkabının bağcık / cırt larını tam ve sağlam yap. Hareketli parçalara, kumandalara, pedallara ve

kollara takılabilecek Ģekilde bol, uzun, kol ağızları ve paça ağızları geniĢ giysiler giyme

6) Tamir-bakım için gelen iĢ ekipmanları ve araçların merdivenleri ve platformlarını temiz tut, yağlı-

akaryakıtlı ve çamurlu olarak teslim etme

7) TaĢıma ve iletme ekipmanlarını park için özel yapılmıĢ yerler dıĢında bir yere park etme

8) Araçlara anten vb yıldırım çekici sivri teçhizat takma. Var olanları da sök

9) Arıza-bakım-onarım için gelen araç ya da iĢ ekipmanına gerekli emniyetlerini aldıktan sonra, “arızalı-

bakımda-onarımda” uyarı ve yasak levhası koy, arızası-bakımı-onarımını bitirdiğinde, giderildiğinde faal

levhası koy. BaĢka çalıĢanın koyduğu uyarı ve yasak levhalarının yerini değiĢtirme. ÇalıĢmalara baĢlamadan

önce, çalıĢma sırasında ve sonrasında teslim edilinceye kadar ilgili iĢ ekipmanı ya da aracın gerekli emniyet

tedbirlerini al

10) Rastgele takoz-destek malzemesi ve sistemi kullanma. ĠĢ talimatları doğrultusunda uygun destek

malzemesi ve yöntemi ile kriko kullan

11) Tamir-bakım için gelen araçların lastikli olanlarının en az iki lastiğine takoz koy, Lastikli olmayanlarda

ise ataĢmanları yere indir

12) Atölye içerisine o an ki iĢin için gerekenden fazla yanıcı-parlayıcı malzeme alma

13) ÇalıĢma gerilimi AC 42 Voltun üzerinde olan elektrikli iĢ ekipmanlarının elektrik kaçağı yapabilecek

tipte olanları topraklanmıĢ bir Ģekilde, topraklı fiĢlerle ve topraklı prizlerde kullan ve sistemde topraklama

ve kaçak akım rölesi olduğundan emin ol ve çalıĢma öncesi topraklama bağlantı kablo ve bağlantı

noktalarının sağlam, sıkı ve oksitlenmemiĢ olduğundan emin ol

14) ĠĢ ekipmanını ve araçları durdurmadan bakım yapma ve iĢ ekipmanlarına çalıĢırken malzeme bağlaması

yapma

15) Akaryakıt, alkol, tiner gibi maddelerle zorunlu olmadıkça temizlik yapma, eğer mecbur kalırsan bu

maddeleri en az miktarda kullan, temizlik yaptığın bez, üstübü gibi parçaları geliĢigüzel yerlere değil bu tür

çöpler için özel hazırlanmıĢ atık kutularına at

16) Kaynak, taĢlama, kesme gibi iĢlemlerin ardından etrafını yangına karĢı kontrol et. Unutma: özellikle

strafor ve cam yünü gibi izolasyon maddelerinin arasına giren kıvılcımlar, içten ve yavaĢ yanmaya sebep

olur, ancak 5-6 saat sonra açık alevli yangına dönüĢür

17) Zemine yağ-mazot vb döküldüğünde uygun araç-gereçle hemen temizlik yap. Dökülme çoksa bölgeyi

iĢaretle ve geçiĢe izin verme

18) Boya iĢlerinde kurĢun içeren boya kullanma

Sayfa 32 / 114

19) Lehim, dolgu vb iĢlerde çalıĢmayı önemse. Bu çalıĢmalarda malzemelere çıplak elle dokunma, iĢ

eldiveni giy. Bunların kimyasal madde olduğunu ve vücuda deri ile temas yolu ile de girdiklerini unutma

20) Kazan içinde, dar ve iletken kısımları bulunan yerlerde, kapalı alanlarda, ıslak yerlerde ve tezgahlarda

lamba kullanma durumunda; DC için tehlikeli gerilimi geçmeyen (maksimum 100 Volt), AC için sargıları

birbirinden ayrı olan güvenlik transformatörü yardımı ile elde edilen küçük gerilimi geçmeyen (maksimum

42 Volt) lamba kullan ve bu lamba darbelere karĢı korunaklı olsun

21) Kazan içinde, dar ve iletken kısımları bulunan yerlerde, kapalı alanlarda, ıslak yerlerde ki çalıĢmalarda;

DC için artı kutbu topraklanmıĢ tehlikeli gerilimi geçmeyen (maksimum 100 Volt) ya da AC için sargıları

birbirinden ayrı olan güvenlik transformatörü yardımı ile elde edilen küçük gerilimi geçmeyen (maksimum

42 Volt) kullan ve bu Ģekilde çalıĢabilen elektrikli alet ve cihazlar kullan (kaynak dahil), eğer belirtilen

Ģekillerde gerilim ya da alet-cihaz sağlanamadığında ise; çalıĢılacak zeminin uygun izole malzeme ile

yalıtılmıĢ olması, çalıĢılacak iletken olan yerde koruma topraklamasının olması, kullanılacak gerilimde

kaçak akım rölesi olması, kullanılacak gerilimde topraklama olması, kullanılacak alet-cihazların yalıtkan

saplarının deforme olmaması, yalıtkan iĢ ayakkabısı, yalıtkan iĢ eldiveni, yalıtkan baret olmadan çalıĢma

yapma. Buralarda iyi yalıtılmıĢ, esnek ve hasarsız kablolar kullan

22) Araç tamir-bakımlarında ya da benzer yüksekte çalıĢmalarda merdiven yerine seyyar, tekerlekleri frenli

ya da tekerleksiz ancak kaymayı önleyici tedbirleri alınmıĢ, en az 1 mt. yükseklikte korkuluğu olan, en az 10

cm. süpürgeliği olan, kaymaz ve deformesiz çalıĢma tabanı olan, çalıĢma tabanı geniĢliği en az 50 cm. olan,

ayak tabanını kavrayan geniĢlikte ve kaymaz çıkıĢ basamağı ya da merdiveni olan platform kullan

23) Yaptığın iĢi yarım bırakman gerektiğinde gerekli emniyetleri aldıktan sonra bırak (gaz vanalarını kapat,

kaynak makinasını kapat, solvent temizlik makinasının kapağını kapat, vinci yerine park et vb). Eğer bir

baĢkasının yarım bıraktığın iĢe ve iĢ ekipmanına müdahalesi-çalıĢtırması tehlike oluĢturacaksa mutlaka

bilgi-uyarı-yasak levhası koy

24) ĠĢ ekipmanlarındaki koruyucuları ve diğer güvenlik ekipman ve sistemlerini çıkarma, değiĢtirme, iptal

etme. Koruyucu olmadan çalıĢma yapma. Malzeme talaĢı, kaynak ıĢığı, kaynak gazı, egzost dumanı,

kimyasal buharı vb ler için uygun paravan, toplayıcı, emici sistemleri kullan

25) TalaĢların talaĢ tavasında toplanmasını sağla. Birikmesine ve taĢmasına izin verme

26) Döner ve hareketli aksamı olan iĢ ekipmanlarında (makine, tezgah vb) çalıĢma sırasında eldiven

kullanma

27) Hareket halindeki parçaları elle frenleme

28) Açık alanda bakım-onarım iĢi yapmadan önce araç ya da iĢ ekipmanını emniyetli bir mesafeye aldır

29) Her türlü iĢ ekipmanı ve aracın, döner ve hareketli aksamlarını ve sıcak yüzeylerini koruyacak uygun

muhafaza olup olmadığını kontrol et. Eksiklik ya da uygunsuzluk gördüğünde ilk amirine bilgi ver ve

belirtilen yerleri kalıcı olarak uygun Ģekilde muhafaza altına al. Ve bu türlü muhafazaları kalıcı olarak

sökme. Tamir bakım bitince tekrar yerine sağlam Ģekilde tak. ĠĢ makinesi ve iĢ kamyonlarındaki turbo

korumalarının önceleri var olup sonradan sökülmesi, tezgah ve makinelerdeki operasyon merkezini koruyan

muhafazaların önceleri var olup sonradan kaybolması vb örneklere mahal verme

30) Her türlü iĢ ekipmanı ve aracın, iĢ sağlığı ve güvenliği yönünden, orjinalinde ya da daha sonra alınan

tedbirler kapsamındaki teçhizatlarını-sistemlerini ilk hali ile muhafaza et, bunlar üzerinde ilk amirinin bilgisi

ve onayı olmadan değiĢiklik yapma, kullanım dıĢı bırakma. ĠĢ kamyonlarının orjinalinde park frenlerinin var

Sayfa 33 / 114

olup sonradan iptal edilmesi, operatör ve Ģoför koltuklarının orjinalinde ayarlanabilir olması sonrasında ise

kaynak yapılarak sabitlenmesi vb örneklere mahal verme

31) Tamir bakım yapılan her türlü iĢ ekipmanı ve aracı, asıl arızasının yanı sıra bakım saatlerini beklemeden

her arıza için geldiklerinde ya da yerine gidildiğinde, iĢ sağlığı ve güvenliği kapsamında da kontrol et

(araçlardaki; muhafazalar, çatlak ayna, deforme merdiven-basamak, kaymaz bantı çıkmıĢ platform-

merdiven, kaymayı önleyici koruması olmayan pedallar-kollar, frenler, kelepçeler, pimler, makaralar,

hortumlar ve hortum sabitlemeleri, kablolar ve kablo sabitlemeleri, koruma muhafaza ve kapakları, lastikler,

switchler, göstergeler, emniyet halatları, farlar, kornalar, flaĢörler, yağ-su seviyeleri, bomlu araçların bom ve

halatları, sepetli araçların bom ve sepetleri, son kullanma tarihi geçen sağlık kitleri, yangın söndürücülerin

basınç ve son kullanma tarihleri, tezgah ve makinelerdeki; muhafazalar, acil stoplar, emniyet telleri,

switchler, sensörler, pedallar, kumanda panelleri vb) Eksiklik ya da uygunsuzlukta ilk amirine bilgi ver ve

izin ve onay sonrasında gereken koruma tedbirlerini iĢ ekipmanı ve araca uygula

32) Eğimli yerlerde, zeminin yumuĢak olduğu yerlerde ve rampada araçların damperini kaldırma

33) Araçları damperi, kepçesi, bomu kalkıkken yürüme yaptırma. Araçların damperini, kepçesini, bomunu

kaldırmadan önce çevreni kontrol et, enerji nakil hatlarından-atlamalarından ile diğer elektrik tesislerinden

en az 3 mt, diğer iĢ ekipmanı ve araçlar ile köprü vb yeterince uzakta olduğundan emin ol. Kazara araçların

damperini, kepçeyi, bomunu kaldırdıysan ve enerji nakil hattına-diğer elektrik tesisine çok yaklaĢtıysa ya da

değdiyse panik yapma, araçtan inme ve atlama, metal aksamlara dokunma, aracı stop et, araca kimseyi

yaklaĢtırma ve hemen ilk amirine haber ver, elektriğin kesilmesini sağla

34) ĠĢ ekipmanı temizliği için basınçlı hava kullanma. Basınçlı hava ile oynama. Temizlik için fırça vb

kullan

35) Her türlü sıkma ve gevĢetme iĢini; kullandığın aletin boĢa çıkması, çarpması, düĢmesi ile vücut dengenin

bozulma risklerine karĢı öngörü ve dikkat ile çalıĢ. Özellikle bedenen yüksekten düĢmeye karĢı, aletleri

kendine doğru hareketlerle kullan

36) Tamir-bakım için gelen iĢ ekipmanı ve araçların orijinal parça ve teçhizatlarında ilk amirinin bilgisi ve

onayı olmadan değiĢiklik yapma ve tamir-bakım sonrası tekrar yerine tak

37) Akaryakıt ile çalıĢan iĢ ekipmanı ve araçların tamir-bakımı sırasında test ve denemelerini kapalı ortamın

(atölye vb) dıĢında yap. Kapalı ortamın (atölye vb) içinde yapılması gereken test ve denemelerde ise yanma

sonucu açığa çıkan dumanı-gazı (egzost dumanı vb) kaynağından alacak emme sistemlerini kullanmadan

test ve deneme yapma

38) ĠĢi gereği kaynak / lehim / dolgu yapması için diğer bölümden / iĢyerinden gelen çalıĢanların,

yapacakları iĢ ile ilgili (duman, ıĢık, gürültü vb) iĢ sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almadan iĢe

baĢlamalarına izin verme, ilk amirine haber ver

39) Atölyenin doğal ve cebri havalanmasını sağla. ĠĢe baĢlamadan önce havalandırma sistemlerini çalıĢtır.

Atölye dıĢına, duman vb olacak iĢler için kapalı ortamlara gittiğinde yine doğal-cebri-lokal havalandırma

sistemlerinin olduğundan ve çalıĢtığından emin ol

40) Seyyar ya da ayarlanabilen hareketli (helozonik) duman emicilerin ağızlarını, dumanın / buharın çıktığı

operasyon bölgesine mümkün olduğunca yakın, soluma seviyesine ulaĢmadan ve burun yönüne gelmeyecek

Ģekilde iĢin devamı süresince ayarlayarak çalıĢ

41) Duman emicilerin bakımını, filtre değiĢim ve temizliğini düzenli olarak yap

Sayfa 34 / 114

Madde 11- Yüksekte ÇalıĢma (Genel)

1) Yüksekte çalıĢma ile ilgili belirlenmiĢ iĢ gruplarında (sepetli vincin ya da manlift‟in kullanılmadığı ya da

kullanılamadığı; içerden ve dıĢarıdan atölye çatı altı çalıĢmaları “iĢ ekipmanı-teçhizat-boru-kablo-pencere-

havalandırma teçhizatları vb” iĢler, sepetli vincin ya da manlift‟in kullanılmadığı ya da kullanılamadığı

elektrik-telefon vb direklerine çıkılarak yapılan iĢler, çatıya montajı yapılan alıcı-verici sistem iĢleri vb)

yüksekte çalıĢma özel eğitimi almadıysan çalıĢma yapma ve bu belirlenmiĢ iĢ gruplarında yapılan iĢin

özelliğine uygun sabit ya da mobil bağlantı noktalarını (ankraj) oluĢturarak / önceden hazırlanmıĢları

kullanarak ya da önceden hazırlanmıĢ yaĢam hatlarını kullanarak ve bu sistemlere bel destekli paraĢütçü tipi

emniyet kemerini bağlayarak çalıĢ

2) Çatı ile ilgili bakım-onarım-montaj-demontaj çalıĢması yapma

3) Yüksekte çalıĢma ile ilgili belirlenmiĢ iĢ gruplarında çalıĢmaya baĢlamadan önce ilk amirin ile risk analizi

yap. Alınacak tedbirleri belirle ve önlemleri al. Sonrasında iĢe baĢla. Gerektiğinde ĠĢ Güvenliği Uzmanından

ya da ilk amirinden yardım talep et

4) Bedensel engelin varsa, psikolojik sorunların varsa, kronik tansiyon-kalp rahatsızlığın varsa, baĢ dönmesi

varsa, yüksekten korkuyorsan yüksekte çalıĢma yapma

5) Hava Ģartları uygun değilse (aĢırı rüzgar, kar, dolu, don, tipi, aĢırı yağmur vb) yüksekte çalıĢma yapma

(tank, tanker, çatı, direk vb dahil), zorunlu ise, gerekli tedbirleri almak koĢulu ile sorumlu bir kiĢi

gözetiminde çalıĢ

6) Yüksekte çalıĢmaya baĢlamadan önce alet ve malzemelerin düĢerek tehlike oluĢturabileceği bölgeyi

uygun Ģekil ve mesafede iĢaretleme yaparak emniyetini al

7) Yüksekte çalıĢmada kullanacağın alet, teçhizat, platform, emniyet kemeri, bağlantı halatı ve aparatları,

bariyer, korkuluk, merdiven, iskele, güvenlik ağı vb leri vardiya baĢında ve her çalıĢma öncesi muayene et.

Eksiklik, uygunsuzluk ya da deformasyon gördüğünde çalıĢma yapma

8) Yüksekte çalıĢmada kullanılan koruyucu metal aksamlar (D halkası, karabina vb) yüksekten düĢtüğünde

bunları tekrar kullanma, yenisi ile değiĢtir. Böyle bir durumda içten çatlama, içten kırılma, kilit

mekanizmalarında bozulmaların olabileceğini unutma

9) Yüksekte çalıĢırken aĢağı doğru sarkma yapma

10) Sepetli vincin sepetinden, her yöne, bel seviyeni geçen Ģekilde hareketler-uzanmalar yapma, sepetin

üzerine çıkma

11) Yüksekte çalıĢmalarda kutu, kasa, varil, tabure, sandalye, koltuk, forklift gibi malzemeler ve araçları

kesinlikle kullanma. Forklifti sadece yükleri kaldırmak-nakletmek-istiflemek için kullan ve acil durum

prosedürü‟ nde belirtilen acil durumlar dıĢında yükleri sürüklemek-itmek-çekmek-devirmek için kullanma.

Belirtilen acil durumlarda kullanma durumunda ise kendi ve baĢkalarının can güvenliğini tehlikeye atma

12) TitreĢim yapan yerlerde yüksekte çalıĢmada, kaynak ve cıvata ile tutturulmuĢ gemici veya dikey

merdivenler kullanma. Bunun yerine titreĢim yapan alandan bağımsız döner tip merdiven kullan

13) Silo ve tank gibi sürekli bakım ve kontrolün olduğu yerlerde yüksekte çalıĢmada, döner tip merdiven

kullan

14) Yüksekte çalıĢma yapılacak yere güvenli bir Ģekilde ulaĢmak için uygun ekipman ve aracın

sağlandığından emin ol

Sayfa 35 / 114

15) Yüksekte çalıĢmada öncelikle; sepetli vinç, manlift, süpürgelikli korkuluk, düĢmeyi önleyici platform,

bariyer, kapak, çalıĢma iskelesi, güvenlik ağları veya hava yastıkları kullan. Bu tedbirlerin düĢme riskini

tamamen ortadan kaldıramayacağı, uygulanmasının mümkün olamayacağı, daha büyük tehlike

doğurabileceği hallerde yapılan iĢin özelliğine uygun sabit ya da mobil bağlantı noktaları (ankraj)

oluĢturarak / önceden hazırlanmıĢları kullanarak ya da önceden hazırlanmıĢ yaĢam hatlarını kullanarak ve bu

sistemlere bel destekli paraĢütçü tipi emniyet kemerini bağlayarak çalıĢ. Bağlantı noktasını (ankraj), seyyar

platform-iskele- merdiven, kapı-pencere kolu, su-gaz borusu, kablo vb sabit ve sağlam olmayan yerlerde

oluĢturma, buralara bağlantı yapma. ġüphe, eksiklik, uygunsuzluk ya da karar verememe halinde ilk

amirinden yardım iste

16) Yüksekte çalıĢmada sepetli vinç, manlift kullanılacaksa, vincin-manliftin Ģoförü; araç, çevre, çalıĢan ve

yük açısından gerekli güvenlik ve emniyetler alınmadan sepeti kaldırma

17) Yüksekte yapılması zorunlu olmayan montaj ve benzeri iĢleri mümkün olduğunca öncelikle yerde yap

18) Yüksekte yapılan çalıĢmada kullanacağın el aleti ve diğer malzemelerin düĢmelerini engelleyecek

tedbirleri al

19) Yüksekte çalıĢmada emniyet kemeri kullanacaksan; düĢme zeminine mesafen yetiyorsa (bağlantı

halatının uzunluğu + Ģok emicinin tam açık uzunluğu + çalıĢan boy uzunluğu = yaklaĢık 5-6 mt) ve düĢme

yönünde çarpma riski yaratacak malzeme, teçhizat, platform, duvar, boru vb yoksa mutlaka Ģok emici de

kullan. Gerekiyorsa geri sarmalı Ģok emici kullan (çalıĢırken belli bir ilerlemeyi aĢmaman gerekiyorsa).

ÇalıĢma zeminine olan mesafeye göre uygun uzunlukta bağlantı halatı, kilitli çelik karabina, çift emniyetli

çelik bağlantı maĢaları vb aparatlar kullan

20) Elektrik iĢlerinde yüksekte çalıĢma için kiĢisel koruyucu donanımlarda (emniyet kemerinin halkaları,

halat, karabina, maĢa vb) metal kısımları yalıtkan olan (çelik yerine alüminyum vb) malzeme kullan

21) Yüksekte yapılan her türlü çalıĢma öncesi, çalıĢma yerini kontrol et. Zemin kaygan mı, buzlu mu,

kırılgan mı, yakında sıcak yüzeyler var mı, basınçlı ya da hareketli iĢ ekipmanı var mı ve kullanılıyor mu,

çarpma ihtimali olan bir iĢ ekipmanı-araç-istif var mı, elekriksel temas ihtimali var mı kontrol et. Gerekli

tedbirleri almadan ya da aldırmadan çalıĢma yapma

22) Yüksekte yapılan çalıĢmalarda, cam, saç ve çimento harçlı levhalardan yapılmıĢ veya eskimiĢ, yıpranmıĢ

ve dayanıklılığı azalmıĢ çatı malzemelerine doğrudan basma, özel çatı merdiveni kullan

23) Yüksekte yapılan çalıĢma sırasında aĢağıya malzeme, çöp gibi maddeler atma

24) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yüksek tesislerde, güvenlikli platform-

merdiven-geçit-gezengeç sağlanamadığı ya da tedbirlerin yetersiz olduğu durumlarda iĢin özelliğine uygun

sabit ya da mobil bağlantı noktaları (ankraj) oluĢturarak veya önceden hazırlanmıĢ yaĢam hatlarını

kullanarak ve bu sistemlere bel destekli paraĢütçü tipi emniyet kemerini bağlayarak çalıĢ. ġüphe, eksiklik,

uygunsuzluk ya da karar verememe halinde ilk amirinden yardım iste

Madde 12- Kapalı Alanda ÇalıĢma (Genel)

1) Kapalı alanlar ile ilgili belirlenmiĢ iĢ gruplarında (su kuyuları, tanker-tank ve kapalı iĢ kamyonu

kasasında yapılan tamir-bakım iĢleri, rögarlarda yapılan iĢler, çatı aralarında ve bodrum katlarında yapılan

iĢler vb) kapalı alanda çalıĢma özel eğitimi almadıysan çalıĢma yapma

Sayfa 36 / 114

2) Kapalı alanlar ile ilgili belirlenmiĢ iĢ gruplarında çalıĢmaya baĢlamadan önce ilk amirin ile risk analizi,

acil durum planı yap, kurtarma-destek ekiplerini ve iletiĢimi belirle. Alınacak tedbirleri belirle, önlemleri al.

Sonrasında iĢe baĢla. Gerektiğinde ĠĢ Güvenliği Uzmanından ya da ilk amirinden yardım talep et

3) Bedensel engelin varsa, psikolojik sorunların varsa, kronik rahatsızlığın varsa (astım, tansiyon, kalp vb),

kapalı alan fobisi varsa kapalı alanda çalıĢma yapma

4) Kapalı alandaki iĢin kapalı alana girmeden yapılmasını öncelikle değerlendir. Kapalı alan giriĢten ya da

kapalı alanda çalıĢmadan kaçınılması için baĢka bir yol olup olmadığını kontrol et. Unutma, daha iyi bir iĢ

planlaması ya da farklı bir yaklaĢım ile kapalı alanda çalıĢmaya ihtiyaç azaltılabilir. Kapalı alandaki risklerin

önlenemeyeceği ya da kabul edilebilir seviyeye indirilemeyeceği durumlarda çalıĢma yapma

5) Tehlikeli ya da tehlike oluĢma ihtimali olan, ortama giren bir kiĢiyi yutma tehlikesine sahip bir

malzeme ihtiva eden, içeri doğru kapanan kapılar veya aĢağı eğimli olan duvarlar ya da

içeriye giren bir kiĢinin boğulmasına ya da içeride kapalı kalmasına neden olabilecek daha

küçük bir alana daralan duvarlar, korumasız makineler, açıkta duran kablolar, sıcaklık stresi

gibi bilinen sağlık ve güvenlik tehlikelerini taĢıyan alanlar gibi özelliklerin bir ya da birkaçına

sahip olan kapalı alanlarda çalıĢmaya baĢlamadan önce çalıĢma izin belgesi kullan ve izin ve onaylar

olmadan çalıĢma yapma

6) Kapalı alanda yalnız çalıĢma. Kapalı alanın dıĢında mutlaka ikinci bir çalıĢanı yardımcı ve gözetmen

olarak bulundur, uygun en az iki çeĢit haberleĢme yöntemi belirlemeden (biri elektronik, biri mekanik. Yani

telsiz ile iĢaret halatı gibi) çalıĢmaya baĢlama

7) Kapalı alanda içeride mümkün olduğunca az çalıĢanla iĢ yap

8) Ġçerisinde tehlikeli ve zararlı gaz, toz, buhar, sıvı ya da duman ihtiva ettiği bilinen ya da Ģüphelenilen

kapalı alanlarda çalıĢma yapmadan önce ölçüm, temizlik ve havalandırma yap ya da ilk amirinden

yapılmasını talep et

9) Kapalı alanda iĢin ve ortamın durumuna göre uygun kiĢisel koruyucu donanımı mutlaka al ve kullan

10) Kapalı alanda çalıĢma öncesinde, çalıĢma süresince temiz havanın alınması ve pis havanın atılması için

uygun teçhizat ve sistemin kurulduğundan emin ol

11) Parlama ve patlama riski olan kapalı alanda yapılacak çalıĢmalarda tam sızdırmaz etanj ya da ortama

göre ex-proof tipte elektrikli cihaz kullan

12) Kapalı alandaki çalıĢmalarda; DC için tehlikeli gerilimi geçmeyen (maksimum 100 Volt), AC için

sargıları birbirinden ayrı olan güvenlik transformatörü yardımı ile elde edilen küçük gerilimi geçmeyen

(maksimum 42 Volt) lamba kullan ve bu lamba darbelere karĢı korunaklı olsun

Madde 13- Seyyar Merdivenlerle ÇalıĢma (Genel)

1) Seyyar merdiveni en son tercih et. Öncelikle sabit merdiven, güvenli platform, güvenli iskele, sepetli

vinç, güvenli kaldırma ve iletme liftlerini kullan. Tekli seyyar merdiven yerine A tipi merdiveni kullanmaya

öncelik ver

Sayfa 37 / 114

2) Ayak tabanı ile çalıĢma zemini arası yüksekliğin 4 mt yi geçtiği çalıĢmalar ile dıĢ ortamlarda hava

Ģartlarının uygun olmadığı (aĢırı rüzgar, aĢırı yağıĢ, kar, don, tipi gibi) durumlarda seyyar merdiven

kullanma

3) Standartlara uygun üretilmiĢ, bakımları yapılan, yapacağın iĢin amacına ve yüksekliğine uygun seyyar

merdiven kullan

4) Seyyar merdiven basamaklarının eĢit aralıkta olmasına dikkat et

5) Seyyar merdiveni her kullanmadan önce gözle muayene et ve mukavemetinden emin ol. Uygunsuzluk

varsa çalıĢma yapma

6) Destek ayaklı ve bel desteği olan seyyar merdiven kullan

7) AhĢap seyyar merdiven kullanma

8) ÇalıĢılacak alanda havai enerji nakil hatlarının olup olmadığını kontrol et. Enerji nakil hatlarına yakın

noktalarda iletken metal merdiven kullanmaktan kaçın ve enerji nakil hattının elektriğinin kesilmiĢ

olduğundan emin ol

9) Elektrik iĢlerinde fiber merdiven tercih et.

10) Seyyar merdivende çalıĢırken kaymaz tabanlı iĢ ayakkabısı giy. Ellerin-eldivenlerin ve iĢ ayakkabı

tabanı yağlı ve kaygan olmasın

11) Kaygan zeminlerde ve basamaklı yerlerde uygun zemin Ģartları sağlandıktan sonra seyyar merdiven

kullan. Sadece sabit ve düz zeminlerde merdiven kullan. YumuĢak ve kumlu zeminde uygun aparat ve

teknikle seyyar merdiveni sabit ve düz hale getirdikten sonra çalıĢ

12) Ek yükseklik elde etmek için kutu, kasa, varil, tabure, forklift gibi malzemeler ve araçların üzerine

merdiven yerleĢtirerek kullanma. Merdiven üzerine merdiven koyarak uzatma yapma

13) Seyyar merdivenin yer değiĢtirme iĢlemini üzerinde çalıĢan varken veya üzerinde malzeme varken

kesinlikle yapma

14) TaĢınabilir alet-edavatlarını alet kemerinde taĢı

15) Merdiven üzerinde iken yanlara eğilme. Uygun yüksekliğe geçerek çalıĢ

16) Diğer iĢ faaliyetlerinin olduğu bir alanda seyyar merdivenle çalıĢma yapacaksan çalıĢma alanını

bariyerle sınırlandırarak güvenli alan yarat

17) Uzatma aparatlı seyyar merdivenlerde kilit noktalarını ve bağlama yerlerini mutlaka kontrol et ve

düzgün çalıĢtığından, kitlendiğinden, bağlandığından emin ol

18) Seyyar merdivenlerin taĢıma kapasitesi kontrol et, uygun merdiven kullan ve taĢıma kapasitesini aĢacak

çalıĢmalardan kaçın

19) Seyyar merdivenleri kısa süreli iĢler için kullan. Alt ve üst ayaklarının kaymaz olduğundan emin ol.

Bunun için ayakların tırtıklı kaydırmaz lastikle kaplanmıĢ olduğundan emin ol

20) Mümkün ise üst ayakları dayama yerine sabitle

Sayfa 38 / 114

21) Seyyar merdivenin alt ya da üst ayaklarının sabitlenemediği durumlarda ise baĢka bir çalıĢanın seyyar

merdiveni tutmasını sağla

22) Sürgülü ve kancalı merdivenleri en az ikinci bir çalıĢanın desteği ile kullan

23) Çıkılacak yerin durumuna göre kancalı seyyar merdiven kullanarak üst kancaları çıkılacak yere sabitle

24) Uygun aparat ya da teknikle, seyyar merdivenin dönmesini, batmasını, kaymasını engelleyecek tedbir

almadan çalıĢmaya baĢlama

25) Seyyar merdivende ağır malzeme ve tehlikeli madde taĢıması yapma

26) Seyyar merdivenden çıkarken ve inerken ellerin boĢ ve iki el-bir ayak ya da iki ayak bir el aynı anda

merdivende olsun (3 nokta teması)

27) Basamakları ve iskeletinde deforme olan seyyar merdivenleri kullanma

28) Seyyar merdivenlerde elle tutunabilecek sağlam desteklerin olduğundan emin ol

29) Seyyar merdivenin son üç basamağını kullanma

30) Seyyar merdiven ile bir platforma çıkıyorsan ve platformda uygun tutunacak yer yoksa kullanacağın

merdivenin boyunu, platformu en az 1 mt geçecek Ģekilde seç

31) Seyyar merdiven (A tipi dahil) kullanman gerektiğinde, ulaĢman gereken yere uygun yükseklikte

merdiven kullan ve çalıĢma anında merdivenin belini en az 1 mt geçmesine dikkat et

32) Seyyar merdiven ayağının, dayandığı yere olan yatay mesafesinin, zeminle merdivenin duvara dayandığı

yer arasındaki düĢey mesafenin dörtte birinden az olmamasına dikkat et

33) Seyyar merdivenin basamaklarına oturma

34) Seyyar merdivende yapılacak iĢin, kullanılacak iĢ ekipmanı ve malzemenin durumuna göre gerekiyorsa

bel destekli paraĢütçü tip emniyet kemeri ile uygun ankraj noktasına bağlantı yaptıktan sonra çalıĢ

35) Seyyar merdiven kapı önüne dayanacaksa, kapının kilitli olmasını sağla ve açılmaması için gerekli

tedbirleri al

36) Seyyar merdiven üzerinde dengeni kaybetmemek için eriĢimi zor olan noktalara uzanma. Uygun

yüksekliğe geçerek ya da merdivenin yerini değiĢtirerek çalıĢ

37) Seyyar merdivenin tepesinin sert, sağlam ve kaymaz bir yüzeye dayandığından emin ol

38) Seyyar merdivenleri boyama

39) Seyyar merdiven basamaklarına ortalayarak bas

40) Seyyar merdiveni köprü olarak kullanma

41) Ġp merdiven kullanma

42) Seyyar merdiven üzerinde çalıĢırken baĢka iĢlerle meĢgul olma

43) Seyyar merdiven ile malzeme ve insan taĢıma

Sayfa 39 / 114

44) Seyyar merdiven basamakları ve ayakları temiz, yağsız, çamursuz ve kaymaz tipte olmalı, kullanmadan

önce buna dikkat et. Kullandıktan sonra da temiz, yağsız ve çamursuz bırak

45) A tipi seyyar merdivenleri tam açmadan ve aradaki emniyet zinciri vb bağlamadan kullanma

46) Seyyar merdiven basamaklarını teker teker çık ve in

47) Cam, saç ve çimento harçlı levhalardan yapılmıĢ veya eskimiĢ, yıpranmıĢ ve dayanıklılığı azalmıĢ

çatılarda, çatı merdiveni kullan

48) Zorunlu haller dıĢında seyyar merdivenin altından geçme. Zorunlu kalırsan malzeme düĢmesine karĢı

dikkatli ol

49) Seyyar merdivenlere iniĢ ve çıkıĢlarda yüzün merdivene baksın. Sırtını merdivene vererek iniĢ ve çıkıĢ

yapma

Madde 14- Kimyasal Maddeler (Genel)

1) Yaptığın iĢte kullandığın kimyasal maddeye karĢı; alerjik reaksiyon ya da kronik (deri, solunum vb)

rahatsızlıkların varsa iĢe baĢlama, kimyasal maddeyi kullanma ve bulunduğu ortamda kalma

2) Yaptığın iĢi mümkün olduğunca daha az zararlı baĢka bir madde ya da metotla yap ya da uygun toplama /

emme sistemlerinin bulunduğu kapalı ortamlarda yap. Bu değiĢikliği yapmadan önce ilk amirine bilgi ver,

izin ve onay verilmesini bekle

3) Kimyasal madde kaplarının ağızlarını kapalı tut. Dökülünce, kimyasala uygun malzeme kullanarak

yayılmasını önle ve hemen temizle, bu çalıĢma uzun sürecekse uygun Ģekilde bölgeyi iĢaretleyerek

çalıĢanların her türlü temasını önle

4) Kimyasal maddeleri kimyasal matrise göre depola

5) Kimyasal maddelerin depolandığı yerlerde kimyasal maddelerle kolayca reaksiyona girerek gaz-duman-

alev çıkartabilecek, yayılım ve bulaĢma yapacak ya da hızlandıracak malzeme ve teçhizat bulundurma

6) Kimyasal maddelerin bulundukları ortamın ısı-ıĢık ve nemden uzak, doğal ve gerekiyorsa cebri

havalanmasını sağla. Yanıcı-parlayıcı kimyasal madde depolarında; taĢındıkları ve kullanıldıkları yerlerde

topraklama sisteminin ve statik elektrik gidericinin (el dokunma bakırı, statik elektrik topraklama kablosu-

maĢası vb) olmasını, elektrik lambalarının tam sızdırmaz etanj ya da ex-proof ve anahtarlarının ortamın

dıĢında olmasını sağla. Ellerini çıplak olarak parlayıcı-patlayıcı kimyasalların olduğu yerlere girmeden önce

statik elektrik gidericiye en az 15 sn dokundur ve kullanacağın iĢ elbisesi-iĢ ayakkabısı-iĢ eldiveni ve diğer

teçhizat ve ekipmanın anti-statik olduğundan emin ol

7) Akaryakıt ikmal tesislerinin içerisinde; sadece pompa, vana, boru, yangın söndürücü vb tesisle ilgili

teçhizatın dıĢında kulübe, saksı, boĢ varil-bidon, hurdalar vb malzeme ve teçhizat bulundurma-istifleme

8) Sprey boya tabancası gibi ortama yanıcı-parlayıcı kimyasal madde yayan çalıĢmalarda, statik elektrik

boĢalmasına karĢı, statik elektrik topraklama bağlantısının ilgili iĢ ekipmanı ya da teçhizat ile bağlantılı

olmasını sağla. Bu bağlantı yoksa ya da gevĢek, kopuk, oksitli ise çalıĢma yapma

9) Kimyasal maddeleri orijinal kaplarında ve etiketlerini koruyarak muhafaza et

10) Kimyasal maddeleri bir baĢka kaba bölme zorunda kaldığında, orijinal kaptaki ürün etiketi böldüğün

kaba sığacak büyüklükte ise uygun bir yöntemle (fotoğrafını çek, fotokopisini çek vb) bu etiketin aynısını

Sayfa 40 / 114

bölünen kaba yapıĢtır. Eğer bölünen kap, orijinal etiketten küçük ise uygun bir yöntemle okunacak Ģekilde

orijinal etiketin aynısını küçült ve bölünen kaba yapıĢtır ya da en az bulunmak Ģartıyla ve orijinal etiketten

yararlanarak; kimyasal maddenin ticari adı ile bilinen adı, tehlike sınıfı (toksik, patlayıcı vb), uyarılar,

önlemler bilgilerini uygun ölçüde etiket yaparak bölünen kaba yapıĢtır

11) ĠĢin kadar kimyasal maddeyi al ve kullan. Fazla ara stok bulundurma

12) Kimyasal maddelerle çalıĢmayı mümkün olduğunca az çalıĢanla yap

13) Kimyasal maddelerle çalıĢma yaparken maruziyet miktarı ve süresini azaltmak için kaynağında uygun

toplama ve emme sistemlerini kullan

14) Kimyasal maddelerle temas öncesinde (depolama, kullanma, taĢıma, bertaraf vb) kimyasal maddenin

malzeme güvenlik bilgi formuna uygun kiĢisel koruyucu donanım kullan

15) Kimyasal maddelerin bulunduğu, kullanıldığı ortamlarda yeme-içme yapma, bulundurma

16) Kimyasal maddelerle yapılan iĢlerde uygun iĢ ekipmanı kullan ve bakımlarını zamanında yaparak ilgili

bakım formunu doldur

17) Ġlgisiz ve yetkisiz kiĢi ve çalıĢanların kimyasal maddelerle temasını uygun tedbirlerle önle

18) Kimyasal maddelerle çalıĢmalarda belirlenmiĢ periyotlarda çalıĢma alanı ve iĢ ekipmanlarının

temizliğini yap

19) Kimyasal maddelerle çalıĢmalarda kullanılan toplama ve emme sistemlerinin bakım ve temizliğinin

zamanında yapıldığından emin ol

20) Kimyasal maddelerle çalıĢmalarda çalıĢma alanında düzenli gaz / buhar ölçümlerinin yapıldığından emin

ol

21) Soyunma dolabı, diğer malzeme dolabı gibi yerlerde kimyasal madde bulundurma

22) Kimyasal maddelerle çalıĢman bittiğinde gerekli sağlık ve güvenlik tedbirlerini al ve çevre atıklarını

toplayarak temizliğini yap ve yangın, sızma, dökülmeye karĢı iĢ yaptığın yeri ve yakın çevresini kontrol et

(kimyasal madde kaplarının ağızlarının kapatılması ve yerlerine konulması, solvent temizlik-vernikleme

makinalarının kapağının kapatılması, vanaların kapatılması, fırça-hortumların toplanması, kimyasal

maddeyle temas etmiĢ alet-edavat ve teçhizatın temizlenmesi, birikinti-sıçrama-yapıĢmaların temizlenmesi,

temizlikte kullanılan bez-üstübü lerin uygun bertaraf yerlerine atılması, yanıcı-zehirleyici-parlayıcı

bakımdan sıcaklık-buhar-duman-sıvı birikinti ve sızmaların kontrol edilmesi vb)

23) Kimyasal maddeleri; depolandıkları yerler ile kullanımından önce ve kullanımından sonraki süreçte

kilitli yer, kilitli ortam ya da kilitli dolap / kutularda muhafaza et

24) Atık ve artık kimyasal maddeleri malzeme güvenlik bilgi formuna uygun yerde ve Ģekilde bertaraf et

25) Parlayıcı-patlayıcı kimyasal maddelerle çalıĢmaya baĢlamadan önce yakın çevrede uygun yangın

söndürücünün olduğundan emin ol

26) Kimyasal maddelerin bulunduğu bölüm, boru tesisatı ve benzeri tesisatta uygun etiketleme ve kilitleme

olduğundan emin ol

27) Kimyasal maddeleri yiyecek-içecek kaplarının içine koyma (içme suyu pet ĢiĢesine sıvı sabun konulması

vb)

Sayfa 41 / 114

28) Daha kuvvetli temizleyici elde etmek vb nedenlerle tuz ruhu, çamaĢır suyu, porçöz, kirçöz, yağçöz gibi

kimyasalları birbiri ile karıĢtırarak kullanma, bu türlü temizlik kimyasallarını kullanırken ortamı havalandır

Madde 15- Elle yük kaldırma-iletme-taĢıma (Genel)

1) Malzeme taĢınacağı zaman öncelikle taĢımak için bir iĢ ekipmanı olup olmadığını kontrol et. Eğer iĢ

ekipmanı varsa onunla taĢımayı tercih et

2) Malzemeyi kaldırmadan önce çömel yani dizlerini bük, yükü kucaklayacak pozisyona gir, belini dik tut

sonra malzemeyi yavaĢça dizden bükerek kaldır. Gerektiğinde bel koruması tak

3) 25 kg dan ağır malzemeleri el ile indirme, kaldırma ve taĢıma. Bunun için tasarlanmıĢ iĢ ekipmanı-araç

kullan ya da iĢi ekip olarak yap

4) 50 kg dan ağır malzemeleri manuel insan kuvveti ile (getirilip-götürülen-kaldırılan) çalıĢan iĢ ekipmanı-

araçları kullanarak değil vinç, forklift gibi motorlu mekanik-elektrik tertibatlı (kapalı alanda elektrikli olacak

Ģekilde) iĢ ekipmanları kullanarak taĢı

5) Malzeme taĢıyacağın zaman yolun ve yükün ıslak olmamasına dikkat et

6) TaĢıyacağın malzemeyi kaldırmadan önce yanına dizlerinden çömel, malzemeyi hafifçe hareket ettirerek

ağırlığını anlamaya çalıĢ

7) Malzemenin ağırlık merkezinin kendine yakın olacak Ģekilde taĢınmasına dikkat et

8) Malzemenin hareketli parçaları olup olmadığını kontrol et

9) Malzemenin taĢımayı zorlaĢtıracak uzantılarının olup olmadığını kontrol et

10) TaĢıdığın yükün görüĢünü kapatmamasına dikkat et

11) Malzemenin taĢınacağı yolun üzerinde engel bulunmadığından emin ol

12) Malzeme taĢıyacağın yerin etrafını görmenizi sağlayacak yeterli aydınlatmaya sahip olduğundan emin ol

13) Malzemeyi taĢıyacağın yolda merdiven ve/veya seviye farkı olup olmadığından emin ol

14) Vücudunda ağrıyan bir bölge varsa, malzeme taĢıma

15) Malzeme taĢırken uygun iĢ elbisesi giy

16) Ayaklarını kaldıracağın malzemenin iki yanına koy, dengeni kontrol et

17) Fiziğine ve sağlık durumuna uygun olan yükleri kaldır ve taĢı

18) Malzemeyi taĢırken gideceğin yöne bak (malzemeye değil)

19) Malzemeyi yere indirirken belini dik tut ve yine dizlerini bükerek indir

20) Sadece izin verilen nakil araçlarına bin

21) DüĢen malzemeyi yakalamaya çalıĢma

22) Malzeme atıklarını cinslerine uygun Ģekilde biriktir, kontrollü bir Ģekilde belirtilen yerde bertarafını

sağla

Sayfa 42 / 114

23) TaĢıdığın malzemelerin diğer çalıĢanlara çarpmaması için gerekli dikkati göster, uyarıları yap

24) Maddeleri uygun Ģekilde istifle, devrilmemesi için gerekli tedbirleri al

25) Boru Ģeklindeki maddeleri diplerini takozlayarak veya kazık çakarak istifle

26) Çekme yerine öncelikle itmeyi tercih et

27) Geri geri giderek yük taĢıma / iletme. Yüzün gideceğin yöne dönük olsun

28) Yük taĢırken, düĢmeye ve ayak takılmasına karĢı dikkatli ol

Madde 16- Kaynak / lehim iĢleri ve gaz tüpleri tedarik-depolama-kullanımı (Genel)

1) Hiçbir gazı soluma (Azot dahil). Hiçbir dumanı ve buharı soluma. Mutlaka uygun havalandırma sistemi

ve kiĢisel koruyucular kullan

2) Hiçbir gazı iĢinin dıĢında boĢ yere ortama bırakma

3) Gazlar ve kaynak ve lehim aletleri ile Ģaka yapma

4) Gaz tüplerinin standartlara uygun olduğundan ve periyodik kontrol ve testlerinin zamanında yapılmıĢ

olduğundan emin ol. Tedarik aĢamasında, ilgili belgelerin imalatçı tarafından sağlanmıĢ olanlarını kabul et

5) Gaz tüplerinin ayrı renklerde olduğundan emin ol. Uygunsuzlukta tüpü kullanma

6) Gaz tüpü depolarını özenle kullan. Kapılarını kilitli tut. Ġçerisine tüpten baĢka malzeme koyma. Tüpleri

dik pozisyonda koy ve bağla. Yağlı elle-eldivenle alma-kullanma. Tüpleri yuvarlayarak, forklift çatalına

yatırarak değil, uygun kasa / sepet vb ler kullanarak dik olarak taĢı

7) Gaz tüplerini koruyucu baĢlıkları olmadan depolama, alma, taĢıma ve kullanma

8) Gaz tüp depolarının üzerinde ve çevresindeki uyarı ve yasak levhalarının tam olduğundan emin ol

9) Gaz tüplerini kullanımı ve taĢınması sırasında kolayca açılmayacak Ģekilde sabitle

10) Yanıcı (örn: asetilen, propan) ve yakıcı (örn: oksijen) gaz tüplerini boĢ ve dolu olarak ayrı yerlerde

depola ve aralarında en az 6.1 metre mesafe olmasına dikkat et

11) Gaz tüp depolarının ısı-ıĢık-nem ve insan-araç trafiğinden uzak ve havalanır biçimde olmasına dikkat et

12) Gaz tüp depolarının yakınına havalanmasını önleyici ya da ateĢ almasını sağlayıcı malzeme vb koyma,

istif yapma

13) Gaz tüpleri, vanaları, bağlantı parçaları, regülatörleri, hortumları, kaynak aparatının kendisini temiz tut,

yağ-akaryakıt veya gres bulaĢmasına müsaade etme

14) Gaz tüplerinde arızalı, göstergeleri bozulmuĢ-kırılmıĢ vb regülatör ile arızalı Ģaluma, arızalı / kullanılmıĢ

alev geri ve diğer emniyet valflerini kullanma, yenisi ile değiĢtir, tekrar kullanılmasını önlemek için

belirtilen Ģekilde bertarafını sağla

15) Gaz tüplerini depolama veya kullanım esnasında aĢırı sıcaklıklardan koru

16) Gaz tüplerinin vanalarını kullanmadığın zamanlarda ve her iĢ bitiminde mutlaka kapat. Açık tutma. BoĢ

gaz tüplerinin de vanalarını kapalı tut

Sayfa 43 / 114

17) Gaz tüplerini çekme, sürükleme, yuvarlama

18) Gaz tüplerini taban kenarları üzerinde döndürülerek hareket ettirme

19) Gaz tüplerinin koruyucu baĢlıklarında değiĢiklik, kesme, gevĢetme vb iĢlemler yapma

20) Gaz tüplerinin vanalarının ve regülatölerinin içine herhangi bir yabancı madde (çivi, tornavida vb)

sokma. Tamir etmek ya da baĢka amaçla sökme, müdahale etme

21) Gaz tüplerini yüksek bir yerden düĢürme, boĢ dahi olsalar üzerinde bir Ģey kaydırmak veya destek için

kullanma

22) Gaz tüplerini kesme ve kaynak operasyonlarının yapıldığı bölgeden yeterli bir uzaklıkta tut

23) Gaz tüplerini taĢımalar da dahil olmak üzere her zaman dik pozisyonda tut

24) Kaçak olan gaz tüplerini derhal kullanımdan çek, vanası kapat, iĢaretle ve ateĢleme kaynaklarından uzak

temiz havaya çıkart

25) Gaz tüplerinin vanalarını açmak için anahtar veya çekiçle zorlama. Vanaları sadece el ile aç, el ile kapat

26) Kullanılan donanımın göstergeleri bozuksa kullanılmadan önce yenileriyle değiĢtir

27) Yapacağın iĢe uygun kaynak malzemesi, teçhizatı, sistemi, yöntemi ile iĢe uygun kiĢisel koruyucu

donanım kullan. Ayar, basınç, amper, tip, tür gibi özelliklerin yapacağın kaynak iĢine uygun olduğundan

emin ol

28) Yapacağın kaynak / lehim türüne göre uygun paravan, duman emici vb kullan (örn: elektrik kaynak ıĢığı

için paravan, seyyar ya da sabit ve dumanı kaynağından alan emme sistemleri vb). Kaynak / lehim iĢi

yapacağın yerlerde doğal ve cebri havalandırma olduğundan, çalıĢtığından ve çalıĢtırdığından emin olmadan

kaynak / lehim iĢine baĢlama

29) Seyyar ya da ayarlanabilen hareketli (helozonik) duman emicilerin ağızlarını, dumanın / buharın çıktığı

operasyon bölgesine mümkün olduğunca yakın, soluma seviyesine ulaĢmadan ve burun yönüne gelmeyecek

Ģekilde iĢin devamı süresince ayarlayarak çalıĢ

30) Duman emicilerin bakımını, filtre değiĢim ve temizliğini düzenli olarak yap

31) Sadece iĢe özel (kaynak, kesme, manifoldlu sistem vb) üretilmiĢ hortum / boru kullan

32) Bütün hortumları / boruları, bağlantıları ve diğer teçhizatı; kaçaklara, aĢınmaya ve bağlantı yerlerindeki

gevĢekliğe karĢı düzenli olarak kontrol et. Kaçakları bantla ya da baĢka yöntemle tamir etme, yenisi ile

değiĢtir. Eskisini de, tekrar kullanılmasını önlemek için belirtilen Ģekilde bertarafını sağla

33) Ġçinde alev geri tepmesi oluĢmuĢ ve yanmıĢ hortumlarını kullanma

34) Gaz tüplerinde alev geri tepme emniyet valfi (yanıcı ve yakıcı gazlar için uygun tip) kullan

35) Gereksiz yere gaz hortumlarını uzun tutma. Eğer uzun hortum kullanman gerekiyorsa hortumun

karıĢması ve düğümlenmesini önle. Hortumun üzerinden araç geçmesi, üzerine basılması veya diğer

Ģekillerde hasar görmesini engelle

36) Borular, konveyör bantlar, vantilatör gibi kıvılcımları ve gazları uzaktaki yanıcı maddelere taĢıyabilecek

sistemleri sıcak iĢleme baĢlamadan önce uygun Ģekilde koru ya da kapat ve durdur

Sayfa 44 / 114

37) Yanıcı duvarlarla, bölmelerle, tavanlarla ve çatılarla temas halinde olan ve ısının iletim yoluyla

taĢınmasıyla bu bölgelerde yangına neden olabilecek boru veya metallerin yanıcı bölgelere yakın olan

kısımlarına sıcak iĢlem yapma

38) Elektrot tutacağı ile kablo eklemesi yapma

39) Elektrik kaynağı yaparken yemek arası, çay molası gibi uzunca bir ara vermek gerektiğinde; Elektrotları,

elektrot tutacağından çıkart ve elektrot tutacağını kazayla temas oluĢmasını önleyecek bir yere koy. Kaynak

makinasını kapat

40) Islak ortamlarda elektrik kaynağı yaparken elektrik çarpmasına karĢı bütün güvenlik tedbirleri al

41) Tüpten çıkan basınçlı oksijenin yağlı yüzeylere veya gresli elbiselere çarpmasına veya akaryakıt tankına

veya diğer tanklara girmesine müsaade etme

42) Gaz tüplerinin vanaları üzerine vanaların çabuk kapatılmasını engelleyecek herhangi bir Ģey koyma

43) Gaz tüplerinin manometre, vana ve Ģalumalarına yağlı elle-eldivenle dokunma

44) Elektrot tutacaklarını kullanılmadıkları zaman, insanlarla, diğer iletken malzemelerle, yakıt ve yanıcı

gaz tüpü ve tanklarıyla temas etmeyecek Ģekilde bırak

45) IslanmıĢ elektrik kaynak makinalarını kullanma

46) Kaynak, kesme ve ısıtma iĢlemleri sırasında uygun kiĢisel koruyucu donanımları kullan

47) Kaynak yaparken gaz, toz, duman ve buharın solunum bölgene direkt gelmemesi için, mümkün

olduğunca operasyon bölgesine üstten ve yakından olacak Ģekilde eğilerek çalıĢma

48) Açık havada kaynak yaparken rüzgarı arkana al. Kapalı alanda da vantilatör, pencere, kapı vb etkisiyle

gelen havayı arkana alarak çalıĢ

49) Kaynak makina ve tüplerinin yanına yanıcı malzeme koyma

50) Kaynak makina ve tüplerinin yakınında uygun tipte yangın söndürme tüpü ve yangın battaniyesi

bulundur

51) Oksijen kaynağını tutuĢturmak için sadece oksijen kaynağı çakmağı kullan

52) ĠĢlem yapılmadığı sürece gaz tüplerinin hortumlarını içerisinde gazlı bir halde bırakma. Bunun için

kaynak iĢin bitince Ģalumaları kapat, tüpleri vanalarından kapat ve sadece Ģalumaları tekrar açarak

borulardaki gazın boĢalmasını bekle, manometrelerde basıncın sıfırlandığını da gördükten sonra basınç

düĢürücüdeki kapatma vanasını kapat ve Ģalumaları tekrar kapat

53) Yanıcı-yakıcı gazların kullanıldığı kaynaklarda; önce yakıcı gazı (örn: oksijen) aç, sonra yanıcı gazı

(örn: asetilen) aç. ĠĢ bittiğinde önce yanıcı gazı (örn: asetilen) kapat sonra yakıcı gazı (örn: oksijen) kapat

54) Asetilen gazı iletim hatlarında, bakır boru ve bakırdan yapılmıĢ parça ve aksam kullanma

55) Asetilen gazını hiçbir zaman bakır, gümüĢ, sıvı civa, klor gazı, yağ ve gresle temas ettirme

56) Gaz tüplerini imalatçısının tavsiye ettiği basınçlarda kullan

57) Oksijen kaynağı veya elektik kaynağının elektrotunu sigara vb. gibi malzemeleri tutuĢturmak için

kullanma

Sayfa 45 / 114

58) Yalıtımı bozulmuĢ kablo ve pens kullanma

59) Kaynak yaparken sağlam ve kuru eldiven giy

60) Hiçbir surette kesinlikle kaynak pensini koltuk altına koyma

61) Kaynak yapılacak yüzeyin uygun ve temiz olduğundan emin ol. Yağ, akaryakıt, tiner, solvent gibi yanıcı

ve parlayıcı maddeler ile temas etmiĢ yüzeyi önce temizle, sonra kaynak yap

62) Kazan içinde, dar ve iletken kısımları bulunan yerlerde, kapalı alanlarda, ıslak yerlerdeki elektrik

kaynaklarında; DC için artı kutbu topraklanmıĢ tehlikeli gerilimi geçmeyen (maksimum 100 Volt) ya da AC

için sargıları birbirinden ayrı olan güvenlik transformatörü yardımı ile elde edilen küçük gerilimi geçmeyen

(maksimum 42 Volt) kullan ve bu Ģekilde çalıĢabilen elektrikli alet ve cihazlar kullan (kaynak dahil), eğer

belirtilen Ģekillerde gerilim ya da alet-cihaz sağlanamadığında ise; çalıĢılacak zeminin uygun izole malzeme

ile yalıtılmıĢ olması, çalıĢılacak iletken olan yerde koruma topraklamasının olması, kullanılacak gerilimde

kaçak akım rölesi olması, kullanılacak gerilimde topraklama olması, kullanılacak alet-cihazların yalıtkan

saplarının deforme olmaması, yalıtkan iĢ ayakkabısı, yalıtkan iĢ eldiveni, yalıtkan baret olmadan çalıĢma

yapma. Buralarda iyi yalıtılmıĢ, esnek ve hasarsız kablolar kullan

63) Elektrik kaynağında Ģase bağlantı maĢasını kaynak noktasına en yakın yerden bağla

64) Yakınında yağ, akaryakıt, kağıt, tahta ve talaĢı, boya, tiner, solvent gibi yanıcı-parlayıcı ve çabuk alev

alıcı maddeler varsa onları uzaklaĢtırmadan ve gerekli tedbirleri almadan kaynak yapma

65) Kaynak yaparken sigara içme

66) Elektrik kaynağını bitirdikten sonra, makineyi kapat, pensi ortalıkta bırakma

67) Her kaynak yapmadan önce bölgeyi, gaz tüplerini ve hortumları kontrol et

68) Kaynağı bitirdikten sonra, kaynak yapılan bölgeyi yangın vb. tehlikeye karĢı gözlem altında bulundur

69) Kaynak iĢinden sonra Ģalumaları ortalıkta bırakma, gaz tüpü vanalarını kapat

70) Kapalı alan ya da bölmede kaynak yapacaksan kaynak takımını dıĢarıda tut

71) Kaynak tüplerini taĢımak için, bu iĢ için yapılmıĢ el arabalarını kullan. El arabalarının tekerlerinin frenli

ve üzerlerinde uygun yangın söndürücü olduğundan emin ol

72) BoĢalan gaz tüplerini geliĢi güzel bırakma. Gaz tüpü depolama alanına götür

73) AĢırı ses ya da duman çıkaran kaynak iĢlerini (karbon kaynağı, varil-bidon kaynakları vb) atölye dıĢında

açık havada yap, eğer bu mümkün değilse normal çalıĢma zamanının dıĢında çalıĢan sayısının az olduğu

zamanlarda yap

Madde 17- El aletleri (Genel)

1) ÇalıĢma gerilimi AC 42 Voltun üzerinde olan elektrikli el aletlerinin ve teçhizatlarının, elektrik kaçağı

yapabilecek tipte olanlarını topraklanmıĢ bir Ģekilde, topraklı fiĢlerle ve topraklı prizlerde kullan ve çalıĢma

öncesi sistemde topraklama ve kaçak akım rölesi olduğundan ve topraklama bağlantı kablo ve bağlantı

noktalarının sağlam, sıkı ve oksitlenmemiĢ olduğundan emin ol

2) El aletleriyle çalıĢırken, muhafazaları yerlerine takılı olarak çalıĢ. Muhafazaların çalıĢmasını hiçbir zaman

engelleme veya iĢ yaparken geçici olarak yerinden çıkarma

Sayfa 46 / 114

3) ÇalıĢma alanını temiz tut

4) ĠĢ için uygun el aleti kullan

5) El aletlerinin saplarının (yalıtkan ya da yalıtkan olmayan) deforme olmadığından emin ol, bileme vb ile

ağız, uç, baĢ açma ve düzeltme. Deformasyon olduğunda yenisini talep et

6) El aletlerini düĢebilecekleri yerlere koyma veya düĢmemeleri için tedbir al

7) El aletleri ile her iĢin bittiğinde yerlerine koy, ortalıkta bırakma

8) Delici, batıcı, kesici aletleri gerekli tedbirleri alarak zarar vermeyecek Ģekilde muhafaza et ve kullan

9) Muhafaza kabı / çantası / kutusu vb olan aletler ile her iĢin bittiğinde, yerlerine koyarak muhafaza et

10) El aletlerini iĢ ekipmanlarının üzerinde ve operasyon bölgesinde bırakma

11) El aletlerinin hortum ve kablolarını takılmalara neden olabilecek Ģekilde çekme, yerleĢtirme

12) Kabloları; çivi, cıvata, keskin köĢeler, sıcak yüzeyler üzerinden geçirme

13) El aletleriyle çalıĢırken bir yere uzanmaya çalıĢma. Ayaklarını dengeli ve sağlam bas

14) Kullanılmadıkları zaman elektrikli aletlerin tetiğini kapat, fiĢten çek

15) El aletlerini çalıĢtırmadan önce sıkılama, ayarlama parçalarını çıkart

16) Kazara el aletlerinin çalıĢmasını önle. Elektriğe takılı aletleri taĢırken parmağını tetikten çek

17) Kusurlu ve emniyetli olmayan aletleri kullanma

18) Yüksekte çalıĢırken kullanılmayan aletleri kaplarında muhafaza et veya düĢmelerini engellemek için

bağla. Aletleri, takılma tehlikesi oluĢturabilecekleri geçiĢ yolları, yürüme yolları, platformlar, merdivenler

veya iskeleler gibi yerlere bırakma

19) Aletleri bir yerden bir yere atma

20) Kaymayı önlemek için aletleri temiz tut, temiz kullan, gres ve yağ bulaĢmasına izin verme

21) Elektrikli el aletlerinin kablosunu, aleti ya da baĢka bir malzemeyi bir yerden sarkıtmak-çekmek için

kullanma

22) Elektrikli aletleri kullanırken ıslak veya nemli zeminler üzerinde durma

23) Elektrikli aleti kullanmadan önce kablosunu incele. Hasarlı veya zayıf kabloları varsa aleti kullanma

24) ZedelenmiĢ, çok ekli, yanmıĢ, yırtılmıĢ, erimiĢ, kopmuĢ kablo kullanma

25) Eğitim ve bilgi sahibi olmadığın ve aynı zamanda görevli ve yetkilisi olmadığın el aletini kullanma

26) Elektrikli aletleri kullanmadan önce kontrol et, arızalı veya hasarlı ise kullanma. BaĢka çalıĢanların da

kullanmasına izin verme, imkan tanıma. YanlıĢlıkla kullanılmalarını önlemek için uyarı-yasak levhası koy

27) Koruyucusu olmayan dönen, delen, kesen ve hareketli kısımlara sahip el aletlerini kullanma

28) Elektrikli el aletleri ile Ģaka yapma

Sayfa 47 / 114

29) Kullanmadığın el aletini kapat, ortalıkta bırakma

30) FiĢi bozulmuĢ el aletini kullanma

31) Kesinlikle fiĢsiz kabloları (çıplak kablo) prize sokma

32) Elektrik fiĢini kablodan asılarak değil, fiĢten tutarak kontrollü çek

33) Aleti amacı dıĢında kullanma

Madde 18- Seyyar platform ve iskeleler (Genel)

1) Sadece uygun malzemeden yapılmıĢ ve iĢe uygun platform / iskele kullan

2) Platform / Ġskelenin ayakları ve bağlantılarının, taĢıyacakları maksimum yükü ayrılmadan veya çökmeden

taĢıyacak sağlamlıkta olduğundan emin ol. Varil, kutu, kalas veya üst üste dizilmiĢ diğer malzemelerle

platformu / iskeleyi destekleme. Ġskelede herhangi bir sorun tesbit edilirse mutlaka ilk amirine haber ver ve

sorun giderilinceye kadar çalıĢma yapma.

3) Herhangi bir sebepten dolayı zayıflamıĢ ve/veya hasar görmüĢ platformu / iskeleyi kullanma ve

kullandırma

4) Platform / Ġskelelerin, çalıĢma esnasında taĢıyacakları maksimum çalıĢma yükünün en az 4 katını

taĢıyacak Ģekilde olduklarından ve bu maksimum çalıĢma yükününün platform / iskelenin üzerinde belirgin

Ģekilde belirtilmiĢ olduğundan emin ol ve belirtilen çalıĢma yükünden daha fazla yük yükleme

5) Platform / iskelelere çıkma-inme için güvenli yol kullan ve çıkma-inme yerlerini malzeme ile kapatma

6) Açık alandaki iĢlerde; aĢırı rüzgar, kar, dolu, don, aĢırı yağmur, tipi gibi hava Ģartlarında platform / iskele

üzerinde çalıĢma yapma

7) Platform / iskelede; tabanının eğimsiz olduğundan, korkuluklarının yüksekliğinin en az 1 mt olduğundan,

çalıĢma alanının geniĢliğinin en az 50 cm. olduğundan, en az 10 cm yüksekliğinde süpürgelik olduğundan,

çalıĢma tabanının kaymaz ve deformesiz olduğundan, ayak tabanını kavrayan geniĢlikte ve kaymaz çıkıĢ

basamağı ya da merdiveni olduğundan, zeminin düzgün-sert-kuru-eğimsiz ve kaygan olmadığından emin ol

8) Aletleri, cıvataları, somunları ve diğer malzemeleri platform / iskele üzerinde geliĢi güzel bırakma

9) Platform / iskeleleri, iĢ için kullanılmakta olan malzemeler dıĢında, malzeme depolanması vb için

kullanma

10) Platform / iskeleleri her kullanımdan önce kontrol et. Eksiklik ya da uygunsuzlukta çalıĢma yapma

11) Platform / iskelenin yapılacak iĢe ve yüke uygun olduğundan emin ol

12) Platform / iskele tekerlekli ise tekerlerinin hepsinin frenli ve kilitlenmiĢ olduğundan emin olmadan

üzerine çıkma. Tekerlekli değilse sabit ve sağlam bir yere tutturulduğundan ya da kaymayı önleyici tedbir

alındığından emin ol

13) Hasarlı, kırık, kusurlu platform / iskeleyi kullanma

14) Platform / iskeleyi üzerinde çalıĢan / malzeme varken hareket ettirme, ettirilmemesini sağla

15) Platform / iskeleye merdivenle inip çık. Tırmanma ve atlama

Sayfa 48 / 114

16) Platform / iskele üzerinde çalıĢırken, korkulukları sökme. Eğer sökmen gerekiyorsa emniyet kemeri gibi

diğer tedbirleri kullan ve daha sonra korkuluları yerine tak

17) Platform / iskele üzerinde malzeme bırakma, malzemeleri aĢağı atma

18) Platform / iskeleyi hareket ettirirken yıkılmaması için, zemindeki çukur, tümsek, rögar vb. yerleri

kontrol et

19) Platform / iskeleyi yer değiĢtirirken ya da kurarken, havadan geçen elektrik kabloları, tavan vinci

kancası vb yüksekteki malzeme ve teçhizata dikkat et. Gerekli emniyet mesafesini koru

20) Platform / iskelenin tekerlerini enerji kablosu üzerinden geçirme, enerji kablosu üzerinde tutma

21) Bedensel engelin varsa, psikolojik sorunların varsa, kronik tansiyon-kalp rahatsızlığın varsa, baĢ

dönmesi varsa, yüksekten korkuyorsan platform / iskeleye çıkma

22) Platform / iskeleyi uzun kenarına paralel hareket ettir

Madde 19- ĠĢ ekipmanı ile insan / yük kaldırma-iletme-taĢıma (Genel)

1) ĠĢyeri acil durum prosedürü‟nde belirtilen acil durumlar ve eğitim amaçlı olmadıkça; insan taĢıması için

yapılmıĢ araçlar dıĢındaki araç ve iĢ ekipmanlarına binme, bindirme

2) Ağırlığı belli olmayan ya da belirtilmemiĢ yükü kaldırma

3) Her türlü yük kaldırma-iletme ekipmanı ve araçlarının park yerini boĢ tut. Park yerine malzeme koyma.

Park yerinin insan ve malzeme trafiğinden uzakta olmasını sağla. Kepçede / sepette / kovada / kancada /

tırnakta / kollarda ve ataĢmanlarda, yük / insan varken park etme, yüksüz / insan olmadan park et

4) Her iĢ bitiminde, vinç ve kancası, forklift, transpalet gibi yük kaldırma-iletme ekipmanlarını yerine park

et

5) ĠĢ ekipmanları ve araçlar ile hızlı ve seri Ģekilde manevra-kaldırma-iletme-taĢıma yapma

6) Tavan vinci kancasını insan baĢ üstü seviyesini geçer pozisyonda park et. Kancayı yerde ya da yüksekte

bırakarak park etme

7) Hiçbir iĢ ekipmanı, araç, takoz, teçhizat vb ile yükü uzun süre askıda tutma

8) Hiçbir iĢ ekipmanı ve aracın yüksüz iken, bom, çatal, tırnak, kanca gibi ekipmanını uzun süre havada

tutma, park konumuna al

9) Vinçlerin kumanda panellerini ortada bırakma. Her iĢ bitiminde uygun Ģekilde muhafaza et

10) Tüm vinçlerde (sabit, mobil) ve halatlarda, emniyet pimsiz hiçbir Ģekilde kanca kullanma. Emniyet pimi

ya da kendisi deforme olmuĢ ise kullanma

11) TaĢıma-iletme ve kaldırma ekipmanlarını (vinç, forklift, transpalet, tekerlekli taĢıma arabası, kepçe,

kriko vb) maksimum çalıĢma yükü ve kapasitesi üzerinde kullanma, yük bağlama, taĢıma-kaldırma ve iletme

yapma

12) Bomlu araçları, bom kalkıkken yürüme yaptırma. Bomu kaldırmadan önce çevreni kontrol et, enerji

nakil hatları-atlamaları, diğer elektrik tesislerinden az 3 mt, diğer iĢ ekipmanı ve araçlar ile köprü vb

yeterince uzakta olduğundan emin ol. Kazara bomu kaldırdıysan ve enerji nakil hattına-diğer elektrik

Sayfa 49 / 114

tesisine çok yaklaĢtıysa ya da değdiyse panik yapma, araçtan inme ve atlama, metal aksamlara dokunma,

aracı stop et, araca kimseyi yaklaĢtırma ve hemen ilk amirine haber ver, elektriğin kesilmesini sağla

13) Mobil vinçlerde Ģoför ve manevracı, tavan vinci gibi sabitlenmiĢ vinçlerde operatör, sepetli vinçlerde

Ģoför; iĢ ekipmanı, araç, çalıĢan, çevre ve yük emniyetini almadan, kaldırma ve iletme yapamaz

14) Mobil vinçlerde çalıĢma öncesinde destek ayakları olanlarda, destek ayaklarını mutlaka kullan. Su

terazisi kullanarak zemine paralel duruma getir ve zemine olan baskıyı yaymak ve batmayı önlemek için

özellikle yumuĢak zeminlerde eğer ayakların kendi alt dayanakları zeminin durumuna göre yetersizse, ayak

altlarına sert malzemeden yapılmıĢ geniĢletici plaka kullan (ahĢap takoz vb değil). Ayaklarda bir arıza,

eksiklik ya da uygunsuzluk varsa çalıĢma yapma. Eksik-arızalı destek ayakla çalıĢma yapma, mutlaka

ayakların hepsini kullanarak denge sağla, pozisyon al

15) Mobil vinçlerde; zeminin formasyonu ve altı ile bilgilere ulaĢma, zemine tam oturma, denge, zemin

stabilitesi, kaldırılacak malzemenin ağırlığı-Ģekli ile vince uzaklığı, imalatçının bom açısı-uzunluğu ile

kaldırılabilecek malzeme ağırlığını gösterir referans bilgilerine uygunluk sağlanmadıkça ve manevracı

olmadığı sürece kaldırma ve iletme çalıĢmasına baĢlama

16) Mobil vinç ile, sadece yük taĢıması için kasası olanlarda, imalatçının belirlediği kapasitedeki yükleri

taĢı. Bunun dıĢında mobil vinçler ile yük taĢıması yapma

17) Sepetli vinç ile yük taĢıması yapma. Sepeti, asıl amacı dıĢında sadece “yük kaldırması” için kullanma.

Sepetli vinçleri, insan ve varsa yük ile birlikte “yüksekte yapılacak iĢler” için kaldırma amaçlı kullan

18) Sepetli vinçlerde, vinç ve sepet imalatçısının belirlediği kapasiteyi aĢacak Ģekilde insan ve yük kaldırma

19) Sepetli vinçlerde, sepetin içinde insan-yük varken, vinci bir yerden bir yere hareket ettirme. Ġçindekileri

boĢalttıktan ve bomu-sepeti park konumuna aldıktan sonra bir yerden bir yere hareket et

20) ĠĢ yaparken iĢe ve yüke her yönden uygun (yükün hacmi, Ģekli, ağırlık merkezi, ağırlığı, hareketli

olması, hava Ģartları, kavrama noktaları, kaldırılacak-taĢınacak mesafe ve süresi vb) halat-sapan ve vinç

kullan. Halatların ve sapanların standartlara uygun, mukavemet testleri yapılmıĢ ve maksimum tonajlarının

üzerinde ya da etiket ile yazılı olmasına dikkat et. Bu özelliklerinin olmadığı ya da deforme olmuĢ (atma,

incelme, kırılma, bükülme, bombelenme, ezilme, kopma, ek yapılmıĢ, uzamıĢ vb) halat ve sapanları

kullanma, tamir etme, birleĢtirme vb yapma, belirtilen yöntemle bertarafını sağlayarak tekrar kullanılmasını

önle ve yenisini talep et

21) ĠĢ ekipmanları ve araçların kaldırabilecekleri sabit ve değiĢik Ģekillerde kullanımında, maksimum yükü

gösteren levhalar veya iĢaretlerin üzerinde bulunduğundan emin ol

22) Çelik halatları düzenli aralıklarla yağla. Yağın; alkali ve asit içermediğinden, tel yüzeyine yeterli

yapıĢma kuvveti sağladığından, gerçek çalıĢma koĢullarında çözünmediğinden, tel ve demet aralarına

kolaylıkla nüfuz edebilecek viskozitede olduğundan, yüksek film mukavemetine sahip olduğundan,

oksitlenme ve suya karĢı dirençli olduğundan, içerisinde herhangi bir bakteriyel zararlı taĢımadığından emin

ol

23) Sapanları asarak sakla, nemsiz kuru ortamda bulundur, havalanmasına olanak sağla, güneĢ ıĢığına

(ultraviyole ıĢınlara) maruz bırakma, floresan ıĢığı altında saklama, yüksek sıcaklık olan alanlara uzak

olmasını sağla, sıkıĢma veya ezilme risklerinin olmadığı alanlarda sakla, atmosferik veya sıvı kimyasallar ile

temas etmesini engelle, deniz suyuna maruz kalmıĢ ise ılık su ile yıka ve gölge bir ortamda kurumalarını

sağla, kullanılmamıĢ sapanları paketi ile sakla ve sertifikasını çıkarma, su ile ıslanmıĢ sapanları kurutucuda

Sayfa 50 / 114

kurutma ve doğal ortamda kurumasını sağla, tutuĢma riski nedeni ile alevden uzak tut ve unutma sentetik

malzemedir kolay alev alır. Bu hususlara dikkate et zira sapanın ömrü kısalır ve kopma riski oluĢur

24) Halatı, sapanı ve kancayı yüke uygun seç. Yükü yerinden kurtulmayacak ve dökülmeyecek Ģekilde

istifle ve bağla

25) Vinçlerde aĢırı yük, alt-üst limit, ileri-geri, sağ-sol hareket sonları gibi kontrol sistemlerinin çalıĢtığından

emin olmadan çalıĢmaya baĢlama

26) Vinç hareketinde sesli ve ıĢıklı uyarıların çalıĢtığından emin ol

27) Nereden ve kimden gelirse gelsin yük kaldırma ve iletme sırasında sırasında “dur” sesi ya da komutu

geldiğinde kullandığın iĢ ekipmanı ya da aracı durdur, emniyetini al ve çevreni kontrol et

28) Her türlü yükü, her türlü durumda askıda bekletme

29) Yükün ağırlık merkezini dengeledikten sonra kaldırma-iletme yap

30) Ġnsan kaldırmak ve taĢımak için tasarlanmamıĢ iĢ ekipmanları ve araçlarının, amacı dıĢında kullanımını

önlemek için uygun bir Ģekilde ve açıkça iĢaretlendiğinden emin ol

31) ÇalıĢanların bulunabileceği korunmasız çalıĢma yerlerinin üzerinden ya da direkt insan üzerinden yükü

ve bomu geçirme

32) Mobil vinç-sepetli vinç vb iĢ ekipmanlarını iĢleri bittikten sonra bomunu indirerek park durumuna al

33) Çekme-kaldırma-taĢıma yapan iĢ ekipmanı ve iĢ makinesi ile çekilen-kaldırılan-taĢınan malzeme /

teçhizat / araç / baraka / tulumba vb arasında insan olmasına izin verme

34) Bir yük, iki veya daha fazla iĢ ekipmanıyla ya da araçla aynı anda kaldırılacaksa operatörler ve varsa

manevracılar arasında eĢgüdümü sağla ya da bunu sağlayacak düzenlemeyi ilk amirinden talep et

35) Kaldırılacak ya da taĢınacak malzemeleri; düĢmeyecek, etrafa taĢmayacak, devrilmeyecek, çıkıntılı

olmayan bir Ģekilde ve uygun palet, kutu, kasa, bağ, halat, sapan, kova kullanarak sağlam olarak kaldır ve

taĢı

36) Kaldırılacak ya da taĢınacak malzemeleri üst üste bir seferde kaldırmak-taĢımak yerine, tek tek kaldırıp-

taĢımayı tercih et

37) Forklift, transpalet ve tekerlekli taĢıma arabaları vb ile kaldırma-taĢıma yapmadan önce güzergahlarının

boĢ ve emniyetli olmasına dikkat et

38) Forklift, transpalet ve tekerlekli taĢıma arabaları vb ile kaldırma-taĢıma iĢlerini mümkün olan en alt

seviyede, asgari yükseklikte ve asgari ağırlık ile yap

39) Forklift, transpalet, tekerlekli taĢıma arabası gibi kaldırma-taĢıma ekipmanlarını kaygan ve engebeli

yüzeylerde kullanma. Kum, çakıl, yağ, su, buz veya çamurlu vb zeminler ile engebeli zeminlerde kullanım

kaçınılmaz ise yavaĢ ve kontrollü kullan

40) Yük taĢırken forklift çatallarını yerden en az 15 cm yukarıda tut

41) Forklift ile tek çatalla yük taĢıma

42) Forkliftte yük yokken çatalları yukarıda tutma

Sayfa 51 / 114

43) Forklifti sadece yükleri kaldırmak-nakletmek-istiflemek için kullan. Acil durum prosedürü‟ nde

belirtilen acil durumlar dıĢında yükleri sürüklemek-itmek-çekmek-devirmek için kullanma. Belirtilen acil

durumlarda kullanma durumunda ise kendi ve baĢkalarının can güvenliğini tehlikeye atma

44) Mücbir sebep (yükün bölünememesi, blok Ģeklinde olması, yönünün değiĢtirilememesi vb) olmadıkça

taĢıdığın yükün görüĢünü kapatmamasına dikkat et

45) Rampadan aĢağı inerken ya da mücbir sebepler sonucu (yükün bölünememesi, blok Ģeklinde olması,

yönünün değiĢtirilememesi vb) görüĢ mesafesini kapatacak bir yük taĢırken, forklifti geri yönde kullan.

Bunların ve acil durum prosedürü‟nde belirtilen acil durumların dıĢında iĢini ileri doğru yap

46) Forklifti maksimum 10 km/h hız ile kullan

47) Forkliftle dengesiz yükleri kaldırma, taĢıma

48) Forklift çatalları ile insan kaldırma, taĢıma

49) Forlift ile hızlı ve seri Ģekilde manevra-kaldırma-iletme-taĢıma yapma

50) Forkliftin çatallarını yükün altında mümkün olduğunca ayrı tut. Yükü her iki çatala eĢit dağıt. Tek

çatalla taĢıma yapma

51) Forklift ile yük kaldırırken yükün üzerinde bir kiĢi bulundurma, izin verme

52) Yüklü forklifti ileri tilt durumunda iken yükseltme, yukarıda iken mastı ileri tilt etme

53) Forklift hareket halindeyken ellerini, ayaklarını ve baĢını dıĢarı çıkartma

54) Forkliftin ilk hareketinde, geçiĢ alanlarından, kapı kenarlarından veya köĢelerden geçerken korna çal

55) Forklift devrilecek gibi olursa koltuğunda oturmaya devam et, direksiyonu sıkıca tut, ayağınla aĢağı

bastır ve ters yöne doğru eğil

56) Rampalarda yük yükleme

57) Yükseğe kaldırılmıĢ yükle uzun mesafelerde taĢıma yapma

58) Yuvarlak malzemeleri yatık olarak taĢırken takozla yada bağlayarak emniyete al

59) Gaz tüplerini kesinlikle yatık ve emniyeti alınmadan forklift üzerinde taĢıma

60) Forklift ile korunmamıĢ elektrik kabloları üzerinden yada esnek boruların üzerinden geçme

61) Forkliftin yük veya kaldırma mekanizmasının altından geçme, altında durma. BaĢkalarına da izin verme

62) Forklifte yük yüklerken uygun ve kırık olmayan palet kullan

63) GevĢek zeminlerde forklift kullanma

64) Forklift ile demiryolu geçerken yavaĢ hareket et, her seferinde bir lastiği geçir ve çapraz geçiĢ yap

65) Çatallar yükün altına tam girmeden forklift ile kaldırma-taĢıma yapma

66) Yük, yük korkuluğu seviyesini geçiyorsa forklifti hareket ettirme

67) Forklift ile yükü, çatalları mümkün olduğunca aĢağı indirerek ve mastı arkaya doğru tilt ederek taĢı

Sayfa 52 / 114

68) Forklift ile eğimli yüzeyde yük kaldırma, manevra yapma

69) Forklift ile büyük hacimli yük taĢırken ya da rampa iniĢ-çıkıĢlarında yön bilgisi ve yükün durumunu

kontrol etmek için yardımcı ile çalıĢ

70) Forklift ile yokuĢta yükleme-boĢaltma yapma, yokuĢ üzerinde dönme ve eğime paralel olarak forklifti

kullanma

71) Forklift ile baĢka bir araç üzerine yükleme yapıyorsan, aracın hareket etmeyecek Ģekilde emniyetinin

alındığından emin ol ve aracın Ģoförü ile temas halinde ol

72) Park esnasında forkliftin çatallarını tamamen yere indir, levyeleri boĢa al, el frenini çek ve motoru stop

et, anahtarını üzerinde bırakma, lastiklere takoz koy

73) Transpalet, tekerlekli taĢıma arabası gibi taĢıma araçlarını boĢ iken hızlandırıp üzerine binerek seyahat

etme

74) Transpalet bıçaklarının üzerine insan bindirme, taĢıma

75) Bıçaklar yükün altına tam girmeden transpalet ile kaldırma-taĢıma yapma

76) Transpalet ile; kapı giriĢ-çıkıĢlarında ve köĢelerde, görüĢ açısı bulunmayan noktalarda ve görüĢ

mesafesini kapatacak Ģekildeki yüklerde yardım almadan manevra yapma

Madde 20- Elektrik Atölye (Genel)

1) ĠĢ sağlığı ve güvenliği talimatı ile bildirilmiĢ olan kiĢisel koruyucu donanım ve diğer koruyucu

malzemelerin olmadan çalıĢma yapma. Bahsedilen koruyucu donanımların temiz, kullanma süresi dolmamıĢ

ve deforme olmadıklarından emin ol. KiĢisel koruyucu donanımların temizliklerini yap, koru, kapalı-

muhafazalı yerde tut ve zamanında değiĢtirilmesini talep et

2) Yağ kullanılan iĢleri önemse. Yağlı iĢlerde ilave olarak avuç içinin kaydırmaz özellikte olan uygun iĢ

eldiveni kullan. Ellerin yağlı olmasın sık sık yıka. Her türlü iĢ ekipmanı ve araç yağlarının sağlık açısından

zararlı olduğunu unutma

3) ĠĢinin o an ki gereği değilse, her türlü ayakkabının ve çizmenin tabanı, ıslak, yağlı, sabunlu, mazotlu vb

sebeplerle kayganlaĢmıĢ ya da yapıĢkan madde bulaĢmıĢ ise uygun Ģekilde temizle, o durumda iken

çalıĢmaya devam etme. Taban ve üst yüzeyini de batan-delen-yapıĢan malzemelere karĢı kontrol et ve

temizle

4) Yalıtkan iĢ ayakkabısı-çizmesi-eldiveni-bareti ile çivi, metal parçalar, metal talaĢı vb olan yerlerde

gezme, dolaĢma. Yalıtkan ayakkabının-çizmelerin taban altına ya da üzerine saplanacak bu tür malzemelerin

ayakkabının yalıtkanlığını bozacağını unutma. Yalıtkan iĢ eldiveni ile mekanik iĢler yapma. Her elektrik iĢi

öncesi yalıtkan iĢ ayakkabılarını / çizmelerini, yalıtkan iĢ eldivenini ve yalıtkan baretini kontrol et. Varsa

batan, yapıĢan cisimleri çıkar. Bunlarda delik, yarık, çatlak vb varsa kullanma, yenisi ile değiĢtir. Yama,

yapıĢtırma, doldurma, ilave taban koyma, dikme, bağlama vb yapma

5) Yalıtkan kiĢisel koruyucu donanım, koruma sistem ve teçhizatlarını, çalıĢma sırasında kullanırken;

gösteriĢ, test ve deneme için elektrik ile temas ettirme. Bu türlü testleri ve denemeleri imalatçının önerdiği

Ģekilde, çalıĢma yapılmadığı ve koruyucu donanım ve teçhizatın kendinin ya da diğer çalıĢanların üzerinde

olmadığı zamanda yap

Sayfa 53 / 114

6) Saat, yüzük, kolye, küpe vb takılma ve elektrik atlaması yapabilecek aksesuarlar kullanma Uzun saçın

varsa baret altına topla. Hareketli aksamlara takılma riskinden dolayı uzun sakal bırakma. Koruyucu maske

kullanımlarından önce ise yüzün tamamen sakalsız olmalı

7) Uzun, sarkık, bol, uçuĢan; elbise, atkı, fular vb ile çalıĢma yapma. ĠĢ elbisenin düğme ve fermuarlarını

kapat. ĠĢ ayakkabının bağcık / cırt larını tam ve sağlam yap. Hareketli parçalara, kumandalara, pedallara ve

kollara takılabilecek Ģekilde bol, uzun, kol ağızları ve paça ağızları geniĢ giysiler giyme

8) Gerilim, akım, direnç, basınç, sıcaklık ve güç değerlerini ve acil durdurma-kesme-kapatma sistemlerini

bilmediğin “elektrik / elektrikli-mekanik” sistemlerde, bakım-onarım-kontrol-tamir-tadil-montaj-demontaj

çalıĢmaları yapmadan önce bu değerler ve sistemler ile ilgili kullanma, çalıĢtırma ve iĢ sağlığı ve güvenliği

talimatlarını oku ve bu değerler ve sistemler konusunda bilgi sahibi olmadan çalıĢma yapma

9) TaĢıma ve iletme ekipmanlarını park için özel yapılmıĢ yerler dıĢında bir yere park etme

10) Araçlara anten vb yıldırım çekici sivri teçhizat takma. Var olanları da sök

11) Arıza-bakım-onarım için gelen araç ya da iĢ ekipmanına gerekli emniyetlerini aldıktan sonra, “arızalı-

bakımda-onarımda” uyarı ve yasak levhası koy, arızası-bakımı-onarımını bitirdiğinde, giderildiğinde faal

levhası koy. BaĢka çalıĢanın koyduğu uyarı ve yasak levhalarının yerini değiĢtirme. ÇalıĢmalara baĢlamadan

önce, çalıĢma sırasında ve sonrasında teslim edilinceye kadar ilgili iĢ ekipmanı ya da aracın gerekli emniyet

tedbirlerini al

12) Atölye içerisine o an ki iĢin için gerekenden fazla yanıcı-parlayıcı malzeme alma

13) ÇalıĢma gerilimi AC 42 Voltun üzerinde olan elektrikli iĢ ekipmanlarının ve el aletlerinin, elektrik

kaçağı yapabilecek tipte olanlarını topraklanmıĢ bir Ģekilde, topraklı fiĢlerle ve topraklı prizlerde kullan ve

sistemde topraklama ve kaçak akım rölesi olduğundan emin ol

14) ĠĢ ekipmanını ve araçları durdurmadan bakım yapma ve iĢ ekipmanlarına çalıĢırken malzeme / teçhizat

bağlaması-montajı yapma

15) Akaryakıt, alkol, tiner gibi maddelerle zorunlu olmadıkça temizlik yapma, eğer mecbur kalırsan bu

maddeleri en az miktarda kullan, temizlik yaptığın bez, üstübü gibi parçaları geliĢigüzel yerlere değil bu tür

çöpler için özel hazırlanmıĢ atık kutularına at

16) Lehim gibi iĢlemlerin ardından etrafını yangına karĢı kontrol et

17) Kazan içinde, dar ve iletken kısımları bulunan yerlerde, kapalı alanlarda, ıslak yerlerde ve tezgahlarda;

DC için tehlikeli gerilimi geçmeyen (maksimum 100 Volt), AC için sargıları birbirinden ayrı olan güvenlik

transformatörü yardımı ile elde edilen küçük gerilimi geçmeyen (maksimum 42 Volt) lamba kullan ve bu

lamba darbelere karĢı korunaklı olsun

18) Kazan içinde, dar ve iletken kısımları bulunan yerlerde, kapalı alanlarda, ıslak yerlerde ki çalıĢmalarda,

DC için artı kutbu topraklanmıĢ tehlikeli gerilimi geçmeyen (maksimum 100 Volt) ya da AC için sargıları

birbirinden ayrı olan güvenlik transformatörü yardımı ile elde edilen küçük gerilimi geçmeyen (maksimum

42 Volt) kullan ve bu Ģekilde çalıĢabilen elektrikli alet ve cihazlar kullan (kaynak dahil), eğer belirtilen

Ģekillerde gerilim ya da alet-cihaz sağlanamadığında ise; çalıĢılacak zeminin uygun izole malzeme ile

yalıtılmıĢ olması, çalıĢılacak iletken olan yerde koruma topraklamasının olması, kullanılacak gerilimde

kaçak akım rölesi olması, kullanılacak gerilimde topraklama olması, kullanılacak alet-cihazların yalıtkan

saplarının deforme olmaması, yalıtkan iĢ ayakkabısı, yalıtkan iĢ eldiveni, yalıtkan baret olmadan çalıĢma

yapma. Buralarda iyi yalıtılmıĢ, esnek ve hasarsız kablolar kullan

Sayfa 54 / 114

19) Yüksekte çalıĢmalarda YG tam yalıtımlı sepeti olan mobil sepetli vinç kullan. Sepetli mobil vincin

yalıtkan sepetinin dıĢ tarafında iletken aksam varsa sepete binme. Sepetli mobil vincin sağlanamadığı

yerlerde YG tam yalıtımlı merdiven yerine öncelikle YG tam yalıtımlı yalıtkan malzemeden yapılmıĢ olan;

seyyar, tekerlekleri frenli ya da tekerleksiz ancak kaymayı önleyici tedbirleri alınmıĢ, en az 1 mt.

yükseklikte korkuluğu olan, en az 10 cm. süpürgeliği olan, kaymaz ve deformesiz çalıĢma tabanı olan,

çalıĢma tabanı geniĢliği en az 50 cm. olan, ayak tabanını kavrayan geniĢlikte ve kaymaz çıkıĢ basamağı ya

da merdiveni olan ve YG tam yalıtımlı platform kullan

20) Yaptığın iĢi yarım bırakman gerektiğinde gerekli emniyetleri aldıktan, uyarı-yasak levhalarını astıktan

ve gerekli kilitlemeleri yaptıktan sonra bırak (havyanın fiĢini çek ve ucunu muhafazalı hale getir, pano

çalıĢmalarında yanlıĢlıkla dokunma gerilim tehlikelerini önle, tavan vincini yerine park et, panolar-trafolar-

kompanzasyon-kesiciler-enerji nakil hattı-elektrikli yükleyici-elektrikli tulumba-ups-jeneratör gibi elektrik

kuvvetli akım tesis ve cihazlarla çalıĢmalarında kilit sistemini kullan “anahtarının sadece sende olanını

tercih et” vb)

21) ĠĢ ekipmanlarındaki koruyucuları ve diğer güvenlik ekipman ve sistemlerini çıkarma, değiĢtirme, iptal

etme. Koruyucu olmadan çalıĢma yapma. Lehim dumanı, kimyasal buharı vb ler için uygun toplayıcı, emici

sistemleri kullan

22) Her türlü iĢ ekipmanı ve aracın, iĢ sağlığı ve güvenliği yönünden, orjinalinde ya da daha sonra alınan

tedbirler kapsamındaki teçhizatlarını-sistemlerini ilk hali ile muhafaza et, bunlar üzerinde ilk amirinin bilgisi

ve onayı olmadan değiĢiklik yapma, kullanım dıĢı bırakma

23) Tamir bakım yapılan her türlü iĢ ekipmanı ve aracı, asıl arızasının yanı sıra bakım periyodunu

beklemeden her arıza için getirildiklerinde ya da yerine gidildiğinde, iĢ sağlığı ve güvenliği kapsamında da

kontrol et. Eksiklik ya da uygunsuzlukta ilk amirine bilgi ver ve izin ve onay sonrasında gereken koruma

tedbirlerini iĢ ekipmanı ve araca uygula

24) Döner ve hareketli aksamı olan iĢ ekipmanlarında (makine, tezgah vb) çalıĢma sırasında eldiven

kullanma

25) Açık alanda bakım-onarım iĢi yapmadan önce araç ya da iĢ ekipmanını emniyetli bir mesafeye aldır

26) ĠĢ ekipmanı temizliği için basınçlı hava kullanırken dikkat et. Basınçlı havayı gerektiği yerde kullan,

Temizlik için fırça vb kullan

27) Hareket halindeki parçaları elle frenleme

28) Ġzolasyon paspaslarını, ilgili lokasyonun akım-gerilim Ģiddetine göre seç ve zemine yalıtkan malzeme ile

sabitle. Periyodik olarak kontrol et ve deforme olanları değiĢtir

29) Kaçak akım rölelerini taktıktan sonra en az ayda bir defa test et

30) Elektrik kuvvetli akım tesis ve cihazlarında (panolar, pano odaları, trafo, kesici, ayırıcı, enerji nakil

hatları, kompanzasyon, elektrikli yükleyici, elektrikli tulumba-jeneratör-ups vb) yapacağın iĢler öncesinde

(kontrol-bakım-onarım-montaj-demontaj-manevra-elektrik kesme-bağlama) çalıĢma görev ve iznini yetkili

vardiya amirinden (Mühendis, tekniker, postabaĢı) onayları olmadan çalıĢma yapma.

31) Elektrik kuvvetli akım tesis ve cihazlarında (panolar, pano odaları, trafo, kesici, ayırıcı, enerji nakil

hatları, kompanzasyon, elektrikli yükleyici, elektrikli tulumba, jeneratör, ups vb) yalnız çalıĢma. Yakınında

mutlaka ikinci bir çalıĢanı yardımcı ve gözetmen olarak bulundur ve iletiĢimin aksaması halinde çalıĢmayı

durdur.

Sayfa 55 / 114

32) Zemine yağ-mazot vb döküldüğünde uygun araç-gereçle hemen temizlik yap. Dökülme çoksa bölgeyi

iĢaretle ve geçiĢe izin verme

33) Kablo eklerini sadece izole bant kullanarak yapma. Yangın büyütmeyen, büzüĢmeli malzeme kullan.

Kablo kesitine göre ek yerini lehim-klemens ile sabitle

34) Kablo soyarken soyma için özel yapılmıĢ el aletini kullan. Mücbir sebeple bıçak-falçata gibi aletlerle

soyma yapacaksan kesmeye karĢı iĢ eldiveni giy ve kendine doğru değil vücudunun tersine olarak soyma

yap

35) Çıplak kablo, lehim teli gibi malzemeler ile çalıĢmayı önemse. Bunlara çıplak elle dokunma, iĢ eldiveni

giy. Bunların kimyasal madde olduğunu ve vücuda deri ile temas yolu ile de girdiklerini unutma

36) Lehim iĢlerinde kurĢun içeren lehim teli kullanma

37) Her türlü sıkma ve gevĢetme iĢini; kullandığın aletin boĢa çıkması, çarpması, düĢmesi ile vücut dengenin

bozulma risklerine karĢı öngörü ve dikkat ile çalıĢ. Özellikle bedenen yüksekten düĢmeye karĢı, aletleri

kendine doğru hareketlerle kullan

38) Elektrik panoları-kutuları, pano odaları, trafolar, kesiciler, ayırıcılar, kompanzasyon sistemleri, elektrikli

yükleyiciler, elektrikli tulumbalar, jeneratörler, ups ler gibi elektrik kuvvetli akım tesis ve cihazlarında

yapacağın çalıĢmalarda bilgi fiĢleri ve kilit mekanizmaları kullan (anahtarının sadece sende olanını tercih et)

ve ayrıca bu yerlerde kullanılan elemanların ne iĢe yaradıklarını gösteren standart etiketler kullan ve Ģema

çizimlerini sağla. Etiketlemenin ya da Ģematik gösterimin olmadığı yerlerde çalıĢma yapma

39) Elektrik kuvvetli akım tesis ve cihazlarında (panolar, pano odaları, trafo, kesici, ayırıcı, enerji nakil

hatları, kompanzasyon, elektrikli yükleyici, elektrikli tulumba, jeneratör, ups vb) yapılacak bakım-onarım-

kontrol-montaj-demontaj çalıĢmalar öncesi sırasıyla; gerilimi kes, tekrar gerilim verilmesini önle, çalıĢılacak

yerde gerilim olmadığını kontrol et, varsa dokunma gerilimine dokunmayı önle, kısa devre et ve toprakla

40) ĠĢi gereği kaynak / lehim / dolgu yapması için diğer bölümden / iĢyerinden gelen çalıĢanların,

yapacakları iĢ ile ilgili (duman, ıĢık, gürültü vb) iĢ sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almadan iĢe

baĢlamalarına izin verme, ilk amirine haber ver

41) Atölyenin doğal ve cebri havalanmasını sağla. ĠĢe baĢlamadan önce havalandırma sistemlerini çalıĢtır.

Atölye dıĢına, duman vb olacak iĢler için kapalı ortamlara gittiğinde yine doğal-cebri-lokal havalandırma

sistemlerinin olduğundan ve çalıĢtığından emin ol

42) Seyyar ya da ayarlanabilen hareketli (helozonik) duman emicilerin ağızlarını, dumanın / buharın çıktığı

operasyon bölgesine mümkün olduğunca yakın, soluma seviyesine ulaĢmadan ve burun yönüne gelmeyecek

Ģekilde iĢin devamı süresince ayarlayarak çalıĢ

43) Duman emicilerin bakımını, filtre değiĢim ve temizliğini düzenli olarak yap

Madde 21- Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢleri (Genel)

1) ĠĢ sağlığı ve güvenliği talimatı ile bildirilmiĢ olan kiĢisel koruyucu donanım ve diğer koruyucu

malzemelerin olmadan çalıĢma yapma. Bahsedilen koruyucu donanımların temiz, kullanma süresi dolmamıĢ

ve deforme olmadıklarından emin ol. KiĢisel koruyucu donanımların temizliklerini yap, koru, kapalı-

muhafazalı yerde tut ve zamanında değiĢtirilmesini talep et

Sayfa 56 / 114

2) Saat, yüzük, kolye, küpe vb takılma yapabilecek aksesuarlar kullanma. Uzun saçın varsa baret altına

topla. Hareketli aksamlara takılma riskinden dolayı uzun sakal bırakma. Koruyucu maske kullanımlarından

önce ise yüzün tamamen sakalsız olmalı

3) Uzun, sarkık, bol, uçuĢan; elbise, atkı, fular vb ile çalıĢma yapma. ĠĢ elbisenin düğme ve fermuarlarını

kapat. ĠĢ ayakkabının bağcık / cırt larını tam ve sağlam yap. Hareketli parçalara, kumandalara, pedallara ve

kollara takılabilecek Ģekilde bol, uzun, kol ağızları ve paça ağızları geniĢ giysiler giyme

4) ĠĢ ekipmanlarındaki koruyuculara ve diğer güvenlik ekipman ve sistemlerine dokunma. Bunlardan

deforme olmuĢ, zarar görmüĢ, iĢlevini yitirmiĢ ya da yetersiz olanları ilk amirine bildir

5) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerler ve tesislere, her girmeden önce tesis

yetkilisine bilgi ver ve izin al

6) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerler ve tesislere girmeden önce sağlık

durumunun normal olduğundan emin ol. Herhangi bir normal olmayan durumda yer ve tesise girme, çalıĢma

yapma ve ilk amirine bilgi ver. Eğer yer ve tesisin içinde iken sağlık durumunda kötüleĢme fark edersen; ilk

amirine ve çevredekilere haber ver, o anki durumuna göre mümkünse çıkıĢa doğru ilerle, değilse, oturarak /

yatarak yardım gelmesini bekle. Sağlık durumun daha da ciddi ve bunları yapmana engel oluyorsa, yüksek

ses çıkartarak / yakındaki malzemelere vurarak / düdük çalarak / fener-lamba kullanarak ya da varsa acil

durum butonuna basarak yardım iste

7) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerler ve tesislerde, iĢ ekipmanları ve araçların

hareket halinde bulunan ya da durmuĢ görünen kısımlarına gerekli emniyet tedbirlerinin alınmıĢ olduğundan

emin olmadıkça; muayene, ölçüm, tespit, kontrol, merak veya diğer maksatlarla yaklaĢma ve el, ayak, kol,

vücudunun herhangi bir kısmı ya da herhangi bir malzeme ile müdahale etme. DurmuĢ olan kısımların

aniden harekete geçebileceğini unutma. Sıcak kısımlarına ve yüzeylerine ise; el, ayak, kol ya da vücudunun

herhangi bir kısmı ile dokunma ve bu kısım ve yüzeyleri yanıcı-parlayıcı maddelerle temas ettirme

8) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerlere ve tesislere her girmeden önce ilk

amirinden, yer ve tesisin ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili (yeni kurulan makine-bant, bakım, tamir, yeni

yapılan ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili değiĢiklikler-teknik uygulamalar, yasaklar, uyarılar vb) son

bilgilerini al

9) Hava, ortam, yer ve tesis Ģartlarının ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği bakımından uygun olmadığı durumlarda ölçü,

tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerlerde ve tesislerde çalıĢma yapma, ilk amirine bilgi ver

10) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerlere ve tesislere gidiĢte-geliĢte ve çalıĢırken

sadece güvenli hale getirilmiĢ ve belirlenmiĢ güzergahları, kapıları, yolları, geçitleri kullan

11) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerler ve tesislerde, altından geçilmek zorunda

kalınan bantların altlarında ve yanlarında malzeme düĢmesine karĢı koruma yoksa ya da yetersiz ise altından

geçme, ilk amirine bildir

12) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerler ve tesisler ile ilgili ortam tehlikeleri, acil

durum planları, tahliye planları, giriĢler-çıkıĢlar, ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme için kullanılacak

güzergah, kimyasal maddeler, siren-sinyaller, acil durdurma butonları-sistemleri, koruyucu sistem ve

malzemeleri (CO / O2 maskeleri, yüksekte çalıĢma ankraj noktaları / yaĢam hatları vb) ve diğer iĢ sağlığı ve

güvenliği uygulamaları-kuralları-iĢaretlemeleri ile ilgili eğitim al ve uygula. Bu konularda eksiğin varsa,

bilmediğin ya da emin olamadığın tehlikeli davranıĢ ya da tehlikeli durumlarda ilk amirine haber ver

Sayfa 57 / 114

13) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerler, tesisler ve yakın çevresinde ĠĢ Sağlığı ve

Güvenliği ile ilgili gerekli önlem ve tedbirlerin alınmamıĢ olduğu tehlikeli davranıĢ ve durumları ilk amirine

bildir

14) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerlerin ve tesislerin ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği

kurallarına ve talimatlarına uy. Bunlardan eksik ya da uygunsuz olanları ilk amirine bildir

15) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerler ve tesislerde, görev-yetki ve

sorumluluğunun dıĢındaki; güzergahlarda dolaĢma, iĢleri yapma, bölümlere-kısımlara girme, iĢ ekipmanları,

araçlar, teçhizatlar, aletler, makineler vb ile ayar düğmesi-ayar kolu-Ģalter vb lere dokunma

16) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerler ve tesislere gidiĢ-geliĢte ve çalıĢırken bir

tehlike gördüğünde çalıĢmaya devam etme. Güvenli yoldan geri dön ve ilk amirine bilgi ver

17) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerler ve tesislere gidiĢ-geliĢte, araçların

arasından ve güvenli mesafe olmadan arkasından geçme. Aniden çıkabilecek araçlara karĢı dikkatli ol.

Binadan-barakadan-tesisten çıkıĢlarda ani ve hızlı hareket etme, çevreni kontrol et, gelebilecek araçları

gözlemle sonra hareket et

18) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerler ve tesislere girerken üzerinde; yanıcı,

parlayıcı ve patlayıcı madde bulundurma

19) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerler ve tesislerde ki zemine ve yan panellere

dikkat et. Açık bırakılmıĢ kapaklar, kesilerek boĢluk oluĢturulmuĢ zemin ve yan paneller, çukurlaĢmıĢ-

bombeleĢmiĢ zemin, zemine konulmuĢ malzemeler, kayganlaĢmıĢ zemin, zarar görmüĢ yan panellerden

gelen rüzgarın akımı vb tehlikelere dikkat et. Üzerlerinden ve yakınından geçme

20) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerler ve tesislerde, hızlı ve dengesiz hareket

etme. DönüĢlerde, geçiĢlerde, geçitlerde, merdiven baĢlarında, kapı çıkıĢlarında vb yerlerde yavaĢla. Bir

sonraki yeri kontrol ederek ve yanlara-üste-alta dikkat ederek geçiĢ yap

21) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yüksek tesislerde, güvenlikli platform-

merdiven-geçit-gezengeç sağlanamadığı ya da tedbirlerin yetersiz olduğu durumlarda iĢin özelliğine uygun

sabit ya da mobil bağlantı noktaları (ankraj) oluĢturarak veya önceden hazırlanmıĢ yaĢam hatlarını

kullanarak ve bu sistemlere bel destekli paraĢütçü tipi emniyet kemerini bağlayarak çalıĢ. ġüphe, eksiklik,

uygunsuzluk ya da karar verememe halinde ilk amirinden yardım iste

22) Ölçü, tespit, kontrol ve değerlendirme iĢlerinin yapıldığı yerlerde, özellikle sıcak malzeme (pasa, kömür,

harman vb) olduğu yerlere giderken ve girerken dikkat et. Zira her an yanan ya da sıcak malzemeye ayağın

saplanabilir

Madde 22- ĠĢ makinesi operatörü (Genel)

1) ĠĢ sağlığı ve güvenliği talimatı ile bildirilmiĢ olan kiĢisel koruyucu donanım ve diğer koruyucu

malzemelerin olmadan çalıĢma yapma. Bahsedilen koruyucu donanımların temiz, kullanma süresi dolmamıĢ

ve deforme olmadıklarından emin ol. KiĢisel koruyucu donanımların temizliklerini yap, koru, kapalı-

muhafazalı yerde tut ve zamanında değiĢtirilmesini talep et

2) Her türlü ayakkabının ve çizmenin tabanı, ıslak, yağlı, sabunlu, mazotlu vb sebeplerle kayganlaĢmıĢ ya da

yapıĢkan madde bulaĢmıĢ ise uygun Ģekilde temizle, o durumda iken çalıĢmaya devam etme. Taban ve üst

yüzeyini de batan-delen-yapıĢan malzemelere karĢı kontrol et ve temizle

Sayfa 58 / 114

3) Saat, yüzük, kolye, küpe vb takılma yapabilecek aksesuarlar kullanma. Uzun saçın varsa baret altına

topla. Hareketli aksamlara takılma riskinden dolayı uzun sakal bırakma. Koruyucu maske kullanımlarından

önce ise yüzün tamamen sakalsız olmalı

4) Uzun, sarkık, bol, uçuĢan; elbise, atkı, fular vb ile çalıĢma yapma. ĠĢ elbisenin düğme ve fermuarlarını

kapat. ĠĢ ayakkabının bağcık / cırt larını tam ve sağlam yap. ĠĢ makinesindeki hareketli parçalara,

kumandalara, pedallara ve kollara takılabilecek Ģekilde bol, uzun, kol ağızları ve paça ağızları geniĢ giysiler

giyme

5) ĠĢ makinesi içerisinde yatma, uyuma

6) ĠĢ makinelerini; “acil durum prosedürü” nde belirtilen acil durumlar ve mücbir sebepler dıĢında (yükün

bölünememesi, yükün blok Ģeklinde olması, yükün yönünün değiĢtirilememesi, yükün alandaki manevraya

uymayan uzunlukta olması, manevra ve hareket için yeterli olmayan kısa-dar-basık çalıĢma alanı, manevra-

hareket-pozisyon almaya uygun olmayan zemin ve eğim, yakın mesafede çarpma riski olan diğer iĢ

ekipmanları-araçlarının var olması ve riskin ortadan kaldırılamaması, iĢlem yapılacak yerin dar olması,

iĢlem yapılacak malzemenin aĢırı Ģekilde “yumuĢak-sert-yağlı-sulu-büyük- küçük-kaygan-kırılgan-Ģeffaf-

basınçlı” olması, iĢlem sırasında aĢırı gürültü-aĢırı duman-aĢırı ıĢık ya da aĢırı ısı çıkması vb) imalatçısının

tavsiye ettiği iĢler-amaç-kullanma Ģekli ve yöntemi dıĢında kullanma. Belirtilen acil durumlar ve mücbir

sebeplerde kullanma durumunda ise; kendi ve baĢkalarının can güvenliğini tehlikeye atma ve iĢ makinesi ile

çekilen-kaldırılan-taĢınan malzeme / teçhizat / araç / baraka / tulumba vb arasında insan olmasına izin

verme, halat-sapan vb sağlam olduğundan ve sağlam bağlandığından emin olmadıkça hareket ve manevra

yapma

7) ĠĢyeri acil durum prosedürü‟nde belirtilen acil durumlar ve eğitim amaçlı olmadıkça; insan taĢıması için

yapılmıĢ araçlar dıĢındaki araç ve iĢ ekipmanlarına binme, bindirme

8) ĠĢyeri acil durum prosedürü‟nde belirtilen acil durumlar dıĢında; iĢ makinelerinin platformlarında,

kasalarında, basamaklarında, merdivenlerinde, kancalarında, kovalarında, kepçelerinde, sepetlerinde,

tamponunda, kapı kolu gibi bir yerine asılarak-durarak-oturarak seyahat etme, ettirme

9) Nereden ve kimden gelirse gelsin çalıĢma sırasında “dur” sesi ya da komutu geldiğinde kullandığın iĢ

makinesini durdur, emniyetini al ve çevreni kontrol et

10) ĠĢ makinesini hareket ettirmeden ve her çalıĢmaya baĢlamadan önce çalıĢma sahanı iyice kontrol et.

Sahada bulunan diğer çalıĢanlar iĢ makinesinin çalıĢma sahasından ayrılmadan harekete, manevraya ve

çalıĢmaya baĢlama

11) ĠĢyeri acil durum prosedürü‟nde belirtilen acil durumlar dıĢında; yük taĢıması için yapılmıĢ araçlar

dıĢındaki araç ve iĢ ekipmanları ile yük / malzeme / teçhizat taĢıma, taĢıttırma

12) ĠĢyeri “açık ocak yönergesi” nde belirlenen hava Ģartlarında (yağıĢlı, karlı, sisli vb) çalıĢma yapma

13) Yol, yol çevresi ve yol iĢaretleri ile ilgili eksikleri ve uygunsuzlukları ilk amirine bildir (eğim fazlalığı,

darlık, viraj eğimi-açısı, iĢaret ve iĢaretçi eksikliği, aydınlatma, yol setlerinin yetersizliği, çökme-

çukurlaĢma, fazla sulamadan dolayı çamurlaĢma, az sulamadan dolayı tozlaĢma, hatalı park edenler, kaçıĢ

rampası yetersizliği, toprak akması, kaya-taĢ gelmesi, düĢmüĢ yol levhası, okunmayan yol levhası,

trafo/kesicilere yakınlık, enerji nakil hattının alçak olması vb)

14) Lastiklerin durumlarını (deformasyon, basınç gibi) vardiya boyunca, dinlenme aralarında da kontrol et.

Uygunsuzlukta ilk amirine bilgi ver ve giderilinceye kadar çalıĢma yapma

Sayfa 59 / 114

15) BaĢkasının iĢ makinesini (aynı kategoride) aldığında iĢ makinesinin en son durumunu öğren (tamir

görmüĢ mü-ne zaman, son arızası nedir vb). Sorgulama yapmadan iĢ makinesini kullanma

16) ĠĢ makinesi merdivenleri ve platformlarını temiz tut, yağlı-akaryakıtlı ve çamurlu olmasın. ĠĢ makinesini

tamir-bakımdan alacağın zaman özellikle merdiven ve platformlar yağlı-akaryakıtlı ve çamurlu ise teslim

alma

17) ĠĢ makinesinin tüm camlarını, içeriden ve dıĢarıdan sürekli temiz tut. Tüm aynalarını sürekli temiz tut.

Tüm aydınlatma, sinyal, stop, park lambalarını sürekli temiz tut

18) Manevracının olduğu yükleme yerlerinde, manevracı, iĢinin baĢında değil ise yükleme iĢi yapma,

hareket ve manevra yapma

19) ĠĢ makinelerinin bir yerden bir yere yürütülerek taĢınması ya da treyler gibi bir araca yükleme iĢlemini

ilk amirinin nezaretinde yap

20) ĠĢ makinesini park için özel yapılmıĢ / belirlenmiĢ yerler dıĢında bir yere park etme

21) ĠĢ makinelerine iniĢ ve çıkıĢlarda yüzün merdivene / basamağa baksın. Sırtını merdivene / basamağa

vererek iniĢ ve çıkıĢ yapma

22) ĠniĢin yapılacağı her türlü duruĢta ya da duran bir iĢ makinesine binerken, merdiven ya da basamak‟tan

iniĢ-biniĢ yapacağın zeminde ayak basacağın yerin; düz, kaymaz, çamursuz, susuz, kaya-taĢ-tümsek-çukur

olmamasına dikkat et

23) ĠĢ makinelerine tehlike arz edebilecek taraftan binip, inme

24) YağıĢlardan sonra yol çalıĢması yapılmadan ve çalıĢmaya uygun hale getirilmeden seyir yapma, iĢe

baĢlama

25) ĠĢ makinelerini kapıları kapalı vaziyette, camları ise en fazla 2 cm açık olacak Ģekilde kullan

26) ĠĢ makinelerini; kapısı-penceresi-kaputu ve varsa bagaj kapısı kapalı olarak park et

27) Patlatmalar öncesinde, sırasında ve sonrasında, patlatma sorumlusunun anons ve talimatlarına uy, iĢ

makinesi içindeysen kapı ve pencereleri kapat ve içeride kal. DıĢında isen iĢ makinesine bin. ĠĢ makinesini

patlatma sorumlusunun da önerisi ile uygun bir emniyet mesafesine çek ve arka tarafını aynaya ver. Gerekli

durdurma-fren-stop iĢlemlerini uygula. Ayna diplerinden, Ģevlerden uzak dur

28) ÇalıĢma sahasında akaryakıt almadan önce iĢ makinesini, aynadan, Ģevden, kayma, göçme, yuvarlanma

olabilecek yerlerden, her türlü araç trafiğinden uygun emniyet mesafesine çek, gerekli emniyetleri al,

bomunu küçült, kepçeni indir, zeminin düz olmasına dikkat et. Akaryakıt alırken; akaryakıt tevziatçısı,

manevracı ve tanker Ģoförünün komutlarına uy, kesinlikle sigara içme, cep telefonu kullanma, ateĢle

yaklaĢma, motoru durdur ve mücbir sebepler olmadıkça (arıza, test vb) yüklü olarak akaryakıt alma. Bu

sırada baĢka bir iĢle meĢgul olma

29) ÇalıĢma sırasında (iĢ makinesi kullanırken, yaya olarak çalıĢma yerine giderken-dönerken vb) her türlü

durumda ve herhangi bir iĢi yaparken kesinlikle cep telefonu kullanma. Kendini, yaptığın iĢi ve kullandığın

iĢ ekipmanı ve iĢ makinesini emniyete aldıktan ve gerekli durma-durdurma-fren-park iĢlemlerinden sonra

kullan

Sayfa 60 / 114

30) Vardiya aralarında ve her türlü duruĢlarda; iĢ makinesi, iĢ ekipmanı ya da aracın içerisinde, altında,

yanında veya yakınında dinlenme yapma, yemek yeme ve Ģev, ayna, kademe diplerinde bulunma, dinlenme

yapma, yemek yeme

31) Özellikle heyelanlı bölgeler baĢta olmak üzere, kırık-eksik-yetersiz-uygun olmayan teçhizat, iĢ makinesi

ve iĢ ekipmanı ile çalıĢma yapma (eksik, kırık ya da kör kova-kepçe tırnağı ya da altı tam kapanmayan kova

ya da büyüklüğü yeterli olmayan kova-kepçe ile çalıĢma yapılması, heyelanlı bölgede paletli yükleyicinin

kullanılması vb)

32) ÇalıĢma yerinde heyelan, kayma, göçme, kesme vb durumlarda iĢ makinesini terk edecek kadar zamanın

var ise ve kendini tehlikeye atmadan, tehlikeyi, uzun korna çalarak ve far yakarak etrafa haber ver

33) Mümkün olduğunca, iĢ makinesinden inerken, inme-binme tarafının, Ģevden, Ģarampolden, basamak

kenarından, ayna dibinden zıt yönde olmasını sağla

34) Sahada lastik havası ve yağ kontrollerini, gelen ekiplere zamanında yaptır. Yağlama ve lastiklerin

havaları konusunda sorun ya da ihtiyaç oluĢtuğunda, periyodik kontrol zamanını beklemeden ilk amirine

haber vererek gerekli kontrolün yapılmasını ve eksiklerin giderilmesini sağla

35) ĠĢ makinesi içine iĢ sağlığı ve güvenliği bakımından ilave risk yaratacak, yaralanmalara yol açabilecek

(metal-cam kül tablası, cam kolonya ĢiĢesi, sefer tası vb) kiĢisel eĢya ve malzeme koyma. Diğer gevĢek

durumdaki tüm malzeme ve teçhizatın sabitlenmesini sağla

36) Terlik, sandalet ya da çıplak ayakla iĢ makinesi kullanma

37) ĠĢ makinesine anten vb yıldırım çekici sivri teçhizat takma, taktırma. Var olanları da söktür

38) ĠĢyeri hız levhalarında bildirilen maksimum seyir hız limitlerine uy , Levhaların olmadığı yerlerde “açık

ocak yönergesi” nde belirtilen limitlere uy.

39) ĠĢ makinesini, yerin ve iĢ makinesinin özelliğine göre emniyet sınırları dıĢında bir çalıĢma ve manevra

hızında çalıĢtırma

40) ĠĢ makinesinde deforme merdivenler, korkuluklar varsa hemen arıza bildirimi yap

41) Hareket halindeki araçları sollama

42) Elektrikli ekskavatörleri besleyen yüksek gerilim elektrik kablosunun ve ek kutularının üzerinden geçme

43) Kepçe, kova ya da bom‟lu iĢ makinelerinde hangi Ģartlarda (yolun, yükün, hava Ģartlarının özellikleri,

mesafe, yükseklik, kapasite, bom açısı ve uzunluğu vb) nasıl ve ne Ģekilde yükleme yapılması gerektiğine

dair “imalatçının referans değerlerine” göre çalıĢma yap

44) Döküm harmanlarında, stok döküm yerlerinde ve sahadaki yağlama iĢleminde iĢ kamyonu damperinin

kaldırma yapılacağı yerin zemininin düz olması, düz tutulması ve sert olması durumunu sürekli kontrol et ve

uygunsuzluğu gider

45) Yol yapımlarında, sıyırma ve düzeltmelerinde yolun viraj eğimini, yolun dönüĢ yönünde yap

46) Yol yapımlarında, sıyırma ve düzeltmelerinde yolun eğiminin, açık ocak yönergesi‟nde belirtilen eğim

yüzdesini geçmemesini sağla

47) ĠĢ makinesinin tepe lambası (flaĢör) varsa çalıĢma ve seyir halinde lambayı çalıĢtır

Sayfa 61 / 114

48) ĠĢ makinesine perde, cam filmi, siperlik, güneĢlik yazısı, teyp, radyo, direksiyon kılıfı, ayna vb

eklemeleri ve değiĢiklikleri kendin yapma, ilk amirinden talep et

49) Özellikle pedal ve kumanda kollarındaki kaymayı önleyici kılıflarda deformasyon olduğunda değiĢimi

için hemen talepte bulun

50) Arızalanan iĢ makinesine, gerekli emniyetleri aldıktan sonra arızalı ve uyarı-yasak levhası koy

51) Sahada ekipler tamire baĢlamadan önce iĢ makinesini aynadan emniyetli bir mesafeye kadar çek

52) Yüksek sesle teyp-radyo dinleme. Seyir halinde ya da yükleme-boĢaltma esnasında bu cihazların ayarı

ile oynama, dikkatini dağıtma. Bunları dinlemek için kulaklık kullanma

53) Yükleme yaparken, kapasiteyi geçme, düĢecek ve savrulacak Ģekilde taĢmıĢ yükleme yapma

54) PatlamamıĢ malzeme gördüğünde hemen iĢ makinesinin emniyetini alarak iĢ makinesini terk et ve ilk

amirine haber ver. Çevredekileri de uyar. Malzemeye dokunma

55) Kepçeli, bomlu iĢ makinelerine kepçe, bom kalkıkken yürüme yaptırma. Kepçeyi, bomu kaldırmadan

önce çevreni kontrol et, enerji nakil hatları-atlamaları, diğer elektrik tesisleri ile elektrikli ekskavatörün

kablo atlamasından en az 3 mt, diğer iĢ ekipmanı ve araçlar ile köprü vb yeterince uzakta olduğundan emin

ol. Kazara kepçeyi, bomu kaldırdıysan ve enerji nakil hattına-diğer elektrik tesisine çok yaklaĢtıysa ya da

değdiyse panik yapma, iĢ makinesinden inme ve atlama, metal aksamlara dokunma, iĢ makinesini stop et, iĢ

makinesine kimseyi yaklaĢtırma ve hemen ilk amirine haber ver, elektriğin kesilmesini sağla

56) ĠĢ makineni tayin edilen yol, geçit ve çalıĢma sahaları dıĢında kullanma ve bulundurma

57) ĠĢ makinende arıza varsa, normal bakım ve ikmalinin yapılması gerekiyorsa ya da iĢ makinesinin

çalıĢması bittiyse, iĢ makineni tamir bakım ya da belirlenmiĢ park yerlerine çek

58) ĠĢ makinenin hareket halinde bulunan ya da sıcak kısımlarına; yağlama, muayene, temizlik, merak veya

diğer maksatlarla el, ayak, kol veya vücudunun herhangi bir kısmını sokma, herhangi bir malzeme ile

müdahale etme

59) Kayma, göçme, yuvarlanma tehlikesi gösteren ayna ve meyilli arazi diplerinde gerekli emniyet tedbirleri

alınmadan ve uygun gözetim sağlanmadan çalıĢma yapma. Yükleyicinin ve mümkün olduğunca diğer iĢ

makinelerinin de cephesini daima tehlikeli tarafa çevirmek suretiyle çalıĢ

60) TaĢıma aracı boĢaltma ve görüĢ sahana girip durmadan yükleme iĢine baĢlama

61) ĠĢyeri “acil durum prosedürü” nde belirtilen acil durumlar dıĢında, yükleyici ve ekskavatörler ile yükü, iĢ

kamyonuna kadar iĢ makinesini yürüterek ya da iĢ kamyonu olmadan manevra alanı dıĢına taĢıyarak çalıĢma

yapma (lastik tekerlekli yükleyicinin bir yerdeki malzemeyi baĢka bir yere iĢ kamyonu olmadan yürüyerek

yığması vb)

62) Paletli iĢ makinelerini bir yerden bir yere (kademeler arası, harman-ocak arası, panolar arası, ocaklar

arası, atölyelere intikali vb) kendi imkanı ile gitmesi ya da nakil aracı ile götürülmesi konusunda ilk amirin

kararı, izni ve onayını almadan çalıĢma yapma

63) Herhangi bir sebeple çalıĢma öncesinde, çalıĢma sırasında ve sonrasında “yol / yük / ayna / aydınlatma /

manevra / diğer araçlar vb” ile ilgili görüĢünü engelleyecek, görüĢ açında daralma ya da uygunsuzluk

yaratacak bir durum, malzeme, engel vb varsa iĢini ilerletme ve uygunsuzluğun giderilmesini bekle. Ġlk

amirin talimatına göre manevracı ya da iĢaretçi nezaretinde çalıĢma yap

Sayfa 62 / 114

64) Sadece iĢ kamyonları için ayrılmıĢ yoldan geçen herhangi bir ticari, kamyon-traktör-minibüs-taksi vb

araç gördüğünde emniyete alarak durumu hemen ilk amirine bildir

65) ĠĢyeri acil durum prosedüründe belirtilen acil durumlar hariç, her ne suretle olursa olsun (tuvalet

ihtiyacı, sağlık sorunu dahil) iĢ makinesini terk etmeden önce, gerekli emniyet-fren-durdurma-stop-park-

yük-çevre-trafik tedbirlerini al, kepçe ve bıçaklı makinelerde kepçe ve bıçakları yere veya sağlam bir nesne

üzerine oturt, kontrol levyelerini stop durumuna getir, frenleri kilitle, lastikli iĢ makinelerinde en az iki

lastiğe takoz koy, gerekli emniyet tedbirlerini al, elektrikli iĢ makinelerinde enerjiyi kes, jeneratör gruplarını

da stop et. Anahtarı üzerinde bırakma. Ortak iĢ yapılması durumunda (yükleme, manevra vb) iĢ makinesini

terk ederken iĢin durdurulmasını sağla ve ilgili olan diğer operatör ve sürücüler ile varsa manevracıya haber

ver. Sağlık sorununda ilk amirine de haber ver

66) ĠĢ makinesini çalıĢır durumda terk etme

67) ĠĢ makinelerinin ön camlarına aynadan, kademeden, yüksek bir yerden taĢ, kaya vb geldiğinde o an,

kendini taĢ ya da kayanın geldiği yerin tersine doğru hareket ederek koru

68) ĠĢ makinende kompresör varsa ayarları ile oynama. Seyir halindeyken ve özel belirlenmiĢ park yerlerine

park etmeden kompresör basınçlı havasını kullanma. Basınçlı hava ile oynama. Kompresör havasını teneffüs

etme

69) Hiçbir Ģekilde (Serinlemek ya da düĢen alet-edavat-teçhizatı almak amacı ile) maden sahası içerisindeki

göl ve göletlere girme. Göl ve göletlerdeki tazyikli su tahliye borularının altında serinlemek için durma

70) ĠĢyeri manevracılarının kontrolünde olan kavĢaklara yaklaĢtığında, iĢaretçi kulübesindeki kırmızı

renkteki flaĢör eğer yanıyorsa, bil ki iĢaretçi mücbir sebeple (tuvalet ihtiyacı) o an yerinde değil. Bu

durumda kavĢaktan daha da dikkatli olarak geç

71) Arızalı araç çekerken, frenlerinin düzgün çalıĢtığını kontrol et, uyarı levhası kullan

72) Acil durumlarda; iĢ makinesini durdurmak, yan yatmasını, düĢmesini ve yuvarlanmasını önlemek için

durma ve fren sistemlerinin dıĢında ataĢmanları da kullan. (Örn. kepçeyi, riperi, kovayı yere koymak vb)

73) Park yerlerindeki uyarı levhalarının eksiklik ya da uygunsuzluğunda ilk amirine haber ver

74) Vardiya sonunda, ara dinlenmelerinde ve diğer durumlarda iĢ makineni park edeceğin zaman, park eden

diğer iĢ makineleri ile arka arkaya sıra Ģeklinde park etme. ĠĢyerinde iĢ makine araç parkı olarak belirlenen

uygun yerlere park et.

75) ĠĢ makinesini her türlü park durumunda, Ģev altı ve Ģev üstlerinden, çatlaklı ve basamak kenarlarından

uzak emniyetli bir mesafede ve kepçesinde / kovasında / kollarında yük yokken park et. Yüklü Ģekilde park

etme. BelirlenmiĢ park yerleri bu emniyeti sağlayamadığı durumlarda, park etme ve ilk amirine haber ver

Madde 23- ĠĢ kamyonu sürücüsü (Genel)

1) ĠĢ sağlığı ve güvenliği talimatı ile bildirilmiĢ olan kiĢisel koruyucu donanım ve diğer koruyucu

malzemelerin olmadan çalıĢma yapma. Bahsedilen koruyucu donanımların temiz, kullanma süresi dolmamıĢ

ve deforme olmadıklarından emin ol. KiĢisel koruyucu donanımların temizliklerini yap, koru, kapalı-

muhafazalı yerde tut ve zamanında değiĢtirilmesini talep et

2) Her türlü ayakkabının ve çizmenin tabanı, ıslak, yağlı, sabunlu, mazotlu vb sebeplerle kayganlaĢmıĢ ya da

yapıĢkan madde bulaĢmıĢ ise uygun Ģekilde temizle, o durumda iken çalıĢmaya devam etme. Taban ve üst

yüzeyini de batan-delen-yapıĢan malzemelere karĢı kontrol et ve temizle

Sayfa 63 / 114

3) Saat, yüzük, kolye, küpe vb takılma yapabilecek aksesuarlar kullanma. Uzun saçın varsa baret altına

topla. Hareketli aksamlara takılma riskinden dolayı uzun sakal bırakma. Koruyucu maske kullanımlarından

önce ise yüzün tamamen sakalsız olmalı

4) Uzun, sarkık, bol, uçuĢan; elbise, atkı, fular vb ile çalıĢma yapma. ĠĢ elbisenin düğme ve fermuarlarını

kapat. ĠĢ ayakkabının bağcık / cırt larını tam ve sağlam yap. ĠĢ kamyonundaki hareketli parçalara,

kumandalara, pedallara ve kollara takılabilecek Ģekilde bol, uzun, kol ağızları ve paça ağızları geniĢ giysiler

giyme

5) ĠĢ kamyonu içerisinde yatma, uyuma

6) ĠĢ kamyonunu; “acil durum prosedürü” nde belirtilen acil durumlar ve mücbir sebepler dıĢında (yükün

bölünememesi, yükün blok Ģeklinde olması, yükün yönünün değiĢtirilememesi, yükün alandaki manevraya

uymayan uzunlukta olması, manevra ve hareket için yeterli olmayan kısa-dar-basık çalıĢma alanı, manevra-

harekete-pozisyon almaya uygun olmayan zemin ve eğim, yakın mesafede çarpma riski olan diğer iĢ

ekipmanları-araçlarının var olması ve riskin ortadan kaldırılamaması, iĢlem yapılacak yerin dar olması,

iĢlem yapılacak malzemenin aĢırı Ģekilde “yumuĢak-sert-yağlı-sulu-büyük- küçük-kaygan-kırılgan-Ģeffaf-

basınçlı” olması, iĢlem sırasında aĢırı gürültü-aĢırı duman-aĢırı ıĢık ya da aĢırı ısı çıkması vb) imalatçısının

tavsiye ettiği iĢler-amaç-kullanma Ģekli ve yöntemi dıĢında kullanma. Belirtilen acil durumlar ve mücbir

sebeplerde kullanma durumunda ise kendi ve baĢkalarının can güvenliğini tehlikeye atma

7) ĠĢyeri acil durum prosedürü‟nde belirtilen acil durumlar ve eğitim amaçlı olmadıkça; insan taĢıması için

yapılmıĢ araçlar dıĢındaki araç ve iĢ ekipmanlarına binme, bindirme

8) ĠĢyeri acil durum prosedürü‟nde belirtilen acil durumlar dıĢında; iĢ kamyonunun platformlarında,

kasalarında, basamaklarında, merdivenlerinde, tamponunda, kapı kolu gibi bir yerine asılarak-durarak-

oturarak seyahat etme, ettirme

9) Nereden ve kimden gelirse gelsin çalıĢma sırasında “dur” sesi ya da komutu geldiğinde kullandığın iĢ

kamyonunu durdur, emniyetini al ve çevreni kontrol et

10) ĠĢ kamyonunu hareket ettirmeden ve her çalıĢmaya baĢlamadan önce çalıĢma sahanı iyice kontrol et.

Sahada bulunan diğer çalıĢanlar iĢ kamyonunun çalıĢma sahasından ayrılmadan harekete, manevraya ve

çalıĢmaya baĢlama

11) ĠĢyeri acil durum prosedürü‟nde belirtilen acil durumlar dıĢında; yük taĢıması için yapılmıĢ araçlar

dıĢındaki araç ve iĢ ekipmanları ile yük / malzeme / teçhizat taĢıma, taĢıttırma

12) ĠĢyeri “açık ocak yönergesi” nde belirlenen hava Ģartlarında (yağıĢlı, karlı, sisli vb) çalıĢma yapma

13) Yol, yol çevresi ve yol iĢaretleri ile ilgili eksikleri ve uygunsuzlukları ilk amirine bildir (eğim fazlalığı,

darlık, viraj eğimi-açısı, iĢaret ve iĢaretçi eksikliği, aydınlatma, yol setlerinin yetersizliği, çökme-

çukurlaĢma, fazla sulamadan dolayı çamurlaĢma, az sulamadan dolayı tozlaĢma, hatalı park edenler, kaçıĢ

rampası yetersizliği, toprak akması, kaya-taĢ gelmesi, düĢmüĢ yol levhası, okunmayan yol levhası,

trafo/kesicilere yakınlık, enerji nakil hattının alçak olması vb)

14) Lastiklerin durumlarını (deformasyon, basınç gibi) vardiya boyunca, dinlenme aralarında da kontrol et.

Uygunsuzlukta ilk amirine bilgi ver ve giderilinceye kadar çalıĢma yapma

15) BaĢkasının aracını (aynı kategoride) aldığında aracın en son durumunu öğren (tamir görmüĢ mü-ne

zaman, son arızası nedir vb). Sorgulama yapmadan aracı kullanma

Sayfa 64 / 114

16) ĠĢ kamyonunun merdivenlerini ve platformlarını temiz tut, yağlı-akaryakıtlı ve çamurlu olmasın. ĠĢ

kamyonunu tamir-bakımdan alacağın zaman özellikle merdiven ve platformlar yağlı-akaryakıtlı ve çamurlu

ise teslim alma

17) ĠĢ kamyonunun tüm camlarını, içeriden ve dıĢarıdan sürekli temiz tut. Tüm aynalarını sürekli temiz tut.

Tüm aydınlatma, sinyal, stop, park lambalarını sürekli temiz tut

18) ĠĢ kamyonuna iniĢ ve çıkıĢlarda yüzün merdivene / basamağa baksın. Sırtını merdivene / basamağa

vererek iniĢ ve çıkıĢ yapma

19) ĠniĢin yapılacağı her türlü duruĢta ya da duran bir iĢ kamyonuna binerken, merdiven ya da basamak‟tan

iniĢ-biniĢ yapacağın zeminde ayak basacağın yerin; düz, kaymaz, çamursuz, susuz, kaya-taĢ-tümsek-çukur

olmamasına dikkat et

20) ĠĢ kamyonuna tehlike arz edebilecek taraftan binip, inme

21) ĠĢ kamyonunu park için özel yapılmıĢ yerler dıĢında bir yere park etme ve güvenlik çukur ve setlerini

mutlaka kullan

22) ÇalıĢma yerinde heyelan, kayma, göçme, kesme vb durumlarda iĢ kamyonunu terk edecek kadar

zamanın var ise ve kendini tehlikeye atmadan, tehlikeyi, uzun korna çalarak ve far yakarak etrafa haber ver

23) YağıĢlardan sonra yol çalıĢması yapılmadan ve çalıĢmaya uygun hale getirilmeden seyir yapma, iĢe

baĢlama

24) ĠĢ kamyonunu park yerlerine yüklü halde park etme

25) ÇalıĢma sahasında akaryakıt almadan önce iĢ kamyonunu, aynadan, Ģevden, kayma, göçme, yuvarlanma

olabilecek yerlerden, her türlü araç trafiğinden uygun emniyet mesafesine çek, gerekli emniyetlerini al,

zeminin düz olmasına dikkat et. Akaryakıt alırken; akaryakıt tevziatçısı, manevracı ve tanker Ģoförünün

komutlarına uy, kesinlikle sigara içme, cep telefonu kullanma, ateĢle yaklaĢma, motoru durdur ve mücbir

sebepler olmadıkça (arıza, test vb) yüklü olarak akaryakıt alma. Bu sırada baĢka bir iĢle meĢgul olma. Ġkmal

bittikten sonra tevziatçının komutuyla harekete baĢla

26) ÇalıĢma sırasında (iĢ kamyonu kullanırken, yaya olarak çalıĢma yerine giderken-dönerken vb) her türlü

durumda ve herhangi bir iĢi yaparken kesinlikle cep telefonu kullanma. Kendini, yaptığın iĢi ve kullandığın

iĢ ekipmanı ve aracı emniyete aldıktan ve gerekli durma-durdurma-fren-park iĢlemlerinden sonra kullan

27) ĠĢ kamyonunu kapıları kapalı vaziyette, camları ise en fazla 2 cm açık olacak Ģekilde kullan

28) ĠĢ kamyonunu; kapısı-penceresi-kaputu ve varsa bagaj kapısı kapalı olarak park et

29) Patlatmalar öncesinde, sırasında ve sonrasında, patlatma sorumlusunun anons ve talimatlarına uy, iĢ

kamyonu içindeysen kapı ve pencereleri kapat ve içeride kal. DıĢında isen iĢ kamyonuna bin. ĠĢ kamyonunu

patlatma sorumlusunun da önerisi ile uygun bir emniyet mesafesine çek ve arka tarafını aynaya ver. Gerekli

durdurma-fren-stop iĢlemlerini uygula. Ayna diplerinden, Ģevlerden uzak dur

30) Vardiya aralarında ve her türlü duruĢlarda; iĢ ekipmanı ya da aracın içerisinde, altında, yanında veya

yakınında dinlenme yapma, yemek yeme ve Ģev, ayna, kademe diplerinde bulunma, dinlenme yapma, yemek

yeme

Sayfa 65 / 114

31) Sahada lastik havası ve yağ kontrollerini, gelen ekiplere zamanında yaptır. Yağlama ve lastiklerin

havaları konusunda sorun ya da ihtiyaç oluĢtuğunda, periyodik kontrol zamanını beklemeden ilk amirine

haber vererek gerekli kontrolün yapılmasını ve eksiklerin giderilmesini sağla

32) ĠĢ kamyonu içine iĢ sağlığı ve güvenliği bakımından ilave risk yaratacak, yaralanmalara yol açabilecek

(metal-cam kül tablası, cam kolonya ĢiĢesi, sefer tası vb) kiĢisel eĢya ve malzeme koyma. Diğer gevĢek

durumdaki tüm malzeme ve teçhizatın sabitlenmesini sağla

33) Terlik, sandalet ya da çıplak ayakla iĢ kamyonu kullanma

34) ĠĢ kamyonuna anten vb yıldırım çekici sivri teçhizat takma, taktırma. Var olanları da söktür

35) ĠĢyeri hız levhalarında bildirilen maksimum hız limitlerine uy, Levhaların bulunmadığı yerlerde “açık

ocak yönergesi” nde belirtilen limitlere uy.

36) Yeni sulama yapılan yolda giderken hızını düĢür ve sürüĢ, yol ve trafik emniyetini tehlikeye atmadan iĢ

kamyonunun en az iki tekerini kuru yerden götür

37) ĠĢ kamyonunda deforme merdivenler, korkuluklar varsa hemen arıza bildirimi yap

38) Hareket halindeki her türlü aracı sollama

39) Seyir halinde öndeki araçla mesafen: eğer hızın, iĢ kamyonunun boyunun 3 katından az ise, iĢ

kamyonunun boyunun en az 3 katı, değilse, en az o an ki hızın kadar olacak Ģekilde ayarla

40) Elektrikli ekskavatör yüksek gerilim kablosunun ve ek kutularının üzerinden geçme

41) Döküm sahasında, stok döküm yerlerinde ve sahadaki yağlama iĢlemi dıĢında kesinlikle iĢ kamyonunun

damperini kaldırma. Bu belirtilen yerlerde, eğimli ya da yumuĢak zeminlerde de iĢ kamyonunun damperini

kaldırma. Yine bu belirtilen yerlerde iĢ kamyonunun damperini kaldırmadan önce çevreni kontrol et, enerji

nakil hatları, diğer elektrik tesisleri ve elektrikli ekskavatör kablo atlamasından yeterince uzakta olduğundan

emin ol

42) Döküm sahasında kesme varsa yanaĢma, kesmenin giderilmesini bekle

43) Dökümde seti zorlama, sete yavaĢ yanaĢ

44) Dökümde sıranı bekle

45) Döküm harmanlarında ve stok döküm yerlerinde manevracı, set yoksa ya da setler “açık ocak yönergesi”

nde belirtilen yükseklik ve taban geniĢliğinde değilse döküm yapma

46) Manevracının olduğu yükleme yerlerinde, manevracı, iĢinin baĢında değil ise yükleme yerine yanaĢma,

yükleme iĢi yaptırma, hareket ve manevra yapma

47) Döküm harmanlarında, stok döküm yerlerinde ve sahadaki yağlama iĢleminde iĢ kamyonunun

damperinin kaldırma yapılacağı yerin zemininin düz olması, düz tutulması ve sert olması durumunu sürekli

kontrol et. Düz olmayan ve yumuĢak zeminlerdeya damper kaldırma

48) ĠĢ kamyonunun tepe lambası (flaĢör) varsa çalıĢma ve seyir halinde lambayı çalıĢtır

49) ĠĢ kamyonuna perde, cam filmi, siperlik, güneĢlik yazısı, teyp, radyo, direksiyon kılıfı, ayna vb

eklemeleri ve değiĢiklikleri kendin yapma, ilk amirinden talep et

Sayfa 66 / 114

50) Özellikle pedal ve kumanda kollarındaki kaymayı önleyici kılıflarda deformasyon olduğunda değiĢimi

için hemen talepte bulun

51) Arızalanan iĢ kamyonuna, gerekli emniyetleri aldıktan sonra arızalı ve uyarı-yasak levhası koy yada

sağla.

52) Sahada ekipler tamire baĢlamadan önce iĢ kamyonunu aynadan emniyetli bir mesafeye kadar çek

53) Yüksek sesle teyp-radyo dinleme. Seyir halinde ya da yükleme-boĢaltma esnasında bu cihazların ayarı

ile oynama, dikkatini dağıtma. Bunları dinlemek için kulaklık kullanma

54) ĠĢ kamyonun yüklenirken kapasitesini geçirtme, düĢecek ve savrulacak Ģekilde taĢmıĢ, dengesiz yükleme

yaptırma

55) PatlamamıĢ malzeme gördüğünde hemen iĢ kamyonunun emniyetini alarak terk et ve ilk amirine haber

ver. Çevredekileri de uyar. Malzemeye dokunma

56) ĠĢ kamyonunun damperini kaldırmadan önce çevreni kontrol et, enerji nakil hatları-atlamaları, diğer

elektrik tesisleri ile elektrikli ekskavatör kablo atlamasından en az 3 mt, diğer iĢ ekipmanı ve araçlarından

ise yeterince uzakta olduğundan emin ol. Kazara damper enerji nakil hattına-diğer elektrik tesisine çok

yaklaĢtıysa ya da değdiyse panik yapma, iĢ kamyonundan inme ve atlama, metal aksamlara dokunma, iĢ

kamyonunu stop et, iĢ kamyonuna kimseyi yaklaĢtırma ve hemen ilk amirine haber ver, elektriğin

kesilmesini sağla

57) ĠĢ kamyonunu tayin edilen yol, geçit ve çalıĢma sahaları dıĢında kullanma ve bulundurma

58) ĠĢ kamyonunda arıza varsa, normal bakım ve ikmalinin yapılması gerekiyorsa ya da iĢ kamyonunun

çalıĢması bittiyse, iĢ kamyonunu tamir bakım ya da belirlenmiĢ park yerlerine çek

59) ĠĢ kamyonunun hareket halinde bulunan ya da sıcak kısımlarına; yağlama, muayene, temizlik, merak

veya diğer maksatlarla el, ayak, kol veya vücudunun herhangi bir kısmını sokma, herhangi bir malzeme ile

müdahale etme

60) Kayma, göçme, yuvarlanma tehlikesi gösteren ayna ve meyilli arazi diplerinde gerekli emniyet tedbirleri

alınmadan ve uygun gözetim sağlanmadan çalıĢma yapma

61) Yük almak için, yükleme yerine arka tarafın gelecek Ģekilde yanaĢ. Kabin arkada kalacak Ģekilde ya da

yanlamasına yanaĢma

62) Yükü aldıktan sonra yükleyici operatöründen ya da manevracıdan iĢaret almadan iĢ kamyonunu hareket

ettirme

63) Yükleme yapılırken iĢ kamyonunu terk etme kabinde dıĢarı çıkma.

64) Herhangi bir sebeple çalıĢma öncesinde, çalıĢma sırasında ve sonrasında yol / yük / ayna vb ile ilgili

görüĢ açında daralma ya da uygunsuzluk varsa iĢini ilerletme ve manevracı ya da iĢaretçi nezaretinde

çalıĢma yap

65) ĠĢ kamyonunun ön camlarına aynadan, kademeden, yüksek bir yerden taĢ, kaya vb geldiğinde o an,

kendini taĢ ya da kayanın geldiği yerin tersine doğru hareket ederek koru

66) Sadece iĢ kamyonları için ayrılmıĢ yoldan, geçen herhangi bir ticari, kamyon-traktör-minibüs-taksi vb

araç gördüğünde emniyete alarak durumu hemen ilk amirine bildir

Sayfa 67 / 114

67) Yol sulaması yaparken, sulamanın kendisinin risk oluĢturmamasına dikkat et

68) Geri geri giderek yol ve diğer sulama iĢlerini yapma

69) Yol sulamasını çamurlaĢmayı ve birikmeyi önleyecek Ģekilde yap

70) Yol sulamasında pulvarize baĢlık kullan. Ancak yol zeminindeki malzemenin toz kaldırma durumuna

göre, pulvarize baĢlıktan daha fazla su gitmesini sağla. Pulvarize baĢlıkların yönlerini, “iki teker için kuru

yer bırakılması” için uygun Ģekilde ayarla

71) Bir önceki sulama kurumadan aynı yerde ikinci bir yol sulaması yapma

72) ĠĢyeri acil durum prosedüründe belirtilen acil durumlar hariç, her ne suretle olursa olsun (tuvalet

ihtiyacı, sağlık sorunu dahil) iĢ kamyonunu terk etmeden önce, gerekli emniyet-fren-durdurma-stop-park-

yük-çevre-trafik tedbirlerini al, ön ya da arka iki tekeri set ya da çukura indir, çukur yoksa lastiklere takoz

koy, kontrol levyelerini stop durumuna getir, frenleri kilitle, gerekli emniyet tedbirlerini al, elektrikli iĢ

makinelerinde jeneratör gruplarını da stop et. Anahtarı üzerinde bırakma. Ortak iĢ yapılması durumunda

(yükleme, manevra vb) iĢ kamyonunu terk ederken iĢin durdurulmasını sağla ve ilgili olan diğer operatör ve

sürücüler ile varsa manevracıya haber ver. Sağlık sorununda ilk amirine de haber ver

73) ĠĢ kamyonunu çalıĢır durumda terk etme

74) ĠĢ kamyonunda kompresör varsa ayarları ile oynama. Seyir halindeyken ve özel belirlenmiĢ park

yerlerine park etmeden kompresör basınçlı havasını kullanma. Basınçlı hava ile oynama. Kompresör

havasını teneffüs etme

75) Hiçbir sebeple (Serinlemek ya da düĢen alet-edevat-teçhizatı almak amacı) ile maden sahası içerisindeki

göl ve göletlere girme. Göl ve göletlerdeki tazyikli su tahliye borularının altında serinlemek için durma

76) ĠĢyeri manevracılarının kontrolünde olan kavĢaklara yaklaĢtığında, iĢaretçi kulübesindeki kırmızı

renkteki flaĢör eğer yanıyorsa, bil ki iĢaretçi mücbir sebeple (tuvalet ihtiyacı) o an yerinde değil. Bu

durumda kavĢaktan daha da dikkatli olarak geç

77) Arızalı araç çekerken, frenlerinin düzgün çalıĢtığını kontrol et, uyarı levhası kullan

78) Park yerlerindeki uyarı levhalarının eksiklik ya da uygunsuzluğunda ilk amirine haber ver

79) Vardiya sonunda, ara dinlenmelerinde ve diğer durumlarda iĢ kamyonunu park edeceğin zaman, park

eden diğer iĢ kamyonları ile arka arkaya sıra Ģeklinde park etme. ĠĢ kamyonu için belirlenmiĢ alana uygun

Ģekilde park et

80) Yükleme için sıra beklerken; yan yana beklemelerde her iki yandan da en az 3 er mt, arka arkaya

beklemelerde ise öndeki ile en az 10 mt mesafe olacak Ģekilde bekle

81) ĠĢ kamyonunu her türlü park durumunda, Ģev altı ve Ģev üstlerinden, çatlaklı ve basamak kenarlarından

uzak emniyetli bir mesafede park et. BelirlenmiĢ park yerleri bu emniyeti sağlayamadığı durumlarda, park

etme ve ilk amirine haber ver

Madde 24- Ġlkyardım gerektiren olaylara müdahale (Genel)

1) Ġlkyardım gerektiren sağlık olaylarında, o an ulaĢılabiliyorsan iĢyeri hekimine, ulaĢamıyorsan ya da olay

büyükse 112 acil servise haber ver. Bu arada iĢyeri ilk yardım ekibine, çevredeki diğer çalıĢanlara ve ilk

amirine haber ver. Ġlk yardımın amaçlarını hatırla ve hastanın durumunun stabil kalmasına yardımcı ol.

Sayfa 68 / 114

2) Kendi güvenliğini tehlikeye atmadan olay yeri güvenliğini sağla

3) Olay yeri güvenliği sağlandıysa hasta veya yaralıyı asla kımıldatma

4) Önce tıbbi yardım iste varsa ĠĢyeri Hekimine haber ver

5) Olay yeri güvenliği sağlanamamıĢsa yaralıyı, taĢıdığı her türlü riske rağmen acil taĢımayı yerine getir

6) TaĢıma gerektiren acil durumlarda kendi sağlığını asla riske atma

7) Hasta veya yaralının yaĢam fonksiyonlarını (solunum-dolaĢım) kontrol et

8) Bilinç kapalıysa koma pozisyonunu ver. Tıbbi yardım gelinceye kadar bu pozisyonda tut

9) Hasta veya yaralı Ģok halinde ise hastayı sırt üstü yatır, ayaklarını 30 cm. yukarıya kaldırıp altına destek

koy

10) Kalp ile ilgili Ģikayet varsa hastayı hemen istirahate al, yarı oturur pozisyon ver, yardım isteyip sağlık

kuruluĢuna gitmesini sağla

11) Kanamalı durumlarda, kanama olan bölgeye temiz bir bezle veya gazlı bezle baskı uygula

12) Burun kanamalarında, baĢı öne eğip her iki burun kanadına 5 dakika süreyle bası uygula

13) Yanıklarda kiĢi hala yanıyorsa paniğe engel ol, kiĢinin koĢmasını engelle, ıslak bir örtü ile yanan

bölgenin sönmesini sağla. Yanık çok yaygın değilse yanan bölgeyi en az 20 dk tazyiksiz ve bol soğuk su

altında tut. Yanığın üstüne bandaj yapma, hiçbir madde sürme. Hastanın sağlık kuruluĢuna gitmesini sağla

14) Kırık vakalarında yaralıyı hareket ettirme, kırık bölgeyi tespit et, tıbbi yardım iste

15) Yaralanmalarda yara kurcalanmadan yaralının sağlık kuruluĢuna gitmesini sağla

16) Sindirim yoluyla zehirlenmelerde, sadece ağız zehirli maddeyle temas etmiĢse ağzın su ile

çalkalanmasını sağla. Özellikle yakıcı maddenin alındığı ve kiĢinin ne yiyip içtiği bilinmediği durumlarda

asla kusturma. Tıbbi yardım iste

17) Göze yabancı cisim kaçmasında göz duĢu ile ilk müdaheleyi yap / yaptır. Sağlık kuruluĢuna sevkini

sağla

18) Kedi, köpek ısırmalarında yarayı 5 dk süreyle sabun ve soğuk suyla yıka. Yaranın üstünü temiz bir bezle

kapat. Kuduz aĢısı için sağlık kuruluĢuna sevkini sağla

19) Kene ısırmalarında keneyi çıkartmaya çalıĢma. Sigara veya kibritle yakmaya çalıĢma. Kenenin üzerine

alkol veya kimyasal maddeler uygulama. En yakın sağlık kuruluĢuna sevkini sağla

Madde 25- “KKD” KiĢisel koruyucu donanım alma-kullanma-temizlik-muhafaza-depolama

1) ĠĢin, ortamın, kullanılan malzeme ve maddenin gereğine, özelliğine ve Ģartları ile günün ve koruyucu

donanımın ilgili standartlarına uygun olarak verilen kiĢisel koruyucu donanımları maruz kalma süresinin

tamamı boyunca devamlı olarak ve talimatlara uygun Ģekilde kullan. ÇalıĢma ortamındaki diğer çalıĢanları

da kiĢisel koruyucu donanımlarını kullanmaları konusunda ikaz et. Bu donanımların; kırılması, kaybolması,

eskimesi, deforme olması, iĢlevini yerine getirememesi, raf ve son kullanma tarihinin geçmiĢ olması vb.

durumlarda yenisini talep et. Bu donanımları belirtilen yerde ve Ģekilde ve temiz-bakımlı olarak, kapalı

Sayfa 69 / 114

yerde ve sağlam olarak muhafaza et ve üzerlerinde hiçbir revizyon, değiĢiklik, tamir ve onarım yapma.

ĠĢyerinin verdiğinin dıĢında, dıĢarıdan kiĢisel koruyucu donananım getirme, kullanma

2) BaĢkalarına ait kiĢisel koruyucu donanımı kullanma. Kendine ait olanı da baĢkasına kullandırma. Bunun

için gerekiyorsa etiketleme, iĢaretleme yap

3) ĠĢyerinin vermiĢ olduğu kiĢisel koruyucu donanımları, iĢyeri içerisinde ya da iĢyeri dıĢarısında baĢka bir

kiĢisel koruyucu donanım ya da baĢka bir malzeme ile değiĢtirme, satma. BaĢkalarınınkilerle değiĢtirme. Bu

gibi durumlarda cezai müeyyidelerin uygulandığını unutma

4) KiĢisel koruyucu donanımı ve koruma sistem ve teçhizatlarını, ilgili zimmet formuna kayıt edildikten ve

verenin-alanın imzalamasından sonra teslim al ve beraberindeki kullanma-bakım-temizlik-muhafaza el

kitabını ya da belgesini de iste, oku ve uygula, temizliklerinde, solvent, tiner, akaryakıt, gazyağı, asit vb

madde ve malzemeler kullanma

5) KiĢisel koruyucu donanımı ve koruma sistem ve teçhizatlarını, amacı dıĢında ve sağladıkları koruma

özelliklerinin dıĢında kullanma. Amaçlarını ve koruma özelliklerini bozucu denemeler-iĢlemler yapma

(maskelerin üzerinde delik açılması, barete delik açılması, kesilmeye mukavemetli olmayan eldivenin

falçata ile kesilip kesilemeyeceğinin denenmesi, yanmaya dayanıklı olmayan eldivenin ısıya maruz

bırakılması). Ġmalatçısının sağlamıĢ olduğu aksesuarlar dıĢında, amaçlarını ve koruma özelliklerini bozucu

baĢka malzemelerle birlikte kullanma (toz maskesinin içerisine-dıĢarısına mendil-atkı vb koyarak

kullanılması, muflu kulaklığı kulağa pamuk tıkayarak kullanılması, eldiven içine baĢka bir eldiven

giyilmesi, baretin altına bere vb giyilmesi, iletken, yalıtkan ve anti-statik ayakkabıların-çizmelerin içine

ilave taban vb konulması ya da ikinci bir patik-mes giyilmesi, iletken, yalıtkan, antistatik ve diğer ayakkabı-

çizmelerin dıĢ taban altlarına kar-buz-don için çivi-metal kaplama yapılması, yalıtkan barete iletken

malzeme tutturulması vb)

6) KiĢisel koruyucu donanımı ve koruma sistem ve teçhizatları, teslim aldığında kullanım ve raf ömrünü de

öğren. Kullanım ve raf ömrünü tamamlamıĢ kiĢisel koruyucu donanım ve koruma sistem ve teçhizatları

alma, kullanma. Her kullanım öncesi, kullanım ve raf ömrünün dolup dolmadığını kontrol et, dolanları

kullanma yenisi ile değiĢtir

7) ĠĢinin gereği olarak verilenden baĢka bir kiĢisel koruyucu malzeme ya da teçhizat kullanma

8) Elektrik iĢlerinde kullanacağın kiĢisel koruyucu donanım ve koruma sistem ve teçhizatlarının, yapacağın

iĢte ki akım-gerilim değerlerine uygun olduğundan ve temiz-kuru ve yalıtkanlığının bozulmamıĢ olduğundan

emin ol. Emin değilsen iĢe baĢlama, iĢi ilerletme

9) Kimyasal-biyolojik maddelerle temas öncesi kullanacağın kiĢisel koruyucu donanım ve koruma sistem ve

teçhizatlarının ilgili maddenin MSDS formunda belirtilen özelliklere uygun olduğundan emin ol. Emin

değilsen iĢe baĢlama, iĢi ilerletme

10) KiĢisel koruyucu donanımlarını iĢe baĢlamadan ve iĢ ortamının dıĢında tak-giy ve kullanmaya baĢla.

Çıkarma iĢlemini de iĢ ortamının dıĢına çıktıktan sonra yap

11) KiĢisel koruyucu donanımı ve koruma sistem ve teçhizatları dıĢa görevlendirmeler dıĢında iĢyeri dıĢına

götürme ve kullanma

12) Yüksekte çalıĢma için kullanacağın kiĢisel koruyucu donanım (emniyet kemeri, halat, karabina vb) ve

koruma sistem ve teçhizatlarını (merdiven, platform, iskele, ağ vb) her kullanım öncesi kontrol et, deforme

Sayfa 70 / 114

olmuĢ, oksitlenerek mukavemeti bozulmuĢ, dikiĢi atmıĢ, kaynağı bozulmuĢ, bağlantısı gevĢemiĢ vb

durumlarda kullanma

13) Baret; Bu ürünler türlerine göre çalıĢanı baĢına çarpma ve tehlikeli yerlere temas ihtimali olan objelere

ve yerlere karĢı korumak ve maruziyetin Ģiddetini azaltma ve maruziyeti engellemeye yardımcı olmak için

tasarlanmıĢtır. Çatlaklara, aĢınmalara, elektriğe veya kimyasal maddelerle temasa karĢı her kullanımdan

önce kontrol et. Deforme olanları kullanma, yenisi ile değiĢtir. Ġmalatçının tavsiye ettiği ömrü

tamamlayanları (imalat ay ve yılı siperliğin altındadır), deforme olmamıĢ olsalar bile yenisi ile değiĢtir.

Darbeye ya da elektriğe maruz kalmıĢ ancak deforme belirtisi olmayan baretleri de kullanma, yenisi ile

değiĢtir. ĠĢin gereği baretin siperliği görüĢünü engelliyorsa, baretin iç kısmını tırnaklarından ayır, ters

çevirerek tak, siperlik arkaya gelecek Ģekilde kullan. Baretleri, gözlük-kulaklık gibi takılan aparatlarını

çıkardıktan sonra, kayıĢları ve ter bandı ile birlikte ılık suda ve hafif temizlik maddeleri (sıvı el sabunu vb)

kullanarak temizle ve doğal (soba yanı, petek üstü, saç kurutma makinesi vb kullanmadan) kurut. Baretleri

direkt güneĢ ıĢığında ve yüksek sıcaklıkta değil, toz, güneĢ ıĢığı, yüksek sıcaklık ve darbelerden uzak

Ģekilde, temizliği ve kurumasını sağladıktan sonra belirlenen temiz, kuru ve kapalı yerde muhafaza et.

Depolamada ise, muhafaza Ģartlarına ilaveten, orijinal ambalajında serin, kuru ve karanlık ortamlarda

depolama yap. Baretleri havalandırma vb sebeplerle delme. Var olan delikleri de kapatma. Baretini baĢına

tam oturt, eğilmelerde ve ani hareketlerde düĢmeyecek Ģekilde ayarla. Bareti her giymeden önce baĢlık

kayıĢlarının barete doğru noktalardan bağlandığından ve sıkıca sabitlendiğinden emin ol. Çene altı bağlamalı

baret kullanma. Baretinde üvikatör varsa, uvikatörün rengi tamamen beyaza döndüğünde bil ki baret güneĢ

ıĢığına aĢırı maruz kalmıĢtır, bu durumda da bareti kullanma yenisi ile değiĢtir. Baretin dayanıklılığını

azaltabileceği için kimyasal maddelerle (boya çözücü, yapıĢtırıcı etiket, ağır kimyasallar, tuz ruhu, çamaĢır

suyu, spreyler, sıvılar veya çözücü ve/veya alkol içeren diğer maddelerle vb), erimiĢ metal vb sıcak yüzey ve

malzemelerle, elektrik ile temas ettirme. Baretin üzerine bir Ģey yapıĢtırılması gerekiyorsa sadece ve

yalnızca kauçuk ve akrilik bazlı yapıĢtırıcılar kullan. Uzun saçın varsa baretin altına topla

14) Kulaklık (Barete monte edilen SNR 26dB); Bu ürünler yüksek ses ve zararlı ses seviyelerinde,

maruziyetin Ģiddetini azaltma ve maruziyeti engellemeye yardımcı olmak üzere tasarlanmıĢtır. Tıkaç

Ģeklindeki kulaklıkları kullanma. Barete takılabilen muflu kulaklık kullan. Kulaklığı takmadan önce, kulağın

içine pamuk, tıkaç kulaklık vb baĢka malzeme ve teçhizat koyma, kulağın üzerini mendil vb ile örtme,

kapatma. Kulaklığın tamamının daima kullanıma uygun durumda olduğunu kontrol et. Deforme olanları

kullanma, yenisi ile değiĢtir. ÇalıĢırken, kulaklık deforme olursa hemen çalıĢmanı bırak, ortamın dıĢına çık

ve kulaklığı yenisi ile değiĢtir. Kulaklığı her zaman gürültülü ortama girmeden önce tak ve gürültülü

ortamdan çıktıktan sonra kulağından çıkar. Kulaklığı takmadan önce uzun saçın varsa kulağın dıĢına al ve

küpe varsa çıkar. Ġlk kurulumda yerine yerleĢene kadar baretin kenarında bulunan yarığa ekleme aparatının

keskin kısmını yerleĢtir. Kulaklıkları ter bantı ile birlikte kullan. Ter bantlarını yapıĢkan yüzeyinden ayır ve

her iki yastıkçığa yapıĢtır. Kulaklıkların kulağın üstünü kaplaması için "klik" sesini duyana kadar her iki

taraftaki bant tellerine baskı uygula. Kontrol için sesinizin yankılı geldiğinden ve diğer seslerin azaldığından

emin ol. Kulaklıkların kulaklarını tamamen kapattığından emin ol. ÇalıĢma ortamı dıĢında iken bekleme

pozisyonunda kulaklıkları kaldırıp barete park et. Barete zarar verebileceği için kulaklılara, barete monteli

iken basınç uygulama. Her vardiya sonunda kulaklık yastıkçıklarını yumuĢak deterjan (sıvı el sabunu vb) ve

ılık su kullanarak silerek temizle. Eğer kulaklık temizlenmeyecek kadar kirliyse ya da hasar görmüĢse

kulaklığı yenisi ile değiĢtir. Yastıkçıklar eskidiğinde-çatladığında, yastıkçıkları yenisi ile değiĢtir. Ter

bantları ter çekmemeye baĢladığında yenisi ile değiĢtir. Kulaklık üzerinde değiĢiklik, onarım ve ilave yapma.

Sünger kısımları ıslatma, değiĢtirme, çıkarma ve o kısımlara baĢka malzeme koyma. Saklama sırasında

kulaklık telleri ve yastıkçıklarının esnememesini ve baskı altında kalmamasını sağla. Kulaklıkları direkt

güneĢ ıĢığında ve yüksek sıcaklıkta değil, toz, güneĢ ıĢığı, yüksek sıcaklık ve darbelerden uzak Ģekilde,

temizliğini sağladıktan sonra belirlenen temiz, kuru ve kapalı yerde muhafaza et. Depolamada ise, muhafaza

Sayfa 71 / 114

Ģartlarına ilaveten, orijinal ambalajında depolama yap. Kullanım ve takma sırasında da kulaklık tellerini

esnetmeden tak ve kullan.

15) Eldiven; Bu ürünler türlerine göre el ve parmakların kesici, delici, tahriĢ edici, yakıcı, yanıcı ve elektrik-

kimyasal-biyolojik maruziyetlerde, maruziyetin Ģiddetini azaltma ve maruziyeti engellemeye yardımcı

olmak için tasarlanmıĢtır. ĠĢe, malzemeye ve kullandığın maddeye uygun eldiven kullan. BaĢkasının

eldivenini alma, kullanma. Eldiven kullanmadan önce, saat, bileklik, yüzük vb aksesuarları çıkar. Uzun

tırnak ile eldiven kullanma. Elinde ve parmaklarında uzuv kaybı var ise, eldivenin boĢta kalan yerini iĢine

engel olmayacak, sıkıĢma ve takılma yapmayacak Ģekilde uygun hale getir. Elinde açık yara, yanık vb varsa

eldiven kullanma. Eline uygun ölçüde eldiven al ve eldiveni doğru eline tak. Eline tam oturmayan, bol gelen,

uzun ya da kısa gelen eldiveni alma, kullanma. Eldivenin bilek kısmını iĢ elbisesinin kol ağzının altına

getirerek tam oturmasını sağla, eldivenin içine elbisenin kol ağzını sokma. Sağladığı koruma özelliklerinin

dıĢında değiĢik iĢler için aynı eldiveni kullanma. Aynı eldiveni uzun süre kullanma, uzun sürecek iĢlerde

dönüĢümlü olarak iki çift eldiven kullan. Eldiveni her kullanmadan önce ellerin ve eldivenler temiz ve içi-

dıĢı tam kuru olsun. Eldiveni her kullanmadan önce kontrol et; hasar görmüĢ, delinmiĢ, kesilmiĢ, yırtılmıĢ,

yüzeyi aĢınmıĢ, içi kuru olmayan ıslanmıĢ eldiveni kullanma. Ġçi ıslanmıĢ eldiveni kuruduktan sonra kullan.

ÇalıĢma sırasında deforme olan, özelliğini kaybeden eldiveni çıkartarak yenisini al ve kullan, o Ģekilde iĢe

devam etme. ÇalıĢma sırasında eldiven içinde terleme meydana gelirse, iĢe devam etme, ellerini

kuruladıktan sonra devam et. El kremi vb maddeleri eldiven ile çalıĢmanı bitirdikten sonra kullan. ĠĢe

baĢlamadan önce, en son eldivenleri tak, iĢ bitiminde ise en önce eldivenleri çıkar. Eldivene kavramayı

engelleyici yağ vb madde bulaĢmalarında, bulaĢan madde çıkartılamıyorsa, eldiveni yenisi ile değiĢtir. Deri

eldivenleri temizlik amacıyla yıkama, sadece yüzü iĢlenmiĢ deri eldivenleri silerek temizle. Yıkanabilir

eldivenlerin ambalajlarında ya da kendi üzerlerinde yıkanarak temizlenebileceklerine dair tanımlama olup

olmadığına dikkat et, bu tanımlama varsa, eldivenleri temizlemek için ağır kimyasallar (asitler vb), ağır

temizlik maddeleri (tuz ruhu, çamaĢır suyu vb), çözücüler (solvent, tiner, alkol vb) kullanmadan, her vardiya

sonu hafif temizlik maddeleri (sıvı el sabunu vb) ve ılık su kullanarak kullanarak yıka ve kurumasını sağla.

Eğer yıkanabilir tanımlaması yoksa her vardiya sonu hafif temizlik maddeleri (sıvı el sabunu vb) ve ılık su

kullanarak bez yardımı ile silerek temizle ve kurumasını sağla. Eğer eldiven temizlenmeyecek kadar kirliyse

ya da hasar görmüĢse yenisi ile değiĢtir. Soba, petek vb üzerine ya da çok yakınına koyarak kurutma, ortam

ısısında kurumasını sağla. Belirlenen serin, kuru ve direkt güneĢ ıĢığından uzakta kapalı yerde muhafaza et.

Depolamada ise, muhafaza Ģartlarına ilaveten, orijinal ambalajında depolama yap. Yalıtkan eldivenleri

ayrıca pudralayarak sakla ve depola. ÇalıĢma sırasında, sonrasında ve her kullanım öncesi eldivenlerin içini-

dıĢını batmıĢ-saplanmıĢ malzemeler için kontrol et. Varsa batan-saplanan malzemeleri temizle. Yarıklar ve

delikler geçirgenliği ve korumayı bozacak derinlik ve büyüklükteyse eldivenleri yenisi ile değiĢtir. Yalıtkan

eldivenlerde ise eldivene batan-saplanan malzemeler varsa bunları temizle. Yalıtkan eldivene az miktarda

hava basarak ya da arkasından kıvırıp ĢiĢkinlik vererek hava testi yap. Hava kaçıran delikler var ise ya da

yarık ve delikler derin ise, eldivenin yalıtkan özelliğini bozacağından yalıtkan eldivenleri yenisi ile değiĢtir,

iĢini ilerletme. Yalıtkan eldivenleri kesici-delici mekanik iĢlerde kullanma

16) Gözlük;

17) Ayakkabı-çizme; Bu ürünler türlerine göre ayak ve parmakların ezici, kesici, delici, tahriĢ edici, yakıcı,

yanıcı ve elektrik-kimyasal-biyolojik maruziyetlerde, maruziyetin Ģiddetini azaltma ve maruziyeti

engellemeye yardımcı olmak için tasarlanmıĢtır. ĠĢe, ortama, malzemeye ve kullandığın maddeye uygun

ayakkabı-çizme kullan. BaĢkasının ayakkabısını-çizmesini alma, kullanma. Uzun tırnak ile ayakkabı-çizme

kullanma. Ayaklarında açık yara, yanık, ağrılı nasır vb varsa ayakkabı-çizme kullanma. Ayaklarına uygun

ölçüde ayakkabı-çizme al ve ayakkabı-çizmeyi doğru ayağına giy. Ayaklarına tam oturmayan, bol ya da dar

gelen, vurma yapan ayakkabıyı-çizmeyi alma, kullanma. ĠĢ elbisesinin paçalarını ayakkabının üzerine

Sayfa 72 / 114

çıkararak, çizmenin de içine sokarak kullan. Çorabın içine paçanı sokma. Ayakkabı-çizmeyi her

kullanmadan önce ayakların ve ayakkabı-çizme temiz ve içi-dıĢı tam kuru olsun. Özellikle iletken, yalıtkan

ve anti-statik ayakkabı-çizmelerin içinin-dıĢının kirli, ıslak-nemli olması ile tabanına-yüzeyine iletken

malzemelerin batması, deliklerin açılması, yarıkların oluĢmasının elektrik direncini ve yalıtkanlığını

bozacağını unutma ve temiz ve içi-dıĢı tam kuru olmadan kullanma, iĢini ilerletme ve tabandan ve yüzeyden

temizlik yaptıktan sonra derin yarık ve delikler varsa yenisi ile değiĢtir, içine baĢka malzemeler koyarak ya

da yama vb yaparak kullanma. Ayakkabının arka topuk kısmını içeri getirerek üzerine basarak kullanma.

Ayakkabı-çizme ile kuvvet denemesi için sert yerlere vurma, yüksekten ayağına malzeme düĢürerek test

yapma. Mesai sonrasında ayaklarını sabunlu su ile temizle. Ayakkabı-çizmeyi her kullanmadan önce kontrol

et; hasar görmüĢ, delinmiĢ, kesilmiĢ, yırtılmıĢ, yüzeyi aĢırı aĢınmıĢ, tabanının kaymama özelliği bozulmuĢ,

bağcıkları olmayan, cırtları bozulmuĢ, içi kuru olmayan ıslanmıĢ ayakkabı-çizmeyi kullanma. Ġçi ıslanmıĢ

ayakkabı-çizmeyi kuruduktan sonra kullan. ÇalıĢma sırasında aĢırı deforme olan, özelliğini kaybeden

ayakkabı-çizmeyi çıkartarak yenisini al ve kullan, o Ģekilde iĢe devam etme. Ayakkabıları-çizmeleri

temizlemek için ağır kimyasallar (asitler vb), ağır temizlik maddeleri (tuz ruhu, çamaĢır suyu vb), çözücüler

(solvent, tiner, alkol vb) kullanmadan, her vardiya sonu üzerindeki kir ve tozu fırça ile aldıktan sonra hafif

temizlik maddeleri (sıvı el sabunu vb) ve ılık su kullanarak kullanarak sadece dıĢ kısımlarını sil ya da yıka

ve kurumasını sağla. Ġç kısımlarını ise hafif temizlik maddeleri (sıvı el sabunu vb) ve ılık su kullanarak bez

yardımı ile silerek temizle ve kurumasını sağla ve belirlenen, kuru ve direkt güneĢ ıĢığından uzakta

havalanabilir yerde muhafaza et. Depolamada ise, muhafaza Ģartlarına ilaveten, orijinal ambalajında

depolama yap. Soba, petek vb üzerine ya da çok yakınına koyarak kurutma, ortam ısısında kurumasını sağla.

Deri olan ayakkabı-çizmeyi temizledikten sonra düzenli olarak boya. ÇalıĢma sırasında, sonrasında ve her

kullanım öncesi ayakkabı-çizmelerin içini-dıĢını batmıĢ-saplanmıĢ malzemeler için kontrol et. Bunlar

derinse ve sıvı geçirgenliği yaratıyorsa yenisi ile değiĢtir. Ġletken, yalıtkan ve anti-statik ayakkabı-

çizmelerde ise derin yarıklar ve delikler elektrik direncini ve yalıtkanlığı bozacağı için yenisi ile değiĢtir,

iĢini ilerletme

18) Toz maskesi (FFP1 koruma düzeyi 4, önden ventilli, dolamit testinden geçmiĢ); Bu ürünler türlerine

göre çeĢitli oranlarda ve büyüklüklerdeki katı partiküllere maruziyetlerde, maruziyetin Ģiddetini azaltma ve

maruziyeti engellemeye yardımcı olmak için tasarlanmıĢtır. Kirletici maddenin ve kirletici madde

konsantrasyonunun bilinmediği veya insan sağlık ve yaĢamını ani tehlikeye sokacak ortamlarda solunum

koruması için kullanma. ĠĢe, ortama, malzemeye ve kullandığın maddeye uygun toz maskesi kullan.

BaĢkasının toz maskesini kullanma. Sakallı, gür bıyıklı ve uzun-gür favorili olarak toz maskesi kullanma.

Yüzünde açık yara, yanık vb varsa toz maskesi kullanma. Havadaki oksijen oranının % 19.5 „dan düĢük olan

yerlerde toz maskesi kullanma. BaĢa; baret, Ģapka, bere vb giyeceksen önce toz maskesini tak. Toz

maskesini; gazlı, buharlı, dumanlı ortamlar için kullanma. Toz maskesine sıcak malzeme temas ettirme.

Önden ventilli, dolamit testinden geçmiĢ ve doğal kauçuk lateksten yapılmamıĢ toz maskesi kullan. Toz

maskesini takmadan önce ellerin temiz olsun. Toz maskesini Ģu Ģekilde monte et; Toz maskesi katlamalı ise

öncelikle, arka yüzü üste gelecek Ģekilde ve bandı kullanarak, üst ve alt yaprakları bir kase Ģeklini alacak

Ģekilde birbirinden ayır ve her iki yaprağın hiç katlanmamıĢ olduğundan emin ol (maske konik ise bunları

yapmana gerek yok). Burun mandalı parmak uçlarına gelecek Ģekilde toz maskeni bir elinle tut ve baĢ

bantlarını elinin üzerinden sarkıt, burun mandalı yukarıda kalacak Ģekilde toz maskeni çenenin altına getir,

Üst baĢ bandını baĢın tepe kısmına (saç dönerine) ve alt baĢ bandını kulaklarının altından (ense baĢına)

yerleĢtir, baĢ bantlarının bükülmüĢ ve kıvrılmıĢ olmadığından emin ol, toz maskesinin burun deliklerine

iyice oturup iyi bir sızdırmazlık sağladığından emin olacak Ģekilde her iki elinin iĢaret ve orta parmaklarını

aynı anda toz maskesinin burun mandalına bastırarak oturmasını sağla ve tam olarak oturup oturmadığını ise

Ģu Ģekilde test et; toz maskesini oynatmadan ön yüzünü her iki elinle kapat, hızlı bir Ģekilde nefes al, eğer,

burnun etrafında hava sızıntısı varsa burun mandalını tekrar ayarla ve tekrar hızlı nefes al, eğer, toz

maskesinin kenarlarından hava sızıntısı oluyorsa kafanın yanlarındaki bağcıkları oynat ve kontrolü tekrarla,

Sayfa 73 / 114

eğer, tüm bunlara rağmen toz maskesini yüz ve kafana tam olarak takamadıysan iĢini ilerletme ve tozlu

ortama girme. Toz maskesini, eğer sürekli tozlu ortamlarda çalıĢıyorsan her vardiya baĢında yenisi ile

değiĢtir, eğer ara sıra tozlu ortamlara girip çalıĢıyorsan en fazla iki vardiya kullan ve yenisi ile değiĢtir.

Ancak her iki durumda da toz maskeni uygun Ģekilde takmana rağmen nefes almada-vermede zorluk

baĢladıysa hemen yenisi ile değiĢtir ve o Ģeklide iĢini ilerletme, buna rağmen nefes almada-vermede zorluk

hala devam ediyorsa çalıĢma ortamından çık ve ilk amirine bilgi ver. Toz maskesi yüzünde takılıyken ya da

değilken kirli el ile maskeye dokunma. Toz maskesi hiçbir Ģekilde temizlenmez. Toz maskesini ıslatma,

yıkama. Islak toz maskesi kullanma. Hava tutarak temizlemeye çalıĢma. Ventili ile oynama. Tek bağ ile

kullanma. Bağları kopmuĢ ise kendin bağ yapma, yenisini kullan. Toz maskesinin içine ve dıĢına baĢka

malzeme koyma, örtme, kapatma. Konik Ģekildeki toz maskesini katlama, sadece katlanabilen toz maskesini

katla. Toz maskesini her kullanmadan önce kontrol et; kullanım ve raf ömrünü tamamlamıĢ, hasar görmüĢ,

delinmiĢ, kesilmiĢ, yırtılmıĢ, yüzeyi aĢınmıĢ, bağları olmayan-bozulmuĢ, ventili iĢlevini kaybetmiĢ toz

maskesini kullanma. ÇalıĢma sırasında deforme olan, nefes almada-vermede zorluk yaĢatan ya da özelliğini

kaybeden toz maskesini çıkartarak yenisini al ve kullan, o Ģekilde iĢe devam etme. Toz maskesini kuru,

nemsiz, temiz, direkt güneĢ ıĢığından uzakta, normal oda sıcaklığında ve kokusuz, belirlenen kapalı yerde

muhafaza et. Depolamada ise, muhafaza Ģartlarına ilaveten, orijinal ambalajında depolama yap

19) Kaynak dumanı maskesi (FFP2 koruma düzeyi 12, önden ventilli, dolamit testinden geçmiĢ, konik); Bu

ürünler katı ve uçucu olmayan sıvı partiküller ve ozona maruziyetlerde, maruziyetin Ģiddetini azaltma ve

maruziyeti engellemeye yardımcı olmak için tasarlanmıĢtır. Kirletici maddenin ve kirletici madde

konsantrasyonunun bilinmediği veya insan sağlık ve yaĢamını ani tehlikeye sokacak ortamlarda solunum

koruması için kullanma. ĠĢe, ortama, malzemeye ve kullandığın maddeye uygun kaynak dumanı maskesi

kullan. BaĢkasının kaynak dumanı maskesini kullanma. Sakallı, gür bıyıklı ve uzun-gür favorili olarak

kaynak dumanı maskesi kullanma. Yüzünde açık yara, yanık vb varsa kaynak dumanı maskesi kullanma.

Havadaki oksijen oranının % 19.5 „dan düĢük olan yerlerde kaynak dumanı maskesi kullanma. BaĢa; baret,

Ģapka, bere vb giyeceksen önce kaynak dumanı maskesini tak. Kaynak dumanı maskesini; gazlı, buharlı

ortamlar için kullanma. Toz maskesine sıcak malzeme temas ettirme. Önden ventilli, dolamit testinden

geçmiĢ, yeniden kullanılabilir ve doğal kauçuk lateksten yapılmamıĢ kaynak dumanı maskesi kullan.

Kaynak dumanı maskesini takmadan önce ellerin temiz olsun. Kaynak dumanı maskesini Ģu Ģekilde monte

et; burun mandalı parmak uçlarına gelecek Ģekilde toz maskeni bir elinle tut ve baĢ bantlarını elinin

üzerinden sarkıt, burun mandalı yukarıda kalacak Ģekilde toz maskeni çenenin altına getir, Üst baĢ bandını

baĢın tepe kısmına (saç dönerine) ve alt baĢ bandını kulaklarının altından (ense baĢına) yerleĢtir, baĢ

bantlarının bükülmüĢ ve kıvrılmıĢ olmadığından emin ol, toz maskesinin burun deliklerine iyice oturup iyi

bir sızdırmazlık sağladığından emin olacak Ģekilde her iki elinin iĢaret ve orta parmaklarını aynı anda toz

maskesinin burun mandalına bastırarak oturmasını sağla ve tam olarak oturup oturmadığını ise Ģu Ģekilde

test et; toz maskesini oynatmadan ön yüzünü her iki elinle kapat, hızlı bir Ģekilde nefes al, eğer, burnun

etrafında hava sızıntısı varsa burun mandalını tekrar ayarla ve tekrar hızlı nefes al, eğer, toz maskesinin

kenarlarından hava sızıntısı oluyorsa kafanın yanlarındaki bağcıkları oynat ve kontrolü tekrarla, eğer, tüm

bunlara rağmen toz maskesini yüz ve kafana tam olarak takamadıysan iĢini ilerletme ve tozlu ortama girme.

Toz maskesini, eğer sürekli tozlu ortamlarda çalıĢıyorsan her vardiya baĢında yenisi ile değiĢtir, eğer ara sıra

tozlu ortamlara girip çalıĢıyorsan en fazla iki vardiya kullan ve yenisi ile değiĢtir. Ancak her iki durumda da

toz maskeni uygun Ģekilde takmana rağmen nefes almada-vermede zorluk baĢladıysa hemen yenisi ile

değiĢtir ve o Ģeklide iĢini ilerletme, buna rağmen nefes almada-vermede zorluk hala devam ediyorsa çalıĢma

ortamından çık ve ilk amirine bilgi ver. Toz maskesi yüzünde takılıyken ya da değilken kirli el ile maskeye

dokunma. Toz maskesi hiçbir Ģekilde temizlenmez. Toz maskesini ıslatma, yıkama. Islak toz maskesi

kullanma. Hava tutarak temizlemeye çalıĢma. Ventili ile oynama. Tek bağ ile kullanma. Bağları kopmuĢ ise

kendin bağ yapma, yenisini kullan. Toz maskesinin içine ve dıĢına baĢka malzeme koyma, örtme, kapatma.

Konik Ģekildeki toz maskesini katlama, sadece katlanabilen toz maskesini katla. Toz maskesini her

Sayfa 74 / 114

kullanmadan önce kontrol et; kullanım ve raf ömrünü tamamlamıĢ, hasar görmüĢ, delinmiĢ, kesilmiĢ,

yırtılmıĢ, yüzeyi aĢınmıĢ, bağları olmayan-bozulmuĢ, ventili iĢlevini kaybetmiĢ toz maskesini kullanma.

ÇalıĢma sırasında deforme olan, nefes almada-vermede zorluk yaĢatan ya da özelliğini kaybeden toz

maskesini çıkartarak yenisini al ve kullan, o Ģekilde iĢe devam etme. Toz maskesini kuru, nemsiz, temiz,

direkt güneĢ ıĢığından uzakta, normal oda sıcaklığında ve kokusuz, belirlenen kapalı yerde muhafaza et.

Depolamada ise, muhafaza Ģartlarına ilaveten, orijinal ambalajında depolama yap

Madde 26- Atıklar (Genel)

1) Atıkları rastgele değil türlerine göre ayrılmıĢ yerlere bırak

2) Atıkları toplayan çalıĢanların bunlardan zarar görebileceğini unutma. Atıklarını bırakırken uygun koruma

ve muhafaza önlemlerini al

3) Pil, akü gibi içinde ağır metal olan atıkları geri dönüĢümünün sağlanması için diğer atıklardan ayrılmıĢ

yere bırak

4) Yağ, akaryakıt, solvent ve bunları içeren tortu ve atıkların geri dönüĢümünün sağlanması için belirlenmiĢ

biriktirme yerlerinde biriktir ya da bu yerlere boĢalt

5) Yağ, akaryakıt, tiner, boya vb bulaĢmıĢ bez, pamuk ya da üstübü atıklarını diğer atıklarla aynı yere

bırakma. Bunlar için yapılmıĢ ayrı yerlere bırak. Bunların zamanla kızıĢarak kendiliğinden ya da içine

atılabilecek ısı yayan bir malzeme ile kolayca tutuĢabileceğini unutma. Bu tür atıkların her vardiya sonu

çalıĢma ortamı dıĢına çıkarılmasını sağla

6) Yağ-akaryakıt-kimyasal madde dökülmesi sonucu zeminin kayganlığının ya da dökülen maddenin

yayılmasının önlenmesi için kullandığın tahta talaĢını, bekletmeden olduğu yerden temizle ve bulunduğun

ortamın dıĢına çıkar, bunlar için yapılmıĢ ayrı yerlere bırak. Bunların zamanla kızıĢarak kendiliğinden ya da

içine atılabilecek ısı yayan bir malzeme ile kolayca tutuĢabileceğini unutma

7) Atıkların içine, biriktirildiği ve toplandığı yerlere ısı yayan malzeme ve atık atma

8) Lastik, plastik malzeme vb geri dönüĢümünün sağlanması için belirlenmiĢ yerlerde biriktir

9) Kesici, delici atıkları rastgele atık yerine bırakma. Kesme ve delmeye karĢı muhafaza içine aldıktan sonra

atık yerine bırak

10) Kimyasal maddelerin temizlik bez ve diğer araç-gereçlerinin atık iĢlemini, ilgili kimyasal maddenin

MSDS formundaki bertaraf tavsiyesine göre yap

11) Sigara izmaritini atıkların olduğu yerlere atma, söndürme. Kumlu ya da sulu küllüklere söndür

12) BoĢ kimyasal kapları, boĢ yağ-boya-tiner-solvent vb teneke-varil-bidonları baĢka bir iĢ için

kullanacaksan, ilgili maddenin MSDS formunda belirtilen temizlik tavsiyesine göre gereken temizlikleri

yaptıktan sonra kullan, eğer kullanmayacaksan yine aynı formda belirtilen bertaraf tavsiyesini uygula.

Bunları yiyecek-içecek amaçlı kullanma. Ġçine koyacağın yeni malzeme-maddenin kap ile uyumlu

olduğundan emin ol ve eski malzeme-maddenin etiketini çıkar ve yeni malzeme-maddenin etiketini kap

üzerine yerleĢtir, bu mümkün olamıyor ise kabı baĢka amaçla kullanma ve MSDS formuna göre bertarafını

sağla

13) ÇalıĢma ortamı içerisinde atık bertarafı için ateĢ yakma

Sayfa 75 / 114

14) Hurda atık olan iĢ ekipmanı, araç, alet ve teçhizatı çalıĢma ortamı içinde bekletme. Bunlar için

belirlenmiĢ yerlere bırak

15) Enjeksiyon iğnesinin ağzını iĢi bittikten sonra atık yerine bırakmadan tekrar kapat. Enjeksiyon iğnesi,

iğne ĢiĢeleri, pansuman pamukları-sargı bezleri, müdahalede kullanılan eldivenler vb atıkları tıbbi atık

kabında biriktir ve tıbbi atık toplama sistemi ile bertarafını sağla

Madde 27- Ekranlı araçlarla çalıĢma (Genel)

1) Ekranla göz arası mesafe en az 60 cm. olacak Ģekilde ayarla

2) Klavyenin önünde kollarını yaslayabileceğin uygun bir boĢluk bırak

3) Sırtını dik ve koltuğa dayalı, baĢını dik, baldırlarını sandalyeye tam oturmuĢ olarak ayarla

4) Ekran yüksekliğini göz hizasıyla dik olacak Ģekilde ayarla

5) ÇalıĢma masanı, ekran, klavye, dokümanlar vb malzemeleri rahatça alabilecek geniĢlikte seç, rahat

hareket edebilmen için üzerinde yeterli alan bulundur

6) Oturma kısmı aĢağı ve yukarı, sırt dayama kısmı öne arkaya ayarlanabilir, bele uygun ve esnek bir

sandalyede otur

7) Ekranlı araçlarla çalıĢmaya baĢlamadan önce ve düzenli aralıklarla göz muayenesi yaptır

8) Yapay aydınlatma kaynakları ile güneĢ ıĢığının ekran üzerindeki parlama ve yansımalarını önle

9) ÇalıĢma sırasında gözlerini ve kol-bacak kaslarını kısa süreli egzersizlerle dinlendir

Madde 28- Açık ĠĢletme Yönergesi

GENEL HÜKÜMLER

1) Yetkiliden izin almadan açık iĢletme sahasına girmek tehlikeli ve yasaktır. ÇalıĢanlar haricinde, diğer

kiĢilerin iĢyerlerine girmesi durumunda, iĢyerlerinde karĢılaĢabileceği tehlike ve riskler ile acil durumlar

hakkında bilgilendirme yapılır ve görevlendirilecek bir kiĢinin refakatinde olmadan açık ocak çalıĢma

alanlarına giremezler.

2) Ocakların ve iĢyerlerinin girilmesi yasaklanan kısımları, tüm çalıĢanlar ve diğer kiĢiler tarafından kolayca

görülecek ve anlaĢılacak biçimde uyarı levhalarıyla iĢaretlenir.

3) Ocak içerisinde görevli olmayan Ģahıslar görüldüğünde koruma güvenlik görevlilerine, nezaretçi veya

yetkili amire haber verilir.

4) ĠĢletme sahası içinde yapılan faaliyetlere münhasıran meydana gelen, gölet ve su havuzlarının çevresi,

can ve mal güvenliği açısından tehlike oluĢturmaması için görünür Ģekilde korkuluk, tel örgü vb. gibi

engellerle çevrilir.

5) Müessese Müdürlüğümüz iĢyerlerinde birden çok iĢverene ait çalıĢanların bulunduğu durumda: Her

iĢveren kendi kontrolü altındaki sahalarda ve bu iĢlerde çalıĢanlardan ve alınması gereken iĢ sağlığı ve

güvenliği önlemelerinden sorumludur.

6) Müessese Müdürlüğümüz açık iĢletmelerinde kriblaj, lavvar, kömür torbalama iĢleri, bu konularda uzman

firmalardan hizmet alımı yoluyla yapıldığından, kriblaj, lavvar ve kömür torbalama iĢleri Müessese

Müdürlüğümüz personelince yapılmamaktadır. Bu konuda hizmet alınan uzman firmalar kendi iĢyerleri için

yönergelerini hazırlar ve uygular.

7) Müessese Müdürlüğümüz kontrol teĢkilatı çalıĢanları hariç diğer çalıĢanlar; kriblaj, lavvar ve kömür

torbalama vb. diğer firmaların iĢyerlerine, firma yetkililerinden izin almadan giremez. Müessese

Sayfa 76 / 114

Müdürlüğümüz çalıĢanlarının, firmaların tesis ve iĢyerlerine girmesi durumunda; firmalar tarafından

Müessese Müdürlüğümüz çalıĢanlarına yönergeler, iĢyerinde karĢılaĢabileceği riskler ve acil durum planları

hakkında bilgilendirme yapılır. Diğer Firmaların iĢyerlerinin gezilmesi firma görevlisinin nezaretinde

yapılır.

8) Bütün çalıĢanlar iĢ sağlığı ve güvenliği konusunda mevzuata, Yönerge hükümlerine, iĢverenin vereceği

emir ve talimatlara ve uymak zorundadır.

9) Her vardiya çalıĢmaya baĢlamadan önce çalıĢma alanı sorumlu nezaretçiler tarafından kontrol edilir;

çalıĢmayı engelleyecek bir durum tespit edildiğinde çalıĢmalara baĢlanılmaz.

10) Görevli, yetkili ve ehliyeti olmayan kiĢiler, kesinlikle herhangi bir iĢe veya iĢ makinesine

müdahalede bulunamazlar.

11) Yetkisiz veya müsaadesiz olarak yapılan herhangi bir iĢten, o iĢi yapan kiĢi birinci derecede

sorumludur.

12) Yetki belgesi aranan veya mesleki eğitim gerektiren iĢlerde yetkisiz, ehliyetsiz veya mesleki eğitim

almayan kiĢiler çalıĢtırılamaz.

13) Açık iĢletme sahası içinde bulunan pompa üzerinde yada hattında, elektrik tesisleri yada tamir bakım

iĢlerinde nezaret açısından mutlaka bir baĢka çalıĢan daha görevlendirilecektir. Saha dıĢı görevlendirmelerde

yalnız çalıĢma yapılmayacaktır.

14) Yangın, parlama veya patlama tehlikesi bulunan akaryakıt ikmali ve istasyonu, boya, solvent ve tiner

kullanımı, depoları vb. ortamlarda ve kapalı alanlarda tütün ve tütün ürünlerinin içilmesi , kaynak yapılması

ve açık alevli iĢlerin yapılması yasaktır.

15) Açık ĠĢletme sahasında kullanılacak emniyet ve ikaz levhaları uygun yerlere, rahatlıkla görülecek

boyutta ve Ģekilde yerleĢtirilir.

16) ÇalıĢma sahası içerisinde bulunan uyarıcı, yasaklayıcı, emredici, bilgilendirici iĢaret ve levhalarına

uyulması zorunludur. ĠĢaretçinin olduğu yerlerde öncelikle iĢaretçinin vereceği yönlendirmelere uyulur.

17) Görevliler haricinde patlatma yapılacak sahalarda, basamak-ayna dip ve kenarlarında, döküm

harmanlarında, su birikintisi ve göletlerde, elektrik tesis ve tesisatlarında, akaryakıt ikmal tesis ve araçlarının

yakınında, heyelan ihtimali olan yerlerde, kömür hazırlama ve zenginleĢtirme tesisleri, iĢ makinelerinin

manevra alanı içerisinde; durmak, dolaĢmak, bir taraftan diğer tarafa geçmek, herhangi bir malzeme

bırakmak, araç park etmek yasaktır.

18) ĠĢ makineleri, çalıĢma sahaları ve tertip edilen yol güzergahı dıĢında hareket ettirilemez ve

bulundurulamaz.

19) ĠĢ makinesi personel nakil vasıtası olarak kullanılamaz.

20) ÇalıĢması biten iĢ makineleri uyarı levhaları ile belirlenen normal park yerlerine çekilir. Arızalı ve

bakımı yapılan iĢ makineleri; uyarı levhaları ile belirlenen arıza park yerlerine çekilir. Bu mümkün olmadığı

hallerde; dekapaj ve kömür aynaları-basamakları, dekapaj harmanları ile su toplanması, sel basması, taban

kabarması ve heyelan ihtimali olan sahalar gerisinde, enerji nakil hatları ve diğer elektrik tesislerine uygun

bir konumda gerekli emniyet tedbirleri alınarak park edilir.

21) Arızalı veya çalıĢmasında hissedilen olağan dıĢı bir sebeple durmuĢ / durdurulmuĢ olan iĢ makinesi,

tamir bakım yetkilisinin izni olmadan tekrar çalıĢtırılamaz. Ancak yangın, su baskını ve heyelan gibi ani

tehlikeler karĢısında iĢ makinesinin kurtarılması için operatörler müdahale edebilirler.

22) ĠĢ makinesi durdurulmadan ve emniyeti sağlanmadan hareketli kısımlarına; yağlama, muayene,

temizlik veya diğer maksatlarla el, ayak ve vücudun herhangi bir kısmı sokulamaz. Sarkan giysi, aksesuar ve

toplanmamıĢ saç ile yaklaĢılmaz.

23) Vardiya aralarında ve her türlü beklemelerde; belirlenen yerler dıĢında, iĢ makinası içerisinde,

üstünde, altında veya çevresinde istirahat edilmez.

24) Yakıtla tahrik edilen iĢ makinalarının egzoz gazlarının insan sıhhatine zararlı olabilecek miktarda

birikmesi muhtemel görülen kapalı yerlerde çalıĢtırıldığı taktirde yeterli havalandırma sağlanır.

Sayfa 77 / 114

25) ĠĢyerinde oluĢan atıklar; çalıĢanların ve çevrenin sağlık ve güvenliğini tehlikeye atmayacak Ģekilde

bertaraf edilir.

26) ÇalıĢanlara uygun KiĢisel Koruyucu Donanımları (KKD) verilir. Bütün çalıĢanlar iĢyerinin ve

yapılan iĢin özelliğine göre kendilerine verilen kiĢisel koruyucu malzemelerini ( baret, tulum, gözlük, bot,

çizme, eldiven, yüksek gerilim eldiveni, kulak tıkacı, yağmurluk, emniyet kemeri, toz maskesi v.s.) doğru

kullanmak ve muhafaza etmek zorundadırlar.

27) KiĢisel koruyucu malzemelerinin kullanılmamasından dolayı doğabilecek iĢ kazaları ve meslek

hastalıklarından çalıĢanlar sorumludur. Ayrıca bu malzemelerin temizlik amacı dıĢında iĢletme dıĢına

çıkartılması ve amaçlarının dıĢında kullanılması yasaktır. KiĢisel koruyucu donanımın değiĢtirilmesi

esnasında çalıĢanlar miadını doldurmuĢ kiĢisel koruyucu donanımı teslim ederler.

28) ÇalıĢanlar; iĢyerindeki makineleri, cihazları, araç-gereçleri ve diğer üretim araçlarını, kendilerine

verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda kullanmak zorundadır.

29) ÇalıĢanlar iĢyerinde sağlık ve güvenlik için ciddi ve ani bir tehlike olduğu kanaatine vardıkları

herhangi bir durumla karĢılaĢtıklarında veya koruma tedbirlerinde bir aksaklık ve eksiklik gördüklerinde, en

yakın amirine (tekniker, baĢçavuĢ, mühendis) derhal haber vermek zorundadır.

30) Nezaretçiler (tekniker, baĢçavuĢ) vardiyalarında tespit ettikleri tehlikeleri bir üst amirine derhal

bildirmek zorundadır. Ayrıca nezaretçiler vardiya değiĢimlerinde vardiyayı teslim alacak nezaretçiye iĢ

yerindeki tehlikeleri bildirmeye, yapılan iĢler hakkında bizzat bilgi vermeye zorunludur.

31) Bütün çalıĢanlar çalıĢma saatlerine uymak zorundadırlar. ĠĢyerlerini izin almadan erken terk etmek

yasaktır.

32) ÇalıĢanlar; iĢyerindeki makine, cihaz, araç-gereç, tesis ve binalardaki güvenlik donanımlarını uygun

olarak kullanmalı ve bunları keyfi olarak çıkarmamalı ve değiĢtirmemelidir.

33) ĠĢyeri ve servis amirleri, çalıĢmaları kontrol etmek, çalıĢanlara uyarıda bulunmak, alınan iĢ sağlığı ve

güvenliği önlemlerine uyulmasını sağlamak; çalıĢanlar da kurallara uymak zorundadırlar.

34) Herhangi bir iĢin yapılmasında, iĢin icabı olarak birden fazla personelin haberleĢmesi veya

iĢaretleĢmesi gerekiyorsa, haberleĢme ve iĢaretleĢme iĢi, çalıĢma alanında bulunan en yetkili kiĢi veya

görevlendireceği bir çalıĢan tarafından yapılır. Dur iĢaretini kim verirse versin uyulur.

35) Zararlı maddelerin ortam havasına karıĢtığı veya karıĢabileceği yerlerde (kaynak gazları, toz, solvent,

boya, tiner, yanma gazları CO, CO2); gerekli ölçümler yapılır. EĢik değerin aĢıldığı yerlerde zararlı

maddelerin çıkıĢının kaynağında engellenmesi, kaynağından emilmesi veya uzaklaĢtırılması, bu maddelerin

ortam havasındaki yoğunluğunun azaltılması, çalıĢanların çalıĢma sürelerinin azaltılması ve KKD kullanımı

gibi tedbirler alınarak çalıĢanların risk altında olması önlenir. Bu tedbirlerle ilgili uygulanan sistem, zararlı

maddeleri ortam havasından uzaklaĢtıracak kapasitede olmalıdır.

36) Tozla mücadele için; dekapaj sahası, toprak döküm harmanı ve tüvanan yolları ile makine çalıĢma

alanı sulanır. Sulamanın kendisinin risk oluĢturmamasına dikkat edilir.

37) Kimyasal maddelerin kullanıldığı iĢyerlerinde, tedarikçi firmalardan alınan Malzeme Güvenlik Bilgi

Formlarına göre kullanma talimatı hazırlanır. Malzeme Güvenlik Bilgi Formlarında belirtilen sağlık ve

güvenlik tedbirleri uygulanır.

38) Açık ocak iĢyerlerinde ve iĢ makinelerinde gürültü seviyesi ölçümleri yapılır. Gürültü seviyesi (LEX

8h değeri) 85 dB‟li geçen iĢyerlerinde gürültü seviyesini azaltmak için, gürültü kaynağını uzaklaĢtırmak,

yalıtmak, çalıĢanı gürültü kaynağından uzaklaĢtırmak, çalıĢanların gürültülü ortamdaki çalıĢma sürelerini

azaltmak gibi önlemler alınır. 85 dB gürültü seviyesinin üzerindeki ortamda çalıĢanlar kulak tıkacı veya

kulaklıklarını kullanmak zorundadır. Gürültülü ortamda çalıĢanların iĢitme seviyeleri belli periyotlarla

ölçülür. ÇalıĢanlara verilen eğitimlerde gürültü konusunda bilgilendirme yapılır.

39) Ocaklara ve iĢyerlerine kesici ve yaralayıcı alet, silah, alkollü içki veya uyuĢturucu madde sokmak

yasaktır.

Sayfa 78 / 114

40) ÇalıĢmaları sırasında özel iĢ elbiseleri giymek durumunda olan çalıĢanlar için uygun soyunma yerleri

sağlanır.

41) Ġçme sularının içilebilir nitelikte bulunup bulunmadığı periyodik olarak tahlil edilerek tespit edilir.

42) ÇalıĢanların kan gurupları tespit edilerek, liste sağlık birimlerinde hazır bulundurulur.

43) Bir iĢ makinesinin arızalanması durumunda o makinenin operatör veya Ģoförü makineyi durdurur,

makinenin emniyetini alarak durumu en yakın amirine bildirir. Operatör ve Ģoförlerin kendi baĢına arızayı

gidermek için çalıĢması kesinlikle yasaktır. Ancak yangın, su baskını ve heyelan gibi ani tehlikeler

karĢısında iĢ makinesinin kurtarılması için operatörler emniyetini alarak müdahale edebilirler.

ĠKMAL, BAKIM ve TAMĠRLER

44) Bütün iĢ makinaları yağlama, bakım, tamir iĢleri imalatçı tarafından verilen tamir ve bakım

kataloglarında belirtildiği Ģekilde veya sorumlu mühendisin veya teknikerin veya postabaĢının vereceği

talimata göre bu iĢle görevli personel tarafından yapılır.

45) Tamir ve bakım ekipleri vardiya baĢında ve tamir bakım esnasında çekiç ve eğe saplarının sağlam,

keski baĢlarının çapaksız, anahtar ağızlarının açık ve kırık olmadığını, kriko gibi kaldırma ve çekme

makinelerinin arızasız ve yapılacak iĢe uygun olduğunu, eldiven, pense, tornavida gibi elektrik aletlerinin

müdahale edilecek voltaja uygun ve sağlam olduğunu ve diğer takım ve malzemelerinin de niteliklerini

kontrol etmekle yükümlüdür.

46) Makinelerle mekanik aletlerin hareket halinde bulunan kısımlarına yağlama, muayene, temizlik veya

diğer amaçlarla el ayak ve vücudunun herhangi bir kısmı sokulmaz. Kravat, kol yakası, paça veya sarkan

giysi ve aksesuar ile yaklaĢılmaz. ÇalıĢan personelin koruyucu malzemelerini kullanmalarını ve güvenlik

önlemlerini almaları zorunludur.

47) ĠĢ makinesinin tekerlek gibi dönen ve hareket eden kısımlarını tutan cıvatalar bakımlarda kontrol

edilip gevĢeyenler sıkılır.

48) ĠĢ makinelerinin lastikleri ĢiĢirilirken jant çemberlerinin yerinden fırlamaması için gerekli önlemler

alınır.

49) Tekerlekli araçların lastiklerindeki hava miktarları belirlenen miktardan eksik veya fazla olamaz.

Lastik hava basıncı kontrol edilirken veya hava basarken, lastiğin tam karĢısında durulmaz. Lastiğin yan

tarafından hava basılır, kontrol edilir ve gerekli aparat kullanılır.

50) ĠĢ makinelerinde ve tekerlerine hava basmada kullanılan kompresörler belirtilen basınç aralığı

dıĢında çalıĢtırılmamalı, hava hortumları çalıĢma basıncına uygun ve yeterli çapta olmalıdır. Hasarlı veya

bozulmuĢ hortum kullanılmamalıdır. Basınçlı hava amacı dıĢında kullanılmamalıdır.

51) ĠĢ makinalarının tamir, bakım ve kontrolünde, makinenin hareket ve manevrası durdurulmadan,

kepçe ve bıçaklı makinelerin kepçe ve bıçakları yere bırakılmadan, kamyonların damperleri indirilmeden

veya kepçe, bıçak ve damperin yukarıda olması halinde yapılacak tamir, bakım ve kontrollerde inmemesi

için gerekli emniyet tedbirleri alınmadan, levye veya kumandaları kilitlemeden, tamir, bakım ve kontrol için

makineye yaklaĢılmaz ve makineden inilmez

52) Herhangi bir iĢ makinesine tamir ve bakımı için iki ayrı ekibin (Elektrikçi ve makineci) makineye

müdahalesi gerektiği hallerde birbirleriyle haberleĢmek suretiyle çalıĢmaları ve iĢlerinin bitimini de bir

birlerine bildirmeleri Ģarttır. Aynı anda çalıĢılması durumunda iĢin icabı olarak birden fazla personelin

haberleĢmesi veya iĢaretleĢmesi gerekiyorsa, haberleĢme ve iĢaretleĢme iĢi, o iĢte en yetkili veya en kıdemli

çalıĢan veya görevlendireceği bir çalıĢan tarafından yapılır. Dur iĢareti kim tarafından verilirse verilsin

durulur.

53) Ekskavatör, dozer ve greyder gibi iĢ makinelerinin kepçeleri, bıçakları ve bunlara benzer ağır ve

hareketli parçaları üzerinde veya bunların altında, üstünde veya yakınında yapılacak çalıĢmalarda bu

parçalar yere ve sağlam takozlar üzerine indirilerek vites boĢa alınıp ve park frenleri tatbik edilmeden

çalıĢmaya baĢlanmaz.

Sayfa 79 / 114

54) Kamyonların kontrol ve tamir bakım esnasında, damperin kaldırılması gerekiyorsa mutlaka kasa

emniyet pimleri veya halatı takılmalıdır. Pim kulakları, halat ve halat bağlantı baĢlıkları kontrol edilmelidir.

Damper kaldırılmadan önce çevredeki elektrik tesis ve hatları dikkate alınmalıdır.

55) Direksiyonlu iĢ makinelerinde, direksiyon döndürülerek yapılacak tamir ve bakım iĢlerinde, kabin

dıĢında operatörü ve çalıĢanı görecek Ģekilde uygun pozisyon alan bir iĢaretçi görevlendirilmeden çalıĢama

yapılamaz ve iĢaretçinin vereceği talimata uyulur.

56) ĠĢ makinelerinin kabin içinde tamir veya çalıĢma yapılırken; iĢ makinesinin; altında, kenarında veya

diğer kısımlarında baĢka çalıĢma yapılamaz.

57) Tamir ve bakım iĢlerinin yapılabilmesi için, koruyucu tertibatın kaldırılması gerektiği hallerde,

makine durdurulduktan sonra koruyucu tertibat kaldırılır. Tamir bakım yapıldıktan sonra, koruyucu

tertibatın uygun Ģekilde tekrar yerlerine konulup konulmadığı tamir bakım ekipleri tarafından kontrol edilir.

58) Tamir ve bakım iĢlerinde, el lambaları vb. ile yeterli bir aydınlatma sağlanacaktır.

59) ĠĢ makinesinin çalıĢtırılarak yapılacak arıza tespitinde veya arıza giderildikten sonraki test

aĢamasında gerekli güvenlik tedbirleri alınır.

60) ĠĢ makinelerinde bulunan basınçlı hava tüplerinin, radyatörlerin ve hidrolik akümülatörlerin ve

hidrolik sistemin basınç altında tamir, bakım ve kaynak iĢleri asla yapılamaz.

61) ĠĢ makinelerinin mazot depolarında, yakıt ve yağ tanklarında yapılacak tamirler esnasında, tanklar

boĢaltılıp içerisi tamamen su ile doldurulduktan ve atıklar iyice temizlendikten sonra tamir iĢleri yapılır.

62) Tehlikeli gaz, buhar veya sislerin meydana gelebileceği tank veya depolar içinde yapılacak bakım ve

onarım iĢlerinde; gerekli ortam ölçümleri yapılır, çalıĢanlara uygun kiĢisel koruyucu donanım verilir ve iĢ

süresince tank veya depo ağızlarında bir gözlemci bulundurulur. Bu gibi kapalı yerlerde kaynak yapılacaksa

ayrıca uygun havalandırma sağlanır.

63) Onarılacak depo veya tanklar, baĢka depo veya tanklarla bağlantılı bulunduklarında, bağlantı

borularının vanaları, güvenli bir Ģekilde kapatılır veya bu borular sökülerek bağlantı ağızları, kör tapa veya

kapaklarla kapatılır.

64) ĠĢ makinelerini kullanan operatör veya Ģoför, vardiya sonu raporunu doğru bir Ģekilde düzenleyip

imzalayarak vardiya nezaretçisine, arıza durumunda ise vardiya nezaretçisi ve kendisi tarafından imzalı olan

arıza bildirim formunu tamir bakım sorumlusuna vermekle yükümlüdür. Arızası giderilen iĢ makinesi,

operatörü tarafından arıza bildirim formundaki arızalar dikkate alınarak test edildikten sonra arıza formunu

imzalayarak iĢ makinesini teslim alır.

65) Ekskavatör, vinç gibi boomlu iĢ makinelerinin çelik halat uçları tambur içine sağlam bir Ģekilde

bağlanacak ve halat üzerindeki kaldırma kancaları veya kepçenin en aĢağı seviyede olduklarında tambur

üzerinde en az iki tam devir yapacak boyda halat sarılı kalmıĢ bulunacaktır.

66) ArızalanmıĢ bir iĢ makinesi çekilirken öncelikle frenlerin düzgün çalıĢtığından emin olunan makine

ve uygun bir halat kullanılır. Çekme iĢi yolda yapılıyorsa trafik kurallarına uyulup, gerekli ikaz iĢaretleri

kullanılır. Çekme esnasında kullanılacak halatların koparak çevredekileri zarar vermemesi için halatın yakın

çevresinde kimse bulundurulmaz. Halat kopması sebebiyle arızalı kamyonun geri gitmemesi için gerekli

emniyet tedbirleri alınır. Frenleri tutmayan aracın çekilmesi halinde uygun tedbir alınır.

67) Ağır iĢ kamyonlarında ve lastik tekerlekli iĢ makinelerinde dikiz aynaları olması zorunludur. Araç

geri vitese takıldığında otomatik olarak çalıĢan, sesli ve ıĢıklı ikaz iĢaretleri veren sistemleri iĢe baĢlamadan

önce operatör ve Ģoförleri tarafından kontrol edilir. ÇalıĢır vaziyete getirilmeden çalıĢmaya baĢlanmaz.

68) Gece çalıĢmalarında yükleme yerlerinde yükleyici makinenin farlarıyla, boĢaltma yerlerinde

aydınlatma jeneratörleri ile yeterince aydınlatılır. Farları yanmayan veya tek farı yanan iĢ makineleri

servisten çıkarılacaktır.

69) Makinelerin yağ ve su seviyelerinin kontrolü esnasında, sistemdeki basınç için gerekli tedbirler

alınır. Akülerin kontrolü esnasında çıkan gazlardan korunmak için açık alevli ıĢık kullanılamaz.

Sayfa 80 / 114

70) Elektrikli iĢ makinaları ve diğer elektrik tesislerinde meydana gelecek tüm elektrik arızalarına ve

yapılacak elektrikle ilgili tamir bakımlara en az iki yetkili elektrikçi tarafından müdahale edilir. Elektrik

tesislerine ve iĢ makinelerine yetkili olmayan çalıĢanların müdahale etmesi yasaktır.

71) Güvenlik ekipmanları ve makinaların koruyucu düzenleri her zaman kullanıma hazır ve çalıĢır

durumda bulundurulur ve düzenli aralıklarla kontrol edilir. Bu ekipmanların bakımı yapılan iĢ dikkate

alınarak yapılır.

72) El merdivenleri sağlam bir Ģekilde yerleĢtirilmeli ve sabit pabuçlar üzerinde durmalıdır. Asılı duran

el merdivenleri güvenli bir Ģekilde tutturulur, yerlerinden çıkarılması ve sallanması önlenir. Kullanımı

sırasında üst veya alt uçları sabitlenerek veya kaymaz bir malzeme kullanılarak ayaklarının kayması önlenir.

73) ĠĢyerlerindeki elektrik tesisatı ve topraklamaları ile kaçak akım roleleri yetkili elektrikçiler tarafından

periyodik olarak kontrol edilir. Elektrik projesine ilave olarak kullanılacak olan elektrikli cihazların,

kullanılmasına baĢlanmadan önce görevli elektrik mühendisleri bilgilendirilir ve görüĢü alınır.

74) Rezistanslı ısıtıcıların, propan ve bütan tüplerinin kullanılması yasaktır.

75) Akaryakıt depolarında, topraklama, kaçak akım rolesi, statik yük boĢaltma levhası, taĢma havuzu,

yağmurlama yangın söndürme ve soğutma sistemi gibi gerekli güvenlik önlemleri alınır.

76) Akaryakıt depoları ile diğer kolay yanıcı maddelerin bulunduğu yerlerde, akan veya dökülen yanıcı

maddeler temizlenir. Akaryakıt ve yanıcı maddelerin bulunduğu yerlerin civarında ot ve çöp gibi yanıcı ve

yangını yayıcı maddeler bulunamaz.

77) ĠĢ makinelerine yakıt ikmali sırasında motor kapatılır ve açık alev bulundurulmamalıdır.

AÇIK OCAKLARDA ÇALIġMA KOġULLARI

78) Açık iĢletme ile ilgili tüm iĢlerde görevde bulunan nezaretçiler, görevlendirildikleri iĢyerleri ve iĢ

makinelerini kontrol etmek ve tehlike gördükleri hallerde tehlike ortadan kaldırılıncaya kadar çalıĢmayı

durdurarak gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamakla yükümlüdür

79) Kademe yüksekliği dekapaj yapacak yükleyici veya ekskavatörün boom yüksekliğini geçemez.

80) Kademe düzlüğü ve geniĢliği; atımlardan sonra bile makinelerin rahatlıkla ve güvenle manevra

yapabilmelerine olanak verecek Ģekilde, makine emniyetini tehdit etmeyecek ve çalıĢanlar için tehlike

oluĢturmayacak geniĢlikte olmalıdır.

81) Genel Ģev açısı; çalıĢılan yerin özelliğine, Ģevin geometrisine, jeolojik, tektonik yapısına, yeraltı suyu

ve malzemenin özelliğine göre belirlenir. Genel Ģev açısı 45 dereceyi geçemez. Basamak Ģev açısı 80

dereceyi geçemez.

82) ÇalıĢma yapılan her kademeye ait en az bir adet geliĢ ve gidiĢi sağlayacak yeterli geniĢlikte, sağlam

yol olmalıdır. Yeterli geniĢlikte yol yapımının mümkün olmadığı durumlarda tek yönlü trafiği sağlayacak

düzenleme yapılır.

83) Kamyonların çalıĢtığı ocak içi yol eğimi (yükleme ve boĢaltma noktası arasındaki mesafenin

eğimi)10 dereceden fazla olamaz.

84) Sürekli iniĢli dekapaj taĢıma yollarında kaçıĢ rampaları yapılır. ĠniĢlerde iĢ makinesinde bir arıza

meydana geldiğinde kaçıĢ rampasına girilir. ĠniĢlerde vites konumu asla yüksek hız veya boĢ pozisyonuna

alınamaz.

85) Yollardaki virajlar normal hızda maksimum görüĢ mesafesi sağlayacak ve merkezkaç kuvvetinin

etkisini azaltacak Ģekilde tasarlanır.

86) Yayaların araçların kullandıkları yolu kullanmaları yasaktır.

87) ĠĢ makinelerinin ve kamyonların takip edeceği güzergah belirlenir. Güzergah üzerinde uyulması

gereken kurallar trafik iĢaretleri ile belirlenir.

88) Operatör ve Ģoförler çalıĢmaları esnasında emniyet kemerlerini her zaman takmalıdır.

Sayfa 81 / 114

89) Yükleme sahaları, yollar ve boĢaltma sahaları uygun malzeme ile tesviye edilir. Yükleme, boĢaltma

yerleri ve yollara düĢen araçlara zarar verebilecek malzemeler gerekli tedbirler alınarak uygun iĢ makineleri

kullanılarak temizlenir.

90) Yükleme yerlerindeki kademelerde, döküm sahası ve nakliyat yolları kenarlarında, iĢ makinelerinin

kayma, düĢme ve devrilme tehlikesi olan yerlerde çalıĢan en büyük ebatlı lastiğin en az yarıçapı kadar set

yapılır.

91) Kazı yapılan ve lağım atılan kademe cepheleri, taĢıma yolları, kitle ve blok kayması ve parça

düĢmesi olasılığı yönünden her vardiya kontrol edilir. Tehlikeli bir durum tespit edilmesi halinde tehlikeli

durum giderilinceye kadar çalıĢma yapılamaz.

92) Her çalıĢma öncesinde, çalıĢma mahallinden ve nakliyat yollarından daha üst seviyelerdeki Ģevlerde

ve kazı yüzeylerinde toprak ve kaya düĢmelerine karĢı gerekli kontroller nezaretçiler tarafından yapılır.

Tehlikeli bir durum tespit edilmesi halinde tehlikeli durum giderilinceye kadar çalıĢma yapılamaz.

93) Operatör ve Ģoförler, vardiya baĢlarında ve herhangi bir nedenle meydana gelen durmalardan sonra

çalıĢmaya baĢlamadan önce, muhtemel tehlikelere karĢı makinelerin civarında herhangi bir kiĢinin veya

engelin bulunmadığını, makinelerin arızasız olduğunu kontrol etmekle yükümlüdür. ĠĢ makinelerinin genel

kontrolü yapılmadan iĢe çıkılmaz.

94) ÇalıĢmakta olan bir iĢ makinesine ve manevra alanına, operatöre haber vermeden araç, ekipman,

diğer çalıĢan yaklaĢamaz.

95) Operatör ve Ģoförler çalıĢacakları iĢ yerlerinde kayma, yuvarlanma, çökme gibi tehlikeli olabilecek

bir durum olmadığını kontrol etmek ve tespit ettiği olumsuzlukları nezaretçilere bildirmekle yükümlüdür.

96) ĠĢ makinelerine tehlike arz edebilecek taraftan binilip, inilemez. Operatör ve Ģoförler yüzü makineye

bakacak Ģekilde ve en az üç noktadan merdivenle temas ederek iĢ makinelerine inip binecektir.

97) Tamir bakım iĢleri hariç iĢ makinelerinin palet, bıçak, kova, riper vb. aksamlarına çıkmak yasaktır.

98) Operatör ve Ģoförlerin, iĢ makinelerinde yiyecek-içecek, kitap, gazete, tablet ve bilgisayar

bulundurmaları, seyir halinde ise cep telefonunu kullanmaları yasaktır.

99) ĠĢ makinelerinin kabin içine veya dıĢına asla görüĢü engelleyecek veya hareketini sınırlayacak; afiĢ,

resim veya malzeme konulması yasaktır.

100) Operatör ve Ģoförler çalıĢmaya baĢlamadan önce iĢ makinesini en rahat ve uygun kullanacağı Ģekilde

koltuğunu ayarlar ve çalıĢma sırasında oturarak çalıĢır. Oturmadan çalıĢmak yasaktır.

101) Operatör ve Ģoförler, bakım ve kontrolü yapmadan, basınçlı hava istenilen basınca yükselmeden ve

frenleri kontrol etmeden ve kornaya basıp 10–15 saniye beklemeden makineleri harekete geçiremezler.

102) ĠĢ makinelerinin çalıĢması esnasında operatör ve görevli personel haricinde kabin içinde ve dıĢında iĢ

makinesi üzerinde hiç kimse bulunamaz.

103) Operatör ve Ģoförler; verilen talimatlara, iĢaret levhalarına ve iĢaretçilere uymakla yükümlüdür

104) Elektrikli ekskavatörlerle yükleme yapılan yerlerde ve döküm harmanlarında manevracı

bulundurulması zorunludur. Operatör ve Ģoförler çalıĢma esnasında görevli manevracıları, iĢ sahasında

görmedikleri takdirde çalıĢmayı durdururlar.

105) Manevracı - Harmancıların verecekleri iĢaretleri iĢaretleĢme talimatına uygun Ģekilde yaparlar.

106) Döküm ve yükleme esnasında; Operatör ve Ģoförler, manevracı - harmancılardan iĢaret almadan

hareket edemezler, boĢaltma ve manevra iĢleri yapılamaz. Ekskavatör, yükleyici operatörü korna ile

bildirmeden veya manevracı iĢaret vermeden Ģoför makine altından kamyonu hareket ettiremez.

107) Kamyonlar, yükleme makinesinin boĢaltma ve operatörünün görüĢ sahasına girip durmadan yükleme

iĢine baĢlanmaz.

108) Kepçeli makinelerle yapılan yüklemelerde, kepçenin kamyonunun Ģoför mahalli ve kaportası

üzerinden geçirilmesi yasaktır. Yükleme, daima kamyonun gerisinden veya yanlardan yapılır.

109) Hidrolik ve elektrikli ekskavatör veya yükleyicilerin, yürüme, yanaĢma ve çalıĢmasında operatörü

sorumludur. Operatör, bir tehlike anında uzun korna çalarak etrafındakileri uyarır

Sayfa 82 / 114

110) Elektrikli ekskavatörlerin kademe değiĢimi veya bir yerden bir yere yürütülmesi esnasında; ilgililerin

(maden, makine, elektrik mühendis veya tekniker) nezaretinde yapılır.

111) Tüm Ekskavatör gibi bomlu iĢ makinelerinin ve kamyonların bir yerden diğer bir yere nakilleri veya

manevralarında, bom, kasa ve diğer aksamlarının mevcut telefon veya elektrik tellerine emniyetli mesafeden

fazla yaklaĢmasına meydan verilmez. Atelye içindeki manevralarda çatı, kolon ve kiriĢlere zarar vermemek

için gerekli önlemler alınır.

112) Dekapaj ve kömür aynalarının kazılmasında tabana girmek suretiyle üst kısmının büyük bloklar

halinde kırılmasına izin verilmez

113) ĠĢ makinelerinin bomları ani hareket ve kuvvetlere maruz bırakılmaz. Kepçe ile sert zemin ve büyük

taĢların kırılması, itilmesi ve kazılması yapılmaz. Boomlu iĢ makinelerinde yük, askıda bekletilemez.

114) Hidrolik ekskavatörle (ters kepçe) yapılan kazılarda bom yatay uzunluğu tam açılarak, uzak

noktadan çekerek yükleme yapılamaz.

115) Heyelan, kayma, göçme, yuvarlanma tehlikesi gösteren ayna veya meyilli arazi diplerinde çalıĢan

operatörler, kullandıkları makinelerin cephesini daima tehlikeli tarafa çevirmek suretiyle çalıĢmalıdır.

116) Hidrolik ekskavatörle (ters kepçe) ile çalıĢırken, makinenin devrilmesine neden olacak Ģekilde

makinenin paletleri dibinden malzeme alınamaz.

117) Elektrikli ekskavatörün yürüyüĢ hareketi esnasında yürüyüĢ motorları ve kuyruk kablosu arkada

kalacak Ģekilde yürütülmelidir.

118) Elektrikli ve hidrolik ekskavatörün bomu, yürüyüĢ hareketi esnasında hareket yönünde olmalıdır.

Elektrikli ve hidrolik ekskavatörün yürüyüĢ hareketi sırasında kepçesi dolu ve yerle temasta olmamalıdır.

119) Elektrikli ekskavatörün paletleri, çalıĢma esnasında aynaya dik olmalıdır.

120) ĠĢ makineleri kapasitelerinin üstünde fazla yükle çalıĢtırılamaz.

121) Yükleme sırasında, yükleme noktası ile ayna arasında kimse bulunmamalıdır.

122) Yükleme; seyir esnasında kamyon kasasından dökülmeyecek Ģekilde yapılmalıdır

123) Yükleme; kamyonun kasa hacmi içine düzgün ve bir yığın teĢkil edecek Ģekilde ortalayarak

yapılmalıdır.

124) Yükleyicinin yükleme kapasitesinden iri bloklar, kamyonlara yüklenmeyecektir.

125) Yükleme ve boĢaltma esnasında Ģoför, kabinden dıĢarıya sarkmaz ve kamyona kimse inip binemez.

126) Yükleme ve manevra sahalarına düĢen parçalar, yardımcı iĢ makinesi vasıtasıyla temizlenir.

Manevracı aynı zamanda operatöre bilgi verir ve kamyonu buraya yaklaĢtırmaz.

127) ĠĢ makineleri, çalıĢılan yerin ve makinenin katalogunda belirtilen özelliğine göre operatörü tarafından

belirlenmekle beraber her koĢulda maksimum 40 km/saat üstünde çalıĢtırılamaz. Yol uygun olsa bile

kavĢaklarda, virajlarda, eğimli yerlerde, araçların karĢılaĢtığı ve insanların bulunduğu yerlere, tesis ve

barakalara yaklaĢırken hız azaltılır.

128) Bir yol üzerinde aynı istikamette seyreden iĢ makineleri birbirini geçemez.

129) Tüm hareketli iĢ makineleri, iniĢlerde vites boĢ konumuna alınamaz

130) Damperli kamyonlar, kasaları kalkık vaziyette hareket ettirilemez ve enerji nakil hatları altında

damper kaldırılamaz.

131) Her Ģoför trafik kurallarına ve verilen talimatlara göre hareket etmekle yükümlüdür.

132) Bütün hareketli iĢ makineleri seyir halinde, taĢıma gurubuna giren ağır kamyonlara öncelik verir.

Yüklü olmayan kamyonlar, yüklü olanlara geçiĢ önceliği tanır. Açık iĢletme yollarında araçları geçiĢ

üstünlüğü sırlaması: Acil durum araçları, patlayıcı ve tehlikeli madde taĢıyan araçlar, yol sulamada ve

tesviyede kullanılan sulama tankerleri ve greyderler, dolu kamyonlar, boĢ kamyonlar, iĢ makineleri, hafif

araçlar Ģeklindedir.

133) Hafif araçlar ağır kamyon grubu ve diğer iĢ makinelerine öncelik verir. GeçiĢ ve seyir önceliği iĢ

makinelerinde olduğundan, bunların dıĢındaki ulaĢım ve nakliye amaçlı araç sürücüleri, emniyetlerini

Sayfa 83 / 114

kendileri almak zorunda olup, iĢ makinelerine yanaĢma, park etme, manevra yapma iĢlemlerini, araç ve

çevre güvenliğini sağladıktan sonra yapacaklardır.

134) Seyir halindeki tüm iĢ makineleri, tehlike oluĢturmayacak Ģekilde bir mesafeden birbirlerini takip

ederler. Bu aralık en az araç hızı kadar metre olacak, gerektiğinde artırılacaktır.

135) ÇalıĢmakta olan iĢ makinesine görevli personel hariç 50 metreden fazla yaklaĢılamaz.

136) Açık ocak içerisinde park etmiĢ hafif araç sürücüleri araçlarının yanından ayrılamazlar.

137) Seyir halinde hafif araç sürücüleri, operatör ve Ģoförlerin kendilerini açıkça görebilecekleri bir

pozisyonda bulunmalıdır.

138) Delik makinelerinde patlatma hazırlık iĢleri hariç, kule kalkık vaziyette yürüyüĢ veya yer değiĢtirme

yapılamaz.

139) Delik makinesinin kulesine, delme iĢlemi sırasında çıkılması yasaktır.

140) Delik makinesinin kulesinin indirilmesi ve kaldırılması sırasında makinenin, üstünde, altında, ön ve

arkasında kimse bulunmamalıdır

141) Delik makinesinin platformunda ve kulesinde herhangi bir Ģekilde takım ve diğer gereçler boĢta veya

gevĢetilmiĢ olarak bırakılmamalıdır

142) Operatör ve Ģoförler iĢ makinesini terk ederken, kepçe, bıçak ve damperi indirmeden, tüm iĢ

makinelerinde; kontrol levyelerini ve butonlarını stop durumuna getirmeden, park frenini tatbik etmeden,

Ģayet varsa levyeleri kilitlemeden, gerekli güvenlik önlemlerini almadan, elektrikli iĢ makinelerinde

jeneratör gruplarını stop ettirmeden makinelerinden ayrılamaz. ĠĢ makineleri park edilirken, Ģev dibi ve Ģev

üstünden uzak emniyetli bir yere çekilir.

143) Her türlü durma ve beklemelerde, iĢ makinelerin bütün kontrol levyeleri stop durumunda, Ģayet varsa

kilitli ve park freni tatbik edilmiĢ vaziyette bulundurulur. Kamyonlarda yavaĢlatma frenleri park freni olarak

kullanılamaz. Kamyon ne olursa olsun özel yapılmıĢ park yerlerine veya mümkün olmadığı durumlarda

zeminin eğimine göre tekerlerinin önüne veya arkasına pasa koyarak park edecektir.

144) Toprak döküm harmanlarının meyli, mecbur kalınmadıkça düz veya meyil aĢağı yapılamaz.

145) Döküm harmanları Ģev duyarlılığını sağlamak için mümkün olduğunca jeolojik olarak homojen

malzemeden yapılır.

146) Elektrik enerjisi ile çalıĢan iĢ makinelerini besleyen elektrik nakil hatları mümkün olduğunca çalıĢma

sahasının; heyelan, yol kayması, yuvarlanma ve göçme ihtimali olmayan yerlerinden geçirilir.

147) Açık ocak sahaları içinde çıplak elektrik hatlarının dekapaj yollarından karsıya geçtiği yerlerde hattın

en alt noktası, ağır iĢ kamyonlarının azami yüksekliklerine bu hattın çalıĢma geriliminde mevzuatta verilen

emniyet mesafesine düĢey uzaklığı ilave edilerek ortaya çıkan yükseklikte olacaktır.

148) Çıplak telle yapılan elektrik hatları, sağlam zemin üzerinde bulunan güzergâhlarda mevzuata uygun,

arazide kontrol bakım yapılacak yükseklikte çekilir.

149) ĠĢ makinelerinin elektrik kabloları kabloda kaçak, kısa devre yaptırmayacak Ģekilde sehpalar

üzerinde ve kolay ulaĢılabilecek güzergahta kurulur.

150) Elektrik kabloları, çekilirken veya tutulmak istendiğinde, her hangi bir kaçak olması ihtimaline karĢı

koruyucu yüksek gerilim eldiveni ve ayakkabısı giyilir ve yüksek gerilime dayanıklı kanca ile tutulur, aksi

halde asla tutulmaz ve dokunulamaz

151) Yolları keserek geçen ve manevra sahalarında bulunan elektrik kabloları (atlama), altlarından iĢ

makinelerinin serbestçe geçebilecekleri geniĢ ve yükseklikte olacaktır. Kabloları yüksekte tutan

mekanizmaların taĢınmasında yüksek gerilim hatları veya telefon tellerine temas etmemesi için gerekli

önlemler alınır.

152) Elektrik enerjisiyle çalıĢan iĢ makinelerinin operatörleri, makinesini manevra veya yürüyüĢ

yaptırmadan önce manevracı veya gereken hallerde nezaretçi ve diğer ilgililere haber vermekle yükümlüdür.

ĠĢ makinesi, elektrik kablolarının yerde sürünmesine veya makinenin çekerek kabloyu zorlamasına meydan

vermeyecek Ģekilde önlem alındıktan sonra manevracının vereceği kumandaya göre hareket ettirilir.

Sayfa 84 / 114

153) Açık iĢletme sahada yapılacak; tamir, onarım, hafriyat, vinç ile kaldırma indirme, inĢaat vb.

çalıĢmalarda nezaretçiler, Ģoför ve operatörler çalıĢma yapılacak yerde elektrik hattı olup olmadığını kontrol

eder. ÇalıĢma yapılacak yerde elektrik hattı varsa hat ile 10 metre yatay yaklaĢma mesafesi korunur. Bu

mesafe korunamıyorsa elektrik servisine haber verilir.

154) Açık iĢletme faaliyetleri sonucu oluĢan sular, uygun bir yerde oluĢturulan göletlerde biriktirilerek

elektrikli veya dizel motorlar tarafından tahrik edilen pompalar vasıtasıyla veya drenaj kanalları ile açık

iĢletme sahası dıĢına drene etmeden çalıĢılamaz. Elektrikli pompalarla çalıĢılırken pompaya kesinlikle

yaklaĢılmamalı, pompalarda yapılacak çalıĢmalarda elektrik kesilmeli ve pompalar tulumbacı haricinde

kimse tarafından çalıĢtırılmamalıdır.

155) Göl veya göletlerde veya kenarında yapılan su drenajında, can simidi bulundurulur ve çalıĢanlara can

yeleği verilir. ÇalıĢanlar da kendilerine verilen can yeleklerini çalıĢmaları esnasında kullanmak zorundadır.

156) Su drenajında kullanılan elektrikli motorlarının kabloları yıpranmalara karĢı kontrol edilir ve elektrik

kabloları su içinde olamayacak Ģekilde gerekli önlemler alınır.

157) Elektrik motorlu pompaların gövde topraklaması uygun Ģekilde yapılır. Gövde topraklamaları belli

aralıklarla kontrol edilir.

158) Pompa ile ilgili bakımlar ve diğer her türlü iĢler, pompanın elektriği emniyetli Ģekilde kesildikten

sonra yapılacaktır.

159) Drenaj esnasında her türlü arıza ve tehlikeli durumda hemen en yakın amire haber verilir.

160) Su drenajının yapıldığı pompa ve panoların bulunduğu yerlerde, pompayı açma, kapama ve tamir

bakım vb gibi gece çalıĢmalarında yeteri kadar aydınlatılmadan çalıĢılamaz.

161) Su içindeki pompa platformuyla ilgili iĢlerde tek baĢına çalıĢma yapılamaz. Bu tür iĢlerde mutlaka

gözlemci bir eleman daha bulundurulur.

162) Su drenaj göletlerinin ve tulumbaların çalıĢtığı bölgeye görevli olmayan kiĢilerin girmesi engellenir

ve gerekli tehlike ve uyarı levhaları konulur.

163) Elektrikli ve dizel pompaların yakınında acil durdurma tertibatı bulundurulur.

164) Elektrikli ekskavatörle yükleme yapılırken ve döküm harmanlarında iĢaretleĢmeyi o iĢ yerinde

manevracı - harmancı olarak görevli kimseler yapar.

165) Manevracı - harmancılar iĢ makinelerinin yükleme ve boĢaltma esnasında tehlikeli alanları içerisinde

bulunamazlar. ĠĢ makinelerin çalıĢma alanları içine izinsiz kimsenin girmesini önlerler.

166) Manevracı - harmancılar, manevra iĢlerini, Ģoför veya operatörü görerek ve anlaĢılır Ģekilde

verecekleri iĢaretlerle yaptırırlar.

167) Manevracı - harmancılar amirlerinden izin almadan hiçbir Ģekilde görev yaptıkları sahadan

ayrılamazlar.

168) Harmancı ve manevracılar vardiya baĢlangıcında manevra alanı ile elektrikli ekskavatörlerin kuyruk

kablosunu kontrol ederek kablolarda yara, bere vs. varsa en yakın nezaretçi veya amire bildirirler.

169) Harmancı ve manevracılar iĢ makinelerinin operatörü ile daima iĢbirliği ve haberleĢme halinde

bulunup; makinenin her türlü manevrası halinde kuyruk kablosunu emniyete almalı veya tehlike olup

olmadığını operatöre bildirmelidir. Harmancı ve manevracılar kuyruk kablosunu emniyetli bir mesafeye

kadar kablo taĢıma sehpasına alarak, kablonun su ile temas etmesini önlerler.

170) Harmancı ve manevracılar çalıĢma esnasında ekskavatör kepçesinden düĢerek kamyonların

yanaĢmasına mani olan malzemeyi yardımcı iĢ makineleri ile temizletmeden sahaya kamyon girmesini

önlerler.

171) Harmancı ve manevracılar kamyon Ģoförünün görüĢ sahası içerisinde kalmak Ģartı ile emniyetli bir

mesafede bulunmalıdır. Kamyon arkasında ve görüĢün olmadığı kör noktalarında asla bulunmamalıdır.

172) Harmancı ve manevracılar tarafından iĢ makinelerinin manevra sahasına yabancı araç ve Ģahıs

girmesi engellenir. Görevli personel ancak mecburiyet halinde Ģoför ve operatöre haber verildikten sonra

çalıĢma sahasına girmesine müsaade edilir

Sayfa 85 / 114

173) Harmancı ve manevracılara gece vardiyası çalıĢması halinde bir aydınlatma vasıtası (el feneri)

verilir. Döküm sahası sabit aydınlatma cihazları (jeneratör) ile aydınlatılır.

174) Harmancı ve manevracılar gece Ģartlarında kamyon farlarının ıĢığından yararlanarak, saate bakmak,

sefer ve plaka yazmak ve buna benzer bir nedenle kamyonun önüne, hareket sahası içine ve taĢıdığı yükün

düĢebileceği mesafeye kesinlikle girmeyecektir.

175) Harmancı ve manevracılar ekskavatörün her türlü manevrası ve yürütümü esnasında enerji taĢıyan

kabloları çıplak elle tutulmayacak, koruyucu olarak verilmiĢ elektrikçi eldivenleri ve ayakkabıları

kullanılacak, yansıtıcı giysi olan fosforlu yelekleri giyecektir

176) Harmancı ve manevracılar toprak döküm harmanını sürekli olarak çatlak, oturma, kayma ve heyelan

v.b. tehlike arz eden olumsuzluklara karĢı kontrol edip, harmanlarda çatlama, oturma, kayma ve heyelan gibi

sorun olduğunda, döküm yaptırmayacak ve en yakın iĢ amirine haber verecektir.

177) Harmancı ve manevracılar döküm yeri yüksekliği, geniĢliği ve eğiminde çalıĢmayı engelleyecek

durumları amirlerine haber verecektir.

178) Harmancı ve manevracılar silo ve benzeri yerlere boĢaltma yapılırken, ızgaralar üzerinde, silo

etrafında veya boĢaltma sahasında görevlilerin dıĢında kimsenin bulunmasını engelleyecektir.

179) Manevracı - harmancılar iĢaretleĢmeyi aĢağıda yazılı Ģekilde yaparlar;

A. Genel ĠĢaretler Anlamı Tarifi ġekil

BAġLAT

Hazır ol

BaĢlama komutu

Avuç içleri öne bakacak

Ģekilde her iki kol yere

paralel

DUR

Kesinti / ara

Hareketi durdur

Avuç içi öne bakacak Ģekilde

sağ kol yukarı kalkık

TAMAM

ĠĢlemin sonu

Her iki kol göğüs hizasında

eller kenetli

Sayfa 86 / 114

B. Dikey hareketler Anlamı Tarifi ġekil

KALDIR Sağ kol avuç içi öne bakacak

Ģekilde yukarı kalkıkken yavaĢça

daire çizer

ĠNDĠR Sağ kol avuç içi içeri bakacak

Ģekilde yere doğru indirilmiĢken

yavaĢça daire çizer

DÜġEY MESAFE Mesafe her iki elin arasındaki

boĢlukla ifade edilir

C. Yatay Hareketler Anlamı Tarifi ġekil

ĠLERĠ Her iki kol avuç içleri yukarı

bakacak Ģekilde bel hizasında

bükülüyken kollar dirsekten

kırılarak yukarı hareket eder

GERĠ Her iki kol avuç içleri aĢağı

bakacak Ģekilde göğüs önünde

bükülüyken kollar dirsekten

kırılarak yavaĢça gövdeden

uzaklaĢır

Sayfa 87 / 114

SAĞ

ĠĢaretçinin sağı*

Sağ kol avuç içi yere bakacak

Ģekilde yere paralel sağa

uzatılmıĢken sağa doğru yavaĢça

küçük hareketler

SOL

ĠĢaretçinin solu*

Sol kol avuç içi yere bakacak

Ģekilde yere paralel sola

uzatılmıĢken sola doğru yavaĢça

küçük hareketler

YATAY MESAFE Eller arasındaki boĢluk mesafeyi

ifade eder

D. Tehlike

Anlamı Tarifi ġekil

KES

Acil dur.

Avuç içleri öne bakacak Ģekilde

her iki kol yukarı kalkık

HIZLI Bütün hareketler daha hızlı

YAVAġ Bütün hareketler daha yavaĢ

DELME – PATLATMA

180) Patlatma iĢleri uzmanlık ve ihtisas gerektirdiğinden Müessese Müdürlüğümüz açık iĢletmelerinde

patlatma iĢleri, hizmet alımı yoluyla yapılmaktadır. Müessese Müdürlüğümüz açık iĢletmelerinde patlatma

iĢleri, bu konularda uzman firmalardan hizmet alımı yoluyla yapıldığından, patlayıcı maddelerin

depolanması, taĢınması, kullanılması, patlayıcı madde doldurulması, sıkılanması ve ateĢlenmesi Müessese

Müdürlüğümüz personelince yapılmamaktadır. Bu konuda hizmet alınan uzman firma kendi yönergesini

hazırlar ve uygular.

181) Deliklere konulması gereken patlayıcı madde miktarları, formasyona ve patlatmanın amacına göre

hizmet alınan firmanın uzman personeli tarafından belirlenir. Patlatma iĢlemi yapılacak kademede delme

iĢlemi yapılırken, arından pasa veya kömür alınmaz, Patlatma hizmeti alınan firma kademe dibi ile delik

arasındaki mesafeyi dikkate alarak deliklere konulacak patlayıcı madde miktarını belirler.

Sayfa 88 / 114

182) Patlatma için delme iĢlemi 9 inçlik delici makinelerle yapılır. Delik boyu, iĢ makinelerinin bom

yüksekliğine, formasyonun özelliklerine, çalıĢma Ģartlarına ve patlatmanın amacına göre belirlenir. Delme

açısı 90 derecedir. Delik paterni 8x6 olup, çalıĢma Ģartlarına göre belirlenir.

183) Nezaretçiler, patlatma iĢi için sahaya gelen firma yetkilisi ve ateĢçiler ile koordineli bir Ģekilde

patlatma ile ilgili iĢ emniyeti tedbirlerini sağlamakla yükümlüdürler.

184) AteĢleme yapılacak alanda ve ateĢleme etki alanında çalıĢan bütün personel, patlatma hizmeti alınan

firmanın görevlendirdiği ateĢleme iĢinde uzman, mühendis, ateĢçi ve nöbetçilerin vereceği iĢaret, talimat ve

ikaz levhalarına aynen uymak zorundadırlar.

185) ĠĢ makineleri ateĢleme yapılmadan önce makinenin olası tehlikelerde zarar görmeyecek mesafede,

arkaları atıma dönük veya düz olarak bırakılır.

186) Patlatılacak deliklerin doldurma iĢlerinin yapıldığı yerlerde, patlayıcı maddelerin yanında ve

yakınında ateĢ yakılmaz, sigara içilmez, telsiz ve cep telefonları kapalı tutulur.

187) Patlayıcı maddelerin deliklere Ģarj sırasında görevlilerden baĢka hiç kimse ateĢleme yapılacak alana

giremez.

188) AteĢleme yapılan alan, hizmet alınan firma yetkilileri tarafından kontrol edilip, bütün deliklerin

patlatıldığından emin olunduktan sonra, verilecek izin ile ateĢleme alanında çalıĢmalara baĢlanabilir. Ġzin

verilmeden ateĢleme alanına kimse giremez.

189) Kontrollerde patlamayan delik belirlenmesi veya patlayıp patlamadığından Ģüphe edilmesi halinde

patlamayan lağımın yakınına kırmızı bir bayrak dikilerek durum yetkili amire bildirilir.

190) PatlamamıĢ patlayıcı malzemenin (anfo, emülsiyon yada dinamit-kapsül) kazıcı yükleyici

makinaların çalıĢmaları esnasında ortaya çıkması halinde operatör derhal çalıĢmayı durdurur. Durumu en

yakın amire bildirir.

191) Atım yapılacak alanda, atımdan dolayı yüksek gerilim hatları ve tesislerinin tehlikeye maruz kalma

ihtimali halinde enerji kesilmeden ve gerekli önlemler almadan atım yapılamaz.

192) Patlatma sahası bayrak, huni veya görünürlüğü yüksek malzeme ile iĢaretlenerek belirlenmeli ve bu

bölge tehlikeli bölge olarak ilan edilmelidir.

193) Gereksiz ekipmanlar ile patlatmada görevi olmayan personel patlatma sahasından uzaklaĢtırılmalı ve

tehlikeli olarak ilan edilen ve iĢaretlenen bölgede sigara içilmemeli, açık alev kaynakları bulundurulmamalı

ve cep telefonları kapatılmalıdır.

194) Açık ocak çalıĢanlarına ve komĢu iĢyerlerine, patlatmanın planlandığı yer, gün ve saat konusunda

patlatma yapılmadan önce bilgi verilir.

195) Patlatma sahasında bulunan elektrik tesislerinin gücü, atım sonuna kadar kesilir.

196) PatlamamıĢ delik olma ihtimaline karĢı, patlatmadan sonra 5-10 dakika geçmeden patlatma sahasına

kimse giremez. Yüklenici firma personeli patlamamıĢ delik olup olmadığını kontrol eder. PatlamamıĢ delik

tespit edilmesi halinde: Kapsül telleri, tüpleri kontrol edilir. Hiçbir hasar görmemiĢlerse yeniden bağlantı

yapılarak ateĢlenir. Bu mümkün değilse sıkılama malzemesi dikkatlice su püskürtme veya basınçlı hava

yöntemiyle dıĢarı çıkarılır. ġarjın üst kısmına yeni bir yemleme yapılarak delik yeniden ateĢlenir. Bu da

mümkün değilse geniĢ çaplı deliklerde iç içe iki PVC boru geçirilerek su püskürtme ve basınçlı hava

yöntemiyle patlamamıĢ delik tamamen boĢaltılır. Bir ıĢık kaynağı ile delik kontrol edilerek patlamamıĢ

Sayfa 89 / 114

malzeme olmadığından emin olunur. PatlamamıĢ patlayıcı malzeme atıkları, patlamamıĢ lağım deliğinin

yanına paralel delinecek deliğe doldurularak patlatılır.

ĠġYERĠNDE TOZ

• Toz: Maden ve taĢ ocaklarında, tünel yapımında ve tamamlayıcı tesislerinde iĢyeri havasına yayılan

mineral ve kayaç parçacıklarını,

• Solunabilir Toz: Aerodinamik eĢdeğer çapı 0-5 mikron büyüklüğünde kristal veya amorf yapıda toz ile

çapı 3 mikrondan küçük, uzunluğu çapın en az 3 katı olan ipliksi tozları,

• Fibrojen Toz: Solunumla akciğerlere ulaĢarak biriken ve bunun sonucunda dokusal değiĢim oluĢturarak

akciğerlerde fonksiyonel bozukluk yapan tozları,

• Ġnert Toz: Solunumla akciğerlere ulaĢmalarına rağmen ak ciğerlerde fonksiyonel bozukluk yapmayan

tozları ifade eder.

• Pnömokonyoz - Akciğer Toz Hastalığı:Akciğerlerde toz birikmesi ve buna karĢı dokusal tepkime sonucu

oluĢan akciğer hastalığıdır.

• Pnömokonyoz yapan tozlar

– Ağır hastalık yapanlar (asbest, silis)

– Orta derecede hasar yapanlar (kömür, mika, feldispat)

– Hafif hastalık (demir, baryum oksit)

• Pnömokonyoz yapmayan tozlar

– Ağır hastalık yapanlar (berilyum, krom, nikel, kurĢun)

– Orta derece hastalık yapanlar (pamuk, ağaç, un)

– Hafif hastalık (çimento, mermer, tütün vs)

ÇALIġMA YAġAMINDA TOZ SORUNU

Toz Sorunu olan ĠĢ Kolları ve Meslekler

•Maden ocakları

Kömür-Krom-Civa –Bakır-Demir

•Ġmalat sanayi

Döküm-Çimento-Tuğla-Seramik-Cam-Asbest Pamuk-Kendir

•ĠnĢaat iĢleri

Yol-Tünel

•Tarım

Toz Türleri Ve Sağlık Sakıncaları

Toz : Havada asılı olarak kalabilen 0.5-120 mikron çapında katı parçacıklardır.

“Solunabilen toz” ; 0.5-10 mikron çapında.

Kimyasal yapı.... Organik-inorganik yapıda.

Fizik yapı ..... Kristal – Amorf yapıda

Biyolojik özellik.... Allerjen-toksik-fibrojen-non-fibrojen yapıdadır.

SOLUNUM SĠSTEMĠNĠN SAVUNMASI

Partiküllerin eliminasyonu

Üst hava yolları;

Mükosilier klirens

Alt hava yolları ;

Sayfa 90 / 114

Öksürük. Mükosilier klirens. Alveoler makrofajlar. Ġmmünolojik savunma.

Yapısal faktörler

BronĢ daralması Kr.BronĢ infeksiyonu Alkol

Alveole ulaĢan 0.5-5 mik. tozların %98-99‟u dıĢarı atılır.

SĠLĠKOZĠS

Etken madde: Silika (Sio2)

En sık görülen meslek hastalıklarından biri.

Riski ĠĢler

Maden ocakları, Yol-baraj-tünel yapımı, Seramik ve cam sanayi,AteĢ tuğlası yapımı

Döküm temizleyiciler, Kot taĢlama iĢçileri,

Patogenez: Silis yüklü makrofaj-lizozim paraçlanması proteolitik enzimler-fibrozis Mikronodül, nodül ,

büyük fibroz kümeler

Klinik

Nefes darlığı (geç dönemde) Öksürük, balgam çıkarma (Silikotüberküloz?)

ĠĢe uygun olmayanlar veya iĢten ayrılması gerekenler

• Önemli solunum ve/veya dolaĢım fonksiyon bozukluğu

• Astım, KOAH, Yaygın TB sekeli

• Org. Kalp Hastalığı- Kontrolsuz hipertansiyon

• Radyoloji de A 2 ve B 1 kategorisinde lezyonları olanlardır.

MÜHENDĠSLĠK ÖNLEMLERĠ

Madenlerde ; Sulu çalıĢma , uygun havalandırma

Döküm temizleme de ve seramik iĢlerinde ;Yerel aspirasyon

Kum püskürtme iĢlemi: Özel odalarda yapılmalı. ĠĢçiye dıĢardan hortumla,

KiĢisel Koruyucu- SĠLĠKOZĠS- Korunma Toz maskeleri !

KÖMÜR ĠġÇĠLERĠ PNÖMOKONYOZU (KĠP)

Kömür tozu silisyuma göre daha az da olsa patojendir

Kömür tozu % 1-2 oranında silisyum içerir !

Risk grupları

•Kömür madenlerinde- Kazmacılar-Lağımcılar

•Kömür yükleyiciler

Klinik ve Laboratuar

Basit KĠP

Küçük yuvarlak opasiteler.

Solunum fonksiyonlarında minimal değiĢiklikler.

Ġyi prognoz

Komplike KĠP

Massif fibrozis odakları.

Solunum Fonksiyon bozuklukları.

Kötü prognoz

PNÖMOKONYOZLAR

Radyolojik kontrol;

Genel kural olarak ,

Pnömokonyoz riski taĢıyan iĢ yerlerinde iĢe giriĢ muayenesinde ve her 1-2 yılda bir standart akciğer grafisi

önerilir.

Sayfa 91 / 114

ASBESTOZ (ASBESTOZĠS)

Serpentin Amfibol Krosidolit (mavi asbest) !

ĠnĢaat iĢleri ; Yalıtım malzemeleri-döĢeme-tavan Boru Balata üretimiTekstil; Dayanıklı malzeme üretimi

Gemi-uçak sanayi.

ASBESTĠN YOL AÇTIĞI HASTALIKLAR

Selim hastalıklar

Perikard sıvısı. Perikardial fibrozisi. Ġnterstisyel fibrozis (ASBESTOZĠS)

Malign hastalıklar

Malign Plevral Mezetelyoma, Akciğer kanseri, Malign Peritoneal Mezotelyoma

Hastalık için 5-20 yıllık süre gerekir. Sigara içilmesi riski 50-90 kat artırır.

BĠSĠNOZĠS

Pamuk, keten , kenevir tozlarına maruz kalanlarda geliĢebilen akciğer hastalığı.

-Riskli iĢler

• Pamuklu tekstil

Çırçır,harman-hallaç, Tarak ,Vater,Çözgü

• Keten,Kendir ve kenevir fabrikaları.

Maruziyet süresi ; 5-6 yıl

Yükümlülük süresi:15 gün, 3yıl

BĠSSĠNOZĠS-

KLĠNĠK Semptomlar ; Göğüste sıkıĢıklık hissi , öksürük, hırıltı,

hafif nefes darlığı, ateĢ

Ġngiltere; 1963-66; % 26.9

1970 % 17.4

1980 % 3.9

BĠSSĠNOZĠS- KORUNMA

ĠĢe uygun olmayanlar:

Astım- KOAH – Ciddi Akciğer Hastalığı Sekelleri

Koruyucu Önlemler;

Aspirasyon, taban islaklığı ,kapalı çalıĢma

HĠPERTANSĠYON

Tanım: Sistolik (büyük) kan basıncının 140 mmHg, diastolik (küçük) kan basıncının ise 90 mmHg‟nın

üzerinde olmasına hipertansiyon denir. (Tansiyon yüksekliği)

Hipertansiyon dünyadaki eriĢkin nüfusun %26.4‟nü etkilemekte (972 milyon eriĢkin)

Hipertansiyon yılda yaklaĢık 7.1 milyon kiĢinin ölüme sebep olmaktadır.

%30 Hipertansiyon hastası, farkında değil.

%11 Hipertansiyon hastası olduğunun farkında, ancak tedavi almıyor.

%25 Tedavi alıyor, hipertansiyonu kontrol altında değil.

%34 Tedavi alıyor, hipertansiyonu kontrol altında (AKB <140/90 mmHg)

Türkiye‟de eriĢkin nüfusun % 33‟ü

(12 milyon eriĢkin) etkilenmekte.

Sayfa 92 / 114

ÇalıĢmalar, 31 yaĢ üzerinde 8.8 milyon kiĢide Ģiddetli hipertansiyona iĢaret etmekte.

Halen tedavi alan her 3 erkek ve 4 kadından

1 tanesinde kan basıncı kontrol altında.

GeliĢmiĢ batı ülkelerinde eriĢkin nüfusta %20-25 hipertansiyon sıklığı olduğu bildirilmektedir.

Yine geliĢmiĢ ülkelerde bu hastaların yaklaĢık yarısında tanı konabildiği sanılmaktadır.

Tanı konanların ABD‟de %27.4‟ünde, Almanya‟da %22,5‟inde yeterli etkinlikte tedavi yapılabildiği

bildirilmektedir.

Hipertansiyon en sık Kuzey Japonya‟da, en az ise Hindistan‟da görülmektedir.

HĠPERTANSĠYON NEDENLERĠ

Böbrekle ilgili sorunlar,

Hormonal sorunlar

Ġlaca bağlı sorunlar

Nörojenik sorunlar

Hamileliğe bağlı sorunlar (Gebelik)

DEĞĠġĠK ÇALIġMALARA GÖRE TÜRKĠYE‟DE ERĠġKĠN NÜFUSTA BAZI KRONĠK

HASTALIKLARIN SIKLIKLARI

HASTALIK %

HĠPERTANSĠYON (30 YAġ + ) 12.0 – 38.0

ĠSKEMĠK KALP HASTALIKLARI

(30 YAġ +) 3.0 – 6.6

DĠYABETES MELLĠTUS (20

YAġ+) 3.5 – 5.0

DEPRESYON (20 – 49 YAġ) 23.0 – 27.0

OSTEOARTRĠT (50 YAġ +) 25.5 – 38.8

ASTMA (20 YAġ +) 5.2 – 10.5

KRONĠK BRONġĠT (20 YAġ +) 7.1 – 17.7

Sayfa 93 / 114

HĠPERTANSĠYON OLUġUMUNU KOLAYLAġTIRAN FAKTÖRLER

Kalıtım

AĢırı tuz kullanma

YaĢ artıĢı (65 yaĢ üzeri)

Irk (Siyah ırk)

Cinsiyet

Stres

Serum kolesterol yüksekliği

Sigara

Diyabet

ġiĢmanlık

HĠPERTANSĠYONUN BELĠRTĠ VE BULGULARI

BaĢ ağrısı ( En sık rastlanan belirti)

BaĢ dönmesi

Bulantı

Kusma

Sersemlik

Bellek bozukluğu

Hiçbir yakınma olmayabilir!

Kalp, böbrek, beyin, göz ve koroner damarları etkileyerek bu organlara iliĢkin belirti ve bulguların

ortaya çıkmasına neden olur.

HĠPERTANSĠYONUN KOMPLĠKASYONLARI

Hipertansiyon hastaları tedavi edilmez ise:

- %50‟si Kalp hastalıklarından

Sayfa 94 / 114

- %33‟ü felçten ve

- %10-15‟i Böbrek yetmezliğinden ölür.

Sol kalp yetmezliği

Böbrek fonksiyon bozuklukları, böbrek yetmezlikleri

Göz dibinde pupil ödemi

Kanamalar

Körlük

Anevrizma

Beyin damarlarında hasar

Felç

Beyin kanamaları

HĠPERTANSĠYON TEDAVĠSĠNDE TAKĠBĠN ROLÜ ÇOK ÖNEMLĠDĠR !

Hastaya ilacını düzenli alması ve ilacını aldıktan sonra tansiyonunun nasıl etkilendiğini anlamak için

belirli aralıklarla tansiyonunu ölçmesinin önemini anlatma ÇOK ÖNEMLĠDĠR!

Hastanın kendini kötü hissettiği durumlarda ilaç alımından önce de kan basıncı kontrolünü yapması

çok önemlidir!

KAN BASINCI ÖLÇÜMÜ

Uygun ayarlanmıĢ ve geçerliliği gösterilmiĢ bir aletle

Oturur pozisyonda, kol kalp hizasında, kolu bir yere dayanmıĢ olarak

5 dakika dinlendikten sonra

Ölçümden önceki 30 dakika içinde sigara, kahve içilmemeli

Uygun boyutta manĢonla

En az 2 ölçüm yapılmalı

Ölçülen ve hedef KB değerleri sözlü yazılı olarak doktorunuza bildirilmeli.

Sayfa 95 / 114

ÖLÇÜM

ManĢonu, dirsek kıvrımının 3-4 cm üst kısmına, içindeki hava torbası kol atar damarını ortalayacak

Ģekilde ve, kola tam oturacak Ģekilde, yeterli sıkılıkta (ne sıkı, nede gevĢek) kola sarınız. Avuç açık

olmalı

TANSĠYONUMUZU ÖLÇTÜRMELĠYĠZ ÇÜNKĠ...

- Ülkemizde her 3 kiĢiden 1‟i hiç tansiyonunu ölçtürmemiĢ !

-Ülkemizde 18 yaĢ üstünde her 3 eriĢkinden 1‟inde hipertansiyon vardır.

-Ülkemizde hipertansiflerin çoğu (%60) durumun farkında değil; çoğu tedavi almıyor (%70) ve

çoğunun tansiyonu kontrol altında değildir (%92).

-Ülkemizde her 4 ölümden 1‟i hipertansiyonun kontrol edilmesi ile önlenebilir.

Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı

HĠPERTANSĠYONU ÖNLEMEK ĠÇĠN YAġAM TARZI DEĞĠġĠKLERĠ

Fazla kilolardan kaçınmak

Tuzu kısıtlamak

Fiziki aktiviteleri artırmak

Sayfa 96 / 114

Stresten uzak durmak

Hayvansal besinlerden kaçınmak

Bitkisel besinleri daha fazla tüketmek

Vitamin ve minerali yeterli almak

Alkol alımını kısıtlama ve sigaranın kesilmesi

Alkol kullanmayın ya da en aza indirin

Tuza dikkat edin

Et suları, soslar, salamuralar gibi

tuzlu ürünler yerine

Taze sebze ve meyveleri tercih edin

TUZ NEDEN BU KADAR ZARARLI?

TUZ (sodyum)

-Vücut da su tutuyor.

-ĠĢtahı artırıyor.

-Tansiyon yükseliyor.

-Tansiyon ilaçları etkisiz hale geliyor.

-Tansiyon yükselmesine bağlı beyin kanaması ve felçe yol açıyor.

-Damarlarda tansiyonun etkisi ile anevrizma, yırtılma riski oluyor.

-Böbrek yetmezliğine yol açıyor.

-Görmede bozulma, kemik erimesi...

SAĞLIKLI BĠR ĠNSAN GÜNDE NE KADAR TUZ ALMALI?

Tuz insan vücudunda pek çok fonksiyon için gerekli

Ama fazlası çok zararlı.

Günde en fazla 6 gr tuz veya günde 2400 mg sodyum almalıyız

Yani bir çay kaĢığı kadar!

ĠHTĠYACIMIZ = GÜNDE 4-6 GR TUZ

Bu miktar tüm gün boyunca alacağımız miktardır!

Gıdaların kendi özündeki tuz

Yemek piĢirirken katılan tuz

Sayfa 97 / 114

Sofrada ilave ettiğimiz tuz

TUZU FAZLA OLAN BESĠNLER

Zeytin, turĢu, salamura besinler, konserveler, tuzlanmıĢ balık, tütsülenmiĢ besinler, peynir,

salam,sucuk, sosis, ev salçası, soda, Ģalgam suyu,et suyu tabletleri, karbonat, kabartma tozu, hazır

soslar, ketçap, hardal, soya sosu, fast food ürünleri, tuzlu kuruyemiĢler.

YAĞLAR KONUSUNDA ÖLÇÜLÜ OLUN

Bitkisel Yağlar ( Mısırözü, Ayçiçek, Zeytinyağı tercih edin)

-Yağsız süt ürünlerini tüketin. (Yarım yağlı süt, yağsız yoğurt)

-Yağsız et ürünlerini tüketin. (Yağsız et, tavuk eti, balık)

-Kremalı pastalar ve katı yağ içeren yiyecekleri yemeyin.

OBEZĠTE ĠLE SAVAġ

Hipertansiyonluların % 60‟ı ideal vücut ağırlığından % 20 fazladır...

AEROBĠK EGZERSĠZ VE FĠZĠK AKTĠVĠTE:

Her gün (mümkünse) yaĢ için önerilen maksimal aerobik kapasitenin % 80‟ine ulaĢan, 30

dak/gün, fizik aktivite

Maksimal hedef kalb hızı : (220 – yaĢ)

Kan basıncını artırabilmesi nedeniyle izometrik egzersizden kaçınılmalıdır.

Sayfa 98 / 114

TEDAVĠDE ÖNLEMLERĠN FAYDASI

UYGULAMALAR YaklaĢık SKB Azalması

Kilo verme 5-20 mmHg/10 KG

Yeme alıĢkanlığı 8-14 mmHg

Tuz kısıtlaması 2-8 mmHg

Fizik aktivite 4-9 mmHg

Alkol 2-4 mmHg

TEDAVĠYĠ ZORLAġTIRAN FAKTÖRLER

Hastalar,

Hastalığını kabul etmemekte veya kabul etmeleri oldukça zaman almaktadır.

Hastalığın ömür boyu süreceğini kabulde zorlanmaktadırlar.

Ġlaçların düzenli alınması gerektiğini kabulde zorlanmakta ve tansiyon normale inince ilaçları

bırakmak istemektedirler

Ġlaçların karaciğer, böbrek gibi organlarına zarar vereceğini zannetmektedirler.

Sarımsak, maydonoz gibi bitkilerin tansiyonu düĢürdüğüne inanmak

Hipertansiyon tedavisinin ömür boyu süreceğini bilmemek

KomĢuların ilacını kullanmak

Her sorunun kaynağı kullanılan ilaç değildir

Kullandığınız ilacı iyi tanımalısınız

Doktorunuza danıĢmadan ilaç değiĢtirmeyin

Benim bünyem tansiyona dirençlidir.

KAN ġEKERĠ (GLĠKOZ)

Kanımızda belli miktarlarda Ģeker bulunmaktadır. (80-110 mg/dl)

Kan ġekeri, vücudun en önemli enerji kaynağıdır.

Ancak enerji olarak kullanılabilmesi için hücrelere geçmesi gereklidir.

Sayfa 99 / 114

Ġnsülin Hormonu: kan Ģekerinin, kandan ayrılarak hücre içine girmesini sağlamaktadır. Böylelikle kandaki

Ģeker düzeyi azalmıĢ olur. Ayrıca yediğimiz bazı besinler de Karbonhidrat (ġeker) içerirler. Karbonhidrat

içeren bu besinler vücutta mide ve ince bağırsaklarda parçalandıktan sonra, kana geçer ve KAN ġEKERĠNĠ

oluĢturur.

KAN ġEKERĠ AYARINI OLUġTURAN 2 ÖNEMLĠ UNSUR;

1. Öğünde besinlerle alınan karbonhidrat miktarı

2. Ġnsülin hormonunun miktar ve iĢ görme gücü açısından yeterliliğidir.

DĠYABET

Diyabet, vücudumuzda pankreas adlı organın yeterli miktarda insülin hormonu

üretmemesi ya da ürettiği insülin hormonunun etkili bir Ģekilde kullanılamaması durumunda geliĢen ve ömür

boyu süren bir hastalıktır.

Sonuç olarak kiĢi, yediği besinlerden kana geçen Ģekeri yani glukozu kullanamaz ve kan Ģekeri yükselir.

(HİPERGLİSEMİ)

Kan Ģekeri normal düzeyleri

• Açlık Ģekeri : 80-110 mg/dl (açken)

• Tokluk kan Ģekeri : <140 mg/dl (ilk lokmadan 2 saat sonra)

• HbA1c: < %6,5 (3 aylık kan Ģekeri)

Tıbbi Beslenme BAġARILI DĠYABET TEDAVĠSĠNĠN TEMEL ÖĞESĠDĠR.

Diyabette diyet tedavisinin (TBT) amaçları

Glisemiyi normale yakın düzeylerde tutmak,

Hipo ve hiperglisemileri önlemek

Ġdeal vücut ağırlığını sağlamak ve korumak

Komplikasyonları önlemek

Hastaya yeterli ve dengeli beslenme alıĢkanlığı kazandırmak

YaĢam süresini uzatmak, yaĢam kalitesini yükseltmek

BESĠNLERĠMĠZ NELERDEN OLUġUYOR?

Yediğimiz besinler:

karbonhidrat

protein

yağ

vitamin, mineral

su ve posa

gibi besin öğelerini içerirler.

Karbonhidratlar: Vücudun enerji kaynağı

Proteinler : Vücudun yapı taĢları

Yağlar : Depo enerji, hormon vb görevler

Vitamin ve Mineraller : ÇeĢitli mekanizmalarda elzem görevleri vardır.

Su : YaĢamsal fonksiyonlarda görev alır.

KARBONHĠDRAT, PROTEĠN VE YAĞLAR KAN GLĠKOZ DÜZEYĠNĠ NASIL ETKĠLER?

• Karbonhidratlar, kan Ģekeri düzeyini etkileyen en önemli besin öğeleridir.

• Proteinler ve yağlar kan Ģekerini ciddi Ģekilde yükselmesine sebep olurlar.

KARBONHĠDRATLAR KAN ġEKERĠ DÜZEYĠNĠ NASIL ETKĠLER?

• Öğünlerden sonra, öğünde alınan karbonhidrat miktarına bağlı olarak kan

Ģekeri yükselir.

Sayfa 100 / 114

• Unutulmaması gereken önemli bir nokta; kan Ģekerinin yükselmesine gereğinden fazla miktarlarda

karbonhidrat içeren besin tüketiminin yol açmasıdır.

POSA (KEPEK) KAN GLĠKOZ DÜZEYĠNĠ NASIL ETKĠLER?

Posa, sindirilemeyen besin öğesidir. Posası yüksek bir menüde, besinlerin barsaklarda sindirimi yavaĢlar,

dolayısı ile besinlerdeki Ģekerin kana geçiĢi yavaĢ

olur. Böylelikle kan Ģekeri yükselmeleri engellenmiĢ olur.

Neler POSA Ġçerir?

Kepek, rafine olmayan tahıllar

Kurubaklagiller

Sebze ve meyveler

Bol yeĢillik salatası,

Kabuklu meyveler

Posa ayrıca kolesterolü de düĢürmeye yardımcıdır.

BESĠN GRUPLARI

• Süt ve Yoğurt Grubu

• Et, peynir ve Yumurta Grubu

• Ekmek ve Benzeri Besinler Grubu

• Meyve Grubu

• Sebze Grubu

• Yağ Grubu

• Tatlı Grubu

Karbonhidrat Ġçeren Besinler

Tatlılar ve ġekerler

Tahıllar (Buğday unu, mısır, pirinç, bulgur,ekmek, makarna, yufka, galeta vb…)

Kuru Baklagiller (Nohut, mercimek, kuru fasülye)

Meyveler

Süt ve Yoğurt

Sayfa 101 / 114

HĠPOGLĠSEMĠ

• Terleme, Titreme

• Açlık hissi

• TaĢikardi

• Çarpıntı

• Anksiyete

• Solukluk

• Bulantı

• Hipotermi

• Konsantrasyon güçlüğü

• BaĢağrısı

• Bulanık-çift görme

• Afazihemipleji , parestezi(uyuĢukluk)

• DavranıĢ değiĢiklikleri

• Kortikal körlük

• Konvulzyonla

• KOMA

Diyabetiklerde Egzersiz

• Fizyolojik etki yaratacak

• Haftada en az 3 gün, 30 dk/gün

– Egzersize 5-10 dk ısınma hareketleri ile baĢlamalı

– Orta yoğunlukta olmalı

– Sonunda 10-15 dk‟lık soğuma egzersizleri ile tempo azaltılarak

tamamlanmalı

• Ġdeal sporlar: aerobik, bisiklet çevirme, yüzme

Sayfa 102 / 114

MESLEKĠ BEL AĞRISI

En sık bel ağrısı nedenleri Sık olmayan bel ağrısı nedenleri

1- Kas sıkıĢması ve spazm

2- Disk incinmesi veya dıĢa kayması

3- Diskin fıtıklaĢması

4- Akut incinmeler ve burkulmalar

5- Kronik incinmeler ve burkulmalar

6- Eklem sertliği

7- Osteoartrit

1. Doğum defektleri

2. Metabolik değiĢiklikler veya problemler

3. Enfeksiyon

4. Tümör

5. Psikosomatik problemler

Stres,dengesiz ve hatalı beslenme,sigara var

olan bel problemlerini daha kötü hale getirir.

Omurganın 3 temel görevi;

1. Bedenin yapısını korumak ve hareket kabiliyetine izin vermek

2. Omuriliği (spinal kord) korumak

3. Darbeleri hafifletici etki göstermek.

Bel ağrısı geliĢimiyle iliĢkili mesleki risk faktörleri:

(1) Malzemelerin elle tutulması sırasında yapılan zorlayıcı hareketler: ağır yükleri kaldırma, itme veya

çekme gibi.

(2) Kötü postür: fleksiyon, lateral bükülme, aksiyal dönme, uzun süreli sabit bir pozisyonda durma gibi.

Sayfa 103 / 114

(3) Tüm vücut vibrasyonu: vibrasyon üreten bir platformda veya ortamda uzun süre kalma.

(4) Psikolojik veya psikososyal stres

(5) Kayma ve düĢmeler.

Bel ağrısının sık olarak gözlendiği çalıĢma alanları:

- Ağır vasıta sürücüleri,

- HemĢire ve hasta bakıcılar,

- Çöp toplayıcılar,

- Depocular,

- Mekanik iĢlerinde çalıĢanlar.

BEL AĞRISININ ÖNLENMESĠ ĠÇĠN ÖNERĠLER

Mühendislik Önlemleri (en etkili yöntem):

1. Kaldırılan cisimlerin ağırlığının azaltılması.

2. Eğer yükün ağırlığı azaltılamıyorsa iĢçinin uyguladığı kuvveti azaltacak biçimde mekanik yardım

sağlanması.

3. Kaldırılacak cisimleri, kaldıracak kiĢinin dizi hizasına veya üzerine taĢıyarak yerden kaldırma

mesafesinin azaltılması.

4. ĠĢçinin yüke mümkün olduğu kadar ve önden yaklaĢmasını sağlayacak biçimde düzenleme

yapılması.

ÇalıĢma istasyonu düzenini değiĢtirerek veya mekanik donanım ekleyerek taĢıma mesafesinin azaltılması

Sayfa 104 / 114

Oturarak ÇalıĢma ve Sırt Ağrısı

Oturma;

- Ayak ve bacaklara uygulanan ağırlık etkisinin azalması,

- Kas aktivitesi azalımına bağlı olarak vücut enerji harcamasının azalması,

- Hassas el iĢleri için gövdenin stabilizasyonunun sağlanması

Temel dezavantajı;

- Omurga üzerindeki stresin artmasıdır.

Uzun süreli oturma bel ağrısı oranını artırır.

KiĢi oturduğunda;

Leğen kemiği geriye doğru döner, omurganın alt bölümünün normal öne doğru eğrisi düzleĢir.

Bu düzleĢme sonucunda:

- Diskin ön bölümünde sıkıĢma

- Diskin dıĢ bölümü üzerinde gerilme

- Diskler arası basınçta artma

- Apofizeal eklem ligamentlerinde gerilme

- Erektör spina kaslarında gerilme meydana gelir.

Sonuçta:

Diskin ve çevre dokuların beslenmesi olumsuz etkilenir.

Sayfa 105 / 114

Genel Öneriler:

1. Sandalye ve çalıĢma ortamı uzun süreli statik postürü engelleyecek biçimde tasarımlanmalı

2. Sandalye hem oturarak hem de ayakta çalıĢacak biçimde tasarımlanmalı,

3. Yürüyerek gidilecek bir baĢka yerde iĢin bir diğer bölümü yapılmalı.

4. Dönmek zorunda olanlar için döner sandalye, ince iĢ yapanlar için stabil sandalye.

5. ĠĢçi, denetimci, mühendis ve sağlık görevlisi iĢbirliği içinde olmalı.

6. Uygun programlar geliĢtirilmeli.

7. Ekip;

a. Sistemli olarak eldeki verileri gözden geçirmeli,

b. Hedefleri belirlemeli,

c. Ergonomik stresi önlemeye yönelik uygulamalar için kaynak dağılımını yapmalı,

d. Ergonomik müdahalelerle ilgili geliĢmeleri gözden geçirmelidir.

TÜTÜN ÜRÜNLERİ (TÜTÜN VE TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARI)

Dünyada en sık kullanılan/içilen/tüketilen tütün ürünü sigaradır. Sigara dışında da tütün ürünleri bulunmaktadır.

Farklı bölgelerde farklı ürünlerin kullanıldığı bilinmektedir. Örneğin; Türkiye’de son zamanlarda nargile de kullanımı

artan bir tütün ürünüdür. Burada sigara ve nargile kullanımı üzerinde durulmuştur.

Sayfa 106 / 114

Sigara Dumanı

(Ana Akım ve Yan Akım)

Ana akım; sigarayı içen kişi tarafından sigaradan nefes çekildikten sonra ağız ve burundan dışarıya üflenen dumandır.

Yan akım; içe çekilmeyen sigaranın ucundan çıkan dumandır. Sigara dumanından pasif etkilenimin ana kaynağıdır.

Yan akım, kansere neden olan maddeler açısından daha yoğundur, dolayısıyla ana akıma göre daha zehirli (toksik)

özelliktedir.

Yan akım, sigara dumanından pasif etkilenimin ana kaynağıdır. Ana akıma göre daha küçük cisimcikler (partiküller)

içerir; dolayısıyla, akciğer ve vücut hücrelerine daha kolay girer.

Sigara (ya da Tütün) Neden Bağımlılık Yapar?

Bağımlılığın en temel nedeni nikotindir.

Sigara Dumanından Pasif Etkilenim

Çocukların %40’ı, sigara içmeyen erkeklerin %33’ü, kadınların %35’i pasif etkilenim riski ile karşılaşmaktadırlar.

DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE TÜTÜN KULLANIMI

Dünyada her yıl 6 milyon kişi tütün kullandığı için ölmektedir. Sigara dumanından pasif etkilenim nedeniyle yılda

600.000’den fazla sayıda ölüm olmaktadır. Türkiye’de 2009 yılında öğrencilerin yarısı evlerinde ve %80’i de kamuya

açık kapalı alanlarda sigara dumanından pasif olarak etkilendiklerini belirtmişlerdir.

SAĞLIK RİSKLERİ

Akciğer Kanseri

Kanser gelişme riski; sigara içme süresi, günde içilen sigara sayısı, erken başlama yaşı, derin çekme, katran (“tar")

miktarı ile artar, kullanımı kesme süresi ile azalır. Sigara miktarı arttıkça risk katlanarak artmakta, sigarayı bıraktıktan

sonra risk giderek azalmaktadır.

KOAH

KOAH’a bağlı ölümlerin %90’ı sigara nedeniyledir.

Kanser

Sigara içimi kanser ölümlerinin %30’undan sorumludur. Akciğer, ağız-burun boşluğu, yemek borusu, gırtlak, mide,

pankreas, böbrek, üreter, rahim ağzı, yumurtalık, mesane (idrar kesesi), kolon, kan kanseri (AML)

Süregen (Kronik) Hastalıklar

Körlük-katarakt, ağız ve diş sağlığı sorunları, zatürre, damar kalınlaşması/yağlanması, üreme sistemi sorunları (kısırlık,

cinsel işlev bozuklukları)

Kalp ve Damar Hastalıkları

Kalp krizi ve İnme riski ARTAR!

Dumansız Tütün

Her türlü tütün ürünü HASTALANDIRIR ve ÖLDÜRÜR !

Sayfa 107 / 114

Sağlık Riskleri – Gebelik: Düşük ve erken doğum gibi riskler vardır.

Bebek ve Çocuklar

Kesin kanıt: Düşük doğum ağırlığı, Ani Bebek Ölümü Sendromu, Düşük akciğer kapasitesi, Akciğer enfeksiyonlarına

yatkınlık, Gelişme Geriliği, Yarık Damak, Orta kulak iltihabı, Öksürük, hırıltılı solunum, Yetersiz akciğer işlevleri, Alt

solunum yolu hastalıkları, Astım alevlenmeleri

Anlamlı kanıt: Lenf Kanseri, Kan Kanseri, Beyin tümörü, Astım

Nargile

Nikotin nedeniyle bağımlılık yapar. Nargile içiminde içe çekilen duman miktarı bir sigaradan içe çekilen duman

miktarından çok yüksektir. Bu nedenle nargile içiminin bir seansında kişi 100 ve daha fazla sayıda sigara dumanına

eşdeğer bir zarar görür.

Üçüncü El Sigara Dumanı

Ortamda sigara içildiğinde, duman ve içeriği saçta, deride, halı-mobilya-oyuncak gibi yüzeylerde bulunur. Bu

maddeler ortamda bulunanlar tarafından solunarak, vb. zarar verir. Daha hızlı ve sık solunum nedeniyle bebekler

erişkinlere göre 20 kat daha fazla risk altında !

KORUNMA

Sigara Bırakıldığında:

20 dakika> Kan basıncı ve kalp hızı düşer.

12 saatte> Kandaki karbon monoksid seviyesi normale iner.

Dolaşım ve solunum işlevleri iyileşmeye başlar.

3 ayda> Öksürük azalır, daha rahat nefes alınır.

9 ayda> Kalp hastalığına yakalanma riski yarı yarıya azalır.

1 yılda>Ağız, gırtlak, yemek borusu, idrar kesesi kanserlerine

yakalanma riski yarı yarıya azalır.

5 yılda> Akciğer kanserinden ölme riski yarı yarıya azalır.

Rahim ağzı kanseri ve inme riski ise 5 yılın sonunda normale

döner.

10 yılda>. Nefes borusu ve pankreas kanseri riski de azalır.

15 yılda> Kalp hastalığına yakalanma riski sigara içmeyen birisi ile eşitlenir.

Sayfa 108 / 114

TÜTÜNLE MÜCADELE

Türkiye’de neler oldu ? Slogan: ‘Tütün dumansız’ Türkiye

İlk kanun 1996, Kanun revizyonu; 2008 (4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve

Kontrolü Hakkında Kanun)

İl Tütün Kontrol Kurulları kuruldu. Denetim ekipleri oluşturuldu. Sigara Bırakma Poliklinikleri açıldı.

Alo 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı hizmete girdi.

Sayfa 109 / 114

Sayfa 110 / 114

NOT

Sayfa 111 / 114

Doküman No PRS14.F06

İLK Yayın Tarihi

Rev.Tarihi /Rev.No.:

Sayfa No : 1 / 1

Eğitimin Adı : ......................................................................................

Eğitim Tarihi : ......................................................................................

Katılımcı Adı/Soyadı: ......................................................................................

Bölüm : ......................................................................................

Çok iyi : 5 Ġyi : 4 Yeterli : 3 Gelişmesi Gerekir : 2 Yetersiz : 1

EĞĠTĠM AYRINTILARI 5 4 3 2 1

Eğitimin içeriği amaçlara uygundu

Örnekler öğrenmeme yardımcı oldu

Eğitim süresi yeterli idi

Eğitim notları uygundu

Görsel araçlar öğrenmeme yardımcı oldu

EĞĠTMEN 5 4 3 2 1

Katılımı teşvik etti

Tüm sorularımı yanıtladı

Sunuş standardı yüksekti

Konuya hakimiyeti yüksekti

EĞĠTĠM YERĠ VE SÜRESĠ 5 4 3 2 1

Eğitim tarihi uygundu

Eğitim öncesi bilgilendirme yeterli idi

Eğitim Ġçin Fiziksel ortam iyiydi

Eğitimin en faydalı bölümleri :

Eğitimde Eksik bulunan hususlar :

Düşünce ve Önerileriniz :

Bu eğitim size katkı sağladı mı ?veya diğer eğitim ihtiyaçlarınız:

Verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederiz.

TKĠ ELĠ MÜDÜRLÜĞÜ-SO MA

EĞĠTĠM ANKET FORMU

PRS14.F06

Sayfa 112 / 114

Sayfa 113 / 114

Sayfa 114 / 114

Bu ders notunun hazırlanmasında katkısı bulunan

Denizhan OSGB

ĠĢ Güvenliği Uzmanı

Okan AKHAN Ġle

ĠĢyeri Hekimi

Dr. Ahmet NAMLISARAÇ’a

TeĢekkür ederiz.