een oranje hannover messe volop groeikansen in europa 3d
TRANSCRIPT
VISION & ROBOTICS
JAARGANG 6 | NUMMER 3 | JUNI 2014
Bezoek ons 11 & 12 juni Stand 23
Een oranje Hannover Messe
Volop groeikansen in Europa
3D-stereovisiondebat
Open for business
Inclusief beursspecial
Vision, Robotics & Mechatronics
02WWW.FANUC.EU
Stand 26Kom ons bezoeken op
+32 15 20 71 57 | [email protected]
De nieuwe FANUC 3D Area Sensor herkent niet-geordende producten 3-dimensioneel in een krat, bak of op een pallet en zorgt er voor dat de robot ze op de meest accurate manier kan opnemen. De 3D Area Sensor hangt op een vaste positie boven de plek waar twee camera’s de krat, bak of pallet scannen in de breedte, hoogte en diepte en creëren zo een dieptezicht. De sensor maakt ogenblikkelijk een 3D-beeld hiervan. Ideale oplossing voor het automatisch beladen van bewerkingsmachines en voor het depalletiseren.
The colour of automation
11-12 juni 2014
MAD-00687-RO-DU-iRVision_230x295.indd 1 31/03/2014 15:36:58
03
ColofonVision & Robotics is hét vakblad over automatise-
ringsoplossingen voor de maak-, agro-en foodindustrie
door specialisten in robotica en visionsystemen.
JAARGANG 6 | NUMMER 3 | JUNI 2014
Vision & Robotics verschijnt zes maal per jaar. Toezending
geschiedt op abonnementbasis en controlled circulation.
UITGEVER
Jos Raaphorst, FenceWorks BV
T: 06 34 73 54 24, E: [email protected]
Robbert Hoeffnagel, FenceWorks BV
T: 06 51 28 20 40, E: [email protected]
REDACTIE
Liam van Koert, The Text Factory
Ab Muilwijk, FenceWorks
T: 06 17 58 82 65, E: [email protected]
REDACTIERAAD
Pieter Jonker, TU Eindhoven en TU Delft
Jaap van de Loosdrecht, Computer Vision Lab, NHL
Martin van der Have, RAB en ABB
Hans Lenos, lenosonline.info
Wim Hoeks, NTS groep
VORMGEVING
Laura Willemsen, Grafisch ontwerp
DRUK
Grafia Media Groep
POSTADRES REDACTIE
Beatrixstraat 2, 2712 CK Zoetermeer
ABONNEMENTEN
T: 079 - 500 05 59
ADVERTENTIE-EXPLOITATIE
Mike de Jong
T: 06 - 10 82 59 93
AAN D IT NUMMER WERKTEN MEE
Bert Stap, Els van de Ven, Bram Janssen
Column
Met een grote industriële Duitse
beurs achter de rug en een nieuwe
unieke Nederlandse variant in het
vooruitzicht, komt er nogal wat au-
tomatiseringsnieuws op het journalistenpad. En hoewel hier genoeg
innovaties tussen zitten, gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat de grote
lijnen vrijwel onveranderd blijven. Nog steeds voeren hoofdthema’s
als flexibiliteit, time-to-market en compliance (lees: veiligheid in al
zijn sectorspecifieke manifestaties) de boventoon. Sinds dit jaar is
daar ook Smart Factories, wat de Duitsers Industry 4.0 noemen. Het is
toch echt wel een dingetje. Uiteraard inclusief subthema’s als integra-
tie, connectiviteit en cybersecurity. Het gevolg zijn modulaire, ener-
giezuinige producten die snel in bestaande infrastructuur kunnen
worden ingepast (echte greenfield projecten zijn natuurlijk schaars),
gebruikersvriendelijk zijn en natuurlijk duurzaam voor de gehele le-
venscyclus. Nu ik mijn buzzwordbingokaart aardig vol heb, realiseer ik
me dat het uiteindelijk om één woord draait wat tevens altijd het
laatste woord heeft: de business case. Het werd nog maar weer eens
onderstreept in een rondetafeldiscussie die ik onlangs leidde over 3D
stereovision. In 3D visionland is het een inkoppertje voor het op gang
krijgen van een discussie: de Kinect. Deze 3D Microsoft camera die
eigenlijk is bedoeld voor de Xbox, is enorm populair bij een groot
aantal visionmensen om eens lekker mee te experimenteren. De re-
den? Best goede specs voor een kleine prijs. Die prijs is te danken aan
het veel grotere volume dat in het consumentendomein kan worden
gedraaid - een gevalletje business case dus - maar komt ook met een
nadeel. De Kinect is natuurlijk nooit bedoeld voor highend toepassin-
gen. Het feit dat de algoritmes eigenlijk zijn ontwikkeld voor het her-
kennen van gezichten en menselijke bewegingen heeft natuurlijk
consequenties. Hetzelfde geldt voor de robuustheid van de Kinect.
Een level opnieuw moeten spelen heeft minder vergaande conse-
quenties dan het in de soep sturen van een productielijn. Een heel
andere business case zogezegd. Overigens zie ik een vergelijkbaar
fenomeen optreden bij HMI’s. Een tablet is veel goedkoper in combi-
natie met een scada app. Zelfs op machines zonder HMI kan nu voor
weinig geld toch extra functionaliteit worden geboden. En als je dan
toch consumentenproducten professioneel toepast, ga je dan voor
een iPad of een fabrikaat van tachtig euro? Wederom is het een kwes-
tie van business case. Wat is de functie van de tablet? Is het een leuk
extraatje dat de verkopers moet helpen met een eigentijdse proposi-
tie? Of dient het als een serieus gereedschap waarmee klanten geld
moeten verdienen? Ook hier is geen eenduidig antwoord. Maar voor
het juiste advies is er gelukkig altijd die onvermurwbare bottom line.
Bottom line
WWW.FANUC.EU
Stand 26Kom ons bezoeken op
+32 15 20 71 57 | [email protected]
De nieuwe FANUC 3D Area Sensor herkent niet-geordende producten 3-dimensioneel in een krat, bak of op een pallet en zorgt er voor dat de robot ze op de meest accurate manier kan opnemen. De 3D Area Sensor hangt op een vaste positie boven de plek waar twee camera’s de krat, bak of pallet scannen in de breedte, hoogte en diepte en creëren zo een dieptezicht. De sensor maakt ogenblikkelijk een 3D-beeld hiervan. Ideale oplossing voor het automatisch beladen van bewerkingsmachines en voor het depalletiseren.
The colour of automation
11-12 juni 2014
MAD-00687-RO-DU-iRVision_230x295.indd 1 31/03/2014 15:36:58
LIAM VAN KOERT
In dit nummer
Hannover Messe kleurt oranje 08
Het grote 3D-stereovisiondebat 12
Photonics Event 22
RoboNED Conferentie 23
Programma Vision, Robotics & Mechatronics 24
Vision 26
‘Europa biedt nog volop groeipotentie’ 28
Resultaat van 20 jaar machineveiligheid 32
Schneider Electric en McAfee werken
samen aan beveiliging 42
Rubrieken
Redactioneel 03
Colofon 03
Nieuws 06
Beursspecial 15
Branche Bulletin 38
(Un)safe 40
Productnieuws 44
Inhoud 05
15
08
28
Juni 2014 | VISION & ROBOTICS
Nieuws06
De Droplets zijn al drie jaar in ontwikkeling. De
onderzoekers stellen nu het stadium te hebben
bereikt waarin de robot in massaproductie kan
worden genomen. Hiervoor zijn echter inves-
teerders nodig. Voor het project is naar verwach-
ting 10.000 dollar nodig.
De helft van dit bedrag wordt direct uitgegeven
aan het maken van een mal. Deze mal is nood-
zakelijk om de plastic behuizing van de robots
op efficiënte wijze aan elkaar te kunnen smel-
ten. Nadat deze dure stap is gezet kunnen de
robots naar verwachting voor slechts 30 dollar
per stuk worden geproduceerd.
De robots moeten door samen te werken in staat
zijn allerlei grote taken uit te voeren die zij in
hun eentje niet kunnen realiseren. Om dit con-
cept werkelijkheid te maken moeten de onder-
zoekers honderden tot duizenden van de kleine
robots ontwikkelen.
De droplets zijn net zo groot als een pingpongbal
en zijn in staat omnidirectionele bewegingen
te maken. De robots kunnen voor allerlei doel-
einden worden ingezet. Een voorbeeld is het in
kaart brengen van een olielek. Door een grote
hoeveelheid Droplets als een zwerm los te laten
in het vervuilde gebied kunnen zij in kaart bren-
gen over welk gebied de olievlek zich inmiddels
heeft verspreid.
ONDERZOEKERS VAN DE AMERIKAANSE UNIVERSITY OF COLORADO BOULDER ZIJN OP ZOEK NAAR
INVESTEERDERS OM EEN ZWERM VAN WEGWERPROBOTS TE ONTWIKKELEN. DE ‘DROPLETS’-ROBOTS
MOETEN ZEER GOEDKOOP ZIJN, WAARDOOR ZIJ NA GEBRUIK SIMPELWEG WEGGEGOOID KUNNEN WORDEN.
TEGELIJKERTIJD MOETEN DE ROBOTS ECHTER KUNNEN SAMENWERKEN, WAT HEN IN STAAT MOET STELLEN
MEER TAKEN TE VERRICHTEN DAN ZIJ IN HUN EENTJE ZOUDEN KUNNEN.
Investeerders wegwerprobots gezocht
De Amerikaanse president Barack Obama heeft onlangs een balletje getrapt met de menselijke
robot ASIMO, die is ontwikkeld door Honda. Obama noemde de voetbalkwaliteit van ASIMO ‘best
indrukwekkend’.
ASIMO is een robot die in veel opzichten op de mens lijkt. Zo is de robot in staat allerlei menselijke
handelingen en activiteiten uit te voeren. ASIMO begroette president Obama bijvoorbeeld met de
tekst “Mr. President, I am ASIMO, a humanoid robot. It is
a pleasure to meet you.” Ook liet de robot Obama weten
iedere dag te trainen zodat hij in de toekomst mensen
in hun huizen bij kan staan. De ontmoeting tussen de
Amerikaanse president en de robot ASIMO vond plaats
op een wetenschapstentoonstelling in het Japanse Tokyo.
Het bezoek aan deze tentoonstelling is onderdeel van een
achtdaagse rondreis van de president door Azië.
President Obama voetbalt met robot
Nieuws
Grootschalig Europees onder-
zoek van de zeebodem toont
aan dat er zelfs in de diepste
zones van de oceaan afval
ligt. Voor België nam de UGent
vanuit het Renard Centre of
Marine Geology deel aan dit
onderzoek. De wetenschappers
vonden onder meer flesjes,
plastic zakken en visnetten in
de Middellandse Zee, van aan
de continentale zone tot aan de
Mid-Atlantische Rug op 2000 ki-
lometer van de kust. Dit is een
aanzienlijk probleem omdat
plastic door sommige dieren
als voedsel wordt aanzien, of
voor verstrikking van koralen
en vissen zorgt (‘ghost fishing’).
Tijdens de Belgica 2010 Whit-
tard Campagne nam de Univer-
siteit Gent vanuit het Renard
Centre of Marine Geology deel
aan dit internationaal onder-
zoek. Zij zorgde voor kartering
van de zeebodem en onderzoek
van diepzeestromingen op eco-
systemen in de Golf van Biskaje
en de Golf van Cadiz.
Detailkartering van de zeebo-
dem gebeurde met verschil-
lende types sonar, waarbij de
zeebodem door middel van
geluidsgolven in kaart gebracht
wordt. De onderzoekers maak-
ten ook hogeresolutiebeelden
van de zeebodem en namen
stalen met de grijparm van een
onderwaterrobot: Remotely
Operated Vehicle (ROV) Gene-
sis. Deze ROV voerde verschil-
lende duiktochten uit vanaf het
onderzoeksschip R/V Belgica
en biedt de mogelijkheid de
weinig gekende diepzee te ex-
ploreren.
07Nieuws
Nieuwe robot springt negen meter hoogBoston Dynamics heeft een nieuwe robot ontworpen die zeer hoog kan
springen. De kleine robot is gebaseerd op een zandvlooi en kan maar
liefst negen meter de lucht in springen. De robot kan hierdoor zonder
moeite op allerlei moeilijk bereikbare plekken komen.
De 'Sand Flea', zoals de robot heet, weegt slechts zo'n 5 kg. Hiermee de is
de robot een echte lichtgewicht. Dit komt goed van pas bij het springen.
De robot wordt door een operator bestuurd als een draadloos bestuur-
bare auto. Zodra de robot echter moet springen kiest de Sand Flea zelf de
ideale positie en hoek. Vervolgens duwt de robot met grote kracht een
zuiger in de grond, waardoor de robot wordt gelanceerd.
De mogelijkheid maar liefst negen meter hoog te springen kan handig
zijn om in korte tijd op lastig te bereiken
locaties te komen. Denk hierbij bijvoor-
beeld aan het dak van een gebouw. De
robot is volgens Boston Dynamics echter
ook in staat zeer nauwkeurige sprongen
te maken. Zo zou de robot door ramen,
op tafels en zelfs omhoog in een trap-
penhuis kunnen springen.
Onderwaterrobot legt afvalprobleem bloot
Het Nederlands elftal maakt op de
trainingsstage in Hoenderloo gebruik
van de Google Glass met een video-
analyse-app. Ook wordt druk gewerkt aan de Oculus Rift-oplossing om
spelsituaties te herbeleven.
Leverancier Triple IT en de KNVB onderzoeken hoe nieuwe en interactieve
technologie kan bijdragen aan de voetbalsport. De eerste oplossingen
met wearables en virtual reality zijn ontwikkeld, getest en worden nu in
aanloop naar het WK toegepast voor de training van de Nederlandse spe-
lers. Max Reckers, videoanalist bij de KNVB: "Louis van Gaal staat bekend
om zijn vooruitstrevende aanpak. Die mentaliteit stelt ons in staat om
verder te gaan dan andere teams. De inzet van Google Glass en Oculus
Rift geven ons die gewenste voorsprong.
Triple IT heeft voor de trainers van Oranje een videoanalyse-app ont-
wikkeld om met de Google Glass al tijdens de training de real-time vi-
deobeelden van situaties te kunnen (her)bekijken. Deze opnames die
doorgaans achteraf geanalyseerd worden, zijn hiermee handsfree op het
veld beschikbaar voor een ruimer inzicht in spelersacties als bepaalde
situaties zich voordoen. Hier kan de trainer vervolgens nog effectiever
op inspelen.
Volop in ontwikkeling is ook een interactieve simulatie- en analysetool
die gebruik maakt van virtual reality. Dankzij de Oculus Rift zijn eerdere
spelsituaties oneindig te herbeleven. Met deze bril op waan je je tijdens
de nagebootste situaties als één van de spelers op het speelveld, op elke
gewenste positie. Spelers kunnen situaties hiermee terugkijken, vanuit
een ander perspectief ervaren of alternatieve acties simuleren en zo op
interactieve wijze het eigen spel verbeteren.
Ben van der Burg, commercieel directeur bij Triple IT: "Grondige analyses
zijn heel belangrijk in de sport. De KNVB is er al heel ver in en wij mogen
ze helpen om dit verder te verbeteren. Nu kun je met digitale middelen
niet alleen weten wat je anders moet doen, maar het ook voelen. Door
deze ervaring leer je sneller en is de kans op succes groter."
Oranje gebruikt Google Glass bij training
08
DAT NEDERLAND DEZE HANNOVER MESSE HET VERKOZEN PARTNERLAND WAS, MAG VOOR DE
VISION & ROBOTICS LEZER GEEN VERRASSING ZIJN. DOOR ZOWEL OVERHEID ALS BEDRIJFSLEVEN IS DIT
MET BEIDE HANDEN AANGEGREPEN OM NEDERLAND ALS HIGHTECH-PARTNER OP DE KAART TE ZETTEN.
EN MET SUCCES. VELE HALLEN VAN DE GROOTSTE INDUSTRIËLE BEURS TER WERELD KLEUREN ORANJE.
Hannover Messe kleurt oranje
08 Hannover Messe
Teks
t: L
iam
van
Koe
rt
NEDERLAND ALS HIGHTECH-PARTNER OP DE KAART
Lange tijd leek Den Haag niet zichtbaar
geïnteresseerd in de Nederlandse industrie. Er
werden topsectoren benoemd en beleid ge-
formuleerd. Daarna werd het stil. Hoe anders
gaat dat in Duitsland, waar de overheid duide-
lijk richting kiest, haar bedrijven een opdracht
geeft en hen ondersteunt met consistent be-
leid en middelen om de geformuleerde doel-
stellingen te bereiken.
Zichtbare overheid“Merkel vraagt zelf wanneer ze moet komen
opdraven om een belangrijk evenement als de
Hannover Messe te openen”, klonk uit de mond
van menig Duits bedrijf. “Zij weet hoeveel
aandacht dat genereert en hoezeer het helpt
de Duitse boodschap over de bühne te bren-
gen.” Dit jaar was dat ook duidelijk merkbaar
voor Nederland. De aanwezigheid van premier
Rutte en minister Kamp van Economische Za-
ken zorgde ervoor dat de Nederlandse indu-
strie voor twee dagen ook het Nederlandse
nieuws domineerde.
VisitekaartjeThema van de Nederlandse afvaardiging is
Global Challenges, Smart Solutions. Een deel
van deze oplossingen is te zien in Hal 3, waar
09Hannover Messe
op een stand van 2000 vierkante meter diverse
Nederlandse hoogstandjes te vinden zijn. Zo
staat er een elektrische bus van VDL naast een
veel betaste Tesla, staat er een schaalmodel
van de vliegende PAL-V en is natuurlijk ook
de gezinswagen op zonne-energie Stella van
de partij. Tegelijkertijd demonstreert TNO een
aantal meter verderop een nieuwe interfero-
meter voor honderd procent inline-inspectie
van stansdelen op basis van 3D-beelden. Ook
prijkt op deze stand een enorm scherm met de
tekst ‘Ask the Dutch’. Hier kunnen bezoekers
zich in comfortabele stoelen neervlijen om
vervolgens via een iPad een vraag te stellen
die wel een Nederlandse oplossing kan gebrui-
ken. Draaien ze zich om, dan staan zij oog in
oog met een groot podium waar deelnemende
bedrijven hun oplossingen aan het grote pu-
bliek aanprijzen.
Slimme satellietenDe grote stand in Hal 3 is geenszins de enige
oranje plek op het Messe-terrein dat 27 enor-
me hallen telt die met diverse busverbindin-
gen en elektrische taxi’s onderling zijn verbon-
den. Zo zijn er 8 satellieten, waaronder een
groot energiepaviljoen en een samenzijn van
de Nederlandse hightech-sector. De Nevat,
MetaalUnie, Mikrocentrum en natuurlijk Brain-
port Industries, dat de hightech-toeleverings-
keten van Nederland vertegenwoordigt, tonen
de wereld dat Nederland echt niet alleen een
land van tulpen, kaas en klompen is. “De in-
ternationale OEM’s van zeer complexe machi-
nes leggen steeds vaker de volledige verant-
woordelijkheid bij hun toeleveranciers neer
voor wat betreft het ontwerp en de productie
van subsystemen”, licht John Blankendaal van
Brainport Industries toe. “Door haar open eco-
systeem van samenwerkende hightech-bedrij-
ven biedt Nederland deze OEM’s een zeer flexi-
bele en hoogwaardige toeleveringsketen die
hen helpt hun time-to-market te verkorten.”
'Nederland biedt een zeer flexibele en hoogwaardige toeleveringsketen'
Links: Minister Kamp bezoekt verschillende Nederland-
se hightech-bedrijven die zich in een paviljoen in Hal 4
geclusterd hebben.
Rechts: De deelnemende bedrijven van Brainport
Industries presenteren gezamenlijk de kracht van de
Nederlandse toeleveringsketen. Zoals deze groepsfoto
laat zien, is de saamhorigheid onder de Nederlandse
bedrijven groot.
Op de stand van Volkswagen krijgt de bezoeker een
goed beeld van hoe robots de werkvloer van de
automotive hebben overgenomen. Dit is niet alleen de
efficiëntie en kwaliteit ten goede gekomen, maar zeker
ook de veiligheid van de werknemers.
IBG is een grote Duitse integrator van Kuka robots met
een enorme stand.
010 Vision
KEBA AG won met een innovatieve robotbedie-
ning de Robotic Award van de Hannover Messe
2014. Voor het eerst vielen overigens vier be-
drijven in de prijzen. Naast een tweede plek
voor FANUC Duitsland voor een pick en place
toepassing, werden er twee derde prijzen uit-
gereikt: één voor robothulp APAS van Bosch en
één voor een bijzonder systeem van Continental
banden voor de productie van prototypen.
De ‘KeTop T10 directMove’ van het in Linz ge-
vestigde KEBA AG is een innovatieve controller
om robots snel en intuïtief te kunnen program-
meren. Op het eerste gezicht heeft hij wel wat
weg van de Wii. Want net als deze populaire
game controller wordt hij met slechts één hand
bediend en reageert hij op de bewegingen die
ermee worden gemaakt. In tegenstelling tot de
Wii, beschikt de KeTop T10 directMove over een
duim-joystick, een noodstop en een aantal ge-
avanceerde functies.
Waarom de directMove de award won? Robots
bedienen is nu een stuk eenvoudiger. Ener-
zijds maakt het niet uit wat de positie van de
controller ten opzichte van de robot is. Je kan
je dus vrij om de robot heen bewegen. Daar-
naast is geen vergaande kennis van coördina-
tenstelsels vereist en kan de snelheid worden
aangepast door de intensiteit van de beweging
van bijvoorbeeld de joystick. Met zijn eenvoud
brengt hij de robot een stapje dichter bij het
grote publiek. En ook de doorgewinterde ro-
botgebruiker zal blij verrast zijn met de tijd die
hij op het programmeren kan besparen.
Vier manierenDe KeTop T10 directMove kan op vier verschil-
lende manieren worden gebruikt. En via de
1.5” kleurendisplay kan snel tussen de ver-
schillende modi worden gewisseld. Op de eer-
ste plaats is er de directMove mode. In deze
modus volgt de robot de beweging van de
controller één op één in de vrije ruimte. De
tweede modus is de snap2grid mode. Zoals de
naam al een beetje doet vermoeden is er hier
sprake van een gedefinieerd coördinatenstel-
sel dat als referentie geldt voor de directMove
modus. Op deze manier kan ook een heel pre-
cieze baan worden geprogrammeerd. In de
virtual handle mode is de KeTop T10 een soort
virtueel handvat dat op het Tool Center Point
(TCP) aangrijpt, zodat de uitlijning snel en ge-
makkelijk kan worden aangepast. In de axial
movement modus tot slot kunnen individuele
assen worden aangestuurd, net als bij een tra-
ditionele handbediening.
Overigens is er ook het nodige aan de veilig-
heid gedaan. Zo is er naast de noodstop een
functie die onbedoeld gedrag doorziet. Want je
wilt natuurlijk geen brokken maken als je in de
directMove modus de controller per ongeluk
uit je handen laat vallen.
KEBA wint Robotic Award 2014
Links: Zorgrobot Amigo van TU/e was te vinden in Hal 2.
Verkleed als vrouw Antje - iets waarvan Maarten
Steinbuch op zijn blog schrijft dat er wel wat discussie
over de outfit was - deelde Amigo tulpen uit aan Merkel
en Rutte. Amigo moest overigens Duitsland voor zich
laten toen de robot onlangs tweede werd op de German
Open.
Rechts: De nieuwe robotbediening van Keba heeft wel
wat weg van een Wii met een duim-joystick en
noodstop.
Links: TNO is te vinden op de ‘hoofdstand’ met een
interferrometer. De opstelling in kwestie maakt 100
procent inline kwaliteitscontrole van gestanste delen
mogelijk. Volgens TNO kunnen met het systeem
productieverliezen enorm worden teruggedrongen.
Rechts: APAS van Bosch kreeg een gedeelde derde plek
van de jury. De productieassistent die zij aan zij met de
mens kan samenwerken, dankt zijn veiligheid aan een
speciale, capacitieve ‘sensorhuid’.
010 Hannover Messe
NEW & ONLY AT STEMMER IMAGINGEUROPE-WIDE
Mitsubishi Electric CIS KD seriesContact Image Sensors
Optical inspection with Contact Image Sensors (CIS)
FAST AND PRECISE, FLAT AND WIDE!
Patented, tri-linear CMOS colour sensor
Integrated white LED illumination
3 scan formats: A3, A1, A0
Resolution: 600 dpi
Scan rates: 960 mm/s and 44 μs/line
Data output: 8- or 10-bit through up to 3 CameraLink Medium interfaces
Phone +31 575 798888www.stemmer-imaging.nl
The KD series CIS from Mitsubishi Electric offers new possibilities for machine vision. Perfect for applications where flat or nearly flat objects and materials need to be inspected quickly, with high resolution and optimum colour quality.
Application areas: Print inspection, flaw detection on textiles, inspection of anti-counterfeit features, foils, holograms and other web-like materials, inspection of PCBs, wafers, solar cells or safety features, inspection of glass, metal and much more...
Imaging is our passion.
012 Vision
STEREO, LASERTRIANGULATIE OF TIME OF FLIGHT, ELKE 3D-VISION TECHNIEK HEEFT WEL ZIJN EIGEN
FAVORIETE APPLICATIES. DAARNAAST KRIJG JE MET DE KINECT WAARVOOR JE BETAALT. IN 2015 DAN
EINDELIJK VOLOP PLUKROBOTS IN DE NEDERLANDSE KASSEN. HET IS MAAR EEN GREEP UIT HET GROTE
AANTAL MENINGEN DAT TIJDENS EEN INTERESSANT VISIONDEBAT VOORBIJKWAM.
Met de Europeese verkiezingen
voor de deur en de vele debatten
die de politieke kopstukken in de
28 lidstaten voeren, was er in Ede
een heel andere discussie. Als on-
derdeel van een bijzondere dag die
volledig ging over 3D stereovision,
en de Ensenso N20 camera van iDS
in het bijzonder, was er ook ruimte
voor een kritische noot. In een op
een filmset geïnspireerde foyer
stond namelijk een lange witte ta-
fel opgesteld, met daaraan gescho-
ven een vijfkoppig panel van visi-
onexperts. Deze experts werden
geacht hun mening te geven over
een viertal ietwat gepolariseerde
stellingen. Dit onder het toeziend
oog van de dertig koppen tellende
tribune, die zich ook te allen tijde
in de strijd mocht mengen.
Stereokandidaat?
Er zijn natuurlijk meerdere we-
gen die naar een 3D-beeld leiden.
Zo kan men gestructureerd licht
projecteren en de diepte informa-
tie middels triangulatie bepalen,
time-of-flight toepassen door het
tijdsverschil van dit licht te me-
ten, of net als bij onze eigen ogen
twee camera's te gebruiken, stere-
ovision. We deponeren de stelling:
stereovision is de beste keuze voor
de meeste applicaties. Rik Frans-
sen, directeur van Vision++ schudt
zijn hoofd. “Nee, dat is natuurlijk
veel te kort door de bocht”, beaamt
zijn stemgeluid dat volgt. “Maar als
je wilt weten of er applicaties zijn
waar stereovision veruit de beste
keuze is, dan zeg ik natuurlijk.” De
rest van het panel heef natuurlijk
weinig bezwaar en Franssen ver-
volgt daarom met het antwoord
waarom het ons eigenlijk te doen
was: welke applicaties zijn bij uit-
stek een stereokandidaat? “Een van
de dingen die je prima met stere-
ovision kunt doen is binpicken. Ik
spreek hier uit eigen ervaring en we
behalen er goede resultaten mee.
Maar ook voor buitentoepassingen
waar gestructureerd licht een pro-
bleem is kan stereo uitkomst bie-
den. En hetzelfde geldt natuurlijk
ook voor mobiele toepassingen,
omdat stereovision in tegensteling
tot lasertriangulatie geen vaste op-
stelling vereist.” Franssen wordt bij-
gevallen door collega Robert Evers
van Focal. “Stuk voor stuk terreinen
waar er zeker naar stereo gekeken
moet worden. Maar naast het type
applicatie heb je ook altijd te ma-
ken met de gespecificeerde pro-
cesparameters als cyclustijden en
nauwkeurigheden. En aangezien
precisie een van onze specialiteiten
is - we hebben het bij onze toepas-
singen vaak over microns - gaat de
stereovlieger helaas niet op als de
vereiste resolutie te hoog wordt.”
Patroonprojectie
We duiken wat dieper de stereo-
technologie in, en dan in het bij-
zonder een handige feature waar-
over de Ensenso-camera beschikt:
patroonprojectie. Volgens Rainer
Voigt, de CEO van Ensenso is het
deze on-board patroonprojector
die zijn 3D stereocamera zo ro-
buust en betrouwbaar maakt, ook
in een veeleisende omgeving. We
leggen hem dan ook de stelling
voor: patroonprojectie is de beste
manier om een 3D-beeld uit een
stereomatch te destilleren. Van-
uit het panel klinkt gemompel en
natuurlijk is het volledige verhaal
alles behalve eenzijdig. “Laten we
het erop houden dat dat voor de
Ensenso het geval is”, glimlacht
Voigt. “Je hebt natuurlijk altijd te
maken met de lichtsterkte van het Teks
t: L
iam
van
Koe
rt
Het grote 3D-stereo-visiondebat
TECHNISCH KAN ER AL EEN HOOP, NU DE BUSINESS CASE NOG
013013Vision
TECHNISCH KAN ER AL EEN HOOP, NU DE BUSINESS CASE NOG
geprojecteerde patroon in relatie
tot het omgevingslicht”, snapt ook
Franssen het voorbehoud. “Maar is
er een mogelijkheid om de lichtin-
tensiteit op te voeren? Bij laser kan
je dat natuurlijk heel behoorlijk,
ook al betekent dat, dat je dan wel
soms een enclosure moet maken
met het oog op de veiligheid.”
Franssen moet nog even geduld
hebben, maar Voigt geeft aan dat
er wel iets dergelijks op stapel
staat. “In een volgende versie zal
het mogelijk zijn om opties toe te
voegen zoals een sterkere lichtbron
en/of bijvoorbeeld een C-mount.
Daarnaast zal er wel gewoon de
‘all-in one’ variant blijven, omdat
die plug & play benadering na-
tuurlijk ook veel voordelen kent.”
Jaap van de Loosdrecht, asso ciate
lector Kenniscentrum Computer
Vision NHL Hogeschool, ziet nog
wel een potentieel nadeel van de
patroonprojector. “De lichtbron is,
in tegenstelling tot een time of
flight camera, niet concentrisch
ten opzichte van de lens. Hierdoor
ontstaan schaduwen die nadelig
kunnen zijn voor het verkregen
3D-beeld.” Voigt geeft toe dat
dit zich voordoet, maar vindt het
probleem verwaarloosbaar. “De
meeste schaduwproblemen die ik
tegenkom zijn de oorzaak van een
verkeerd gepositioneerde camera.
De triangulatiehoek die door niet-
concentriciteit optreedt valt hierbij
in het niet.” Evers ziet zelfs een
potentieel voordeel in de schaduw-
werking. “Wij gebruiken depth-of-
shade om de extra resolutie die
voor ons zo belangrijk is aan het
uiteindelijke 3D-beeld te kunnen
toevoegen.”
Goedkoop is duurkoop?
Dan wordt het tijd voor een onder-
werp dat de gemoederen in vision-
land wel vaker bezighoudt: de Ki-
nect. De stelling luidt ongezouten:
De Kinect is een leuk stukje speel-
goed, maar niet geschikt voor seri-
euze toepassingen. “Helemaal mee
eens”, zegt Rik Franssen resoluut.
“In ons werk zijn de uren vaak de
grootste kostenpost. Het is dan on-
zin om op het materiaal te gaan be-
sparen en vervolgens grote risico’s
te lopen er extra tijd in te moeten
gaan stoppen.” “Precies. Het is een
business case”, valt Jeroen Konings
014 Vision
van Jeko Tech bij. “Dus als je alleen
maar een eenvoudige, niet al te
nauwkeurige 3D-sensor nodig hebt
en grote volumes wilt afzetten,
waarom zou je de Kinect dan niet
overwegen? Mits alles goed is afge-
wogen staat je toch niets in de weg
consumenten producten professio-
neel in te zetten?” Natuurlijk is er
altijd de bottom line. Maar volgens
Van de Loosdrecht is het besef dat
je met een mindere kwaliteit te ma-
ken hebt dan wel belangrijk. “We
werken in Leeuwarden zowel met
de Kinect1, Kinect2 en Ensenso. De
Kinect1 produceert een lijn met ruis
midden in het beeld. Dit probleem
heeft de Kinect2 niet. Voor low-
cost oplossingen is er zeker een
markt voor de Kinect. De Ensenso
is echter industrieel robuust , com-
bineert stereo vision samen met
patroonprojectie en heeft geavan-
ceerde mogelijkheden zoals multi-
camera toepassingen en telecentri-
sche view. Voigt mengt zich. “Dat
is inderdaad een van de problemen
met camera’s als de Kinect. Je kan
nooit echt onder de motorkap kij-
ken om te zien wat er in zo’n situ-
atie aan de hand is.” “Maar er is wel
ontzettend veel op het internet te
vinden, juist omdat er zoveel open
source mensen de Kinect helemaal
hebben ontleed”, klinkt het uit de
zaal. Franssen is het er niet mee
eens. “Dat is allemaal gebaseerd
op algemene modellen en niet ge-
kalibreerd. Niet echt geschikt voor
machinevision dus. Overigens is het
niet kunnen triggeren hierbij ook
wel een puntje.” Dan maakt Evers
de cirkel rond. “Maar de Kinect is
natuurlijk ook helemaal niet voor
machinevision gemaakt. De algo-
ritmes zijn specifiek ontwikkeld
om gezichten en handbewegingen
te herkennen. Met ronde vormen
zal hij dus beter om gaan dan met
hoekige vormen.” Franssen knikt
instemmend. Tijdens zijn eigen ex-
perimenten heeft hij dit aan den
lijve ondervonden.
De business case
De laatste stelling. Dankzij vorde-
ringen in stereovision wordt 2014
het jaar waarin we eindelijk de
3D-belofte inlossen en geavan-
ceerde toepassingen als plukrobots
op grote schaal worden toegepast.
Het is Richard Vaille van Beltech die
vanuit de zaal het woord neemt.
“Ik denk dat het grootste probleem
hier geen technisch probleem is.
Eigenlijk zijn alle ingrediënten al
wel voorhanden, inclusief flexibele
grijpers die voor het plukken van
tomaten of komkommers nood-
zakelijk zijn. Veel eindgebruikers
vinden het echter nog te duur. Je
ziet dit overigens ook bij toepassin-
gen als binpicking.” Franssen moet
lachen. “ Binpicking is happening.
Maar dat doet het al 20 jaar. En ook
hier is het vaak de business case
die roet in het eten gooit . Alleen
bij grotere projecten met meerdere
cellen wordt het overwogen.” Vaille
vult aan dat de business case vaak
eigenlijk niet goed gemaakt wordt.
“Je ziet dat er bij de hightech be-
drijven als ASML veel meer ruimte
is voor investeringen omdat daar
meer naar het totaalplaatje wordt
gekeken. Als je het goed aanpakt
kan je namelijk niet alleen op
productiekosten besparen, maar
bijvoorbeeld ook op engineering.
Daarnaast kunnen ook sociale ar-
gumenten een rol spelen bij de
overweging wel of niet te roboti-
seren.” Konings zet zijn geld in op
de agro. “Ik denk dat we eerder
meer plukrobots in de kassen dan
meer binpickers in de metaal zul-
len zien. Tuinders kunnen namelijk
wel heel goed rekenen. Het is hun
eigen portemonnee.” Vaille beaamt
dit en ziet in de agro inderdaad een
kleine kentering. “ Plukrobots in
2014? Nee dat denk ik niet. Maar
vooruit. Misschien in 2015.”
016016 Vision, Robotics & Mechatronics
Hoewel ver voor mijn tijd, heeft de Vision, Robotics en Mechatronics een
rijke historie als het gaat om aandacht voor licht. De roots zijn dan ook
te vinden in de visioncomponent van dit evenement: 13 jaar geleden or-
ganiseerde Mikrocentrum voor het eerst Vision Systems. Inmiddels zijn
ook robotica en mechatronica aan het lijstje toegevoegd, omdat een visi-
onsysteem zelden op zichzelf staat en met de combinatie zeer krachtige
en flexibele automatiseringsoplossingen kunnen worden gerealiseerd. Dit
jaar doen we het anders. We gaan niets toevoegen, maar zoeken wel de
samenwerking. En wel met een ander evenement dat Mikrocentrum al
de nodige jaren onder haar hoede heeft: Fotonica. Want hoewel het echt
twee aparte vakgebieden zijn, hebben met name vision en fotonica veel
raakvlakken. En ook binnen de mechatronica speelt fotonica een steeds
belangrijkere rol. Door beide evenementen gelijktijdig onder één dak te
laten plaatsvinden, bieden we de bezoekers van beide evenementen wat
extra’s. Aan de ene kant geven we de Fotonica-bezoeker een doorkijkje
in de praktijk. Wat zijn de uitdagingen die er in de industrie spelen en hoe
kan fotonica als enabler een helpende hand bieden? Andersom gaat die
zelfde vlieger natuurlijk ook op. Wat zijn bijvoorbeeld de ontwikkelingen
op het gebied van chips op basis van integrated fotonics en welke kansen
liggen er hiermee in het verschiet?
Met de samenwerking hopen we de gebruikers op een vruchtbaar kruis-
bestuivingsspoor te zetten, zonder afbreuk te doen aan de identiteit van
de afzonderlijke evenementen. Dit doen we door elke dag te beginnen
met een plenaire lezing die voor beide doelgroepen belangrijk is. Ook
loopt men gemakkelijk van de ene naar de andere beursvloer. Tegelij-
kertijd blijven alle succesvolle ingrediënten van Vision, Robotics & Me-
chatronics behouden. Een stevig lezingenprogramma met relevante prak-
tijkvoorbeelden, een demoplein en natuurlijk RoboNed, dat ervoor heeft
gekozen ook dit jaar weer van de partij te zijn. Ik hoop van harte dat dit
laatste ook voor u geldt en we er samen in slagen een nieuw licht te
schijnen op bestaande problematiek, voor uw jaarlijkse portie waarde-
volle nieuwe inzichten.
Els van de Ven
Manager Vakbeurzen en Congressen Mikrocentrum
In een nieuw licht
Column Vision & Robotics
We gaan niets toevoegen, maar zoeken wel de samenwerking
016
In een nieuw licht
De nieuwe IRB 6700-familie is de ze-
vende generatie grote ABB-robots.
Deze reeks is het resultaat van 40
jaar ontwikkeling en uitgebreid on-
derzoek. De snelheid is verbeterd
met zo’n 5% en het energieverbruik
is met 15% verlaagd. Ook is de nauw-
keurigheid toegenomen en kunnen
de robots meer gewicht verplaatsen:
155 tot 200 kg met een bereik van
2,85 tot 2,60 meter. Deze modellen
zijn robuuster dan ooit, mede dank-
zij nieuwe motoren en schakelingen.
Servicebeurten hoeven minder vaak
plaats te vinden en nemen minder
tijd in beslag. De ‘uptime’ tussen
uitvalmomenten staat momenteel
zelfs op 400.000 uur. Elke robot in
de 6700-familie is ontworpen vanuit
de Lean ID-gedachte. Deze nieuwe
‘Integrated Dressing’-oplossing is be-
doeld om een evenwicht te vinden
tussen kosten en duurzaamheid door
de meest kwetsbare delen van het
‘dress pack’ in de robot te integreren.
De toegang tot de motoren is verbe-
terd en technische documentatie is
gemakkelijker te lezen en te begrij-
pen door het gebruik van verbeterde
graphics en 3D-simulaties. De nieuwe
reeks kan onder de zwaarste omstan-
digheden presteren en kan worden
geleverd met het Foundry Plus 2-pak-
ket. De IRB 6700 is momenteel de
best presterende robot in de klasse 50
tot 300 kg, met de laagste ‘Total Cost
of Ownership’ - 20% lager dan voor-
heen. Opvallend aan de IRB 6700 is
de nieuwe ABB standaard kleur (ABB
graphite white RAL 7035). Voorheen
waren ABB robots altijd standaard
oranje. Deze kleur is toen gekozen
als 'alarmkleur' omdat het een be-
wegende machine is. Tegenwoordig
is deze alarmfunctie niet meer nodig
omdat door CE regelgeving robots per
definitie voldoende afgeschermd zijn
voor mensen.
Qua camera’s, presenteert DVC:
• De nieuwe Basler USB3 camera’s,
en speciaal de hoge resolutie mo-
dellen Aca3800-14um, Aca3800-
14uc en Aca4600-10uc.
• SONY’s FCB-MA130: een extreem
compacte camera, met een af-
meting van slechts 16.5 x 10.3 x
18.0 mm, die eenvoudig geïnte-
greerd kan worden in producten
met beperkte inbouwruimte. De
FCB-MA130 draagt bij aan het tot
stand komen van steeds kleinere
producten en kan in tal van ap-
plicaties toegepast worden. Deze
nieuwe camera kan Full HD resolu-
tie (1080p/30) video vastleggen en
13-megapixel stilstaande beelden.
• SONY’s XCL900/XL600: De nieu-
we XCL-S Serie camera’s hebben
een 1/1-type EXview HAD CCD
II™ sensor die een extreem hoge
sensitivity heeft. Behalve dat ze
veel handige functies van Sony’s
XCL serie hebben overgenomen,
zijn deze camera’s uitgerust met
enkele unieke features waar-
onder: Shading Correction, De-
fect Correction, en Temperature
Readout.
Van Matrox Imaging toont DVC op
de beurs:
• 4Sight GPm: een industriële compu-
ter zonder ventilator, die gebouwd
is voor machinevision toepassingen
in een fabrieksomgeving. Doordat
het ontwerp is uitgerust met meer-
dere poorten voor GigE Vision® en
USB3 Vision® camera’s, past de
Matrox 4Sight GPm in elke produc-
tie omgeving.
• DVC demonstreert Matrox Design
Assistant 4 machinevision software
die binnenkort gereleased wordt.
Een deel van de stand is gericht op
het brede assortiment filters van
Vision Light Tech (VLT) en hun Fujinon
lenzen, waaronder een 5MP versie.
Wij zien u graag op onze stand.
Nieuwe IRB 6700 van ABB nu verkrijgbaar!
DVC toont nieuwste Basler, Sony en Matrox systemen
Stand 25
www.abb.com/robotics
Stand 29
www.machinevision.nl
017Vision, Robotics & Mechatronics
018
Isotron Systems, door Cognex Cor-
poration geaccrediteerd als ‘Plati-
num Automation Solution Provider’
en succesvol actief in de hele Bene-
lux, levert zuiver gebaseerd op haar
langjarige ervaring op het vlak van
velerlei applicaties, systeemgerich-
te beeldverwerkende camera- en
ID-oplossingen van Cognex.
Isotron test op functionele en tech-
nische basis in zowel haar eigen vi-
sionlaboratorium als in de produc-
tieomgevingen van haar klanten.
Ook biedt Isotron, zowel op haar
kantoor als ter plaatse bij de klant,
op regelmatige basis technische
trainingen aan om een ieder ken-
nis te laten maken met enerzijds
de relatief eenvoudige toepasbaar-
heid van de software en anderzijds
de allernieuwste technologische
ontwikkelingen op het gebied van
vision.
Op de beurs
Isotron toont op de Vision en Robo-
tics-beurs wederom hoe krachtig
en eenvoudig een vision- en/of een
ID-systeem kan zijn. In de praktijk
opgedane applicatie ervaringen
worden dan tijdens de beurs met u
pragmatisch gedeeld.
De In-Sight productfamilie van
Cognex omvat robuuste visionsy-
stemen met uiteenlopende forma-
ten, prestatieniveaus en resoluties
zodat er altijd een match is bij de
wensen van elke toepassing. De
intuïtieve ‘Easy Builder’ software
maakt het ook voor de beginnen-
de visionengineer mogelijk om de
krachtigste tools eenvoudig toe
te passen om zo risicoloos oplos-
singen te engineeren. Cognexpro-
ducten zijn eenvoudig te begrijpen
en snel te configureren door een
unieke set ingebouwde communi-
catiemogelijkheden voor gemakke-
lijke integratie met alle PLC-, robot-,
HMI- en/of productiesystemen.
De kracht en veelzijdigheid van
Cognex is inzetbaar in alle in-
dustrieën en alle toepassingen,
waaronder:
• onderdeellokalisering
• robotbegeleiding
• onderdeelidentificatie
• inspectie
• ijking of meting
Stand 23
www.isotron.eu
Op de Vision & Robotics beurs
presenteert MATRIX VISION ver-
schillende modellen van de USB
3.0-camera serie ‘mvBlueFOX3’, de
intelligente camera serie ‘mvBlue-
LYNX-X’, klantspecifieke oplossin-
gen en de Gigabit Ethernet camera
serie ‘mvBlueCOUGAR-X’, waaron-
der IP67 en PoE-versies. De laatste
is ook beschikbaar als een high
speed & high resolution Dual-GigE
camera serie ‘mvBlueCOUGAR-XD’,
die twee nieuwe CCD (12 Mpix)
en CMOS (2.3 Mpix global shut-
ter,) sensoren van Sony bevat - een
wereldprimeur in de Dual-GigE ca-
mera's. Ook op de stand te zien:
demo’s ‘best practice-integratie’
-slimme functies in de camera.
Speciale aandacht, Lezing:
12 juni 2014 14:35 - 14:55
Zaal 20
Nooit gehoord van ‘maak het
kleiner, goedkoper, sneller’? Het
selecteren van de juiste camera
interface voor een Vision systeem
is een zeer belangrijk onderdeel
van de oplossing. De presentatie
biedt achtergrondinformatie over
de twee gemeenschappelijke inter-
faces GigE en USB met hun vastge-
stelde normen. We zetten uiteen:
de technische aspecten (zoals bij-
voorbeeld lengte van de kabelver-
binding), cost of ownership, onder-
houdsvriendelijkheid, embedded
pc - markttrends en meer.
MATRIX VISION is al meer dan 25
jaar actief in de ontwikkeling en
productie van industrieel digitaal
beeld verwerkende componenten
en klant specifieke oplossingen
hierin. Speciale aandacht wordt be-
steed aan de marketing van hoog-
waardige digitale en intelligente
camera's voor diverse industriële
sectoren.
Stand 56, www.matrix-vision.de
Praktische Cognex-oplossingen:
Begeleiden, inspectie, meten en identificeren
Matrix Vision
USB 3.0 camera
serie mvBlueFOX3
GigE camera mvBlueCOUGAR-X POE-I
met een modulaire M12
Dual GigE camera mvBlueCOUGAR-XD met
de nieuwe CCD and CMOS sensors van Sony
Vision, Robotics & Mechatronics
019
Phaer introduceert naar jaarlijkse
gewoonte een aantal innovatieve,
nieuwe OEM vision componenten.
Dit jaar zal de Ensenso N20 geïn-
troduceerd worden. Deze sensor
die gebaseerd is op het principe
van actieve stereo visie vervoegt
de vorig jaar geïntroduceerde N10
Ensenso productielijn.
Verder stelt Phaer de serie pro-
ductie, hoge resolutie TOF camera
van Odos imaging aan het publiek
voor. Ook Photonfocus is van de
partij met onder meer linescan ca-
mera's die gebaseerd zijn op een
high speed matriciële Cmos sen-
sor. Imperx zal niet missen met de
tweede generatie Bobcat camera's
en Componentsexpress stelt USB
3.0 kabels voor die tot 35 meter
lang kunnen zijn en geschikt voor
dragchain- en robot toepassingen.
Tenslotte is er iDS, de Duitse ca-
merafabrikant die Phaer sinds kort
exclusief in de Benelux vertegen-
woordigt. Deze fabrikant uit Ober-
sulm stelt haar nieuwe USB 3.0 ca-
meralijn- en varianten voor.
Stand 20
www.phaer.be
De KD serie CIS van Mitsubishi Elec-
tric biedt nieuwe mogelijkheden
en oplossingen voor linescan ma-
chine vision applicaties. De CIS is
bij uitstek geschikt voor applicaties
waarbij vlakke of bijna vlakke ob-
jecten en materialen geïnspecteerd
moeten worden, met een hoge
resolutie van 600 dpi en in 8 of 10
bit RGB kleuren. De gepatenteerde
tri-linear CMOS sensor en geïnte-
greerde LED verlichting maken het
mogelijk om een zeer compact li-
nescan systeem te creeren in de
formaten A3, A1 en A0.
Door middel van de industriële
standard interface Camera Link
worden de hoge resolutie beelden
naar een hostcomputer geleid voor
verdere processing. De Camera Link
standaard zorgt ervoor dat u de CIS
unit eenvoudig in uw eigen soft-
ware omgeving kunt integreren.
Het toepassingsgebied van de CIS is
breed: drukwerk inspectie, textiel
inspectie op weeffouten en kleur
fouten, inspectie van echtheids-
waarmerken zoals hologrammen
en folies. Ook het inspecteren van
wafers, speciale aspecten van zon-
necellen, glas of metaal platen en
panelen zijn mogelijk.
Opmerkelijk is dat op hoog reflec-
tieve materialen de CIS uitstekende
resultaten geeft, daar waar traditi-
onele systemen veel optische pro-
blemen ondervinden.
Daar waar een standaard linescan
met een losse camera, lens en ver-
lichting niet kan worden gebruikt,
kan de CIS door het volledig geïn-
tegreerde ontwerp van camera,
lens en verlichting wel worden
toegepast.
Zoekt u een compact linescan in-
spectie systeem, kom dan naar
STEMMER IMAGING stand 24 in de
Kempenhal, om u te overtuigen van
de compactheid en beeldkwaliteit
die de CIS u kan bieden.
Innovatieve, nieuwe OEM vision componenten
Nieuw bij STEMMER IMAGING:
De Contact Image Sensors (CIS)
Stand 24
www.stemmer-imaging.nl
Vision, Robotics & Mechatronics
020
Valk Welding, specialist is lasrobot-
automatisering, zal tijdens Vision
& Robotics de Arc-Eye lasersensor
presenteren. Met de Arc-Eye laser-
sensor heeft Valk Welding een in-
novatieve oplossing ontwikkeld,
die de lasrobot exact langs de las-
naad leidt. De Arc-Eye maakt met
één enkele scan een 3D beeld van
de lasnaad, zonder nadelige beïn-
vloeding van reflecties. Toegepast
op Panasonic lasrobots, bepaalt de
Arc-Eye sensor zelf, in plaats van de
robotbesturing, het traject van de
lasrobot. De Arc-Eye lasersensor le-
vert daardoor een exacte offset en
is daarmee het nauwkeurigste las-
naadvolgsysteem op dit moment.
Valk Welding zal de hoog nauwkeu-
rige werking demonstreren aan de
hand van verschillende typen las-
naden, waarvan de bezoeker zelf
de positie kan wijzigen.
De Arc-Eye lasersensor heeft een
nauwe integratie met het Pana-
sonic TAWERS robotsysteem. Waar
andere laser vision systemen al-
leen scanresultaten geven aan hun
master robot controller, werken de
Arc-Eye lasersensor en de Panaso-
nic robotbesturing nauw samen.
Wanneer een slecht deel in het pro-
duct niet correct kan worden ge-
analyseerd, bijvoorbeeld als gevolg
van tack-lassen of een beschadigd
gewricht vorm, gebruikt de Arc-Eye
lasersensor intelligente algoritmen
om de ruwe scangegevens en be-
wegingen van de robot informatie
in te schatten en daaruit de best
passende lasvorm te kiezen. An-
dere laser vision systemen en robot
combinaties beschikken niet over
deze integratie hetgeen ten koste
van de nauwkeurigheid gaat.
Stand 28
www.valkwelding.com
TFT uit Asten zal op de stand een
model machine demonstreren.
Hierin staan producthandling met
robot en product oriëntatie en her-
kenning middels Vision centraal.
Een product komt uit de invoergoot
en wordt opgepakt met een Yas-
kawa robot. Deze MH5 robot houdt
het product vervolgens voor een
camera die het product fotografeert
en vergelijkt met de referentiepun-
ten. Dit biedt twee mogelijkheden:
1. Product oriëntatie, op basis van
deze foto kan het product altijd
op dezelfde manier worden ge-
positioneerd op de productop-
name.
2. Product herkenning, als er een
afwijkend producttype in de in-
voergoot terecht is gekomen kan
deze dankzij de vision camera uit
het proces gefilterd worden.
De productopnames staan op
een ronddraaitafel waarbij be-
werkingsstations kunnen worden
toegevoegd aan de machine. Be-
werkingen voor het verspanen of
monteren van onderdelen kunnen
dan volautomatisch worden uitge-
voerd. TFT ontwikkelt en fabriceert
al ruim 15 jaar machines en mallen
voor montage, verspanen en las-
sen. Enkele klanten zijn: DAF, Opel,
Brabant Alucast, Koninklijke Auping
en Fokker Landing Gear.
Stand 27
www.yaskawa.eu.com
Valk Welding presenteert
Lasnaadvolgen met Arc-Eyelasersensor
Vision & Robotics in de praktijk
Vision, Robotics & Mechatronics
D V C m a c h i n e v i s i o n b v, M i n e r v u m 7 0 6 9 , 4 8 1 7 Z K B r e d a , N e d e r l a n dTe l . + 3 1 ( 0 ) 7 6 5 4 4 0 5 8 8 , F a x + 3 1 ( 0 ) 7 6 5 4 1 7 8 9 3E - m a i l i n f o @ m a c h i n e v i s i o n . n l , Tw i t t e r t w i t t e r. c o m / D V C v i s i o n
We bieden A-merken van laatste state of the art technologie, dus denkt u aan USB3.0,
neem contact met ons op.
www.mach inev i s ion .n l
Er gingen vorig jaar zo’n 18.750 componenten over onze toonbank:
4.350 camera’s, 400 framegrabbers, 10.000 kabels, 2.500 lenzen, 1500 softwarepakket ten en diverse accessoires,
wi j helpen ook u graag verder. . .
022
OP 11 EN 12 JUNI 2014 OPENT HET PHOTONICS EVENT VOOR DE ACHTSTE KEER HAAR DEUREN. ANDERS DAN
ANDERE JAREN BETREFT HET EEN CO-EVENT MET VISION, ROBOTICS & MECHATRONICS. OM DE STERKE
PARALLELLEN TUSSEN BEIDE VAKGEBIEDEN TE ONDERSTREPEN, WORDT DAGELIJKS AFGETRAPT MET EEN
GEZAMENLIJKE PLENAIRE KEYNOTE. WEL BEHOUDT HET PHOTONICS EVENT HAAR EIGEN BEURSVLOER EN
PARALLELSESSIES.
Zaken doen met lichtsnelheid
Internationaal wordt fotonica als dé Key Ena-
bling Technology beschouwd waardoor de
industrie beter kan concurreren op wereld-
schaal. Deze vakbeurs besteedt aandacht aan
10 verschillende technologieën en 14 voor de
industrie herkenbare toepassingsgebieden. Het
internationale Photonics Event is bedoeld voor
technologieontwikkelaars, applicatieontwik-
kelaars en industriële gebruikers van op foto-
nica gebaseerde instrumenten, apparatuur en
diensten. Het Engelstalig internationale lezin-
genprogramma bestaat uit een viertal soorten
lezingen die gerelateerd zijn aan het thema
van dit jaar: Business at the speed of light! Elke
ochtend en middag zal het lezingenprogramma
worden gestart met een visionaire keynote
presentatie behorend bij een van de 4 thema’s:
* Impact of Photonics for European industries
and markets
* Integrated solutions for ICT & Lighting
* Greenhouse of the Future
* Multidisciplinairy solutions for Health Care
& Life Science
Na elke keynote presentatie volgen een aantal
korte lezingen in een track die elk op een spe-
cifiek onderwerp ingaan behorend bij dat key-
note thema. Aanvullend op de keynote thema
tracks zijn er 5 tracks met lezingen die ingaan
op toepassingsgebieden / industrieën waarbij
fotonica een technoloy en/of business enabling
rol vervult.
* Water
* ICT & Security
* Solar Energy
* Metrology & Sensors
* Design & Manufacturing of Components &
Systems of integrated photonics
Een aparte track is gereserveerd voor presen-
taties door exposanten en clusterorganisaties.
Bij deze presentaties staat centraal op welke
manier fotonische technologieën / applicaties
/ apparatuur en diensten de business van eind-
gebruikers verbeteren.
Workshop ROS IndustrialHet Robot Operating System (ROS) is een open source cross-platform framework voor robot-
specifieke software ontwikkeling. Het idee achter ROS is simpel: Software ontwikkelaars een
framework bieden voor het ontwikkelen van robot applicaties, zodat zij voort kunnen bouwen
op het werk van hun collega’s en ideeën en algoritmes uit kunnen wisselen. De flexibiliteit
van ROS maakt het een geschikte tool voor de snelle ontwikkeling van intelligente industriële
robots. Wat kunt u met ROS en hoe kunt u het gebruiken? Deze vragen zullen wij beantwoorden
gedurende deze informatieve hands-on workshop. Na deze workshop is er ruimte voor een
discussie over de toepasbaarheid van ROS voor uw applicatie.
Programma:
* Introductie in ROS en simulator GAZEBO
* Een oefening om ROS te leren gebruiken
* Toepassing in een pick and place applicatie, uitleg over de
gewenste werking en structuur
* Oefening in het coderen van de aansturing
* Demonstratie van het door deelnemers geschrevene in
simulatie omgeving
De workshops worden gehouden tijdens Vision, Robotics &
Mechatronics zowel op woensdag 11 juni als op donderdag
12 juni van 10.00 tot 13.00 uur. Inschrijven voor de beurs
via www.vision-robotics.nl, of via [email protected]
Photonics Event
023
OOK VOOR ALWEER DE VIERDE CONFERENTIE ZOEKT ROBONED DE SAMENWERKING MET MIKROCENTRUM. HIJ
ZAL NAMELIJK WEDEROM GELIJKTIJDIG MET DE EERSTE DAG VAN HET EVENEMENT VISION, ROBOTICS &
MECHATRONICS WORDEN GEHOUDEN, DAT OP 11 EN 12 JUNI IN DE KONINGSHOF TE VELDHOVEN PLAATSVINDT.
HET THEMA IS DIT JAAR ROBOTICS REVISED.
Robotics RevisedROBONED CONFERENTIE 2014
Het is bijna twee jaar geleden dat de ‘Dutch
Robotics Strategic Agenda’ aan de secretaris
generaal van het ministerie van economische
zaken werd gepresenteerd. Wat RoboNED be-
treft is het dan ook hoog tijd om te kijken of ze
nog steeds op het goede spoor zitten. Ligt de
Nederlandse robotica daarnaast nog op schema
en zijn er misschien nieuwe werkelijkheden die
de aandacht vragen? Op al deze vragen hoopt
men tijdens de conferentie het antwoord te
vinden.
Het dagvullende programma zal zich voorna-
melijk richten op de ontwikkelingen die de
laatste keer naar voren kwamen, maar hierbij
extra nadruk leggen op de vooruitzichten. De
hoofdpunten uit de strategische agenda zullen
worden besproken zoals technologie, ethiek,
wettelijke en sociale kwesties, veiligheid en
samenwerking in de keten. Dit allemaal met
een vooruitziende blik. Wat zijn de uitdagingen
die op ons pad liggen? En zijn er nieuwe linken
te leggen tussen nieuwe toepassingsgebieden
en nieuwe technologieën?
Naast het stevige congresprogramma zal er
uiteraard ook voldoende ruimte zijn om te net-
werken of een gang over de beursvloer te ma-
ken. Ook kunnen deelnemers zich inschrijven
voor het internationale brokerage event (zie
kader op pagina 25 ) en zullen diverse RoboNED
leden aanwezig zijn op het demoplein.
RoboNED Conferentie
Robotics RevisedDatum: woensdag 11 Juni 2014
Tijd: 10:00 - 18:00
Locatie: Genderfoyer,
NH Conference Centre Koningshof
(ingang Beneluxhal)
Prof. Stramigioli, de voorzitter van RoboNED:
“In de afgelopen 4 jaar heeft het netwerk zich
ontwikkeld tot een netwerk van meer dan 700
deelnemers uit zowel de industrie, kennisinstel-
lingen en maatschappelijke instellingen. Deze
sterke combinatie van partners heeft geleid tot
het schrijven van de Strategische Agenda. In dit
roadmap document wordt een gezamenlijke
lijn uitgezet om de ontwikkelingen op het ge-
bied van robotica in Nederland te versnellen.”
Een van de resultaten van RoboNED is dat ro-
botica hoog op de agenda is komen te staan
binnen het topsectorenbeleid. Een misschien
nog wel veel belangrijker resultaat zijn de vele
samenwerkingsverbanden die zijn ontstaan en
zich nu uiten in succesvolle projecten die hun
weg beginnen te vinden naar de markt.
Is de missie van RoboNED geslaagd en daar-
mee het doel bereikt? “Voor een deel natuurlijk
wel”, zegt Ditske Kranenburg, platform mana-
ger. “Maar we zien een stijgende behoefte aan
ondersteuning in kennisuitwisseling. RoboNED
faciliteert hierin en steunt daarbij ook netwer-
ken die zich specifiek op een bepaalde hoek
van de robotica richten; een paraplufunctie.
Onze focus zal des te meer liggen op de vak-
gebied overschrijdende onderwerpen en zal
naast de technologische ontwikkelingen ook
vraagstukken op het gebied van arbeid, ethiek,
wetgeving en veiligheid aan de orde blijven
stellen.”
IIP RoboNED is nu Stichting RoboNEDRoboNED, dat in 2010 ontstaan is als een van de ICT Innovatie Platforms, heeft zich verder
geprofessionaliseerd tot een volwaardige organisatie en heeft dit vastgelegd in een stichting.
024
09:45-09:55 Grand opening
09:55-10:25 Keynote Theme: Impact of Photonics
10:50-11:10 Keynote track: Impact of Photonics - Lecture A (ACTPHAST)
11:15-11:35 Keynote Track: Impact of Photonics - Lecture B (OASIS)
11:55-12:15 Keynote Track: Impact of Photonics - Lecture C (Photonics NL)
12:20-12:40 Keynote Track: Impact of Photonics - Lecture D (Memphis)
14:00-14:30 Keynote Theme: Photonic impact on ICT & Lighting
14:35-14:55 Keynote Track: Photonic impact on ICT & Lighting - Lecture A
15:00-15:20 Keynote Track: Photonic impact on ICT & Lighting - Lecture B
15:40-16:00 Keynote Track: Photonic impact on ICT & Lighting - Lecture C
16:05-16:25 Keynote Track: Photonic impact on ICT & Lighting - Lecture D
Woensdag 11 juniPROGRAMMA
Brabantzaal Zaal 20
10:50-11:10 3D Vision by Cognex, now easy to use!
Bart Stroo, Cognex
11:15-11:35 Vision zonder camera?
Maarten Braadbaart, SICK BV
11:55-12:15 Machine-Vision starts with the speed of light…
Gert van Zeist, Stemmer Imaging B.V
12:20-12:40 Smart Vision for Unmanned Aerial Vehicles
Jaap van de Loosdrecht, NHL Kenniscentrum Computer Vision
14:00-14:30 Keynote Theme: Photonic impact on ICT & Lighting
14:35-14:55 Time of Flight metingen zonder ‘Loch Ness blur’
Luc Mertens, Universiteit Antwerpen
15:00-15:20 Robotveiligheid volgens de Machinerichtlijn
John Moulen, Mikrocentrum / FUSACON BV
10:10-10:20 Opening - Stefano Stramigioli
10:20-11:00 Internationaal Keynote
11:00-11:20 Horizon Scan 2050 - Jacintha Scheerder, STT en Jan Mengelers
11:45-12:05 Social Robotics - Raymond Cuijpers , TU/e
12:05-12:25 Industrial Robotics and the Factory of the Future - Martijn
Wisse, TU Delft
13:30-13:50 ELS issues in Robotics - Madeleine de Cock Buning,
UU en Roeland de Bruin
13:50-14:10 Robotica and the EU - Herman Bruyninckx
14:10-14:30 Safety in Robotics - Henk Kiela, ISO normen (Fontys)
15:05-15:25 Smart Industry - Herm van der Beek
15:25-15:45 Collaboration in the (supply) chain - Eric Sloot , Philips
15:45-16:05 RoboNED Update - Stefano Stramigioli
Genderfoyer ( RoboNED Conferentie)
Vision, Robotics & Mechatronics
OPENINGSTIJDEN EN REGISTRATIE
Zowel Vision, Robotics & Mechatronics als Photonics vinden op 11
en 12 juni 2014 plaats in het NH Conference Centre Koningshof in
Veldhoven. De deuren van de Benelux ingang gaan dagelijks open
om 09.00 uur. Na de laatste lezingen is er nog ruim de tijd om te
netwerken en de beursvloer te bezoeken. De deuren sluiten om
17:00 uur. Het bezoek van beide evenementen is gratis. Inschrij-
ven kan via www.vision-robotics.nl of www.photonics-event.nl
LEZINGENPROGRAMMA
Op beide dagen zal er geopend worden met een plenaire lezing
in de Brabantzaal. Daarna zullen er parallelsessies zijn. De Vision,
Robotics & Mechatronics lezingen vinden plaats in Zaal 20, de Pho-
tonics lezingen in de Brabantzaal. De RoboNED Conferentie heeft
een op zichzelf staand programma wat plaatsvindt in de Gender-
foyer.
Het hier opgenomen lezingenoverzicht is samengesteld op
basis van ter beschikking staande informatie ten tijde van druk-
ken. Wijzigingen zijn dus mogelijk. Kijk voor de meest actuele
versie van het programma en een toelichting op de lezingen op
www.vision-robotics.nl
025
09:45-09:55 Grand opening
09:55-10:25 Keynote Theme
10:50-11:10 Keynote Track: Agriculture & Food:
Greenhouse of the Future - Lecture A
11:15-11:35 Keynote Track: Agriculture & Food:
Greenhouse of the Future - Lecture B
11:55-12:15 Photonics Application Track: Agriculture & Food - Lecture A
12:20-12:40 Photonics Application Track: Agriculture & Food - Lecture B
14:00-14:30 Keynote Theme: Photonic solutions for Health Care & Life
Science
14:35-14:55 Keynote Track: Photonic solutions for Health Care & Life
Science - Lecture A
15:00-15:20 Keynote Track: Photonic solutions for Health Care & Life
Science - Lecture B
15:40-16:00 Photonics Application Track: Healthcare & Life science
- Lecture A
16:05-16:25 Photonics Application Track: Healthcare & Life science
- Lecture B
Donderdag 12 juniBrabantzaal Zaal 20
10:50-11:10 Waarde co-creatie voor productiebedrijven -
Jorg van Kessel, TFT
11:15-11:35 Actieve stereo visie: wat is het en waarom is het een
toegangssleutel naar robuuste industriële 3D vision
toepassingen - Koenraad Van de Veere, Phaer
11:55-12:15 Uitwendig Inspectie Systeem voor HAK -
Dick Goudriaan, DVC MACHINEVISION BV en
Ronald van Helfteren, HAK
12:20-12:40 2D & 3D Vision & Robotics in Motion in de praktijk -
Richard Vialle, Beltech BV
14:35-14:55 Best Practise: Selecting the right Vision Interface -
Rick de Vries en Marcus Bleise, MATRIX VISION GmbH
15:00-15:20 Nieuwe technologie met STW, ook voor u? - Nico Voskamp,
Technologiestichting STW
15:40-16:00 Waarom overstappen van pneumatische cilinders naar
elektrisch aangedreven actuatoren? - Martin van den Berg,
Eltrex Motion
10:50-11:10 Intelligent image processing framework - Andrei Bartic,
Flanders’ Mechatronics Technology Center
11:15-11:35 Succesvolle integratie van 3D bin picking in high end
toepassing - Stefaan Poppe, Gibas Automation BV
11:55-12:15 Ultrasnel en precies meten van MEM’s op een gerobotiseerde
manier - Kurt Hensen, Test & Measurement Solutions
12:20-12:40 3D reconstructie van planten en de mogelijkheden voor
phenotyping en robotica - Rick van de Zedde, Wageningen UR
14:35-14:55 Nothing beats know who (and know how) - Harm Hanekamp,
Data Vision
15:00-15:20 Energiezuinig produceren met Industriële robot - Martin van
der Have ABB BV
Break
15:40-16:00 In-lijn meten en Big Data analyses - Jan Reinder Fransens,
Irmato Industrial Solutions Drachten B.V.
Genderfoyer ( RoboNED Conferentie)
Vision, Robotics & Mechatronics
BROKERAGETijdens de beurzen vindt er tevens een internationaal netwerk
evenement plaats, georganiseerd door Enterprise Europe Network
The Netherlands. Het richt zich op een breed spectrum aan be-
drijven, universiteiten en onderzoekers uit heel Europa die geïn-
teresseerd zijn in het delen van ideeën, het aangaan van nieuwe
projecten en het samen optrekken als zakenpartners. Naast een
groot aantal MKB bedrijven, technostarters, OEM’s, multinationals
en toeleveranciers, zijn diverse sleutelpersonen vanuit het Frame-
work Programma, fotonica netwerk en natuurlijk RoboNED aan-
wezig. Ga voor meer informatie over het Brokerage event en het
aanmelden hiervoor naar www.vision-robotics.nl
026026026 Vision
WELKE ROL SPEELT VISION IN DE INDUSTRIALISERING IN EUROPA EN IN DE VS? WELKE VISIONBEHOEFTEN
GELDEN ER IN AZIË? DE ORGANISATIE VAN EUROPA’S GROOTSTE VISIONBEURS VISION IN STUTTGART, ZETTE
DIVERSE CEO’S AAN EEN TAFEL OM ER EEN VINGER ACHTER TE KRIJGEN.
EuropaVoor Europa lagen er twee vragen op tafel: wat
is de stand van zaken van machinevision van-
daag en hoe zal deze zich in de toekomst ont-
wikkelen? Welke rol speelt machinevision bij
automatisering in Europa? Met name de rol van
machine vision in het behouden van de maak-
industrie in Europa was een centraal thema.
Mark Williamson,
STEMMER IMAGING, VK:
“Machinevision groeit
harder dan traditionele
industriële markten. Deze groei komt voort uit
de behoefte aan meer efficiëntie om kosten
te kunnen besparen. We hebben significante
prijsdalingen in visiontechnologie gezien,
waardoor vision betaalbaarder is geworden en
nu interessant wordt voor zeer uiteenlopende
toepassingsgebieden. Daarnaast moet Europa
om met de lagelonenlanden te kunnen concur-
reren de automatiseringskosten laag houden
en de efficiëntie hoog. Machinevision is een
technologie die hierbij kan helpen. De kwa-
liteit van onze producten voor Europa is zeer
belangrijk en vision zorgt ervoor dat we deze
kwaliteit kunnen leveren. Ik voorzie dan ook
groeicijfers die boven de 10 procent liggen.”
Donato Montanari,
Datalogic Automation,
Italië: “Overal ter we-
reld, en in Europa in het
bijzonder, vinden consumenten productkwa-
liteit steeds belangrijker. Of het nu om een
nieuwe auto gaat of om de dagelijkse bood-
schappen, deze moeten aan steeds hogere
maatstaven voldoen. Bedrijven moeten dus
betere controles uitvoeren. Dit is een van de
drijvende factoren voor machinevision voor de
komende twintig jaar. Een andere implicatie
van een hogere kwaliteit is traceability. Ook de
toeleveranciers van de hele keten moeten aan
dezelfde hoge kwaliteitseisen voldoen.”
Noord AmerikaIn de Verenigde Staten wordt er momenteel
veel gesproken over ‘herindustrialisatie’. De
vraag is dan ook wat dit precies voor machine-
vision betekent en welke industrieën de groot-
ste groeipotentie in Noord Amerika hebben.
Jeff Burnstein,
Automated Imaging As-
sociation (AIA), USA:
“We zien een geweldi-
ge toekomst voor machinevision in de produc-
tie als onderdeel van de herindustrialisering
die momenteel in Noord Amerika gaande is.
Zoals velen al hebben opgemerkt komt er
steeds meer geoutsourcte productie terug. En
dit is goed nieuws voor iedereen die zich met
industriële automatisering bezighoudt en voor
machinevision in het bijzonder, omdat er geen
sectoren zijn die geen baat hebben bij het ge-
bruik van visiontechnologie. Voor gebieden
buiten de fabriek zou ik zeker ook kijken naar
Vision in Europa, VS en Azië door de wereldwijde bril van CEO’s
027Vision
life sciences, medische beeldverwerking en
surveillance. Hier liggen enorme kansen die
momenteel nog niet genoeg worden benut.
We zien de toekomst van machinevision dan
ook zeer rooskleurig. We denken dat Noord
Amerika een sterke markt zal blijven en we kij-
ken als AIA uit naar een constructieve samen-
werking met onze leden om al deze kansen
aan te grijpen.”
Mike Cyros, CCO, Allied
Vision Technologies,
USA:
”Wij zien twee belang-
rijke factoren die verantwoordelijk zijn voor de
herindustrialisering in Noord Amerika. Op de
eerste plaats is er ‘re-shoring’, de migratie van
arbeid en banen terug naar de Verenigde Sta-
ten. De reden dat dit gebeurt is de vraag naar
hogere kwaliteit, wat leidt tot meer vraag naar
automatiseringstechnologie, inclusief machi-
nevision. Ten tweede is er de opbloei van onze
automobielindustrie. De twee variabelen sa-
men zorgen voor een flinke groei in Noord
Amerika. We zien ook groei in niet traditionele
machinevision segmenten, wat wij ‘outdoor
imaging’ noemen. Deze marktsegmenten
doen hun voordeel met dezelfde technologie
die we voor de machinebouw hebben ontwik-
keld, maar nu net even anders worden ingezet.
Denk aan de automatisering van een stadion,
aan intelligente verkeerssystemen of high-end
surveillance.”
Greg Hollows, Edmund
Optics, USA:
“Ook wij zien veel kan-
sen voor de herindustri-
alisering in Amerika. Wat er zo mooi aan is, is
dat er meer banen in Amerika komen, niet al-
leen voor de automatiseringsbedrijven, maar
ook in de productieketen zelf. Hieronder valt
alles van het maken van het product, tot en
met het onderhoud aan systemen. De nieuwe
banen zullen beter betaald en robuuster zijn.
Een ander interessant punt is dat technologieën
steeds beter worden terwijl de kosten omlaag
gaan. Hierdoor kunnen we ze in andere gebie-
den inzetten. In life sciences hebben we door
grotere volumes in het consumentendomein
de kans om mensen snel informatie te ver-
strekken die hen helpt bij het maken van be-
tere beslissingen in hun privéleven. Ook hier
worden nieuwe banen gecreëerd, terwijl de
kwaliteit van leven wordt verbeterd.”
AziëIn Azië ziet het plaatje er heel anders uit dan
in Europa en Noord Amerika. De belangrijkste
vragen daar zijn: hoeveel behoefte is er daar
aan automatisering en visiontechnologie? Wat
zijn hier de drijvende factoren? De VISION or-
ganisatie vroeg het aan belangrijke spelers in
China, Japan en Korea.
Sungho Huh, Bestuurslid
Korea Machine Vision In-
dustrial Association
(KMVIA), Zuid Korea:
“Nu de arbeidslonen in Azië stijgen, verliest
het continent aan aantrekkelijkheid voor ar-
beidsintensieve industrieën. Veel OEM’ers wil-
len de prijs-/kwaliteitverhouding omhoog
brengen. Ze proberen hiervoor meer robots en
ook meer vision in te zetten. Koreaanse spelers
zien naast Zuid Korea kansen in verschillende
andere Aziatische landen zoals China. Kandida-
ten zijn vooral de Aziatische landen waar auto-
matisering al tot wasdom is gekomen.”
Sachio Kiura, Japan
Industrial Imaging
Association (JIIA),
Japan:
“Hoe groot zijn de automatiseringsbehoeften in
Japen en andere Aziatische landen? Best groot.
In China stijgen de loonkosten hard en het
aantal arbeiders staat onder druk door de één-
kind-politiek. Tegelijkertijd is er een flinke groei
in Zuidoost Azië, waardoor er ook daar een
grote behoefte aan automatisering is. In Japan
zelf zien we de opkomst van zeer innovatieve
technologie die afkomstig is uit de automotive,
maar ook uit nieuwe TV-standaarden zoals 4k
of 8k. Het komende jaar zal er dan ook een zeer
grote vraag naar automatiseringsoplossingen
zijn in Japan en in omringende landen.“
Isabel Yang,
Luster Light Tech, China:
“Alle grafieken laten zien
dat 2013 een topjaar
was voor machinevision
in China. De totale groei ligt op zo’n 20 procent
per jaar. Onze verwachting is dat ook 2014 een
gezonde 20 procent groei laat zien. Voor de ko-
mende 5 jaar zal 20-25 procent de trend zijn.
En als sommige informatie die tot ons komt
over nog nieuwe opkomende markten klopt,
dan zou dit zo maar eens 30 procent kunnen
zijn. Goed nieuws voor iedereen dus.”
Eric Chen, OPT Machine
Vision Tech, China:
“De vraag naar automa-
tisering zal de komende
jaren in China alleen maar blijven groeien. Ik
denk dat dit snel nog verder zal toenemen
door de upgrades die de bestaande Chinese
industrie momenteel doorvoert. Want natuur-
lijk stijgen de loonkosten in China, en zien we
bovendien steeds meer nieuwe toepassingen
in de halfgeleiderindustrie, in de automotive
en in de elektronica-industrie. We zijn dan ook
vol vertouwen voor de komende jaren.“
Hersem Yang, AZURE
Photonics, China:
De Chinese economie
heeft de komende jaren
echt behoefte aan vergaande automatisering.
Op de eerste plaats is de industrie echt volwas-
sen geworden. Op de tweede plaats stijgen
loonkosten jaar op jaar. Dus ook in China inves-
teren bedrijven steeds meer in automatisering
om deze kosten onder controle te krijgen. En
natuurlijk zijn ook de hogere kwaliteitseisen in
China een factor om in automatisering en ma-
chinevision te investeren.”
VISION 2014Deze marktupdate over machinevision wereld-
wijd kwam tot stand door een samenwerking
van de afdeling Industriële Beeldverwerking
van de VDMA en de organisatie van Europa’s
grootste visionbeurs. VISION 2014 zal van 4
t/m 6 november in Stuttgart plaatsvinden.
Kijk voor registratie of meer informatie op
www.messe-stuttgart.de/vision
028
SCHNEIDER ELECTRIC TIMMERT MET HAAR AUTOMATISERINGSOPLOSSINGEN LEKKER AAN DE WEG. WERD ER
VORIG JAAR NOG EEN NIEUW PAND IN MARKTHEIDENFELD BETROKKEN, DIT JAAR WERDEN DAAR MEER DAN
500 EUROPESE KLANTEN GETRAKTEERD OP TAL VAN NIEUWE PRODUCTINTRODUCTIES. OOK DE FINANCIËLE
GETALLEN WERDEN ER UIT DE DOEKEN GEDAAN, EN DEZE LIEGEN ER NIET OM. WEDEROM DUBBELE GROEI-
CIJFERS, EN IN DUITSLAND MAAR LIEFST 25 PROCENT.
‘Europa biedt nog volop groeipotentie’
028 Automatisering
Teks
t: L
iam
van
Koe
rt
ELIE BELBEL OVER AUTOMATISERINGSAGENDA SCHNEIDER ELECTRIC:
Vaak wordt Europa door pessimisten afgedaan als een gepasseerd sta-
tion. Vooral in de nieuwe economieën, aangevoerd door de BRIC-landen,
moeten de groeicijfers worden geboekt. En tel je daar vervolgens de
recessie bij die Europa lange tijd in haar greep hield, dan zetten zij hun
kaarten liever elders op in. “Onzin”, vindt Elie Belbel, baas van de machi-
nebouwdivisie van Schneider Electric. Volgens hem is er in Europa nog
genoeg te halen en wat hem betreft zal Schneider Electric hiervoor het
bewijs leveren. “Met Europa is het nog lang niet klaar”, zegt hij in een
exclusief interview met een select groepje Europese journalisten. “We
laten als Schneider Electric in Europa dubbele groeicijfers zien. Duitsland
is hierbij de belangrijkste groeimotor en zet op vele fronten nog steeds de
technologische standaard. Maar vergeet ook zeker niet landen als Italië,
waar hele goede OEM’s gevestigd zijn.”
Vizier op 2017De ambities van Belbel en zijn Schneidercollega’s liegen er niet om: 2017
moet het jaar worden waarin de grootste concurrent Siemens van de
kroon wordt gestoten en ze de nummer 1 automatiseerder ter wereld
willen zijn. Europa, en met name thuisland Duitsland (Elau, onderdeel van
Schneider Electric was Duits, red.) speelt een belangrijke rol in de ver-
wezenlijking van deze ambities. “Ik zal het zelf net niet meer in actieve
dienst meemaken, maar als we ons huidige groeipad weten te handha-
ven, dan zijn we in 2017 de grootste. We zijn dit nu al in Amerika, China
en Duitsland.” Schneider Electric boekte in 2013 een omzet van 25 miljard
– dit was voor de overname van Invensys – en had 160.000 werknemers
in dienst. Met Invensys komen daar 3 miljard omzet en 20.000 werkne-
mers bij. Zelf praat Belbel liever over het aantal ‘Schneidermachines’ in
het veld. “In 2014 doen ruim tweehonderdduizend machines en instal-
laties hun werk met behulp van een Schneiderbesturing. Voor het jaar
waarop we onze pijlen hebben gericht – 2017 dus – zullen dat er een
miljoen zijn.”
Naar Duits voorbeeldHet zijn forse uitspraken die de machinebouwbaas, die inmiddels al veer-
tig jaar bij Schneider Electric in dienst is en in 2008 verantwoordelijk was
voor het inslaan van een nieuwe richting die naar deze grote groeicijfers
moest leiden, in Marktheidenfeld doet. De ambities kunnen niet alleen
gebaseerd zijn op successen uit het verleden, maar moeten ongetwijfeld
ook een sterke strategische component hebben. Hoe kan het anders dat
het bedrijf in Duitsland, wat toch zeker ook een Siemensland is, inmid-
dels de meest verkozen leverancier is? “In tegenstelling tot sommige
collega’s hoeft een klant echt niet voor alles bij ons aan te kloppen. Ze
moeten ons kiezen omdat ze vinden dat wij het beste product voor hen
hebben. Daarnaast willen we onze klanten zo snel mogelijk zelfredzaam
maken in plaats van gijzelen. Hierdoor heb ik meer salesmensen vrij om
nieuwe klanten te vinden, terwijl met de bestaande klanten een betere,
opener en duurzamere relatie wordt opgebouwd. Daar hoort natuurlijk
ook bij dat we wel inzien dat we steeds meer een oplossingsaanbieder
moeten zijn. Vergelijk je ons met enkele andere in Duitsland populaire
aanbieders als Beckhoff of B&R, dan zijn zij natuurlijk heel goed in wat
zij doen, maar zitten ze meer in de high-end niches. Wij richten ons meer
op het lage en middensegment, waarbij we een hele oplossing voor bij-
voorbeeld verpakken, maar ook voor hijsen kunnen aanbieden. Een goed
voorbeeld van het werken aan een oplossingsgericht porfolio is overigens
de safetylijn die we vandaag presenteren. Veiligheid hoort gewoon bij
een compleet plaatje en met onze nieuwe safetyproducten hebben we
zo’n 70 procent van de toepassingen afgedekt.”
Verbreding met InvensysNaast het dichten van enkele ‘gaten’ in het oude portfolio is een ander
onderdeel van de strategie van Schneider Electric het verbreden richting
procesbesturing en energie-intensieve sectoren. De recente overname
van Invensys is hier natuurlijk een teken aan de wand. Belbel legt uit:
“Schneider Electric is van origine natuurlijk erg sterk in alles wat met
energie te maken heeft. Het ligt dan ook voor de hand dat we ener-
gie-intensieve sectoren willen laten profiteren van onze knowhow om
hun processen veel energiezuiniger te maken. Daarnaast zie je dat in
tal van industrieën de grens tussen proces en discreet vervaagt. Kijk bij-
Een robot kan op plekken werken waar een mens dat niet kan
029Automatisering
ELIE BELBEL OVER AUTOMATISERINGSAGENDA SCHNEIDER ELECTRIC:
030
voorbeeld naar de food & beverage, de farma of mijnbouw. Je moet hier
als oplossingsaanbieder van beide markten thuis zijn, wil je klanten de
beste oplossing kunnen voorschotelen. De overname van Invensys heeft
hier natuurlijk enorm geholpen. Niet alleen hebben we er met Foxbor-
row ineens een veelgebruikt DCS-systeem bij, ook het meest gebruikte
Scadapakket ter wereld – Wonderware, kan nu onderdeel uitmaken van
de totaaloplossing.” Overigens kwam de overname van Invensys met nog
twee handige ‘cadeautjes’. Belbel is erg gecharmeerd van Eurotherm, dat
met zijn heating control een perfecte aanvulling is voor de verpakkings-
oplossing. En ook Eliwel – hij verzekert ons dat het niets met de naam
te maken heeft – biedt veel mogelijkheden op het gebied van HVAC en
Refrigeration.
NEXT TrendsBij een bedrijf ter grootte van Schneider Electric is het altijd lastig om alle
nieuwe producten onder de loep te nemen en aan te geven hoe deze
inspelen op de trends in industriële automatisering. Het MachineStruxure
platform was al omvangrijk en met ‘The NEXT Generation’, dat tal van
nieuwe productlijnen omvat, wordt het aanbod alleen maar groter. Toch
is Belbel graag bereid een aantal belangrijke trends te noemen en een
aantal relevante krenten uit de pap te pikken. “Dat de markt vraagt om
steeds flexibelere automatisering, die tegelijkertijd schaalbaar is, de
groeiende complexiteit aan banden legt en de time-to-market verkort,
zal geen verrassing zijn. Naast een modulaire aanpak, zijn het vooral
onze TVDA’s, ofwel de tested, validated en documented architecturen, die
hieraan tegemoet komen. Het zijn in feite kant-en-klare oplossingen die
met een paar klantspecifieke aanpassingen direct volledig gevalideerd
en gedocumenteerd kunnen worden ingezet. Nu zijn onze TVDA’s niet
nieuw en klanten maken er al enkele jaren succesvol gebruik van. Wat
wel nieuw is, is de Co-design mode, waarmee klanten het beste van
twee werelden krijgen: de snelheid en robuustheid van een 80 procent
standaardoplossing, gecombineerd met de flexibiliteit van 20 procent
maatwerk. Binnen deze Co-Design mode kunnen we nu gezamenlijk met
onze klanten optrekken om het onderste uit de kan van een applicatie
te halen.”
Enigszins in lijn met de TVDA-filosofie, komt Schneider Electric ook met
een volledig TüV gecertificeerde safetylijn. Want naast het feit dat veilig-
heid zondermeer ‘hot’ is, geldt dat volgens diezelfde TüV ook voor zoge-
noemde SEooC’s ofwel Safety Elements out of Context. Belbel: “Voor al
onze safetyproducten – we hebben echt van de grond af een hele nieuwe
productrange met meerdere producten opgebouwd – hebben we alle ar-
chitecturen door TüV voorgecertificeerd. Dit maakt het certificeringstraject
van het eindproduct van de klant een heel stuk sneller en eenvoudiger.”
Tot slot kan ook een vraag met betrekking tot ‘the internet of things’
niet uitblijven. Hier blijft Belbel concreet in het hier en nu en neemt hij
de HMI als voorbeeld. “Een duidelijke trend is natuurlijk het op afstand
kunnen bekijken en besturen van machines. De verbonden wereld maakt
het mogelijk en we willen het aan klanten zelf laten hoe ze dit het liefste
willen. Je kunt natuurlijk je HMI ‘klonen’ op je tablet en daarmee in feite
een mobiele HMI maken. Maar je kunt er natuurlijk ook voor kiezen een
webserver op een device te installeren die je vervolgens met een brow-
ser of app benadert. Zelfs voor remote services via een modem hebben
we oplossingen. Hoe Schneider Electric hierbij aankijkt tegen de risico’s
van cyber security? Daar hebben we hele teams dag en nacht op zitten.
Maar we voelen ons niet alleen verantwoordelijk. Wij zijn maar een on-
derdeel in het netwerk en natuurlijk moet de klant ook zijn rol vervullen
door bijvoorbeeld bepaalde poorten gewoon netjes dicht te zetten.”
Een poort die wat Belbel betreft altijd open staat is die van zijn mooie
nieuwe pand. “Na de klantendagen gaan alle panelen met productinfor-
matie op weg naar de diverse beurzen, zoals de Hannover Messe. Maar
in onze testruimte is altijd wel wat inspirerends te zien. De nieuwsgierige
machinebouwer of systeemintegrator is daar ook van harte welkom ken-
nis te maken met de mooie dingen die we te bieden hebben.”
Wie niet in staat is op het aanbod van Belbel in te gaan en naar Duitsland
af te reizen, maar toch op zoek is naar meer informatie over specifieke
‘The NEXT Generation’ MachineStruxture producten kan natuurlijk ook kij-
ken op: www.schneider-electric.com/msx
030 Automatisering
Hét vakevenement voor de verbindingstechniek door de combinatie van een unieke vakbeurs met het NIL/BIL Symposium
Dé vakbeurs voor de verspanende en niet-verspanende industrie
De brede bezoekersdoelgroep die door deze combinatie van vakbeurzen wordt aangesproken,
vergroot uw kans op zakelijk resultaat. Investeer in uw netwerk en presenteer uw bedrijf op
basis van de unieke full service formule van Evenementenhal.
EvEnEmEntEnhal gorinchEm 4, 5 en 6 november 2014
Full Service Formule
✓ Compleet opgebouwde stand
✓ Catering op de beursvloer voor exposant en bezoeker
✓ Standhoudersbadges met toegang tot het standhoudersrestaurant
✓ Uitnodigingsservice; kosteloos relaties uitnodigen om uw stand te bezoeken
✓ Gratis parkeren voor exposant en bezoeker
Evenementen
HALHARDENBERG
GORINCHEM VENRAY
Interesse in deelname?Evenementenhal GorinchemT 0183 - 68 06 80I www.evenementenhal.nlE [email protected]
Ons evenement. Uw momEnt.
032032 Robotveiligheid
groeid zijn en dat jonge technici te weinig (of helemaal niet) onderwezen
zijn in de consequenties van de verschillende Europese richtlijnen. In het
eerste artikel over de CE praktijkervaringen is daar al uitvoerig op inge-
gaan. Ook in dat artikel is er op gewezen dat de regelgeving steeds meer
in de juridische in plaats van in de technische hoek getrokken is. Jammer
genoeg zijn we steeds meer in het denken van aansprakelijkheden te-
rechtgekomen. Was de eerste opzet van de regelgeving en met name de
Machinerichtlijn erop gericht om veiligere machines te gaan leveren, de
laatste jaren worden we op seminars steeds meer gewezen op alle wet-
telijke verplichtingen met daarbij dan ook de juridische aansprakelijkhe-
den. Natuurlijk is dat ook een kant van de regelgeving, maar men kan dit
ook overbelichten. Misschien is de nadruk op de juridische aspecten en
daarmee de nadruk op de juiste dossiervorming een reden geweest dat
veel machinebouwers de Europese wetgeving meer als last dan als lust
zijn gaan zien. Schrijven van gebruiksaanwijzingen en het vastleggen van
allerlei documenten in Technische Dossiers is nu eenmaal niet de favo-
riete bezigheid van technici. Zij willen in de praktijk met de techniek be-
zig zijn. Dit is toch ooit de reden geweest dat ze gekozen hebben om een
technische opleiding te gaan volgen. Al dat juridische geneuzel is voor
veel techneuten dan ook duidelijk een brug te ver.
Maar wat is er dan in 20 jaar veranderd?We moeten dan inzoomen op de regelgeving die veranderd is en de vele
geharmoniseerde Europese normen die verschenen zijn. Hierbij zullen
we ons in hoofdzaak beperken tot de Europese richtlijnen die betrekking
hebben op de machineveiligheid. Nu kunnen we heel veel zeggen over
de verschillende versies van de Machinerichtlijn maar dat heeft geen
toegevoegde waarde binnen dit artikel. We hebben gewoon sinds 29
december 2009 te maken met de Machinerichtlijn 2006/42/EG. Dat zou
voor iedere machinebouwer overduidelijk moeten zijn. Echter veel ma-
chinebouwers, als we hun EG-Verklaringen van Overeenstemming mogen
geloven, zijn blijven hangen in de Machinerichtlijn 98/37/EG. Op zich is
In 20 jaar hebben we gezien dat het beroep van CE consultant een vol-
waardig specialistisch vak geworden is. Wie had dat 20 jaar geleden kun-
nen inschatten. Veel van de CE consultants die toen gestart zijn, zullen
gedacht hebben dat de markt voor CE consultancy van korte duur zou
zijn. Want iedere machinebouwer zou toch binnen een paar jaar volledig
zelfstandig de benodigde machineveiligheid kunnen realiseren. Waar
zouden dan consultants op het gebied van machineveiligheid nog voor
nodig zijn? Maar 20 jaar later moet juist een tegenovergestelde conclusie
getrokken worden. Nu moeten we concluderen dat veel machinebou-
wers niet meer exact weten wat ze moeten doen. We hadden, zoals ge-
zegd, verwacht dat in 20 jaar er veel meer duidelijkheid zou komen over
wat men exact wel en wat men niet mag doen. Veel is qua regelgeving
en literatuur duidelijker geworden, maar toch hebben we moeten con-
stateren dat veel machinebouwers niet met de regelgeving en normen
meegegroeid zijn. Op een bepaald punt is men afgehaakt. In diverse co-
lumns in dit blad is hier al verschillende keren op gewezen. In de columns
werd geconcludeerd dat dit vooral te wijten is aan het feit dat de machi-
nebouwers op een bepaald moment niet met de regelgeving meege-
CE PRAKTIJKERVARINGEN IV
DIT IS HET VIERDE ARTIKEL IN DE SERIE ARTIKELEN OVER DE PRAKTIJKERVARINGEN VAN DE AFGELOPEN 20
JAAR. DEZE KEER VOLLEDIG TOEGESPITST OP 20 JAAR MACHINEVEILIGHEID IN EUROPA. IN EEN SERIE PRAK-
TIJKERVARINGEN OVER MACHINEVEILIGHEID MAG EEN TERUGBLIK OP DE 20 JAAR NIET ONTBREKEN, WANT ER
IS IN 20 JAAR TIJD VEEL VERANDERD.
Resultaat van 20 jaar machineveiligheid
Doo
r Ber
t Sta
p Se
nior
CE
cons
ulen
t van
ESV
Tec
hnis
ch A
dvie
sbur
eau
BV in
Bar
neve
ld
Figuur 1 Versies van de Machinerichtlijn in de loop der jaren
dat dan ook al de grootste fout die ze maken. Up-to-date blijven qua re-
gelgeving is toch een eerste vereiste als men als machinebouwer aan de
wetgeving wil voldoen.
Veel machinebouwers, die wel met hun tijd meegegaan zijn, beweren
dat de Machinerichtlijn 2006/42/EG er onduidelijker op geworden is. Dit
moeten we met klem tegenspreken. De Machinerichtlijn 2006/42/EG is
juist op veel punten, waar voorheen in de Machinerichtlijn 98/37/EG on-
duidelijkheid over was, veel duidelijker geworden. Zeker de ‘Gids voor de
toepassing van Machinerichtlijn 2006/42/EG’ is ten opzichte van eerdere
versies een grote verbetering. Natuurlijk is het even wat leesvoer (443
bladzijden), maar dat is dan ook te danken aan het feit dat op veel punten
een uitvoerige toelichting gegeven is. Natuurlijk zijn er altijd zaken te vin-
den waarbij de uitleg misschien wel wat twijfelachtig is, maar laten we
wel zijn, dat hebben we vaker als we met regelgeving te maken hebben.
Over het algemeen moeten we zeggen dat het ook voor ons als CE consul-
tants een waardevol document is. In ons vak wordt deze gids regelmatig
als naslagwerk gebruikt. Daarom hierbij een tip voor de machinebouwers
en technici die niet zo vertrouwd zijn met de Machinerichtlijn 2006/42/
EG: ga deze gids eens doorlezen. Zal verhelderend werken.
Als voorbeeld van de duidelijke uitleg van de gids, willen we de uitleg
over de niet voltooide machine er even uitlichten. In de vorige versies
van de machinerichtlijn werd de niet voltooide machine een deelmachine
genoemd. De definitie van de deelmachine of de niet voltooide machine
is hetzelfde gebleven. De definitie was toen en is nu dat het machines
zijn die niet zelfstandig een bepaalde toepassing kunnen realiseren. Door
033Robotveiligheid
velen werd dit dan een 2B machine of 2B levering genoemd. Was er
voorheen onduidelijkheid over wanneer een machine nu wel of niet als
deelmachine gezien mocht worden, in de gids is daarover nu veel meer
duidelijkheid ontstaan. In paragraaf 18 van de gids staat duidelijk ver-
meld dat een niet voltooide machine een machine is die niet volledig kan
voldoen aan de essentiële veiligheids- en gezondheidseisen van bijlage
I, aangezien bepaalde risico’s kunnen samenhangen met de onvoltooide
status van de machine of met de verbinding tussen de niet voltooide
machine en de rest van de machine of het samenstel van machines waar-
van zij deel komt uit te maken. In paragraaf 35 en 46 van de gids (uitleg
van de definitie van een niet voltooide machine volgens artikel 2 lid g
van de Machinerichtlijn 2006/42/EG) wordt duidelijk aangegeven dat bij-
voorbeeld machines die door de machinebouwer zonder aandrijfsysteem
geleverd worden niet als een niet voltooide machine gezien mogen wor-
den, maar dat de machinebouwer in die situatie verplicht is om het aan-
drijfsysteem te specificeren en dat deze machine zonder aandrijfsysteem
gezien moet worden als een machine. Met andere woorden: hij moet
voorschrijven welke aandrijving gemonteerd moet worden. Als laatste
wordt hierover in paragraaf 46 nog even aangegeven dat machines die
zelf wel een bepaalde toepassing kunnen realiseren, maar alleen de be-
nodigde beveiligingsmiddelen of veiligheidscomponenten missen, niet
mogen worden beschouwd als een niet voltooide machine. De trucjes van
voorheen om een machine zonder aandrijving of beveiligingen te leveren
en dan te stellen dat men een deelmachine leverde en dat de koper zelf
de machine maar in overeenstemming met de Machinerichtlijn moest
brengen, zijn hiermee duidelijk verleden tijd. Voor degene die nog wel
een echte niet voltooide machine leveren, is expliciet nog even vermeld
dat men bij levering op de ‘Inbouwverklaring betreffende niet voltooide
machine’ (volgens Bijlage II lid B van de Machinerichtlijn 2006/42/EG)
wel moet aangeven met welke essentiële eisen van Bijlage I van de Ma-
chinerichtlijn 2006/42/EG men wel rekening heeft gehouden. Met andere
woorden: men moet de koper informeren over de veiligheid die men al
wel gerealiseerd heeft. Voor iedereen die dit leest is er geen woord Frans
bij. Toch zijn er machinebouwers die nog in de verleden tijd leven en
alsnog de koper proberen op te zadelen met allerlei verplichtingen die
zij eigenlijk voor hun rekening hadden moeten nemen. Leuk om namens
klanten als CE consultant met dit soort machinebouwers in contact te ko-
men. Zijn meestal voor hen leerzame momenten.
Ten aanzien van de hoeveelheid normen die in de 20 jaar verschenen zijn
en waardoor sommige machinebouwers door de bomen het bos soms
niet zien, moeten we het met hen eens zijn dat het soms ook wel erg
‘overdone’ is. In sommige geharmoniseerde normen wordt soms naar
heel veel aanverwante normen verwezen. Vaak betreffen dan die aan-
verwante normen ook weer allerlei aspecten van de veiligheid en zou
men om het werk goed te doen ook deze normen moeten aanschaffen
en lezen. Nu zijn de normen er niet voor niets en is men aan het NEN
per norm een redelijk bedrag verschuldigd bij de aankoop daarvan. Het
opbouwen van een normendatabank kost dan ook een flink bedrag. Ge-
lukkig zijn er naast de algemene normen ook machinespecifieke normen
te koop. In de praktijk heten deze normen C normen. Deze normen zijn
specifiek geschreven voor een bepaald type machine en zijn zeer goed
bruikbaar. Als men een C norm voor de machine kan bemachtigen, dan
kan men veel veiligheidsaspecten van de machine onderkennen omdat
034
val met een onveilige nieuwe machine zal de Inspectie SZW echt niet
zeggen dat de werkgever zijn zorgplicht goed uitgevoerd heeft. Meest
aannemelijk is dat in die situatie de werkgever uiteindelijk toch aange-
sproken en beboet zal worden. Het was uiteindelijk toch zijn medewerker
die verwond werd. Men liet de medewerker toch met een onveilige ma-
chine werken. Dit is volgens de Arbowetgeving een beboetbaar feit. Wel
moet men zich, om de wetgeving goed te kunnen begrijpen, realiseren
dat het Arbeidsomstandighedenbesluit niet spreekt over een machine,
maar over een arbeidsmiddel en dat de term arbeidsmiddel veel meer
omvattend is. Dus even, om de regelgeving goed te kunnen begrijpen,
de vertaalslag maken dat een machine een arbeidsmiddel is. In het Ar-
beidsomstandighedenbesluit lezen we dat het de verantwoording van de
werkgever is om veilige arbeidsmiddelen ter beschikking te stellen. De
laatste tijd zijn we weer een aantal aansprekende voorbeelden tegenge-
komen. Met deze voorbeelden willen we nog een keer benadrukken dat
de werkgever zich echt bewust moet zijn van zijn zorgplicht in het kopen
van juiste en veilige machines. De praktijk bewijst telkens weer dat een
veiligheidscheck een noodzakelijke zaak geworden is. Waarom zijn veel
kopende bedrijven zo laks in hun houding ten opzichte van de machine-
bouwers? Is het onterecht vertrouwen in de kundigheid van de machine-
bouwer of heeft het te maken met een gebrek aan kennis bij de kopende
bedrijven? De praktijk laat zien dat het een combinatie van beide is. Een
gebrek aan kennis en daarmee van hun recht op de levering van een
veilige machine, is zeker een oorzaak van het feit dat onveilige machines
te gemakkelijk geaccepteerd worden. Daarbij is ook de productie gericht-
heid van de bedrijven een deel van de oorzaak. Men is vaak al tevreden
dat de machine doet wat hij moet doen. Dit was toch de hoofdreden dat
men de machine of productielijn heeft aangeschaft. Met de machine of
productielijn wil men toch geld verdienen! Op zich is daar niets mis mee.
Maar een goed functionerende machine is niet altijd een veilige machine!
Soms wordt veiligheid daarmee ondergeschikt gemaakt aan het aspect
productie. Met deze benadering kan men mogelijk in de loop van de tijd
nog een keer op de koffie komen. Bent u zich als koper bewust van het
feit dat u op grond van de Machinerichtlijn 2006/42/EG gewoon het recht
hebt om een veilige machine te ontvangen? U betaalt er toch ook voor!
‘Koper, ken u rechten en plichten’ zouden we willen roepen. Misschien
kan een cursus ‘Inkopen van veilige machines’ een uitkomst bieden? Een
gat in de cursusmarkt voor een adviesbureau?
Het eerste voorbeeld betreft een productielijn die een Nederlands be-
drijf speciaal voor zich heeft laten bouwen in Zuid Korea. Een prachtige
machine maar met veiligheid technisch te veel gebreken. Wel had men
tijdens de aankoop bedongen dat de machine technisch en veiligheid
technisch afgenomen zou worden door een internationaal opererende
keuringsinstantie. Het keuringsrapport dat met de machine meegeleverd
werd liet duidelijk zien dat de Koreaanse medewerkers van de keurings-
instantie nodig een opfriscursus Machineveiligheid zouden moeten vol-
gen. Verwijzing naar de oude versie van de Machinerichtlijn en weinig
Het aantal normen is soms ook wel erg ‘overdone’
ze in de norm aangegeven worden. In die situatie is de norm een wel-
kom en nuttig hulpmiddel. We willen dan ook met klem adviseren om
altijd eerst te onderzoeken of voor de machine een C norm beschikbaar
is. Daarnaast kan men bij het NEN een pakket met algemene standaard
normen aanschaffen. Met deze standaard normen en de C norm kan men
over het algemeen goed het benodigde veiligheid technische onderzoek
doen. Een voorbeeld van twee goede C normen zijn de NEN-EN-10218 1
en 2. Deze normen over robots en robotinstallaties zijn voor robotleve-
ranciers en robotintegrators zeer nuttige normen. Echter heeft men met
de robotinstallatie ook transportbanden geleverd, dan zal men ook weer
rekening moeten houden met de NEN-EN-619 (de C norm voor transport-
banden).
In een eerder artikel in deze serie is al aangegeven dat we ons verwon-
deren over de slechte kwaliteit van risicoanalyses die wij regelmatig in de
praktijk tegenkomen. Het zou dan ook een te grote herhaling zijn om daar
weer breeduit over uit te weiden. Toch willen we u onze laatste ervaring
niet onthouden omdat dit nog een keer aangeeft hoe onbelangrijk som-
mige bedrijven een goede risicoanalyse vinden. Vorige maand kregen
wij voor een robotproject van een klant van ons bureau een risicoana-
lyse van een gerenommeerd engineersbureau ter controle toegestuurd.
Zij hadden de engineering en de risicoanalyse gedaan voor onze klant.
Aan de inhoud van deze ver gestandaardiseerde risicoanalyse konden we
zien dat ze even vlug een risicoanalyse in elkaar geflanst hadden. Som-
mige risicoregels waren in het Engels (de standaard risico’s) en de andere
specifieke risico’s van deze robotinstallatie had men er maar even vlug in
het Nederlands tussen gezet. Dus een ‘Neglisch’ document. Daarbij was
de risicoanalyse verre van compleet en had net zo goed van een andere
robotinstallatie kunnen zijn. Een vluchtige controle resulteerde dus al snel
in een afkeuring van de risicoanalyse. Hiermee is maar weer duidelijk dat
bedrijven niet te snel moeten vertrouwen dat hun leverancier wel alles
netjes volgens de wet zal doen.
Waar we ons nog het meest over verwonderen, is het gemak waarmee
bedrijven machines accepteren. Net of het niet duidelijk is dat een on-
veilige machine uiteindelijk de verantwoording van de werkgever wordt.
Verschuilen achter het feit dat men een machine onder ‘CE’ gekocht heeft
is onvoldoende. Een onveilige machine met een ‘CE markering’ is en blijft
een onveilige machine en daarmee een risico voor het bedrijf dat zijn
medewerkers met deze machine laat werken. In geval van een onge-
1. Een door de werkgever aan de werknemer ter beschikking gesteld
arbeidsmiddel voldoet aan de op dat arbeidsmiddel van toepas-
sing zijnde Warenwetbesluiten.
2. Een arbeidsmiddel wordt vermoed te voldoen aan de artikelen 7.4,
eerste en tweede lid, 7.7, 7.10, 7.13, 7.14, 7.15, 7.16, 7.17a, 7.17b,
met uitzondering van het vierde lid, en 7.18b, eerste lid, onder
a, indien het, overeenkomstig de daarop van toepassing zijnde
Warenwetbesluiten, is voorzien van een CE-markering, vergezeld
van een EG-verklaring van overeenstemming, en het arbeidsmid-
del overeenkomstig de daarbij behorende gebruiksvoorschriften
wordt gebruikt.
034 Robotveiligheid
Figuur 3 Artikel 7.2. Arbeidsomstandighedenbesluit
035035Robotveiligheid
verwijzingen naar geharmoniseerde Europese normen (soms naar oude
vervallen normen) maakte al snel duidelijk dat er gebreken in het rap-
port waren. Daarnaast waren er veel veiligheid technische zaken over
het hoofd gezien of te gemakkelijk goedgekeurd. Natuurlijk is de houding
van het Nederlandse bedrijf begrijpelijk. Men dacht met deze werkwijze
goed en zorgvuldig te handelen. Maar ook hier laat de praktijk weer zien
dat te veel vertrouwen ook ongepast kan zijn. Want hoe men het ook
wendt of keert, uiteindelijk staat er een onveilige productielijn op de
werkvloer. De productielijn zal op veel punten nog aangepast moeten
worden. Beter had men kunnen overeenkomen dat na installatie van de
productielijn hier in Nederland een veiligheidsonderzoek deel zou zijn
van de afname van de machine.
Het tweede voorbeeld betreft een machine die door een Amerikaanse
machinebouwer aan een Nederlands bedrijf geleverd werd. Wij moch-
ten deze machine veiligheid technisch nakijken. Het betrof een prachtige
machine waarbij iedere techneut zou staan te kijken van de techniek die
in deze machine zat. Toch waren er ook hier weer veiligheid technische
gebreken. Men had een noodstopcircuit met een veiligheid PLC op de ma-
chine gemonteerd, maar in plaats van ook de veiligheden (lichtschermen
en veiligheidsschakelaars van afschermingen) ook op de veiligheid PLC
binnen te laten komen had men die gewoon op de PLC aangesloten. Dus
geen veilige gecontroleerde ingangen gebruikt terwijl de veiligheid PLC
nog voldoende ingangen over had. Daarnaast had men miniatuur licht-
schermen op een te korte veiligheidsafstand gemonteerd. Gevolg was
dat de bewegende delen, die beveiligd moesten worden, op allerlei ma-
nieren nog steeds bereikbaar waren. Bij de telefonische bespreking die
volgde op het veiligheidsrapport bleek dat het Amerikaanse bedrijf van
goede wil was maar in de veronderstelling leefde dat alleen noodstop-
pen gecontroleerd veilig moesten worden aangesloten. Andere veilig-
heden zag men meer als operationele veiligheden. Gelukkig wordt deze
machine met volledige medewerking van het Amerikaanse bedrijf veilig-
heid technisch aangepast en kan het bedrijf binnenkort met een veilige
machine produceren. Was hier sprake van verkeerd inkopen? Absoluut
niet! Het bedrijf had bij aankoop in een programma van eisen vastgelegd
dat de machine in conformiteit met de Europese richtlijnen en normen
geleverd moest worden. Jammer genoeg was dit echter de enige regel
die in hun programma van eisen was opgenomen. Ondertussen is hun
programma van eisen aangepast en weet men ook dat men de volgende
keer nauwkeuriger op moet letten bij de afname van de machine. Zij zul-
len in het vervolg wel nieuwe machines veiligheid technisch afnemen.
Was de houding van de Amerikaanse machinebouwer in het vorige
voorbeeld één van bereidwilligheid en wilde men graag leren van de
gemaakte fouten en stond men open voor de feedback die we gaven,
moeten we in het derde voorbeeld de houding van een Chinese ma-
chinebouwer aan de orde stellen. Deze Chinese machinebouwer was
waarschijnlijk van mening dat de letters ‘CE’ alleen staan voor Chinees
Export, want ze leveren machines die absoluut niet voldoen aan de fun-
damentele eisen van de Machinerichtlijn. Ondanks het feit dat het ook
nog een Bijlage IV machine was waarbij dus sprake is van het inschakelen
van een Notified Body was men van mening dat hun machine werkelijk
zo op de Europese markt geleverd kon worden. De bedrading van de
machine was qua kleuren en diameters niet gebaseerd op de NEN-EN-IEC
60204/1 maar op hun standaard van ‘de draaddiameter en kleur die we
op voorraad hebben monteren we’. Dat dit tot gevolg had dat hun 24V
circuit meer op een kerstboom leek, leek hun niet te interesseren. Dat
veiligheden en de noodstop van deze ‘gevaarlijke’ machine in een enkel-
polig circuit opgenomen waren en daarmee niet aan het gewenste Per-
formance Level kon voldoen was schijnbaar voor hen ook geen punt. Van
hun kant leek het meer dat wij overijverig en te nauwlettend waren. Dat
het contact tussen ons bureau en dit Chinese bedrijf van korte duur was
036 Robotveiligheid
bevindingen, maar voor de rest werd alles met de mantel der liefde be-
dekt. Kort daarna werden er nog eens drie dezelfde machines bij dezelfde
machinebouwer gekocht. Nu echter niet voor levering in Nederland maar
voor Indonesië. Naar alle waarschijnlijkheid zijn exact dezelfde machines
geleverd. Misschien wel op grond van het argument dat Indonesië geen
onderdeel van de Europese Unie is.
Worden er dan helemaal geen veilige machines of productielijnen gele-
verd? Als we dit zouden stellen dan zouden we veel machinebouwers,
die wel ter goeder trouw zijn, te kort doen. We zien gelukkig ook goede
en veilige machines. Daar uit blijkt dat 20 jaar machineveiligheid ook een
goede uitwerking gehad heeft op een deel van de markt. Maar dit doet
niets af aan het feit dat er nog steeds veel kaf onder het koren is. Waarbij
we de laatste jaren het idee hebben dat er juist weer meer kaf ontstaat.
Hebben we dan nog wel hoop dat dit in de toekomst nog zal veranderen?
Eerlijk gezegd is dat onduidelijk en zal van veel factoren afhangen. Hierbij
zal, zoals eerder aangegeven, de belangrijkste factor de markt zijn. Zo-
lang er een markt is voor onveilige machines zullen er machinebouwers
zijn die proberen door de mazen van de wetgeving te glippen. Het tij
kan alleen gekeerd worden als het Nederlandse bedrijfsleven duidelij-
ker wordt in zijn houding naar de machinebouwer toe. Als er alleen een
markt is voor veilige machines dan zal de levering van onveilige machi-
nes vanzelf gestopt worden. Misschien daarom maar de wens uitspreken
dat komende 20 jaar de houding van de markt zal veranderen en daar-
mee de houding van de machinebouwers. Dat we ooit alleen maar vei-
lige machines zullen tegenkomen. Misschien zal het een droom blijken te
zijn. Om Maarten Luther King te citeren: “I have a dream that one day...”
zal dan ook niet verwonderlijk zijn. Ruim 20 jaar na het verschijnen van
de Machinerichtlijn zou het aan de ene kant verwonderlijk moeten zijn
dat machinebouwers nog steeds onveilige machines kunnen leveren. Of
misschien is het beter hier te stellen dat de houding van het Nederlandse
bedrijfsleven onbegrijpelijk is. Zouden machinebouwers nog steeds on-
veilige machines leveren als de kopende partij kritischer zou zijn? Ik denk
juist dat een kritische houding van de kopers een positief effect kan heb-
ben op het leveren van veilige machines.
Het laatste voorbeeld is misschien wel het meest duidelijke voorbeeld
dat de lakse houding van het Nederlandse bedrijfsleven benadrukt. Als
wij voor ca. 4,5 miljoen Euro machines zouden kopen dan zouden wij ver-
wachten dat de aankoop en de afname van de machines zorgvuldig zou
gebeuren. In dit voorbeeld is dit duidelijk niet het geval. Ongeveer twee
jaar geleden mochten wij een veiligheid technische afname verzorgen
voor drie machines die gezamenlijk deze inkoopwaarde vertegenwoor-
digde. Uiteindelijk was onze eindconclusie dat de machinebouwer er een
potje van gemaakt had en dat er veiligheid technisch totaal niets klopte.
We hadden de verwachting dat het bedrijf op hoge poten met ons rap-
port in de hand de machinebouwer zou aanspreken. Misschien dat wij
als deskundigen bij het gesprek aanwezig zouden moeten zijn. Echter
ook hier kwamen we van een koude kermis thuis. Om een lang verhaal
kort te maken moeten we hier vermelden dat men het totaal eens was
met ons rapport, maar dat men de machines zelf veiligheid technisch
ging aanpassen. De inkoopafdeling van het bedrijf was van mening dat
het uiteindelijk toch een welles nietes spelletje zou worden over uitleg
van de wetgeving. De machinebouwer werd nog wel ingelicht over onze
036
Men is vaak al tevreden dat de machine doet wat hij moet doen
SPEED RACERSPEED RACER
the Dual GigE interface whichensure up to 270 fps. The extraor-
dinary serial built-ins and the largeCCD and CMOS sensor selection up to 12 MPixqualifies the "XD" for a wide range of variouschallenges. So keep track of all features andyour goal: www.mv-speed-racer.com
Get the pole position andsee the checkered flag first:The mvBlueCOUGAR-XD is theultimate racer amongst the mvCameras.
The high-performance components are inte-grated into a robust monocoque. The truespeed is enforced by the image memory and
MATRIX VISION GmbHTalstr. 16 · 71570 Oppenweiler · Germany · Phone: +49 -71 91- 94 32- [email protected] · www.matrix-vision.de
mvAnzRacer_1-2ENRZ1.qxd 08.05.2014 15:52 Uhr Seite 1
BUILT TO PERFORM: SYSTEMEN EN OPLOSSINGEN VOOR AL UW VRAAGSTUKKEN IN PRODUCTIE AUTOMATISERINGMet innovatieve oplossingen voor Robotica, Motion Control en Controls systemen is YASKAWA uw ideale partner voor complete automatiseringsoplossingen “uit 1 hand”. Door onze brede ervaring in het realiseren van maatwerkoplossingen in vele verschillende industrietakken kunnen wij u deskundig adviseren bij uw specifi eke vraagstelling.
Ontmoet YASKAWA op de volgende evenementen:3-6 juni, Automatica, München11-12 juni, Vision & Robotics, Veldhoven
YASKAWA Benelux BVScience Park Eindhoven, 5692 EB Son (NL)Tel. +31 (0)40 289 [email protected]
www.yaskawa.eu.com
CHALLENGE US AS YOUR PARTNER FOR TOTAL SYSTEM SOLUTIONS
Masters of Robotics and Motion Control.
038 Branche Bulletin
DE NEDERLANDSE INDUSTRIE PROFITEERT VAN DE WEER AANTREKKENDE ECONOMIE. VOORAL BEDRIJVEN DIE
VEEL EXPORTEREN - ZOALS DE MACHINEBOUW EN METAALPRODUCTENINDUSTRIE - HEBBEN DE WIND MEE.
ALLE MACRO-ECONOMISCHE SIGNALEN VOOR DE INDUSTRIE STAAN OP GROEN.
Industriële afnemers vragen steeds
vaker om maatwerk en een snelle
levering tegen lage prijzen. Om op
deze eisen in te spelen, zullen au-
tomatisering en robotisering van
processen een steeds grotere rol
spelen. Hiermee krijgt de ‘Smart
Factory’ steeds meer voet aan de
grond, concludeert ABN AMRO in
haar Visie op Industrie 2014.
Op 1 januari 2014 telde Nederland
56.545 industriële bedrijven: 4,4
procent van alle bedrijven in de
private sector. In totaal wordt 12,7
procent van het bruto binnenlands
product (BBP) in de industriële
sector verdiend. Hiermee heeft de
industrie van alle sectoren in Ne-
derland het grootste aandeel in het
BBP en is het daarmee nog steeds
één van de belangrijkste aanjagers
van de Nederlandse economie. In
2013 presteerden vooral de machi-
nebouw en metaalindustrie goed.
Een kwart van de totale export-
waarde van Nederlandse produc-
ten betreft de export van machines
en transportmaterieel. In 2013 had
de machinebouwsector een pro-
ductiewaarde van 7,5 miljard euro.
Dit is ruim10 procent van de totale
productiewaarde in de industrie.
In de machinebouw zijn 2.920 be-
drijven actief. In de afgelopen zes
jaar groeide het aantal bedrijven
met 13 procent. In de metaalpro-
ductenindustrie zijn op 1 januari
2014 in totaal 10.275 bedrijven ge-
registreerd en ABN AMRO verwacht
dat dit aantal komend jaar verder
groeit. Het aantal bedrijven groeide
in zes jaar met 17,2 procent.
Afnemers vragen steeds vaker om
maatwerk en meer keuze. De in-
dustriële sector kan volgens ABN
AMRO alleen aan deze veranderen-
de eisen voldoen door te investeren
in digitalisering ofwel Industrie 4.0.
Hierbij worden productiemachines,
voorraadsystemen, facturering- en
inkoopsystemen in de keten via de
cloud aan elkaar gekoppeld om het
productieproces te optimaliseren.
Hierdoor neemt de robotisering
toe, wat de efficiency en produc-
tiviteit ten goede komt. Dit vraagt
om intelligente software voor de
aansturing van machines met als
doel sneller, efficiënter en flexibe-
ler produceren mogelijk te maken.
Software ontwikkelt zich hierbij tot
de nieuwe hardware. De ontwikke-
ling van nieuwe open source soft-
ware is cruciaal om de interactie in
de industriële keten te vergroten.
Technologische vooruitgang zal
leiden tot geavanceerde machines
die met elkaar in verbinding staan.
ABN AMRO verwacht dat deze
‘Smart Factory’ steeds meer voet
aan de grond zal krijgen. Door de
steeds grotere vraag naar kleinere
series en een hogere complexiteit
van bewerkingen neemt de auto-
matisering van industriële proces-
sen een grote vlucht. “Deze Smart
Factories leveren hogere efficiency
en kostenbesparingen op en kun-
nen leiden tot een grotere concur-
rentiekracht van de industrie”, zegt
David Kemps, Sector Banker Indu-
strie van ABN AMRO. “Grote machi-
nebouwers in Duitsland maken hun
machines snel klaar voor Smart Fac-
tories, echter door de hoge samen-
werkingsgraad loopt Nederland
voorop in de toepassing hiervan.
De connectiviteit tussen product-
ontwikkeling en productieproces
intensiveert. De afstemming met
partners die productiedata online
ontsluiten, zal een meer efficiënte
productieomgeving creëren. Dit
resulteert in een hogere productivi-
teit, kortere doorloop- en omsteltij-
den en minder faalkosten.”
TU/e opent onder-zoekscentrum voor high tech systemenDe Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) heeft een nieuw onderzoeks-
centrum geopend. Het High Tech Systems Center (HTSC) moet de universi-
teit gaan helpen een koppositie te bemachtigen in het onderzoek naar en
de ontwikkeling van nauwkeurige high tech apparatuur.
Het HTSC integreert disciplines uit de werktuigbouwkunde, elektrotechniek,
fysica, wiskunde en informatica. Het HTSC speelt in op de wensen en be-
hoeftes uit de High Tech industrie naar multidisciplinair wetenschappelijk
onderzoek. De nadruk ligt hierbij op het ontwikkelen van nieuwe, nauw-
keurige high tech apparatuur. Denk hierbij aan industriële - en operatiero-
bots, waferscanners voor de productie van microchips en geavanceerde 3D-
printers voor voeding of intelligente kleding.
Groen licht voor industrie
039
Branche Bulletin
039Branche Bulletin
Robotisering biedt Nederland nieuwe kansenHet verhaal dat robots onze banen
gaan inpikken is onzin. Robotise-
ring biedt zowel werkgevers als
werknemers in Nederland juist
nieuwe kansen. Dit stelt althans
Marieke Blom, hoofdeconoom ING
Nederland. Blom reageert met haar
uitspraken op onderzoek van onder
andere de Britse Oxford University,
die juist stelde dat robots langzaam
onze banen gaan overnemen.
Analyse van het ING Economisch
Bureau wijst echter uit dat robots
juist de concurrentiepositie van Ne-
derland verstevigen en de welvaart
verhogen. Dit aangezien robots
onze productiviteit per gewerkt uur
zullen verhogen. Ons relatief hoge
welvaartsniveau komt volgens ING
voort uit een hoge productiviteit
per gewerkt uur. Van deze producti-
viteit zal afhangen of we in de toe-
komst verder zullen groeien, want
naar verwachting zal het aantal
gewerkte uren slechts beperkt stij-
gen in de komende decennia. “De
inzet van robots helpt ons om de
economische groei op peil te hou-
den, door het verder verhogen van
de productiviteit per gewerkt uur”,
aldus Blom. Zij stelt dat technolo-
gie zorgt voor nieuwe behoeftes
onder consumenten en bedrijven,
wat weer leidt tot nieuwe werk-
gelegenheid om aan die behoeftes
te kunnen voldoen. Blom: “Denk
hierbij aan ICT-medewerkers, social
media managers, of de game-in-
dustrie. Allemaal beroepsgroepen
die dertig jaar geleden niet of nau-
welijks bestonden, maar inmiddels
gemeengoed zijn geworden.”
Nederlanders blijken overigens
nauwelijks bang te zijn dat robots
hun baan zullen inpikken. Bijna
driekwart van de respondenten
is neutraal tot positief over de in-
vloed van technologie op hun
baankansen. Wel verwachten zij
veranderingen te gaan zien op de
arbeidsmarkt. Verandering in werk-
zaamheden vindt bijna de helft
positief, tegenover 28% negatief.
Industrial Internet Consortium moet integratie van fysieke en digitale wereld verbeterenAT&T, Cisco, General Electric (GE), IBM en Intel
richten samen het Industrial Internet Consor-
tium (IIC) op. ICC gaat zich richten op het ver-
beteren van de integratie van de fysieke en di-
gitale wereld. Dit moet de toegang tot big data
vereenvoudigen. Het consortium wil bedrijven
in staat stellen assets, processen en data een-
voudiger te verbinden en optimaliseren. Dit
moet de flexibiliteit van bedrijven en business
value in alle industriële sectoren vergroten.
Het IIC moet innovatie aanmoedigen door:
• Zowel bestaande als nieuwe use cases en
testomgevingen in te zetten voor toepas-
singen in het echte leven;
• Best practices, referentie-architecturen,
case studies en standaarden ontwikkelen
om de implementatie van verbonden tech-
nologieën te vereenvoudigen;
• De ontwikkeling van wereldwijde standaar-
den voor internet en industriële systemen
te beïnvloeden;
• Open fora te faciliteren voor het delen en
wisselen van ideeën, practices, lessen en
inzichten in de fysieke wereld;
• Vertrouwen opbouwen rond nieuwe en in-
novatieve beveiligingsaanpakken.
“We staan aan de vooravond van een enorme
technologische verschuiving op het kruispunt
van de cyber en fysieke wereld. Dit is een ont-
wikkelen met grote implicaties die zal leiden
tot substantiële voordelen. Niet alleen bedrij-
ven profiteren van deze voordelen, maar de
gehele mensheid”, legt Janos Sztipanovits,
hoogleraar Engineering bij de Vanderbilt Uni-
versiteit en directeur bij het Institute for Soft-
ware Integrated Systems (ISIS) uit. “Academies
en industrieën begrijpen de noodzaak om
nieuwe stichtingen, een algemeen raamwerk
en standaarden voor Industrieel Internet te
identificeren en op te zetten. Zij kijken naar het
IIC om zeker te stellen dat activiteiten op dit
gebied tot een samenhangend geheel leiden.”
040040
Soms krijg je bij een bezoek aan bedrijven het
gevoel dat je als veiligheidsadviseur veel te veel
met veiligheid bezig bent. De leidinggevenden
van sommige bedrijven staan dan klaar met
hun negatieve mening over al die betuttelende
regelgeving in Nederland. Volgens hen moet
de regering zich maar eens minder bemoeien
met het beleid van de bedrijven, want dan zou
alles veel beter functioneren. In hun denken
hebben we alleen maar te maken met regel-
tjes, regeltjes en regeltjes en dan kom jij langs
om - voor hun gevoel - ook nog eens zout op
alle slakken te leggen. Misschien beter gezegd
om zout in de wond te strooien. Onheilspredi-
kers zijn die veiligheidsconsulenten. Overal zien
ze gevaren en risico’s. Natuurlijk gebeurt er in
hun bedrijf ook weleens wat. Maar ja, waar ge-
hakt wordt vallen nu eenmaal spaanders. Kan
niet anders. Waar gewerkt wordt, kunnen er
ongelukken gebeuren. Daar komt dan ook nog
eens bij dat bedrijven in deze zware economi-
sche tijden wel andere zaken aan hun hoofd
hebben. Daarom: niet lopen zeuren en gewoon
doorgaan.
Gelukkig zijn er ook bedrijven die er wel posi-
tief tegenover staan en samen met ons of met
collega’s de veiligheid wel op een hoger niveau
willen brengen. Hun gedrag is te prijzen. Maar
ja, wie heeft nu gelijk? De praktijk lijkt het on-
gelijk van de onwillige bedrijven te bewijzen,
want als we het aantal meldingen van dode-
lijke ongevallen bekijken, dan praten we bij
veiligheid over een zeer serieuze zaak. Wie wil
er in het nieuws komen omdat er een dodelijk
ongeval gebeurd is? Niemand toch! Maar voor
de juiste beeldvorming voor dit onderwerp,
even een greep uit de lijst van de dodelijke on-
gevallen terwijl ik deze column aan het schrij-
ven ben:
1. Dodelijk ongeval door val van dak in
Harlingen
2. Dodelijk ongeval door beknelling onder
heftruck in Zwijndrecht
3. Twee doden door brand in windturbine in
Ooltgensplaat in Zuid-Holland
4. Dodelijk ongeval door vallend betonblok in
Rotterdam
5. Dode door val in Rotterdam
6. Dodelijk ongeval in Slijk-Ewijk doordat een
boom tijdens het rooien te vroeg valt
7. Dodelijk ongeval in laadruimte schip in
Moerdijk
8. Buitenlandse chauffeur in Moerdijk dodelijk
verwond door rollen bandstaal in trailer
9. Man in Oude Leede dood tijdens freeswerk-
zaamheden in kas
Geen leuke opsomming, ook niet als je seri-
eus veiligheid wilt promoten. Eigenlijk is het al
te gek voor woorden dat je dit overzicht zou
moeten gebruiken ter onderbouwing van je
mogelijke gelijk, want achter elk dodelijk on-
geval schuilt veel menselijk leed. Hier wil je
eigenlijk niet over nadenken. Het is echter wel
de realiteit waar we mee te maken hebben. Als
je de feiten zo opgesomd ziet staan, dan moet
je toegeven dat veiligheid zeker een ernstige
zaak is en dat het daarom door iedereen ook
heel serieus genomen moet worden. Veiligheid
is geen hobby van een aantal doorgedraaide
freaks op geitenwollen sokken, die zo nodig
de maatschappij moeten verbeteren. Als je dit
soort berichten leest en de reactie van mensen
hoort dan vraag je je soms toch af hoe het kan
dat bedrijven zo nalatig zijn qua veiligheid. Je
wilt als leidinggevende toch niet naar de fa-
milie van een slachtoffer toe om een moeilijke
boodschap te brengen? De gedachte alleen is
op zich al een nachtmerrie. Als weldenkend
mens zou je toch na een dergelijk ongeval blij-
ven rondlopen met de vraag of je alles gedaan
hebt wat binnen je macht ligt.
Natuurlijk weet ik ook wel dat de meeste on-
gevallen ontstaan door menselijke fouten, die
bijna niet te voorkomen zijn. Als ik kijk naar
het dodelijke ongeval in de windturbine dan
moet ook menig veiligheidskundige toegeven
dat hij/zij dit ongeval/dit risico niet volledig
onderkend zou hebben. Voor zover ik weet zijn
er op deze manier ook geen eerdere ongeval-
len geweest. Misschien was wel de mogelijk-
heid van het kunnen ontstaan van kortsluiting
geconstateerd en geïnventariseerd. Maar deze
ernstige gevolgen die dit nu had, hadden we
waarschijnlijk geen van allen zo ingeschat of
kunnen voorzien. Ik wil wel eerlijk toegeven
dat wanneer ik langs een windmolen reed, niet
dacht aan de mogelijke gevaren die bij werk-
040 (Un)Safe
Veiligheid een hele serieuze zaak en geen onzin!
Teks
t: Be
rt S
tap
DIEPERE GEDACHTEN VAN EEN CE-CONSULTANT
(Un)Safe 041
zaamheden boven in de windmolen zouden
kunnen optreden. Zelfs naar de echte toedracht
van het ongeval is het nog gissen. Het past
daarom in ieder geval niet, zoals ik een paar
dagen later in de krant las, om naderhand te
roepen dat er boven in de windmolen sprake
was van een brandgevaarlijke situatie, aldus
een branddeskundige. Lekker om daar achteraf
mee te komen. Volgens mij moet je dan eerder
je mond open doen.
Nu kunnen we heel lang doorpraten en schrij-
ven over wat er gebeurd is. Soms is voorspellen
wat mogelijk kan gebeuren moeilijk. Ongeval-
len zijn soms onvoorspelbaar. Maar wel blijft
toch de concrete vraag: Hoe gaan wij binnen
ons bedrijf om met veiligheid? Hoe veilig is
ons bedrijf? Hoe staat het met de veiligheid
van mijn servicemedewerkers? Is alles wel in
kaart gebracht? Hebben we al het mogelijke
gedaan om te voorkomen dat deze ongevallen
ontstaan?
Soms denken we dat we alles goed op orde
hebben. Maar is dat ook echt zo? Een tijdje
geleden kwam ik bij een bedrijf, dat in 2012
al te horen had gekregen dat ze, in het kader
van een groot onderzoek van de Inspectie SZW
in een bepaalde bedrijfstak van de industrie,
een bezoek zouden krijgen van een inspecteur.
In de brief was netjes aangegeven wat de in-
specteur graag wilde zien. In dit geval ging het
vooral om het omgaan met gevaarlijke stoffen.
Bijna een jaar later staat de inspecteur op de
stoep. Op dat moment had het bedrijf weinig
tot geen actie genomen om te starten met
een inventarisatie en beoordeling van de door
hen gebruikte gevaarlijke stoffen. Omdat de
hete adem van de inspectie in de nek gevoeld
werd, moet dan direct gestart worden met
deze werkzaamheden. Bij het eerste gesprek
bleek het bedrijf te beschikken over een Risico
Inventarisatie & Evaluatie van 1998. Sinds die
tijd was er weinig tot niets op het gebied van
ARBO door het bedrijf ondernomen. Behoort
dit bedrijf dan tot de slechtste bedrijven op het
gebied van arbeidsomstandigheden? Absoluut
niet. Er zijn bedrijven waar de omstandigheden
nóg slechter zijn. Echter de arbeidsomstandig-
heden hebben bij de eigenaren geen prioriteit
en zijn daarmee bijna volledig buiten beeld. En
natuurlijk wordt men in slaap gesust omdat het
nog altijd goed gaat. Maar laten we eerlijk zijn.
Op deze manier kan men niet zeggen dat men
inzicht heeft in de risico’s waarmee de mede-
werkers geconfronteerd worden tijdens hun
werkzaamheden.
Maar het is natuurlijk altijd makkelijker om te
wijzen naar anderen die het niet voor elkaar
hebben, in plaats van eens eerlijk in de eigen
keuken te kijken. In de afgelopen 20 jaar heb ik
bij diverse bedrijven in de keuken mogen kij-
ken en ik heb vaak moeten constateren dat de
keuken aan de buitenkant prachtig geschilderd
was, maar dat de vaat huizenhoog opgestapeld
stond.
Nu wil de tragiek dat we als bedrijf meestal
wachten totdat er iets gebeurt. Het principe
‘als het kalf verdronken is dempt men de put’
speelt ook op dit terrein. Ook omdat de Inspec-
tie SZW dan komt en men onder dwang aan de
slag moet. Meerdere keren heb ik de afgelo-
pen jaren al geschreven dat controle door de
Inspectie SZW schijnbaar nodig is om bedrijven
in de ARBO actie te krijgen. Bij een gesprek met
een wat oudere inspecteur van de SZW gaf hij
volmondig toe, dat het eigenlijk nodig zou zijn
om op het gebied van de arbeidsomstandig-
heden een veel intensievere controle te heb-
ben. Ook zou dit volgens hem leiden tot een
verbetering van de arbeidsomstandigheden bij
bedrijven.
Maar het kan altijd nog erger. Bij een gesprek
met een belastinginspecteur werd mij een si-
tuatie beschreven van een keten van uitzend-
bureautjes voor buitenlandse (lees: voormalig
Oostblok) inleenkrachten waar mensonterende
toestanden spelen. Allerlei constructies waren
bedacht om deze krachten op een onmense-
lijke manier uit te buiten. Mensen worden
hier naartoe gehaald om te werken en geld
te verdienen. Hierbij lijkt via de boekhouding
een normaal cao salaris betaald te worden,
terwijl er maar een gedeelte van het bedrag
daadwerkelijk contant uitbetaald wordt. Voor
de ontvangst voor deze uitbetaling moet men
dan tekenen. Wel moet er dan ook even een
blanco cheque getekend worden. De rest van
het bedrag (dat uiteindelijk vermeld wordt op
de blanco cheque) verdwijnt in de zakken van
de zakkenvullers. Boekhoud technisch klopt al-
les, alleen een deel van het geld verdwijnt in
de verkeerde zak. Hierbij spelen dan ook nog
allerlei manieren van intimidatie, waarmee de
werknemers het zwijgen opgelegd krijgen, een
rol. Hoofddoel van de daders: zelfverrijking.
Toen ik dit verhaal te horen kreeg, was ik blij
dat dit soort misstanden groots en krachtdadig
aangepakt worden. Echter, later realiseerde ik
mij dat dit soort bedrijven alleen maar kunnen
bestaan omdat er uiteindelijk bedrijven zijn die,
misschien zelfs wel te goeder trouw, zaken met
hen doen. Want als u gebruikmaakt van een
buitenlandse inleenkracht, heeft u weleens
gevraagd hoe zij behandeld worden door hun
uitzendbureau? Nee? Toch maar eens doen.
Misschien krijgt u dan een beter idee met wie u
zaken doet. Of wilt u het liever toch niet weten?
Nadenken over de gevaren die onze medewer-
kers lopen tijdens hun werkzaamheden of hoe
door ons ingehuurde krachten behandeld wor-
den is een zaak voor iedere werkgever. Vaak
wordt er dan gewezen op de wettelijke plicht.
Maar misschien zouden we hier moeten stel-
len dat we te maken hebben met een normale
menselijke zorgplicht en moeten we het niet
te veel over de ‘door de overheid opgestelde
regeltjes’ hebben. Maar goed, als we gaan na-
denken over de gevaren en risico’s dan kunnen
we niet meer roepen dat we het niet geweten
hebben. Misschien is de les van vandaag dat
we ons moeten realiseren dat regeltjes alleen
maar goed kunnen functioneren als er bij ons
sprake is van normale normen en waarden. Ik
wil daarom eindigen met een citaat van Václav
Havel “Zonder gemeenschappelijk gedeelde en
wijd veranderde morele waarden en verplich-
tingen zullen noch de wet, noch democratisch
bestuur, noch zelfs de markteconomie goed
functioneren”. Succes bij de serieuze aanpak
van de veiligheid binnen uw bedrijf!
042
Deze IT-applicaties zijn vervolgens gecertifi-
ceerd, zodat de afnemer zeker weet dat deze
software geen security-problemen kent. Hierbij
wordt gebruikgemaakt van een techniek die
‘whitelisting’ wordt genoemd. Dit wil zeggen
dat alleen software wordt aangeboden die aan-
toonbaar veilig is. Organisaties die belast zijn
met het aanleggen en beheren van cruciale in-
frastructuren, verbeteren met de cybersecurity-
oplossingen van Schneider Electric en McAfee
hun operationele beveiliging. Daarnaast kunnen
zij kosten besparen, doordat zij niet achteraf tal
van security-problemen moeten oplossen. Wer-
ken met vooraf geteste en gecertificeerde IT-
applicaties verbetert ook de prestaties en de
beschikbaarheid van belangrijke softwaresyste-
men. Denk hierbij aan SCADA-oplossingen en
systemen voor energie management. De samen-
werking maakt het mogelijk om technieken voor
whitelisting te combineren met onder andere
oplossingen om wijzigingen in softwaresyste-
men op een goed gecontroleerde manier uit te
voeren. Hierdoor kunnen zij kwaadaardige of
niet opzettelijke systeemwijzigingen voorko-
men. Dit voorkomt dat ongeauthoriseerde code
en malware op een systeem wordt geplaatst.
Deze mogelijkheden beschermen belangrijke
systemen tegen aanvallen doordat voorkomen
wordt dat zich een gat in de beveiliging bevindt,
zonder dat een organisatie zich hiervan bewust
is. Daarnaast wordt de kans op een inbraak in de
software geminimaliseerd. Tot slot zorgen goed
ingerichte patch-cycli ervoor dat systemen en
apparaten blijven voldoen aan alle relevante
security-standaarden. Met de McAfee-oplossin-
gen Embedded Control, Integrity Control & Ap-
plication Control kunnen gebruikers de veilig-
heid, beschikbaarheid en betrouwbaarheid van
kritische infrastructuuromgevingen verbeteren.
Dankzij de samenwerking tussen Schneider Elec-
tric en McAfee kunnen organisaties change poli-
cies doorvoeren. Het voorziet tevens in uitge-
breide en geautomatiseerde audit-mogelijk -
heden voor omgevingen die zijn gebaseerd op
Industrial Control System-omgevingen.
Schneider Electric en McAfee werken samen aan beveiliging
Veiligheid
SCHNEIDER ELECTRIC EN MCAFEE GAAN EEN PARTNERSHIP AAN VOOR DE LEVERING VAN CYBERSECURITY-
OPLOSSINGEN. DE BEDRIJVEN RICHTEN ZICH HIERMEE OP UTILITIES EN TRANSPORTINFRASTRUCTUREN. DE
SAMENWERKING BETEKENT ONDER ANDERE DAT ORGANISATIES DIE ACTIEF ZIJN OP HET GEBIED VAN CRUCIALE
INFRASTRUCTUREN, ZOALS WATER, OLIE & GAS, ELEKTRISCHE NETWERKEN EN TRANSPORT, GEBRUIK KUNNEN
MAKEN VAN SOFTWAREPROGRAMMA’S DIE VOORAF ZIJN GETEST OP EVENTUELE SECURITY-PROBLEMEN.
043
Zwolle T +31-(0)38 - 454 10 17
MierloT +31-(0)492 - 66 51 76
België T +32-(0)9 - 277 96 79
Alpha Robotica is specialist in het programmeren en
integreren van diverse PLC-, Robotica- en Vision
systemen. Met meer dan 20 jaar ervaring in robotica
en machinebesturingen zijn wij voor zowel
gebruikers als systeemintegrators de perfecte partner
om u van A tot Z te ondersteunen bij uw projecten.
+31 (0)172 41 95 [email protected]
Software en support voor industriële automatisering
Vision
PLC
Robotica
044
Optische miniatuurencoder
Productnieuws
iDS Imaging Development Systems GmbH komt met een standalone
camerasysteem met een geïntegreerde videoserver. Luisterend naar
de naam VSE, is de IP-camera zeer geschikt voor procesmonitoring,
logistieke- en verkeerstoepassingen. Hij beschikt bovendien over een
browsergebaseerde, intuïtieve en zeer gebruikersvriendelijke inter-
face, zodat de integratie een fluitje van een cent wordt. De nieuwe
VSE is direct uit de doos klaar voor actie, zonder dat er ingewikkeld
implementatie- of programmeerwerk aan te pas komt. Dit is te dan-
ken aan het browsergebaseerde VSE Control Center waarmee de ca-
mera eenvoudig kan worden geconfigureerd. Bovendien werkt de
camera met elke webbrowser waardoor hij volledig platformonaf-
hankelijk is. Waar de camera ook gebruikt wordt, hij kan altijd en
overal worden benaderd, zonder dat er aanvullende software hoeft
te worden geïnstalleerd. De verschillende displayopties garanderen
te allen tijde een volledig overzicht: of het nu gaat om een full-screen
weergave of om snapshots, om directe opnames of het grote aantal
streamingmogelijkheden. Bovendien resulteert MJPEG en H.264 data-
compressie en streaming in een significant lager datavolume, waar-
door de geheugeneisen eveneens lager zijn. Afbeeldingen en video’s
zijn op elk gewenst tijdstip toegankelijk omdat alle data dankzij een
intern geheugen van 32 Gb direct op de camera wordt opgeslagen.
Gevolg is tevens dat events volledig traceerbaar zijn en dat het zoe-
ken naar een bepaald voorval of incident zeer vanzelfsprekend is. De
unieke Remote View van de camera maakt het mogelijk dat diverse
processen gelijktijdig kunnen worden gemonitord: live-video’s van
meerdere VSE-camera’s worden in één browservenster afgebeeld.
De VSE IP-camera is uitgerust met de meest gedetailleerde en gevoe-
ligste 1.3 MP CMOS-sensor van e2v of de 5 MP CMOS-sensor van Ap-
tina. E2V’s 1.3 MP-sensor staat garant voor vervormingsvrije beelden
van bewegende objecten dankzij haar global shutter mode en is
daarmee een prima keuze voor verkeerstoepassingen. De dag-/
nachtfunctie garandeert bovendien dat de verkregen beelden in alle
lichtomstandigheden van de hoogst mogelijke kwaliteit zijn. Voor
een eenvoudige en flexibele installatie beschikt de camera over PoE
(Power over Ethernet). Zowel data als voeding worden met één en-
kele kabel gerealiseerd. Bovendien maakt het zeer compacte ont-
werp de integratie van de camera eenvoudiger dan ooit.
IP-camera met onboard videoserver
Met Atom biedt Renishaw een contactloos op-
tisch lineair en roterend incrementeel encoder-
systeem met afmetingen van 6,8 mm x 12,7 mm
x 20,5 mm. Toepassingen voor de miniatuuren-
coder zijn te vinden in laserscansystemen, coör-
dinatenmeetsystemen, de productie van halfge-
leiders en platte beeldschermen, motorische
aandrijvingen, microscopie en wetenschappelijk
onderzoek. Kenmerkend zijn onder andere de
goede vuilbestendigheid, signaalstabiliteit en
betrouwbaarheid. Eigenschappen die onder
meer samenhangen met de toepassing van fil-
teroptieken met automatisch gestuurde verster-
king en afstelling (AGC en AOC). Verder is het si-
nusvormige uitgangssignaal van de leeskop
rechtstreeks aan te sluiten op analoge aandrij-
vingen en besturingen. De leeskop voor de mini-
atuurencoder is beschikbaar in verschillende
uitvoeringen en biedt een hoge nauwkeurigheid
met een lage Sub-Divisional Error (SDE), geringe
jitter, hoge signaalstabiliteit en langdurige be-
trouwbaarheid. Verder omvat hij een set/up LED
voor een snelle en eenvoudige installatie en een
auto-kalibratie routine voor snelle optimalisatie.
Daarbij biedt Atom snelheden tot 20 m/s (29.000
min-1 op een schijf van 17 mm diameter) en re-
soluties tot 1 nm (0,004 boogseconde op een
schijf van 108 mm diameter).
De miniatuurencoder is beschikbaar als highflex
kabelversie of flexibele printplaatversie (FPC);
beide uitvoeringen voorzien in een 20 of 40 µm
meetschaal. Daarbij heeft de gebruiker een uit-
gebreide keuze aan nauwkeurige lineaire glazen
meetschalen tot 130 mm lengte, roestvaststalen
flexibele schalen tot 10 m en roterende glas-
schijven met daarop meetschalen van 17 – 108
mm in diameter. De FPC-versie met zijaansluiting
beperkt de buitenmaten (6,8 mm x 12,7 mm x
20,5 mm) en is in te bouwen op printplaten.
Door de compacte afmetingen is hij onder meer
te gebruiken voor motion control, inspectie en
metrologie toepassingen met beperkte inbouw-
ruimte.
045
www.ids-imaging.com/ensenso
3D MACHINE VISION - QUICK, EASY, PRECISE
Now for even more accuracy, working distances and cable lengths: The new Ensenso N20 stereo 3D camera
Phaer_IDS_Ensenso_Third_Page_2014.indd 1 19.05.2014 09:25:47
De Testo 870 is in samenwerking met facility managers en ge-
bouwbeheerders ontwikkeld, met als doel beter, sneller en pro-
ductiever werken. Het hart van de warmtebeeldcamera is een
hoogwaardige detector met 160 x 120 pixels. Het ziet geen
oververhitte aansluiting of een koudebrug over het hoofd. En
dankzij het grote display en de brede lenshoek kunnen pro-
bleemgebieden zoals deze makkelijk gedetecteerd worden,
zelfs in kleine ruimten.
- eenvoudige bediening: duidelijke menustructuur en weinig
knoppen
- fixed focus groothoeklens, waardoor het meetobject altijd
scherp en in zijn geheel in beeld is
- groot display (3,5"), zodat temperatuurafwijkingen direct op
locatie duidelijk te zien zijn
- resolutie van 160 x 120 pixels, met de Testo SuperResolution
technologie is dat 320 x 240 pixels
Warmtebeeldcamera
Productnieuws
046
Global solutions
+31 (0)297 285332 www.destaco.nl+31 (0)297 285332 www.destaco.com+31 (0)297 285332 www.destaco.com
Visionsensor met schuifmaat functieDe visionsensoren uit de Visor serie van
SensoPart zijn uitgebreid met een zogenaamde
schuifmaat functie. Door toepassing van specia-
le algoritmes kunnen de sensoren op subpixel
niveau nauwkeurig afstanden, breedtes en leng-
tes meten. Hetzelfde geldt voor binnen- en bui-
tendiameters. De schuifmaat is beschikbaar in
zowel de monochrome als een kleuruitvoering
van de Visor V20 met 1,3 Mpixel resolutie.
Typische toepassingen zijn te vinden in testop-
gaven waarbij de klassieke object herkennings-
methoden niet voldoen. Deze situaties zijn on-
der meer te vinden in de verpakkingsindustrie,
de machinebouw of de automobielindustrie en
bijbehorende toeleveranciers. Bij de kunststof
verwerking zijn door het meten van de buiten-
contour eenvoudig en betrouwbaar over- en on-
derspuitingen te herkennen. Door de 1,3 Mega-
pixel resolutie zijn metingen tot op detailniveau
en daarnaast grote beeldbereiken te analyseren.
Bijbehorende optiekvarianten (geïntegreerd of
C/CS gemonteerd) bieden de mogelijkheid de
sensoreigenschappen af te stemmen op de
grootte van het te meten object. De gedetec-
teerde meetgegevens van de schuifmaatfunctie
zijn via een dialoog grafisch weergegeven. Dit
ondersteunt de gebruiker in het optimaliseren
van de parameters en het voorkomen van fout-
metingen door verstoringen in het beeld. Bij
schuine kanten, verdiepingen of uitstekende de-
len zijn via de keuze van bijvoorbeeld minimum
of maximum doelgericht de maten te zoeken.
Door gebruik te maken van zogenaamde zoek-
strepen is de nauwkeurigheid van de meting te
verbeteren en zijn de meettijden te verkorten.
Tot slot is op basis van de betreffende toleran-
ties uit de meetwaarde een digitale goed- of
afkeur vast te stellen die aan een eenvoudige
digitale uitgang is mee te geven. Wanneer dit
niet voldoet, bestaat tevens de mogelijkheid om
de waarden via de Profinet interface (of Ether-
net, RS422 en RS232) uit te voeren voor verdere
analyse of opslag.
Productnieuws
Miniatuur parallel grijper
De nauwkeurige versie van de miniatuur pa-
rallel grijper MPG-plus van Schunk is ontwor-
pen voor de geautomatiseerde montage van
elektronische componenten en andere kleine
onderdelen. De parallel grijpers zijn naar
wens naast elkaar te positioneren en op de-
zelfde hoogte op een schroefoppervlak te plaatsen. Bovendien bestaat de
mogelijkheid om de nauwkeurige versie te vervangen door de Plug &
Work uitvoering zonder de noodzaak van uitgebreide fine-tuning of op-
nieuw programmeren. Kenmerkend voor de miniatuur parallel grijper
MPG-plus is de relatief grote kracht die hij kan opbrengen waardoor sy-
stemen kleiner en efficiënter zijn uit te voeren. Of de ontwerper beschikt
over hogere krachten en momentopnames bij gelijkblijvende bouwgroot-
te. Een individueel afgestemde rollagergeleiding draagt bij aan een hoog
draagvermogen van de gehele geleiding, minimale slijtage en een lange
levensduur.
De parallel grijper is beschikbaar in de maten 16 – 64 met vingerslagen
van 1,5 mm – 10 mm en grijpkrachten van 25 – 350 N. Het maximale ge-
wicht is afhankelijk van de grootte en varieert van 0,13 – 1,25 kg. De ge-
standaardiseerde module biedt tot slot een exchange nauwkeurigheid
van 0,1 mm, een excentriciteit van het grijpcentrum van 0,05 mm en een
hoogtegelijkheid 0,02 mm.
047Stäubli Benelux N.V., Tel. +32 56 36 40 04Staubli is een merk van Stäubli International AG, geregistreerd in Zwitserland en andere landen. © Stäubli, 2014
www.staubli.com
Prestatie. Passie. Perfectie.
Spitstechnologie voor hogere eisen.Al meer dan 30 jaar ontwikkelt Stäubli innovatieve robotica oplossingen die bekend staan om hun prestatie, precisie en betrouwbaarheid. Wereldwij d rekenen klanten op Stäubli’s technologieën om hun producitiviteit te verhogen en hun competitief voordeel te versterken.
Stäubli – uw belofte voor de toekomst.
11 & 12 juni 2 014
NH Veldhoven, stand 30
048
ABB levert standaard robotoplossingen voor de industrie. Deze zijn eenvoudig, snel, kostenbesparend en eenvoudig in bestaande of nieuwe productielijnen te integreren. ABB Robots zijn zeer gebruiksvriendelijk, betrouwbaar, efficiënt, onderhoudsarm, accuraat en werken 24/24/7 op topsnelheid. Kiest u een ABB Robot dan weet u wat u kiest! Bezoek ons op www.abb.com/robotics
Eenvoudiger produceren?Houd het standaard!
ABB adv Packaging 2000 A4.indd 1 08-08-13 08:43