dxfn]vfk/lifssf] krkggf}+ jflif{s k|ltj]bg;fu ;dalgwt :yfglo tx …...3.3. sfln~rf]s ufpfkflnsf 58...
TRANSCRIPT
-
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ jflif{s k|ltj]bg;Fu ;DalGwt
:yfgLo tx n]vfk/LIf0f k|ltj]bg, @)&$
k|b]z g+=#
dxfn]vf k/LIfssf] sfof{no
aa/dxn, sf7df8f}+
g]kfn
-
k|fSsyg
g]kfnsf] ;+ljwfg, @)&@ sf] wf/f @$! df ;+3, k|b]z / :yfgLo txsf ;a} ;/sf/L
sfof{nosf] n]vfk/LIf0f lgoldttf, ldtJooLtf, sfo{bIftf, k|efjsf/Ltf / cf}lrTosf] cfwf/df
dxfn]vf k/LIfsaf6 x'g] Joj:yf 5 . ;fljsdf :yfgLo lgsfosf] n]vfk/LIf0f :yfgLo lgsfoaf6}
lgo'Qm btf{jfn n]vfk/LIfsaf6 x'Fb} cfPsf] lyof] . :yfgLo lgsfo :yfgLo txdf ?kfGt/0f ePkZrft
pQm txsf] cfly{s jif{ @).&$ sf] cfly{s sf/f]af/sf] n]vfk/LIf0f dxfn]vfk/LIfssf] sfof{noaf6
;DkGg ul/Psf] 5 .
:yfgLo txsf] n]vfk/LIf0fsf] d'Vo cfwf/ g]kfnsf] ;+ljwfg, n]vfk/LIf0f P]g, n]vfk/LIf0f
gLlt, dfgb08, n]vfk/LIf0f lgb]{lzsf tyf n]vfk/LIf0f dfu{ lgb]{zg cflb /x]sf 5g\ . n]vfk/LIf0fsf]
k|d'v p2]Zox?df ljQLo ljj/0fsf] z'4tf, k|rlnt sfg"gsf] kfngf, ;fj{hlgs ;DklQsf] ;+/If0f /
pkof]u, lhDd]jf/L / hjfkmb]lxtf Pj+ ;]jf k|jfxsf] k|efjsf/Ltf d"NofÍg ug'{ /x]sf] 5 .
n]vfk/LIf0faf6 d'VotM ;|f]t ;fwgsf] k|fKtL / pkof]u ;DaGwdf k|rlnt sfg"gsf] kfngf eP gePsf]
ljZn]if0f u/L ;'wf/sf nflu ;'emfj k|:t't u/L ;'zf;g k|aw{gdf 6]jf k'¥ofpg' n]vfk/LIf0fsf] d"n
p2]Zo xf] .
:yfgLo lgsfo nfdf] ;do;Dd hgk|ltlglw lalxg /x]sf]df xfn hgk|ltlglwx?af6 :yfgLo
tx ;~rfng ePkZrft :yfgLo txaf6} ;a} clwsf/ pkof]u ug{ kfpg] cj;/ l;h{gf ePsf] 5 .
:yfgLo txdf lzIff, :jf:Yo, vfg]kfgL nufot ljsf; lgdf{0fsf] If]qdf /x]sf cl;ldt cfjZostfx?
;Lldt ;|f]t / ;fwgsf] ldtJooL Pj+ s'zntfk"j{s pkof]u u/L k'/f ug'{kg]{ r'gf}lt /x]sf] 5 .
n]vfk/LIf0faf6 lhDd]jf/L, hjfkmb]lxtf / kf/bzL{tf sfod ug{ ;xof]u ug]{ 5 eGg] ljZjf; lnOPsf]
5 .
cfly{s sf/f]af/sf] :jtGq n]vfk/LIf0fn] ;|f]t k|fKtL / pkof]usf] ;DaGwdf ePsf sdL
sdhf]/L cfˆgf] k|ltj]bg dfk{mt phfu/ ub{5 . pQm k|ltj]bg ;a} ;/f]sf/jfnfx? ;dIf ;xh
kx'FrnfO{ Wofgdf /fvL of] k|sfzg ul/Psf] 5 . dxfn]vf k/LIfsaf6 :yfgLo txsf] n]vfk/LIf0f
klxnf] k6s z'? ul/Fbf ;|f]t ;fwgsf] ;Lldttf, ;"rgf Pj+ tYofÍsf] Go"g pknJwtf, ;dosf]
;Lldttf cflbsf] afjh'b @)&$ cfiff9 d;fGtdf sfod !!( :yfgLo txsf] n]vfk/LIf0f ;DkGg
ePsf] 5 .
:yfgLo txsf] n]vfk/LIf0f Joj:yfkg ;DaGwdf ;+3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf;
dGqfnosf kbflwsf/Lx?;Fu k6s k6s 5nkmn ul/Psf], :yfgLo tx n]vfk/LIf0f lgb]{lzsf :jLs[t
u/L nfu" ul/Psf], yk hgzlQmsf] ?kdf rf68{Psfp06]06 / btf{jfn n]vfk/LIfs lgo'Qm ul/Psf],
sd{rf/Lx?nfO{ k|lzIf0f ;d]t lbOPsf] lyof] . ;Lldt ;do / hgzlQmaf6 ;a} :yfgLo txsf]
n]vfk/LIf0f ;DkGg ug{ hf]lvddf cfwfl/t n]vfk/LIf0f of]hgf adf]lhd n]vfk/LIf0f ;DkGg ul/Psf]
lyof] . k|f/lDes k|ltj]bg ;a} :yfgLo txnfO{ pknJw u/fOPsf]df ;f] pk/ #% lbgleq hjfkm,
k|ltlqmof k|fKt ePsf]df ;f] cfwf/df ldnfg u/L sfod /x]sf Joxf]/f ;dfj]z u/L x/]s :yfgLo
txnfO{ /fo ;lxtsf] k|ltj]bg ;d]t pknJw u/fOPsf] 5 .
:yfgLo txsf] n]vfk/LIf0f ;DkGg ug{ ;xof]u k'¥ofpg] :yfgLo txsf ;a} kbflwsf/L tyf
sd{rf/Lx?nfO{ wGojfb lbg rfxG5' . To:t} n]vfk/LIf0f tyf k|ltj]bg tof/Ldf ;+nUg o;
sfof{nosf sd{rf/Lx? klg wGojfbsf kfq /x]sf 5g\ . cfufdL lbgdf ;d]t o:t} ;xof]usf] ck]Iff
ul/Psf] 5 .
-6+sd0fL zdf{ b+ufn_
dxfn]vf k/LIfs
-
:yfgLo txsf] n]vfk/LIf0f
k|b]z g+=#
1. :yfgLo tx – o; k|b]zdf dxfgu/kflnsf #, pk–dxfgu/kflnsf !, gu/kflnsf $), ufpFkflnsf &% ;d]t !!( :yfgLo tx /x]sf 5g\ . pQm ;a} :yfgLo txsf] n]vfk/LIf0f
;DkGg ul/Psf] 5 .
2. n]vfk/LIf0f – n]vfk/LIf0fdf k|:t't cfo Joo ljj/0f cg';f/ !!* :yfgLo txsf] ?=#& ca{ ^% s/f]8 @* nfv #( xhf/ / jf;nft tof/ ug{] sf7df8f}+ dxfgu/kflnsfsf] ?=@ ca{ *$
s/f]8 @$ nfv &* xhf/ ;d]t ?=$) ca{ $( s/f]8 %# nfv !& xhf/sf] n]vfk/LIf0f
;DkGg ul/Psf] 5 . o;sf] lj:t[t ljj/0f cg';"rL ! df pNn]v ul/Psf] 5 .
3. a]?h" – k|b]z l:yt !!( :yfgLo txsf] n]vfk/LIf0faf6 ?=$ ca{ %& s/f]8 ^^ nfv ( xhf/ a]?h" b]lvPsf]dWo] #% lbgleq k|fKt hjfkm tyf k|df0fsf] cfwf/df ?=$ s/f]8 #* nfv $%
xhf/ km5\of}{6 eO{ ?=$ ca{ %# s/f]8 @& nfv ^$ xhf/ afFsL /x]sf] 5 . pQm afFsL
a]?h"dWo] c;'n pk/ ug'{kg]{ ?=!^ s/f]8 ** nfv %% xhf/ clgoldt÷k|df0f k]z ug'{kg]{
?=# ca{ # s/f]8 ## nfv @# xhf/ / k]ZsL ?=! ca{ ## s/f]8 % nfv *^ xhf/ /x]sf] 5 .
pQm a]?h" n]vfk/LIf0f cÍsf] !!=!( k|ltzt /x]sf] 5 . lj:t[t ljj/0f cg';"rL–@ df 5 .
4. lhDd]jf/L / hjfkmb]lxtf – ljQLo ljj/0f pk/sf] lhDd]jf/L / hjfkmb]lxtf ;DalGwt :yfgLo txsf] xf] eg] ;f] ljQLo ljj/0f pk/ /fo ;lxtsf] k|ltj]bg hf/L ug]{ lhDd]jf/L
n]vfk/LIfssf] xf] .
5. n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf k|d'v Joxf]/fx? – n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf k|d'v Joxf]/fx?df lhDd]jf/L g;f/]sf], ;DklQ x:tfGt/0f gu/]sf], clen]v g/fv]sf], k]ZsL km5\of}{6 gu/]sf], a9L
e'QmfgL u/]sf], lan e/kfO{ ;+nUg gu/]sf], kl/ifb\sf] :jLs[t a]u/ of]hgf ;~rfng u/]sf],
clu|d s/ s§f gu/]sf], k|ltj]bg k]z gu/]sf], pkef]Qmf ;ldltaf6 sfo{ u/fpFbf lgodsf]
kfngf gu/]sf], cg'udg d"NofÍg sdhf]/ /x]sf], ;]jf k|jfx k|efjsf/L g/x]sf], of]hgf cw'/f]
/x]sf], k|fyldstf lgwf{/0f gu/]sf], nlIft ;d"x sfo{qmd ;~rfng gu/]sf], lk|mh ug'{kg]{ /sd
lk|mh gu/]sf] cflb /x]sf 5g\ .
6. a]?h" km5\of}{6 ljlw – n]vfk/LIf0f k|ltj]bg k|fKt x'gf;fy :yfgLo txsf sfof{non] a]?h"sf] Joxf]/fsf] nut v8f ug'{kb{5 . o:tf] nutdf k/]sf a]?h"dWo] c;'n pk/ ug'{kg]{ /sd c;'n
u/L :yfgLo ;l~rt sf]if jf a]?h" vftfdf bflvnf ug'{kg]{, lgoldt ug'{kg]{ a]?h"x? lgoldt
ug]{ clwsf/ k|fKt clwsf/L jf :yfgLo txsf] kl/ifb\af6 lgoldt ug'{kg]{, k|df0f k]z ug'{kg]{
a]?h" cfjZos k|df0f /fvL km5\of}{6 ug'{kg]{ / k]ZsL afFsL a]?h"sf] kmfF6jf/L lnO{ a]?h"
km5\of}{6 ug]{ lhDd]jf/L :yfgLo txsf] sfo{kflnsfsf] x'g]5 . a]?h"sf] nut cBfjlws u/L
a]?h" km5\of}{6 kZrft sfg"gadf]lhd ;Dk/LIf0f u/fpg' kg]{5 .
7. ;'emfj – ;|f]t k|fKtL tyf pkof]u ;DaGwdf k|rlnt P]g, sfg"gsf] kfngf u/L a]?h" g} cfpg glbg' sfof{non] klxnf] st{Jo xf] . n]vfk/LIf0fsf] ;dodf s'g} sfuhft k|:t't ug{ g;s]sf]
sf/0faf6 a]?h" b]lvPdf #% lbgleq hjfkm÷k|df0f k]z u/L a]?h" km5\of}{6 u/fpg' kb{5 .
pQm cjlwdf ;d]t km5\of}{6 x'g g;s]sf] a]?h" Ps jif{leq c;'n pk/ jf lgoldt jf k|df0f
k]z u/L jf k]ZsL km5\of}{6 u/L a]?h" /fkm;fkm ug]{ sfo{ ;DalGwt :yfgLo txn] ug'{kg]{
b]lvG5 .
-
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$
ljifo ;"rL kfgf g+=
1. l;Gw'nL lhNnf
1.1. sdnfdfO{ gu/kflnsf 1
1.2. b'wf}nL gu/kflnsf 5
1.3. uf]n~hf]/ ufpFkflnsf 11
1.4. £ofª\n]v ufpFkflnsf 12
1.5. tLgkf6g ufpFkflnsf 15
1.6. lkmSsn ufpFkflnsf 16
1.7. dl/0f ufpFkflnsf 17
1.8. ;'gsf]zL ufpFkflnsf 19
1.9. xl/x/k'/u9L ufpFkflnsf 21
2. /fd]5fk lhNnf
2.1. dGynL gu/kflnsf 23
2.2. /fd]5fk gu/kflnsf 27
2.3. pdfs'08 ufpFkflnsf 31
2.4. vfF8fb]jL ufpFkflnsf 35
2.5. uf]s'nuËf ufpFkflnsf 39
2.6. bf]/Def ufpFkflnsf 42
2.7. lnv' ufpFkflnsf 46
2.8. ;'gkftL ufpFkflnsf 49
3. bf]nvf lhNnf
3.1. lh/L gu/kflnsf 54
3.2. led]Zj/ gu/kflnsf 56
3.3. sfln~rf]s ufpFkflnsf 58
3.4. uf}/Lz+s/ ufpFkflnsf 60
3.5. tfdfsf]zL ufpFkflnsf 61
3.6. d]n'Ë ufpFkflnsf 62
3.7. lju' ufpFkflnsf 63
3.8. a}t]Zj/ ufpFkflnsf 65
3.9. z}n'Ë ufpFkflnsf 66
4. l;Gw'kfNrf]s lhNnf
4.1. rf}tf/f ;fFufrf]su9L gu/kflnsf 68
4.2. afx|lj;] gu/kflnsf 69
4.3. d]nDrL gu/kflnsf 72
4.4. O{Gb|fjtL ufpFkflnsf 74
4.5. h'un ufpFkflnsf 75
4.6. kfFrkf]v/L yfª\kfn ufpFkflnsf 76
4.7. an]kmL ufpFkflnsf 77
4.8. ef]6]sf]zL ufpFkflnsf 78
4.9. ln;+v'kfv/ ufpFkflnsf 79
4.10. ;'gsf]zL ufpFkflnsf 82
4.11. x]nDa' ufpFkflnsf 84
4.12. lqk'/f;'Gb/L ufpFkflnsf 85
5. sfe|]knf~rf]s lhNnf
5.1. w'lnv]n gu/kflnsf 86
5.2. ag]kf gu/kflnsf 97
-
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$
ljifo ;"rL kfgf g+=
5.3. kgf}tL gu/kflnsf 104
5.4. kfFrvfn gu/kflnsf 107
5.5. gdf]a'4 gu/kflnsf 114
5.6. vfgLvf]nf ufpFkflnsf 120
5.7. rf}+/Lb]p/fnL ufpFkflnsf 125
5.8. t]dfn ufpFkflnsf 129
5.9. a]yfgrf]s ufpFkflnsf 132
5.10. e'Dn' ufpFkflnsf 137
5.11. d08gb]pk'/ ufpFkflnsf 143
5.12. dxfef/t ufpFkflnsf 151
5.13. /f]zL ufpFkflnsf 156
6. nlntk'/ lhNnf
6.1. nlntk'/ dxfgu/kflnsf 163
6.2. uf]bfj/L gu/kflnsf 176
6.3. dxfnIdL gu/kflnsf 179
6.4. sf]~hf];f]d ufpFkflnsf 184
6.5. afudtL ufpFkflnsf 188
6.6. dxf+sfn ufpFkflnsf 191
7. eQmk'/ lhNnf
7.1. rfFu'gf/fo0f gu/kflnsf 195
7.2. eQmk'/ gu/kflnsf 198
7.3. dWok'/ lydL gu/kflnsf 205
7.4. ;"o{ljgfos gu/kflnsf 208
8. sf7df8f}+ lhNnf
8.1. sf7df8f}+ dxfgu/kflnsf 210
8.2. sfu]Zj/L dgf]x/f gu/kflnsf 242
8.3. sLlt{k'/ gu/kflnsf 244
8.4. uf]s0f{]Zj/ gu/kflnsf 251
8.5. rGb|flu/L gu/kflnsf 253
8.6. 6f]vf gu/kflnsf 257
8.7. tf/s]Zj/ gu/kflnsf 263
8.8. blIf0fsfnL gu/kflnsf 269
8.9. gfufh{'g gu/kflnsf 271
8.10. a'9flgns07 gu/kflnsf 274
8.11. z+s/fk'/ gu/kflnsf 279
9. /;'jf lhNnf
9.1. pQ/uof ufpFkflnsf 283
9.2. sflnsf ufpFkflnsf 286
9.3. uf];fO{+s'08 ufpFkflnsf 289
9.4. gf}s'08 ufpFkflnsf 291
9.5. kfj{tLs'08 ufpFkflnsf 294
10. g'jfsf]6 lhNnf
10.1. ljb'/ gu/kflnsf 297
10.2. a]nsf]6u9L gu/kflnsf 300
10.3. ;"o{u9L ufpFkflnsf 302
-
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$
ljifo ;"rL kfgf g+=
10.4. lzjk'/L ufpFkflnsf 303
10.5. tf/s]Zj/ ufpFkflnsf 306
10.6. lnv' ufpFkflnsf 307
10.7. tfbL ufpFkflnsf 308
10.8. ssgL ufpFkflnsf 310
10.9. b'Kr]Zj/ ufpFkflnsf 312
10.10. ls:kfË ufpFkflnsf 314
10.11. d]3fË ufpFkflnsf 316
10.12. k~rsGof ufpFkflnsf 318
11. wflbË lhNnf
11.1. w'gLj]+zL gu/kflnsf 319
11.2. lgns07 gu/kflnsf 322
11.3. vgLofaf; ufpFkflnsf 325
11.4. uh'/L ufpFkflnsf 329
11.5. uN5L ufpFkflnsf 332
11.6. uËfhd'gf ufpFkflnsf 335
11.7. Hjfnfd"vL ufpFkflnsf 338
11.8. yfq]m ufpFkflnsf 341
11.9. g]qfjtL ufpFkflnsf 344
11.10. a]gL3f6 /f]/fË ufpFkflnsf 346
11.11. ?aLEofnL ufpFkflnsf 349
11.12. l;4n]s ufpFkflnsf 352
11.13. lqk'/f;'Gb/L ufpFkflnsf 355
12. dsjfgk'/ lhNnf
12.1. x]6f}+8f pkdxfgu/kflnsf 358
12.2. yfxf gu/kflnsf 367
12.3. O{Gb|;/f]j/ ufpFkflnsf 374
12.4. s}nfz ufpFkflnsf 376
12.5. as}of ufpFkflnsf 378
12.6. afudtL ufpFkflnsf 380
12.7. eLdk]mbL ufpFkflnsf 382
12.8. dsjfgk'/u9L ufpFkflnsf 385
12.9. dgf]x/L ufpFkflnsf 386
12.10. /fS;L/fË ufpFkflnsf 388
13. lrtjg lhNnf
13.1. e/tk'/ dxfgu/kflnsf 390
13.2. sflnsf gu/kflnsf 401
13.3. v}/xgL gu/kflnsf 405
13.4. df8L gu/kflnsf 410
13.5. /fKtL gu/kflnsf 416
13.6. /Tggu/ gu/kflnsf 422
13.7. O{R5fsfdgf ufpFkflnsf 428
cg';"rLx?
cg';"rL !
cg';"rL @
-
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 1
sdnfdfO{ gu/kflnsf
n]vfk/LIf0f k|ltj]bg
ut jif{sf] df}Hbft ?=! s/f]8 ^) nfv #$ xhf/ ;d]t ?=#% s/f]8 ^) nfv *^ xhf/ cfDbfgL
ePsf]df ?=@( s/f]8 $% nfv !( xhf/ vr{ eO{ ?=^ s/f]8 !% nfv ^& xhf/ df}Hbft /x]sf] 5 . ;f]
sf/f]af/sf] n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf pNn]Vo Joxf]/f lgDgfg';f/ 5g M
1. ljQLo hjfkmb]lxtf kfngf – cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, @)^$ sf] lgod $% df clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] ;/sf/L /sd lgsf;f lbFbf jf vr{ ubf{ lgoldtf, ldtJooLtf, sfo{bIftf, k|efjsf/Ltf
/ cf}lrTosf] b[li6sf]0fn] cfDbfgL, vr{, n]vf / To;sf] lhG;L, gub df}Hbft tyf cfly{s sf/f]af/
;DaGwL Joj:yf / lgod kof{Kt 5g\ / ltgLx?sf] kfngf ul/Psf] 5 eGg] s'/fdf ljZj:t x'g'kg]{
pNn]v 5 . ;f] ;DaGwdf cWoog ubf{ cfof]hgfsf] sfd tf]lsPsf] ;dodf cf+lzs ?kdf ;DkGg
u/]sf], ;Defljt hf]lvdx? klxrfg gu/]sf], ;]jf k|jfxdf j[4 tyf ckfË d}qL g/x]sf], ;]jf k|jfx
k|efjsf/L agfpg ;]jfu|fxL;+u cGt/lqmof, ;fj{hlgs ;'g'jfO{ nufotsf sfo{ cf+lzs ?kdf dfq
u/]sf], :jLs[t jflif{s sfo{qmd cg';f/ tf]lsPsf] cjlwleq} cf+lzs sfo{qmd ;DkGg u/]sf],
;~rflnt sfo{qmd tf]lsPsf] ;dod} cg'udg d"NofÍg u/L cf+lzs ?kdf dfq k|ltj]bg tof/ ug]{
u/]sf] 5 . k|rlnt lgoddf ePsf ;a} Joj:yfsf] kfngf u/L ljQLo hjfkmb]lxtfnfO{ ;'b[9 agfpg
sfof{nosf] Wofg hfg h?/L b]lvG5 .
2. k|zf;lgs vr{sf] xb – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ sf] lgod #$ df P]g adf]lhd s/, z'Ns, ;]jf z'Ns, b:t'/ / ef8faf6 p7fPsf] s'n /sdsf] Ps s/f]8 ?k}ofFeGbf a9L
cfDbfgL x'g] gu/kflnsfsf] @% k|ltzteGbf a9L k|zf;lgs sfo{sf] nflu vr{ ug{ gkfOg] Joj:yf
pNn]v 5 . of] jif{ ?=@,#*,*@,@$(.– ePsf]df @% k|ltztn] x'g cfpg] /sd ?=%(,&),%^@.– vr{
ug'{kg]{df ?=!,$#,(#,!%$.– vr{ u/]sf] kfOof] . lgod ljk/Lt ?=*$,@@,%(@.– a9L vr{ n]v]sf]
clgoldt ePsf]5 . lgodsf] kfngf u/L ah]6sf] ;Ldfleq /x]/ vr{ ug'{kb{5 .
3. aSof}tf /sd c;'nL – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !&@-!_,-@_ / -$_ df aSof}tf /sd c;'nL ;DaGwL Joj:yf 5 . ljleGg JolQm, ;+3 ;+:yfaf6 ;Demf}tf adf]lhd
o; sfof{nosf] :jfldTjdf /x]sf] ;6/, sf]7f, 3/ ef8f afktsf] /sd ?=&,@$,$%).– xfn;Dd
c;'n x'g g;sL aSof}tf /x]sf] 5 . lgod ;Demf}tf adf]lhd aSof}tf c;'nL ug]{tkm{ sfof{non]
Wofg lbOg'kb{5 .
4. w/f}6L – cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, @)^$ sf] lgod ^*-!_ k|To]s sfof{no k|d'vn] cfˆgf] sfof{nosf] w/f}6L k|fKtL, lkmtf{, ;b/:ofxf / afFsLsf] :ki6 b]lvg] w/f}6L vftf /fVg'kg]{df /fv]sf]
kfOPg . w/f}6L vftf cBfjlws u/L /flvg'kb{5 . cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, @)^$ sf] lgod
&!-!_ a}+saf6 w/f}6L vftfsf] j}+s :6]6d]G6 k|fKt u/L ;|]:tf afFsL /sd a}sdf afFsL /sd dfl;s
?kdf le8fO{ lx;fa ldnfg ug'{kb{5 . o; sfof{nosf] w/f}6L a}s :6]6d]G6df ?=#(,*),$$%.– /
>]:tf cg';f/ afFsL ?=#(,^@,&@$.– b]lvPsf]n] km/s kg{ uPsf] /sd ?=!&,&@!.– lx;fa ldnfg
x'g'kb{5 .
5. /fh:j afF8kmfF8 – lgsfosf] cfly{s ljj/0fn]] Ps lglZrt cjlwsf] cfly{s lqmofsnk ;xL / oyfy{ cj:yfsf] lrq0f ug'{kb{5 . sfof{nosf] o; zLif{s cGtu{tsf] cfly{s ljj/0fdf afFsL /sd cfly{s
lqmofsnk cg';f/ x'g'kg]{ ?=*,$*,###.– eGbf ?=*%,((%.– 36L ?=&,^@,##*.– b]vfPsf]5 . 36L
afFsL x'g'sf] cfwf/ sfof{non] k]z ug'{kb{5 .
6. ;fdlhs ;'/Iff – sfof{non] pknAw u/fPsf] ljj/0f cg';f/ ;'/Iff j[lQ kfpg] gful/snfO{ a}s dfkm{t j[lQ pknAw u/fPsf]df ljt/0f kZrft ;DalGwt a}sdf afFsL /x]sf] /sd ?=!,(!,%!*.
;l~rt sf]if bflvnf ug'{kb{5 .
7. d"No clej[l4 s/ – d"No clej[l4 s/ lgodfjnL, @)%# sf] lgod !&-!_ df btf{ ePsf] JolQmn] s'g} j:t' jf ;]jf cfk"lt{ ubf{ s/ clws[tn] cGoyf :jLs[lt u/] afx]s k|fksnfO{ cg';"rL–% / %-
s_ sf] 9fFrfdf s/ jLhs lbg'kg]{ Joj:yf 5 . l/tk"j{ssf] s/ jLhs a]u/ sfof{non]
?=!,^!,()).– e'QmfgLdf lgodfjnLn] u/]sf] Joj:yfsf] kfngf gu/L ?=@!,)$&.– d"No clej[l4
e'QmfgL u/]sf]5 . pQm e'QmfgLsf] d"No clej[l4 s/ ;dfof]hg k]z x'g'kb{5 .
8. lhG;L – sfof{non] hg;]jf k':tsfno / g]kfn kqsf/ dxf;+3 l;Gw'nLnfO{ qmdzM ?=#),))).– / ?=!,)(,$@^.– sf ljleGg k|sf/sf] kmlg{r/ ;xof]u u/]sf]df tL kmlg{r/ ;DalGwt lgsfosf lhG;L
vftfdf cfDbfgL hgfPsf] k|df0f k]z x'g'kb{5 .
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 2
9. vr{ – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ sf] lgod #$-@_-s_ df vr{ ubf{ /sd :jLs[t ah]6, vr{ zLif{s g+=df k/]df / vr{ ug{ afFsL ePdf vr{ ug{ ;Sg] Joj:yf 5 . sfof{non]
ljleGg /sd g+=df :jLs[t ah]6eGbf ?=%*,!&,*&&.– a9L vr{ u/]sf] 5 . :jLs[t ah]6eGbf a9L
vr{ ePsf] /sd lgod;Ddt\ ePg . :jLs[t ah]6 g+= cg'?k vr{ u/]/ sfof{non] ljQLo cg'zf;g
kfngf ug'{kb{5 .
10. ljz]if eQf – :yfgLo ;|f]t kl/rfng tyf Joj:yfkg sfo{ljlw, @)^( sf] a"Fbf g+=%-!_s_ df g]kfn ;/sf/af6 :yfgLo lgsfodf vl6Psfsf lghfdtL sd{rf/L, dGqfnon] :jLs[t u/]sf] k|zf;g
cg'bfgsf sd{rf/Lsf] tnj, eQf, b}lgs e|d0f eQmf / sfof{no ;~rfng vr{, -v_ df Ifdtf
ljsf; vr{, -u_ df ;fdlhs kl/rnfg vr{ kfpg] pNn]v 5 . s]lGb|o rfn' cg''bfgaf6 r}qb]lv
ciff9;Dddf laleGg sd{rf/Lsf ljz]if eQf ?=3,93,780.–, cGo eQf ?=1,09,200.– / ;~rf/
eQf ?=43,200.– egL hDdf ?=%,$^,!*).– vr{ n]v]sf] 5 . g]kfn ;/sf/n] tf]lsPsf] sfd u/]
afkt tnj eQf ;'ljwf pknAw u/fPsf] cj:yfdf s'g sfd slt cltl/Qm ;do u/L
sfo{;Dkfbgdf cfwl/t k|f]T;xg eQf xf] eGg] s'/f klg v'Nb}g . :ki6 cfwf/ Pj+ sfo{ljlw ljgf
tyf :yfgLo cfly{s k|zf;g lgodfjnLdf :ki6 pNn]v u/]eGbf cGo sfo{df vr{ n]v]sf] /sd
c;'n pk/ ug'{kb{5 . ;fy} o;eGbf cl3 pQm pNn]lvt ljz]if eQf, cGo eQf / ;~rf/ eQfdf s]
slt e'Qmfg ePsf] 5 5fglag u/L olsg ul/g' kb{5 .
11. gD;{eGbf a9L e'QmfgL – cy{ dGqfno sfo{;~rfng lgb]{lzsf, @) cg';f/ tflnd k|lti7fg afx]s cGo lgsfoaf6 ;~rflnt ;a} k|sf/sf] tflndsf ;|f]t JolQm tyf k|lzIfssf] kfl/>lds
lhNnf :t/Lo ePdf sfo{kQ afkt ?=!,))).– / sIff ;~rfng u/]afkt ?=^)).– u/L hDdf
?=!,^)).– e'Qmfg ug{ ;Sg] Joj:yf 5 . o; sfof{non] dlxnf xs clwsf/ g]t[Tj ljsf; ;DaGwL
# lbg] cled"vLs/0f lhNnf:t/ tflnd sfo{qmdsf] nflu sfo{{kq / sIff afkt !^)) sf] b/n]
e'QmfgL lbg'kg]{df sIff lnPafkt k|ltsIff ?=@,))).– sf] b/n] / k|lzIfsnfO{ OGwg vr{ lbg'k5{
eGg] lgb]{lzsfdf pNn]v geP klg O{Gwg vr{ egL ?=!@,*$%.– e'QmfgL lnPsf] b]lvof] .
lgb]{lzsfdf pNn]v ePeGbf a9L e'QmfgL lbPsf] /sd ?=!%,()%.– c;'n ug'{kb{5 .
12. a9L e'QmfgL – ;fj{hflgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !$& pklgod -!_ df af]nkq d"NofÍg ;ldltdf hDdf $ hgf kbflwsf/L /xg] Joj:yf 5 . sfof{non] jftj/0f d}qL :yfgLo
zf;g sfo{qmdaf6 d"NofÍg ;ldltsf] a}7sdf lgodn] tf]s]sf kbflwsf/L afx]s hDdf @# hgf
;xefuLnfO{ ?=%)).– sf b/n] ?=!!,%)).– e'QmfgL u/]sf kfOof] . lgod ljk/Lt vr{ u/]sf] /sd
c;'n ug'{kb{5 .
13. sfo{qmd :jLs[t gu/L vr{ – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ sf] lgod @% sf] pklgod ! df gu/ kl/ifb\af6 :jLs[t ah]6 tyf sfo{qmdsf] ;Ldfleq /xL lgwf{l/t sfo{{df vr{
ug'{kg]{ k|fjwfg 5 . sfof{non] ;/;kmfO{ ;DaGwL hgr]tgfd"ns sfo{qmd cGtu{t :jLs[t gePsf]
ˆn]S; lk|G6 sfo{df ?=#^ xhf/ e'QmfgL ePsf] 5 . sfo{qmd :jLs[t gu/L u/]sf] vr{ lgod;+ut
b]lvPg .
14. 6'qmf vl/b – ;fj{hflgs vl/b lgofdjnL, @)^$ sf] lgod *% df Ps cfly{s jif{df Ps} k6s jf k6s k6s u/L ?=% nfveGbf a9L /sdsf] jf Pp6} JolQm, kmd{af6 ;f]em} vl/b ug{ ;lsg] 5}g
eGg] Joj:yf ePsf]df o; sfof{non] pNn]lvt lgodsf] kfngf gu/L ;+3Lo ;+/rgf ljsf;
sfo{qmdaf6 6'qmf u/L ?=39,82,948.– vl/b u/]sf b]lvG5 . lgodsf] kfngf x'g'kb{5 .
15. oftfot vr{ – e|d0f vr{ lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !(-#_ adf]lhd ;DalGwt sfof{non] sf]ifsf] lx;fj ug'{kg]{ x'G5 . ;f]xL cfwf/df vr{ n]lvg'kb{5 . g]t[Tj ljsf; ;DalGw tflnd ;+rfng
;dGjo ;ldtLsf] j}7sdf ;xeflu ePafkt oftfoft vr{ elg ljleGg JolQmx?n] ?=!&,))).–
/sd a'em]sf] b]lvG5 . ;xefuL slt sf]if 6f9faf6 ;xefuL x'g cfPsf] xf] eGg] s'/f v'n]g / ;f]
/sd kfpg] cfwf/ k]z gePsf]n] s/ kl5sf] /sd ?=!$,$%).– lgod;Ddt\ b]lvPg . To:t} u/L
g]t[Tj ljsf; ;DaGwL tflndsf] nfut cg'dfgdf tflnd cg'udg / oftfoft vr{ egL
?=!@,%)).– kfl/t u/] klg ;f] zLif{sdf cg'udgdf ?=!),))).– / oftfoft vr{ ?=!&,))).– u/L
?=@&,))).– vr{ u/]sf] kfOG5 . nfut cg'dfg :jLs[lteGbf ?=!$,%)).– a9L vr{ u/]sf]
lgod;Ddt\ b]lvPg .
16. 7]Ssf aGbf]j:t ljj/0f – cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, @)^$ sf] lgod @)-#_ df nfut cg'dfg tof/ ug]{, 7]Ssf k§f :jLs[t ug]{ sfo{ ;d]t k|yd rf}dfl;s cjlwdf ;dfKt u/L ;Sg'kg]{ Joj:yf
5 . sfof{non] o; gu/ If]q k"jfwf/ ljsf; sfof{qmd / gu/kflnsf cg'bfgtkm{sf $ j6f 7]Ssfsf]
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 3
ljj/0fnfO{ ljZn]if0f ubf{ $ j6f 7]Ssf kmfu'g dlxgfdf cyf{t bf];|f] rf}dfl;sdf aGbf]j:t u/]sf] 5
. ;dodf 7]Ssf k|lqmof z'? gu/]sf sf/0f clGtd rf}dfl;sdf sfd ug]{ k|j[lt b]lvG5 . To:t} tn
pNn]lvt 7]Ssfx? @&=%& k|ltzt %( b]lv k|ltztn] 36Ln] :jLsf/ ul/Psf] 5 . nfut cg'dfgsf]
t'ngfdf %( b]lv @&.%& k|ltzt 36Ln] sfo{ :jLsf/ ubf{ lgdf{0f Joj;foLn] tf]lsPs} u'0f:t/df
sfo{ ;DkGg gug]{ hf]lvd /xG5 . lgoddf Joj:yf ePadf]lhds} ;dodf 7]Ssf aGbf]a:t ug]{tkm{
sfof{non] Wofg lbg'kb{5 .
17. hg;xeflutfsf] c+z – cfotkm{ hg;xeflutfsf] c+z ?=1,33,15,145.14 b]lvP tfklg ;f]dWo] slt vr{ eof] egL ljj/0f k|fKt gePsf]n] olsg x'g ;lsPg . hg;xeflutfsf] 5'§} vftf tof/ u/L
/fVg'kb{5 .
18. lx;fa ldnfg – lx;fa ldnfg egL PsLs[t cf=lj=sf] Jootkm{ lkmtf{ /sd ?=#(,(((.&$ pNn]v u/]sf] 5 . 5nkmnsf] qmddf ;f] /sd Knfg g]kfnsf] lgsf;f cfDbfgL / vr{ ubf{ afFsL lkmtf{ tyf
lx;fa ldnfg ubf{ bf]xf]/f] k/]sf] eGg] hfgsf/L eof] . o; ;DaGwdf cfwf/ ;lxt :ki6 x'g] u/L
lx;fa ldnfg ul/g'kb{5 .
;fljs uf=lj=;= tkm{
19. s/ bflvnf – cfos/ P]g, @)%* sf] bkmf ** df ef8f e'QmfgL ubf{ !) k|ltzt axfn s/ s§f ul/g] Joj:yf ljk/Lt hnsGof uflj;nfO{ ?=$,%),))).– pkef]Qmf dfkm{t sfd nufPsf] /
8f]h/sf] /sd e'QmfgL ubf{ !) k|ltzt s/ gsfl6Psf] ?=$%,))).– bflvnf x'g'kb{5 .
20. ljn ekfO{ – cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, @)^$-#_ df lan ekfO{ /fVg'kg]{ Joj:yf 5 . k~rsGof 8s lgdf{0fnfO{ ?=^%,))).– e'QmfgL u/]sf]df] ?=@),))).– sf] lan ekf{O{ k]z gePsf]n] pQm
/sdsf] ekfO{ k]z ug'{kg]{ cGoyf c;'n ug'{kb{5 .
21. ljut jif{sf] k]ZsL – cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, @)^$ sf] kl/R5]b ( df k]ZsL lng] / km5\of}{6 ug]{ ;DaGwL Joj:yf 5 . To;} u/L lgdf{0f sfo{ ;DaGwL k]ZsLsf] xsdf ;fj{hflgs vl/b
lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !!# df k]ZsL e'QmfgL tyf km5\of}{6 ug]{ Joj:yf 5 . sd{rf/L ;+:yf /
lgdf{0f Joj;foLsf] ?=(*,%*).– ljut jif{sf] k]ZsL afFsL /x]sf] b]lvG5 . lgodfg';f/ afFsL /x]sf]
k]ZsL km5\of}{6 ul/g'kb{5 .
22. cf=n]=k= a]?h" – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g ;DaGwL lgodfjnL, @)^$ sf] lgod @)@-!_ df cfGtl/s n]vfk/LIf0faf6 cf}+NofOPsf] a]?h" clGtd n]vfk/LIf0f x'g' cufj} km5\of}{6 ug'{kg]{ pNn]v
5 . cfGtl/s n]vfk/LIf0faf6 cf}NofPsf] lgDgfg';f/sf] a]?h" clGtd n]vfk/LIf0fsf] ;do;Dd
km5\of}{6 u/]sf] gb]lv+bf cfjZos sf/afxL u/L km5\of}{6 ug'{kb{5 . lgDg ljleGg zLif{sdf cf=n]=k=n]
k|ltj]bg ul/Psf] a]?h" xfn;Dd klg km5\of}{6 gu/]sf]n] ;f]sf] sf/afxL km5\of}{6 x'g'kb{5 .
22.1. a}7s vr{ tf]lsPsf]df oftfoft vr{ egL ?=10,000/– lnPsf] b]lvPsf]n] vr{ ;d{yg gb]lvPsf] . 22.2. ldlt 2073/12/22 df a;]sf] a}7s vr{ oftfoft vr{ egL e'QmfgL u/]sf] / 2073/11/18 df
tflnd ;~rfng k|:tfj :jLs[ltsf] l;=g+=16 df k|i6 a}7s vr{ egL pNn]v ePsf]n] ;f]
?=4,500/– / ?=5,500. sf] hDdf ?=10,000.– sf] 15 k|ltzt s/ s§L ug{'kg]{ ?=1,500.– a}s
bflvnf u/]sf] gb]lvPsf] .
22.3. ldlt 2074/1/7 df pHhn laqmd yfkf dfkm{t hghflt nlIft sfo{qmd cGtu{t sDKo'6/ tflndsf] e'QmfgL lb+bf 2073/10/22 sf] :jLs[lt lg0f{osf] a"Fbf g+=^ df a}7s vr{ / * g+= a"Fbfdf
tflnd cg'udg vr{ pNn]v eO{ kfl/t ePsf]df e'QmfgL lbbf ?=6,000.– sf] 15 k|tlzt s§L
gu/L oftfoft vr{ egL pNn]v ul/Psf] .
22.4. ldlt 2074/2/16 df blnt hghflt sfo{qmdsf] e'QmfgL ubf{ ldlt 2074/1/3 df a}7s a;L blnt sfo{qmdtkm{ ?=1,50,000.– sf] sfo{qmd :jLs[t ePsf] / :jLs[t l6Kk0fLsf] a"Fbf g+=13 df
a}7s vr{ egL k|i6 pNn]v ePsf]df oftfoft vr{ egL ;ldltsf ;b:ox?n] ?=17,000/– sf]
s/s§L /sd lgodfg';f/ a}+s bflvnf gu/]sf]n] ;f] /sd b]xfosf] JolQmn] b]xfo adf]lhdsf] /sd
bflvnf ug{'kg]{ b]lvG5 .
22.5. ut jif{sf] ljleGg JolQm ;+:yf / pkef]Qmfsf] km5\|of}{6 x'g afFsL /sd ?=58,580/–b]lvPsf] 5 . 22.6. cf/=l8=OlGhlgol/Í sG;N6]G;L sf=d=g=kf=j8f g+=4 w'Daf/fxLnfO{ ljlN8Ë kmfOn tof/ ug{
2074/1/7 df tL; sfo{lbg cjlw /fvL ;Demf}tf ePsf]df lghn] 2074/3/16 df e'QmfgL dfUbf
sf/f]af/ / jLhs hf/L ldlt g/fvL ?=4,38,960/– / Eof6 ?=50,030/– u/L hDdf
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 4
?=4,96,025/– sf] e'QmfgL u/]sf] b]lvPsf] / lghsf] sfo{cjlw ;dfKt eO{ aLrdf Dofb yk ;d]t
gb]lvPsf]n] vr{ k'i6ofO{ ug]{ cfwf/ gePsf] .
22.7. ldlt 2074/3/15 gu/ If]q k"jf{wf/ ljsf; sfo{qmdaf6 e'QmfgL lbbfF ?=20,000/– sf] 10 k|ltztsf b/n] ?=2,000.– sf] s/ s§L gb]lvPsf] .
22.8. 2074/3/15 df e'QmfgL ?=27,00,910.– df axfn s§L ?=^,090.– afx]s ;fdfg 9'jfgLdf axfn s/ s§L gb]lvPsf], h]=;L=aL= k|of]u u/]sf] 10,200.– sf] lan gePsf] . To;dWo] ;f]df ?=4,110/–
36L s/ bflvnf u/]sf] b]lvPsf], lr;fg eGHofË afF; s6]/L l;Dn]sf] Oli6d]6 ubf{ ?=48,980.– sf]
d]lzgaf6 sfd ug]{ egL kmfOgn Oli6d]6df pNn]v eP tfklg lgodfg';f/ ?=4,898.– s/ s§L
gu/L e'QmfgL uPsf] b]lvPof] .
22.9. ldlt )÷(÷!( df j8f g+ $ ;fvfhf]/ ;'Gb/Lhf]8f vo/km]b ;8s dd{t sfo{sf] k|yd ljn e'StfgL ln+bf cWoIf lx/f nfn >]i7n] P:sfe]6/ k|of]u ul/ ?=!!,))).– sf] ekf{O k]z ul/ e'StfgL
lnOPsf] b]lvPsf]n] oyfzL3| Kofg÷Eof6 ljn k]z u/L !)% n] x'g cfpg] ?=!!)).– axfn s§L u/L bflvnf ug'{kg]{ b]lvG5 .
22.10. gu/ ;ef ;~rfng vr{ ?=4,18,500.– :jLs[t eO{ jftfj/0f zfvfsf vl/bf/ >L 5q axfb'/ l3l;Ëaf6 ?=2,00,000.– k]ZsL lnO{ sfo{qmd ;~rfng u/]sf] b]lvPsf]n] ;f] sfo{qmd ;~rfng
ubf{ lgh sd{rf/L ldlt 2074/3/23 b]lv 3/29 ;Dd sf7df08f} sfh eO{ uPsf] b]lvPsf]df ldlt
2074/3/27 df ;efdf pkl:yt eO{ b'O{ lbgsf] eQf afkt ?=1,700.– e'QmfgL lnPsf] b]lvPsf]
;fy} lghn] b}=e=e|= afkt ?=(,!)).– klg e'QmfgL lnPsf] b]lvPsf] x'bfF lghaf6 lgodfg';f/ b}lgs
e|d0f eQf /sd lkmtf{ ug{'kg]{ b]lvG5 .
22.11. Pd=;L=kL=Pddf pTs[i6 & cf}+leq kg{ ;kmn ePafkt dGqfnosf] lg0f{ofg';f/ sfof{nonfO{ k|f]T;fxg :j?k ?=!,@%,))).– zlz yfkfaf6 k]ZsL lnO{ ljt/0f u/]sf] blvPsf] .
22.12. ldlt 2074/1/17 df P]ltxfl;s l;Gw'nL u9L ;/;kmfO{ sfo{qmdsf] nflu g=kf=af6 ?=1,85,000.– :jLs[t ePsf]df ?=2,00,000.– k]ZsL vl/bf/ 5q axfb'/ l3l;Ëaf6 nu]sf] b]lvPsf] / k]ZsL
km5\of}{6 ubf{ clu|d cfo s/ s§L jfkt ?=2,700.– s/ s§L gu/L e'QmfgL b]lvPsf]n] :jLs[t
sfo{qmdeGbf a9L vr{ ePsf] ?=15,000.– ;dy{g ug]{ cfwf/ gePsf] .
22.13. ldlt @)/3/1 df ;8s lsgf/f tyf vfnL hUufdf la?jf /f]Kg k]ZsL lnO{ vr{ ubf{ g=kf=af6 ?=2,25,000.– / pkef]Qmf ;ldltaf6 Joxf]g]{ u/L ?=25,000.– u/L hDdf ?=2,50,000.– sf]
sfo{qmd /x]sf]df b]xfosf] s/ s§L gb]lvPsf], ef8f afkt ?=4,000.– sf] !) k|ltzt s/ s§L
gu/]sf], Oli6d]6df pNn]v ePsf] zLif{s cg';f/ vr{ gu/]sf] b]lvPsf], Eof6 lan ?=1,18,900/-
Eof6 ?=23,257/– sf] e'QmfgL ubf{ clu|d s/ s§L ug{'kg]{ b]lvPsf] .
22.14. kmf]xf]/ d}nf Joj:yfkg k|fljlws ;xof]u s]G› sfo{qmdaf6 nlnt axfb'/ la;+v]n] vfg]kfgLsf] Ogf/ lgdf{0f sfo{ ;DkGg u/L k|fljlws k|ltj]bg cg';f/ ?=@@,))).– e'QmfgL x'g'kg]{df ?=@%,))).–
e'QmfgL ePsf] b]lvof] . a9L /sd ?=#))).– c;'n x'g'kb{5 .
a]?h" l:ylt
of] jif{ n]vfk/LIf0faf6 ?=! s/f]8 &$ nfv ^! xhf/ s"n a]?h" b]lvPsf] 5 . ;f]dWo] c;'n ug'kg]{
?=!) nfv #) xhf/, lgoldt ug{' kg{] ?=! s/f]8 ^# nfv ## xhf/ / k]ZsL ?=(* xhf/ /x]sf] 5 .
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 5
b'wf}nL gu/kflnsf
n]vfk/LIf0f k|ltj]bg ut jif{sf] df}Hbft ?=@ nfv *@ xhf/ ;d]t ?=!^ s/f]8 %^ nfv #@ xhf/ cfDbfgL ePsf]df
?=!# s/f]8 ^& nfv ^& xhf/ vr{ eO{ ?=@ s/f]8 ** nfv ^% xhf/ df}Hbft /x]sf] 5 . ;f] sf/f]af/sf]
n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf pNn]Vo Joxf]/f lgDgfg';f/ 5g M
1. 36L lhDd]jf/L ;f/]sf] – ut cf=a=sf] n]vfk/LIf0f k|ltj]bgdf lhDd]jf/L ;fg'{kg]{ pNn]v ePsf] ?=@^,(*,&)(.#! dWo] sfof{non] k6s k6s u/L ?=!&,(),)*&.– dfq ;l~rt sf]if bflvnf ePsf]
b]lvof] . bflvnf afFsL b]lvPsf] ?=(,)*,^@@.#! cf=a= @)÷&$ df lhDd]jf/L ;fg'{kg]{df
?=@))=(* dfq lhDd]jf/L ;f/]sf] b]lvPsf]n] lhDd]jf/L ;fg{ afFsL b]lvPsf] ?=(,)*,$@!.#& olsg
u/L lhDd]jf/L ;f/L cfDbfgL b]vfpg' kg]{ b]lvG5 .
2. df}Hbft lhDd]jf/L – b'wf}nL g=kf=n] cf=a=@)÷&$ df vr{ geO{ afFsL /x]sf] ?=@,**,^%,#**.– df}Hbft cf=a=@)&$÷&% df lhDd]jf/L ;f/]sf] 5 . pQm df}HbftdWo] a}+s hDdf ?=@,%&,(#,*($.–
/ gub df}Hbft ?=#),&!,$($.– /x]sf] b]lvG5 gu/kflnsf sfof{non] txlan lhDd]jf/L ;f/]sf]
pQm /sddWo] @)&$.^.( df /fli6«o jfli0fHo a}+sdf ?=#),##,*%$.– / @)&$.^.!! df
?=#&,^$).– bflvnf ePsf] a}+s :6]6d]G6 / a}+s bflvnf ef}r/ k]z ePsf] 5 . gub l9nf bflvnf
ug{] sfo{ lgoGq0f ug{' kb{5 .
3. nIo k|ultsf] l:ylt – cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, @)^$ sf] lgod @$ df rf}dfl;s k|utL ljj/0f k]z ug{] Joj:yf 5 . sfof{non] ;~rfng u/]sf lhNnf :tl/o tyf s]lGb|o :tl/o
cfof]hgfdWo] ;a} cfof]hgfsf] pko'{Qm lgod adf]lhd cg';"rL–@ adf]lhdsf] 9fFrfdf k|utL ljj/0f
lbPsf] b]lvPg . pknAw u/fOPsf] 9fFrfdf k|ult ljj/0f e/L pknAw gu/fOPsf] sf/0f ;~rflnt
of]hgf÷cfof]hgf÷ sfo{qmdsf] cfO6djfOh sfo{ l:yltsf] oyfy{ cj:yf olsg ug{ ;lsPg .
pknAw u/fOPsf] ljj/0f tyf n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf] cfwf/df jflif{s sfo{qmd cg';f/ hDdf @*
of]hgfsf] ?=!,^@,$$,))).– a/fa/ ah]6sf] of]hgf cg';f/ ;~rfng x'g ;s]sf 5}gg\ .
4. lhG;L ;DaGwL – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ sf] lgod @!$ adf]lhd lhG;Lsf] clen]v dd{t ;Def/, lnnfd laqmL nufotsf] ;+/If0fsf sfo{x? ug{'kg{] Joj:yf
ePsf]df ljleGg @ yfg lnnfd x'g'kg{] / $) yfg dfn;fdfg dd{t u/fpg' kg{] egL lhG;L
k|ltj]bg kmf/fddf pNn]v u/]sf]df ;f] adf]lhd sfof{Gjog u/]sf] b]lvPg .
5. of]hgf x:tfGt/0f ;DaGwdf – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !%%-%_-h_ cg';f/ pkef]Qmf ;ldltn] lhDdf lnPsf] lgdf{0f sfo{ ;DkGg ePkl5 ;f]sf] /]vb]v, dd{t
;Def/ ug{] lhDd]jf/L ;d]t tf]lsPsf] cfof]hgfsf] :jfldTj pkef]Qmf ;ldltnfO{ x:tfGt/0f ug{'kg{]
Joj:yf /x]sf]df of] jif{ ;~rflnt !() of]hgfx?dWo] !^& j6f ;DkGg of]hgfx? ;DalGwt
pkef]Qmf ;ldltnfO{ /]vb]v dd{t ug]{ u/L x:tfGt/0f u/]sf] glvPsf]n] lgodfg';f/ x:tfGt/0f
ug{'kb{5 .
6. of]hgfsf] k|efjsf/Ltf – :yfgLo lgsfo >f]t kl/rfng sfo{ljlw tyf Joj:yfkg sfo{ljlw, @)^( sf] bkmf !!-@_ df cfly{s, ;fdflhs Pjd ef}lts k"jf{wf/ ljsf; cGtu{t ljlgof]hg ePsf]
/sdaf6 gu/kflnsfn] ?=% nfveGbf sd nfutsf sfo{qmd jf cfof]hgf 5gf}6 ug{ ;Sg] 5}gg\,
eGg] Joj:yf /x]sf]df o; cf=j=df ?=@%,))).– ;Ddsf w]/} of]hgfdf ah]6 ljlgof]hg eO{
sfo{qmd ;~rfng ePsf] b]lvPsf]n] k"FhLut nufgL k|efjsf/L ePsf] b]lvPg .
7. Go"g cfGt/Ls cfo – o; cf=j=df ljleGg !) cfo zLif{sdf u/L hDdf ?=!$,&(,*!*.– dfq cfGtl/s cfo ePsf] b]lvPsf]n] cfGt/Ls ;|f]t ;fwgnfO{ clwstd kl/rfng u/L cfGtl/s cfo
a9fpg]tkm{ gu/kflnsfn] yk kxn ug{'kb{5 .
8. dd{t clen]v – cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL adf]lhd d]lzg pks/0f tyf ;jf/L ;fwg dd{t ubf{ dxfn]vf kl/Ifssf] kmf/fd g+=@ dd{t clen]v /flv dd{t ePsf] vr{ Pj+ km]l/Psf ;fdfgx?
;lxtsf] ljj/0f /fVg'kg{] Joj:yf ePsf]df ;f] k|of]u u/]sf] b]lvPg, lgodsf] kfngf ug'{kb{5 .
9. gfkL lstfj lgoGq0f vftf – ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !@#-!_-v_ df ;fj{hlgs lgsfon] lgod cg';f/ gfkL lstfj k|of]u ug{'kg{] Joj:yf ePsf]df rfn' jif{df ljleGg
of]hgf Pj+ lgdf{0f sfo{sf] sDKo'6/ lk|G6 u/L n'h l;6sf] ?kdf k|of]u ePsf] x'Fbf lgodfg';f/sf]
gfkL lstfj k|of]udf Nofpg' kb{5 . gu/kflnsfn] jflif{s sfo{ of]hgfcg';f/ ul/Psf ;Dk"0f{ vl/b
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 6
/ ;f];+u ;DalGwt kmfonx? Jojl:yt?kdf clen]v /fVg'kg{]df ;f] cg';f/ Jojl:yt clen]v
/fv]sf] b]lvPg . lgodfg'';f/ clen]v Jojl:yt tyf ;'/lIft ?kdf /fVg'kb{5 .
10. rf}dfl;s vr{ – gu/kflnsfn] :jLs[t jflif{s sfo{qmd cg';f/ k|yd bf];|f] tyf t];|f] u/L tLgj6} rf}dfl;sdf ;~rfng ul/g] sfo{qmd÷lqmofsnfk tyf ;f]sf] nflu nfUg] ah]6 vr{ ;:df lgwf{/0f
u/LP adf]lhd vr{ ug{'kg{] Joj:yf 5 . gu/kflnsfn] u/]sf] ;Dk"0f{ ?=$,%&,&(,#@@.– k"FhLut vr{
t];|f] tyf cfiff9 dlxgfdf u/]sf] b]lvof] . o;af6 ldtJooL tyf k|efjsf/L ?kdf sfo{ ;~rfng
ePsf] 5 egL ljZj:t x'g ;lsPg .
11. cfGtl/s cfo – gu/kflnsfn] k]z u/]sf] cfo–Joo ljj/0fdf gu/kflnsfsf @)÷&$ sf] cfGtl/s cfo ?=$$,^@,%^(.– pNn]v 5 . :jfoQ zf;g P]g, @)%% / lgodfjnL, @)%^ df
gu/kflnsfn] p7fpg ;Sg] Joj;fo s/, ;jf/L s/, ;]jf z'Ns, b08 h/Ljfgf, b:t'/, 3/ jxfn
s/ / ljljw cfDbfgLnfO{ dfq cfGtl/s cfodf ;dfj]z ug{ kfpg] pNn]v ePcg';f/
gu/kflnsfsf] @)÷&$ sf] jf:tljs cfGtl/s cfo ?=!),)@,%$%.– dfq x'g cfpF5 . t/
gu/kflnsfn] p7fPsf] dfnkf]t /fh:j afF8kmfF8 / cGo cfDbfgLnfO{ ;d]t ;dfj]z u/L
?=$$,^@,%^(.– cfGtl/s cfo b]vfPsf] 5 . :jfoQ zf;g P]g / lgodfjnLn] Joj:yf u/]
adf]lhd k|fKt cfonfO{ dfq cfGtl/s cfodf ;dfj]z u/L b]vfpg' kb{5 .
12. k|zf;lgs vr{ – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ sf] lgod #$ df @% nfv;Dd cfGtl/s cfDbfgL x'g] gu/kflnsfn] clwsQd ^) k|ltzt;Dd k|zf;lgs sfo{df vr{
ug{ kfpg] ;Ldf tf]ls lbPsf] 5 . gu/kflnsf sfof{nosf] @).&$ df Joj;fo s/, b:t'/, 3/
axfn s/ / cGo ljljw cfDbfgL ?=!),)@,%$%.– dfq b]lvPsf]df ;f]sf] ^) k|ltztn]
?=^,)!,%@&.– dfq k|zf;lgs sfo{df vr{ ug{ kfpg]df ?=!),)@,%$%.– -k"/}_ vr{ u/]sf]n] vr{
ug{ kfpg] ;LdfeGbf ?=$,)!,)!*.– a9L vr{ u/]sf] clgoldt b]lvPsf] 5 .
13. /fh:j afF8kmfF8 – gu/kflnsf sfof{non] @).&$ df /fh:j afF8kmfF8af6 k|fKt cfo ?=!&,&$,&!&.– b]vfPsf] 5 . /fh:j afF8kmfF8af6 k|fKt pQm cfDbfgLnfO{ 5'§} n]vf /fvL o:tf]
/sd k"FhLut sfo{df dfq vr{ b]vfpg' kb{5 . sfof{non] pQm cfonfO{ cfGtl/s cfodf ;dfj]z
u/L vr{ b]vfPsf]n] s] slt /sd k"FhLut sfo{df / s] slt /sd rfn' sfo{df vr{ eof] olsg
ug{ ;lsPg . /fh:j afF8kmfF8sf] gu/kflnsfnfO{ k|fKt /sd k"FhLut sfo{df dfq vr{ ePsf]
b]lvg] 5'§} ;]|:tf v8f ul/g' kb{5 .
14. kl/ifb\sf] lg0f{o a]u/ vr{ – ;=n]=kf= lhjd0fL b]jsf]6fnfO{ @) >fj0fb]lv @) sflt{s d;fGt ;Ddsf] k|ltdlxgf ?=!!,%)).– sf b/n] ?=$^,))).– df ! k|=z ;f=;'=s/ s§L kl5 ?=$%,%$).–
k|f]T;fxg eQf vr{ n]v]sf]df pQm vr{nfO{ gu/kflnsf af]8{ tyf kl/ifb\n] lg0f{o u/]sf] b]lvb}g .
gu/kflnsfsf] sfo{sf/L lgsfo tyf af]8{ kl/ifb\n] lg0f{o gu/L k|f]T;fxg vr{ n]v]sf] ?=$%,%$).–
/sd c;'n km5\of}{6 x'g'kb{5 .
15. a9L e'QmfgL – b'wf}nL gu/kflnsfsf] ahf/b]lv nfnk'/–3f]8f ahf/, s'd|f tyf tfjfvf]nfdf Xo"d kfOk /fVg] / vf]S;f;Dd ;8s lj:tf/ ug]{ sfo{sf] ?=*,$@,@#^.– sf] k|fljlws d"NofÍg eO{
;Demf}tf cg';f/ pkef]Qmfsf] ?=!,$@,@#^.– c+z s§f u/L ?=&,)),))).– dfq o; lgdf{0f sfo{sf
pkef]Qmf ;ldltnfO{ e'QmfgL lbg'kg]{df gu/kflnsfn] @)&$.#.@* df ?=&,%!,^)).– e'QmfgL lbPsf]
kfOof] . k|fljlws d"NofÍg kZrft ;Demf}tf cg';f/ pkef]Qmfsf] of]ubfg s§f u/L e'QmfgL
lbg'kg]{eGbf ?=%!,^)).– a9L e'QmfgL lbPsf]n] pQm a9L /sd o; lgdf{0f sfo{sf pkef]Qmf
;ldltaf6 c;'n km5\of}{6 x'g'kg]{ b]lvG5 .
16. lk|mh gu/]sf] – gu/ If]q k"jf{wf/ ljsf; sfo{qmd ;~rfng sfo{ljlw cg';f/ g]kfn ;/sf/af6 pknAw x'g] /sd ;f]xL cfly{s aif{leq vr{ u/L ;Sg'kg]{ u/L vr{ zLif{s @^#@@ df @).&.@@
df ?=!,$%,%$,))).– sf] ah]6 afF8kmfF8 / vr{ ug]{ clVtof/L k7fPsf] 5 . clVtof/L k|fKt ePsf]
* dlxgf;Dd gu/kflnsfn] s'g} lqmofsnfk ;~rfng gu/L pQm /sd gu/kflnsfsf] ;l~rt
sf]ifdf /fv]sf] 5 . ldlt @).&.@@ sf] clVtof/Ldf g]kfn ;/sf/af6 pknAw /sd ;f]xL cfly{s
jif{leq vr{ u/L ;Sg'kg]{ pNn]v ePsf] / cy{ dGqfno, dxfn]vf lgoGq0f sfof{nosf] ah]6
sfof{Gjog zfvf / tfn's dGqfnoaf6 ;d]t o; ;DaGwdf lk|mh ug'{kg]{ eGg] Joxf]/fsf] kq
k7fPsf] gb]lvPsf]n] lk|mh ug'{kg]{ k|df0f k]z x'g'kg]{ cGoyf ;l~rt sf]if bflvnf x'g'kg]{ b]lvG5 .
17. ;dy{g – cy{ dGqfnosf] ldlt @).!@.* sf] kqaf6 ?=*),)),))).– sf] clVtof/L k7fPsf]df sfo{sf/L clws[tsf] af]8{sf] ldlt @)&$.!.!) sf] lg0f{on] k"FhLut -;+3Lo ;+/rgf k"jf{wf/ ljsf;_
tkm{ ^ j6f lqmofsnfkdf ah]6 afF8kmfF8 u/L $ lqmofsnfkdf ?=%),(*,&*).– vr{ u/]sf] 5 .
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 7
af]8{ a}7sn] u/]sf] ah]6 afF8kmfF8 tyf vr{ ePsf] /sdnfO{ gu/ ;ef÷gu/ kl/ifb\af6 cg'df]bg
tyf vr{ ;dy{g u/fPsf] b]lvb}g . pQm ah]6 afF8kmfF8 tyf vr{nfO{ :jfoQ zf;g P]g, @)%%
tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd cg'df]bg / ;dy{g ul/g'kb{5 .
18. a9L vr{ – ;+3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnosf] r=g+= ldlt @).%.!( df jftfj/0f d}qL :yfgLo zf;g sfo{qmdtkm{ k7fPsf] ?=&%,$),))).– sf] clVtof/L cg';f/ b'wf}nL
gu/kflnsfsf] cg'udg d"NofÍg zfvfaf6 ljleGg @# lqmofsnfkdf ah]6 afF8kmfF8 u/]sf]
sfo{qmdnfO{ ;+3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnoaf6 :jLs[t k|fKt ePsf] b]lvG5 . b'wf}nL
gu/kflnsfn] /sd ;DalGwt ah]6leq /xL vr{ u/]sf] b]lvP tfklg tkl;nsf $ lqmofsnfjdf
:jLs[t ah]6eGbf a9L vr{ u/]sf] kfOPsf]n] a9L vr{ u/]saf] ?=!,%(,($).– /sd clgoldt
ePsf]n] lgoldt ug'{kg]{ b]lvG5 .
19. lhG;L bflvnf – cfˆgf] sfof{nodf /x]sf] / vl/b u/L jf s'g} k|sf/n] x:tfGt/0f ePsf lhG;L dfn;fdfgx?sf] ljj/0f / d"No v'nfO{ lhG;L lstfadf & lbgleq cfDbfgL afFWg'kg]{ Aoxf]/f cfly{s
sfo{ljlw lgodfjnL, @)^$ sf] lgod $&-!_ df pNn]v 5 . sfof{non] ljkt Joj:yfkg tyf
hnjfo' :yfgLo cg's"n sfo{of]hgf k|ltj]bg tof/Lsf] g]kfn OGefo/f]d]G6 l/;r{ OG;l6Ro"6
k|f=ln=nfO{ ?=@,$(,&)).– e'QmfgL lbPsf]df pQm k|ltj]bg lhG;L bflvnf ePsf] 5}g . ;/sf/L
;DklQsf] ?kdf k|fKt ePsf] pQm k|ltj]bgsf] s] s:tf] cj:yf / kl/:yLlt l;h{gf eO{ bflvnf
gePsf] xf] sf/0f k|i6 v'nfO{ lhG;L bflvnf ePsf] k|df0f k]z x'g'kb{5 .
20. ;l~rt sf]if bflvnf – b'wf}nL gu/kflnsfnfO{ ;fdflhs ;'/Iff ;zt{ cg'bfg vr{ zLif{sdf k|fKt ?=#,)!,*),))).– dWo] ;f=;'= eQf vr{ ?=@,(*,(),))).– dfq u/]sf]df ;d]t cfly{s ljj/0fdf
k"/} vr{ b]vfPsf] 5 . ;fdflhs ;'/Iff ;zt{ cg'bfgdf k|fKt /sd ;fn tdfd kZrft\ afFsL
b]lvPsf] ?=@,(),))).– /sd lk|mh gu/]sf]n] cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, @)^$ sf] lgod ##
adf]lhd ;l~rt sf]if lkmtf{ x'g'kb{5 .
21. nut cBfjlws – ;fljs gu/kflnsfleq !$(* hgf gful/s ;fdflhs ;'/Iff eQf vfg] pNn]v ePsf]df dWofjlw /]s8{ cBfjlws ubf{ @!* gful/s yk eO{ @).&$ df !&!^ sfod ePsf]
gu/kflnsfn] k]z u/]sf] ljj/0fdf pNn]v 5 . pQm cBfjlws ljj/0f kl/If0f ubf{ ;fljseGbf
dWofjlw kZrft @!* ;+Vof yk b]vfP tfklg d[To' / a;fO{ ;/fO{ x'g]sf] ;+Vof cfly{s aif{df z"Go
b]vfPsf]n] dWofjlw /]s8{ b'?:t 5 eGg ;Sg] cj:Yff 5}g . gu/kflnsfn] gu/If]q leqsf]
;fdflhs ;'/Iff eQf vfg] gful/snfO{ ;]+r'/L sd{lzon a}+s b'wf}nL dfkm{t eQf ljt/0f b]vfPsf]
5 . cfly{s aif{df d[To' / a;fO{ ;/fO{ x'g] tyf gofF ylkg] ;+Vof olsg u/]/ dfq ;fdflhs ;'/Iff
vr{ n]lvg' kb{5 .
22. gu/kflnsf cg'bfg k"FhLut – ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !@# df ljn jLhssf] e'QmfgL / ;f]sf] pklgod -@_ df /lgª ljn jf cGo s'g} ljn jLhssf] e'QmfgL lngsf]
nflu cfk"lt{stf{, ;]jf k|bfos jf k/fdz{bftfn] vl/b ;Def}tf adf]lhd cfjZos sfuhft k]z
ug{'kg{]5 eGg] Joj:yf 5 . ;|]:tf k/LIf0f ubf{ b]lvPsf Joxf]/f lgDggfg';f/ 5g\ M
22.1. gu/kflnsfn] cfly{s ;fdflhs ef}lts k"jf{wf/ ljsf; cGtu{t 8f8f6f]n ;d"x ejg lgdf{0f pkef]Qmf ;ldltnfO{ l/OGkmf];{d]G6 gfkL lstfadf ^(& s]=hL= ePsf]df /lgË lanaf6 !)$%
s]=hL=sf] /sd e'QmfgL ePsf] b]lvof] . gfkL lstfadf ePsf] sfo{eGbf ljndf #$* s]hL
l/Gkmf];{d]G6sf] k|lt ?=&% n] ?=@^,!)).– a9L e'Qmfg ePsf] /sd ;DalGwt pkef]Qmf ;ldltaf6
c;'n ug{'kb{5 .
22.2. lk58f ju{ sfo{qmd ;~rfngsf] ?=!,@),^$*.– / h]i7 gful/s ;Ddfgtkm{ ?=@%,))).– sf] n]vf ;xfos -k|f=;=_ >L r'8fd0fL cfrf{osf] k]ZsL km5of}{6 u/]sf]df pQm sfo{ ;DkGg ePsf] k|df0f k]z
x'g cfPg . o;/L sfo{ ;DkGg k|df0f a]u/ k]ZsL km5of}{{6 u/L vr{ clen]v /fVg] u/]sf]df ljZj:t
x'g ;lsPg .
23. ckfË nlIft sfo{qmddf ?=!,)),))).– ah]6 Joj:yf ePsf]df tf]lsPeGbf cs{} sfo{qmd ;~rfng ePsf] b]lvof] o;/L lg0f{o a]u/ Ps sfo{qmdsf nflu ljlgof]hg ul/Psf] /sd cs}{ sfo{qmddf
vr{ ug{' lgod;Ddt\ b]lvPg .
23.1. ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !!@-!_ df vl/b ;Def}tfdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s bz nfv ?k}ofFeGbf a9L d"Nosf] lgdf{0f sfo{ ug{] lgdf{0f Joj;foLn] lgdf{0f ;DaGwL ljleGg
kIfsf] aLdf u/fpg' kb{5 eGg] pNn]v 5 . gu/kflnsfn] lvl/ofgL ;8s lgdf{0f sfo{sf] nut
Oli6d]6 ?=(!,%(,*(#.– sf] ?=**,(),&&^.– saf]n cÍdf ldlt @)&$.#.@% ;Dddf ;DkGg ug{]
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 8
u/L hfu]Zj/ sG:6«zg;+u ldlt @)&@.@.@% df ;Def}tf u/]sf] b]lvof] . pQm ;Def}tf ubf{ pko'{Qm
lgod adflhd jLdf u/]sf] b]lvPg .
24. s'd/fO{ l;dndf8L–lvl/ofgL syf{ ;8s lgdf{0f sfo{ ?,**,(),&&^.– df hfu]Zj/ sG6«zg;+u ldlt @)&$.#.@% ;Dddf ;DkGg ug{] u/L ;Def}tf ePsf]df tf]lsPsf] ;dodf sfo{;DkGg ePsf]
b]lvPg . ;fdu|L 9'jfgL ug{ jiff{bsf] sf/0fn] g;lsPsf], ljB't kf]n g;f/]sf h:tf ;fdfGo sf/0f
b]vfO{ ldlt @)&@.#.@^ b]lv @)&$.^.@@ ;Dd Dofb yksf nflu lgdf{0f Joj;foLn] dfu u/]sf]df
gu/kflnsfn] ;f]xL dfu adf]lhd Dofb yk u/]sf] 5 . ;fdfGo sf/0faf6 Dofb yk u/]sf] /
Ifltk"lt{ lnPsf] b]lvPg . o; jif{ klxnf] /lgª lanaf6 ?=@$,@*,%(^.– e'QmfgL u/]sf] b]lvG5 .
25. :yfgLo lgsfo ;|f]t kl/rfng tyf Joj:yfkg sfo{ljlw, @)^( sf] kl/R5]bsf] !$ df gu/kflnsfn] a9Ldf # k|ltzt;Dd slG6Gh]G;L /sd 5'6\ofO{ vr{ ug{ ;lsg] / o:tf] vr{sf]
lx;fa cg';"rL–!) adf]lhdsf] 9fFrfdf /fVg'kg{] eGg] Joj:yf 5 . gu/kflnsfn] ljleGg
cfof]hgfx?df # k|ltzteGbf a9L ?=!,)@,)$@.– vr{ u/]sf] / o:tf] vr{sf] lx;fa cg';"rL–!)
adf]lhdsf] 9fFrfdf /fv]sf] kfOPg . # k|ltzteGbf a9L vr{ n]v]sf] ?=!,)@,)$@.– clgoldt
b]lvG5 . o:tf] sfo{df lgoGq0f x'g'kb{5 .
26. cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, @)^$ sf] lgod #^ sf] pk–lgod # adf]lhd vr{ ubf{ vr{sf lan ekf{O ;lxt n]vf /fVg'kg{] 5 eGg] Joj:yf 5 . gu/kflnsfn] @)&$.!.@( df OG6/g]6 h8fgsf
nflu egL ?=!*,^$%.– j8{ ln+s sldlgs]zgnfO{ kmf]6f]skL lanaf6 e'QmfgL lbOPsf] clgoldt
b]lvG5 .
27. e|d0f vr{ lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !* df e|d0fdf vl6g] kbflwsf/L sd{rf/Ln] e|d0f ;dfKt ePkl5 lgodfg';f/ kfpg] b}lgs eQf tyf e|d0f vr{sf]sf] lan e/L e|d0f k|ltj]bg ;fy
cfjZos lan e/kfO ;DalGwt sfof{nodf k]z ug{'kg{] Joj:yf 5 . gu/kflnsfsf lgDgf;f/sf
JolQmx?n] ljleGg ;dodf u/L k|lqmof k"/f gu/L lgDgfg';f/ ?=@,@^,!%).– /sd e'QmfgL
lnPsf]df :ki6 sfo{ cfb]z gePsf] Pp6} sfo{df PseGbf a9L sd{rf/Ln] e|d0f ug{] u/]sf] e|d0f
k|ltj]bg e|d0f lan ;+nUg u/]sf] / sfo{sf/Ln ] cfˆgf] sfo{If]q aflx/ e|d0fdf hf Fbf ;dy{g lnPsf]
b]lvPg o;af6 cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnL k|efjsf/L 5 eGg ;lsPg . lgodfjnLdf ePsf k|lqmof
k"/f u/]/ dfq vr{ ul/g' kb{5 .
28. ;|f]t gS;fÍg – :yfgLo :jfot zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd k|To]s ufpFkflnsf, ufpF ljsf; ;ldltn] cfˆgf] If]qleqsf] z}lIfs, ef]uf}lns cj:yf, k|fs[lts ;|f]t
cGtu{t vfgL ,hËn tyf cGo ;|f]t, k"jf{wf/ cGtu{t ;8s, k'n, vfg]kfgL nufotsf] clen]v
tyf ;|f]t gS;fÍg jf ufpF ljsf; ;ldltsf] k|f]kmfOn cBfjlw u/]sf] kfOPg .
xTkt] ufpF ljsf; ;ldlt
29. of]hgf 5gf}6 / sfof{Gjog – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf 5gf}6 tyf sfof{Gjogdf ;dfj]zL, kf/bzL{tf /
ufpFkl/ifb\af6 kfl/t x'g'kg]{df of]hgf 5gf}6 tyf sfof{Gjogdf ufpFkl/ifb ubf{b]lv g}
hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ul/Psf] / ;DkGg of]hgfx?nfO{
pkef]Qmf ;ldltdf x:tfGt/0f ePsf] b]lvPg ;fy} cfly{s jif{sf] clGtddf sfd ug{] k|j[lt b]lvG5 .
30. nfut cg'dfg – ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfgsf] :k]l;lkms]zgsf] clwgdf /xL nfut cg'dfg tof/ ug{'kg{] Joj:yf 5 . sfof{non] nfut cg'dfg tof/ gu/L dfn;fdfg vl/b u/]sf] b]lvG5 .
o;} u/L ;Demf}tf a]u/ 3/ ef8f e'QmfgL u/]sf] dgfl;j b]lvPg .
31. sd{rf/L ;~ro sf]if – ;fljs :yfgLo lgsfo xfn :yfgLo txdf sfo{/t :yfoL sd{rf/Lsf] sd{rf/L ;~ro sf]ifsf] /sd a}+s bflvnf u/L slDtdf rf}dfl;s ?kdf kmfF6jf/L k7fpg] Joj:yf
ug]{, ;fy} tfn's lgsfoaf6 tnjL k|ltj]bg ;d]t kfl/t ug'{kg]{ Joj:yf ug'{kg]{ b]lvG5 .
c?0f7fs'/ ufpF ljsf; ;ldlt
32. of]hgf 5gf}6 / sfof{Gjog – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf 5gf}6 tyf sfof{Gjogdf ;dfj]zL, kf/bzL{tf /
ufpFkl/ifb\af6 kfl/t x'g'kg]{df ;f] adf]lhd ePsf] b]lvPg . ;fy} ufpFkl/ifb\ ubf{b]lv g}
hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ul/Psf] / ;DkGg of]hgfx?nfO{
pkef]Qmf ;ldltdf x:tfGt/0f ePsf] b]lvPg .
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 9
33. nfut cg'dfg – ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfgsf] :k]l;lkms];gsf] clwgdf /xL nfut cg'dfg tof/ ug{'kg{] Joj:yf 5 . sfof{non] nfut cg'dfg tof/ gu/L dfn;fdfg vl/b u/]sf] b]lvG5 .
o;} u/L ;Demf}tf a]u/ 3/ ef8f e'QmfgL u/]sf] lgoldt b]lvPg .
xiff{xL ufpF ljsf; ;ldlt
34. of]hgf 5gf}6 / sfof{Gjog – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf 5gf}6 tyf sfof{Gjog u/]sf] b]lvPg . ;fy} ufpFkl/ifb\
ubf{b]lv g} hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ul/Psf] / ;DkGg
of]hgfx?nfO{ pkef]Qmf ;ldltdf x:tfGt/0f ePsf] b]lvPg .
35. nfut cg'dfg – ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfgsf] :k]l;lkms];gsf] clwgdf /xL nfut cg'dfg tof/ ug{'kg{] Joj:yf 5 . sfof{non] nfut cg'dfg tof/ gu/L dfn;fdfg vl/b u/]sf] b]lvG5 .
36. k]ZsL afFsL ;DaGwdf – ljleGg !# hgf pkef]Qmf ;ldltsf kbflwsf/Lx?sf] gfddf /x]sf] hDdf a]?h" /sd ?=#,#),%)).– b'wf}nL gu/ sfo{kflnsfsf] a]?h" clen]vdf pNn]v ePsf] x'g'kg]{ .
lgkfg] ufpF ljsf; ;ldlt
37. of]hgf 5gf}6 / sfof{Gjog – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf 5gf}6 tyf sfof{Gjog ufpFkl/ifb\ ubf{b]lv g}
hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ul/Psf] / ;DkGg of]hgf pkef]Qmf
;ldltdf x:tfGt/0f ePsf] b]lvPg .
38. sfo{s|d 5gf}6 – ;"o{d"vL dlxnf art tyf C0f ;xsf/L ;+:yf, lgkfg]sf] gfddf uf=lj=;=sf] ah]6af6 ejg dd{tsf nflu /sd ljlgof]hg ePsf] t/ pQm ;+:yf gfkmfd"ns xf] xf]Og eGg]
olsg gePsf]n] ;f] ;+:yfsf] vftf gDa/ dfkm{t of]hgfsf] clGtd e'QmfgL uPsf] b]lvG5 . ca
pk|fGt ;DalGwt pkef]Qmf ;ldltsf] gfddf ;Demf}tf u/L vftf ;~rfng dfkm{t sfof{Gjog x'g'kg]{.
39. dfn;fdfg vl/b ;DaGwdf – sfof{nodf vr{ eP/ hfg] jf ghfg] b'j}sf] lhG;L clen]v /flv vl/b cfb]z bflvnf l/kf]6{ ;+nUg x'g' kg]{ . ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfgsf] ah]6 kl/lwsf]
clwgdf /xL nfut cg'dfg tof/ ug{'kg{] Joj:yf 5 . sfof{non] nfut cg'dfg tof/ gu/L
dfn;fdfg vl/b u/]sf] b]lvG5 .
40. k]ZsL afFsL ;DaGwdf – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ adf]lhd k]ZsLsf] lhDd]jf/L ;f/L ;f]xL lgodfjnL adf]lhd km5\of}{6 ug'{kb{5 . of] uf=lj=;=sf] ut ljut jif{sf] k]ZsL
?=@,$%,))).– ufpFkflnsfsf] k]ZsL n]h/ vftfdf nut afFWg'kg]{ b]lvG5 .
lhgfv' ufpF ljsf; ;ldlt
41. of]hgf 5gf}6 / sfof{Gjog – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf 5gf}6 tyf sfof{Gjog u/]sf] b]lvPg . ;fy} ufpFkl/ifb\
ubf{b]lv g} hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ul/Psf] / ;DkGg of]hgf
pkef]Qmf ;ldltdf x:tfGt/0f ePsf] b]lvPg .
l;yf}{nL ufpF ljsf; ;ldlt
42. of]hgf 5gf}6 / sfof{Gjog – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf 5gf}6 tyf sfof{Gjog u/]sf] b]lvPg . ;fy} ufpFkl/ifb\
ubf{b]lv g} hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ul/Psf] / ;DkGg of]hgf
pkef]Qmf ;ldltdf x:tfGt/0f ePsf] b]lvPg .
43. k]ZsL afFsL ;DaGwdf – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ adf]lhd k]ZsLsf] lhDd]jf/L ;f/L ;f]xL lgodfjnL adf]lhd km5\of}{6 ug'{kb{5 . of] uf=lj=;=sf] ut ljut jif{sf] k]ZsL
?=!,@&,$$).– ufpFkflnsfsf] k]ZsL n]h/ vftfdf nut afFWg'kg]{ b]lvG5 .
ss'/7fs'/ ufpF ljsf; ;ldlt
44. of]hgf 5gf}6 / sfof{Gjog – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf 5gf}6 tyf sfof{Gjog u/]sf] b]lvPg . ;fy} ufpFkl/ifb\
ubf{b]lv g} hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ul/Psf] / ;DkGg
of]hgfx?nfO{ pkef]Stf ;ldltdf x:tfGt/0f ePsf] b]lvPg .
45. cfGtl/s cfDbfgL bflvnf – cf=j= @).&$ sf] cfGtl/s cfo ?=%%,&*,$%!.– ePsf]df /fhZjsf] zLif{s v'nfO{ dfl;s ?kdf gu/kflnsfdf k|ltj]bg a'emfpg' kg]{ b]lvG5 .
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 10
46. k]ZsL afFsL ;DaGwdf – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ adf]lhd k]ZsLsf] lhDd]jf/L ;f/L ;f]xL lgodfjnL adf]lhd km5\of}{6 ug'{kb{5 . of] uf=lj=;=sf] ut ljut jif{sf] k]ZsL
?=*,*^,)$*.– ufpFkflnsfsf] k]ZsL n]h/ vftfdf nut afFWg'kg]{ b]lvG5 .
g]qsfnL ufpF ljsf; ;ldlt
47. of]hgf 5gf}6 / sfof{Gjog – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf 5gf}6 tyf sfof{Gjog u/]sf] b]lvPg . ;fy} ufpFkl/ifb\
ubf{b]lv g} hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ul/Psf] / ;DkGg
of]hgfx?nfO{ pkef]Qmf ;ldltdf x:tfGt/0f ePsf] b]lvPg .
48. nfut cg'dfg – ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfgsf] :k]l;lkms];gsf] clwgdf /xL nfut cg'dfg tof/ ug{'kg{] Joj:yf 5 . sfof{non] nfut cg'dfg tof/ gu/L dfn;fdfg vl/b u/]sf] b]lvG5 .
49. sfo{qmd 5gf}6 – uf=lj=;=sf] ah]6 s'g} klg gfkmfd"ns ;+:yfsf] sfo{qmdsf nflu jf To:tf] ;+:yf dfkm{t ug{] u/fpg] Joj:yf 5}g . t/ dlxnf ejgsf] dd{t ;Def/sf] nflu dlxnf ejg dd{t
;Def/ pkef]Qmf ;ldltn] >L g]qsfnL dlxnf art tyf C0f ;xsf/L ;+:yfsf] vftf gDa/ lbPsf]
/ ;f] gDa/af6 ;+:yf gfkmfd"ns xf] xf]Og olsg gePsf]n] ;f] ;+:yfsf] vftf gDa/ dfkm{t
of]hgfsf] clGtd e'QmfgL uPsf] b]lvG5 . o;/L gfkmfd"ns ;+:yfdf hDdf ePsf] /sd ;j}sf] nflu
pkof]u ePsf] xf] eGg ;lsPg . To;}n] ;~rfng lgb]{lzsfn] tf]s]adf]lhd pkef]Qmf ;ldltn] cfˆg}
vftf vf]Ng' kg{] b]lvG5 .
50. cfGtl/s cfDbfgL bflvnf – cf=j=@).&$ sf] dfnkf]t, l;kmfl/; / kl~hs/0f u/L kmfNu'0f d;fGt;Ddsf] hDdf cfDbfgL ?=!(,^&^.– ePsf]df tTsflng ;lrj >L s'nWjh jDhgn]
?=!%,^^@.– dfq bflvnf u/]sf]df kl5 ldlt @)&$.&.#) ut]sf lbg ?=$,)!%.– /fhZj vftf
g+=!%!!@ df bflvnf u/]sf] b]lvG5 . ;dodf /sd bflvnf ug'{kb{5 .
51. sfo{ ;DkGg gePsf] – ;~rflnt of]hgfx?dWo] ;dk'/s sf]if g]kfn :jfYosf] nflu vfg]kfgL -g]jf_ gfds ;+:yfnfO{ @).&$ sf] nflu uf]=ef}=g+=@* ldlt @)&$.#.@! adf]lhd ufpFkl/ifb\sf] lg0f{o /
g]afsf] ljlgof]lht /sd dfu kqsf] cfwf/df /sd g]jfsf] vftfdf ?=$,)),))).– -rf/ nfv
dfq_ k7fPsf]] b]lvG5 . ;f] sfo{s|dnfO{ ;DkGg u/L sfo{ ;DkGg k|ltj]bg tyf Joo clen]lvs/0f
ug{'kg{] b]lvG5 .
52. k]ZsL afFsL ;DaGwdf – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ adf]lhd k]ZsLsf] lhDd]jf/L ;f/L ;f]xL lgodfjnL adf]lhd km5\of}{6 ug'{kb{5 . of] uf=lj=;=sf] ut ljut jif{sf] k]ZsL
?=!,%@,$*%.– ufpFkflnsfsf] k]ZsL n]h/ vftfdf nut afFWg'kg]{ b]lvG5 .
cdn] ufpF ljsf; ;ldlt
53. of]hgf 5gf}6 / sfof{Gjog – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf 5gf}6 tyf sfof{Gjog u/]sf] b]lvPg . ;fy} ufpFkl/ifb\
ubf{b]lv g} hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ul/Psf] / ;DkGg
of]hgfx?nfO{ pkef]Qmf ;ldltdf x:tfGt/0f ePsf] b]lvPg .
54. nfut cg'dfg – ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfgsf] :k]l;lkms];gsf] clwgdf /xL nfut cg'dfg tof/ ug{'kg{] Joj:yf 5 . sfof{non] nfut cg'dfg tof/ gu/L dfn;fdfg vl/b u/]sf] b]lvG5 .
55. cfGtl/s cfDbfgL bflvnf – cf=j=@).&$ sf] dfnkf]t, l;kmfl/; / kl~hs/0f u/L @) >fjg ! b]lv @)&$ ciff9 d;fGt;DDdsf] dfnkf]t ?=!$,*%^.$& klGhs/0f / cGo l;kmfl/;sf]
?=!@,)^%.– u/L HfDdf ?=@^,^%).$& ufpFkflnsfsf] vftfdf HfDdf u/]sf] kfOG5, t/ ef}r/ bflvnf
ePsf] blvPg .
56. sfo{ ;DkGg gePsf ] – ;fljs cdn] uf=lj=;= n] nlIft ju{sf] nflu ljlgof]lht /sd ?=!%,#),))).– nlIft au{ sfo{qmd ;+rfng geO{ ;DkGg x'g g;s]sf] b]lvof] .
57. k]ZsL afFsL ;DaGwdf – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ adf]lhd k]ZsLsf] lhDd]jf/L ;f/L ;f]xL lgodfjnL adf]lhd km5\of}{6 ug'{kb{5 . of] uf=lj=;=sf] ut ljut jif{sf] k]ZsL
?=#!,))).– ufpFkflnsfsf] k]ZsL n]h/ vftfdf nut afFWg'kg]{ b]lvG5 .
a]?h" l:ylt
of] jif{ n]vfk/LIf0faf6 ?=! s/f]8 &) nfv &* xhf/ s'n a]?h" b]lvPsf] 5 . ;f]dWo] c;'n ug'kg]{
?=$ nfv !# xhf/ / नियनित गिनपुिे रू.! s/f]8 ^^ nfv ^% xhf/ /x]sf] 5 .
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 11
uf]n~hf]/ ufFpkflnsf
n]vfk/LIf0f k|ltj]bg
ut jif{sf] df}Hbft ?=@ nfv @! xhf/ ;d]t ?=!) s/f]8 ^) nfv @! xhf/ cfDbfgL ePsf]df ?=!)
s/f]8 $ nfv %# xhf/ vr{ eO{ ?=%% nfv ^* xhf/ df}Hbft /x]sf] 5 . ;f] sf/f]af/sf] n]vfk/LIf0faf6
b]lvPsf pNn]Vo Joxf]/f lgDgfg';f/ 5g M
1. ljQLo hjfkmb]lxtf kfngf – cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, @)^$ sf] lgod $% df clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] ;/sf/L /sd lgsf;f lbFbf jf vr{ ubf{ lgoldtf, ldtJooLtf, sfo{bIftf, k|efjsf/Ltf /
cf}lrTosf] b[li6sf]0fn] cfDbfgL, vr{, n]vf / To;sf] lhG;L, gub df}Hbft tyf cfly{s sf/f]af/ ;DaGwL
Joj:yf / lgod kof{Kt 5g\ / ltgLx?sf] kfngf ul/Psf] 5 eGg] s'/fdf ljZj:t x'g'kg]{ pNn]v 5 .
sfof{nosf] l:ylt d"NofÍg ubf{ cfof]hgfsf] sfd tf]lsPsf] ;dodf cf+lzs ?kdf ;DkGg u/]sf],
;Defljt hf]lvdx? klxrfg gu/]sf], ;]jf k|jfx k|lqmof k"0f{?kdf j[4 tyf ckfË d}qL / n}+lus
;dtfd"ns g/x]sf], ;]jfu|fxL;+u cGt/lqmof / ;fj{hlgs ;'g'jfO{ nufotsf sfo{ cf+lzs ?kdf dfq
u/]sf], :jLs[t jflif{s sfo{qmd cg';f/ tf]lsPsf] cjlwleq} cf+lzs sfo{qmd ;DkGg u/]sf], ;~rflnt
sfo{qmd tf]lsPsf] ;dod} cg'udg d"NofÍg u/L cf+lzs ?kdf dfq k|ltj]bg tof/ ug]{ u/]sf] 5 .
k|rlnt lgoddf ePsf ;a} Joj:yfsf] kfngf u/L ljQLo hjfkmb]lxtfnfO{ ;'b[9 agfpg sfof{nosf]
Wofg hfg h?/L b]lvG5 .
2. lhDd]jf/L – uf]nGhf]/ ufpFkflnsf cGtu{tsf ;fljssf uf=lj=;=x? e'jg]Zj/L, /tgr'/f / led]Zj/ qmdzM xfn j8f g+ #, % / & n] cfly{s jif{ @)&@. sf] lhDd]jf/L g;fl/Psf] hDdf ?=!,!@,!@%.–
cfDbfgL afFwL ;f]sf] k|df0f k]z ug{'kg]{ cGoyf pQm /sd c;'n u/L ;l~rt sf]if bflvnf x'g'kb{5.
3. b//]6eGbf a9L e'QmfgL – g]kfn ljB't k|flws/0f hgsk'/ If]qLo sfof{non] >L lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{no l;Gw'nLnfO{ pknAw u/fPsf] b//]6 cg';f/ )=)# Sq. Inch ACSR sG8S6/ ljhjn k|lt ls=dL=
?=@*,(().–, ( ld6/ :6Ln 6\o"jn/ kf]n k|ltyfg ?=@),^@%.– / !! ld6/ :6Ln 6\o"jn/ kf]n k|ltyfg
?=@$,$&%.– /x]sf] 5 . sfof{non] ljlthf]/ ljB't lj:tf/ pkef]Qmf ;ldltnfO{ )=)# Sq. Inch ACSR
sG8S6/ ljhjn jfkt % ls=dL=sf] nflu hDdf ?=!,^^,^&%.–, /tgr'/f ljB't lj:tf/ pkef]Qmf
;ldltnfO{ ( ld6/ :6Ln 6\o"jn/ kf]n !@ yfgsf nflu hDdf ?=@,^(,*$$.– / afz]Zj/ ljB't lj:tf/
pkef]Qmf ;ldltnfO{ !! ld6/sf] :6Ln 6\o"jn/ kf]n @$ yfgsf] nflu hDdf ?=^,&^,(!%.– ;d]t u/L
e'QmfgL lb+bf hDdf ?=!,##,%($.– a9L e'QmfgL u/]sf] 5 . b//]6eGbf a9L e'QmfgL ePsf] /sd c;'n
x'g'kb{5 .
4. ;fdflhs ;'/Iff – ;fdflhs ;'/Iff sfo{qmd sfof{Gjog sfo{ljlw, @)&@ sf] cg';"rL–* df ;fdflhs ;'/Iff j[lQkfpg] gful/sx?sf] nut cBfjlws u/L /fVg] Joj:yf 5 . sfof{nosf] k|yd / kfFrf} a9L
lgsf;fuPsf ;fljssf uflj;x? qmdz afz]Zj/ / led]Zj/ lgsf;f / e/kfO{sf] ljZn]if0f ubf{
b]lvPsf Joxf]/f b]xfocg';f/ 5g\ M
4.1. h]i7 gful/s cGotkm{ – a9L lgsf;f ePsf uflj; – cg';"rL–* df !)& hgf /x]sf]df sfof{non] k|yd, låtLo / t[tLo rf}dfl;sdf qmdzM !$( hgf, !$( hgf / !$% hgfsf] e/kfO{sf] cfwf/df vr{
n]v]sf] 5 . a9L vr{ n]v]sf] ;+Vof qmdzM $@ hgf, $@ hgf / #* hgfsf] k|To]s rf}dfl;sdf
?=*,))).– sf b/n] a9L x'g cfpg] /sd ?=(,&^,))).– k|df0f k]z ug'{kg]{ cGoyf c;'n x'g'kb{5 .
4.2. h]i7 gful/s cGotkm{ – kfFrf} a9L lgsf;f ePsf uflj; – cg';"rL–* df *& hgf /x]sf]df sfof{non] k|yd, låtLo / t[tLo rf}dfl;sdf qmdzM !!& hgf, !!& hgf / !!& hgfsf] e/kfO{sf] cfwf/df vr{
n]v]sf] 5 . a9L vr{ n]v]sf] ;+Vof qmdzM #) hgf, #) hgf / #) hgfsf] k|To]s rf}dfl;sdf
?=*,))).– sf b/n] a9L x'g cfpg] /sd ?=&,@),))).– k|df0f k]z ug'{kg]{ cGoyf c;'n x'g'kb{5 .
4.3. ;fljs afz]Zj/ uf=lj=;=n] klxnf], bf];|f] tyf t];|f] rf}dfl;sdf ;fdflhs ;'/Iff eQf ljt/0f u/L afFsL /x]sf] /sd qmdz ?=!,*),))).–, ?=@$,))).– / ?=#,%$,))).– u/L hDdf ?=%,%*,))).– ;l~rt
sf]if bflvnf ug'{kb{5 .
4.4. ;fljs led]Zj/ uflj;n] klxnf], bf];|f] tyf t];|f] rf}dfl;sdf ;fdflhs ;'/Iff eQf ljt/0f u/L afFsL /x]sf] /sd qmdzM ?=&!,@)).–, ?=(^,*)).– / ?=&*,*)).– u/L hDdf ?=@,$^,*)).– ;l~rt sf]if
bflvnf ug'{kb{5 .
a]?h" l:ylt
of] jif{ n]vfk/LIf0faf6 ?=@& nfv $& xhf/ s'n a]?h" b]lvPsf] 5 . ;f]dWo] c;'n ug'kg]{ ?=!* nfv
#) xhf/ / lgoldt ug'{kg]{ ?=( nfv !& xhf/ /x]sf] 5 .
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 12
£ofª\n]v ufpFkflnsf
n]vfk/LIf0f k|ltj]bg
ut jif{sf] df}Hbft ?=!& nfv %! xhf/ ;d]t ?=% s/f]8 ^( nfv %% xhf/ cfDbfgL ePsf]df
?=% s/f]8 * nfv ^( xhf/ vr{ eO{ ?=^) nfv *^ xhf/ df}Hbft /x]sf] 5 . ;f] sf/f]af/sf]
n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf pNn]Vo Joxf]/f lgDgfg';f/ 5g M
1. cfGtl/s cfo – s/, b:t'/, ;]jf, z'Ns, b)*, hl/jfgf, ef*f / cGoaf^ k|fKt cfonfO{ :yfgLo lgsfosf] cfGtl/s cfodf ;dfj]z u/L b]vfpg'kg]{ egL :yfgLo lgsfo cfly{s
k|zf;g lgodfjnL, 2056 n] pNn]v u/]sf] % . ufp+kflnsfn] o; cf=j= df ?=1,06,393.–
cfDbfgL u/]sf]df z"Go vr{ b]vfPsf] % . g]kfn ;/sf/af^ k|fKt cg'bfgsf] t'ngfdf
ufp+kflnsfsf] cfDbfgL cToGt Go"g b]lvPsf]n] /fh:jsf gof+ If]qsf] klxrfg ug]{ / ;|f]t
kl/rfng u/L ufp+kflnsfnfO{ cfTdlge{/ agfpg'k%{ .
2. lhG;L ;fdfgsf] ;+/If)f – cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, 2064 sf] lgod 46 df lhG;L ;fdfgsf] plrt ;+/If)f x'g'kg]{ Joj:yf % . ufp+kflnsfn] ;jf/L ;fwgdf ljlgof]lht
ah]^af^ df]^/;fO{sn / d]lzg/L cf}hf/df ljlgof]lht ah]^af^ Nofk^k, *]:s^k, ;f]nf/
tyf lk|G^/ vl/b u/]sf] b]vfPsf] % . vl/b u/]sf] pQm ;fdfgsf] lhG;L lg/LIf)f u/L
k|ltj]bg u/]sf] cj:yf % . t/ lhG;L ;fdfgsf] ;+/If)fsf] nflu ;xfos lhG;L vftf /fVg]
Joj:yf ldnfpg'kg]{ b]lvG% .
3. pkef]Qmf ;ldltaf6 sfo{ – pkef]Stf ;ldltaf6 sfd u/fpFbf :yflgo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !%% adf]lhd aflif{s :jLs[t sfo{qmd cg';f/ k|yd låtLo / t[tLo
rf}dfl;sdf sfo{ ug'{kg]{df ;f] gu/L cfly{s jif{sf] clGtddf sfd ug{] k|j[lt b]lvof] . o:tf]
k|j[ltdf lgoGq0f x'g'kb{5 .
4. ;|f]t gS;fÍg – :yfgLo :jfot zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd k|To]s ufpF lasf; ;ldltn] cfˆgf] If]qleqsf] z}lIfs, ef]uf}lns cj:yf, k|fs[lts ;|f]t cGtu{t vfgL, h+un
tyf cGo ;|f]t, k"jf{wf/ cGtu{t ;8s, k'n, vfg]kfgL nufotsf] clen]v tyf ;|f]t gS;fÍg jf
ufpF ljsf; ;ldltsf] k|f]kmfOn cBfjlws ug'{kg]{df ;f] adf]lhd u/]sf] kfOPg .
5. of]hgf x:tfGt/0f – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !%%-%_-h_ adf]lhd o; cf=a=df ;DkGg of]hgfx?nfO{ pkef]Stf ;ldltdf x:tfGt/0f ePsf] b]lvPg .
cdn] ufpF ljsf; ;ldlt
6. of]hgf 5gf}6 – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf ufpF kl/ifb\af6 5gf}6 u/]sf] b]lvPg . ufpF kl/ifb\ ubf{b]lv g}
hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ug]{ u/]sf] b]lvof] .
7. ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !! df dfn;fdfg v/Lb ubf{ dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg tof/ ug'{kg]{ Joa:yf 5 . ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfgsf] :k]l;lkms]zgsf] clwgdf /xL
nfut cg'dfg tof/ gu/L dfn;fdfg vl/b u/]sf] b]lvof] .
8. cfGtl/s cfDbfgL bflvnf – cf=j=@).&$ sf] hDdf cfDbfgL ?=@^,(@!.– ljleGg tLg zLif{saf6 ePsf] b]lvof] . ;f]sf] dfl;s kmfF6jf/L ufpFkflnsfnfO{ dfl;s ?kdf /fh:j zLif{s v'Ng] u/L
k7fpg' kg]{ b]lvG5 .
9. k]ZsL afFsL ;DaGwdf – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ adf]lhd k]ZsLsf] lhDd]jf/L ;f/L ;f]xL lgodfjnL adf]lhd km5\of}{6 ug'{kb{5 . of] uf=lj=;=sf] ut laut jif{sf] k]ZsL
?=#!,))).– ufpFkflnsfsf] k]ZsL n]h/ vftfdf nut afFWg' kg]{ b]lvG5 .
j:tLk'/ ufpF ljsf; ;ldlt
10. of]hgf 5gf}6 – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf ufpF kl/ifb\af6 5gf}6 u/]sf] b]lvPg . ufpF kl/ifb\ ubf{b]lv g}
hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ug]{ u/]sf] b]lvof] .
11. ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !! df dfn;fdfg v/Lb ubf{ dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg tof/ ug'{kg]{ Joa:yf 5 . ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfgsf] :k]l;lkms];gsf] clwgdf /xL
nfut cg'dfg tof/ gu/L dfn;fdfg vl/b u/]sf] b]lvof] .
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 13
12. lan ekf{O{ ;DaGwdf – g]kfn :jf:Yosf] nflu kfgL cGtu{t uf=lj=;= :t/Lo vfg]kfgL ;/;kmfO{ tyf :jR5tf ;dGjo ;ldltsf] gfddf /sd hDdf ePsf] 5 . pQm hDdf ePsf] ?=@,%),))).–
sf] lan ekf{O{ ufpF sfo{kflnsfsf] sfof{nodf k]z ug'{kg]{ b]lvG5 .
13. cfGtl/s cfDbfgL bflvnf – cf=j=@).&$ sf] hDdf cfDbfgL ?=!#,*#@.– ljleGg tLg zLif{saf6 ePsf] b]lvof] . ;f]sf] dfl;s kmfF6jf/L ufpFkflnsfnfO{ dfl;s ?kdf /fh:j zLif{s v'Ng] u/L
k7fpg' kg]{ b]lvG5 .
14. k]ZsL afFsL ;DaGwdf – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ adf]lhd k]ZsLsf] lhDd]jf/L ;f/L ;f]xL lgodfjnL adf]lhd km5\of}{6 ug'{kb{5 . of] uf=lj=;=sf] ut laut jif{sf] k]ZsL
?=!&,@^,)^&.– ufpFkflnsfsf] k]ZsL n]h/ vftfdf nut afFWg'kg]{ b]lvG5 .
Tffdfhf]/ ufpF ljsf; ;ldlt
15. of]hgf 5gf}6 – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf ufpF kl/ifb\af6 5gf}6 u/]sf] b]lvPg . ufpF kl/ifb\ ubf{b]lv g}
hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ug]{ u/]sf] b]lvof] .
16. clu|d cfos/ – cfos/ P]g, @)%* sf] bkmf *( df clu|d s/ s§L ug'{kg]{ Joj:yf 5 . sfof{non] g'R5] k|wfg 6«]8;{nfO{ df]6/;fO{sn vl/b afkt d"=c=s/ afx]s ?=@,!(,#*).– e'QmfgL
u/]sf]df clu|d s/ ?=#,@().– s§L u/]sf] gb]lvPsf]n] s§L u/L bflvnf x'g'kb{5 .
17. clu|d cfos/ – cfos/ P]g, @)%* sf] bkmf *( df clu|d s/ s§L ug'{kg]{ Joj:yf 5 . sfof{non] cg' O{n]lS6«S; tyf ;f]nf/ k;naf6 cfw'lgs r'nf] vl/b afkt d"=c=s/ afx]s
?=!,#(,!)).– e'QmfgL u/]sf]df clu|d s/ ?=@,)*^.– s§L u/]sf] gb]lvPsf]n] s§L u/L bflvnf
x'g'kb{5 .
18. sd{rf/L ;~ro sf]if dfl;s ?kdf s§L u/L ;~rosf]if bflvnf ug'{kg]{df @)&$.)#.@^ df dfq Psd'i6 hDdf u/]sf] b]lvPsf] 5 . ;~rosf]if dfl;s ?kdf lgoldt bflvnf ug'{kg]{ b]lvG5 .
19. lan ekf{O{ ;DaGwdf – g]kfn :jf:Yosf] nflu kfgL cGtu{t uf=lj=;= :t/Lo vfg]kfgL ;/;kmfO{ tyf :jR5tf ;dGjo ;ldltsf] gfddf /sd hDdf ePsf] 5 . pQm hDdf ePsf] /sd
?=$,%),))).– sf] lan ekf{O{ ufpF sfo{kflnsfsf] sfof{nodf k]z ug'{kg]{ b]lvG5 .
20. nfut cg'dfg – ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !! df dfn;fdfg v/Lb ubf{ dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg tof/ ug'{kg]{ Joa:yf 5 . ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfgsf]
:k]l;lkms];gsf] clwgdf /xL nfut cg'dfg tof/ gu/L dfn;fdfg vl/b u/]sf] b]lvof] .
21. cfGtl/s cfDbfgL bflvnf – cf=j=@).&$ sf] hDdf cfDbfgL ?=$@,%#).– ljleGg tLg zLif{saf6 ePsf] b]lvof] . ;f]sf] dfl;s kmfF6jf/L ufpFkflnsfnfO{ dfl;s ?kdf /fh:j zLif{s v'Ng]
u/L k7fpg' kg]{ b]lvG5 .
g]qsfnL ufpF ljsf; ;ldlt
22. of]hgf 5gf}6 – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf kl/ifb\af6 5gf}6 u/]sf] b]lvPg . ufpF kl/ifb\ ubf{b]lv g}
hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ug]{ u/]sf] b]lvof] .
23. ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !! df dfn;fdfg v/Lb ubf{ dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg tof/ ug'{kg]{ Joa:yf 5 . ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfgsf] :k]l;lkms]zgsf] clwgdf /xL
nfut cg'dfg tof/ gu/L dfn;fdfg vl/b u/]sf] b]lvof] .
24. lan ekf{O{ ;DaGwdf – g]kfn :jf:Yosf] nflu kfgL cGtu{t uf=lj=;= :t/Lo vfg]kfgL ;/;kmfO{ tyf :jR5tf ;dGjo ;ldltsf] gfddf /sd hDdf ePsf] 5 . pQm hDdf ePsf] /sd
?=$,)),))).– sf] aLn ekf{O{ ufpF sfo{kflnsfsf] sfof{nodf k]z ug'{kg]{ b]lvG5 .
25. cfGtl/s cfDbfgL bflvnf – cf=j=@).&$ sf] hDdf cfDbfgL ?=!(,)@*.– ljleGg tLg zLif{saf6 ePsf] b]lvof] . ;f]sf] dfl;s kmfF6jf/L ufpFkflnsfnfO{ dfl;s ?kdf /fh:j zLif{s v'Ng]
u/L k7fpg' kg]{ b]lvG5 .
26. k]ZsL afFsL ;DaGwdf – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ adf]lhd k]ZsLsf] lhDd]jf/L ;f/L ;f]xL lgodfjnL adf]lhd km5\of}{6 ug'{kb{5 . of] uf=lj=;=sf] ut laut jif{sf]
k]ZsL ?=!,%@,$*%.– ufpFkflnsfsf] k]ZsL n]h/ vftfdf nut afFwL km5\of}{6 ug'{kg]{ b]lvG5 .
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 14
zfGt]Zj/L ufpF ljsf; ;ldlt
27. clu|d cfos/ – cfos/ P]g, @)%* sf] bkmf *( df clu|d s/ s§L ug'{kg]{ Joj:yf 5 . sfof{non] /fdhfgsL c6f] alb{af; dxf]Q/LnfO{ df]6/;fO{sn vl/b afkt d"=c=s/ afx]s
?=@,)),))).– e'QmfgL u/]sf]df clu|d s/ ?=#,))).– s§L u/]sf] gb]lvPsf]n] s§L u/L bflvnf
x'g'kb{5 .
28. clu|d cfos/ – cfos/ P]g, @)%* adf]lhd 3/ef8f e'QmfgLdf !) k|ltztsf b/n] s/ s§L ug'{kg]{ Joj:yf 5 . sfof{non] 3/ef8f ?=!@,))).– e'QmfgL u/]sf]df axfn s/ afkt ?=!,@)).–
s§L u/]sf] gb]lvPsf]n] s§L u/L bflvnf x'g'kb{5 . ;fdflhs ;'/Iff s/ ?=$)%.– a}+s bflvnf x'g
afFsL b]lvPsf]n] bflvnf ef}r/ k]z x'g'kb{5 .
29. of]hgf 5gf}6 / sfof{Gjog – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf 5gf}6 tyf sfof{Gjogdf ;dfj]zL, kf/bzL{tf / ufpF
kl/ifb\af6 kfl/t x'g'kg]{df ;f] adf]lhd of]hgf 5gf}6 u/]sf] b]lvPg . ufpF kl/ifb\ ubf{b]lv g}
hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ug]{ u/]sf] b]lvof] .
30. lan ekf{O{ ;DaGwdf – g]kfn :jf:Yosf] nflu kfgL cGtu{t uf=lj=;= :t/Lo vfg]kfgL ;/;kmfO{ tyf :jR5tf ;dGjo ;ldltsf] gfddf /sd hDdf ePsf] 5 . pQm hDdf ePsf] ?=$,)),))).–
sf] lan ekf{O{ ufpF sfo{kflnsfsf] sfof{nodf k]z ug'{kg]{ b]lvG5 .
31. ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !! df dfn;fdfg v/Lb ubf{ dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg tof/ ug'{kg]{ Joa:yf 5 . ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfgsf] :k]l;lkms];gsf] clwgdf /xL
nfut cg'dfg tof/ gu/L dfn;fdfg vl/b u/]sf] b]lvof] .
32. cfGtl/s cfDbfgL bflvnf – cf=j=@).&$ sf] hDdf cfDbfgL ?=!&,(!$.– ljleGg tLg zLif{saf6 ePsf] b]lvof] . ;f]sf] dfl;s kmfF6jf/L ufpFkflnsfnfO{ dfl;s ?kdf /fh:j zLif{s v'Ng]
u/L k7fpg' kg]{ b]lvG5 .
33. k]ZsL afFsL ;DaGwdf – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ adf]lhd k]ZsLsf] lhDd]jf/L ;f/L ;f]xL lgodfjnL adf]lhd km5\of}{6 ug'{kb{5 . of] uf=lj=;=sf] ut laut jif{sf]
k]ZsL ?=#&,@$).– ufpFkflnsfsf] k]ZsL n]h/ vftfdf nut afFwL km5\of}{6 ug'{kg]{ b]lvG5 .
a]?h" l:ylt
of] jif{ n]vfk/LIf0faf6 ?=!% nfv ( xhf/ s'n a]?h" b]lvPsf] 5 . ;f]dWo] c;'n ug'{kg]{ ?=( xhf/
/ lgoldt ug'{kg]{ ?=!% nfv /x]sf] 5 .
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 15
tLgkf6g ufpFkflnsf
n]vfk/LIf0f k|ltj]bg
ut jif{sf] df}Hbft ?=*! xhf/ ;d]t ?=!! s/f]8 $ nfv $) xhf/ cfDbfgL ePsf]df ?=!) s/f]8
$) nfv %$ xhf/ vr{ eO{ ?=^# nfv *^ xhf/ df}Hbft /x]sf] 5 . ;f] sf/f]af/sf] n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf
pNn]Vo Joxf]/f lgDgfg';f/ 5g M
1. ljQLo hjfkmb]lxtf kfngf – cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, @)^$ sf] lgod $% df clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] ;/sf/L /sd lgsf;f lbFbf jf vr{ ubf{ lgoldttf, ldtJooLtf, sfo{bIftf, k|efjsf/Ltf /
cf}lrTosf] b[li6sf]0fn] cfDbfgL, vr{, n]vf / To;sf] lhG;L, gub df}Hbft tyf cfly{s sf/f]af/
;DaGwL Joj:yf / lgod kof{Kt 5g\ / ltgLx?sf] kfngf ul/Psf] 5 eGg] s'/fdf ljZj:t x'g'kg]{
pNn]v 5 . sfof{nosf] l:ylt d"NofÍg ubf{ cfof]hgfsf] sfd tf]lsPsf] ;dodf cf+lzs ?kdf ;DkGg
u/]sf, ;Defljt hf]lvdx? klxrfg gu/]sf], ;]jf k|jfx k|lqmof k"0f{?kdf j[4 tyf ckfË d}qL / n}+lus
;dtfd"ns x'g g;s]]sf], ;]jfu|fxL;+u cGt/lqmof / ;fj{hlgs ;'g'jfO{ cf+lzs ?kdf dfq u/]sf],
:jLs[t jflif{s sfo{qmd cf+lzs sfo{qmd ;DkGg u/]sf], ;~rflnt sfo{qmd tf]lsPsf] ;dod} cg'udg
d"NofÍg u/L cf+lzs ?kdf dfq k|ltj]bg tof/ ug]{ u/]sf] b]lvof] . k|rlnt lgoddf ePsf ;a}
Joj:yfsf] kfngf u/L ljQLo hjfkmb]lxtfnfO{ ;'b[9 agfpg sfof{nosf] Wofg hfg h?/L b]lvG5 .
2. ;fdflhs ;'/Iff – ;fdflhs ;'/Iff sfo{qmd sfof{Gjog sfo{ljlw, @)&@ sf] cg';"rL–* df ;fdflhs ;'/Iff j[lQ kfpg] gful/sx?sf] nut cBfjlws u/L /fVg] Joj:yf 5 . sfof{nosf] k|yd / kfFrf} a9L
lgsf;f uPsf ;fljssf uflj;x? qmdz h/fof]6f/ / afnfhf]/df lgsf;f / ljt/0f e/kfO{sf]
ljZn]if0f ubf{ b]lvPsf Joxf]/f b]xfocg';f/ 5g\ M
2.1. h]i7 gful/s tkm{ – a9L lgsf;f ePsf] uf=lj=;= h/fof]6f/– cg';"rL–* df @@) hgf /x]sf]df sfof{non] k|yd, låtLo / t[tLo rf}dfl;sdf qmdzM @(% hgf, @&* hgf / @%* hgfsf] ljt/0f
e/kfO{sf] cfwf/df vr{ n]v]sf] 5 . a9L vr{ n]v]sf] ;+Vof qmdz &% hgf, %* hgf / $* hgfsf]
?=*,))).– sf b/n] a9L x'g cfpg] /sd ?=!$,$*,))).– sf] k|df0f k]z ug'{kg]{ cGoyf c;'n
x'g'kb{5 .
2.2. /sd bflvnf – k]ZsL km5\of}{6 ubf{ k|yd, låQLo / t[tLo rf}dfl;sdf bflvnf ePsf] /sd qmdzM ?=*,))).– ?=!,@$,))).– / ?=!$,$)).– ;d]t u/L ?=!,$^,$)).– ;l~rt sf]if bflvnf x'g'kb{5 .
2.3. h]i7 gful/s tkm{ – kfFrf} a9L lgsf;f ePsf] uf=lj=;= afnfhf]/ – cg';"rL–* df !%* hgf /x]sf]df sfof{non] k|yd, låtLo / t[tLo rf}dfl;sdf qmdzM !(@ hgf, !*@ hgf / !&^ hgfsf] ljt/0f
e/kfO{sf] cfwf/df vr{ n]v]sf] 5 . a9L vr{ n]v]sf] ;+Vof qmdz #$ hgf, @$ hgf / !* hgfsf]
?=*,))).– sf b/n] a9L x'g cfpg] /sd ?=^,)*,))).– k|df0f k]z ug'{kg]{ cGoyf c;'n x'g'kb{5 .
3. ;|f]t gS;fÍg – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%%, tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd k|To]s ufpF lasf; ;ldlt/ufFpkflnsfn] cfˆgf] If]qleqsf] z}lIfs, ef}uf]lns cj:yf, k|fs[lts ;|f]t cGtu{t vfgL, h+un tyf cGo ;|f]t, k"jf{wf/ cgt{ut ;8s, k'n, vfg]kfgL nufotsf] clen]v tyf ;|f]t gS;fÍg
jf ufpF ljsf; ;ldltsf] k|f]kmfO{n tof/ ug'{kg]{df ;f] tof/ u/]sf] kfOPg .
4. cfGtl/s n]vfk/LIf0f a]?h' – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g ;DaGwL lgodfjnL, @)^$ sf] lgod @)@-!_ df cfGtl/s n]vfk/LIf0faf6 cf}+NofOPsf] a]?h" clGtd n]vfk/LIf0f x'g' cufj} km5\of}{6 ug'{kg]{
pNn]v 5 . cfGtl/s n]vfk/LIf0faf6 cf}NofPsf] lgDgfg';f/sf] a]?h" clGtd n]vfk/LIf0fsf] ;do;Dd
km5\of}{6 u/]sf] gb]lv+bf cfjZos sf/afxL u/L km5\of}{6 ug'{kb{5 .
4.1. ldlt @)&$.#.@& df sDKo'6/ tflnd k|lZfIfsnfO{ eQf afktsf] e'QmfgL ubf{ s§f gePsf] s/ /sd ?=@,@%).– c;'n ug'{kg]{ .
4.2. ldlt @)&$.#.@& df uf8L ef8f afkt dNnj clwsf/LnfO{ e'QmfgL ePsf] /sddf s/ s/ s§L ug'{kg]{ ?=!,!%).– c;'n ug'{kg]{ .
4.3. ldlt @)&$.#.@( df n]vfk/LIf0f kl/>ldsdf afkt e'QmfgL ePsf] ?=&,))).– df s/ s§L gePsf] ?=!,)%).– c;'n ug'{kg]{ .
a]?h" l:ylt
of] jif{ n]vfk/LIf0faf6 ?=@@ nfv ^ xhf/ s'n a]?h" b]lvPsf] 5 . ;f]dWo] c;'n ug'kg]{ ?=@) nfv
^) xhf/ / lgoldt ug'{kg]{ ?=! nfv $^ xhf/ /x]sf] 5 .
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 16
lkmSsn ufFpkflnsf
n]vfk/LIf0f k|ltj]bg
ut jif{sf] df}Hbft ?=^^ nfv (* xhf/ ;d]t ?=& s/f]8 &) nfv (@ xhf/ cfDbfgL ePsf]df
?=& s/f]8 !$ nfv ^# xhf/ vr{ eO{ ?=%^ nfv @( xhf/ df}Hbft /x]sf] 5 . ;f] sf/f]af/sf]
n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf pNn]Vo Joxf]/f lgDgfg';f/ 5g M
1. ljQLo hjfkmb]lxtf kfngf – cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, @)^$ sf] lgod $% df clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] ;/sf/L /sd lgsf;f lbFbf jf vr{ ubf{ lgoldtf, ldtJooLtf, sfo{bIftf, k|efjsf/Ltf
/ cf}lrTosf] b[li6sf]0fn] cfDbfgL, vr{, n]vf / To;sf] lhG;L, gub df}Hbft tyf cfly{s sf/f]af/
;DaGwL Joj:yf / lgod kof{Kt 5g\ / ltgLx?sf] kfngf ul/Psf] 5 eGg] s'/fdf ljZj:t x'g'kg]{
pNn]v 5 . ;f] ;DaGwdf sfof{nosf] ;+:yfut zf;g Joj:yf / ljQLo hjfkmb]lxtf tyf
pQ/bfloTj kfngfsf] l:ylt d"NofÍg ubf{ cfk"m axfn /x]sf] sfof{no cGtu{t ;~rflnt
cfof]hgfsf] sfd tf]lsPsf] ;dodf cf+lzs ?kdf ;DkGg u/]sf], sfof{non] p2]Zo k|flKtdf cfOkg]{
;Defljt hf]lvdx? klxrfg gu/]sf], ;fj{hlgs vl/b P]g, lgodfjnLsf] cf+lzs kfngf u/]sf, ;]jf
k|jfx k|lqmof k"0f{?kdf j[4 tyf ckfË d}qL / n}+lus ;dtfd"ns g/x]sf], ;]jf k|jfx k|efjsf/L
agfpg ;]jfu|fxL;+u cGt/lqmof, ;fj{hlgs ;'g'jfO{ nufotsf sfo{ cf+lzs ?kdf dfq u/]sf],
:jLs[t jflif{s sfo{qmd cg';f/ tf]lsPsf] cjlwleq} cf+lzs sfo{qmd ;DkGg u/]sf], ;~rflnt
sfo{qmd tf]lsPsf] ;dod} cg'udg d"NofÍg u/L cf+lzs ?kdf dfq k|ltj]bg tof/ ug]{ u/]sf] 5 .
k|rlnt lgoddf ePsf ;a} Joj:yfsf] kfngf u/L ljQLo hjfkmb]lxtfnfO{ ;'b[9 agfpg sfof{nosf]
Wofg hfg h?/L b]lvG5 .
2. ;fdflhs ;'/Iff – ;fdflhs ;'/Iff sfo{qmd sfof{Gjog sfo{ljlw, @)&@ sf] cg';"rL–* df ;fdflhs ;'/Iff j[lQ kfpg] gful/sx?sf] nut cBfjlws u/L /fVg] Joj:yf 5 . sfof{nosf] k|yd
/ kfFrf} a9L lgsf;f uPsf ;fljs uf=lj=;=x? qmdzM vf]nfufpF / /TgfjtLsf] lgsf;f / vr{{sf]
ljZn]if0f ubf{ b]lvPsf Joxf]/f b]xfocg';f/ 5g\ M
2.1. a9L lgsf;f ePsf] uf=lj=;= vf]nfufpF – cg';"rL–* df &( hgfsf] nut cBfjlws /x]sf]df sfof{non] k|yd, låtLo / t[tLo rf}dfl;sdf qmdzM !!) hgf, !)* hgf / !)) hgfsf] e/kfO{sf]
cfwf/df vr{ n]v]sf] 5 . a9L vr{ n]v]sf] ;+Vof qmdzM #! hgf, @( hgf / @! hgfsf] ?=*,))).–
sf b/n] a9L x'g cfpg] /sd ?=^,$*,))).– sf] vr{ n]Vg] cfwf/ k|df0f k]z ug'{kg]{ cGoyf c;'n
x'g'kb{5 .
2.2. kfFrf} a9L lgsf;f ePsf] uf=lj=; /TgfjtL – cg';"rL–* df ^) hgf hgfsf] nut cBfjlws /x]sf]df sfof{non] k|yd, låtLo / t[tLo rf}dfl;sdf qmdzM &( hgf, &@ hgf / &) hgfsf]
e/kfO{sf] cfwf/df vr{ n]v]sf] 5 . a9L vr{ n]v]sf] ;+Vof qmdzM !( hgf, !@ hgf / !) hgfsf]
k|To]s rf}dfl;sdf ?=*,))).– sf b/n] a9L x'g cfpg] /sd ?=#,@*,))).– vr{ n]Vg] cfwf/
k|df0f k]z ug'{kg]{ cGoyf c;'n x'g'kb{5 .
2.3. ;+lrt sf]if – ;fljs vf]nfufpF uf=lj=;=n] klxnf], bf];|f] tyf t];|f] rf}dfl;sdf ;fdflhs ;'/Iff eQf ljt/0f u/L afFsL /x]sf] /sd qmdzM ?=*$,))).–, ?=!^,))).– / ?=!,^*,*)).– u/L hDdf
?=@,^*,*)).– ;l~rt sf]if bflvnf ug'{kb{5 .
3. ;l~rt sf]if bflvnf – ;fljs /TgfjtL uf=lj=;=n] klxnf], bf];|f] tyf t];|f] rf}dfl;sdf ;fdflhs ;'/Iff eQf ljt/0f u/L afFsL /x]sf] /sd qmdzM ?=#),))).–, ?=!,)@,$)).– / ?=!,#^,*)).– u/L
hDdf ?=@,^(,@)).– ;l~rt sf]if bflvnf ug'{kb{5 .
4. ;|f]t gS;fÍg – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%%, tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd k|To]s ufpF ljsf; ;ldlt÷ufpFkflnsfn] cfˆgf] If]qleqsf] z}lIfs, ef}uf]lns ca:yf, k|fs[lts ;|f]t cGtu{t
vfgL, h+un tyf cGo ;|f]t, k"jf{wf/ cGtu{t ;8s, k'n, vfg]kfgL nufotsf] clen]v tyf ;|f]t
gS;fÍg jf ufpF ljsf; ;ldltsf] k|f]kmfO{n tof/ ug'{kg]{df ;f] tof/ u/]sf] kfOPg .
5. lx;fj ldnfg – ;fljs ufpFkflnsfsf lgDg j8fdf ?=$,!$,(^#.– a}s df}Hbft ePsf]df cfly{s jif{sf] cGtdf klg j8fdf g} /x]sf] b]lvPsfn] ufpFkflnsf;Fu lx;fa ldnfg ul/g'kb{5 .
a]?h" l:ylt
of] jif{ n]vfk/LIf0faf6 ?=!% nfv !$ xhf/ s'n a]?h" b]lvPsf] 5 . ;f]dWo] c;'n ug'{kg]{ ?=(
nfv &^ xhf/ / clgoldt ?=% nfv #& xhf/ /x]sf] 5 .
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 17
dl/0f ufpFkflnsf
n]vfk/LIf0f k|ltj]bg
ut jif{sf] df}Hbft ?=! s/f]8 %) nfv ( xhf/ ;d]t ?=& s/f]8 !@ nfv &) xhf/ cfDbfgL
ePsf]df ?=^ s/f]8 %& nfv ^@ xhf/ vr{ eO{ ?=%% nfv * xhf/ df}Hbft /x]sf] 5 . ;f] sf/f]af/sf]
n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf pNn]Vo Joxf]/f lgDgfg';f/ 5g M
1. cfGtl/s cfo – s/, b:t'/, ;]jf, z'Ns, b)*, hl/jfgf, ef*f / cGoaf^ k|fKt cfonfO{ :yfgLo lgsfosf] cfGtl/s cfodf ;dfj]z u/L b]vfpg'kg]{ egL :yfgLo lgsfo cfly{s
k|zf;g lgodfjnL, 2056 n] pNn]v u/]sf] % . ufp+kflnsfn] o; cf=j= df cfGtl/s
cfDbfgL ?=7,83,904.– cfDbfgL k|fKt u/]sf]df ?=4,65,575.– vr{ b]vfPsf] % . g]kfn
;/sf/af^ k|fKt cg'bfgsf] t'ngfdf ufp+kflnsfsf] cfDbfgL cToGt Go"g b]lvPsf]n] /fh:jsf
gof+ If]qsf] klxrfg ug]{ / >f]t kl/rfng u/L ufp+kflnsfnfO{ cfTdlge{/ agfpg'k%{ .
2. lhG;L ;fdfgsf] ;+/If)f – cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, 2064 sf] lgod 46 df lhG;L ;fdfgsf] plrt ;+/If)f x'g'kg]{ Joj:yf % . ufp+kflnsfn] ;jf/L ;fwgdf ljlgof]lht
ah]^af^ ?=4,75,800.– sf] 2 yfg df]^/;fO{sn / d]lzg/L cf}hf/df ljlgof]lht ah]^af^
Nofk^k, *]:s^k, tyf lk|G^/ vl/b u/]sf] b]vfPsf] % . vl/b u/]sf] pQm ;fdfgsf] lhG;L
lg/LIf)f u/L k|ltj]bg lng] Joj:yf u/]sf] %}g . lhG;L ;fdfgsf] ;+/If)fsf] nflu lhG;L
lg/LIf)f k|ltj]bg lnO{ JolQmut k|of]udf cfpg] ;fdfgsf] ;xfos lhG;L vftf /fVg] Joj:yf
ldnfpg'kg]{ b]lvG% .
3. e'QmfgL ePsf] %fk – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL 2064 sf] lgod 25-6_ cg';f/ e'QmFgL ePsf] ;a} /l;b, ljn e/kfO{df l;nl;n]jf/ gDa/ /fvL cfly{s k|zf;g
k|d'vn] e'QmfgL ePsf] hgfpg] %fk nufO{ b:tvt ug'{kg]{df u/]sf] %}g . vl/b sfo{sf]
e'QmfgL k'j{ e'QmfgL ePsf] hgfpg] %fk nufpg'kb{% .
4. jflif{s vl/b of]hgf – ;fj{hlgs v/Lb lgodfjnL, @)^$ sf] lgod * df cfufdL cfly{s jif{sf] cg'dflgt jflif{s sfo{qmd tyf ah]6 tof/ ubf{ cfly{s jif{df ul/g] vl/b sfo{sf] vl/b
of]hgf tof/ ug'{kg]{ pNn]v 5 . sfof{non] pk/f]Qm cg';f/sf] vl/b of]hgf tof/ u/]sf] b]lvPg .
sfo{nono] vl/b lgodfjnLsf] kfngf ug'{kb{5 .
5. pkef]Stf ;ldltsf] sfo{ – pkef]Qmf ;ldltaf6 sfd u/fpFbf :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !%% adf]lhd aflif{s :jLs[t ljsf; sfo{qmd cg';f/ k|yd, låtLo /
t[tLo rf}dfl;ssf] sfo{ ug'{k]{df ;f] gu/L cfly{s jif{sf] clGtddf sfd ug{] k|j[lt b]lvof] . o:tf]
k|j[lQdf lgoGq0f x'g'kb{5 .
6. of]hgf x:tfGt/)f – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, 2064 sf] lgod !%%-5_-h_ adf]lhd pkef]Qmf ;ldltn] lhDdf lnPsf] lgdf{)f sfo{ ;DkGg ePsf] ;f]sf] /]vb]v, dd{t
;Def/ ug]{ lhDd]jf/L ;d]t pkef]Qmf ;ldltsf] /xg] u/L cfof]hgf x:tfGt/)f ug'{kg]{ Joj:yf
% . ;DkGg cfof]hgfx? x:tfGt/)f ePsf] b]lvPg . lgodfjnLsf] Joj:yf cg';f/ ;DkGg
cfof]hgfx? x:tfGt/)f ul/g'kb{% .
7. n]vfk/LIf)f M ufFpkflnsf dftxt uf=lj=;=x?n] sNof)f sf]ifdf /x]sf] /sdsf] n]vfk/LIf)f u/fPsf] b]lvPg . pQm sf]ifsf] n]vfk/LIf)f u/fpg' kb{% .
dxfb]j:yfg ufpF ljsf; ;ldlt
8. of]hgf 5gf}6 – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf ufpF kl/ifb\af6 5gf}6 ul/Psf] b]lvPg ;fy} ufpF kl/ifb\åf/f g}
hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ul/Psf] 5 .
9. ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !! df dfn;fdfg vl/b ubf{ dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg tof/ ug'{kg]{ Joj:yf 5 . ;fj{hlgs lgsfon] vl/b of]hgf, dfn;fdfgsf] :k]l;lkms]zgsf]
clwgdf /xL nfut cg'dfg tof/ ul/Psf] 5}g . sfof{non] nfut cg'dfg tof/ u/L dfq
dfn;fdfg, cGo vl/b sfo{ ug'{kg]{ b]lvG5 .
10. /l;b lgoGq0f vftf – rfn' cf=j= df cfGtl/s ;|f]t cGtu{t cfo -dfnkf]t, 36gf b:t'/ nufot_ zLif{saf6 k|fKt cfDbfgLsf] /l;b lgoGq0f vftf /fv]sf] 5}g . cfo k|fKt ug]{ /l;bsf] afFsL, vr{ /
k|fKtL b]lvg] u/L /l;b lgoGq0f vftf /flvg'kb{5 .
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 18
slknfsf]6 ufpFljsf; ;ldlt
11. of]hgf 5gf}6 – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ ufpF kl/ifb\af6 5gf}6 ul/Psf] b]lvPg, ufpF kl/ifb\åf/f g} hg;xeflutfsf]
c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ul/Psf], :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL,
@)^$ sf] lgod !%%-%__h_ adf]lhd o; cf=j= df ;~rflnt of]hgfx?dWo] t6aGw sfo{qmd
afx]s ;a} of]hgf ;DkGg eP klg ;Demf}tfadf]lhd ;DkGg of]hgfx?nfO{ pkef]Qmf ;ldltdf
x:tfGt/0f ePsf] b]lvPg .
12. ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !! df dfn;fdfg vl/b ubf{ dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg tof/ ug'{kg]{ Joj:yf 5 . ;fj{hlgs lgsfon] vl/b of]hgf, dfn;fdfgsf] :k]l;lkms]zgsf]
clwgdf /xL nfut cg'dfg tof/ ul/Psf] 5}g . sfof{non] nfut cg'dfg tof/ u/]/ dfq
dfn;fdfg, cGo vl/b sfo{ ug'{kg]{ b]lvG5 .
13. cfGtl/s cfDbfgL bflvnf – cf=j=@).&$ sf] dfnkf]t, l;kmfl/; / kl~hs/0f u/L kmfNu'0f d;fGt;Ddsf] hDdf cfDbfgL ?=##,@(,#).– ePsf] b]lvof] . ;f] /sdsf] dfl;s kmfF6jf/L
ufpFkflnsfnfO{ dfl;s ?kdf /fh:j zLif{s v'Ng] u/L k7fpg' kg]{df ;f] adf]lhd agfO{ k7fPsf]
b]lvPg ;f] adf]lhd k7fpg'kg]{ b]lvG5 .
14. /l;b lgoGq0f vftf – rfn' cf=j= df cfGtl/s ;|f]t cGtu{tsf] cfo -dfnkf]t, 36gf b:t'/ nufot_ zLif{saf6 k|fKt cfDbfgLsf] /l;b lgoGq0f vftf /fv]sf] 5}g . cfo k|fKt ug]{ /l;bsf]
afFsL, vr{ / k|fKtL b]lvg] u/L /l;b lgoGq0f vftf /flvg'kb{5 .
15. k]ZsL afFsL ;DaGwdf – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ adf]lhd k]ZsLsf] lhDd]jf/L ;f/L ;f]xL lgodfjnL adf]lhd km5\of}{6 ug'{kb{5 . of] uf=lj=;=sf] ut ljut jif{sf] k]ZsL
?=#,%!,&(!.– ufpFkflnsfsf] k]ZsL n]h/ vftfdf nut afFWg'kg]{ b]lvG5 .
sNkj[If ufpF ljsf; ;ldlt
16. of]hgf 5gf}6 – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ adf]lhd :yfgLo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf ufpF kl/ifb\af6 5gf}6 ul/Psf] b]lvPg ;fy} ufpF kl/ifbåf/f g}
hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ul/Psf] 5 .
17. ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !! df dfn;fdfg vl/b ubf{ dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg tof/ ug'{kg]{ Joj:yf 5 . ;fj{hlgs lgsfon] vl/b of]hgf, dfn;fdfgsf] :k]l;lkms]zgsf]
clwgdf /xL ul/Psf] 5}g . sfof{non] nfut cg'dfg tof/ u/L dfq dfn;fdfg, cGo vl/b sfo{
ug'{kg]{ b]lvG5 .
18. cfGtl/s cfDbfgL bflvnf – cf=j=@).&$ sf] dfnkf]t, l;kmfl/; / kl~hs/0f u/L kmfNu'0f d;fGt;Ddsf] hDdf cfDbfgL ?=##,@(,#).– ePsf] b]lvof] . ;f] /sdsf] dfl;s kmfF6jf/L
ufpFkflnsfnfO{ dfl;s ?kdf /fh:j zLif{s v'Ng] u/L k7fpg'kg]{df ;f] adf]lhd agfO{ k7fPsf]
b]lvPg ;f] adf]lhd k7fpg'kg]{ b]lvG5 .
19. /l;b lgoGq0f vftf – rfn' cf=j= df cfGtl/s ;|f]t cGtu{t cfo -dfnkf]t, 36gf b:t'/ nufot_ zLif{saf6 k|fKt cfDbfgLsf] /l;b lgoGq0f vftf /fv]sf] 5}g . cfo k|fKt ug]{ /l;bsf] afFsL, vr{ /
k|fKtL b]lvg] u/L /l;b lgoGq0f vftf /flvg'kb{5 .
20. k]ZsL afFsL ;DaGwdf – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ adf]lhd k]ZsLsf] lhDd]jf/L ;f/L ;f]xL lgodfjnL adf]lhd km5\of}{6 ug'{kb{5 . of] uf=lj=;=sf] ut ljut jif{sf] k]ZsL
?=$,(^,#)).– ufpFkflnsfsf] vftfdf cfDbfgL afFwL km5\of{}6 ug{' kb{5 .
a]?h" l:ylt
of] jif{ n]vfk/LIf0faf6 sfod ug{' kg{] nutL a]?h" b]lvPsf] 5}g .
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 19
;'gsf]zL ufpFkflnsf
n]vfk/LIf0f k|ltj]bg
ut jif{sf] df}Hbft ?=!& nfv !) xhf/ ;d]t ?=* s/f]8 ($ nfv $ xhf/ cfDbfgL ePsf]df ?=* s/f]8 $@ nfv
*& xhf/ vr{ eO{ ?=%! nfv !& xhf/ df}Hbft /x]sf] 5 . ;f] sf/f]af/sf] n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf pNn]Vo Joxf]/f lgDgfg';f/
5g M
1. cfGtl/s cfo – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, 2056 df s/, b:t'/, ;]jf, ef*f / cGoaf̂ k|fKt cfonfO{ :yfgLo lgsfosf] cfodf ;dfj]z u/L b]vfpg'kg]{ pNn]v u/]sf] % . ufpFkflnsfn] o; cf=j= df
?=33,0061.– cfDbfgL b]vfPsf]df ?=1,45,417. vr{ u/]sf] % . g]kfn ;/sf/af̂ k|fKt cg'bfgsf] t'ngfdf
ufpFkflnsfsf] cfDbfgL cToGt Go"g b]lvPsf]n] ;|f]t kl/rfng u/L ufpFkflnsfnfO{ cfTdlge{/ agfpg'k%{ .
2. lhG;L ;fdfgsf] ;+/If)f – cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, 2064 sf] lgod 46 df lhG;L ;fdfgsf] plrt ;+/If)f x'g'kg]{ Joj:yf % . ufp+kflnsfn] ;jf/L ;fwgdf ljlgof]lht ah] âf̂ 1 yfg df] /̂;fO{sn / d]lzg/L
cf}hf/df ljlgof]lht ah] âf̂ Nofk k̂, *]:s k̂, ;f]nf/ tyf lk|Ĝ / vl/b u/]sf] b]vfPsf] % . vl/b u/]sf]
pQm ;fdfgsf] lhG;L lg/LIf)f u/L k|ltj]bg u/]sf] cj:yf % . t/ lhG;L ;fdfgsf] ;+/If)fsf] nflu ;xfos
lhG;L vftf /fVg] Joj:yf ldnfpg'kg]{ b]lvG% .
3. jflif{s vl/b of]hgf – ;fj{hlgs v/Lb lgodfjnL, @)^$ sf] lgod * df cfufdL cfly{s jif{sf] cg'dflgt jflif{s sfo{qmd tyf ah]6 tof/ ubf{ cfly{s jif{df ul/g] vl/b sfo{sf] vl/b of]hgf tof/ ug'{kg]{ pNn]v 5 . sfof{non]
pk/f]Qm cg';f/sf] vl/b of]hgf tof/ u/]sf] b]lvPg . sfo{nono] vl/b lgodfjnLsf] kfngf ug'{kb{5 .
4. pkef]Stf ;ldltaf6 ePsf] sfo{ – pkef]Stf ;ldltaf6 sfd u/fpFbf :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !%% adf]lhd aflif{s :jLs[t sfo{qmd cg';f/ k|yd låtLo / t[tLo rf}dfl;sdf sfo{ ug'{kg]{df
cfly{s jif{sf] clGtddf sfd ug{] k|j[lt b]lvof] . o:tf] k|j[ltdf lgoGq0f x'g'kb{5 .
5. ;|f]t gS;fÍg – :yfgLo :jfot zf;g P]g, @)%%, tyf lgodfjnL, @)%̂ adf]lhd k|To]s ufpFkflnsf, ufpF lasf; ;ldltn] cf̂ gf] If]qleqsf] z}lIfs, ef}uf}lns cj:yf, k|fs[lts ;|f]t cGtu{t vfgL, h+un tyf cGo ;|f]t, k'jf{wf/
cGtu{t ;8s, k'n, vfg]kfgL nufotsf] clen]v tyf ;|f]t gS;fÍg jf ufpF ljsf; ;ldltsf] k|f]kmfOn cWofjlws
ug'{kg]{df ;f] adf]lhd u/]sf] kfOPg .
6. of]hgf 5gf}6 / sfof{Gjog – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%̂ adf]lhd :yfLgo lgsfon] ;+rfng ug]{ of]hgf 5gf}6 tyf sfof{Gjogdf ;dfj]zL, kf/bzL{tf / ufpF kl/ifb\af6 kfl/t x'g'kg]{df ;f] adf]lhd
of]hgf 5gf}6 u/]sf] b]lvPg . ufpF kl/ifb\ ubf{b]lv g} hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ug]{
u/]sf] b]lvof] .
s'z]Zj/ b'Dhf ufpF ljsf; ;ldlt
7. of]hgf x:tfGt/0f – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !%%-%_-h_ adf]lhd o; cf=a=df ;DkGg of]hgfx?nfO{ pkef]Stf ;ldltdf x:tfGt/0f ePsf] b]lvPg .
8. nfut cg'dfg – ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !! df dfn;fdfg v/Lb ubf{ dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg tof/ ug'{kg]{ Joa:yf 5 . ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfgsf] :k]l;lkms];gsf] clwgdf /xL nfut cg'dfg
tof/ gu/L dfn;fdfg vl/b u/]sf] b]lvof] .
9. sfof{non] ?=&),))).– sf] Nofk6k / kmlg{r/ vl/b u/L e'QmfgL u/]s]fdf lhG;L bflvfnf u/]s]f 5}g . pQm ;fdfg bflvnf u/L cfDbfgL afFWg'kb{5 .
10. clu|d cfos/ – cfos/ P]g, @)%* sf] bkmf *( df clu|d s/ s§L ug'{kg]{ Joj:yf 5 . sfof{non] >L/fd hfgsL c6f]af6 df]6/;fOsn vl/b u/]sf]df d"=c=s/ afx]s ?=@,!#,*@&.– e'QmfgL u/]sf]df clu|d s/ ?=#,@)&.– s§L u/]sf]
gb]lvPsf]n] s§L u/L bflvnf x'g'kb{5 .
11. k]ZsL afFsL ;DaGwdf – cfly{s sfo{ljlw lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !&$ jdf]lhd of] uf=lj=;=sf] ut ljut jif{sf] k]ZsL ?=!!,%#,$& .̂– lgodfg';f/ km5\of}{6 ug{'kg{] b]lvG5 .
emfufemf]nL /ftfdf6fufpF ljsf; ;ldlt
12. of]hgf 5gf}6 / sfof{Gjog – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%̂ adf]lhd :yfLgo lgsfon] ufpF kl/ifb\af6 kfl/t u/L of]hgf 5gf}6 ug'{kg]{df u/]sf] b]lvPg .
13. nfut cg'dfg – ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !! df dfn;fdfg v/Lb ubf{ dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg tof/ ug'{kg]{ Joa:yf 5 . ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfgsf] :k]l;lkms];gsf] clwgdf /xL nfut cg'dfg
tof/ gu/L dfn;fdfg vl/b u/]sf] b]lvof] .
14. cfGtl/s cfDbfgL – cf=j=@).&$ sf] hDdf cfDbfgL ?=@,)&,(%).– ljleGg tLg zLif{saf6 ePsf] b]lvof] . ;f]sf] klg dfl;s kmfF6jf/L ufpFkflnsfnfO{ dfl;s ?kdf /fh:j zLif{s v'Ng] u/L k7fpg' kg]{ b]lvG5 .
-
:yfgLo tx n]vf/LIf0f k|ltj]bg, k|b]z g++= #, l;Gw'nL
dxfn]vfk/LIfssf] krkGgf}+ k|ltj]bg;Fu ;DalGwt, @)&$ 20
15. k]ZsL afFsL ;DaGwdf – cfly{s sfo{ljlw lgojfnL, @)^$ sf] lgod !&$ adf]lhd of] uf=lj=;=sf] ut ljut jif{sf] k]ZsL ?=̂ ,$!,%)).– km5\of}{6 ug{'kg{] b]lvG5 .
emfufemf]nL ufpF ljsf; ;ldlt
16. of]hgf 5gf}6 / sfof{Gjog – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%̂ adf]lhd :yfLgo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf ufpF kl/ifb\af6 5gf}6 u/]sf] b]lvPg . ufpF kl/ifb\ ubf{b]lv g} hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls
of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ug]{ u/]sf] b]lvof] .
17. nfut cg'dfg – ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !! df dfn;fdfg v/Lb ubf{ dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg tof/ ug'{kg]{ Joa:yf 5 . ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfgsf] :k]l;lkms];gsf] clwgdf /xL nfut cg'dfg
tof/ gu/L dfn;fdfg vl/b u/]sf] b]lvof] .
18. lhG;L cfDbfgL – :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ adf]lhd lhG;L ;fdfgx?sf] lhG;L cfDbfgL afFWg' kg{]5 . ;fljssf] uflj;n] k|LG6/ vl/bdf ?=!),))).– sf] lhG;L cfDbfgL afFw]sf] 5}g . lgodfg';f/ bflvnf u/L
cfDbfgL b]vfpg' kb{5 .
19. cfGtl/s cfDbfgL bflvnf – cf=j=@).&$ sf] hDdf cfDbfgL ?=@),))).– ePsf] b]lvof] . ;f]sf] dfl;s kmfF6jf/L ufpFkflnsfnfO{ dfl;s ?kdf /fh:j zLif{s v'Ng] u/L k7fpg' kg]{ b]lvG5 .
20. k]ZsL afFsL ;DaGwdf – cfly{s sfo{ljlw lgojfnL, @)^$ sf] lgod !&$ jdf]lhd of] uf=lj=;=sf] ut ljut jif{sf] k]ZsL ?=!,(*,$!$.– km5\of}{6 ug{'kg{] b]lvG5 .
dem'jf ufpF ljsf; ;ldlt
21. of]hgf 5gf}6 / sfof{Gjog – :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%̂ adf]lhd :yfLgo lgsfon] ;~rfng ug]{ of]hgf ufpF kl/ifb\af6 5gf}6 u/]sf] b]lvPg . ufpF kl/ifb\ ubf{b]lv g} hg;xeflutfsf] c+z /sd gtf]ls
of]hgdf ah]6 ljlgof]hg ug]{ u/]sf] b]lvof] .
22. ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !! df dfn;fdfg v/Lb ubf{ dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg tof/ ug'{kg]{ Joa:yf 5 . ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfgsf] :k]l;lkms];gsf] clwgdf /xL nfut cg'dfg tof/ gu/L dfn;fdfg
vl/b u/]sf] b]lvof] .
23. Tflnddf eQf e'QmfgL u/]sf]df ?=#$,$)).– lgodfg';f/ kfl/>lds s/ s§L u/]sf] b]lvPsf]n] ?=%,%^).– s/ s§L u/L ;+lrt bflvnf ug'{kg]{ b]lvG5 .
24. vr{ n]Vbf l/tk"j{sf] ljn e/kfO{sf] cfwf/df vr{ n]Vg'kg]{df lgDg sd{rf/LnfO{ b}lgs e|d0f eQf e'QmfgL u/]sf] egL ?=$%,%)).– vr{ n]v]sf]df ?=#(,%)).– dfq e'QmfgL lbPsf] b]lvPsf]n] ljn e/kfO{ eGbf a9L vr{ n]v]sf