effetti della cannabis sativa - m.marijuana-it.com della cannabis sativa - il...effetti della...
TRANSCRIPT
EFFETTIDELLACANNABISSATIVASULSISTEMANERVOSOCENTRALE
realizzatadailNADA
(Ancoral'usodellopseudonimoènecessariofinoachei"benpensanti"continuerannoagiudicarelacanapaanticameradell'eroinaeilvinolapanaceadituttiimali.Aspettandola
legalizzazione...)
1.IntroduzioneallaCannabiSativa
2.CenniStorici
3.Meccanismid’AzioneedEffetti
1.AspettiChimici
2.AspettiNeurofisiologici
3.AzionedelTHCsulSistemaNervosoCentrale
4.EffettiCollateralisull’Organismo
5.DipendenzaeTolleranza
4.UsiTerapeutici
5.MarijuanaeSicurezzaPubblica
Bibliografia
IMPAGINATAIL17APRILE1999.
1.INTRODUZIONEALLACANNABISSATIVALacanapaindiana,oCannabisindica,èunapiantaerbaceaappartenenteallafamigliadelleurticacee,originariadell’Asia,sièdiffusanelcorsodeisecoliquasidappertutto,superandoognitipodiavversitàambientali;èalta1-2metriedèmunitadifoglielungheefrastagliate.
ConfrontandoilsignificatodeiterminicheindicanoilnomedellapiantaneigruppilinguisticiIndoeuropeo,Finnico,Turco,eSemitico,èsemprepresentelaradice“kan”,conildoppiosignificatodi“erba”e“canna”.Ilsuffisso“bis”derivainvecedall’evoluzionelinguisticadeltermineebraico“bosm”edall’aramaico“busma”:odoroso,dalbuonprofumo,aromatico.
LaCannabisèunapiantadioica,ovveroesistonoseparatamenteilmaschio(cheproduceilpolline)elafemmina(fecondata,producefioriosemi).Soloinambientiparticolarmenteostili(oppureperviadiforzatureopernecessitàdicoltivazione)possiamotrovareinfiorescenzemaschiliefemminilisullastessapianta.
Accompagnadasemprelastoriadell’uomoedèstatasemprealcentrodipolemichepiùomenoaccesefinoaigiorninostri,edancoraadessogliaddettiailavorisonoperplessi,emoltevoltedivisi,sugliusichelesipossonoattribuire.
2.CENNISTORICIL’anticopreparatochiamatomarijuanapossiedeproprietàsedative,euforizzantie,afortidosi,allucinogene.Lapiantadellacanapa,Cannabissativa,dallaqualesiottienelamarijuanacresceintuttoilmondoefioriscenellamaggiorpartedelleregionitropicalietemperate.L’ingredientepsicoattivopiùimportantedellapiantadellaCannabissativaèildelta–9–tetraidrocannabinolooTHC.
Trevarietàsononote:ilbhang,laganjaelacharas;ilbhangèilpreparatomenopotente(1-4%diTHC)esiottienedaunimpastodifoglie,semiesteliessiccatiemacinati.Laganjaèpreparataconlecimefioritedellapiantafemminacoltivata;è2-3voltepiùfortedelbhang.Lacharasèlaresinapura,conosciutaanchecomehascisc(7-14%diTHC).Ciascunodiquestipreparatipuòesserefumato,mangiatoousatiperprepararebevande.
L’usodellaCannabissativarisaleal2700a.C.;lamarijuanaintempiremotifuusataprincipalmentecomeblandointossicanteefuargomentatodicontroversieperfinoinqueigiorni.
NellasecondametàdelXIXsecolo,laCannabisraggiunselasuamassimapopolarità;allafinediquestoperiodo,però,l’usomedicodellaCannabiseraindeclino;lapotenzadeipreparatieratroppovariabileelereazioniallaCannabisingeritaperviaoralesembravanovariabiliedimprevedibili.Inoltrel’invenzionedellasiringaipodermicael’introduzionedell’usodeglioppiaceiresepossibilel’iniezionedirettadiquestedroghenelcircolosanguignoperunrapidosollievodeldolore.Laproduzionedi“droghe”sintetichecomel’aspirina,l’idratodicloralioeibarbiturici,tuttipiùstabilichimicamentedellaCannabisindica,acceleraronoildeclinodellamarijuanaincampomedico,anchesequeste“droghe”comportavanoproblemi
impressionanti.
Nel1937venneapprovataunaleggecheresepraticamenteillegalequalunqueusodellamarijuana;sifececredereall’opinionepubblicachelamarijuanainducessedipendenzaeprovocassecomportamentiviolentiecriminali.NelcorsodipochiannilaCannabissativaincominciòadessereconsiderataunostupefacente.VersolafinedeglianniCinquantaegliinizideglianniSessanta,lamarijuanaealtresostanzepsicoattivedivenneroestremamentepopolaritralagioventùdelleclassimedio–alteeaccompagnavanosuccessivamenteimovimentigiovanilichecontraddistinseroqueglianni.
ASPETTICHIMICILamarijuanaeisuoiprincipiattivi(principalmenteilTHC)sonostaticlassificaticomeunblandofarmacosedativo-ipnotico(almenoadosibasseomoderate),coneffetticlinicirassomigliantiaquellidell’alcoledeifarmaciansiolitici;dosimaggioridiTHCpossonoprodurreeuforia,allucinazioniedintensificazionedellesensazioni,cioèeffettisimiliadunablandaesperienzaconLSD.Poi,adifferenzadeisedativo-ipnotici,dosimoltoelevatediTHCnonproduconoanestesia,comaomorte.Pertantolamarijuana,sebbenesembripossedereunarassomiglianzasuperficialesiaconisedativicheconglipsichedelici,èdiversodaentrambiigruppidifarmaci.
Nellasuastrutturachimica,ilTHCnonsomiglianéaisedativinéaglipsichedelici(fig.1),néricordaalcunneurotrasmettitoreconosciutoosupposto.
Fig.1:strutturachimicadelTHC
Howlettecollaboratoridimostrarononel1986cheilTHCinibival’enzimaintracellulareadenilatociclasiechequestainibizionerichiedevalapresenzadiuncomplessoproteicolegante,ilnucleotideguanina.IlTHCnoninibiscedirettamentel’enzima,maagisceinvecesudiunrecettorespecifico,nonidentificato,inmanierataleche,daultimo,l’enzimavieneinibito.
Matsudaecollaboratoristudiaronoinseguitoquestorecettoredei
cannabinoidi;essiriuscironoadisolareeaclonare,dallacortecciacerebralediunratto,unrecettoreproteicocomplessocheavevalaproprietàsiadiinibirel’adenilatociclasi,siadilegareicannabinoidi.
Essi,inseguito,determinaronolasequenzaaminoacidicadellaproteina:èunacatenadi473aminoacidiconsetteregioniidrofobe.Howlettecollaboratorinel1991affermaronocheilrecettoredimembranachelegaicannabinoidicomprendonosetteregionicheattraversanolamembranacellulareatuttospessore;ogniregioneècompostadaundominioidrofobo.QuindiilTHCsilegaallaporzionepiùesternadelrecettore,ilsistemadisecondomessaggerodelnucleotideciclicovieneattivatoperinibirel’adenilatociclasi.GlieffettidelTHCnonsiesercitanotramiteazionesuirecettoridelGABAnétramitealterazionidellaliberazionedidopamina.
Restanoperòdadimostrareduepunti:
1)l’identificazionediunligandochesitroviinnatura,odiunneurotrasmettitoreagonisticochesileghialrecettoredeicannabinoidiequindipossafunzionarecome“THCnaturale”;
2)lalocalizzazionedeirecettoridelTHCnelcervello,conlacorrelazionediquestalocalizzazioneconglieffetticomportamentaliecognitividellamarijuana.
Devaneecollaboratorinel1992hannoisolatodalcervellodiunmaialeunderivatodell’acidoarachidonico,chiamatoanandamide(dalsanscrito“ananda”:beatitudine;fig2),ilqualesilegaspecificatamentealrecettoredeicannabinoidieproduceeffettifarmacologicisimiliaquellideicannabinoidi.Ineffettil’anamdamidesembrapossedereilcriterioessenzialerichiestoperessereclassificatocomeagonistadelrecettorecannabinoidi/andamide.
Fig2:strutturachimicadell’anandamide
LamaggiorpartedellamarijuanadisponibilehaunaconcentrazionediTHCintornoal3-4%ecomunqueraramentesuperail7%;nelcasodiuna“sigaretta”dimarijuana
contenentecirca1,5grammidiinfiorescenzeefoglieeconuncontenutodiTHCdel3,5%risulterebbeaverecirca50milligrammidiTHC.
IlTHCcheècontenutonellamarijuanasiassumedisolitofumandoelaquantitàdifarmacocheèrelativamenteassorbitodaltorrentecircolatoriovariaconsiderevolmenteasecondadellaprecedenteesperienzadichifuma,dellaquantitàditempoduranteilqualeilfumovienetrattenutoneipolmoniedalnumerodialtrepersonechefumanolastessasigaretta.Inpratica,laquantitàdiTHCchesiassorbeneltorrentecircolatorioaseguitodiunafumataingruppodiunasigarettaèprobabilmenteinunintervallodi0,4–10milligrammi.
L’insorgenzadeglieffetticomportamentalidelTHCnellamarijuanafumatasipresentadisolitonelgirodipochiminutidaquandosiiniziaafumareecorrispondealrapidoraggiungimentodelpiccodiconcentrazionenelplasma(fig.3);amenochenonsifumiulteriormente,glieffettidiradoduranopiùdi3-4ore(fig.4).
Fig3:concentrazioni
plasmatichediTHC(0->65minuti).
Fig4:concentrazioniplasmatichediTHC(0->7,5
ore).
IlTHCsiassorbeanchedopo
somministrazioneperviaorale,mal’assorbimentoèlentoeincompleto.L’insorgenzadell’azionedisolitorichiede30-60minutieglieffettimassimisipresentanodopo2-3ore;isuoieffettipersistonoper3-5oreoanchepiùalungo.
IlTHCècircatrevoltepiùattivoquandovienefumatodiquandovieneassuntoperviaorale.
Poichélamarijuananonèsolubileinacqua,l’iniezionediunprodottodellaCannabissativaèestremamentepericoloso.
PoichésolopiccolissimequantitàdiTHCsiritrovanonelleurinedellepersonechefannousodellasostanza,itestdirilevazionedelTHCsi
indirizzanoprincipalmenteall’isolamentodeimetaboliti;questitestsonocomplessierichiedonotecnichechimichespecializzatecomeildosaggioradioimmunologico,lacromatografiaelaspettrometria.
ASPETTINEUROFISIOLOGICIGlieffetticomportamentalidelTHCnell’uomovarianoconladose,laviadisomministrazione,illuogo,l’esperienzaeleaspettativedichinefausoeconlavulnerabilitàindividualeallealterazionedelS.N.C..
Nellasuaformapiùcomuneconsisteinunostatoditranquillitàediblandaeuforianelqualeiltemposembrascorrerepiùlentamenteelasensibilitàalleimmagini,aisuoniealtattosiaccentua.
Ilfumatorepuòsentirsiallegroeancheesaltato;ipensierisisusseguonorapidamenteelaM.B.T.siindebolisce.L’immaginecorporeadiséelapercezionevisivasubisconosottilicambiamenti.
Spessoècomesel’adultoinebriatodallamarijuanapercepisseilmondoconunpo’dellameravigliaedellacuriositàdiunbambino;dettaglichedisolitopassanoinosservatioracatturanol’attenzione,icolorisembranopiùbrillantieintensi,epiùcapitaredirivalutareopered’arte(es.quadri)eanchemelodiecheprimasembravanoaverescarsosignificato.
Lasensazionedi“high”,oeuforia,èseguitodisolitodaunperiododisonnolenzaosedazione.Glieffettisoggettiviincludonodissociazionedelleidee;illusionieallucinazioninonavvengonofrequentemente.
AdosipiùelevatediTHC,ilsoggettoprovaunaintensificazionedellarispostaemotivaeun’alterazionedellesensazioni,chepuòconsistereinblandedistorsionisensorialioancheblandeallucinazioni.Condosipiùelevate,sonostateosservatereazioniacutedidepressione,reazioniacutedipanicoounaleggeraparanoia.
QuestereazionipossonoessereattribuiteallealterazionidellapercezioneprodottedalTHC.SoloadosidiTHCpsicotossichesi
riscontranoideedeliranti,paranoia,allucinazioni,confusioneedisorientamento,depersonalizzazione,alterazionedellepercezionisensorialieperditadell’insight.Questereazionisonoinusualiecomunquedibrevedurata.
Glieffettidellamarijuanasullaconoscenza,l’apprendimentoel’attenzionesonostatil’oggettodistudisignificativi.L’usoacutocondizional’abilitàdisvolgerecompiticomplessicherichiedonoattenzioneecoordinazionementale,mentrelesempliciattivitàriflessesonomenoinfluenzate.
Inmisuradegnadinota,lamarijuanaalteraiprocessiassociativi,incoraggiandoassociazionimentalipiùinusuali.
Dopoaverfumatomarijuana,seguivaunflussodipensieripiùlibero,menocontrollatologicamente,mentremenoinfluenzatirisultanoesserel’astrazioneeilvocabolario.
L’alterazionedelcomportamentochesipresentainconseguenzadell’intossicazionecostituisconoilprincipaleeffettocollaterale.
Lamarijuanaalteralecapacitàdelsoggettodiguidareunaautovetturainmodosicuro,almenoquantol’alcol;esisteperòunadifferenzasignificativa:nelcasodellamarijuanaunindividuopuònonsentirsiintossicatoanchequandoloè.Lacompromissionepersisteper4-8ore,benoltreiltempoduranteilqualeilsoggettoavverteglieffettisoggettividelfarmaco.
AZIONEDELTHCSULS.N.C.AllafinedeglianniOttantaerastatoipotizzatochel’ippocampo,lacortecciacerebrale,ilcervellettoeiganglidellabase(ilcorpostriato)fosseroisitid’azionedelTHCedeglialtrifarmacicannabinoidi,inquantoquestestrutturesonocoinvoltenellacognizioneenellamemoria,nell’umoreenellepiùelevatefunzioniintellettualicomeanchenellefunzionimotorie.
Inprimoluogo,ungrandenumerodirecettorisonostatitrovatineiganglidellabaseenelcervelletto,iqualisonocoinvoltiinmolteformedicontrollodelmovimentoinfluenzatedall’assunzionedimarijuana.Inaltre,lacortecciacerebrale,specialmenteillobofrontale,èriccadirecettoridicannabinoidi.
Irecettoripercannabinoidi/anandamidesonoinoltredensinell’ippocampo;questofattopuòspiegareladisorganizzazione,indottadalTHC,dellamemoria,dell’immagazzinamentodellamemoriaedellacodificazionedeglistimolisensoriali.Siccomelestrutturedeltroncodell’encefalononleganoicannabinoidi,ilTHCnoninfluiscesullefunzionidibasedell’organismo,inclusalarespirazione.Infatti,lamancanzadirecettorideicannadinoidi/anandamideneltroncodell’encefalospiegalanonletalitàdelTHC,ilqualeèunfarmaconotevolmentenonmortale.
Fig5:densitàrelativedeirecettorideicannabinoidinellestrutture
dell’encefalo.CerMolstr(cervelletto,stratomolecolare);CingCc(cortecciadelcingolo);GD(girodentato);Gpe(globopallidoesterno);Gpi(globopallidointerno);IppCA1(campoCA1dell’ipotalamo);MedIpotal(ipotalamomediale);Retform(formazionereticolare);MdSpSG(sostanzagelatinosadelmidollospinale);SBcc(sostanzabiancadelcorpocalloso).
Unavoltaassorbito,ilTHCsidistribuisceaivariorganidell’organismo,specialmenteaquellichehannoconcentrazionisignificativedigrassi.Perciò,ilTHCpenetrarapidamentenell’encefalo;labarrieraemato-encefalica,aquantopare,nonostacolailsuopassaggio.
Analogamente,ilTHCattraversaprontamentelabarrieraplacentareeraggiungeilfeto.
IlTHCinfluenzaprincipalmenteilfunzionamentodelsistemacardiovascolareedelS.N.C..Unaumentodellafrequenzacardiacaèl’effettofisiologicodelTHCosservatopiùfrequentemente,mentrelapressionesanguignaepocoinfluenzata.Ivasisanguignidellasclera
possonodilatarsieciòportaall’arrossamentodegliocchichesipuòosservarenellepersonechehannoappenafumatomarijuana.
Chifausodimarijuanapresentadisolitounaumentodell’appetito,secchezzadellefauci,talvoltacapogirieleggeranausea.Disolitononsinotadepressionerespiratoria.
Sebbenel’aumentodellafrequenzacardiacapossaessereunproblemaperlepersonechesoffronodidisturbicardiovascolaripericolosereazionifisicheallamarijuanasonototalmentesconosciute.Aquantosisanessunessereumanoèmaidecedutopersovradosaggio.
IlTHCvienemetabolizzatoquasicompletamenteinunprodottoattivo(11–idrossi–delta–9–THC)chevieneconvertitoinunmetabolitainattivoequindiescreto.
Dopoilperiodoinizialediintossicazione,ilivellidiTHCdiminuisconorapidamenteincirca1oraadunlivellobasso,acausadell’elevatasolubilitàdelTHCneigrassidell’organismo,chepersistepergiorni.IlmetabolismodelTHCèabbastanzalento;generalmentesiconsideraunemivitadieliminazionedicirca30giorni,sebbenealcunefontiindichinounperiodopiùridotto(circa4giorni).
PerciòilTHCpersistenell’organismopersvariatigiornioaddiritturapersettimane.Questaeliminazionelentatendeadintensificarel’effettodellamarijuanasuccessivamentefumataeperciòpuò,parzialmente,spiegareperchécolorochefannousoregolaredimarijuanaraggiungonolostatodiebrezzapiùrapidamente,piùfacilmenteeconunquantitativodelfarmacorispettoacolorochenefannounusointermittente.
GardnereLowinsonhannoesaminatorecentementeleinterazioni
dellamarijuanaconisistemicerebralidiricompensa,inparticolareconilocinellaproiezionedopamina-mediatadelfascicoloproencefalicomediale.Questiautorihannorilevatocheunpotenziamentoacutodelmeccanismocerebralediricompensaappareessereilsingoloelementocomuneessenzialedeifarmacichesiprestanoadabuso;l’ipotesicheifarmaciricreativied’abusoagiscanosuquestomeccanismodelcervelloperprodurrelaricompensasoggettivachecostituiscel’highprovatodachiusaladrogae,tutt’oggi,lapiùstringenteipotesidisponibilesullaneurobiologiadell’usoeabusodeifarmaciricreativi.
Sonocoinvolteancheleinterconnessionisinaptichechesiavvalgonodeineurotrasmettitorioppioidi.GardnereLowinsonpensanocheilTHCagiscasuquestosistemaallostessomododialtrifarmacid’abuso,inducendolaliberazionedidopaminaneilocidellaricompensa,compresiiganglidellabase,ilnucleusaccumbenselacortecciaprefrontale.Ilorodati,tuttaviasonostatiottenutiinunsingoloceppoditopiquindil’estrapolazionedidatiperanalizzarel’abusoumanoèsolountentativo.
EFFETTICOLLATERALISULL’ORGANISMOConseguenzeserieperquantoriguardalasalutefisicaassociataall’usodimarijuanasembranorelativamentescarse.
Perquantoriguardalatossicitàassociataall’usocronicodimarijuana,sonostateriscontratealcuneprovedialterazionidelsistemariproduttivo,delsistemaimmunitarioedeipolmoni.Tuttaviaproveconvincentichelamarijuanasial’unicaresponsabilediognialterazioneosservatainquestisistemidebbonoancoraemergeredastudicondottiinmanierabencontrollata.
Tabella1:composizionedeicomponentigassosieparticolatinelfumodimarijuanaeditabacco.
SIGARETTADIMARIJUANA
SIGARETTADITABACCO
ANALISIDELLAFASEGASSOSA
monossidodicarbonio(vol%)
3,99 4,58
(mg) 17,6 20,2
anidridecarbonica(vol%)
8,27 9,38
(mg) 57,3 65
ammoniaca(mcg)
228 178
HCN(mcg) 532 498
isoprene(mcg) 83 310
acetaldeide(mcg)
1200 980
acetone(mcg) 443 578
aldeideacrilica(mcg) 92 85
acetonitrile(mcg)
132 123
benzene(mcg) 76 67
toluene(mcg) 112 108
dimetrilnitrosamina(ng)
75 84
metiletilnitrosamina(ng)
27 30
ANALISIDELLAFASEPARTICOLATA
fenolo(mcg) 76,8 138,5
ortocresolo(mcg)
76,8 24
metaparacresolo(mcg)
54,4 65
2,4e2,5-dimetilfenolo(mcg)
6,8 14,4
cannabinolo(mcg) 190 0
delta-9-tetracannabinolo
820 0
nicotina 0 2850
naftalene(mcg)
3000 1200
1-metilnaftalene(ng)
6100 3650
2-metilnaftalene(ng)
3600 1400
benzo(a)antracene(ng)
75 43
benzo(a)pirene(ng) 31 22,1
EFFETTIPOLMONARI
Sinotidallatabella1che,salvoilfattochenellamarijuanaèpresenteTHCeneltabaccoèpresentenicotinaentrambigliinalantisonosignificativamentesimili.Neldeterminareilsignificatodelletossinenelfumodimarijuana,dobbiamoricordarcichelaquantitàditabaccousatadaunfumatoremediodisigaretteèda10a20voltequellausatadaunfumatoremediodimarijuana.
Iresocontisullealterazionidellafunzionepolmonaredovutealfumodimarijuanafornisconoprovediirritazioneediinfiammazionebronchiale,restringimentodellevieaereeconaumentodellareattivitàagliirritanti(comenell’asma),riduzionedell’attivitàciliareediquelladeimacrofagi(conconseguenteriduzionedellacapacitàdieliminaredaipolmoniilmaterialeparticolatoinalato)e
segnidistatiprecocidienfisema.
Aparteisuoieffettiirritanti,ladomandaovviaèseilfumodellamarijuanapossacausarecancropolmonare.Attualmentenessunaprovadirettaindicachefumarecontinuativamentemarijuanaprovochicancropolmonare;tuttaviainpersonechefumavanomarijuanasonostaterilevateneoplasiedellevierespiratoriesuperioriedellalingua.Modificazionicellularichesonocompatibiliconstaticancerosiprecocisiritrovanoinbiopsiedeibronchidifortifumatoridimarijuanaeinsvariatimodellianimali.
EFFETTISULSISTEMAIMMUNITARIO
Visonoprovechehannochiamatoincausal’usocronicodellamarijuanainuncertogradodiimmunosoppressione,ilqualepuòrendereilfumatoresuscettibileainfezioni,malattieopersinotumori.Sebbeneidatiinquestocamposianocontroversieleimplicazioninonsianostateprovate,fumaremarijuana,incertecircostanzepuòsopprimereparzialmentel’immunità.Ilsignificatoclinicodiquestaevenienzanonènoto,masidovrebbenotareanchecheanchealtrifarmacideprimenticomel’alcol,ibarbiturici,lebenzodiazepineeglianticonvulsivanticondividonoquestaazioneimmunosoppressiva.
Siccomesialamilzasiailinfocitisonoorganiimportantinellarispostaimmunitariadell’organismo,essisonostatistudiatiperdeterminareinchemodovengonoinfluenzatidaicannabinoli.Kaminskiecollaboratorihannoidentificatorecettoridicannabinoidilegatoaproteinenellamembranadicelluledellamilza.QuandovengonoattivatidalTHC,questirecettoriinibisconol’adenilatociclasiintracellularedelsistemadelsecondomessaggeroequindiriduconolacapacitàdiquestecelluledellamilzadifunzionareadeguatamentedurantelarispostaimmunitaria.
EFFETTISULLARIPRODUZIONE
SivannoraccogliendoprovedellasoppressionedelTHC–indottadellafunzionesessualeedellariproduzione.L’usocronicodellamarijuanadapartedeimaschipuòridurreilivellidell’ormonetestosteroneeinibirelaformazionedispermatozoi.Tuttavia,nonèstatasegnalataunariduzionedellafertilitàedellapotenzasessualemaschile.Nellefemmine,ilivellidiormoniFSH(ormonefollicolo–stimolante)eLH(ormoneluteinizzante)vengonoridottidall’usodimarijuana.
Iciclimestrualipossonovenireinfluenzatiesonostatisegnalaticiclianovulatori.Tuttequesteazionisembranoesserereversibiliquandosiinterrompel’assunzionedelfarmaco.
IlTHCinfluenzalariproduzionesiatramiteilcervello(alivellodell’ipofisiedell’ipotalamo)siatramiteeffettinonspecifici,nonmediatidarecettori,sutesticolieovaie.
Infine,cometuttiglialtrifarmacipsicoattiviecomedettoinprecedenza,lamarijuananondovrebbeessereusataingravidanza,inquantoattraversasenzaostacolilabarrieraplacentare.Dannifetalidovutiall’usodimarijuanasonodifficilidastabilireinquantoledonneingravidanzacheusanomarijuanaingenereusanoanchealtrifarmaci(specialmentealcol,caffeinaenicotina).
DIPENDENZAETOLLERANZALatolleranzaallaCannabisèbendocumentataesiritienechesialaconseguenzadiunadattamentodell’encefaloallapresenzacontinuadelfarmaco.SiritienegeneralmentecheunadipendenzafisicadaTHCnonsisviluppi;èbenassodatochel’usocronicoinmanierapesantedimarijuananonportaadunasindromediastinenzaconsintomatologiagrave.Tuttavia,lacomparsadiunacertaformadidipendenzapsicologicaperilfarmacoèpiùprobabiledellacomparsadidipendenzafisica.
L’interruzionedell’assunzionedelfarmacopuòessereaccompagnatadairritabilità,irrequietezza,nervosismo,aumentodirimbalzodelsonnoREM,tremori,brividiedaumentodellatemperaturacorporea.
Globalmente,lasindromeèrelativamentelieve,incominciaalcuneoredopolacessazionedellasomministrazionedelfarmacoeduracirca4-5giorni.Quindilosviluppoditolleranzaedipendenzafisicaèunapossibilitàteorica,mailsuosignificatopraticoèconmoltaprobabilità,scarso.
USITERAPEUTICICHEMIOTERAPIANEOPLASTICA
Lachemioterapiaèunadellepiùimportanticurecontroilcancrosviluppateneidecenniscorsi.Somministratiperviaendovenosaunaoduevoltealmese,gliagentichemioterapicisonotraiprodottichimicipiùpotentietossiciusatiinmedicina.
L’effettocollateralepiùcomune,epermoltipazientiancheilpiùfastidioso,diquestesostanzestanelprofondosensodinauseaenelvomitocheesseprovocano.Lecrisidivomito(conatiasecco)possonodurareoreoaddiritturagiornidopoogniseduta,seguitidagiornioaddiritturadasettimanedinausea.Nelvomitareipazientipossonofratturarsiunossoospezzarsil’esofago.Ilsensodiperditadicontrollopuòesseredevastantesulpianoemotivo.
OggiloZofranèconsideratoilpiùefficacedegliantiemeticiordinari,madeveesseresomministratoperalcuneoretramitefleboclisialcostodicifreabbastanzaesose.
IlMarinol(cheèunapreparazionediTHCinoliodisesamo)eilCesamet(cheèuncannabinoidesintetico)sonodisponibiliperl’usoneltrattamentodellanauseaedelvomitocheaccompagnanolachemioterapianeoplastica.
GLAUCOMA
Ilglaucomaèundisturbochesioriginadaunosquilibriodipressioneall’internodell’occhio.Ilbulboocularedeveesserequasiperfettamentesfericoperfarconvergerecorrettamentelalucesullaretina.Lasuaformavienestabilizzatadallapressionediunfluidointerno,l’umoreacqueo.Sel’occhioproducequantitàeccessivedi
questoliquido,oseicondottiattraversoiqualiilfluidodefluiscesonobloccati,lapressionecrescentepuòdanneggiareilnervoottico,cheportagliimpulsidall’occhioalcervello.
Oggisulglaucomasiintervieneprincipalmenteconcolliricontenentibeta–bloccanti,cheinibisconol’attivitàdell’epinefrina(adrenalina).Sonofarmacimoltoefficaci,mapossonocomportareseriproblemicollaterali;possonoindurredepressione,aggravarel’asma,ridurrelafrequenzadelbattitocardiacoefaraumentareilrischiodiinfarto.Paradossalmente,ancheicolliriabasediepinefrinapossonoessereefficacinellacuradelglaucoma,mapossonoirritarelacorneaeaggravareipertensioneedisturbicardiaci.
LaMarijuanariducelapressioneintraoculareperunperiodo,inmedia,dalle4alle5ore,senzaalcunacontroindicazionedieffettideleterisullafunzionevisivaosullastrutturaoculare.Sottol’effettodellamarijuana,lepupillerispondononormalmenteallaluce;l’acutezzavisiva,larifrazioneelavisioneperiferica,binoculareedeicolorinonvengonoalterate(almenocondosidiTHCnonelevate).Iricercatorihannoconclusochelamarijuanapuòesserepiùutiledeifarmaciconvenzionalieprobabilmenteagisceinmododiverso.Questaconclusioneèstatadimostratadaesperimentisuccessivisuuominiedanimali.
ALTRIUSITERAPEUTICI
RecentementesièvistocheilMarinolstimolal’appetitoel’aumentodipesosianeipazienticonHIVsintomatico(AIDS)siainquelliaffettidacancro.Questieffetti,insiemeall’effettoantiemeticopossonomigliorarel’interaqualitàdellavitainquestimalatiterminali.
IlTHCpresentaancheblandeproprietàanalgesiche,èantiepiletticoepuòalleviareilbroncospasmonegliasmatici.Tuttaviasono
disponibilialtrifarmaciperiltrattamentodiquestisintomi.Nonèprobabile,quindi,chelamarijuanaoilTHCsiaapprovatodaivariorganisanitarideivaristatinell’immediatofuturo.
MARIJUANAESICUREZZAPUBBLICALereazionidellecommissionigovernativenelcorsodegliultimi100annihannotutteconclusochelamarijuananonèqueldemonechetuttipensanochesia.Senzadubbioleleggisullamarijuanasonospessoeccessivamentesevere,conunamarcatadiscrepanzatrailpericolorealeeilpericolopercepitodallasocietà.Sologlisprovveduti,algiornod’oggi,credonochelamarijuanaportiallaviolenzaealcrimine.Lamarijuana,infatti,haunaprobabilitàmoltopiùbassadell’alcoldiscatenareuncomportamentoaggressivo:invecediscatenareilcomportamentocriminale,laCannabistendeareprimerlo.L’intossicazioneinduceunaleggerasonnolenzachenonèottimaleperalcunaattivitàfisica,nonparliamopoidelcommetterecrimini.Laliberazionedalleinibizioniinfluiscesullafantasiaesullaverbositàpiuttostochesulleespressionicomportamentali.
Durantel’“high”iconsumatoridimarijuanapossonopensareodirecosechedisolitonondirebberoononpenserebbero,ma,disolito,essinonfarebberocosechesonoestraneeallaloronatura.Senonsonogiàcriminali,noncommetterannocriminisottol’azionedelfarmaco.
Seesisteunaqualcherelazionetrausodifarmaciecrimine,quellipiùprobabilmenteresponsabilisonoifarmacipsicoattivicheproduconouncomportamentoviolento(comel’alcollacocainaeleanfetamine).
Comedovrebberisponderelasocietàallamarijuana?Attualmentepossediamoinformazionisufficientisuglieffettifarmacologicietossicologicidellamarijuanaperiniziareaformulareunnuovoindirizzolegislativo.Moltistati,infatti,lohannogiàfatto,depenalizzandoilsemplicepossessodipiccolequantità.Comunque,lamarijuana,sebbenenonsiaun“erbakiller”,nonèunasostanza
innocuaprivaditossicità.Lenormelegalidovrebberoproteggereiconsumatori,inonconsumatori,eigiovanichepotrebberononessereingradodiprenderedecisionirazionaliriguardoirischieibeneficidelfarmacoinquestione.
BIBLIOGRAFIAPERLAPARTERELATIVAALLOSTUDIDEGLIEFFETTIDELLACANNABIS
SATIVA.
-ROBERTM.JULIEN:
DROGHEEFARMACIPSICOATTIVI(1997).
-B.C.KATZUNG:
(1996).
-L.GRINSPOON&J.B.BAKALAR:
MARIJUANA,LAMEDICINAPROIBITA(1997).
-A.DELLAPIETRA:
STUPEFACENTIEPSICOTROPI(1993).
-B.PARRENA:
CANNABIS,NONSOLOFUMO(1999).
-ARTICOLOTRATTODALMEETINGANNUALEDELL’AMERICANSOCIETYOFCELL
BIOLOGY(1998).