Ege Bölgesi Sanayi OdasıMeclis Toplantısı

Prof. Dr. Nüket YETİŞ

TÜBİTAK Başkanı

26 Ekim 2009, EBSO - İZMİR

Bilim Teknoloji Yenilik ve Rekabet Gücü

2

Kapsam

• TÜBİTAK Ege Bölgesi Sanayicilerine Nasıl Destek Sğlayabilir?

• Türkiye ve Ege Bölgesi’nde Bilim Teknoloji, Yenilik Alanında 2002-2007 Yılları Arasındaki Gelişmeler

• Türkiye ve Ege Bölgesi’nin Potansiyeli, 2009 ve Sonrası

3

Ar-Ge ve Yenilik

“Ar-Ge, parayı bilgiye dönüştürmek iken;

Yenilik, bilgiyi paraya dönüştürmektir.”

Esko Aho, Finlandiya Eski Başbakanı

4

Bilginin Kg. Fiyatları

Beton 1 sent

Çimento 5 sentDemir-Çelik 50 sent

Alüminyum 1,5 dolar

Otomobil 10 dolar - 100 dolar

Yolcu Uçağı 100 dolar - 1.000 dolar

Savaş Helikopteri 2.000 dolar - 3.000 dolar

Savaş Uçağı 10.000 dolarUydu 100.000 dolar

5

Bilgi ve Teknoloji Temin Seçenekleri

• Mevcut Teknoloji/Bilgi Birikimini Kullanma

• Teknoloji Transferi

• Teknoloji Üretimi

6

Teknoloji Temin Seçeneklerinin Kârlılığı

8080

6060

4040

2020

00

Türk Lirası

0 1 5 10 15 20 25YılYıl

Teknoloji Üretimi

Teknoloji Transferi

Mevcut Teknoloji

7

Bilim, teknoloji ve yenilik,günümüzde

ekonomik,sosyal ve çevresel

sorunların çözümü ve

sürdürülebilir gelişim için

anahtar niteliğindedir.

8

Bilim, Teknoloji, Yenilik ve Sosyal Refah

Geliştirme Yenilik

Üni

vers

itele

rK

amu

Ara

ştırm

a En

stitü

leri

Firm

a La

bora

tuva

rları

Rek

abet

Güc

üİs

tihda

mR

efah

Öde

mel

er D

enge

si Yaşa

m K

alite

si

Araştırma Pazar

Firma

Fikirler

Fikirler

Proj

eler

Fi

kirle

r

Mal ve

Hizm

etler

Firmanın yeni pazarı

Firmanın mevcut pazarı

Diğer firma pazarları

Kaynak: Chesbrough et al.”Open Innovation: Researching a New Paradigm (Oxford, 2006)

9

Ar-Ge Harcaması GSYİH İlişkisi (2007)

10

TZE Ar-Ge Personeli GSYİH İlişkisi (2007)

11

Ar-Ge Harcaması*

* 2008 sabit fiyatlarıyla, Kaynak: TÜİK, DPT

2002-2007 arasında 2.7 katına çıktı.

12

Finans Kaynağına Göre Ar-Ge Harcaması

961

3100

2008 Sabit Fiyatlarıyla, Kaynak: TÜİK, DPT

Özel sektörün payı ilk kez kamu payını geçti.

13

Gerçekleştiren Sektörler Bazında Ar-Ge Harcamaları**

.** 2008 Sabit Fiyatlarıyla, Kaynak: TÜİK, DPT

674

2640

Özel sektör Ar-Ge harcamaları5 yılda 4 katına çıktı.

14

Sektör 2002 2007 ABD2006

AB272006

TR 2013 Hedefi

Yüksek Öğretim 64 48 14 22 26

Özel Sektör 29 41 70 63 60Kamu 7 11 11 14 14

Sektörler Bazında Ar-Ge Harcamaları Oranı (%)

Kaynak: TÜİK, OECD

Sektörlerin Ar-Ge harcamaları payı AB değerlerine yaklaşıyor.

15

Özel Sektör Ar-Ge Personeli

Özel sektör Ar-Ge personeli5 yılda 4 katına çıktı.

16

TÜBİTAK“Sizlere”

Nasıl yardımcı olabilir?

BilgiBilgi

TeknolojiTeknolojiAraştırmaAraştırma

ParaParaYöntemYöntem

17

TÜBİTAK Başkanlığı

ULAKBİM

TÜBİTAK Gebze YerleşkesiTÜBİTAK Savunma Araştırmaları

Enstitüsü (SAGE)

TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Enstitüsü (UZAY)

Ar-Ge Birimleri

Destek Programları

ULUSAL Gözlemevi (TUG)ATAL / BUTAL

Sanayi Destek (TEYDEB)

Ar-Ge Kolaylık Birimleri

Akademik Ar-Ge (ARDEB)

Bilim İnsanı Destekleri

Uluslararası ProjelerBilim Toplum Destekleri

TÜBİTAK Birimleri ve Enstitüleri

18

TÜBİTAK Gebze Yerleşkesi

MARMARA Teknokent A.Ş.

Marmara Araştırma Merkezi (MAM)

Ulusal Elektronik Ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü (UEKAE)

Ulusal Metroloji Enstitüsü (UME)

Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü (TÜSSİDE)

Ar-Ge Birimleri

Teknolojik Kolaylık Birimi

19

TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi

BilgiBilgi

TeknolojiTeknolojiAraştırmaAraştırma

YöntemYöntem

20

TÜBİTAK“Sizlere”

Nasıl yardımcı olabilir?

BilgiBilgi ParaParaYöntemYöntem

21

TÜBİTAK Sanayi Destekleri

• Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı – TEYDEB

• Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) – ARDEB

• Uluslararası İşbirlikleri ve Destek Programları

22

TÜBİTAK TEYDEB

• Özel sektör kuruluşlarının araştırma ve teknoloji geliştirme projelerine mali destek verir.

• Sanayi kuruluşlarının kendi aralarında, üniversitelerle ve araştırma kurumlarıyla ulusal/uluslararası işbirliği yapmalarına katkıda bulunur.

• Desteğin %25’i DTM, %75’i TÜBİTAK bütçesinden sağlanır.

Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı

23

TÜBİTAK TEYDEB Destek Programları

• 1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme P.

• 1503 Ar-Ge Proje Pazarı Destekleme P.

• 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek P.

• 1508 Teknogirişim Destekleme P.

• 1509 Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme P.

*2007’de başlatıldı. Sadece TÜBİTAK kaynağı.

24

1508-TEKNOGİRİŞİM 1507-KOBİ AR-GE 1501-SANAYİ AR-GE

Fikrim var!

Firmamı Kurdum!

Artık Ar-Ge yapabiliyorum

Ar-Ge ileyeni ufuklar

7. Çerçeve Programı

EUREKA

Uluslararası İkli ve Çoklu

İşbirlikleri1503-PROJE PAZARLARI

TÜBİTAK TEYDEB Destek Programları

25

Desteklenen Ar-Ge ve Yenilik Aşamaları

26

TÜBİTAK TEYDEB’e Başvuru Süreci

Proje Başvurusu

TEYDEB Değerlendirmesi(Uzman ön değerlendirmesi)

Hakem Değerlendirmesi

(Konu ve bütçeye göre 2-5 uzman

araştırmacı hakem)

AGY100

27

Değerlendirme Süreci

Teknoloji Grubu Komitesi Toplantısı

Red Kabul

Hakem Raporları

TEYDEB Uzman değerlendirmesi

Sözleşme

AGY200

28

Ödeme Süreci

TEYDEB Uzman Değerlendirmesi Destek oranının ve miktarının tespiti

İzleyici RaporuAGY400

Dış Ticaret Müsteşarlığı uygunluk görüşü (1501)

Firmaya ödemeninyapılması

(1507) (1508)

31

TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge ve Yenilik Destekleri

31

Desteklenen Proje Sayısına Göre DağılımDesteklenen proje yok

< 10

10 – 150

150 – 600

32

TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge ve Yenilik Destekleri

32

Desteklenen Proje Sayısına Göre DağılımDesteklenen proje yok

< 10

10 – 50

50 - 700

700 - 1500

33

TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge ve Yenilik Destekleri

33

Desteklenen Proje Bütçesine Göre DağılımDesteklenen proje yok

< 50.000 TL

50.000 TL – 500.000 TL

500.000 TL – 50.000.000 TL

34

TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge ve Yenilik Destekleri

34

Desteklenen Proje Bütçesine Göre DağılımDesteklenen proje yok

< 1.00.000 TL

1.000 TL – 10.000.000 TL

10.000.000 TL – 200.000.000 TL

200.000.000 TL – 300.000.000 TL

35

1995-2008 TÜBİTAK TEYDEB’e Önerilen Projeler

%22,6

%54,7

%13,7%3,5 %3,7

%0,3

%1,5

36

%26,6

%60,2

%10,1%1,7 %0,8

%0,1

%0,5

1995-2008 TÜBİTAK TEYDEB Destek Tutarı

37

TÜBİTAK TEYDEB Desteklenen Proje sayısı

2009 Proje Sayısı Öngörüsü 1670

38

Ege TürkiyeProje Sayısı 3,7 kat 3,9 kat

2000-2008 arasında

Ege Bölgesine TÜBİTAK TEYDEB Desteği*

15.Ekim 2009 itibariyle 183

39

TÜBİTAK TEYDEB Hibe Destek Tutarı

2009 Hibe Destek Öngörüsü 340 milyon TL

40

Ege Bölgesine TÜBİTAK TEYDEB Desteği*

Ege TürkiyeDestek tutarı 10,3 kat 5,3 kat

2000-2008 arasında

15 Ekim 2009 itibariyle 29 milyon TL

41

TÜBİTAK-TEYDEB Proje Sayısı (2000-2008)

% 10

42

% 9

TÜBİTAK-TEYDEB Destek Miktarı (2000-2008)

43

Ege Bölgesindeki Dağılım* (2000-08)

Türkiye genelindeki %10’un dağılımı* Proje Sayısı

44Türkiye genelindeki %9’un dağılımı

Ege Bölgesindeki Dağılım* (2000-08)

* Destek Miktarı

45

2000-2008 Arasında En Fazla TÜBİTAK-TEYDEB Desteği Alan İlk 10 Kuruluş

1 TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş.

2 PLATFORM AR-GE TASARIM VE TİC. A.Ş.

3 ASELSAN ELEKTRONİK SAN. VE TİC. A.Ş.

4 FORD OTOMOTİV SAN. A.Ş.

5 ARÇELİK A.Ş.

6 NORTEL NETWORKS NETAŞ TELEKOMÜNİKASYON A.Ş.

7 TUSAŞ MOTOR SANAYİİ A.Ş. (TEİ)

8 VESTEL BEYAZ EŞYA SAN. VE TİC. A.Ş.9 ALVERA GIDA VE KİMYA SAN. VE TİC. A.Ş.

10 OYAK RENAULT OTOMOBİL FAB. A.Ş.

İlk 10 Kuruluş: Türkiye

46

2000-2008 Arasında En Fazla TÜBİTAK-TEYDEB Desteği Alan Ege’den İlk 10 Kuruluş

1 VESTEL BEYAZ EŞYA SAN. VE TİC. A.Ş.

2 BMC SAN. VE TİC. A.Ş.

3 VESTEL ELEKTRONİK SAN. VE TİC. A.Ş.

4 INDESIT COMPANY BEYAZ EŞYA SAN. VE TİC. A.Ş.

5 MEGATEK MÜHENDİSLİK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

6 VESTEL KOMÜNİKASYON SAN. VE TİC. A.Ş.

7 NETSİS YAZILIM SAN. VE TİC. A.Ş.

8 VESTEL DİJİTAL ÜRETİM SAN. A.Ş.

9 DELPHİ OTOMOTİV SİSTEMLERİ SAN. VE TİC. A.Ş.

10 GÜNKOL GÜNEŞ ENERJİSİ VE KLİMA SAN. A.Ş.

İlk 10 Kuruluş: Ege

47

Alüminyum Alaşımlı Jantların Tasarımında Darbe Testi Benzetimi

TÜBİTAK Destek Miktarı: 150 bin TL

Ekonomik Katma Değer ve Sosyal Kazanımlar:

• Firma darbe testlerini Bilgisayar Destekli Tasarım Uygulaması ile sayısal ortamda gerçekleştirmeye başladı, tasarım faaliyetlerini hızlandırdı.

• Güzel bir Üniversite-sanayi işbirliği örneği.

• Proje sayesinde firmanının büyük otomotiv firmalarından iş almasında rekabet gücü artmıştır.

CMS JANT ve MAKİNA SANAYİ

48

Beyaz Eşya Ürünleri İçin Termoform Yöntemi İle Polimerik Kapı Üretimi

TÜBİTAK’ın Destek Miktarı: 175 bin TL

Ekonomik Katma Değer ve Sosyal Kazanımlar:

• Proje ile beyaz eşya kapılarının üretiminde kullanılan çelik saçlara alternatif bir polimerik malzeme üretim teknolojisi geliştirilmesi.

• Proje ile geliştirilen teknoloji ile firmanın yurtiçi-yurtdışı pazarlarda pazar payı artmıştır.

VESTEL BEYAZ EŞYA SANAYİ

49

Otomatik İndigo Ölçüm Sistemi GeliştirilmesiTÜBİTAK’ın Destek Miktarı: 260 bin TLEkonomik Katma Değer ve Sosyal Kazanımlar: • Blue Jean denim kumaşları üretiminde tekrarlanabilir

kalitede renk eldesi sağlamaya yönelik kalite yükseltici ve maliyet düşürücü bir sistem;

• İndigo boyama banyoların içerisindeki parametreleri ölçecek otomatik ölçüm sistemi,

• Mekanik, pnömatik, kimyasal sistemlerin tasarım ve üretimi

• Elektronik denetim modülleri tasarım ve üretimi,• Denetim ve izleme yazılımlarının geliştirilmesini• Operatör terminallerininin tasarım ve üretimi

ÇAĞIL ELEKTRONİK

50

Unichain Tedarik Zinciri Yönetim SistemiTÜBİTAK’ın Destek Miktarı: 510 bin TL

Ekonomik Katma Değer ve Sosyal Kazanımlar:

• Tedarik zinciri yönetim sistemi yazılımı geliştirmek

• Yazılım, başta tütün sektörü olmak üzere gıda ve hızlı tüketim malları sektörlerine yöneliktir.

• Firma, proje kapsamında geliştirdiği yazılımı uygulamak üzere 3 tütün mamülü üreticisiyle anlaşmıştır.

UNIVERA BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ

51

Düz Panel Ekranlı TV Görüntü Kalitesinin İyileştirilmesi (Pixellence)

VESTEL Elektronik A.Ş.

TÜBİTAK’ın Destek Miktarı: 713 bin TL

Ekonomik Katma Değer ve Sosyal Kazanımlar: Yerli Tasarım sonucu elde edilen üretim büyüklüğü; Firmanın kar marjlarının yükselmesine, marka bilinirliliğinin artmasıYerli Üretim sayesinde oluşan ek katkı; İhracat artışı, AR-GE tabanlı teknolojik ve bilimsel altyapı oluşmasıÜretim ve mühendislikte sağlanan istihdam; 30 kişilik bir doktoralı ve yüksek lisanslıAr-Ge grubu Yenilikçi ürün ile sağlanan Pazar payı; Proje ile Yurtiçi Pazar payında %60 artış , Japonya, Almanya, Finlandiya, Hindistan vs. Fikri Haklar ve Üniversite Sanayi İşbirliği; 30’un üzerinde patent başvurusu, yurtiçi/yurtdışı üniversite işbirliği Markalaşma; Pixellence

52

Netsis İnternet Tabanlı ERP Ürünleri Öncü Ve Temel Paketleri

NETSİS YAZILIM SAN. VE TİC. A.Ş.

TÜBİTAK’ın Destek Miktarı: 1.3 milyon TL

Ekonomik Katma Değer ve Sosyal Kazanımlar: Geliştirilecek yazılımın, sahip olduğu teknolojik yenilikleri, ülke mevzuatına uygun olması, rakiplerine göre düşükmaliyetli olması nedeniyle firmanın iç pazar payında %10-15 artış sağlaması ve önemli bir yurt dışı satış oranı (gelirinin %50si) yaratması hedeflenmiştir.

53

Hurda Metal Balyalama ve Kesme Makinası

BİRİM MAKİNA SAN. VETİC. LTD. Ş.

TÜBİTAK’ın Destek Miktarı: 419 bin TL

Ekonomik Katma Değer ve Sosyal Kazanımlar: İşlenmemiş durumda çok yer kaplayan hurdanın balyalama ve kesme işlemi ayrı ayrı makinalarda değil, tasarlanan sistemle Hurda Metal Balyalama ve Kesme Makinası ile bu iki işlemin aynı makinada toplanması

yurtiçi satışlarında yıllık 10 milyon $, yurtdışı satışlarında 5 milyon $ gelir artışı

54

Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB)

TÜBİTAK ARDEB

Yeni bilgiler üretilmesi, bilimsel yorumların yapılması veya

teknolojik problemlerin çözümlenmesi için bilimsel esaslara uygun olarak yapılan çalışmaları ve ülkemizin uluslararası

pazarlardaki rekabet gücünün artırılması amacı ile

ileri teknoloji uygulamalarına yönelik projeleri, öncelikli alanlar çerçevesinde destekler.

55

• Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı(1001)

• İşbirliği Ağları ve Platformları Kurma Girişimi Projeleri Destekleme Programı -İŞBAP (1301)

• Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı – KAMAG, SAVTAG (1007)

• Patent Başvurusu Teşvik ve Destekleme Programı (1008)

TÜBİTAK ARDEB Destek Programları

56

Ar-Ge ve Yeniliğe Dayalı Kamu Tedariği

Müşteri(Kamu

Kurumları)

Müşteri Talebi

Proje Başvurusu

Müşteri İhtiyacı

%100proje desteğive %10 genel gider payı

Üniversite

DisiplinlerarasıKonsorsiyumlar

Proje YürütücüleriKamu Ar-GeSanayi

ProjeÖnerisi

57

TÜBİTAK 1007-KAMAG Programı Uygulama Süreci

Proje Başvurusu

Projenin İzlenmesiProjeninYürütülmesi

Projenin Değerlendirilmesi

Müşteri Kurum

(M)

Proje Yürütücüsü Kuruluş

(Y)TÜBİTAK

(T)

Proje Sonuçlarının Uygulanması

Projenin TamamenSonuçlanması

Projenin Değerlendirme ve Yürütülme Safhası

Proje Sonuçlarının Uygulanma Safhası (PSUP)

Uygulamanın İzlenmesi

ProjeninSonuçlanması

T T T

TT

M

M M

M

Y

Y Y

58

TÜBİTAK Uluslararası Destek Programları

• İkili İşbirliği

• Çok Taraflı İşbirliği

• Avrupa Birliği Çerçeve Programları

59

İkili İşbirliği

TR DE

FRTR

….TR

20 ülkeden 24 kuruluş

Bilim ve teknoloji alanında çeşitli ülkelerle hükümetlerarası ya da kurumlararası düzeyde imzalanan anlaşmalarla, • Ortak Araştırma projeleri• Ortak Bilimsel Toplantılar• Uzman Değişimleri • Çalışma Ziyaretleri

60

Almanya

Türk-Alman İşbirliği 2+2 Programı*Türkiye

=

Üst Destek Limit:

TÜBİTAK: 450.000 AvroBMBF: 450.000 Avro

Üniversite Sanayi

Üniversite Sanayi

+

+

2 + 2 Projesi

61

Çok Taraflı İşbirliği• Ülkemizin uluslararası kuruluşların ve bölgesel örgütlerin

faaliyetlerine aktif olarak katılması

• Devam eden programların izlenmesi

• Türk sanayinin ve bilim insanlarının faaliyetlere katılımı

COST

TRDEFR IT ??UK

EUREKA

TR FR SE DE ??UK

62

Çok Taraflı İşbirliği

- ICGEB- ECO- IEA

- OECD- NATO- UN- ICSU

- COST- ESF- EuroHORCS- EUREKA- EMBC

- BSEC

- OIC

63

EUREKA nedir?

• En az 2 ülkeden firmanın Ar-Ge işbirliği– 38 katılımcı ülke– Uluslararası işbirliği, Ulusal destek

(TÜBİTAK 1509 Programı)– Kısa sürede ticarileşebilecek

ürünlerin/hizmetlerin geliştirilmesi

Her yıl:Her yıl:

- 200 civarında Ar-Ge projesi - 500 Milyon Avro’nun üzerinde Ar-Ge hacmi

64

EUREKA Proje Ortaklıkları

(*) Haziran 2008 – Mayıs 2009 arası ortaklıkları kesinleşmiş proje sayısı.

Türkiye;• 2006-2007 dönemi: 38 ülke içinde 28. sıra• 2007-2008 dönemi: 38 ülke içinde 12. sıra

65

EUREKA Ar-Ge Projelerinden Örnekler

Elektromanyetik uyumluluk konusunda (EMC) uzman olmayan kişilerinde sistem

tasarımının ilk safhasında kolaylıkla kullanabilecekleri bir simulasyon aracı

geliştirmek.

Elektromanyetik uyumluluk için network aracı : E!4648 NET-EMC

Atalan Makina - İzmir

66

EUREKA Ar-Ge Projelerinden Örnekler

VESTEL-PVR-6000

Kişisel Video Kaydedici (PVR): E!4106 PVR IDTV

Vestel Elektronik, Cabot İzmir Yazılım Ve Donanım Tic. San. A.Ş.

Analog TV yazılımı ve dijital PVR yazılımının birlikte geliştirilmesi, test

edilmesi ve piyasaya sürülmesi.

67

• İlki 1984 yılında başladı.• AB’nin küresel lider olma projesi• Amacı ve bütçesi belli bir dönem için

tasarlanmış çok yıllı programlar • Amacı, bilimsel araştırma ve teknoloji

geliştirme kapasitesini artırmak ve sosyal ve ekonomik kalkınmayı sağlamak

• Ar-Ge’nin Şampiyonlar Ligi • 3-5 yıl sonrasının teknolojilerinin

geliştirilmesine destek verir.

AB Çerçeve Programları

68

AB Çerçeve Programlarının Bütçesi (Milyar €)

AB Çerçeve Programlarının Bütçesi (milyar €)

69

7.ÇP Yapısı – Özel Programlar

70

AB 6.-7. ÇP’de Ege Bölgesi Sanayinin Katılımı7. ÇP 6.ÇP

Başvuru Kazanan Başvuru KazananAfyon 1 0 0 0

Aydın 1 0 3 2

Denizli 0 0 2 0

İzmir 14 2 52 3

Kütahya 1 0 0 0

Manisa 1 0 3 0

Muğla 2 0 4 4

Uşak 0 0 0 0

TOPLAM 20 2 64 9

71

ÇP Projelerinden Örnekler

Sardes Nikel Madencilik

Nikel Üretim Yöntemlerinde Sanayi Akademi İşbirliği: NİCAL Projesi

Nikel madeninin üretiminde maaliyetlerin azaltılması için yeni teknik geliştirilmesine

yönelik Marie-Curie Sanayi – Akademi Ortaklığı Projesi

72

ÇP Projelerinden Örnekler

Leyal Gemi Söküm

Gemi Sökümünde Çevre Dostu ve Maliyet Verimli Teknikler:

SHİPDİSMANTL Projesi

Gemi sökümü ve geri dönüşüm süreçlerinde yenilikçi, çevre dostu,

maliyet verimli teknolojiler geliştirilmesi ve optimum

bir tesisin prototip tasarımı

73

Ar-Ge Teşvik Yasası

• En az elli tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge Merkezlerine,

• Kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projeleri yürütücülerine

• Rekabet öncesi işbirliği projeleri yürütücülerine,

• Teknoloji merkezi işletmelerine

• Teknogirişim sermaye desteklerinden yararlananlara,

Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri için çeşitli vergi teşvik ve istisnaları sağlandı.

74

Ar-Ge Teşvik Yasası• Ar-Ge harcamalarının yüzde 100'ü o yıl vergiden

düşülecek, ayrıca amortisman yoluyla daha sonraki yıllarda vergi matrahından indirilecek.

• 500'den fazla Ar-Ge personeli çalıştıran Ar-Ge Merkezlerinde her yıl, bir yıl önceye göre ek olarak yaptıkları Ar-Ge harcamalarının yarısı, ayrıca vergi matrahından düşülecek.

• Ar-Ge personelinin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin yüzde 80'i, doktoralı olanlarda ise yüzde 90'ı istisna kapsamında.

75

Ar-Ge Teşvik Yasası• Ar-Ge personeli sigorta primi işveren

hissesinin yarısı, 5 yıl süreyle bütçeden karşılanacak.

• Söz konusu faaliyetlerle ilgili düzenlenen kağıtlara damga vergisi istisnası.

• Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde bulunan işletmelerin kamu kurum ve kuruluşları, kanunla kurulan vakıflar ile uluslararası fonlardan aldıkları destekler Kurumlar Vergisi Kanununa göre vergiye tabi kazancın tespitinde dikkate alınmayacaktır.

767676

5746 Ar-Ge Teşvik Yasası Yasa, Mart 2008; Yönetmelik,

Temmuz 2008’de yürürlüğe girdi.

* Aktifleştirilen Ar-Ge harcaması 5 yıl içinde amortisman indirimi yoluyla tekrar matrahtan düşülür.

 Önce Sonra

Firma TGB Firma TGBPlanlanan harcama 100 100 100 100 Personel 60 60 60 60 Mal ve hizmet 40 40 40 40Gerçekleşen Harcama 100 88 85.4 83

777777

5746 Sayılı Kanunun EtkisiKanun Öncesi Kanun Sonrası

Firma Ar-Ge TGB Ar-Ge TGB

Planlanan Harcama 100 100 100 100 100

Personel Giderleri 60 60 60 60 60

Mal ve Hizmet Alımı 40 40 40 40 40

Gelir Vergisi İndirimi 0 0 12 9.6 12

İşveren S.P.İndirimi 0 0 0 5 5

Gerçek Ar-Ge Harcaması 100 100 88 85.4 83Satış geliri 200 200 200 200 200Vergi matrahı 100 100 112 115 117

Kurumlar vergisi indirimi 0 40 0 85 0

Amortisman indirimi(1. yıl)* 0 8 0 17 0

Tahakkuk eden vergi 20 10.4 0 2.4 0

Vergi sonrası kar 80 90 112 112.2 117

ArGe farkı (!) 0 10 32 32 37

787878

5746 Kanun ve TEYDEB Desteği Etkisi

Firma TGB Firma TGB

Planlanan Harcama 100 100 100 100

TÜBİTAK-TEYDEB Desteği (%50) 0 0 48 442

Gerçek Ar-Ge Harcaması 85 83 38 42

Satış geliri 200 200 200 200

Vergi sonrası kar 112 117 150 159

ArGe farkı (!) 32 37 70 79

Büyük Firma

797979

5746 Kanun ve TEYDEB Desteği Etkisi

Firma TGB Firma TGB

Planlanan Harcama 100 100 100 100

TÜBİTAK-TEYDEB Desteği (%75) 0 0 71 62

Gerçek Ar-Ge Harcaması 85 83 14 21

Satış geliri 200 200 200 200

Vergi sonrası kar 112 117 169 179

ArGe farkı (!) 32 37 89 99

KOBİ

80

Ar-Ge Vergi Teşviklerinden Yararlanma Durumu

  Mükellef Sayısı

Miktar (Milyon TL)

GELİR VERGİSİ (Ocak-Aralık 2008 Dönemi)

GVK'ya göre 52 4,2

5746 sayılı Kanuna göre 13 2,5

Toplam 65 6.7

KURUMLAR VERGİSİ

(Ocak-Aralık 2008 Dönemi)

K.V.K. Mad. 10/1-a’ya göre 261 515.7

5746 Sayılı Kanun Mad. 3’e göre 177 77,7

Toplam 438 593,4

GELİR VERGİSİ STOPAJI

(Mart 2009 Dönemi)

Doktoralı Olanlar 203 0,2

Diğerleri 9.736 4,1

Toplam 9939 4,3

Kaynak: Maliye Bakanlığı 80

81

İllere Göre Ar-Ge Merkezi Başvuruları*

* Haziran 2009 itibarıyla Kaynak: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

İl Başvuru Sayısıİstanbul 16Ankara 13İzmir 5Kocaeli 4Manisa 4Bursa 3Adana 2Eskişehir 2Sakarya 2Tekirdağ 2Bolu 1İzmit 1Yalova 1Toplam 56

81

828282

Türkiye’nin ve Ege Bölgesinin Potansiyeli;

2009 ve Sonrası......

838383

Türkiye’nin Ar-Ge Bütçesi* (% 2 hedefi için)

2013’te % 2’e çıkması için 25 milyar YTL

*2008-2013 arasında GSYİH’nın her yıl %7 büyüyeceği varsayımıyla Kaynak: TÜİK (2004-2007)

848484

Özel Sektörün Ar-Ge’ye Ayıracağı Fon Miktarı

2013’te 14 milyar YTL, 7 katı (%55)

*2008-2013 arasında GSYİH’nın her yıl %7 büyüyeceği ve özel sektör payının 2013 yılında %55’e ulaşacağı varsayımlarıyla. Kaynak: TÜİK (2004-2007)

858585

Ar-Ge Personeli İhtiyacı%2 hedefi için

Türkiye araştırmacı sayısında 2013’te 2006 yılı İspanya ve Kanada seviyelerinde olabilecek.

Kaynak: TÜİK (2004-2007)

8686

Bir Karşılaştırma...

86

İsveç Ege Bölgesi

Nüfus (2008) 9 milyon 9,4 milyon

PCT Başvuru Sayısı 3 544 (2008)

230* (2008)

Triadik Patent Sayısı 732 (2005)

TZE Araştırmacı Sayısı 55 729 (2006) 6 457**

TZE Ar-Ge Personeli Sayısı 78 715 (2006) 8 239**

TZE Ar-Ge Personeli/bin çalışan 17,8 (2006) 2,1 (2008)

Bilimsel Yayın Sayısı 22 053 (2007) 2 460 (2007)

* TPE’ye yapılan yurtiçi, Avrupa patent ve PCT başvurusu toplamı

Kaynak: CIA Factbook, WIPO, OECD, TÜİK, ISI, TPE, ARBİS

**ARBİS’e dayalı tahmin

8787

Sonuç...

87

GSYİH (Milyar SAGP $)İsveç 336Türkiye 891

Fert Başına Milli gelir (bin SAGP $)İsveç 336Türkiye 891

88

Ar-Ge ve Özgün Teknoloji ile zirveye...

Ar-Ge yapansanayici

Ar-Ge yapmayansanayici...

89

• Bilimsel Programlar UzmanıRıza Alparslan SEYMENTel: 0312 467 18 01riza.seymen@tubitak.gov.tr

Başkan YardımcısıDr. Mehmet DEMİRELTel: 0262 677 21 50mehmet.demirel@mam.gov.tr