een digitale bibliotheek of alleen google?
TRANSCRIPT
Eric SievertsUniversiteitsbibliotheek Utrechtsector Innovatie & Ontwikkeling
/Opleiding
Media, informatie & communicatieHogeschool van Amsterdam
Een digitale bibliotheek of alleen Google?
De toekomst van de gespecialiseerde bibliotheek 29 juni 2010, Leiden
inhoud
mijn perspectief: – wetenschappelijke universitaire informatievoorziening
mijn punten:– wat verwacht moderne gebruiker?– wat bieden "we" gebruiker?– wat zouden we gebruiker moeten bieden?– wat kunnen we al bieden?
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
verwachtingspatroon van gebruikers
verwachtingspatroon van informatiegebruikers is radicaal gewijzigd door komst van zoekmachines (lees: Google )
– zoeken moet eenvoudig zijn: het kale Google interface is een de facto standaard geworden voor ons oordeel over usability van zoeksystemen
– gebruikers verwachten "instant satisfaction": het antwoord op elke vraag verschijnt direct, zonder ingewikkelde tussenstappen op het beeldscherm
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
kenmerken klassieke catalogi (voor fysiek materiaal)
– vooral vindhulpmiddel voor wat al bekend is
– meestal erg slecht voor onderwerpszoeken: maar een paar zoekingangen, zelfs als in een boek honderden specifieke onderwerpen aan de orde komen
– meeste OPAC's hebben nog ouderwets en ingewikkeld interface
– veel vertraging in bevrediging van informatiebehoefte
klassieke catalogus
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
voorbeeld: een boek van 480 bladzijdenmet een onderwerpsindex van 14 dichtbedrukte bladzijdenmet een inhoudsopgave van 5 bladzijden
met 21 hoofdstukken en 117 paragrafen
in een catalogus beschrevenmet 1 onderwerpscategorieen 1 (daaraan identiek!) trefwoord
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
zelfs user-tags in Librarything bieden maar weinig meer zinvolle ingangen vergeleken met die inhoudsopgave
voorbeeld: een boek van 480 bladzijdenmet een onderwerpsindex van 14 dichtbedrukte bladzijdenmet een inhoudsopgave van 5 bladzijden
met 21 hoofdstukken en 117 paragrafen
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
??
??
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
maar laat niet zien dat van dit boekPDFjes van alle hoofdstukkengewoon gratis op internet staan
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
beter aan Google-type verwachtingen voldoen door– veel meer digitaal doorzoekbare tekst, waardoor veel
meer zoekingangen en (dus) beter onderwerpszoeken
– veel meer toonbare tekst om gebruiker op zijn minst partieel instant satisfaction te kunnen bieden
– streven naar linking/integratie met andere systemen (o.a. social tags) om meer zoekingangen te krijgen
– streven naar linking/integratie met andere systemen om aanvullende informatie over gevonden items te kunnen tonen (om instant satisfaction beter te benaderen).
hoe aan verwachtingen voldoen
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
4-5 jaar geleden:• Roy Tennant : If your system is more difficult to
search and less effective than Amazon.com (and whose isn't?), then you have work to do. Stop asking for minor tweaks from vendors. After all, you can put lipstick on a pig, but it's still very much a pig.
• Marshall Breeding [parafrase] : Terwijl de producten van commerciële leveranciers van bibliotheek-software niet meer aansluiten op de wensen van onze klanten, stoppen zij al hun energie in het overnemen van concurrenten, in plaats van in innovatie.
maar sindsdien wel al wat veranderd
uitspraken over bibliotheeksystemen
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
digitaal materiaal kan van nature al veel meer mogelijkheden bieden
– voor onderwerpszoeken (als het vooral tekst is)
– voor directe bevrediging van informatiebehoefte
maar ook daar een paar randvoorwaarden
de digitale collectie
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
randvoorwaarden bij digitaal materiaal:
– zorg voor eenvoudig zoekinterface dat liefst in één keer alle relevante materiaal (ook fysieke?) doorzoekt; liever "integrated search" dan "federated search"
– zorg dat gebruiker wordt ondersteund bij verruimen en verfijnen van zoekresultaat (o.a. faceted search)
– garandeer zo goed mogelijke instant satisfaction -zorg dat gebruiker niet telkens om inlogcodes wordt gevraagd bij opvragen van gelicentieerd materiaal (single sign-on)
de digitale collectie
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
bij "federated search" vaak niet veel echt gelijktijdig
en • interface ook niet altijd
even eenvoudig• resultaten meestal niet
samengevoegd
bij "integrated search" • automatisch alles wat erin zit
gelijktijdig doorzocht• met eigen "zoekmachine"• eenvoudig interface mogelijk
verfijning achteraf mogelijk (faceted search) • aard van materiaal • digitale full-text of niet• catalogus zit er ook in• zoekterm-suggesties• andere formele kenmerken
"localisation tool" dat vooral was gericht op de fysieke collectie (waar klassieke catalogus voor bedoeld was)
evolueert tot een "discovery tool" dat vooral ook gericht is op de digitale collectie (zoals we van Google gewend zijn geraakt)
evolutie
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
hoe met Google mania om te gaan
vraag was eigenlijk hoe je als informatie-aanbieder reageert op Google-monopolie op informatie zoeken of wel:
hoe zorg je dat je informatie gebruikt wordt ?
• "concurreren" met Google:maak je eigen zoeksysteem aantrekkelijk genoeg
• door unieke content• door eenvoud en gemak
• aansluiten bij Google:zorg dat je informatie (ook) in Google komt
tot besluit
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
aansluiten bij Google ?
dat gebeurt al met de inhoud van o.a. • Worldcat (catalogus van >10.000 bibliotheken wereldwijd)
• Pubmed (medisch wetenschappelijke database)
• catalogus Wageningen UR
• ....
door afspraken en technische trucjes, zoals– metadata laten harvesten
– zoekmachinecrawler via speciale sitemap doorlinken naar hele inhoud van database
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010
aansluiten bij Google ?
maar ik zie wel potentieel probleem:
hoe zit het met de schaalgrootte?• hoe komen "jouw 200.000 items" nog bovendrijven
tussen 400 miljard items in Google? (homeopathische verdunning van 1 op 2 miljoen: 0,5 ppm!)
• ook als gebruikers de “goede” zoekvraag stellen?• moet je "search engine optimalisatie" gaan doen?
toch schijnen gebruikers in Google vaak items uit catalogus van Wageningen UR tegen te komen en zo toch weer op die site terecht te komen
Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010