e giri - liderplus.com.trliderplus.com.tr/yayin/ornekdokuman/2019-2020/9.sinif/sb/tde.pdf1 e dil,...

1

1.Ünite

Test-1Dil, Kültür ve İletişim

Giriş

1. Duygu, düşünce ve isteklerin yazı, konuş-ma ve görsel-işitsel akla gelebilecek her türlü araçla aktarılmasına ne ad verilir?

A) GöstergeB) İletişimC) Konuşma D) Belirtke E) Geribildirim

2. Tam bir iletişimde aşağıdaki ögelerden hangisi bulunmaz?

A) DönütB) İletiC) AlıcıD) Bağlam E) Simge

3. Gönderici ile alıcı arasında aktarılan duy-gu, düşünce ya da istek aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?

A) DönütB) KodC) İletiD) SimgeE) Belirtke

4. Aşağıdakilerden hangisi dil dışı gösterge-lere örnek olamaz?

A) HareketlerB) Jest ve mimiklerC) İşaretler D) MektuplarE) Resimler

5. Aşağıdakilerden hangisi insanlar arasında anlaşmayı sağlayan, kendisine özgü yasa-ları olan ve ancak bu yasalar çerçevesinde gelişen, temeli bilinmeyen zamanlarda atıl-mış seslerden örülmüş bir anlaşma siste-midir?

A) DilB) BelirtkeC) İletişimD) KültürE) Gösterge

6. Dilin özellikleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

A) Gelişmiş bir iletişim aracıdır.B) Seslerden oluşmuş bir anlaşma sistemidir.C) Düşünce ve zekânın bir göstergesidir.D) Canlı olmayan bir varlıktır.E) Bir ortaklıktır.

7. Dil ve kültürün ortak özellikleri ile ilgili aşa-ğıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Geçmiş ile gelecek arasında bir köprü vazifesi görürler.

B) Gelişime ve değişime açıktırlar.C) Bir toplumun oluşmasında ve ayakta

kalmasında önemli payları vardır.D) Bir toplumun yaşayış biçiminden önemli

izler taşırlar.E) Bir milletin en önemli ortak özellikleri

arasında yer alırlar.

Kendi dışında baş-ka bir şeyi göste-ren, düşündüren, onun yerini ala-bi-len, kelime, nesne, görünüş ve olgu-lara gösterge adı verilir.

Tam bir iletişimde bulunan ögeler tü-müyle şu şekildedir:• Kaynak(Gönderici)• Alıcı (Hedef)• İleti (Mesaj)• Kanal(İletim yolu)• Bağlam(Ortam) • Dönüt(Geri bildi-

rim)

Sözle veya yazıy-la gerçekleştirilen her türlü eylem dil göstergeleri grubu kapsamına girer.

9. Sınıf Turk Dili ve Edebiyatı 09.indb 1 13.09.2019 17:35

5

1.Ünite

Test-2Edebiyatın Bilim, Felsefe ve Sanatla İlişkisi

Giriş

1. Sesle yapılan sanatlara ---- sanatlar, görün-tüyle yapılan sanatlara ise ---- sanatlar adı verilir.

Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A) ezgisel – görsel B) plastik – fonetikC) fonetik – plastikD) fonetik – mimariE) ezgisel – mimari

2. Aşağıdaki güzel sanat – kullandığı malze-me eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Edebiyat - DilB) Resim - Fırça C) Heykel - MermerD) Tiyatro - DekorE) Mimari - Kil

3. Aşağıda verilen güzel sanatlar gruplandı-rıldığında hangisi dışarıda kalır?

A) Tiyatro B) Mimari C) Resim D) Heykel E) Minyatür

4. Çağdaş sınıflamaya göre iki boyutlu sanat çalışmaları aşağıdakilerden hangisi ile ad-landırılır?

A) Hacim sanatlarıB) Mekan sanatlarıC) Eylem sanatlarıD) Yüzey sanatlarıE) Dil sanatları

5. Güzel sanatların temeli olan başlıca nitelik-ler arasında aşağıdakilerden hangisi sayı-lamaz?

A) GüzellikB) KapsamlılıkC) ÖzgünlükD) YaratıcılıkE) Evrensellik

6. Aşağıdakilerden hangisi dramatik sanat olarak adlandırılamaz?

A) Opera B) Bale C) Dans D) Sinema E) Minyatür

Güzel sanatların te-mel nitelikleri:• Güzellik• Evrensellik• Özgünlük• Etkileyicilik• Yaratıcılık• Öğreticilik

Çağdaş güzel sanatlar sınıflandırması:Yüzey sanatları: Tüm iki boyutlu sanat çalış-malarıdır.Hacim sanatları: Üç boyutlu sanat çalışma-larıdır.Mekan sanatları: İç ya da dış mekanı içine alan, onları düzenleyen sanat dallarıdır.Dil sanatları: Edebiyat ve yazı türlerini içine alan sanatlardır.Ses sanatları: Müzik ve müziğin tüm türle-rini kapsayan sanat-lardır.Eylem (hareket) sa-natları: İnsan bede-niyle anlatım gücü ka-zanan sanatlardır.Dramatik sanatlar: İnsanın eylemlerle kendini, bir olay ya da olguyu anlattığı sanat-lardır.

Güzel sanatların sı-nıflandırılması: • Fonetik (işitsel)

Sanatlar: Edebi-yat, Müzik

• Görsel (Plastik) Sanatlar: Heykel, Resim, Minyatür, Hat, Mimari, Ebru...

• Ritmik (Drama-tik) Sanatlar: Tiyatro, Sinema, Opera, Bale, Dans.


9

1.Ünite

Test-3Edebî Tür

Giriş

1. Edebiyat alanında ortaya konan eserlerin amaçları, ortak yönleri ve ifade biçimleri göz önüne alınarak yapılan sınıflandırma neticesinde ortaya çıkan anlatım çeşitleri-nin her birine ne ad verilir?

A) Edebî metinB) Edebî eserC) Edebî ürünD) Edebî türE) Edebî anlatı

2. Edebiyatta türlerin ortaya çıkışı ve sınıflan-dırılmasıyla ilgili ilk çalışmayı aşağıdaki isimlerden hangisi yapmıştır?

A) AristoB) İbn-i Sina C) PlatonD) HerodotE) Gazali

3. Edebî türlerin en eskisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) RomanB) AnıC) ŞiirD) HikayeE) Masal

4. Aşağıdaki edebî metinlerden hangileri farklı bir grupta yer alır?

A) Manzum hikâyeB) RomanC) Halk hikâyesiD) FablE) Şiir

5. Edebî metinlerin özellikleri arasında aşağı-dakilerden hangisi yer almaz?

A) Okurda estetik haz uyandırmak amacıyla yazılırlar.

B) Dil genellikle göndergesel işlevdedir.C) İmgelere, dolaylı ifadelere, söz oyunlarına

yer verilir.D) Yoruma açık metinlerdir.E) Okuyan her kişide farklı etkiler

uyandırabilen bir öznellik vardır.

6. Türk Edebiyatında şiir niteliği taşıyan en eski metinleri derleyerek eserini yazan isim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kaşgarlı MahmutB) Yusuf Has HacipC) Edip Ahmet YüknekiD) Ahmet YeseviE) Mevlana Celaleddin-i Rumi

Aristo’nun Edebi-yatta türlerin orta-ya çıkışı ve sınıflan-dırmasıyla ilgili ilk çalışması “Poeti-ka” adlı eseridir.

Şiir, coşku ve heyecanı dile getiren türler ara-sında yer alır.

Kaşgarlı Mah-mut’un Türk Edebi-yatında şiir niteliği taşıyan en eski me-tinleri derleyerek yazdığı eserinin adı Divan-ı Lüga-ti’t- Türk’tür.


18

1.ÜniteGiriş

Test-5 Dillerin Sınıflandırılması ve Türk Dilinin Tarihî Gelişimi7. Aşağıdakilerden hangisi Hint – Avrupa dil-

lerinden biri değildir?

A) ErmeniceB) LatinceC) SırpçaD) FelemenkçeE) Macarca

8. Aşağıdaki dillerden hangisi farklı bir kola aittir?

A) Türkçe B) FinceC) Moğolca D) Japonca E) Tunguzca

9. Aşağıdakilerden hangisi köken bakımın-dan bir dil ailesi değildir?

A) Hint – Avrupa B) Hami – SamiC) Afrika DilleriD) Ural - AltayE) Çin – Tibet

10. I. İbraniceII. ArapçaIII. FarsçaIV. Akatça

Yukarıdakilerden hangileri Hami- Sami dil ailesi içerisinde yer almaz?

A) Yalnız I B) II ve III C) Yalnız III D) I ve III E) Yalnız IV

11. Türkçe ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Yapı bakımından eklemeli diller, köken bakımından Altay kolu içerisinde yer alır.

B) Yapı bakımından bükümlü diller, köken bakımından Ural kolu içerisinde yer alır.

C) Yapı bakımından tek heceli diller, köken bakımından Altay kolu içerisinde yer alır.

D) Yapı bakımından çekimli diller, köken bakımından Ural kolu içerisinde yer alır.

E) Yapı bakımından tek heceli diller, köken bakımından Ural kolu içerisinde yer alır.

12. Türklerin VIII. yüzyıldan XIII. yüzyıla kadar kullandıkları tek yazı dili aşağıdakilerden hangisidir?

A) Orta TürkçeB) En Eski TürkçeC) İlk TürkçeD) Eski TürkçeE) Altay Türkçesi

Eski Türkçe; Köktürk, Uygur ve Karahanlı de-virlerini içine alır.

Türkçenin Tarihi Dö-nemleriAltay DönemiEn Eski Türkçe Döne-miİlk Türkçe DönemiEski Türkçe Dönemi• Göktürk Türkçesi• Uygur Türkçesi• Karahanlı Türkçesi• Orta Türkçe• Kuzey Doğu Türk-

çesi- Karahanlı Türkçesi- Harezm Türkçesi- Kıpçak Türkçesi- Çağatay Türkçesi

• Batı Türkçesi- Eski Anadolu Türkçesi- Osmanlı Türkçesi- Türkiye Türkçesi

Göktürk Yazıtları’nda Göktürk alfabesi kulla-nılmıştır. Türk sözcüğü devlet adında ilk defa Göktürk Devleti’nde kullanılmış ve Türk sözcüğü ilk defa Gök-türk Yazıtları’nda kulla-nılmıştır.


28

2.ÜniteHikâye

Test-1 Hikâye7. Yaşlı kadın, torunlarına ıhlamur kaynatmakla

meşguldü. Elinde tepsiyle bahçeye geldiğin-de, ıhlamur ağacının ona “Kurtar bizi.” dediğini duydu sanki. Hemen tepsiyi bir kenara bıraktı ve çocukları, kurulan salıncaktan indirdi. Sa-lıncağı ağaca tutturmak için kullanılan vidaları ağaçtan çıkardı. Gövdesine açılan yarayı te-davi etmek için yerden biraz toprak aldı, bunu suyla karıştırarak yaptığı çamuru vidaların aç-tığı yaralara sürdü.

Bu parça aşağıdaki bakış açılarından han-gisi ile yazılmıştır?

A) Kahraman bakış açısıB) Çoğulcu bakış açısıC) İlahi bakış açısıD) Gözlemci bakış açısıE) Şahit bakış açısı

8. Son mağara gezimiz bir macera filmi gibiydi. Yaklaşık yarım metrelik çamurlu bir geçitten tıpkı komando gibi sürünerek geçmek gereki-yordu. Ardından, yağmur yağdıracak bulutları andıran yüksek kayalarla kaplı elli metrelik bir koridoru başarıyla tamamlıyorduk. Yer altı havuzları bu geçidin sonunda bir kurtarıcı gibi karşımıza çıkıyordu. Birbirine bağlı yedi havu-zu elimizdeki lambaların cılız ışığıyla koskoca bir körfezi aydınlatmaya çalışan deniz fenerle-ri gibi tarıyorduk.

Bu parça aşağıdaki bakış açılarından han-gisi ile yazılmıştır?

A) Kahraman bakış açısıB) Çoğulcu bakış açısıC) İlahi bakış açısıD) Gözlemci bakış açısıE) Şahit bakış açısı

9. Aşağıdakilerden hangisi olay hikâyesinin özelliklerinden biri değildir?

A) Bir olay serim, düğüm, çözüm planıyla anlatılıp çözüme ulaştırılır.

B) Metin direkt olarak olay örgüsü ile başlar.C) Her kahraman belirli bir tip özelliğine

sahiptir.D) Merak unsuru ön plandadır. E) Asıl olan olaydır.

10. Olay hikâyesinin dünyadaki en önemli tem-silcisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Anton ÇehovB) Lev TolstoyC) Charles DickensD) Guy de MaupassantE) Fyodor Dostoyevski

11. Olay hikâyesinin edebiyatımızdaki en önemli temsilcisi aşağıdakilerden hangi-sidir?

A) Ömer SeyfettinB) Sabahattin AliC) Refik Halit KarayD) Memduh Şevket EsendalE) Sait Faik Abasıyanık

Kendisi de olayların içinde yer alan ve olay-ları aktaran anlatıcı kahraman anlatıcıdır, “ben” ve “biz” kişileri ile anlatım yapılır.

Hikayenin planı:• Serim: Giriş bölü-

mü.• Düğüm: Hikayenin

tüm yönleriyle an-latıldığı en geniş bölüm.

• Çözüm: Sonuç bö-lümüdür.

Gözlemci bakış açısın-da olaylar dışarıdan görüldüğü şekliy-le nesnel olarak göz önünde canlanıyormuş gibi aktarılır.


32

2.ÜniteHikâye

Test-2 Sunum (Sunu)7. Aşağıdakilerden hangisi giriş bölümünde

bir sunuma dikkat çekmek için yapılabile-ceklerden biri değildir?

A) Bir soru sormakB) Fıkra anlatmakC) Kendini tanıtmakD) Konunun olumunu belirtmekE) Etkileyici bir gerçeği belirtmek

8. Sunuma yardımcı araçları kullanırken dik-kat edilmesi gereken noktalar arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

A) Sunumu destekleyen araçlar kullanılmalıB) Görsel gereçlere ağırlık verilmeliC) Görsel araçlar kullanılırken görüş

engellenilmemeliD) Her şey önceden kontrol edilmeliE) Araçlar tam zamanında kullanılmalı

9. Aşağıdakilerden hangisi hazırlanan sunumun deneme ve uygulama çalışmasında dikkat edilmesi gereken hu-suslardan biri değildir?

A) Her yanlışta tekrar başa dönülmemelidir.B) Zorlanılan bölümler taslakta işaretlenme-

lidir.C) Ayrıntılara dikkat edilmeli ve geri bildirim

yapılmalıdır.D) Ezber yapılmalıdır.E) Sunumun süresi hesaplanmalıdır.

10. Sununun hazırlık aşamasında yer alan fa-aliyetler arasında aşağıdakilerden hangisi sayılamaz?

A) Sununun amacını belirlemekB) Sunu sonunda sorulacak soruları

belirlemekC) Sununun planlamasını yapmakD) Sunum yapılacak yeri ve kullanılacak

teknik donanımı tanımakE) Sunum yapılacak dinleyiciler hakkında

bilgi sahibi olmak

11. Sunumda kullanılan önemli araçlardan biri de saydamlardır. Saydamların dinleyiciler üzerin-de etkili olabilmesi için bazı noktalara dikkat etmek gerekir.

Aşağıdakilerden hangisi bu noktalardan biri değildir?

A) Saydamlarda yer alan tüm bilgi grafik ve çizimler okunaklı olmalıdır.

B) Saydamlar okunmamalıdır.C) Saydamlar sunum boyunca yansıtılmalıdır.D) Saydamlara fazla bilgi yüklenmeye

çalışılmamalıdır.E) Saydamların sıkıcı olmamasına özen

gösterilmelidir.

Sunumun merkezi ge-lişme bölümüdür.

İyi bir sunum, bilgi ve düşüncelerin derli top-lu, düzenli bir şekilde aktarılmasıyla müm-kündür.

Sununun biçimi ama-cına göre değişiklik gösterir.


36

2.ÜniteHikâye

Test-3 İsim7. Aşağıdakilerden hangisi türemiş bir isim

değildir?

A) Koku B) OyunC) Işık D) Uzak E) Derecesi

8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde birleşik isim yoktur?

A) Hacıyatmaz gibi bir ileri bir geri sallanıyordu.

B) Hanımeli çiçekleri açmış bahçemizde.C) Ben ilkokula giderken çıkardım suçiçeği.D) Bildiğim tüm İngilizce sözcükleri saydım.E) Gözyaşları sel olup aktı filmde.

9. Aşağıdaki isim tamlamalarından hangisi türü bakımından diğerlerinden farklıdır?

A) Milletin değerleriB) Toplum lideriC) Birikimin ürünüD) Milletin içiE) Toplumun bakışı

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtisiz isim tamlaması vardır?

A) Türk edebiyatını tanıtmak için birçok program hazırlanıyor.

B) Yirminci yüzyılın sonlarında Almanya’da çevirmenlerin çokluğu dikkat çekiyor.

C) Bu eserde romanlardan yapılan alıntılarla hikâyeler, şiirler bulunmaktadır.

D) Yazarlarımızın on altısından yapılan seçmeler gözden geçirildi.

E) Klasik edebiyatımızın şairlerini tanıtan ikinci antoloji de tamamlandı.

11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde zincir-leme isim tamlaması yoktur?

A) Polisiye romanlarının takipçisi bir hayli fazladır.

B) Şirketin toplantı salonunda toplandı herkes.

C) Bilgisayar dergilerinin fiyatını soracaktım ben.

D) Deneme sınavının matematik soruları pek kolaydı.

E) Annem akşam için biber dolması pişirdi.

12. Aşağıdakilerden hangisi takısız isim tamla-ması örneği değildir?

A) Altın kolyeB) Deri ceketC) Mavi saçD) Tahta kapıE) Plastik çatal

Tek olan varlıkları kar-şılayan isimlere “tekil isim”, aynı türden bir-den fazla varlığı karşı-layan isimlere “çoğul isim” adı verilir.

Çokluk eki almadıkları hâlde birlik ifade eden varlıkları karşılayan isimlere topluluk ismi adı verilir.


40

2.ÜniteHikâye

Test - 4 İmla Çalışmaları7. Eline yeni aldığı çapa ışıl ışıl parlıyordu (I) Gü-

neş tepedeydi (II) Çapanın parıltısı gözlerini kamaştırıyordu (III) Arada sırada doğruluyor (IV) geriniyor (V) belini kütürdetiyordu (VI)

Yukarıdaki parçada numaralandırılmış yer-lerden hangi ikisine diğerlerinden farklı bir noktalama işareti getirilmelidir?

A) III ve IV B) I ve IV C) V ve VI D) IV ve V E) II ve III

8. Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duy-guları anlatan cümle veya ibarelerin sonuna ünlem işareti konur.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem işareti bu gerekçeyle kullanılmamıştır?

A) Bu hafta hava ne kadar da sıcak!B) Aşk olsun, insan bunu iki gün önce söyler!C) Ne kadar akıllı adamlar var şu ülkede!D) Adam hâlâ fakir(!) olduğunu söylüyor.E) Eyvah! Uçak biletlerini almayı unuttum.

9. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde virgü-lün kullanım amacı diğerlerinden farklıdır?

A) Köpek, karnını doyurmuş olmanın sevinci ile kuyruğunu sallayarak üzerime atıldı.

B) Çalışkan, başarılı öğrenciler bu gibi çirkin davranışlara maruz kalmamalıdır.

C) Öğrenciler, eğitimde ezberciliğe karşı çıkan ancak ezbersiz yapamayan varlıklardır.

D) Sevim, üniversiteyi kazanabilmek için daha çok çalışmaya karar verdi.

E) Çocuk, annesinin azarlamalarına homurdanarak yatağından çıktı.

10. Bir türlü anlayamadığım durumlardan biri de edebiyatın bireyci yaklaşımı benimsememe-siydi. Edebiyatın duyguları yansıtması da beni o kadar ilgilendirmedi. Edebiyatta bir tek şeyi önemsedim ( ) Yararcılığı.

Bu parçada ayraçla ( ) belirtilen yere aşa-ğıdaki noktalama işaretlerinden hangisi getirilmelidir?

A) (…) B) (.) C) (;) D) (!) E) (:)

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin sonuna soru işareti (?) getirilemez?

A) Öğrenmek ve öğrenmemek nedirB) Bilginin bir insana nasıl mutluluk verdiğini

anlamak gerekirC) Ölmekten, acıdan ve kınamaktan ne

zaman korkulmazD) Öğrenimin hedefi ne olmalıdırE) Hakiki ve yıkılmaz mutluluk nasıl olur

12. Hayvanları seven , onlar için gününü veren ,

onların iyi şartlarda yaşamasını amaçlayan ,

sevgiyi kendine ilke edinmiş , sevgi dolu bir

insandı…

Yukarıdaki cümlede numaralandırılmış noktalama işaretlerinden hangisi yanlış kullanılmıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

I II

III

IV

V

Yanıt gerektirmeyen, cümleye şaşma, kü-çümseme, inanmayış, beklenmezlik, özlem, vb. anlamlar katmak için kurulan soru cüm-lelerine sözde soru cümlesi denir. Soru cümleleri ise yanıt ge-rektiren cümlelerdir ve sonlarına soru işareti konması gereklidir.


53

3.Ünite

Test-1Şiir Bilgisi

Şiir

1. Gözlerim daldı gitti bir rüya denizine,Sularda uzun uzun baktım ayın izineDedim: Yirmi yaşımın ay ışığı değil bu,Hani başım düşerdi bir sevgili dizine.Bir şiirden alınan bu parçanın nazım birimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Beyit B) DörtlükC) Kıt’aD) DizeE) Bent

2. Mert dayanır namert kaçarMeydan gümbür gümbürlenirŞahlar şahı divan açarDivan gümbür gümbürlenirYukarıdaki dörtlüğün ölçüsü aşağıdakiler-den hangisinde doğru olarak gösterilmiş-tir?

A) 4 + 4B) 5+ 3C) 6 + 2D) 2 + 2 + 4E) 3 + 5

3. Ne hasta bekler sabahı.Ne taze ölüyü mezar,Ne de şeytan, bir günahı,Seni beklediğim kadar.Yukarıdaki dörtlüğün uyak örgüsü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Düz uyakB) Sarmal uyakC) Zengin uyakD) Cinaslı uyakE) Çapraz uyak

4. Karacaoğlan der ki garibim garipGaribin halinden ne bilsin tabipAkşamdan soyunup koynuna giripBoynuna dolanan kollar öğünsünBu dörtlüğün ilk üç dizesinde aşağıdakiler-den hangisi vardır?

A) Yarım uyakB) Zengin uyakC) Tam uyakD) Tunç uyakE) Redif

5. Himmeti bu imiş bize pirlerinHizmetini ettim nice mirlerinHayli müsellimin çok vezirlerinSayesinde bir Dertlî’lik kazandımBu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.B) Redife yer verilmiştir.C) Tam uyak kullanılmıştır.D) Uyak örgüsü sarmaldır.E) Nazım birimi olarak dörtlük kullanılmıştır.

6. Hiç uyarmadanKasırga nasıl sökerse Meşeleri kökündenÖyle sarsıyor yüreğimi aşk.Bu dörtlük konusuna göre aşağıdaki şiir türlerinden hangisine aittir?

A) EpikB) LirikC) Pastoral D) Satirik E) Didaktik

Şiiri oluşturan dize kü-melerine “nazım biri-mi” denir.Nazım birimleri şun-lardır:

• Dize (Mısra)• Beyit• Bent• Dörtlük• Kıt’a

Uyaklı kelimeler abba şeklinde sıralanmışsa buna sarmal uyak adı verilir.


63

3.Ünite

Test-3Sıfat

Şiir

13. Öğrenciyken (I) gezgin ruhlu her (II) fotoğrafçı gibi Avrupa’yı gezmeye karar verdim. (III) Yo-rucu ama (IV) anılarla dolu, (V) unutulmaz bir yolculuktu.

Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangisi bir adı niteleme amacıyla kullanıl-mamıştır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sıfat, birden fazla adı nitelemiştir?

A) Roman, ailesini kaybeden yalnız, mutsuz bir genci anlatıyordu.

B) Eserlerindeki büyüleyici hava onu farklı kılmıştır.

C) Sabahın mahmur, diri tazeliği her yeri kuşatmıştı.

D) Yazar; özgün öyküleri, romanları ve denemeleriyle tanındı.

E) Geceye kırmızı ve lacivert hâkimdi.

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde adlaşmış sıfat vardır?

A) Yorgun konuklar sessizce odalarına çekildiler.

B) Eski öğrencilerini bu programa dahil etmemiş.

C) Şirket, yeni yöneticilerine bilgilendirme semineri hazırlamış.

D) Şairin çalışkanı çok şiir yazmasıyla değil az şiir yazmasıyla belli olur.

E) Kendilerine verilmek istenen pahalı hediyeleri almadılar.

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük sıfat görevinde değildir?

A) Hiçbir zaman sana yalan söylemedim.B) Oyunun son perdesi daha güzeldi.C) Her davranışımı inceliyor, bir kulp bulmaya

çalışıyordu.D) Beş arkadaş toplanıp Bakanlığa gidecekti.E) Ayrılık vakti gelince terminalde hüzünlü bir

hava oluştu.

17. I. Mavi kapılarıII. Suya gömülmüş ağaçlarıIII. Çöpleri karıştıran kedileriIV. Kıyıdaki sazlıkları V. Fotoğraf makinesi

Yukarıdaki tamlamalardan hangisi tür bakı-mından ötekilerden farklıdır?

A) V. B) IV. C) III. D) II. E) I.

18. İskelet gibi (I) kupkuru ağaç, (II) bir sabah kar-şımıza çiçeklerle (III) donanmış, taze bir gelin çehresiyle çıkar. (IV) Hiçbir insan gözü, (V) o ağaçtaki çiçeklerin ne zaman açtığını görme-miştir.

Bu parçada numaralandırılmış sözcüklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I’inci, pekiştirme sıfatı olarak kullanılmıştır.B) II’nci, belgisiz sıfat olarak kullanılmıştır.C) III’üncü, niteleme sıfatıdır.D) IV’üncü, belgisiz sıfattır.E) V’inci, adlaşmış sıfat olarak kullanılmıştır.

Sıfat tamlamalarında tamlanan görevindeki isim düşer ve varsa eki tamlayan görevindeki sıfata geçerse o sıfa-ta “adlaşmış sıfat” adı verilir.

Sıfatlar, nitelediği veya belirttiği varlığı karşı-layan bir isimle birlikte kullanıldığında buna sıfat tamlaması adı verilir.


75

4.Ünite

Test-1Masal - Fabl

Masal - Fabl

1. Çoğunlukla halkın yarattığı, ağızdan ağıza, nesilden nesile sürüp gelen, genellikle ola-ğanüstü durum ve olayları yine olağanüstü kahramanlara bağlayarak anlatan türe ne ad verilir?

A) DestanB) MasalC) EfsaneD) MitE) Fabl

2. Masallar genellikle “bir varmış, bir yokmuş” veya “evvel zaman içinde, kalbur saman için-de” gibi ifadelerle başlar.

Bu ifadelere ne ad verilir?

A) DöşemeB) FasılC) MuhavereD) ArzbarE) Dilek

3. Aşağıdakilerden hangisi masal planında yer almaz?

A) DöşemeB) SerimC) FasılD) ÇözümE) Dilek

4. Masallar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Hayal ürünüdür. B) Masallarda yer ve zaman kavramları

belirsizdir.C) Masallarda cinler, periler, devler de rol alır.D) Masallarda genellikle iyilik - kötülük,

doğruluk - haksızlık, adalet - zulüm, alçakgönüllülük - kibir gibi zıt durumlar vardır.

E) Masallar sadece mensur bir yapıya sahiptir.

5. Türk edebiyatında “Masalcı Baba” olarak anılan isim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Saim SakaoğluB) Tahir AlanguC) Ziya GökalpD) Eflatun Cem GüneyE) Pertev Naili Boratav

6. Türk masallarında aşağıdaki bölümlerden hangisi “Onlar ermiş muradına…” veya “Gök-ten üç elma düştü.” biçiminde başlar?

A) DilekB) DöşemeC) SerimD) DüğümE) Çözüm

Türk edebiyatında Pertev Naili Bora-tav, Eflatun Cem Güney gibi kişiler Türk masalları üze-rinde çalışmışlardır.

İçerisinde masal özelliği taşıyan bölümlerin yer al-dığı “Altın Yaruk” adlı eser Çinceden Uygur Türkçesine çevrilmiştir.


81

4.Ünite

Test-2Edat, Bağlaç, Ünlem

Masal - Fabl

11. Ünlemler, isim çekim eki aldıklarında “ad” olur.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük bu açıklamaya örnek olabilir?

A) Bu adamın ahını alan kişi iflah olmaz.B) Hey, buraya doğru gelmelisin!C) Ah deme ki düşmanların oh demesin!D) Haydi bakalım, ayıkla pirincin taşını!E) Yuh, senin konumuna göre değil bu işler!

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili söz ünlem değildir?

A) Siz istiyorsanız, hay hay, istediğinizi alın!B) Vay canına, demek o da piyangoyu

tutturmuş!C) Of, şu arabanın güzelliğine bakın!D) Ha, şimdi senin niyetini anladım!E) Yine adamın asabını bozmak için

konuşmayın!

13. Aşağıdakilerden hangisi ünlem cümlesi-dir?

A) Yeter artık, nedir senden çektiğimB) Konuşmak, anlaşmada çok önemlidirC) Bu alev nasıl dinecek içimdeD) Ne zamandır tiyatroya gitmiyorumE) Yıllardır senle besledim kendimi

14. Aşağıdakilerden hangisi bir ünlem öbeği değildir?

A) Ha gayretB) Aşk olsunC) Hadi canım sen deD) Sevgi yumağıE) Aman dikkat

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem yoktur?

A) Ordular İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileriB) Vah vah, neyin var yavrumC) Tüh, yine yanlış söyledimD) Eyvah, müdür bana doğru geliyorE) Ben giderim sazım sen kal dünyada

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem cümleye “üzülme, acıma” anlamı katmıştır?

A) Oh, kötü bir şey olacak diye ödüm koptu!B) Eh, dün geceki kafayla bu kadarı olacaktı

elbet!C) Vay Koca Memet vay, sen ne hâllere

düştün!D) Off, dünden beri patlıyorum sıkıntıdan!E) Hey yıkılası dünya hey!

İsimler, isim soylu sözcüklerin, fiillerin cümle içinde ger-çek kimliklerinden uzaklaşıp ünlem değeri kazanabi-lirler.

Yansıma seslerden meydana gelip ün-lem özelliği kaza-nan kelimeler yan-sımadan oluşan ünlemler olarak adlandırılır.

Bir söze alay, kü-çümseme veya kinaye anlamı kazandırmak için ünlem ayraç içinde kullanılır.


93

5.Ünite

Test-1Roman

Roman

1. Roman ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Uzun anlatıma dayalı edebiyat türlerinden biridir.

B) Olaylar yer, zaman ve şahıs kadrosu bütünlüğü içinde anlatılır.

C) Gerçek yaşamla tam olarak örtüşen bir türdür.

D) Birbiriyle bağlantılı olaylar temel bir düşünce etrafında birleştirilerek yansıtılır.

E) Olay tarihî metinlerdeki gibi düz anlatılmaz; entrika, gizem unsurlarıyla okuyucunun merak duygusu canlı tutulur.

2. Roman türünün yapı unsurları arasında aşağıdakilerden hangisi sayılamaz?

A) Olay örgüsüB) Kişiler C) Mekân D) Zaman E) Tema

3. Romanlarda daha çok toplumsal boyutu ile okuyucunun karşısına çıkan ve kendi-si gibi olanları temsil eden kişilere ne ad verilir?

A) KarakterB) TipC) BaşkahramanD) Yardımcı kahramanE) Karşıt güç

4. Tipin genel özellikleri arasında aşağıdaki-lerden hangisi yer almaz?

A) Toplumsal sınıfın, meslek kategorilerinin temsilcisidir.

B) Evrensel özelliktedir.C) Dramatik aksiyona etki eder, ondan

etkilenmez.D) Çok boyutludur ve derinliğe sahiptir.E) Özelliklerinde değişim, gelişim yaşanmaz.

5. Karakterlerin genel özellikleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Yalnızca olumlu yönleri ile romanda yer alırlar.

B) Çok yönlüdürler ve değişkenliğe sahiptirler.

C) Dramatik aksiyon ve çatışmadan etkilenirler.

D) Kendine özgü kişilerdir, geneli temsil etmezler.

E) Tip özelliği göstermeyen kişilerdir.

6. Romanda mekân unsuru ile ilgili aşağıda-kilerden hangisi söylenemez?

A) Olay ve olayların geçtiği, kahramanların yaşadığı yerlerdir.

B) Mekân romanın unsurları ve olaya bağlı olarak değişik özellikler gösterir.

C) Kişiler içinde bulundukları fiziksel çevrede ele alınır ve çevre – insan arasında bütünlük kuruludur.

D) Mekân betimlemelerine sıkça ve ayrıntılı olarak yer verilir.

E) Mekân ve kahramanın psikolojik özellikleri arasında ilişki kurmak yanlıştır.

Gerçek veya gerçe-ğe uygun tasarlanmış olayları anlatan kap-samlı metin türüne ro-man adı verilir.

Toplum içinde olmakla birlikte, romanda ken-di kimliğini ve kişiliğini temsil eden kişiler “ka-rakter” olarak adlan-dırılır.


97

5.Ünite

Test-2Zamir

Roman

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ismin ye-rini tutan bir sözcük kullanılmıştır?

A) Hayden White, 19. yüzyılın tarihsel bilinç biçimlerini burada çözümlüyor.

B) Yazar, tarihsel çalışmaların yapısı hakkında genel bir teoriden bahsetmiş.

C) Hititler, Anadolu’nun en güçlü medeniyetini kurmuş.

D) Bu kitap, küresel bir savaş tarihi yazma çabasının örneğidir.

E) Bu film, savaşların olumlu ve olumsuz sonuçlarını dile getiriyor.

2. Kimi zamirler, özneyi pekiştirerek belirtir. Bun-lar tek başlarına asıl şahıs zamirlerinin yerini tutabildikleri gibi, onlarla birlikte de kullanıla-bilir.

Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir zamir kullanılmıştır?

A) Neden sen de bizimle birlikte sinemaya gelmiyorsun?

B) Toplantımı erteleyebilirsem ben de sizinle gelmek istiyorum.

C) Bu akşamki açılışta o da bir konuşma yapacakmış.

D) Düğün davetiyelerini bugün ben kendim dağıttım.

E) Sizin sözleriniz karşısında herkes gibi ben de hayrete düştüm.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı tür-den zamirler bir arada kullanılmıştır?

A) Onu değil de ötekini deneyebilir miyim?B) Ben sana her zaman destek olurum.C) Bunu yine çantamda unutmuşum ben.D) Hiçbiri bu soruyu anlamamış, hepsi boş

bırakmış.E) Arkadaşlarının nerede olduğunu kimden

öğrenmiş?

4. Tartışmada herkes söz almak istiyor ama kimse başkasını dinlemek istemiyordu. Bazı-ları seslerini biraz yükselterek burada sadece kendilerinin konuşma hakkı olduğunu düşünü-yordu. Derken yöneticilerden biri hepimizi ra-hatlatan bir açıklama yaptı da söz alma sırası düzene girdi.

Bu parçada zamir olarak kullanılan kaç sözcük vardır?

A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ne” söz-cüğü zamir olarak kullanılmıştır?

A) Ne güzel geçti bütün yaz!B) Ne İsa’ya ne Musa’ya yaranabildik.C) Kovanpınar’a ne gün gideceğiz?D) Ne bakıyorsun yüzüme dik dik?E) Bize ne getirmişler köyden?

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zamir kullanılmıştır?

A) Hasan Amca, eskilere saygı duyan bir büyüğümüzdür.

B) Yoksullarla arkadaşlık etmek hoşuna giderdi.

C) Güneşin ilk ışıkları Ortaköy sahillerini aydınlatıyor.

D) Soğuklar bastırmadan herkes evine döndü.

E) Yaşlılara saygı göstermek bütün gençlerin görevidir.

İsimler gibi varlıkları karşılayan, ismin yerine kullanılan kelime veya eklere zamir adı verilir.

Kişi isimlerinin yerine kullanılarak kişileri kar-şılayan zamirlere kişi zamirleri adı verilir. Kişi zamirleri “ben, sen, o, biz, siz, onlar” şeklin-dedir.


101

5.Ünite

Test-3İmla Çalışmaları

Roman

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?

A) 19. yy.da Türk edebiyatının yönü Batı’ya çevrilmiştir.

B) Dr. Ali Bey’in gözetimindeki hastalar hâllerinden memnundu.

C) Bu konuda TDK’ye başvurmak en doğrusudur.

D) TEK’nun elektrik kesintilerine halktan tepki yağıyor.

E) Avrupa Birliği’ne girmek isteyen ülkeler modern atılımlarda bulunmalı.


A) Soruları birbiri ardına çözünce yoruldum.B) Kaza birdenbire olunca hepimiz şaşırdık.C) Bu merhem açık yaralara birebirdir.D) Mahallenin çocukları birdirbir oynardı.E) Her zaman bir takım sorunlarını anlatır.


A) Masmavi denizi görünce hep çocukluğum gelir aklıma.

B) Apaçık ortadaydı kimin ne istediği.C) Bu işçiler sapa sağlam ağaçları kesmeye

çalışıyordu.D) Sorunun karmakarışık bir çözüm yolu

varmış.E) Yağmur aniden bastırınca sırılsıklam

olduk.


A) Mademki beni aramayacaksın, neden yanımdasın?

B) Oysaki biz, sizinle anlaşmak istiyorduk.C) Hâlbuki konunun uzatılacak bir yanı yoktu.D) Meğerki o gün beni arayan Gökhan’mış.E) Tutki sen haklısın, ne değişecek?

5. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili söz-cüklerden hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) Çocukların kibritle oynamasına izin vermemelisiniz.

B) Babasının harfiyat işi ile uğraştığını söyledi.

C) Bu çorbaya bir diş sarımsak atmalısın.D) Yanlış bir söz söyleyip insanları

üzmemelisin.E) Dedesi ekşimiş yoğurttan yapılan ayranı

severmiş.

6. (I) Hazerfan “1000 bilim” anlamına gelir. (II) Ahmet Çelebi’ye de çok bilgili olmasından dolayı bu isim verilmiştir. (III) Hazerfan Ahmet Çelebi, tahtadan yaptığı kartal kanatlarını kol-larına takarak uçuş denemeleri yapmış, 1638 yılında Galata Kulesi’nden Üsküdar’a uçarak boğazı geçmiştir. (IV) Bu olay, Avrupa’da da ilgiyle karşılanmıştır. (V) Ancak Sultan IV. Mu-rat, başlarda bundan çok memnun olsa da birkaç ay sonra Hazerfan’ı Cezayir’e sürgüne yollamıştır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?


Ünlü harfle biten keli-melere bitişik yazıldığı zaman araya “y” kay-naştırma ünsüzü girer. Bu durumda baştaki “i” ünlüsü düşer ve sözcük kalınlık-incelik (büyük ünlü uyumu) uyumuna uyar.

“şey” belgisiz zamiri her zaman her kelime-den ayrı yazılır.

İki nokta, başkasından aktarılan yazı ya da sözlerde tırnak işare-tinden önce konur.

Pekiştirme görevi üst-lenen sıfat ve zarflar bitişik yazılır. “m, p, r, s” harflerine özellikle dik-kat etmek gerekir.


111

6.Ünite

Test-1Tiyatro

Tiyatro

1. I. Tiyatro terimi Türkçeye İtalyancadan gir-miştir.

II. Tiyatroda olay ve kişi olmak üzere iki te-mel öğe bulunur.

III. Tiyatroda serim, düğüm ve çözüm evreleri vardır.

IV. Tiyatro, olayların gelişmesine göre bazı bölümlere ayrılır, bunlara monolog denir.

V. Tiyatro, her ülkede dinî törenlerden doğ-muştur.

Tiyatro ile ilgili yukarıda verilen özellikler-den hangisi yanlıştır?


2. Aşağıdakilerden hangisi geleneksel Türk tiyatrosu içerisinde değerlendirilemez?

A) KaragözB) DramC) MeddahD) Orta oyunuE) Köy seyirlik oyunları

3. “Seyahatname” adlı eserinde Karagöz ve Hacivat’ın XIII. yüzyılda Anadolu Selçuklu Hükümdarı Alaattin Keykubad döneminde yaşamış, gerçek kişiler olduğunu belirten isim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Evliya ÇelebiB) Kâtip ÇelebiC) NâimaD) Ömer HayyamE) Sinan Paşa

4. Aşağıdakilerden hangisi Karagöz ve orta oyunu metinlerinin bölümlerinden biri de-ğildir?

A) MukaddimeB) MuhavereC) DuaD) FasılE) Bitiş

5. Çoğunlukla bir yükselti üzerinde, dışarıdakile-rin de duyması için açık bir pencerenin yakı-nında oturarak hikâyesini söyler. Anlatımının temelini “taklit” oluşturduğu için çeşitli tipleri taklit ederken kullandığı iki aracı vardır. Biri boynuna doladığı mendili Makreme, diğeri de anlatı düzenini kurmak için kullandığı Değ-nek’tir.

Bu parçada sözü edilen Türk tiyatrosu aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) KaragözB) Orta oyunuC) Çağdaş tiyatroD) Köy seyirlik oyunlarıE) Meddah

6. Tragedyanın özellikleri ile ilgili aşağıdaki-lerden hangisi yanlıştır?

A) Amaç, oyun aracılığıyla seyircide korku ve acıma duyguları uyandırarak onun ruhunu tutkulardan arındırmaktır.

B) Üç birlik kuralına uygun yazılır.C) Kaba sözlere ve küfürlere yer verilmez.D) Vurma, yaralama, öldürme gibi olaylar

sahnede canlandırılır.E) Mutsuzluk ve felaketle sonuçlanan olay

aracılığıyla seyirciye bir ders verilir.

Modern tiyatro türle-ri şunlardır:• Tragedya (trajedi)• Komedya (komedi)• Dram

Orta oyununda muha-vere bölümü arzbâr ve tekerleme olmak üzere ikiye ayrılır.

Aristophanes ve Men-nandros, Eski Yunan’da komedya türünde öne çıkan isimlerdir. Pla-utus, Latin edebiya-tında bu türde eserler vermiştir. Fransız şair ve oyuncu Moliere ise komedya türünün en başarılı ismidir.

Töre komedisi; top-lumun eksik, aksak yönlerini, töre ve ge-leneklerdeki tutarsızlık ve yanlışlıkları eleştirel bir dille ele alan oyun-lardır.


120

6.ÜniteTiyatro

Test-3 Zarf6. “İyi çalışıyor doğrusu.” cümlesindeki “iyi”

sözcüğü, görevi yönünden aşağıdaki cüm-lelerin hangisindeki “kötü” sözcüğüyle öz-deştir?

A) Bu kadar kötü insana az rastlanır.B) Haberi duyunca kendini kötü hissetti.C) Kötü günler geride kaldı.D) Mutfakta kötü bir koku vardı.E) İçi kötülük dolu onun.

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “zor” söz-cüğü, ötekilerden farklı bir görevdedir?

A) Bu yılki sınavda zor sorular vardı.B) Piyangodan para çıkınca zor günleri

geride bıraktık.C) Kolay işleri kendi alıyor, zor işleri bana

yüklüyordu.D) Bu konuma zor yıllardan geçerek geldim.E) Yaşlılığından olsa gerek, zor yürüyordu.

8. Eylemin nasıl yapıldığını, ne durumda olduğu-nu belirten sözcüklere durum zarfı adı verilir.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “güzel” sözcüğü, bu açıklamaya uygun olarak kul-lanılmıştır?

A) Çayın rengi ne kadar güzel!B) Beni bu güzel havalar mahvetti.C) Gözüme güzel göründü şu köhne ev.D) Yine de güzel günler geçirebilirim.E) En güzel kayısı Akçadağ ilçesinde

yetişiyor.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemin nasıl gerçekleştiğini belirten bir söz kulla-nılmamıştır?

A) Kalabalık, liderlerini coşkuyla karşıladı.B) Olup biteni bana tek tek anlattı Serhat.C) Kapıyı hızla çarptı ve geri dönmedi.D) Size bunu daha önce de defalarca

anlattım.E) Öğrencilerine şefkatle davranırdı her

zaman.

10. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yükle-min anlamını zaman bakımından tamamla-yan bir sözcük kullanılmıştır?

A) Size demin bunları anlatacaktım.B) Buralarda çok çiçek kalmamıştı.C) Aylar ayları, yıllar yılları kovaladı.D) Gece, içimize kara bir perde gibi indi.E) Salı günlerini pek sevmiyorum.

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “nasıl” sözcüğü, ötekilerden farklı bir görevde kullanılmıştır?

A) Size nasıl teşekkür edeceğimi bilemiyorum.

B) Göz göre göre nasıl kaza yaptıklarını anlattı.

C) Komşunuz nasıl bir insan, biliyor musunuz?

D) Bu tartışma nasıl bu kadar uzadı, kimse bilmiyor.

E) Ameliyat için gereken parayı nasıl buldun?

Fiillerin ve fiilimsilerin durumunu belirten sözcükler durum zarfı olarak adlandırılır. Fiile ya da fiilimsilere “nasıl” sorusu sorularak belir-lenir.

Fiillerin, fiilimsilerin anlamını yer ve yön açısından belirten söz-cüklerdir. Yer-yön zarf-ları ek almadan kul-lanılır. Fiile yöneltilen “Nereye?” sorusuna cevap verirler.


134

7.ÜniteBiyografi / Otobiyografi

Test-1 Biyografi / Otobiyografi7. Türk edebiyatının ilk biyografi örnekleri

aşağıdakilerden hangisi kabul edilir?

A) AntolojiB) CönkC) HatıratD) TezkireE) Sefaretname

8. Türk edebiyatında şairlerin biyografile-rinin yer aldığı ilk Türkçe şuara tezkiresi aşağıdaki isimlerden hangisine aittir?

A) Ali Şir NevaiB) Babür ŞahC) Sehi BeyD) ŞeyhiE) Şeyh Galip

9. Anadolu sahasında Osmanlı Türkçe-siyle yazılan ilk tezkire aşağıdakilerden hangisidir?

A) Meşâirü’ş-ŞuaraB) Heşt BehiştC) Gülşen-i ŞuaraD) Latifi TezkiresiE) Teşrîfatü’ş-Şuara

10. I. Kafa KâğıdıII. Böyle Gelmiş Böyle GitmezIII. İkinci Adam

Yukarıdakilerden hangileri önemli otobi-yografi örnekleri arasında yer alır?

A) Yalnız IB) I ve IIIC) I ve IID) Yalnız IIE) I, II ve III

11. Aşağıdakilerden hangisi Türk edebiyatın-daki önemli biyografi örnekleri arasında gösterilemez?

A) Tevfik FikretB) Mehmet AkifC) Victor HugoD) Türk edebiyatında İlk MutasavvıflarE) Yaşamak Ne Güzel Şey be Kardeşim

12. Otobiyografi ve anı türlerinin karşılaştırıl-ması ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yan-lıştır?

A) Dil ve anlatım açısından birbirlerine çok benzerler.

B) Otobiyografi anıya göre daha geniş bir zaman dilimini kapsar.

C) Anı otobiyografi içerisinde yalnızca bir kısım olabilir.

D) Anılar otobiyografilere göre daha kısa yazılardır.

E) Otobiyografide yazar kendisini konu ederken anıda dışsal olaylara da yönelinir.

Ali Şir Nevai’nin tezkire türündeki eserinin adı “Mecâlisü’n Nefâis”tir.

Anadolu sahasında Osmanlı Türkçesiyle yazılan ilk tezkire Edir-neli Sehi Bey’e aittir.

Şairleri tanıtan tezki-relere “şuara tezkiresi” veya “tezkiretü’ş - şu-ara” denirken evliyala-rın hayatlarını anlatan tezkireler “tezkiretü’l evliya” adını alır.


141

7.Ünite


Biyografi / Otobiyografi


A) Birkaç gündür ondan haber alamıyoruz.B) Her şey tamam, yola çıkabiliriz.C) Eşyaların bir çoğunu satmaya karar

verdik.D) “Hayat” belgeselini izlerken uyuyakalmı-

şım.E) Hırsızlar güpegündüz eve girmiş, ne var

ne yoksa almış.


A) Torosların güney doğusunda bir dağ evinde yaşar Ali Ağa.

B) Sonunda teklifimizi kabul ettiğini bildirdi.C) Onu görünce insan kendi haline

şükrediyor.D) Gülkurusu bir gömlek ve masmavi bir

pantolon vardı üstünde.E) Türk edebiyatında gitgide mistik konuların

işlendiğini görüyoruz.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözün yazımında bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Kalabalık onu alkışlar arasında yolcu etti.B) Herkesin vaz geçemeyeceği özellikleri

vardır.C) Bakanlık, altı ayda hazırlanan projeyi

halka açıkladı.D) Zavallı kadın, durumu yalnız bize

anlatabilmişti.E) Onun da birtakım sorunlar yaşadığını

biliyoruz.


A) Kapadokya’da yüzlerce yeraltı şehri bulunmasına rağmen Derinkuyu, en bilinenidir.

B) Çocukların farklı özelliklere sahip olduğunu kabul etmeli ve ona göre davranmalıyız.

C) Merdivenleri yavaş yavaş tırmandıkça vadilerin olağanüstü görüntüsü kendini göstermeye başlıyor.

D) Alaçatı sokaklarındaki restoranlarda en güzel balıkları yiyebilirsiniz.

E) Arnavut kaldırımlı sokaklarıyla bizi çağırıyor Datça.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizi-li sözün yazımı yanlıştır?

A) Heran köşeden bir köpek çıkabilir karşını-za.

B) Biraz daha börek almaz mıydınız?C) Birtakım sorunlar yaşıyor ki dalgın bugün-

lerde.D) Birkaç gündür onu dershanede görmüyo-

rum.E) Bugün de gelmediğini duyunca telaşlan-

dım.


A) Yan yana oturan bu çocuklar dört yıldır tanışıyor.

B) Olayların art arda gelişmesi hepimizin canını sıktı.

C) Baş başa vermiş ne konuşuyorsunuz?D) Karma karışık bir konuyu açıkça anlattı.E) Bu romanı bire bir Türkçeye çevirmeye

kalkmış sanatçı.

Ses düşmesine uğra-yan birleşik sözcükler bitişik yazılır: birbiri (< biri biri), kaynana (< kayın ana)...

Şehir, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, ırmak, su, çay vb. söz-cükleriyle kurulmuş sıfat tamlaması ve be-lirtisiz isim tamlaması kalıbındaki yer adları bitişik yazılır: Akşehir, Eskişehir...

Kelimelerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında anlam değiş-mesine uğradığında bu tür birleşik sözcük-ler bitişik yazılır: asla-nağzı, ayşekadın…

Somut olarak yer bil-dirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik sözcükler bi-tişik yazılır: ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı (gö-zetim)…


153

8.Ünite

Test-1Mektup / E-posta

Mektup / E-posta

13. Mektup türünün ilk örnekleri aşağıdakiler-den hangisinde görülmüştür?

A) Latin edebiyatıB) Yunan edebiyatıC) Rus edebiyatıD) İngiliz edebiyatıE) İran edebiyatı

14. Goethe aşağıdaki eserlerinden hangisi ile dünya edebiyatında mektup türüyle ön pla-na çıkmıştır?

A) Alman Göçmenlerin SohbetleriB) Gönül Yakınlıkları C) Roma AğıtlarıD) Genç Werther’in AcılarıE) Wilhelm Meister’in Seyahat Yılları

15. Divan edebiyatında mektupların toplandığı eserlere ne ad verilmiştir?

A) MünşeatB) HitabetC) HatıratD) TezkireE) Hilye

16. Mektup türü Türk edebiyatında aşağıdaki-lerin hangisinden sonra önem kazanmaya başlamıştır?

A) Servetifünun DönemiB) Fecriati DönemiC) Tanzimat DönemiD) Millî Edebiyat DönemiE) Cumhuriyet Dönemi

17. Fuzuli’ye ait aşağıdaki eserlerden hangisi Türk edebiyatında mektup türünün ilk ör-neği sayılmaktadır?

A) Beng ü BadeB) ŞikâyetnameC) Hadikatü’s-SüedaD) Enisü’l-KalbE) Heft Cam

18. “Hac Yolunda”, “Avrupa Mektupları” adlı mek-tuplardan oluşan gezi yazıları olan eserler aşağıdaki isimlerden hangisine aittir?

A) Ahmet HaşimB) Namık KemalC) Ziya GökalpD) Halit Ziya UşaklıgilE) Cenap Şahabettin

Sanatçıların ve edebiyatçıların ar-kadaşlık ve dostluk duygularına yer verdikleri veya eş, kardeş, çocuklarına yazdıkları mektup-lar özel mektup kapsamında de-ğerlendirilir.


159

8.Ünite

Test-3Fiiller

Mektup / E-posta

1. Aşağıdaki cümlelerdeki fiillerin hangisi di-ğerlerinden farklı bir kiple çekimlenmiştir?

A) Bana biraz kurabiye verir misin?B) Seni herkesten daha çok severim.C) Ben hayallere önem vermem.D) Sana bir anlatsam çok şaşırırsın.E) Yarın kırtasiyeye uğramam gerekecek.

2. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili eylemlerin hangisi birleşik zamanlı değildir?

A) Ağlayın şimdi biraz bu kadar çok güldüyseniz.

B) Biraz daha erken gelmeliydin.C) Yarınki özel gösterime gidemeyebilirim.D) Ben onu her şeyden çok sevmiştim.E) Ben yaparım ödevimi o yapamayacaksa.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemi karşılıklı yapma anlamı söz konusu değil-dir?

A) Haberi duyunca hepimiz ağlaştık.B) Konuyu uygarca tartıştık.C) Onunla iki yıl yazıştık.D) Müdürle konuyu görüştük.E) Bir kır kahvesinde buluştuk.

4. Yedi kat elbise içindeyimHissedemezsiniz kalbimin atışlarınıSusturucu taktım ağzımaHaykırışlarımı duyamazsınızGöremezsiniz gözyaşlarımıGözlerimde kara gözlük varDokunamazsınız ellerimeDokunamazsınızElleriniz yanarBu dizelerde kaç birleşik eylem kullanıl-mıştır?

A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4

5. Aşağıda verilen dizelerin hangisinde diğer-lerinden farklı bir çatı özelliği vardır?

A) Yüreğimin çatlağından sızan ince sızıB) Bir yol bulup akacak sanaC) Bakıyorum geceye demirlerdenD) Üstümüzdeki tüm baskıya rağmenE) Yıkandık her gecenin sabahında

Kurallı Birleşik Fi-iller:Yeterlilik Fiili: Eylem kök ve gövdelerine “a+ bil-, e+ bil-” fiili getiri-lerek yapılır.Tezlik Fiili: Eylem kök ve gövdelerine “ı+-ver-” eylemi getirilerek yapılır. Süreklilik Fiili: Eylem kök ya da gövdelerine “a+kal-, e+dur-, e+-gel-” eylemlerinden biri getirilerek yapılır.Yaklaşma Eylemi: Eylem kök ya da göv-delerine “a+yaz-, e+-yaz-” eylemleri getiri-lerek yapılır.

Ek fiiller; isim soylu sözcüklere gelerek onları yüklem yapar ya da basit kipleri birleşik kip durumuna getirir. Ek fiiller, “-dı, -mış, -se, -dır” ekleridir.


163

8.Ünite


Mektup / E-posta

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözün yazımı yanlıştır?

A) Kızılay’daki bir mağazadan bir takım elbise aldım.

B) Karı koca otobüste yan yana oturmuşlardı.C) Elbet bir gün her şeyin hesabı sorulur.D) Okulun her yeri bayraklarla süslendi.E) Öğrencilerin hiç birinde sorumluluk

duygusu yok.

2. (I) Bir edebiyat eserinin kalıcılığını sadece kullanılan dile bağlamak doğru değildir. (II) Dil kadar, seçilen konunun işlenişide önemlidir. (III) Ne var ki bazılarına göre eserin yarınla-ra ulaşa bilmesinin ölçüsü, dil ve işlenişinden çok, seçilen konudur. (IV) Konunun toplumca sevilip benimsenmesi gerekir. (V) Fakat bu da her zaman için yeterli değildir.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangi-lerinde yazım yanlışı vardır?

A) I ve IIB) I ve VC) II ve IIID) III ve IVE) IV ve V

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımına ilişkin yazım yanlışı vardır?

A) İlk özel gazetemiz Tercüman-ı Ahval ga-zetesidir.

B) Bu haftaki Yankı dergisini okudun mu?C) Bence Türkçe dünyanın sayılı dillerinden-

dir.D) Bu kültür, Alevilikle ilgili bir inanıştır.E) Antep, Güney Doğu Anadolu’dadır.

4. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili söz-cüklerden hangisinin yazımı yanlıştır?

A) Tüm zerafetiyle salonun kapısında belirivermişti.

B) Meteoroloji yetkililerince yarın yağmur yağacakmış.

C) Bu yarışmanın favorisi de Bülent Polat’tı.D) Galatasaray’ın ikinci golü ofsayt

gerekçesiyle sayılmadı.E) Samet salebini tarçınsız asla içemezdi.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki”nin yazımında bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Mademki öyle düşünüyor, keşke gelmeseydi.

B) Sanki anlattıklarımdan hiç etkilenmiyordu.C) Bunu anlatmasındaki maksadı neydi,

anlamadım.D) Aksiliğe bakki hava birden bozuyor, eve

dönüyoruz.E) Beni hiç düşünmemiş oysaki ben onun

için neler yapmıştım.


A) 2876 sayılı Kanun bu yıl yeniden gözden geçiriliyor.

B) Modern anlamda tiyatro, edebiyatımıza Tanzimat döneminde girmiştir.

C) 27 Mart Dünya Tiyatrolar Günü çeşitli etkinliklerle kutlandı.

D) Türk Dili dergisi, bu sayısında etimolojik incelemelere yer vermiş.

E) Aylin Hanım’a gönderilen açılış davetiyemiz ne yazık ki kendisine ulaşmamış.

“Güneydoğu, güney-batı, kuzeydoğu, ku-zeybatı” sözcükleri bir-leşik sözcüktür.

Sonunda III. tekil kişi iyelik eki olan özel ada, bu ek dışındaki bir iye-lik eki getirildiğinde kesme işareti konmaz.

Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedil-diğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti konur.

Tarihî olay, çağ ve dö-nem adları büyük harf-le başlar.


174

9.ÜniteGünlük / Blog

Test-1 Günlük / Blog / Panel7. Eserlerinden bazıları; “Günlerin Getirdiği”,

“Karalama Defteri”, “Okuruma Mektuplar” olan ve “Günce” adıyla günlük türünde eser veren isim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Oğuz AtayB) Nurullah AtaçC) Oktay AkbalD) Salah BirselE) Cemal Süreya

8. “Günlük” kelimesi eskiden aşağıdaki keli-melerden hangisi ile karşılanırdı?

A) HatıratB) MünşeatC) RûznâmeD) İnşaE) Seyahatnâme

9. Günümüzde günlükleri bir araya getiren defter veya kitaplar aşağıdakilerden hangi-si ile adlandırılmaktadır?

A) BlogB) HatıratC) AnıD) GünceE) Deneme

10. Aşağıdakilerden hangisi günlük türünün özelliklerinden biri değildir?

A) Günlükler, yazarın kişiliğini ve görüşlerini yansıtır.

B) Günlükler genellikle okuyucu düşünülerek veya yayımlamak amacıyla yazılır.

C) Sanatçılar tarafından yazılan günlüklerin edebî değeri vardır.

D) Günlüklerde konu sınırlaması yoktur, yazar istediği konuyu ele alıp işleyebilir.

E) Günlükler genellikle kısa metinlerdir.

11. Dünya edebiyatında köklü bir geçmişi olan günlük türünün ilk örneklerine aşağıdaki dönemlerin hangisinde rastlanır?

A) Latin Edebiyatı DönemiB) İtalya Dönemi C) Rus Dönemi D) İngiltere DönemiE) Eski Yunan ve Roma Dönemi

12. Günlük türünün edebî olarak benimsenme-si ve değer kazanması aşağıdakilerin han-gisinden sonrasında gerçekleşmiştir?

A) Sanayi DevrimiB) ReformC) RönesansD) Coğrafi KeşiflerE) Büyük Buhran

Bazı günlükler içer-dikleri bilgilerle tarih, biyografi alanları ile anı gibi türler için birer belge değeri taşır.

Günlüklerde yaşan-makta olan anlatılır.


181

9.Ünite

Test-3Fiiller

Günlük / Blog

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi çekimli bir fiildir?

A) Cebinde yalnız 10 lira varmış.B) Karanlıkta önünü görmeyince bir çukura

düşmüş.C) Dün geceki fırtınada cama vuran dalmış.D) Adadan kurtulmak için yapabilecekleri tek

araç saldı.E) Seninki de umuda yelken açan bir düştü.

2. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcükler-den hangisi iş, oluş ya da hareket bildirme-mektedir?

A) Geçen bahar bahçeye iki meyve ağacı dikmiş.

B) Çocuk koşarken düştü ve dizi kanamaya başladı.

C) Tamircide gerekli yedek parçalar varsa bana telefon etsin, dedi.

D) Ailesini geçindirmek için yıllardır tozun toprağın içinde çalışıyordu.

E) Odanın tabanını kaplayan halı ona büyük dedesinden armağanmış.

3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yükle-minde zaman bildiren bir kip yoktur?

A) Bu akşam dışarıda yemek yemek istiyo-rum.

B) Yorgunluktan olacak, koltukta uyuyakal-mışım.

C) Alt katta üç çocuklu bir aile oturuyor.D) Her birey, sorumluluklarını yerine getirme-

li.E) Sağlığın kıymetini kaybedince anlarsın.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-miş, -mış, -muş, -müş” eki, cümleye “başkasından duyulma, aktarılma” anlamı katmamıştır?

A) Filme dalınca yemeği ocakta unutmuşum.B) Ona söylediklerimin hepsini Ömer’e anlat-

mış.C) Belediye, buradaki evlerin hepsini yıka-

cakmış.D) Yönetmen, bir gece evinde ölü bulunmuş.E) Hale, Kıbrıs’tan gelince Ankara’ya alışa-

mamış.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil istek kipindedir?

A) Biraz da sizi dinleyelim.B) Kalbini tüm kötülüklerden arındır.C) Müziğin sesini biraz daha kısın.D) Bu kadar sözü artık kaldıramam.E) Ben söylemeden yerinden kalkma.

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde işle anla-tış aynı anda gerçekleşmiştir?

A) Yeni tanıştığın insanlarla çok çabuk kay-naştın.

B) Ne kadar da saf, her söylenene inandı.C) Sanırım odasında bir arkadaşıyla konuşu-

yor.D) Haftaya bütün çalışmalar bitecek.E) Babam da o yıllarda Almanya’ya gitmiş.

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kip kay-ması vardır?

A) İşlerin yetişmesi için günlerdir çalışıyor.B) Her hafta, cumartesi günü, konuların tek-

rarını yaparım.C) Bu gelişmeler, geleceğin aydınlık günlerini

müjdeliyor.D) Başından geçen her olaydan ders almayı

bilir.E) Önümüzdeki günlerde bu konuyu konuş-

mak için yanınıza gelirim.

Çekimli eylem, bir eylemin kip ve şahıs bildirecek biçimde çe-kimlenmesidir.

Dilek kiplerinden ge-reklilik, istek, şart ve emir kipleri, eyleme zaman anlamı katmaz.

“-miş, -mış, -muş, -müş” eki eyleme baş-kasından duyulma ve sonradan farkına var-ma anlamı katar.


186

9.ÜniteGünlük / Blog

Test-4 İmla Çalışmaları15. Necip Fazıl ( ) şair oluşunun öyküsünü şöy-

le anlatır: “Şairliğim on iki yaşımda başladı. Annem hastanedeydi. Ziyaretine gitmiştim. Beyaz yatak örtüsünde, siyah kaplı, küçük ve eski bir defter ( ) Bitişikte yatan veremli has-ta kızın şiirleri varmış defterde. Bunu söyle-yen annem, bir an gözlerimin içini tarayarak ‘Senin, şair olmanı ne kadar isterdim!’ dedi. Annemin dileği bana, içimde besleyip de on iki yaşıma kadar farkında olmadığım bir şey gibi göründü. Gözlerim hastane odasının pen-ceresinde ( ) savrulan kar ve uluyan rüzgâra karşı uzun uzun düşünerek içimden şöyle bir karar vardım ( ) ‘Şair olacağım, hem de büyük bir şair ( )’ Ve oldum.”

Bu parçada ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilen noktala-ma işaretleri sırasıyla getirilmelidir?

A) (;) (.) (;) (:) (.) B) (,) (.) (;) (;) (.)C) (,) (...) (,) (:) (!) D) (,) (...) (;) (,) (.) E) (;) (...) (;) (:) (!)

16. Türk edebiyatının önemli isimlerinden Saba-hattin Ali’nin yaşam hikâyesini ( ) Türkiye’nin çalkantılı dönemlerini anlatan belgesel film ( ) Sabah Yıldızı( ) ( ) yazarın ölümünün 64. yıldönümü olan 2 Nisan 2012’de ön gösterimi yapılarak izleyiciyle buluştu. Almanya, Bulga-ristan ve Türkiye’de çekilen filmin çekimi ve araştırmaları iki yıl sürdü( )

Bu parçada ayraçlarla belirtilen yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilen noktala-ma işaretleri sırasıyla getirilmelidir?

A) (,) (,) (;) (…) (!) B) (,) (“) (”) (,) (.)C) (;) (;) (.) (!) (.) D) (,) (“) (”) (.) (.) E) (:) (,) (.) (.) (…)

17. O; güçlü, derin gözlemler yapabilen bir öykü-cü (I) Anlatımı içten ve vurucu (II) Dili de yüre-ği gibi yalın, temiz, zengin (III) Türkçeyi doğru kullanıyor (IV) tek ögeli benzetmeleri oldukça etkileyici (V) Canlı kesitler aktarıyor, kasaba ve küçük kent insanının yaşamından.

Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine ötekilerden farklı bir noktalama işareti konmalıdır?


18. Ünlem işareti; küçümseme, alay bildirmek için ilgili sözcüğün ya da cümlenin sonunda pa-rantez içinde kullanılır.

Buna göre aşağıdaki ayraçlardan hangi-sine ünlem işareti bu bilgi doğrultusunda getirilmelidir?

A) Ne kadar zeki ( ) olduğun belli değil mi?B) Yahu ( ) Bu saatte beni niçin rahatsız edi-

yorsun, bilmem ki.C) Aman ha, sözlerimi dikkate al ( )D) Ha gayret gençler göreyim sizi ( ) Bitirin

alnınızın akıyla şu sınavı.E) Eyvah ( ) Yine işe geç kaldım.

19. İlişkinizin biraz nefes almaya (I), tazelenme-ye ihtiyacı varsa (II), Kaz Dağlarına gidip (III), şehir gürültüsünden uzak (IV), yeşille (V), do-ğayla kucak kucağa bir tatil yapabilirsiniz.

Bu cümledeki numaralanmış virgüllerden hangileri yanlış kullanılmıştır?

A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV D) IV ve V E) II ve III

20. Radika, arapsaçı (I), turp otu, cibez ve daha nicesi (II)… Ege’nin dağlarında (III), kırlarında yetişen şifalı otlar hem salata (IV), hem yemek olarak öğünleri süslüyor (V).

Bu parçadaki numaralanmış noktalama işaretlerinden hangisi yanlış kullanılmış-tır?


Özne olarak kullanıl-dıklarında bu, şu, o zamirlerinden sonra virgül konur.

Kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlenin so-nuna iki nokta konur.

Sözün bir yerde kesile-rek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifade-ye güç katmak için üç nokta konur.

mı / mi ekini alan yan cümle temel cümlenin zarf tümleci olduğun-da cümlenin sonuna soru işareti konmaz.


e giri - liderplus.com.trliderplus.com.tr/yayin/ornekdokuman/2019-2020/9.sinif/sb/tde.pdf1 e dil,...

Documents