dİyabetten korunmada cİnsİyet İlİŞkİlİ farkliliklar · erkek beynİ kadin beynİ. cinsiyet...
TRANSCRIPT
![Page 1: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/1.jpg)
DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR
Dr. İlhan TARKUN Kocaeli Üniversitesi Endokrinoloji ve Metabolizma
Bilim Dalı
![Page 2: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/2.jpg)
Cinsiyet İlişkili Farklılıklar
ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ
![Page 3: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/3.jpg)
Cinsiyet İlişkili Farklılıklar
![Page 4: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/4.jpg)
Diyabette cinsiyet farklılıkları
• Orta yaşlı erkeklerde benzer yaştaki kadınlara göre diyabet prevalansı daha yüksektir, tersine prevelans yaşlı kadınlarda erkeklerden daha yüksektir¹.
• BAG bulunmadan BGT olması kadınlarda daha sıktır, bu nedenle OGTT daha az uygulandığı için prediyabet kadınlarda nispeten daha az saptanmaktadır².
• Kadınlarda insülin duyarlılığı genellikle daha iyidir³.
¹ Qiao et al Diabetes Care 2003, 26:1770-1780
² Williams JW et al Diabet Med 2003, 20:915-920 ³ Clausen JO J Clin Invest 1996, 98:1195-1209
![Page 5: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/5.jpg)
![Page 6: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/6.jpg)
Diyabette Cinsiyet Farklılıkları
Satman İ et al. Eur J Epidem (2013) 28(2): 169-80
![Page 7: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/7.jpg)
Cinsiyet İlişkili Farklılıklar
![Page 8: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/8.jpg)
Diyabet Önleme Çalışmaları
• Yaşam tarzı değişiklikleri ve/veya medikal tedavinin kullanıldığı randomize diyabet önleme çalışmalarının pek azında cinsiyet ile ilişkili değişiklikler bildirilmiştir (18/4).
• Yine bu çalışmaların çok azında cinsiyet spesifik morbidite ve mortalite hızları bildirilmiştir.
![Page 9: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/9.jpg)
Diyabet Önleme Çalışmaları
• Malmö çalışmasına sadece erkekler dahil edilmiştir.
• Da Qing çalışmasına eşit sayıda kadın ve erkek dahil edilmiş ancak cinsiyet ilişkili fark rapor edilmemiştir.
• Finnish Diabetes Prevention çalışmasında yoğun yaşam tarzı değişikliği tedavisiyle, diyabet insidansında erkeklerde %63, kadınlarda %54 azalma rapor edilmiştir, ancak istatistiksel anlamlılık belirtilmemiştir.
![Page 10: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/10.jpg)
Yaşam Tarzı Değişiklikleri Çalışmaları
• US DPP Çalışması:
- Yoğun yaşam tarzı değişikliği grubunda; Kilo kaybı erkeklerde daha belirgin (6 vs 4.6 kg, p<0.01)
Bel çevresi erkeklerde belirgin azalmış (5.6 cm vs 4.6 cm, p<0.05)
%7 üzerinde kilo kaybeden hasta erkekler %46.8, kadınlar %37.4, p=0.004)
Egzersiz uyum ve süresi erkeklerde anlamlı derecede daha iyi.
Diyet uyumu arasında cinsiyet farkı yok.
Plasebo grubunda hiçbir parametrede cinsiyet farkı yok.
•Yoğun yaşam tarzı grubunda diyabet riskinde azalma erkek %61.6 vs kadın %51.8 (p=0.25) •Normal glukoz toleransı sağlanan hasta Erkek %37.7 vs kadın %36.5 (p=0.72)
Perreault L et al. Diabetes Care (2008); 31:1416-1421
![Page 11: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/11.jpg)
Yaşam Tarzı Değişiklikleri Çalışmaları
• Prediyabetik hastalarda yaşam tarzı değişikliklerinin diyabeti önleme de etkinliğini inceleyen 4 RKÇ’nin cinsiyet farklılıkları dikkate alınarak değerlendirilen metanaliz sonuçları,
• 1 yıl sonunda prediyabetik hastalarda, yaşam tarzı değişiklikleri uygulanan grupta diyabet gelişimi kontrol grubuna göre daha az (RR%60 %95 CI 0.35-1.05).
Glechner A et al Diabetologia (2015) 58:242-254
![Page 12: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/12.jpg)
Yaşam Tarzı Değişiklikleri-Meta Analiz
Diyabet gelişme riski her iki cinsiyette benzer bir azalma göstermektedir. ♂ RR 0.53 (%95 CI 0.26-1.1)
♀ RR 0.71 (%95 CI 0.31-1.64) P=0.61
Glechner A et al Diabetologia (2015) 58:242-254
![Page 13: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/13.jpg)
Yaşam Tarzı Değişiklikleri Çalışmaları-3 yıl İzlem
• Çalışmalarda izlem süresi 3 yıla çıkarıldığında, yaşam tarzı değişiklileri uygulanan grupta, diyabet ortaya çıkışı istatistiksel olarak anlamlı derecede azalır(RR 0.63, %95 CI 0.51-0.79).
• Bu çalışmalarda yaşam tarzı değişikliği ile her 1000 hastadan 52-122 tanesinde diyabet gelişimi önlenebilmektedir.
Glechner A et al Diabetologia (2015) 58:242-254
![Page 14: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/14.jpg)
Yaşam Tarzı Değişiklikleri Çalışmaları-3 yıl İzlem
Diyabet gelişme riski her iki cinsiyette benzer bir azalma göstermektedir. ♂ RR 0.70 (%95 CI 0.53-0.91)
♀ RR 0.51 (%95 CI 0.35-0.75) P=0.20
Glechner A et al Diabetologia (2015) 58:242-254
![Page 15: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/15.jpg)
Yaşam Tarzı Değişiklikleri Çalışmaları-6 yıl İzlem
• Da Qing çalışmasında prediyabetik hastalar diyet, egzersiz ve diyet+egzersiz ile 6 yıl boyunca izlenmiştir.
• Yaşam tarzı değişiklilerinden birine giren grupta diyabet gelişimi azalmıştır.
• Cinsiyet ile ilişkili bir fark saptanmamıştır.
Pan XR et al Diabetes Care (1997), 20:537-544
![Page 16: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/16.jpg)
Yaşam Tarzı Değişiklikleri Çalışmaları- Kilo Kaybı
Yaşam tarzı değişiklikleri ile kilo kaybı her iki cinsiyette benzerdir. ♂ -2.78 kg (%95 CI -4, -1.57 kg)
♀ -0.6 kg (%95 CI -3.43, 2.24 kg) P=0.16
Glechner A et al Diabetologia (2015) 58:242-254
![Page 17: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/17.jpg)
Cinsiyet İlişkili Farklılıklar
![Page 18: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/18.jpg)
Diyabet Önleme Çalışmaları-İlaçlar
• Günümüze dek pre-diyabetik hastalarda ilaç kullanılarak diyabetin önlenmeye çalışıldığı ve cinsiyet spesifik sonuçların bildirildiği 5 büyük RKÇ mevcut.
• Bu çalışmalarda 3800 erkek ve 5700 kadında akarboz, metformin, pioglitazone, rosiglitazone ve metformin ve rosiglitazone kombinasyonu kullanılarak diyabet önlenmeye çalışılmıştır.
![Page 19: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/19.jpg)
Chiasson et al Lancet (2002) 359: 2012-2078
P=0.43
![Page 20: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/20.jpg)
DeFronzo et al N Engl J Med (2011):364:1104-15
![Page 21: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/21.jpg)
Gerstein et al Lancet (2006), 368:1095-1105
![Page 22: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/22.jpg)
Diyabetten Korunmada Cinsiyet İlişkili Farklılıklar
• Diyabetten korunmada yaşam tarzı değişiklikleri ve bazı ilaçların olumlu etkileri açıkça gösterilmiştir.
• Bu konuda yapılan çalışmalarda cinsiyet ile ilişkiyi belirlemede çok sayıda zorluk olsa da mevcut veriler, diyabetten korunmada cinsiyet ile ilişkili bir fark olmadığını göstermektedir.
• Bununla birlikte diyabet ile ilişkili birçok konuda (insidans, tedaviden yararlanma, komplikasyonlar vb) cinsiyet ile ilişkili farklılıklardan söz edilebilir.
![Page 23: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/23.jpg)
Cinsiyet İlişkili Farklılıklar
![Page 24: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/24.jpg)
Tedaviye Uyumda Cinsiyet İlişkili Farklılıklar
Metformin kadınlarda, erkeklerden daha fazla yan etkiye yol açmıştır %15 vs %10
Walker EA Diabetes Care (2006) 29(9):1997-2001
![Page 25: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/25.jpg)
Tedaviye Uyumda Cinsiyet İlişkili Farklılıklar
Yu KM et al. J Diabet. Research (2013) epub
![Page 26: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/26.jpg)
Tedaviye Uyumda Cinsiyet İlişkili Farklılıklar
Marie M et al Journal’s of Women Health (2014) 23(2):112-119
![Page 27: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/27.jpg)
![Page 28: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/28.jpg)
Cinsiyet İlişkili Farklılıklar- Depresyon ve Yaşam Kalitesi
• T2DM kadınlarda depresyon daha sık, daha şiddetli görülüyor. Yaşam enerjisi daha düşük.
• Kadınlarda depresyon şiddeti, yaşam standardı ve iş statüsü ile erkeklerden daha fazla ilişkili.
• Her iki cinste depresyon, HbA1c seviyelerini ve tedavi uyumunu olumsuz etkiliyor. Ancak bu durum erkeklerde daha olumsuz bir tabloya neden oluyor.
Siddiqui MA et al. Materia. Sociamed (2013);25(2):140-142
![Page 29: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/29.jpg)
CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR
![Page 30: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/30.jpg)
![Page 31: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/31.jpg)
TEŞEKKÜR EDERİM
![Page 32: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/32.jpg)
DM-KVH Cinsiyet İlişkili Farklılıklar
• Diyabetik olmayan kadınlarda KVH aynı yaş grubundaki erkeklere göre daha az görülmektedir.
• Ancak cinsiyet ilişkili bu fark diyabetik hastalarda ortadan kalkmaktadır.
• Diyabetli hastalarda kardiyovasküler hastalıklara bağlı mortalite erkeklerden daha fazladır.
- Hormonların etkisi
- Obezite
- Tanı ve tedavide cinsiyet ilişkili farklılıklar
![Page 33: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/33.jpg)
TURDEP-II: Santral Obezite
34,6
64,3
52,6
![Page 34: DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR · ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ. Cinsiyet İlişkili Farklılıklar. Diyabette cinsiyet farklılıkları •Orta yaşlı erkeklerde](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022052017/6030685fbbaba9012400ae3c/html5/thumbnails/34.jpg)
DM-KVH Cinsiyet İlişkili Farklılıklar
Wexler DJ et al. Diabetes Care (2005),28(3): 514-520