edukacja ekologiczna jako integralny element edukacji dla · konferencja organizowana w ramach...
TRANSCRIPT
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
Edukacja ekologiczna
jako integralny element edukacji dla
zrównoważonego rozwoju
Tadeusz Borys Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
DWA PROBLEMY/PYTANIA:
Pytanie pierwsze:
Jakie wnioski wynikają z analizy porównawczej
programów EDUKACJI EKOLOGICZNEJ i
programów EDUKACJI DLA
ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU?
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
Pytanie drugie:
Jakie są osiągnięcia i perspektywy integracji i
„nasycania” EDUKACJI EKOLOGICZNEJ
cechami EDUKACJI DLA ZRÓWNOWAŻONEGO
ROZWOJU?
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
PYTANIE PIERWSZE:
Dokumenty - EDUKACJA
EKOLOGICZNA
poziom globalny: – lata 80.
Międzynarodowy Program EE (IEEP)
Międzynarodowa Strategia Edukacji
Środowiskowej (International Strategy
for Action in the Field of
Environmental Education and Training
for the 1990s)
poziom europejski: od 1971 roku
EAP: Programy Działań Środowiskowych
UE ;
Dokumenty - EDU dla ZR
POZIOM GLOBALNY: styczeń 2005
ogłoszenie przez ONZ „Dekady Edukacji dla
Zrównoważonego Rozwoju na lata 2005-2014”
POZIOM EUROPEJSKI: przyjęcie w marcu
2005 - „Strategii Edukacji dla Zrównoważonego
Rozwoju Europejskiej Komisji Gospodarczej”
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
Poziom krajowy:
„Narodowa Strategia Edukacji
Ekologicznej - przez Edukację do
Zrównoważonego Rozwoju” (1996) i
Narodowy Program EE
Poziom regionalny/wojewódzki:
wojewódzkie programy EE
Poziom lokalny:
powiatowe i gminne programy EE
Poziom krajowy:
brak odpowiednika/ pustka programowa
tylko konferencje ; komisja
Polskiego Komitetu UNESCO
Poziom regionalny:
brak odpowiednika/pustka programowa
Poziom lokalny:
brak odpowiednika/pustka programowa
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
Ważniejsze SKUTKI PUSTKI PROGRAMOWEJ
W ZAKRESIE Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju
PRZYSTOSOWANIA EDUKACJI EKOLOGICZNEJ DO WIZJI I CELÓW
EDU DLA ZR
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
(1) DEZINTEGRACJA/ AUTONOMIZACJA/ IZOLOWANIE
poszczególnych rodzajów EDUKACJI (ekologicznej,
społecznej, ekonomicznej (homo oeconomicus), technicznej
itp.) syndrom „Zosi samosi” w edukacji ekologicznej– jest
samowystarczalna
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
(2) ZAWĘŻAJACE i mylące PODEJŚCIE DO NOWEGO
PARADYGMATU ROZWOJU; negatywne SKUTKI dla samego
paradygmatu (np. w samorządach – „nie będziemy budować
strategii zrównoważonego rozwoju, bo to strategia
eksponująca tylko ochronę środowiska !!!”)
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
Wąskie rozumienie ZR
Zrównoważony rozwój
= ochrona środowiska
= ekorozwój
w opozycji do
szerokiego rozumienia ZR: Zrównoważony rozwój =
zrównoważone uwzględnianie w
rozwoju aspektów ekonomicznych,
społecznych i środowiskowych
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
(3) znaczny jeszcze udział walczących, najczęściej w słusznej
sprawie form EDUKACJI Ekologicznej (jako środka budzenia
sumienia zbiorowego) – do lat 90. jako walka z systemem
politycznym (przypadki Celwiskozy, Huty Siechnice, Nowej
Huty itp.); współ. przykłady: – przypadek Rospudy; patologie
rozcinania ekosystemów przy budowie autostrad; kompania
przeciwko GMO; przeciwko toksycznym dodatkom do żywności
oraz kontrowersje dotyczące budowy elektrowni jądrowych
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
(4) pokaźny dorobek dobrych, ale także ZŁYCH PRAKTYK w
prowadzeniu EE: dużo rywalizacji i mało współpracy, często
brutalna i nieuczciwa walka (gra) o wpływy w różnych
funduszach celowych i towarzyszące temu dyskryminowanie
niektórych organizacji i czasopism o tematyce ekologicznej.
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
(5) istnienie obok siebie realnej EDUKACJI EKOLOGICZNEJ
(rzeczywiste podnoszenie świadomości ekologicznej) i iluzyjnej
EDUKACJI EKOLOGICZNEJ jak formy przerabiania
otrzymanych pieniędzy (dotacji) bez rzeczywistych zmian w
świadomości ekologicznej (SYNDROM technicznie „sprawnych”
raportów z realizacji często „jałowych” projektów);
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
(6) nadmierne ZAWĘŻENIE ZAINTERESOWAŃ organizatorów
EE; dominacja lokalizacji EE na obszarach cennych
przyrodniczo i pewne zaniedbania w edukacji, której
przedmiotem jest: ekologia miasta, miejsca zamieszkania,
ekologia kultury czy tzw. EKOLOGIA CODZIENNOŚCI !!!!
(7) PRZEWAGA AKCJI nad systematycznym działaniem
słynne dni „bez” lub „z” (bez większych efektów edukacyjnych)
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
(8) główny nacisk w EE na stronę „ROZUMOWĄ” (mental,
intelekt, racjonalizm intelektualny, zgromadzoną wiedzę i
umiejętności wynikające z tej wiedzy) i częste też
wykorzystywanie NEGATYWNYCH EMOCJI (strachu, poczucia
zagrożenia);
wykorzystywanie w wysoce niewystarczającym stopniu
innych intelektów czy inteligencji, które powinny być
rozwijane w systemie edukacji ekologicznej, a mianowicie
inteligencji emocjonalnej (+ emocji), intuicyjnej czy inteligencji
uczuciowej (wrażliwości, empatii, odpowiedzialności czy troski
o siebie i innych itp.) cel: poczucie współodpowiedzialności za
stan środowiska !!!
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
Pytanie drugie:
Czy możliwa jest edukacja dla zrównoważonego
rozwoju bez edukacji ekologicznej?
Jakie są osiągnięcia i perspektywy integracji i
„nasycania” EDUKACJI EKOLOGICZNEJ
cechami EDUKACJI DLA ZRÓWNOWAŻONEGO
ROZWOJU?
Bez edukacji ekologicznej EDUKACJA DLA
ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU nie ma
fundamentów !!!.
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
Proces równoważenia edukacji
Edukacja
ekologiczna
Edukacja ekonomiczna/aspekty
ekonomiczne ekologii i ochrony
środowiska
Edukacja społeczna/ aspekty
społeczne ekologii i ochrony
środowiska
zrównoważona/zintegrowana
edukacja ekologiczna
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
na czym oprzeć
ZINTEGROWANĄ
EDUKACJĘ
EKOLOGICZNĄ ?
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
Kilka wniosków:
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
Wniosek pierwszy: uprawianie edukacji ekologicznej w ujęciu
autonomicznym/ zdezintegrowanym, w oderwaniu od edukacji
społecznej i edukacji ekonomicznej oraz w oderwaniu od systemu
wartości NIE MA ŻADNEJ PRZYSZŁOSCI !!!
uprawianie takiej edukacji uwidacznia bardzo często tzw.
błędne/iluzyjne koło edukacyjne, tzn. ciągłe powtarzanie i sprawne
finansowo rozliczanie różnych projektów edukacyjnych bez
TRWAŁYCH I POZYTYWNYCH EFEKTÓW w świadomości człowieka
!!!
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
Wniosek drugi:
edukacja ekologiczna powinna być wkomponowana w
holistyczny system edukacji dla zrównoważonego
rozwoju – jako jej integralny moduł o
fundamentalnym znaczeniu nie tylko dla człowieka
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
Wniosek trzeci :
konieczne jest powszechne zrozumienie podstawowej
zależności, że skuteczna i efektywna ochrona
środowiska i współkształtowana przez edukację
ekologiczną wysoka świadomość człowieka jest
warunkiem jego
przetrwania na Ziemi,
a problemy z ochroną środowiska to głównie problemy
człowieka ze swoim człowieczeństwem !!!
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
Wniosek trzeci :
konieczne jest powszechne zrozumienie podstawowej
zależności, że skuteczna i efektywna ochrona
środowiska i współkształtowana przez edukację
ekologiczną wysoka świadomość człowieka jest
warunkiem jego
przetrwania na Ziemi,
a problemy z ochroną środowiska to głównie problemy
człowieka ze swoim człowieczeństwem !!!
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
Wniosek końcowy:
Konferencja organizowana w ramach projektu „Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim” współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii,
Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
konieczna jest zatem odbudowa pełni
człowieczeństwa w stosunku do nie tylko do przyrody,
ale także do siebie i innego człowieka poprzez
edukację i tworzenia społeczeństwa mądrości (nie
tylko wiedzy !!)- społeczeństwa empatycznego i
realnie obywatelskiego, opartego na kulturze bez
przemocy, na kulturze wrażliwości i wzajemnego
szacunku