duke krijuar komunitete më të sigurta sigurt nuk është ide e re (dhe kështu,konceptet si...

Duke krijuar komunitetemë të sigurtaMësime nga Evropa Juglindore

UIONI I TË RINJËVE TË BALLKANIT QENDRA PËR STUDIME TË SIGURISË · CIVIL FORUMI I INICIATIVËS QYTETARE · SAFERWORLD

DHJETOR 2006

Duke krijuar komunitetemë të sigurtaMësime nga Evropa Juglindore

UIONI I TË RINJËVE TË BALLKANIT · QENDRA PËR STUDIME TË SIGURISË CIVIL · FORUMI I INICIATIVËS QYTETARE · SAFERWORLD

DHJETOR 2006

Falënderimet

Ky udhëzues është kompiluar nga Juliana Sokolová dhe është edituar nga Henry Smith ngaSaferworld. Ky udhëzues ofron një përmbledhje të punës së ndërmarrë gjatë viteve 2005–2006 ngaSaferworld dhe partnerët e tyre, Qendra për Studime të Sigurisë (CSS) nga Bosnja dhe Hercegovina,Forumi i Iniciativës Qytetare (FIQ) nga Kosova, organizata joqeveritare Civil nga Maqedonia dhe Unionii të Rinjve të Ballkanit nga Serbia (BYU), të cilat kanë kontribuar në këtë dokument. Falënderojmëveçanërisht Simon Rynn, Hesta Groenewald, Damien Helly, Graham Mathias, Anna Richards, HenrySmith, Juliana Sokolová, Zack Taylor dhe Tracy Vienings nga Saferworld për kontributin e tyre tavazhdueshëm gjatë krijimit dhe drejtimit të kësaj qasje. Nga CSS falënderojmë Olga Palinkasev, DenisHadzovic dhe Stela Vasic; nga FIQ, Emine Çerkini, Nazim Haliti, Ferdinand Nikolla dhe Astrit Istrefi; ngaCivil, Xhabir Deralla dhe Marina Stankovic; dhe BYU, Vladimir Djumic, Nebojsa Pazun dhe BojanMusovic. Dhe në fund, falënderojmë ata të cilët jetojnë dhe punojnë në komunitetet të cilat ishin caqetë këtij projekti, të cilët e bënë këtë projekt të mundshëm duke kontribuar me kohën dhe përpjekjet etyre. Ky udhëzues është dizajnuar nga Jane Stevenson, edituar nga Robert Long dhe publikimi i tijështë mbikëqyrur nga Jane Brading nga Saferworld.

Ky dokument është prodhuar me ndihmën financiare të Bashkimit Evropian dhe Fondit të Qeverisë sëMbretërisë së Bashkuar për Parandalimin Global te Konfliktit. Përmbajta e këtij dokumenti ështëpërgjegjësi e Saferworld dhe në asnjë mënyrë nuk mund të konsiderohet se reflekton pozitën eBashkimit Evropian dhe Qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar (MB).

Përmbajta

1. Hapa praktik mbi përmirësimin e sigurisë në komunitet 3

2. Studimet e rasteve 13

1. Komuniteti Trg Heroja, Sarajevë, Bosne-Hercegovinë 14

2. Komuniteti i Gërmovës komuna e Vitisë, Kosovë 21

3. Komuniteti i Qytetit të Vjetër, Çair, Shkup, Maqedoni 28

4. Komuniteti Zeleni Venac, Beograd, Serbi 36

Profilet e organizatave implementuese 43

3

1Hapa praktik mbipërmirësimin e sigurisë nëkomunitet

Hyrje

Ne të gjithë kemi të drejtë të jetojmë të sigurt dhe pa frikë, por krijimi i kushteve në të cilatsecili mund të gëzojë këtë të drejtë nuk është një detyrë e lehtë. Një komunitet i sigurt mundtë përshkruhet si i sigurt kur të gjithë anëtarët, përshirë edhe të cenuarit, jetojnë pa frikë ngakrimi, dhuna, trazirat ose sjelljet jo shoqërore. Sidoqoftë, varësisht prej rrethanave, siguriajonë, reale dhe e perceptuar, mund të kërcënohet nga çfarëdo, duke filluar nga uria deri tekvozitja e rrezikshme dhe nga varfëria deri tek grupet kriminale.

Për t’iu adresuar çështjeve të sigurisë kërkohet një qasje e përbashkët në mes të atyre tëprekur nga pasiguria dhe atyre që janë përgjegjës për promovimin dhe ruajtjen e shëndetit,mirëqenies dhe sigurisë së publikut. Për disa vite Saferworld ka punuar në shtetet e pasigurtaose të pasluftës për të përmirësuar kapacitetin e qeveritarëve në ofrimin me të efektshëm tësigurisë për qytetarët e tyre, si dhe për të ndihmuar komunitetet që të kuptojnë më mirëproblemet e tyre të sigurisë dhe të punojnë më afër me institucionet në mënyrë që tëadresohen këto probleme. Duke punuar së bashku në nivele lokale për të bërë njerëzit më tësigurt nuk është ide e re (dhe kështu, konceptet si politika të bazuara në komunitet janë tëpranuara anembanë botës), por pasi që shoqëritë dhe problemet me të cilat ballafaqohenndryshojnë, mund të nevojiten qasje të reja. Iniciativat e krijuara për ofrimin e një mjedisi tësigurt në nivelin lokal mund të quhen si iniciativa mbi ‘Sigurinë në Komunitet’. Iniciativatmbi Sigurinë në Komunitet janë të vlefshme për disa arsye. Duke lejuar anëtarët e

komuniteti që të punojnë së bashku në identifikimin, diskutimin dhe zhvillimin e zgjidhjevepër problemet e tyre, jo vetëm që përmirësojnë menjëherë situatën e sigurisë plotësisht, porgjithashtu ndihmojnë komunitetin që t’i rezistoj presioneve të cilat shtyjnë drejt konfliktevetë dhunshme. Iniciativat e Sigurisë në Komunitet gjithashtu mund të plotësojnë ose edhe tëstimulojnë programe më të gjëra të reformimit të sektorëve publik, si ato të krijuara përparaqitjen e politikave të bazuara në komunitet.

Ky publikim përmbledhë një qasje në punën e Sigurisë në Komunitet të zhvilluar ngaSaferworld së bashku me katër organizata joqeveritare (OJQ) të cilat kanë punuar në katërvende të Evropës Juglindore gjatë viteve 2005–2006: Bosnja-Hercegovina, Kosovë, Maqedonidhe Serbi. Përveç përmbledhjes së qasjes së përdorur, gjithashtu ofron edhe një shpjegim tëdetajizuar të aplikimit të këtij procesi në katër vend-pilotet e ndryshme të projektit në rajon(shih seksionin 2). Përfundimet dhe mësimet specifike nga kjo përvojë janë theksuar në fundtë secilit prej katër studimeve të rastit në seksionin 2, dhe një numër i madh irekomandimeve janë ofruar në këtë seksion për ata të cilët punojnë në këtë fushë në nivelerajonale, vendore dhe të komunitetit.

Konteksti në Evropën Juglindore

Rajoni i Evropës Juglindore me siguri është më i njohuri ndërkombëtarisht për konfliktet edhunshme të viteve të 90-ta të cilat përcjellën shpërbërjen e ish-Jugosllavisë. Që prej asajkohe, shumë pak vëmendje i është kushtuar sfidave me të cilat qytetarët dhe institucionet esecilit shtet në rajon janë ballafaquar. Për shumë banorë të cilët jetojnë në rajon, realitetet ekohës së mëhershme Komuniste, ku politikat e përqendruara në shqetësimet e sigurisë sështetit dhe ndryshimit shoqëror ishin të kufizuara nga politikat autoritare, tashmë i takojnëhistorisë. Tensionet dhe dhuna ndëretnike të cilat ishin të shtrira gjerësisht në vitet e 90-tagjithashtu janë duke humbur dominimin. Në vend të kësaj, tash shumë komunitete janë tëballafaquara me një sërë shqetësimeve të sigurisë në kohën kur policia dhe garantuesit tjerëtë sigurisë nuk kanë burime të mjaftueshme për t’iu përgjigjur me efektshmëri sfidave dherealiteteve të reja. Së bashku me trashëgiminë e vendimmarrjes së centralizuar dhe tëmbyllur nga institucionet qeverisëse, kjo ka shkaktuar përjashtimin e njerëzve të zakonshëmnga vendimet që kanë të bëjnë me atë se si do të ofrohet siguria për ta. Kjo gjithashtu ka ulurkualitetin e shërbimeve publike dhe përgjegjësinë e garantuesve të tyre ndaj publikut të cilinata duhet të shërbejnë. Ndonëse disa tensione i kanë rrënjët e tyre në konfliktet e të sëkaluarës, problemet të cilat janë më së shumti në mendjen e njerëzve duket se janë ato të cilatcenojnë sigurinë e tyre çdo ditë, siç janë strehimi i dobët, droga ose prania e madhe e armëvetë zjarrit. Si vështrim i kësaj, Evropa Juglindore është një arenë e përshtatshme në të cilënmund të zhvillohet një qasje në sigurinë në komunitet e cila i adresohet një numri të madh tëshqetësimeve ditore dhe e cila njëkohësisht është e aplikueshme në një vend të dalë nga lufta.

4 DUKE KRIJUAR KOMUNITETE MË TË SIGURTA

Zhvillimi i një qasjeje mbi sigurinë në komunitet

Kohëve të fundit, koncepti i Sigurisë në Komunitet është marrë në të gjithë botën, në vendetsi Australia, Brazili, Sudani dhe Mbretëria e Bashkuar. Sidoqoftë, qasjet në këtë fushë tëshfaqur mund të ndryshojnë dhe ky publikim i zhvilluar nga Saferworld dhe partnerët e tyrenga Evropa Juglindore e shpjegon këtë, duke i mbështet në përdorimin e mjeteve të“Vlerësimit të Pjesëmarrjes Rurale” zakonisht të përdorura në fushën e zhvillimit shoqëror.Kjo qasje e veçantë, e zhvilluar gjatë një periudhe 18 mujore prej Prillit 2005 deri në Shtator2006, përfshin përcjelljen e komuniteteve përgjatë një procesi të planifikimit të veprimeve icili u mundëson atyre identifikimin dhe adresimin e shqetësimeve të sigurisë nëbashkëpunim me të tjerët. Kjo është një qasje e përqëndruar në njerëz, dhe që inkurajonedhe angazhimin e njerëzve ta margjinalizuar, të paprivilegjuar dhe ndonjëherë cinik,shpeshherë në mjedis ku besimi në mes komuniteteve dhe pushtetarëve ka humbur. Kyproces është intensiv dhe merr kohë, dhe kërkon shumë mund dhe angazhim, por gjithashtuështë një proces i cili ka bërë ndryshime reale në situatat e atyre të cilët është dashur t’ipërkrahë. Suksesi i pilot-projekteve ka ardhur si rezultat i rolit të luajtur nga partnerëtkryesor, të cilët kanë vizituar komunitetet rregullisht, duke zhvilluar kështu një kuptim tëdetajizuar të problemeve të komuniteteve dhe gjithashtu kanë krijuar lidhje të afërta me tëprekurit. (Profile të shkurtëra lidhur me organizatat partnere mund të gjenden në fund tëkëtij raporti.) Çfarë është edhe më me rëndësi, suksesi i kësaj qasje është një testament ivizionit, dëshirës për besim dhe angazhimit të atyre në secilin komunitet të cilët kanëvendosur të ngrihen që të dëgjohen zërat e tyre dhe të marrin rreziqet e përfshira në njëveprim aq të vështirë.

Ky proces ka përfshirë gjashtë faza të një pas njëshme dhe të ndërlidhura, ashtu siç janëpërshkruar dhe detajizuar në Kutinë 1 më poshtë në këtë seksion.

HAPA PRAKTIK MBI PËRMIRËSIMIN E SIGURISË NË KOMUNITET 5

Kutia 1: Fazat e procesit të Sigurisë në Komunitet

1. Përzgjedhja

2. Marrja e përkrahjes për projekt

3. Vlerërsimi i problemeve të sigurisë së komunitetit

4. Planifikimi i përbashkët për adresimin e problemeve

5. Marrja e veprimeve për zgjidhjen e problemeve

6. Festimi i suksesit dhe inkurajimi i të tjerëve

➜➜

➜➜

➜

Parimet e drejtimit

Qasja e zhvilluar në Evropën Juglindore dhe e përkrahur nga Saferworld dhe partnerët e tyreështë drejtuar nga parimet në vazhdim:

■ Përgjegjësia Ata që merren me Sigurinë në Komunitet duhet të demonstrojnë vazhdimishtpërgjegjësinë për veprimet e tyre. Kjo është kritike për inkurajimin e besimit dhe të qenit ihapur. Gjithashtu stimulon komunitetet e dyshimta për intervenime të jashtme dhendihmon në korrigjimin e gabimeve të kaluara.

■ Përballimi dhe realizmi Komunitetet duhet të jenë të inkurajuara të identifikojnë zgjidhjereale dhe të përballueshme për problemet e tyre e jo zgjidhje të cilat varen prej përkrahjesnga jashtë apo të cilat mund të jenë të paarritshme. Për arritjen e kësaj mund të ndihmojpërqëndrimi në veprim bashkëpunues.

■ Ndërtimi i kapacitetit Për zhvillimin e aftësive dhe vetëbesimit të komunitetit lokal dheinstitucioneve mund të nevojitet ndihma nga jashtë, por fushat e nevojshme duhenidentifikuar nga vetë banorët dhe institucionet lokale.

■ Bashkëpunimi Komuniteti, autoritetet lokale dhe garantuesit e sigurisë duhen inkurajuar qëtë punojnë së bashku në gjetjen e zgjidhjeve për problemet e sigurisë. Për mbajtjen e këtijbashkëpunimi nevojitet komunikim i hapur dhe i rregullt.

■ Pjesëmarrja në Komunitete Vepruesit e jashtëm duhen kuptuar qartë vetëm si përkrahës osendihmës, në mënyrë që të promovohet pjesëmarrja aktive dhe kuptimplote e anëtarëve tëkomunitetit në të gjitha fazat dhe vendimmarrjet. Kjo do të siguroj një kuptim të plotë tënevojave dhe prioriteteve lokale dhe do të rris mundësinë që ky proces të udhëhiqet nga vetëkomuniteti.

■ Ndjeshmëria ndaj konfliktit Secila fazë e procesit duhet informuar nga vlerësimet fillestaretë ndonjë shkaku të mundshëm apo ekzistues të konfliktit në komunitet dhe më gjerë, si dheme informata të reja se si mund të adresohen këto nga iniciativat e sigurisë në komunitet.

■ Dhënia e mundësisë dhe përfshirja Procesi duhet të angazhohet me të gjitha grupetshoqërore brenda komunitetit, duke siguruar kështu që ata më me pak mundësi dhe tëmargjinalizuar të inkurajohen dhe t’u jepet mundësia që të flasin për shqetësimet e tyre.

■ Ndershmëria dhe integriteti Ndihmësit duhet të bëjnë gjithmonë atë që kanë thënë se do tëbëjnë, dhe duhet të jenë rigorozë në përmbushjen e zotimeve të tyre financiare dhe tjera sidhe të promovojnë gjithmonë integritetin si një të mirë publike. Kjo është kritikeposaçërisht pasi që shumë komunitete do të kenë ndjenjën se më herët kanë qenë viktima tëvepruesve të fuqishëm.

■ Objektiviteti Komunitetet dhe grupet shoqërore brenda tyre duhen zgjedhur bazuar nënevojat dhe pa ndonjë anim ndaj ndonjë grupi politik, etnik apo tjetër.

■ Planifikimi strategjik Përgjigjet duhen bazuar në analiza të kujdesshme të problemeve lokalesi dhe mundësive dhe kapaciteteve për t’i zgjidhur ato.


■ Qëndrueshmëria Procesi duhet të ketë për qëllim të jap rezultate të qëndrueshme dhe këtënëpërmes fuqizimit, zhvillimit të kapacitetit lokal dhe krijimit të lidhjeve të qëndrueshme nëmes komuniteteve dhe autoriteteve.

■ Qëllimet Duhen vendosur qëllime reale dhe të matshme për përmirësimin e sigurisë dhemënyrave të monitorimit të rezultateve.

■ Transparenca Qëllimet dhe metodat e projektit, progresi i tij, rolet e vepruesve të ndryshëmdhe informata tjera relevante u duhen komunikuar përgjatë projektit të gjithë komunitetitdhe pjesëmarrësve, si dhe mundësitë e komunitetit për të vlerësuar dhe për të dhënëmendime duhen përfshirë në proces.

Dobitë e kësaj qasje

Kjo qasje ndaj Sigurisë në Komunitet ka vlerë të veçantë pasi që:

■ Inkurajon anëtarët e komunitetit që të jenë aktiv në lidhje me shqetësimet e tyre të sigurisë

■ Krijon lidhje të qëndrueshme në mes komunitetit dhe qeverisjes lokale dhe strukturave tëpolicisë

■ Përmirëson përgjegjësinë e atyre institucioneve ndaj nevojave të qytetarëve duke undihmuar kështu më shumë që t’i parandalojnë se sa vetëm t’u përgjigjen incidenteve

■ Rrit aftësinë e komuniteteve që të përballojnë presionet të cilat mund të dërgojnë deri tek njëkonflikt i dhunshëm në të ardhmen

■ Përforcon përgjegjësinë e qeverisjes lokale dhe policisë ndaj komuniteteve të cilave ata ushërbejnë

■ Përmirëson situatën e sigurisë në vend

■ Zhvillohet prej fundit në fillim, duke filluar kështu jo nga ligjet dhe politikat por ngakëndvështrimet e banorëve të cilët e kuptojnë situatën e tyre më së miri

■ Mund të informoj iniciativat nga baza themelore (strategjitë e politikave të bazuara nëkomunitet), sepse siguron një kornizë për ofrimin e shërbimeve publike ose strategjive sipasnevojave lokale.

Problemet të cilat mund t’i ndaloj

Kjo qasje mund të përdoret për ndalimin e një sërë problemeve të “forta” dhe të “buta” tësigurisë, përfshirë këtu edhe: komunikacionin e rrezikshëm, krimin e vogël, ndotjen,marrëdhënien e dobët polici-komunitet, tensionet ndëretnike ose shumimin e armëve. Përadresimin e këtyre problemeve nevojiten një numër i madh i shërbimeve publike. Skemat euljes së varfërisë, qasja në strehim, shëndetësia, edukimi dhe punësimi, përkrahja eviktimave, si dhe forma më të përqëndruara të parandalimit të krimit, fuqizimit të ligjit dhe


zgjidhjes së konfliktit mund të jenë relevante. Prandaj projektet e Sigurisë në Komunitet dotë kenë nevojë për ndihmën dhe përkrahjen e qeverisë lokale ose vendore, grupevevullnetare, organizatave vullnetare, donatorëve dhe bizneseve, si dhe policisë dhe banorëve.Duhet pasur parasysh se sa më i ndarë që është komuniteti, aq më shumë vëmendje duhet t’ikushtohet adresimit të tensioneve ekzistuese dhe të mundshme dhe shkaqeve të tyre për t’usiguruar që procesi është i ndjeshëm ndaj konfliktit.

Vepruesit të cilët duhet të konsiderojnë përvetësimin e saj

Kjo qasje mund të përvetësohet nga:

■ Komunitetet, të cilat mund të përdorin këtë për t’i adresuar shqetësimet e tyre të sigurisë

■ Qeveritë lokale, të cilat mund të përkrahin këtë si pjesë të strategjive mbi përmirësimin esigurisë në vend (p.sh. përfshirjen e saj në strategjitë lokale të parandalimit të krimit)

■ Shërbimi policor, pasi që qasja lidhet mirë me të tjerët të cilët fokusohen në përmirësimin esigurisë në nivel lokal, si programet e politikave të bazuara në komunitet

■ Qeveritë qëndrore, sidomos Ministritë e Brendshme, Ministritë e Qeverisjes Lokale, të cilatmund të përfshijnë përkrahjen e iniciativave të Sigurisë në Komunitet në strategjitë e tyre tëgjëra të sigurisë

■ Donatorët, të cilët mund të përkrahin iniciativat e Sigurisë në Komunitet si mënyra në tëcilat ia vlen të investohet për përmirësimin e sigurisë në vend, si dhe përmirësimin epërgjegjësisë së qeverive lokale dhe agjencive të sigurisë, duke ndihmuar në zhvillimin eshoqërisë civile dhe duke përkrahur parandalimin e konfliktit ose pajtimin pas konfliktit.

Fazat e procesit

Siç është përshkruar edhe më lartë, procesi përbëhet nga një numër i fazave të ndërlidhura.

Faza 1: Përzgjedhja

Një kombinim i metodave duhen përdorur për të përzgjedhur komunitetet e përshtatshme,përfshirë edhe hulumtime, studime dhe intervista në nivelin qëndrorë, rajonal dhe lokal, nëmënyrë që të kuptohet se si ofrohet siguria dhe sa relevante është për shqetësimet e njerëzvembi sigurinë. Kriteret e pajtuara duhen përdorur për drejtimin e këtij ushtrimi, si për tëqartësuar se çfarë është një komunitet i përshtatshëm ashtu edhe për të shmangurmosmarrëveshjet dhe favorizimet (shih më poshtë). Përzgjedhja për rrethin e ngushtë dheprofilet e detajizuara të komuniteteve, përfshirë edhe përbërjen e tyre, burimet, shkaqet ekonfliktit dhe pasigurisë, janë thelbësore para përzgjedhjes së tyre. Në Evropën Juglindore,sipas dispozitave të sigurisë në tërë vendin dhe profilizimin më të detajizuar të komunitetevekandiduese, grupi i projektit ka zgjedhur katër komunitete nga i tërë rajoni të cilat do të


veprojnë si pilot-vende ku qasja e Sigurisë në Komunitet mund të provohet dhe të zhvillohet.Në përgjithësi, këto vende kanë përfaqësuar kontekste shumë të ndryshme: nga vendet meurbanizim të lartë me numër të madh të krimeve dhe kohezion të ultë shoqëror, deri tekvendet rurale ku mungesa e zhvillimit dhe infrastruktura e dobët ishin më të dukshme.

Disa nga kriteret e përdorura për drejtimin e zgjedhjes së komuniteteve janë të përshkruaramë poshtë.

■ Komuniteti ka nevoja të sigurisë por nuk janë aq të rënda

■ Mundësia e acarimit të tensioneve ose konflikteve është minimale

■ Planet mbi Sigurinë në Komunitet nuk do të ndikohen politikisht

■ Nuk ka pengesa aq të mëdha sa të ndalojnë projektin

■ Komunitetet fqinje janë aq të forta sa të përballojnë efektet e ndonjë zhvendosje tëmundshme të krimit

■ Vetë anëtarët e komunitetit dëshirojnë ndryshime

■ Ekzistojnë çështje të përbashkëta të cilat i bashkojnë qytetarët

■ Ka hapësirë për ndodhjen e ndryshimeve

■ Anëtarët e komunitetit nuk janë armiqësor ndaj të huajve

■ Komuniteti nuk është tepër i ndjeshëm, në mënyrë që të ketë hapësirë edhe për gabime

■ Ka shenja se mund të ndërtohet besimi brenda komunitetit dhe në mes komunitetit dheautoriteteve

■ Shumica e udhëheqësve lokal do të aprovojnë projektin

■ Ekziston një mundësi e mirë që burimet ekzistuese (qeveritare apo të donuara) do tëorinetohen për financimin e Planeve të Sigurisë në Komunitet

■ Komuniteti ka treguar zotim dhe motivim gjatë projekteve tjera

■ Komuniteti ballafaqohet me probleme të cilat janë brenda fushës së ekspertizës së grupit tëprojektit

■ Ekzistojnë projekte relevante në atë vend me të cilat mund të jetë e mundur të ndërlidhet(p.sh. projekte zhvillimore, politika të bazuara në komunitet, ulje të krimit)

■ Grupi i projektit ka pasur kontakte dhe profile brenda komunitetit

■ Ekzistojnë mundësi për “fitore të shpejta”

■ Mund të arrihet progres me pak burime

■ Komuniteti ka tipare të cilat janë të njëjta me komunitetet tjera, duke nënkuptuar kështu qëprojekti mund të përsëritet edhe diku tjetër

Qenësore

Të pëlqyeshme


Faza 2: Marrja e përkrahjes për projekt

Në momentin kur një komunitet zgjedhet, duhet afruar anëtarëve të tyre dhe duhet kërkuaraprovimin e tyre. Kuptohet se kërkohet një nivel i mirë i përkrahjes nga një përfaqësues izgjedhur i anëtarëve të komunitetit para se ta vazhdohet tutje, por edhe përkrahja ngainstitucionet gjithashtu është shumë e pëlqyeshme për të përkrahur veprimin në një fazë mëtë vonshme. Kjo arrihet më së miri duke organizuar mbledhjet një nga një me institucionetdhe individët kyç, si dhe duke organizuar mbledhje më të mëdha duke përfshirë p.sh.mbledhjet me këshille të fshatrave dhe ngjarje për publikun e gjerë. Këto mbledhjegjithashtu ofrojnë mundësinë e identifikimit të individëve të cilët janë të gatshëm të luajnënjë rol më aktiv në proces, dhe të krijohet partneriteti. Në katër pilot-vendet e EvropësJuglindore, mbajtja e dy mbledhjeve të mëdha publike, njëra në nivelin e komunitetit dhetjetra në atë komunal, ka dëshmuar të jetë e rëndësishme për arritjen e niveleve të nevojshmetë angazhimit fillestar.

Faza 3: Përcaktimi i problemeve

Komuniteti tash duhet të identifikoj dhe përcaktoj problemet të cilat mendon se dëmtojnësigurinë e anëtarëve të tij. Diskutimet e fokusuara në grup kanë dëshmuar të jenë tëdobishme në këtë fazë, ndonëse për të siguruar pjesëmarrjen e të gjitha grupeve brenda njëkomuniteti dhe varësisht nga konvencionet ekzistuese shoqërore, mund të jetë e nevojshmetë mbahen diskutime të veçanta me grupe apo individë të caktuar të cilat më pastajpërfshihen në një përcaktim apo vlerësim më të përshtatshëm të problemeve në komunitet.Shpesh kjo do të jetë mundësia e parë për anëtarët e komunitetit që të reflektojnë në detajekëto probleme si grup (në disa raste me vështrime shumë të ndryshme dhe nganjëherë edhekonfliktuoze mbi shkaqet dhe nxitësit e pasigurisë), dhe kështu aftësi të mira kërkohen për tëfokusuar diskutimet, të zbusin tensionet dhe të sigurojnë se zërat e atyre më të lënë anash tëdëgjohen. Ndihmësit gjithashtu duhet të monitorojnë vazhdimisht ndikimin e procesit nëndarjet ekzistuese ose shkaqet e konfliktit. Në fund të diskutimeve duhet të bëhet një listë mëshqetësimet më të mëdha të komunitetit mbi sigurinë së bashku me informacionet mbishkaqet e tyre.

Faza 4: Planifikimi i përbashkët

Kalimi prej listës së problemeve në planifikimin e zgjidhjeve mund të jetë e vështirë, sidomoskur ato probleme janë komplekse ose ku perceptohet se disa anëtarë të komunitetit janëpërgjegjës, ose përfitojnë nga, status quo-ja. Sidoqoftë, metodat e planifikimit të cilat ibashkojnë banorët lokal me autoritetet lokale në një mënyrë të strukturuar ofrojnë njëmundësi që banorët të paraqesin perspektivën e tyre ne mënyrë më efikase tek ata të cilëtpërfaqësojnë institucionet e qeverisjes lokale dhe policisë, dhe këtë ndonjëherë për herë tëparë. Ato gjithashtu lejojnë edhe diskutimet mbi mundësitë dhe kufizimet e institucionevepër t’u përgjigjur, dhe për rolin të cilin vetë banorët mund të luajnë. Një format i “Puntorisëpër Planifikimit të Veprimeve” në dy faza ka qenë i suksesshëm në katër pilot-vendet. Gjatë


fazës së parë në puntorisë, përfaqësuesit e komunitetit u dhanë një përmbledhje të çështjevetë identifikuara në diskutimet e tyre të fokusuara në grup përfaqësuesve të institucionevelokale relevante (p.sh. policisë, organizmave civil të emergjencës dhe kompanive shërbyese).Pas diskutimit, pjesëmarrësit u pajtuan mbi prioritetet e përbashkëta. Gjatë fazës së dytë,plane vepruese të përshkruara janë prodhuar dhe grupe punuese me përfaqësim të gjerë ukrijuan për të çuar planet përpara.

Faza 5: Marrja e veprimeve

Këtu anëtarët e komuniteteve duhet të fillojnë të ndërmarrin hapa praktik për zgjidhjen eproblemeve të cilat i kanë identifikuar. Duke përdorur plane të veprimit dhe grupe punueseose të ngjashme, ata mund të ndajnë përgjegjësitë në mes tyre dhe përfaqësuesve tëinstitucioneve për të kompletuar detyrat për të cilat janë pajtuar (shih kutinë 2 mbi ‘Planetmbi Sigurinë në Komunitet’). Për të mbajtur këtë vrull, është e dobishme që grupet punuesetë takohen në intervale të rregullta për të raportuar mbi aktivitetet dhe rezultatet e tyre si dhepër t’u pajtuar mbi hapat e ardhshëm. Përfshirja e përfaqësuesve zyrtarë në këto mbledhjendihmon procesin duke përfshirë vështrimet e institucioneve dhe duke demonstruarangazhimin e tyre në proces. Përvoja nga katër pilot-vendet tregon se angazhimi i detajizuari vepruesve të jashtëm me përvojë (në këtë rast partnerët e OJQ-ve) është shumë erëndësishme në këtë fazë për të ndihmuar në organizimin e këtyre mbledhjeve dhe për tëofruar përkrahjen që i nevojitet komunitetit (të cilit në shumë raste nuk i është dhënë kynivel i përgjegjësisë më parë) për zhvillimin e besimit i cili ju nevojitet për të marrë një roludhëheqës në të ardhmen.


Kutia 2: Planet mbi Sigurinë në Komunitet

Një Plan mbi Sigurinë në Komunitet është një plan veprues i formuluar nga një komunitet si përgjigjendaj një problemi, qoftë edhe publik, i cili dëmton anëtarët e tij. Këto plane duhet të përfshijnë sëpaku:

■ një paraqitje të qartë të problemit■ hapat e pajtuar për adresimin e problemit■ caktimin e detyrave anëtarëve individual të grupeve punuese■ objektivat dhe treguesit e progresit ■ data të rregullta të rishikimit.

Disa Plane mbi Sigurinë në Komunitet mund të specifikojnë zgjidhje të thjeshta për problemet esigurisë, për shembull vendosja e drynave/bravave në dyert e përbashkëta në blloqet meapartamente. Të tjerët, si instalimi i dritave në rrugë, ose mbajtja e këshillimeve të rregullta kuzyrtarët policorë takohen me banorët lokal për diskutime konfidenciale mbi krimin, mund tëkërkojnë kohë të konsiderueshme ose investim financiar. Ajo që është e përbashkët për të gjithëështë se në mënyrë që këto të jenë të suksesshme, institucionet, komunitetet dhe individët duhet tëpunojnë të gjithë së bashku drejt objektivave të pajtuara.

Faza 6: Inkurajimi i të tjerëve dhe festimi i suksesit

Me ndërmarrjen e veprimeve për përmirësimin e sigurisë në vendin e tyre, komunitetet kanënjë mundësi të pasqyrojnë, vlerësojnë rezultatet dhe të planifikojnë për të ardhmen. Kjo fazëgjithashtu ofron mundësinë e festimit të suksesit, vlerësimit të përkrahjes për të punuar meçështje të reja dhe më të vështira, ose për të promovuar qasjen dhe mësimet e saj për të tjerët,qoftë komunitetet fqinje, institucionet qeveritare ose agjencitë ndërkombëtare dhedonatorët. Në Evropën Juglindore ‘seminaret reflektuese’ në nivel komunal dëshmuan tëjenë të dobishëm për sjelljen e atyre të përfshirë në zhvillimin dhe implementimin e Planevembi Sigurinë në Komunitet në nivel lokal së bashku me komunitetet fqinjë, autoritetetkomunale, përfaqësuesit e lartë të policisë dhe donatorët në mënyrë që të përkrahet ngritjamë e gjerë e qasjes. Pas implementimit të suksesshëm të një projekti apo plani veprues,ofrimi i hapësirës për reflektim dhe festim është i rëndësishëm për të forcuar besimin. Kjopromovon qëndrueshmërinë dhe lejon ata të cilët kanë luajtur një rol udhëheqës për herë tëparë të kenë mundësinë që të ndihen krenar dhe të demonstrojnë krenarinë për arritjet etyre. Në këtë hap/kohë mos qëndroni anash por ndani frytet e arritjeve dhe demonstronisolidaritetin me anëtarët e komunitetit!

Hapat tjerë

Pesë organizatat të cilat kanë bashkëpunuar në zhvillimin e kësaj qasje mbi Sigurinë nëKomunitet në Ballkan, tash janë duke shikuar mundësinë e ngritjes së punës së tyre nganiveli mikro në makro. Duke iu afruar komuniteteve fqinje, autoriteteve rajonale osevendore, donatorëve dhe organizatave ndërkombëtare në rajon dhe më gjerë, ata janë dukepunuar në influencimin e debateve dhe politikave si dhe në vazhdimin e punës me të tjerëtpër përmirësimin e sigurisë në vend.

Porosia për komunitetet dhe aktivistët tjerë është e thjeshtë: motivimi i njerëzve dhe ofrimi indihmës për komunitetet në organizimin e vetes së tyre në mënyrën e duhur me të vërtetëbënë ndryshim në sigurinë e tyre dhe mënyrën e jetesës. Për krijuesit e politikave dhedonatorët, janë dy porosi. E para, që institucionet qeveritare dhe ndërkombëtare kanë përdetyrë të ofrojnë një kornizë e cila u mundëson komuniteteve dhe individëve të jetojnë nënjë ambient të sigurt dhe të përfshihen në mënyrë në mënyrë aktive në ruajtjen e tij. E dyta,shërbime publike të mira duhen ofruar që komunitetet të kuptojnë këtë mirë dhe që të jenëtë gatshëm të punojnë në zgjidhjen e problemeve të tyre dhe të ofrojnë përkrahje përqeverisjen lokale dhe garantuesit e sigurisë. Shtrirja efektive drejt publikut dhe organizatavetë shoqërisë civile shpesh mungon në shtetet e dala nga konflikti, tensioni, tranzicioni politikose nënzhvillimi. Por prapë qasjet si ajo e përshkruar në këtë publikim duhen vepruar si njëurë në mes politikave dhe strategjive të institucioneve si dhe vështrimeve dhe shqetësimevetë përditshme të komuniteteve të cilat ato i shërbejnë.


2Studimet e rasteve

Kjo qasje është provuar nga katër komunitete në Evropën Juglindore në periudhën prejPrillit 2005 deri në Shtator 2006. Veç fondeve të cilat ishin në dispozicion për mbulimin edisa mbledhjeve dhe shpenzimeve të ngjashme në katër pilot-vendet, secili komunitet kishinnë dispozicion një grant fillestar prej 7,000 Eurove për të ndihmuar implementimin ePlaneve mbi Sigurinë në Komunitet. Secili prej studimeve të rasteve të paraqitura këtu, parakontrollimit të procesit aktual dhe rezultateve të arritura, fillon me një parathënie tëshkurtër mbi kontekstin e sigurisë të vendit dhe komunitetit. Secili studim i rastit përfundonme mësime specifike të mësuara, analizimin e sfidave të hasura dhe faktorët të cilat kanëkontribuar në sukses. Pas secilit studim të rastit, një Plan mbi Sigurinë në Komunitetpërfshihet si një shembull i rezultateve të diskutimeve në mes vepruesve relevant, dhe inivelit të angazhimit të dhënë në secilin rast. Është e qartë nga të katër studimet e rasteve sepërkundër konteksteve të ndryshme në secilin komunitet, faktorët që sfiduan progresin dheata që ndihmuan në këtë sukses ishin të njëjtë, ku mund të sugjerohet se ekziston mundësia epërsëritjes së procesit në një mori kontekstesh të ndryshme.

13

14

STUDIMI I RASTIT 1

Komuniteti Trg Heroja,Sarajevë, Bosne-Hercegovinë

Trg Heroja, Sarajevë.MIRZA MEHANOVIC

Konteksti i Bosnjës

“Marrëveshja e Dejtonit”, e nënshkruar ne Nëntor të vitit 1995, përfundoi konfliktin më tëpërgjakshëm në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore. Marrëveshja krijoi një rregullim tëkomplikuar kushtetues duke transformuar këtu Bosnjën dhe Hercegovinën (BH) në njëfederatë me dy entitete të ndara, ku Boshnjakët dhe Kroatët dominonin në Federatën eBosnjës dhe Hercegovinës, ndërsa Serbët dominonin Republikën Serbe. Marrëveshjagjithashtu themeloi Zyrën e Përfaqësuesit të Lartë, një zyre ndërkombëtare e cila ishtepërgjegjëse për mbikëqyrjen e implementimit të kushteve të marrëveshjes dhe e pajisur mefuqi ekzekutive në BH. Përveç kontributeve pozitive, kjo marrëveshje e ndërlikuar gjithashtuka shkaktuar edhe shumë vështirësi politike dhe qeverisëse gjatë njëmbëdhjetë viteve tëfundit, dhe shpesh edhe paralizë institucionale. Reformat e sektorëve të sigurisë dhembrojtjes vazhdojnë që nga viti 2000, ku janë themeluar institucione të reja të sigurisë nënivelin shtetëror (p.sh. Ministria e Sigurisë) dhe është bërë një transferim gradual i fuqisënga entitetet në institucionet e sigurisë në nivel shtetëror. Një reformë e kuptueshme epolicisë, e cila është duke u zhvilluar aktualisht, gjithashtu pritet të përfshij një strategji të retë politikave të bazuara në komunitet. Sidoqoftë, përkundër zhvillimeve pozitive, endembesin probleme të rëndësishme, siç janë papunësia, dispozicioni i armëve ilegale, krimi iorganizuar dhe rritja e përkrahjes për partitë nacionaliste.

Historiku i Komunitetit

Trg Heroja është një komunitet banimi i urbanizuar brenda komunës së Novo Sarajevo, merreth 7,000 banorë. Njëmbëdhjetë vite pas përfundimit të luftës (gjatë së cilës ky komunitetishte vija e parë e frontit) shumë apartamente ende mbesin të braktisura dhe të pasigurta.Përqindja e papunësisë është relativisht e madhe, duke prekur kështu kryesisht të rinjtë.Komuniteti gjithashtu ka një numër të konsiderueshëm të pensionistëve me të ardhura tëulëta. Është raportuar se marrëdhëniet ndëretnike janë të mira, edhe pse fluksi i njerëzve ngapjesët tjera të Bosnjës si pasojë e luftës ka prekur strukturën demografike të komunitetit dheka nxitur shkatërrimin e lidhjeve të vjetra të komuniteteve. Ekziston një nivel relativisht iulët i besimit tek policia, kryesisht për shkak të pranisë së rrallë të policisë në komunitet dhefokusimit në reagim e jo në parandalim. Problemet kryesore të sigurisë që prekinkomunitetin janë të lidhura me krim, ku vjedhjet, grabitjet/plaçkitjet dhe droga janë më tëshpeshtat. Shumë apartamente dhe vende publike me ndriçim të dobët, siç janë parqet,përdoren për shpërndarje dhe konsumim të drogës. Vjedhjet dhe plaçkitjet janë në nivel tëlartë, por në disa raste ka edhe të shtëna të cilat kryesisht ndodhin në kafene. Kafenetëgjithashtu janë një burim i zhurmës dhe sjelljeve anti-shoqërore, që janë një shkak i shpeshtëi ankesave nga banorët. Armët e vogla, kryesisht të mbetura nga lufta, mund të gjinden nëkomunitet. Banorët shpesh shprehen të shqetësuar mbi lëvizjen nëpër rrugë gjatë natës, pasiqë dritat e rrugëve nuk ndriçojnë mjaftueshëm.

STUDIMI I RASTIT 1: KOMUNITETI TRG HEROJA, SARAJEVË 15

Prioritetet e komunitetit dhe planet vepruese

Pas mbledhjeve fillestare hyrëse, dy diskutime të fokusuara në grup, njëra me banorë tëvjetër dhe tjetra me të rinj, janë organizuar nga Qendra për Studime të Sigurisë (CSS) nëShkurt të vitit 2006, ku dy grupet kanë identifikuar probleme shumë të njëjta me të cilatballafaqohet komuniteti. Gjatë puntorisë për planifikimin e veprimeve në Prill të vitit 2006përfaqësues nga të dy grupet, qeveria lokale dhe policia u pajtuan mbi prioritetin adresimittë këtyre problemeve. Problemet e zgjedhura ishin:

1. Mungesa e bashkëpunimit në mes komunitetit dhe policisë; dhe2. Ndriçimi i dobët në rrugë.

Gjatë puntorisë së planifikimit të veprimeve u themelua një grup punues, i përbërë ngagjashtë banorë, një zyrtar i policisë dhe një përfaqësues i qeverisë lokale, dhe këtij grupi iudha një mandat për koordinimin e zhvillimit dhe implementimit të planeve vepruese përadresimin e dy çështjeve. Ky grup filloi të takohej rregullisht në Maj të vitit 2006 në lokalet eZyrës së Komunitetit Trg Heroja, si dhe të mbaj mbledhje me përfaqësuesit e institucioneverelevante, dhe zhvilluan dy Plane të ndara mbi Sigurinë në Komunitet për t’iu adresuarsecilit problem:

1. Uljes së krimit dhe frikës nga krimi duke rritur bashkëpunimin në mes policisë dhekomunitetit.

2. Uljes së krimit dhe frikës nga krimi duke përmirësuar ndriçimin në rrugë.

Hapat e ndërmarrur

Për secilin plan veprues, grupi punues identifikoi vepruesit kryesor nga të cilët dëshirohej tësigurohej përkrahja. Këta ose janë ftuar të marrin pjesë në ndonjë nga mbledhjet e grupit,ose në mbledhje të ndara me përfaqësues të grupit dhe CSS-në. Para secilës mbledhje, CSSndihmoi banorët të përgatiten dhe i shoqëroi ata në mbledhje për dhënien e përkrahjes, tëbazuar në përvojën e tyre të gjatë me lobizëm dhe mbrojtje.

Përmirësimi i bashkëpunimit në mes komunitetit dhe policisë

Si pjesë të implementimit të planit të parë, anëtarët e grupit punues themeluan “Këshillinmbi sigurinë në komunitet” në Qershor të vitit 2006, i cili do të vazhdoj funksionimin edhepas përfundimit të detyrave të tashme të grupit punues. Këshilli konsiderohet si njëstrukturë joformale, e krijuar për lehtësimin dhe rregullimin e komunikimit dhebashkëpunimit në mes banorëve, autoriteteve lokale dhe policisë, si dhe mundësimin eimplementimit të projekteve të përbashkëta, siç janë fushatat për parandalimin e krimit.Grupi punues shtypi posterë dhe fletushka të cilat kishin për qëllim përmirësimin ebashkëpunimit me policinë lokale, dhe i vendosën këto në objekte banuese në vend. Përveçqë përmbajnë informacione të përgjithshme mbi punën e policisë, ato gjithashtu ofrojnë


edhe këshilla se si të ndihmohet policia në mënyrë që të jetë më efektive, si dhe detajet ekontaktit të stacionit lokal të policisë dhe zyrtarit ndërlidhës të komunitetit.

Përmirësimi i ndriçimit në rrugë

Me vështrim drejt implementimit të planit të dytë në veçanti, anëtarët e grupit punuesmenduan se dy faktorë janë të rëndësishëm: i pari, marrja e përkrahjes së plotë nga komuna,dhe i dyti, mbledhja e fondeve shtesë. Edhe pse kishin pranuar një grant fillestar ngaSaferworld, komuniteti dëshiroi të siguronte fonde tjera për riparimin e plotë të ndriçimit nërrugë. Me udhëzime mbi gjetjen e fondeve nga CSS, grupi punues me sukses identifikoidonatorët dhe iu afrua atyre (autoritetet e qytetit të Sarajevës dhe Ministrisë së PlanifikimitUrban), dhe kështu u fituan fonde shtesë nga komuna. Përkrahja e plotë e autoritetevekomunale u sigurua gjatë një mbledhje të grupit punues ku mori pjesë edhe Kryetari ikomunës së Novo Sarajevo.


Bashkëpunimi i policisë meqytetarë, Sarajevë.

SIMON RYNN

➜

Rezultatet e arritura

■ Si rezultat i paraqitjeve të bëra nga grupi punues, komuna e Novo Sarajevo instaloi drita tëreja rrugore në Trg Heroja në Tetor të vitit 2006. Dritat e reja rrugore ishin kërkuar ngakomuniteti për më gjatë se tri vite, por komuna nuk i kishte ofruar ato para fillimit të këtijprojekti për shkak të mungesës së fondeve dhe vullnetit politik. Pasi që komuniteti uorganizua vetë, ishte e mundur që të merrej kontribut financiar nga donatorët për tëmundësuar vazhdimin e punëve dhe fitimin e përkrahjes nga autoritetet komunale.

■ Komunikimi dhe bashkëpunimi në mes komunitetit dhe policisë është përmirësuar, dheështë krijuar një strukturë e qëndrueshme, ende funksionale, e cila mundëson komunitetin,komunën dhe policinë që të shprehin shqetësimet e tyre dhe të gjejnë zgjidhje për ato.

■ Policia rivendosi në detyrë një zyrtar i cili më herët kishte punuar në hapësirën e Trg Heroja.Ky zyrtar ishte shumë i njohur në këtë vend dhe kishte ndërtuar raporte të mira me publikunsi dhe kishte krijuar një reputacion për luftimin e suksesshëm kundër krimit. Tash zyrtariështë gjithmonë i gatshëm që raportet dhe kërkesat e anëtarëve të publikut t’i pranoj direktnë telefonin e tij mobil.

■ Anëtarët e komunitet tash ndihen më të gatshëm për ndërmarrjen e veprimeve përadresimin e problemeve të tyre të sigurisë, dhe t’i qasen autoriteteve dhe policisë përshqetësimet e tyre. Komuniteti është më i vetorganizuar dhe qytetarët janë më të motivuarpër pjesëmarrje aktive në jetën e komunitetit.

■ Anëtarët e komunitetit tashmë kanë filluar të ndihen se policia dhe autoritetet komunalejanë duke punuar së bashku për përmirësimin e sigurisë në vend.

■ UNDP Bosnja, së bashku me policinë dhe Ministrinë e Sigurisë, të cilët ishin të njohur meprojektin në Trg Heroja, vendosën të përfshijnë vendin Novo Sarajevo në njërën prej dyshënjestrave komunale të tyre në iniciativën e mbledhjes së armëve në Nëntor të vitit 2006.

Sfidat e hasura

■ Shmangia e politizimit Përgjatë projektit ekzistonte një rrezik se procesi mund tëpolitizohet, pasi që ishte implementuar gjatë një viti zgjedhor. Kishte frikë se grupe tëndryshme me interesa politike do të dëshironin të ndërronin drejtimin e procesit në mënyrëqë të përfitonin nga procesi ose mund të bllokonin procesin në mënyrë që të parandalojnë tëtjerët nga përfitimet e mundshme politike. Në mënyrë që të shmanget ky rrezik, është marrëvendim që të vonohet implementimi aktual i Planit të dytë mbi Sigurinë në Komunitet deripas zgjedhjeve, por të përdoret periudha parazgjedhore për përgatitje të plota.

■ Menaxhimi i pritjeve Në fillim të projektit ekzistonte një rrezik se komuniteti mund tëkeqkuptonte qëllimet e procesit dhe mund të shpresonte për një shumë të madhe të fondevetë cilat do të ishin në dispozicion menjëherë për t’iu përshtatur kërkesave të komunitetit. Si


“Muajin e kaluar (Shtator), ka pasur një ulje tëkonsiderueshme në numrin e vjedhjeve dhe plaçkitjeve në vend. Njerëzit gjithashtushpesh komentojnë mbiposterët dhe fletushkat. Ata mendojnë se kjo është njëiniciativë pozitive dhe se kjoduhet të vazhdoj.”

Latif Muhanovoç, Zyrtar policor indërlidhjes me komunitet, Trg Heroja

përgjigje ndaj këtij rreziku, CSS i kushtoi kujdes dhe kohë të veçantë diskutimit mekomunitet mbi objektivat e procesit, në mënyrë që të sigurohet një kuptim i plotë i natyrës sëprocesit. Pasi që anëtarët e komunitetit kuptuan se gjetja e fondeve është përgjegjësi e tyre,ata adoptuan një qasje aktive.

■ Fitimi i besimit CSS kishte një vështirësi fillestare me fitimin e besimit nga komuniteti kurfilloi punën aty. Sidoqoftë, kjo u tejkalua nëpërmes kontakteve dhe vizitave të rregullta nëkomunitet nga stafi i CSS-së, duke demonstruar angazhim të vërtetë në përmirësimin esituatës së sigurisë atje.

Faktorët që kontribuuan në sukses

■ Fleksibiliteti i qasjes Komuniteti mendonte se ky është një projekt i pandryshueshëm meqëllime të definuara paraprakisht të cilat do t’u imponohen atyre nga donatorët e jashtëm,por kuptuan se varej prej tyre se si do ta formonin atë për t’iu përshtatur nevojave të tyre.

■ Grupi punues i orientuar në qëllime Formimi i grupit punues ishte kritik përimplementimin e planeve. Grupi ishte i fokusuar vendosmërisht në arritjen e qëllimeve të tij,dhe kjo ka ndihmuar në mirëmbajtjen e ecurisë së progresit.

■ Kontaktet e rregullta dhe intensive Një faktor kryesor i cili ka kontribuar në sukses ishinmarrëdhëniet e afërta në mes CSS-së dhe komunitetit të cilat u zhvilluan nëpërmes pranisëjavore, dhe nganjëherë edhe ditore, të stafit të CSS-së në komunitet. Stafi i CSS-së merrtepjesë në mbledhje formale dhe joformale duke u treguar të gatshëm për këshilla dhe ndihmëndaj grupit edhe nëpërmes telefonit kurdo që ishte e nevojshme.

■ Shfrytëzimi i strukturave ekzistuese të komunitetit Projekti u drejtua tek një strukturëekzistuese e qeverisë lokale, Zyra për Komunitete. Kjo u tregua e dobishme në fitimin dhemirëmbajtjen e angazhimit aktual nga përfaqësuesit e komunitetit dhe në ofrimin e kanalevelegjitime për burime shtesë për përmirësimin e ndriçimit të rrugëve.


“Për mua, ndryshimi më irëndësishëm që ka ndodhur sirezultat i këtij projekti ështëfakti që Këshilli i Sigurisë ështëthemeluar dhe funksionon…Projekti ka pasur një ndikim tëmadh, dhe qytetarët ishin tëkënaqur të shohin se si grupetpunuese arritën t’i adresojnënevojat e identifikuara…Materialet informative ishinshumë të mira, dhe edhenjerëzit nga komunitetet fqinjekanë ardhur dhe më kanëkërkuar këta posterë dhe unë u kam dhënë ata të cilat kanëmbetur.”

Zlatan Babiç, Sekretar i Zyrës sëKomunitetit Trg Heroja

Plani Mbi Sigurinë në Komunitet i Trg Heroja (1)

Komuna: Novo Sarajevo

Numri i projektit: 1

Fusha prioritare: Bashkëpunimi në mes komunitetit dhe policisë

QëllimiUlja e krimit dhe frikës nga krimi (posaçërisht vjedhjeve, plaçkitjeve dhe shpërndarjes dhekonsumimit të drogës) duke përmirësuar bashkëpunimin në mes komunitetit dhe policisë.

Grupi i projektit■ Banorët■ Zyrtari i policisë lokale■ Sekretari i Zyrës për Komunitete në Trg Heroja■ Qendra për Studime të Sigurisë

ObjektiviKomunikimi i rregullt në mes komunitetit dhe policisë dhe rritja e besimit dhe marrëdhënievemë të mira në mes tyre; rritje e numrit të raportimit në polici; ulje në numrin e krimeve.

Grupi do të■ Krijoj një “Këshill mbi sigurinë në komunitet”■ Krijoj kontakte dhe komunikime të rregullta në mes policisë dhe qytetarëve■ Organizojnë fushata, së bashku me policinë, për parandalimin e krimit ■ Ngrit vetëdijen në komunitet në lidhje me bashkëpunimin me policinë, sidomos për

raportimet e krimit, dhe ndihmën e policisë për t’u ndihmuar qytetarëve■ Shtyp dhe shpërndaj posterë dhe fletushka informative nëpër komunitet në lidhje me atë që

u përmend më lartë

Banorët do të■ Komunikojnë direkt me zyrtarin e policisë lokale, Kryetarin e policisë së komunës Novo

Sarajevo dhe më Bordin Këshillimor të Policisë■ Sigurojnë që Këshilli mbi sigurinë të funksionoj

Banorët dhe Qendra për Studime të Sigurisë do të■ Themeloj Këshillin ■ Zhvilloj një plan të veprimit në mënyrë që Këshilli t’i arrij objektivat e lartpërmendura■ Punoj me policinë për organizimin e fushatës për parandalimin e krimit■ Disenjoj, shtyp dhe shpërndaj materialet informative për fushatën e ngritjes së vetëdijesimit

Qendra për Studime të Sigurisë do të■ Ofroj këshillime dhe përkrahje për nevojat e Këshillit

Saferworld do tëOfroj përkrahje financiare

Datat e rishikimit1 Korrik 2006, 1 Shtator 2006


STUDIMI I RASTIT 2

Komuniteti i Gërmovës,komuna e Vitisë, Kosovë

21

Trotuari i ri përgjat rrugëskryesore, Gërmovë.DAMIEN HELLY


Konteksti i Kosovës

Në vitet 1998–1999 Kosova ishte një vend i një konflikti të dhunshëm në mes forcave tësigurisë dhe ushtarake të Beogradit dhe forcave rezistencës së armatosur të Shqiptarëve tëKosovës, i cili përfundoi me intervenimin ushtarak të NATO-së në Qershor të vitit 1999. Qënga përfundimi i konfliktit, Kosova ka qenë e qeverisur nga administrata e KB-së (UNMIK),derisa zyrtarisht mbeti pjesë e Serbisë. Në vitin 2001, KB-ja filloi themelimin e Institucionevetë Përkohshme Vetëqeverisëse (IPVQ) në Kosovë, të cilat mes tjerash përfshijnë Kuvendin,Kryetarin, Kryeministrin dhe një numër të ministrive. Ndonëse UNMIK-u gradualisht i katransferuar fuqinë IPVQ-së, çështjet e sigurisë ende mbesin një “fuqi rezervë” e komunitetitndërkombëtar. Menjëherë pas konfliktit, siguria u ofrua nga forcat paqeruajtëse tëudhëhequra nga NATO (KFOR) dhe policia ndërkombëtare e UNMIK-ut, por ShërbimiPolicor i Kosovës (ShPK), i krijuar në vitin 1999 i cili është në rritje e sipër, gradualisht kamarrë përgjegjësitë policore. Përkundër shumë sukseseve, si programi i policisë i bazuar nëkomunitet, ShPK-ja ende mbetet një institucion relativisht delikat. Me kapacitete tëkufizuara, ShPK-ja ende nuk është e aftë t’i përgjigjet plotësisht nevojave të sigurisë sëpopullatës së Kosovës. Armët e vogla ilegale ende qarkullojnë në Kosovë. Vazhdimi itensioneve ndëretnike, të acaruara nga mungesa e progresit ekonomik, papunësia e madhe,paqartësia e statusit të ardhshëm të Kosovës dhe ndjenja e mosefektshmërisë sëadministratës ndërkombëtare, u manifestuan me trazirat e dhunshme të Marsit 2004.Negociatat e udhëhequra nga ndërkombëtarët për statusin përfundimtar të Kosovës në mesBeogradit dhe Prishtinës deri më tani kanë dështuar të japin një marrëveshje.

Historiku i komunitetit

Fshati i Gërmovës, me një popullsi prej 1,000 banorëve, gjendet në komunën e KosovësJuglindore të Vitisë, afër kufirit me Maqedoninë. Para luftës, Gërmova kishte një popullatë tëpërzier që përbëhej nga Shqiptarë të Kosovës dhe Serb të Kosovës, por që nga largimi ifamiljeve serbe gjatë dhe pas konfliktit, ky fshat u popullua vetëm nga Shqiptarët e Kosovës.Në mes viteve 2003 dhe 2005 ky fshat morri pjesë në një projekt të udhëhequr nga UNDP-japër ndihmën e kthimit të banorëve të tij Serb. Sidoqoftë, ky proces u ndal, duke i lënëbanorët të zhgënjyer në institucionet ndërkombëtare. Papunësia në këtë fshat është vlerësuartë jetë 80%, duke prekur kështu kryesisht të rinjtë. Fshati është i varur për të gjitha shërbimetpublike dhe shoqërore nga komuna e afërt, dhe ka mungesë të ujit, kanalizimit,infrastrukturës së mbledhjes së mbeturinave si dhe ndriçimit të rrugëve. Përgjegjësia përpolici i bie stacionit lokal të ShPK-së në Viti. Njëra ndër shqetësimet kryesore të sigurisë eidentifikuar nga komuniteti ishte mungesa e patrullimeve të policisë përgjatë rrugëskryesore e cila kalon nëpër fshat. Banorët besonin se mungesa e patrullave policore në fshatvjen si pasojë e dallimit të simpatizimit të partive të ndryshme politike në mes komunitetitdhe policisë lokale. Rruga, e cila lidh Prishtinën dhe Shkupin, u identifikua nga banorët si

rrezik kryesor ndaj sigurisë publike për shkak të komunikacionit të shpejtë dhe shpeshvozitjes së pakujdesshme. Kjo paraqet një rrezik të veçantë për sigurinë e nxënësve të cilët nëmungesë të trotuarit përdorin rrugën për në shkollë. Armët e vogla ilegale gjenden në fshat,si gjithkund tjetër.

Prioritetet e komunitetit dhe planet e veprimit

Gjatë intervistave me grupe të caktuara dhe në dy diskutime të fokusuara në grup nëGërmovë, të drejtuara nga Forumi i Iniciativës Qytetare (FIQ) në Dhjetor të vitit 2005,banorët identifikuan çështjet në vazhdim si prioritete:

1. Marrëdhëniet e dobëta në mes policisë dhe komunitetit dhe mungesën e patrullimeve tëpolicisë në fshat.

2. Rrezikun nga aksidentet e trafikut në rrugën kryesore.3. Rreziqet e shëndetit publik të paraqitura nga mbeturinat e pambledhura dhe prania e qenve

endacakë të këtë komunitet.

Përfaqësuesit e komunitetit në partneritet me zyrtarët nga autoritetet komunale, policinë,kompanitë lokale shërbyese, një organ civil emergjent, dhe të tjerët formuluan tri plane tëndara veprimi për t’iu adresuar secilit prej këtyre problemeve:

1. Përmirësimin e sigurisë në rrugë me paraqitjen e patrullimeve të rregullta të policisë.2. Ndërtimin e trotuarit përgjatë rrugës kryesore për përmirësimin e sigurisë së këmbësorëve.3. Paraqitjen e sistemit të mbledhjes së mbeturinave për eliminimin e rreziqeve ndaj shëndetit

publik dhe zvogëlimin e pranisë së qenve endacakë.

Hapat e ndërmarrë

Banorët themeluan një “Këshilli për Pëparimin e Komunitetit’, të përbërë nga 17 anëtarë, përzhvillimin e tri planeve dhe për mbikëqyrjen e implementimit të tyre. Mes Dhjetorit 2005dhe Shkurtit 2006 Këshilli u takua çdo javë në lokalet e shkollës lokale, shpesh të shoqëruarnga FIQ-i, për të raportuar, koordinuar dhe planifikuar veprimet.

Patrullimet e policisë

Me ndihmën e FIQ-it, Këshilli nisi komunikimet e rregullta me komandën e policisë lokale,dhe paraqiti shqetësimet e komunitetit në lidhje me sigurinë në rrugë në këtë fshat. Gjatëdisa mbledhjeve policia u pajtua të paraqes patrullime të trafikut në fshat dhe të komunikojmë shpesh me banorët e fshatit mbi shqetësimet e tyre. Këshilli ofroi të ndihmonte policinëme punën e tyre në komunitet dhe t’i njoftonte ata rregullisht për shqetësimet e komunitetitnë lidhje me sigurinë. Komandanti i policisë delegoi një zyrtar të policisë për të marrë pjesërregullisht në mbledhjet e Këshillit dhe në implementimin e Planeve mbi Sigurinë eKomunitetit.

STUDIMI I RASTIT 2: KOMUNITETI I GERMOVES, KOMUNA E VITISË, KOSOVË 23

“Policia do të vazhdoj mepatrullime, dhe do të jetë egatshme kurdo që komunitetika nevojë për ndihmën tonë.Në jemi shumë të interesuar qëtë vazhdojmë me përmirësimine sigurisë së trafikut nëGërmovë.”

Nexhat Beqiri, oficer i ShPK-së, Viti

Trotuari

Për implementimin e planit të dytë veprues, Këshilli siguroi përkrahjen e Departamentitkomunal për Shërbime Publike, dhe Departamentit të Inxhinierisë si dhe të një njësiti lokaltë Trupave Mbrojtëse të Kosovës (organ civil emergjent). Inxhinierët komunal, me ndihmënga Këshilli, përgatitën një konstruksion dhe specifikimet teknike për trotuar, të cilat upërdorën nga komuniteti për të ftuar kompanitë private për ofertim, duke zgjedhur kështumë të mirën. Pasi që nuk kishin mundësi të ofronin kontribut financiar, komuna dhakontributin e saj duke huazuar pajimet e nevojshme, derisa banorët ofruan fuqinë punëtore.

Mbledhja e mbeturinave

Për implementimin e planit të tretë veprues, Këshilli iu afrua një kompanie private përmbledhjen e mbeturinave në komunë. Pas disa mbledhjeve, kompania ofroi 20 kontejnerëgratis për komunitetin, derisa komuniteti krijoi një sistem për mbledhjen e kontributevefinanciare nga banorët për të paguar shërbimin e rregullt të mbledhjes së mbeturinave.


Ceremoni festive me rastin erealizimit të Planeve për

Komunitet më të sigurtë nëGërmovë.

DAMIEN HELLY

➜


■ Për herë të parë ShPK-ja paraqiti patrullimet ditore të trafikut në rrugën kryesore, dhe tashndërmarrin masa kundër vozitësve të pakujdesshëm. Anëtarët e Këshillit, mësimdhënësitdhe nxënësit deklarojnë se ka ndodhur një ulje e qartë e shpejtësisë së trafikut në rrugë sirezultat i patrullimeve të policisë.

■ Si rezultat i dialogut dhe rritjes së pranisë së policisë në fshat, edhe policia edhe komunitetiraportojnë për një përmirësim domethënës në marrëdhënie.

■ Një trotuar me gjatësi 1 km është ndërtuar përgjatë rrugës nga komuniteti. Trotuari uinaugurua në Maj 2006 në një ceremoni publike ku morën pjesë edhe mediat.

■ Banorët raportojnë të ndihen më të sigurt gjatë lëvizjes nëpër fshat, dhe sidomos gjatëshoqërimit të fëmijëve të tyre për në shkollë. Për këtë është bërë një dokumentar i cili ështëtransmetuar në televizionin lokal Vali në Qershor 2006.

■ Si rezultat i iniciativës së banorëve është krijuar një sistem punues i mbledhjes sëmbeturinave. Kërcënimi ndaj shëndetit publik nga mbeturinat e pambledhura dhe tëkalbura është zvogëluar, ashtu si edhe rreziku i sulmit të qenve endacakë, sidomos gjatëmbrëmjeve.

■ Marrëdhëniet me komunën janë përforcuar pas punës së përbashkët drejt qëllimeve tëpërbashkëta.

■ Njerëzit ndihen me të gatshëm për të folur publikisht mbi shqetësimet e tyre të sigurisë dhendihen të fuqishëm në ndërmarrjen e veprimit për adresimin e tyre. Për shembull, Këshillika filluar diskutimet rreth një plani veprues për t’i adresuar problemet që kanë të bëjnë mearmët e vogla. Duke pasur parasysh arritjet e tyre të mëparshme, ata tash kanë më shumëbesim në qasjen tek autoritetet për çështje të ndryshme.

■ Një numër i anëtarëve të komunitet tashmë kanë fituar kapacitet për drejtimin e pavarur tëprojekteve.

■ Dëshira e komunitetit për të punuar me veprues të jashtëm është kthyer, dhe kjo bazuar nësuksesin e tyre në implementimin e Planeve për Sigurinë në Komunitet.

■ Komunitetet fqinjë tash kanë shprehur interesim për adoptimin e kësaj qasje.

Sfidat e hasura

■ Tejkalimi i mosbesimit Në fillimet e punës në komunitet, FIQ-i është dashur të tejkaloj njënivel domethënës të mosbesimit dhe pesimizmit i cili vinte si pasojë e përvojave tëmëhershme negative. Duke demonstruar zotimin për të ndihmuar komunitetin në krijimine një ambienti më të sigurt, FIQ-i gradualisht i tejkaloj këto barriera.


“Jemi shumë të lumtur qëështë ndërtuar trotuari. Prejtash e tutje në mund të ecimpër në shkollë shumë mëlirshëm. Ne nxënësitdëshirojmë t’i falënderohemi të gjithë atyre të përfshirë nëndërtimin e trotuarit për ne”

Adelina Hajrullahu, nxënëse, klasa e katërt, Gërmovë.

■ Ndërtimi i kapacitetit Pasi që anëtarët e komunitetit kishin shumë pak përvojë mezhvillimin dhe implementimin e projekteve, stafi i FIQ-it investoi një kohë tëkonsiderueshme në këshillimin dhe përkrahjen e Këshillit për të ndërtuar kapacitetin dhebesimin e vet komunitetit.

■ Inkurajimi i femrave për pjesëmarrje Inkurajimi i femrave për pjesëmarrje u tregua të jetëshumë i vështirë për shkak të qëndrimeve tradicionale ndaj roleve të gjinive.

■ Sigurimi i fondeve të nevojshme Implementimi i tri projekteve kërkonte fonde tjera veçgranteve fillestare nga Saferworld. Pasi që komuniteti nuk kishte mundësi të sigurontekontribute financiare nga burime tjera, ai u tregua shumë i suksesshëm në strategjinë e tijpër sigurimin e kontributeve tjera.


■ Shfrytëzimi i strukturave ekzistuese të komunitetit Duke u bazuar në strukturat ekzistuesetë mëhershme të komunitetit, procesi nuk çoi drejt një krijimi të një strukture konkurruesedhe e kishte të mundshme të mobilizoj përkrahjen shumë më lehtë. Sidoqoftë, për t’usiguruar që anëtarët e komunitetit të cilët ishin të margjinalizuar nga strukturat ekzistueseishin të konsultuar mjaftueshëm, përfaqësuesit nga grupet e ndryshme brenda fshatit upërfshinë në Këshill.

■ Prioritetet e përcaktuara nga komuniteti Fakti që komuniteti ishte i lirë për t’i përcaktuarqëllimet e veta siguroi që projekti t’i përgjigjej nevojave të komunitetit si dhe siguroiangazhim.

■ Angazhimi i rregullt dhe intensiv Sidomos në fazën fillestare të projektit, vizitat e rregulltady herë në javë nga stafi i FIQ-it në komunitet për të ofruar ndihmën e tyre prej ekspertëvendihmuan në krijimin e besimit të Këshillit për mundësinë e arritjes së qëllimeve të tij.

■ Përforcimi reciprok i planeve Natyra plotësuese e planit veprues të parë dhe të dytë përforcoindikimin e tyre pozitiv në siguri.

■ Fitorja e shpejtë Arritja e rezultateve të qarta në fillim të procesit (paraqitja e patrullimevepolicore) shtoi besimin dhe interesin e komunitetit në vazhdimin e projektit.

■ Partneritetet e forta Zhvillimi i partneriteteve të forta me institucionet dhe vepruesit kyçëishte thelbësore për implementimin e suksesshëm të planeve.


Plani Mbi Sigurinë në Komunitet i Gërmovës (2)

Komuna: Viti


Fusha prioritare: Rreziku nga aksidentet e trafikut në rrugën kryesore

QëllimiNdërtimi i një trotuari përgjatë rrugës kryesore për përmirësimin e sigurisë së këmbësorëve

Grupi i projektit■ Këshilli mbi Përparimin e Komunitetit■ Shërbimi Policor i Kosovës, komuna e Vitisë■ Zyra i Inxhinierisë (Punët Publikë), komuna e Vitisë■ Departamenti i Shërbimeve Publike, komuna e Vitisë■ Departamenti për mbrojetje dhe emergjencë civile, komuna e Vitisë■ Forumi i Iniciativës Qytetare

ObjektiviNdërtimi i trotuarit dhe mirëmbajtja e tij; përmirësimi i sigurisë së banorëve, sidomosnxënësve në përdorimin e rrugës kryesore; parandalimi i aksideneve.

Këshilli për Përparimin e Komunitetit do të■ Bëjë matjet themelore dhe do të përgatis një propozim fillestar për ndërtimin e trotuarit ■ Ofroj fuqi punëtore për ndërtimin■ Ndihmoj në fillimin e punëve ■ Kërkoj fonde tjera për përkrahjen e projektit

Këshilli për Përparimin e Komunitetit dhe Forumi i Iniciativës Qytetare do të■ Kontaktojnë Zyrën komunale të Inxhinierisë për të kërkuar nga ata konstruksionin teknik■ Bëjnë ftesën për ofertim nga kompanitë për kryerjen e punëve të ndërtimit■ Krijojnë një grup për vlerësimin e ofertave ■ Zgjedhin një kompani e cila i përmbush më së miri kriteret e projektit

Forumi i Iniciativës Qytetare do të■ Përkrahë Këshillin në gjithë punën dhe do të monitoroj progresin e aktiviteteve të projektit

Saferworld do të■ Ofroj përkrahjen financiare për projekt

Datat e rishikimit21 Janar 2006, 14 Prill 2006, 30 Qershor 2006


Komuniteti i Qytetit të Vjetër,Komuna Cair, Shkup,Maqedoni

STUDIMI I RASTIT 328

Qyteti i Vjetër, Shkup.DIMITAR LAZAREVSKI

Konteksti i Maqedonisë

Një republikë përbërëse e ish-Jugosllavisë, Maqedonia ka arritur të shmang konfliktet epërgjakshme të cilat pasuan pas rënies së federatës. Sidoqoftë, ky shtet ishte dëshmitar ikonfliktit të tij me intensitet të ulët në vitin 2001 në mes forcave qeveritare dhe luftëtarëve tëShqiptarëve etnik. Edhe pse konflikti përfundoi relativisht shpejt, tensionet ndëretnikembeten ende në shoqërinë Maqedonase, dhe lëvizjet e popullsisë në pjesët perëndimore dheveriore në shtetit nënkuptojnë se numri i vendeve të përziera etnikisht është duke u ulur.Derisa situata e sigurisë dhe politike në Maqedoni është stabilizuar që nga viti 2001, shtetiende vazhdon të jetë i prekur nga një numër i madhe i krimeve, kur krimi i armatosur nëveçanti është rritur gjatë viteve të fundit. Furnizimi me armë ilegale është rritur nga numri imadh i armëve të cilat kanë lëvizur nëpërmes kufijve të shtetit pas përfundimit të konfliktevenë shtetet fqinje. Me përkrahjen e organizatave ndërkombëtare, siç është OSBE-ja, QeveriaMaqedonase ka implementuar reformat e policisë, përfshirë edhe programet e politikave tëbazuara në komunitet dhe themelimin e forcës policore shumetnike.


Qyteti i vjetër gjendet në qendër të Shkupit, brenda komunës Cair, dhe përbëhet kryesishtnga hapësira me shitore dhe lokale afariste (siç janë tregjet e hapura, shitoret dhe kafenetë) sidhe hapësira të banuara. Komuniteti është etnikisht i përzier me banorë dhe bizneseshqiptare, maqedonase, turke, rome dhe boshnjake. Komuniteti ka qenë i prekur ngatensionet që ndodhën pas konfliktit të vitit 2001 në disa pjesë të Maqedonisë, dhe sidomosjanë ballafaquar me rritjen e paragjykimeve nga jashtë. Këto qëndrime janë përforcuar nganivelet e larta dhe secilën herë në rritje të krimit në Qytetin e Vjetër, duke filluar që ngakrimet e vogla si vjedhja e xhepave dhe vjedhjet tjera deri tek droga, prostitucioni, plaçkitjete armatosura dhe sulmet. Si edhe në shumë pjesë tjera të Maqedonisë, mbajtja e armëvelegale dhe ilegale është e lartë, si dhe ka të shtëna të shpeshta të cilat në disa raste rezultojnëme vdekje të civilëve të cilit janë gjendur në mes të plumbave. Mosbesimi tek institucionetzyrtare dhe tek policia është i lartë, dhe marrëdhëniet komunitet-polici kanë qenë më se tëdobëta, ku anëtarët e komunitetit janë ankuar mbi papërgjegjësinë e policisë dhe mungesëne patrullimeve të policisë. Si rezultat, shumë pronarë të lokaleve dhe banorë tregojnë sendihen se kanë nevojë të armatosen thjeshtë për vetëmbrojtje. Në vitin 2004, stacioni ipolicisë lokale, me përkrahjen e qeverive të Mbretërisë së Bashkuar (MB) dhe ShBA-ve si dheOSBE-së, paraqitën një njësi mobile çikliste, e cila pati sukses në lidhjen me komunitet.

STUDIMI I RASTIT 3: KOMUNITETI I QYTETIT TË VJETËR, KOMUNA CAIR, SHKUP 29

“Projekti ‘Planet mbi Sigurinënë Komunitet’ ështëpërfundimisht njëri prejprojekteve më praktike qëështë implementuarndonjëherë në këtë komunë.Ne duhet të përkrahimprojektet si ky për t’i ofruarqytetarëve tonë kushtet enevojshme për zhvillim.”

Izet Mexhiti, Kryetar i Komunës Cair

Prioritetet e komunitetit dhe planet vepruese

Për shkak të përbërjes së larmishme të komunitetit, një total prej nëntë diskutimeve tëfokusuara në grup në lidhje me problemet e sigurisë në vend u drejtuan nga projekt partneriCivil, në shkurt dhe mars të vitit 2006 (nga tre me banorë, biznese dhe institucione).Përfaqësuesit e grupeve të ndryshme u pajtuan të caktojnë si prioritare shqetësimet nëvazhdim:

1. Patrullimet e rralla të policisë në Qytetin e Vjetër.2. Mungesën e strategjisë së parandalimit të krimit ose masat siguruese në vend.3. Përhapjen e shpejtë të krimit të vogël rrugor, sidomos vjedhjes nga xhepat.4. Krimin e armatosur, sidomos plaçkitjet e armatosura.5. Mungesën e besimit dhe bashkëpunimit në mes policisë dhe komunitetit.

U pajtuan për tri plane të veprimit për adresimin e këtyre problemeve:

1. Për përmirësimin e sigurisë në vend duke zvogëluar ndodhjen e vjedhjeve nga xhepat.2. Për parandalimin e krimit, sidomos plaçkitjeve të armatosura, duke rritur masat e sigurisë

në vend.3. Për ngritjen e niveleve të raportimit dhe përmirësimin e besimit dhe bashkëpunimit në mes

policisë dhe komunitetit.

Hapat e ndërmarrë

Pas lansimit të projektit në Qytetin e Vjetër, komuniteti dhe përfaqësuesit zyrtar formuannjë “Grup Punues Veprues mbi Sigurinë në Qytetin e Vjetër të Shkupit” (APW). APW-japërbëhet nga përfaqësuesit e komunës, shoqatës së bizneseve lokale, një OJQ-je ekomunitetit, stacionit policor lokal, grupit të çiklistëve të policisë lokale dhe organizatësimplementuese, Civil. Për të informuar mbarë komunitetin mbi aktivitetet e tyre, APW-japrodhoi dhe shpërndau materiale informative dhe përfshiu edhe mediat në të gjitha fazat eprocesit.

Ndalja e vjedhjeve nga xhepat

Për implementimin e planit veprues të parë, APW-ja vendosi të fokusohej së pari në një pjesëtë Qytetit të Vjetër ku vjedhja nga xhepat ishte në nivel të madh për shkak të numrit të madhtë blerësve, biznesmenëve dhe banorëve. Pas vlerësimit të situatës, APW-ja vendosi që tëzgjerohej hapësira e trotuarit duke i larguar tezgat e improvizuara të vendosura përgjatë tij,të cilat përdoreshin për tregtinë e gjërave të vjedhura, dhe të paraqitnin inspektimet epolicisë për përforcimin e kësaj marrëveshje. Zyrtari i policisë i deleguar tek APW-ja paraqitikëto propozime tek komanda e tij e stacionit, të cilët u pajtuan për implementimin e tyre.Policia, së bashku me autoritetet komunale, veproi ndaj largimit të tezgave, duke e zgjeruarkështu hapësirën dhe duke parandaluar grumbullimin e njerëzve. Policia gjithashtu paraqiti


“Projekti i adresohetproblemeve tona ditore. Pasiguri, ne nuk kemi mundësi tëzhvillojmë bizneset tona tëvogla, e as të jetojmë të qetë.”

Pronar i një rrojtore lokale, Qyteti i Vjetër i Shkupit

edhe inspektime të rregullta për të patrulluar në këtë hapësirë. Kur inspektorët e policisë nukjanë të pranishëm, APW-ja monitoron hapësirën dhe raporton për ndonjë problem tekpolicia. Edhe pse tregtarët ilegal tentojnë të kthehen në këtë vend, APW-ja dhe policia ishohin hapat e ndërmarrë deri më tash si një nismë drejt zgjidhjes afatgjate të problemit.

Rritja e masave të sigurisë në Qytetin e Vjetër

Për implementimi ne planit të dytë, APW-ja inicioi disa mbledhje me shefat e stacionevepolicore lokale për të diskutuar mbi shqetësimet e komunitet mbi patrullimet e pakta tëpolicisë në Qytetin e Vjetër. Edhe pse kishte mungesë të burimeve financiare për paraqitjen estafit policor shtesë, komanda e policisë u pajtua të rishikonte strukturën organizative tëstacionit. Si rezultat i ristrukturimit, më shumë policë u caktuan në detyra patrulluese, pandonjë shpenzim shtesë.

Për të përkrahur punën e policisë dhe për të ofruar siguri shtesë në Qytetin e Vjetër, APW-jazhvilloi një propozim për angazhimin e kompanive private të sigurisë si një masë shtesë esigurisë ndaj krimit. APW-ja iu qas Kryetarit të Komunës Cair dhe Kryetarit të Qytetit tëShkupit me këtë propozim. Autoritetet komunale dhe të qytetit së bashku mblodhën fondete nevojshme dhe nëpërmes një procesi të tenderimit të hapur angazhuan një kompaniprivate të sigurimit për të punuar në Qytetin e Vjetër 24 orë në ditë, për parandalimin ekrimit serioz, e sidomos plaçkitjeve të armatosura. Kompania filloi punën në Qytetin eVjetër në Qershor 2006. Kjo shihet si një masë e përkohshme e ngritjes së sigurisë derisapolicia të ketë mundësi të punoj në këtë vend më me efektshmëri.

Përmirësimi i bashkëpunimit në mes komunitetit dhe policisë

Për të përmirësuar komunikimin direkt në mes të anëtarëve të komunitetit dhe policisë përtë ndihmuar ndaljen e krimit, APW-ja propozoi paraqitjen e sistemit të raportimit anonimtek policia, dhe ndarjen e informacioneve në mes policisë dhe komunitetit. APW-ja zhvilloinjë plan për montimin e tabelave informative publike dhe kutive për raportim anonim nëkatër vende të Qytetit të Vjetër, si dhe paraqiti planet tek komanda e policisë dhe komunapër marrjen e përkrahjes së tyre. Pastaj grupi përgatiti një buxhet të detajizuar për ndërtimindhe montimin e tabelave informative dhe kutive raportuese, u lidh me kontraktorë dheprodhoi materialet informuese për ndërtimin e kutive dhe shpjegimin se si do të punojsistemi i ri i raportimit. Përfaqësuesi i policisë në APW është mandatuar nga shefi i tijpolicor të jetë pika e parë e kontaktit për analizimin e informacioneve të mbledhuranëpërmes këtij kanali. APW-ja do të vazhdoj të koordinoj mirëmbajtjen e tabelaveinformative dhe do të monitoroj ndikimin e kutive raportuese në nivelet e raportimit ngaanëtarët e komunitetit.



■ Prania dhe shfaqja e policisë në komunitet është ngritur, si dhe gatishmëria përbashkëpunim me qytetarët. Numri i zyrtarëve të policisë të cilët patrullojnë në Qytetin eVjetër është rritur, me dy deri gjashtë policë të cilët patrullojnë çdo ditë, krahasuar mepatrullimet disa herë në javë të cilat ishin më herët.

■ Banorët dhe bizneset janë më të hapura ndaj komunikimit dhe bashkëpunimit me policinë.Një rritje e vogël në numrin e raportimeve dhe thirrjeve në polici është regjistruar që ngaQershori 2006. Zyrtarët e ekipit policor të çiklistëve, të cilët kanë kontaktet më të shpeshtame komunitet, raportojnë një rritje të qasjeve shoqërore nga anëtarët e komunitetit.

■ Është krijuar një metodë e re anonime e raportimit tek policia për të mundësuar qasje më tëlehtë.

■ Sipas policisë, një ulje modeste e numrit të incidenteve kriminale, përfshirë edhe krimin earmatosur, është regjistruar në periudhën Qershor – Shtator 2006.

■ Një kompani private e sigurimit filloi punën në Qytetin e Vjetër në Qershor të vitit 2006, dheështë e pranishme 24 orë në ditë.

■ Asnjë plaçkitje e armatosur nuk është raportuar në periudhën Qershor – Shtator të vitit2006, dhe disa tentime janë parandaluar nga agjencia private e sigurimit. Para kësaj periudheështë raportuar mesatarisht një plaçkitje e armatosur në javë.


Antarët e Grupit Punues-Grupi duke biseduar

me mediat gjatë vendosjessë tabelave informative në

Shkup.CIVIL

➜


■ Banorët dhe bizneset kanë kontakt më të rregullt me organet komunale dhe marrëdhënietnë mes tyre janë përmirësuar dukshëm.

■ Komuna iu përgjigj shqetësimeve shtesë të sigurisë të paraqitura nga APW-ja, të cilat nukishin të prira nga ndonjë plan veprues individual, siç është ndriçimi i rrugëve në Qytetin eVjetër. Si rezultat, komuna përshpejtoi procesin e planifikuar të zëvendësimit të dritave tëvjetra në rrugë.

■ Banorët dhe pronarët e lokaleve janë më të organizuar. Një APW funksionale dhe emotivuar është krijuar dhe planifikon të vazhdoj punën edhe pas përfundimit të projektitaktual.

■ Projekti kishte një ndikim në ndjenjën dhe atmosferën e përgjithshme në Qytetin e Vjetërduke qenë se bizneset lokale raportojnë për një numër të rritur të vizitorëve dhe klientëve,sidomos pasi kompania private e sigurimit filloi punën e saj.

Sfidat e hasura

■ Ndërmjetësimi në mes interesave Drejtim i kujdesshëm është dashur për të siguruar qënevojat e grupeve të organizuara më shumë për interes (p.sh. shoqëri biznesi) nuk do tëvinin për të dominuar procesin.

■ Tejkalimi i dobësisë Inkurajimi i pjesëmarrjes së banorëve, sidomos në fillim të projektit,mbeti një sfidë gjatë gjithë periudhës së projekti. Në mënyrë që të adresohet kjo, Civil unevojit të ofroj përkrahje dhe inkurajim intensiv për të larguar ndjenjën e pafuqisë sëpërgjithshme, dobësisë dhe mungesës së iniciativës brenda komunitetit.

■ Faktorët lehtësues jashtë kontrollit të vepruesve Për shembull, paaftësia e sistemit gjyqësornë Maqedoni vazhdoi të dobësoj përpjekjet e policisë në vend, si dhe besimin e komunitetittek institucionet në përgjithësi.

■ Inkurajimi i femrave për pjesëmarrje Inkurajimi i pjesëmarrjes së femrave u tregua të jetënjë sfidë e vazhdueshme për shkak të qëndrimeve tradicionale ndaj roleve të gjinive.


■ Komuna përkrahëse Përkrahja e një udhëheqje të hapur dhe të përkushtuar ishte kritike përsuksesin e projektit. Udhëheqja komunale ishte shumë e interesuar që të shihte qasjen dukeu testuar në vendin e tyre pasi që kjo tregon sigurinë e përmirësuar në Qytetin e Vjetër si njëparakusht për zhvillim.

■ Pjesëmarrja zyrtare Fakti që edhe komuna edhe policia deleguan një përfaqësues përpjesëmarrje në AWG si pjesë e punës së tyre, siguroi lehtë dhe shpejtë komunikimin në mesAWG-së dhe institucioneve tjera.

■ Lidhjet e mëhershme Civil kishte pasur mundësi të bazohej në lidhjet e vendosura më herëtgjatë punës së mëparshme në komunitet dhe besimit të kërkuar.

■ Angazhim i rregullt dhe intensiv Duke qene të pranishëm shpesh në komunitet, Civil kishtemundësi të ofronte inkurajim dhe përvojë të vazhdueshme për AWG-në.

■ Lënia e hapësirë për diskutime Më shumë diskutime të fokusuara në grupe se që mund tëparashiheshin ishin mbajtur për të mundësuar qytetarët që të eksplorojnë plotësishtshqetësimet e tyre të sigurisë dhe të kërkojnë vështrimet e përfaqësuesve të të gjitha grupevenë komunitet. Këto diskutime ndihmuan në identifikimin e prioriteteve të ndara.

■ Përfshirja e mediave Një profil i lartë i mediave i projektit ndihmoi gjatë gjithë procesit që tëarrihet publiku i gjerë.



Plani Mbi Sigurinë në Komunitet i Qytetit të Vjetër të Shkupit (3)

Komuna: Cair


Fushat Prioritare: Mungesa e besimit dhe bashkëpunimit në mes policisë dhe qytetarëve; Niveli i lartë i krimit.

QëllimiNgritja e nivelit të raportimit dhe përmirësimi i besimit dhe bashkëpunimit në mespolicisë dhe komunitetit për të ndihmuar uljen e nivelit të krimit në vend.

Grupi i projektit■ Përfaqësuesi i shoqatës së bizneseve lokale, Esnaf■ Zyrtar nga Stacioni Policor Bit Pazar dhe ekipi çiklist i policisë■ Përfaqësuesi i Komunës Cair■ Përfaqësues i OJQ-së lokale Perspektiva■ Përfaqësuesi i Civil-it

ObjektiviMontimi dhe përdorimi i tabelave publike informative dhe kutive për raportimeanonime; përmirësimi i nivelit të raportimit tek policia; rritja e besimit dhebashkëpunimit në mes qytetarëve dhe policëve; policia të ketë mundësi të përdorëinformacionet nga qytetarët për zgjidhjen e rasteve kriminale.

Grupi do të■ Përgatis një plan dhe buxhet për ndërtimin e tabelave informative për komunikim në

mes komunitetit dhe policisë mbi çështjet e sigurisë, dhe për ndërtimin e kutiveraportuese anonime për raportim tek policia

■ Montoj tabelat informative dhe kutitë e raportimeve anonime në katër vende tëQytetit të Vjetër

■ Disenjoj, shtyp dhe shpërndaj informacionet tek banorët, bizneset dhe vizitorët eQytetit të Vjetër të Shkupit nëpërmes posterëve, fletushkave dhe buletineve, dhe tëgjitha këto për:■ promovimin e bashkëpunimit në mes policisë, kompanisë private të sigurimit dhe

anëtarëve të komunitetit■ shpjegimin dhe inkurajimin e përdorimit dhe punës me kutitë e raportimeve

anonime■ promovimin e Qytetit të Vjetër të Shkupit si një vend të sigurt dhe fitimin e më

shumë njerëzve për përfshirje në përpjekjet për përmirësimin e sigurisë.

Datat e rishikimitKorrik 2006, Gusht 2006, Tetor 2006

Komuniteti Zeleni Venac,Beograd, Serbi

36

STUDIMI I RASTIT 4

Hapsira e vjetërua skaj lumit nëZeleni Venac në Beograd mehekurudhë të pa mbrojtur.VLADIMIR DJUMIC

Konteksti i Serbisë

Që nga përfundimi i qeverisjes komuniste në ish-Jugosllavi, Serbia ka kaluar nëpër njëperiudhë të vështirë, përfshirë tri luftërat, një periudhë të izolimit ndërkombëtar gjatësundimit autokratik të Sllobodan Millosheviçit, dhe vrasjes së Kryeministrit të përkohshëm.Të gjitha këto patën një ndikim të madh në shoqërinë e Serbisë, ku njerëzit bëheshin secilënherë më të dëshpëruar dhe cinik në lidhje me jetën publike. Unioni Shtetëror i Serbisë dheMalit të Zi i cili doli pas shpërbërjes së Jugosllavisë, përfundoi në verë të vitit 2006 mepavarësinë e Malit të Zi. Për më shumë, statusi ndërkombëtar i provincës jugore të Serbisë,Kosovës, i cili administrohej nga KB-ja që nga përfundimi i konfliktit të vitit 1999, është përmomentin tema kryesore e negociatave ndërkombëtare. Klima politike në Serbi gjithashtukishte një efekt dëmtues në ekonominë e shtetit, me zhvillim të pabarabartë dhe njëhapësirë, secilën herë më të madhe, në mes vendeve urbane dhe rurale. Në nivelin lokal,krimi është i shpërndarë dhe tensionet etnike ende mbesin të larta në disa vende, sidomos nëjug. Sidoqoftë, shpresohet se një program me politika të bazuara në komunitet do të filloj t’iadresohet pozitivisht disa aspekteve të problemeve të cilat ndodhin në nivelin e komunitetit.


Zeleni Venac është një komunitet urban brenda komunës Savski Venac në Beograd, me njëpopullsi prej 7,000 banorëve, e shtrirë në bregun e lumit Sava. Treni kryesor i qytetit dhestacionet kryesore të qytetit janë të vendosura në këtë vend, që do të thotë se një numër imadh i njerëzve kalojnë çdo ditë nëpër komunitet. Ky vend ka një përzierje të ndërtesavebanuese dhe administrative, duke përfshirë edhe disa ambasada. Komuniteti është duke upreku nga ndryshime demografike dhe një popullatë të përkohshme, duke i përçarë kështumarrëdhëniet dhe lidhjet e mëparshme të komunitetit. Edhe pse ky vend ka një popullsikryesisht të përbërë prej pensionistëve me të hyra mesatare dhe të ulëta, përsëri është dukekaluar nëpër procesin e ardhjes së njerëzve me të ardhura më të larta, që rezulton melargimin e atyre me të ardhura më të ulëta. Komuniteti bie brenda lagjes së stacionit policorrelativisht të vogël të Savski Venac. Lagja gjithashtu përfshin edhe stacionet e autobusit dhetrenit, ambasada dhe dy stadiume të futbollit, të cilat i zhvendosin burimet e kufizuara tëpolicëve nga hapësirat e banuara. Shqetësimet kryesore të sigurisë të identifikuara ngabanorët janë tipike për vende metropolitane: konsumimi dhe shpërndarja e drogës,prostitucioni dhe sjelljet antishoqërore nga të rinjtë. Banorët gjithashtu shprehin shqetësimmbi rreziqet e shkaktuara nga trenat të cilët lëvizin nëpër vend, pasi që nuk ekzistojnë pikat esinjalizuara të kryqëzimit. Shkatërrimi i disa hapësirave publike, përfshirë edhe disa parqedhe hapësirën përreth lumit, janë gjithashtu shqetësime të cilat mund të jenë si pikatkryesore të krimit.

STUDIMI I RASTIT 4: KOMUNITETI ZELENI VENAC, BEOGRAD 37

“Qytetarët shpesh mendojnëse zyrtarët komunal janë një lloj i ndryshëm i njerëzve. Por ne jemi të njëjtë, ne jemibanorë të një komunitetit tënjëjtë. Ky projekt na ka treguarse mund të bëjmë shumë mëshumë nëse punojmë sëbashku me qytetarët, sidomoskur kemi një grup aq entuziasttë njerëzve si në Zeleni Venac.”

Biljana Baãanin, Sekretare përÇështjet Publike dhe Vetëqeverisje,Komuna Savski Venac

Prioritetet e komunitetit dhe plani veprues

Në katër diskutime të fokusuara në grup të drejtuara nga Unioni i të Rinjve të Ballkanit(BYU) në Prill dhe Maj 2006 dhe në disa mbledhje tjera në mes banorëve dhe autoritetevekomunale, çështjet në vazhdim u caktuan si prioritare për veprim:

1. Dëmtimi i përgjithshëm i hapësirës përreth lumit dhe urës të cilat shpesh përdoren ngapërdoruesit e drogës dhe prostitutat.

2. Mungesa e vendkalimeve ose sinjalizimeve përgjatë binarëve të trenit.3. Rreziku i paraqitur nga motoçiklistët të cilët përdorin shtigjet për këmbësorë dhe çiklistë

përgjatë lumit.

Për shkak të natyrës së ndërlidhur të këtyre shqetësimeve, pjesëmarrësit vendosën tëzhvillojnë vetëm një plan veprues për t’iu adresuar të gjithave:

■ Të rigjenerojnë hapësirën përreth lumit dhe urës dhe të ofrojnë vendkalime të sigurtahekurudhore.

Hapat e ndërmarrë

U krijua një Grup Punues për zhvillimin dhe koordinimin e implementimit të planit paspunishtes së planifikimit të veprimit në Qershor 2006. Grupi përbëhej nga 15 banorë, Shefi iSektorit të Çështjeve Publike në autoritetin komunal, dhe Sekretari i Zyrës lokale përKomunitete. Anëtarët e Grupit Punues formuan edhe dy nën-grupe: njërin për koordinimine komunikimit në mes grupit dhe autoriteteve, dhe tjetrin për koordinimin e arritjes sëanëtarëve të komunitetit të cilët ende nuk janë përfshirë në projekt. Grupi përgatiti njëraport të shkruar dhe fotografik të gjendjes aktuale të hapësirës që do të rigjenerohej, dhekrijoi një plan të detajizuar mbi punët që do të kryheshin. Raporti dhe plani pastaj uparaqitën te komuna. Për të krijuar vendkalime të sigurta përgjatë linjës hekurudhore, grupipropozoi të ngrihej një gardh rrethues përgjatë linjës hekurudhore për të parandaluarkalimet e rrezikshme, sidomos nga fëmijët, dhe për të krijuar një vendkalim të sinjalizuarplotësisht më poshtë hekurudhës ku pamja e ardhjes së trenit është më e mirë. Grupi, sëbashku me Sektorin komunal për Çështje Publike, u lidhën me kompaninë hekurudhorevendore për të diskutuar mbi planet dhe marrjen e lejeve të nevojshme. Në mënyrë që tëmbrohen këmbësorët dhe çiklistët nga motoçiklistët e pakujdesshëm, grupi propozoingritjen e barrierave për mbrojtjen e hapësirave për këmbësorë dhe çiklistë. Grupi pastajkrijoi një plan për shndërrimin e hapësirë afër lumit në një hapësirë publike të përdorshmedhe mirëseardhëse. U përgatit një buxhet i detajizuar për punët. Edhe pse autoritetetkomunale nuk kishin mundësi të kontribuonin financiarisht në projekt, ata ofruan tëkryejnë të gjitha punët me një zbritje, duke mundësuar kështu projektin që të mbetej brendabuxhetit.




■ U krijua një vendkalim i sigurt mbi hekurudhë, duke parandaluar kështu njerëzit që tëkalojnë aty ku afrimi i trenave nuk është i dukshëm.

■ Hapësira publike përreth lumit dhe urës u pastruan dhe përtërinë, duke i bërë kështu tëshfrytëzueshme për publik. Dy kompani shërbyese pastruan të gjithë hapësirën, shtruan njësipërfaqe të re, montuan ulëse dhe mbollën drunjtë. Si një shërbim të mirësjelljes atagjithashtu ndërruan të gjitha dritat e thyera të rrugëve.

■ Komunikimi në mes banorëve dhe qeverisë lokale u përmirësua. Banorët mendojnë seprojekti i ka sjellë më afër tyre autoritetet pasi që tash ata dinë se kush janë zyrtarët relevant,cilat janë përgjegjësitë e tyre, si të kontaktojnë me ata dhe ndihen të lirë t’u qasen atyredirekt. Projekti gjithashtu ka ndihmuar në hapjen e kanaleve joformale të komunikimit.

■ Zyrtarët e qeverisë lokale mendojnë se ata tash më mirë mund të kuptojnë shqetësimet ekomunitetit lokal dhe t’u përgjigjen atyre.

■ Projekti ka ndihmuar në largimin e dyshimeve të forta të mëparshme të cilat janë tëzakonshme në Serbi në lidhje me punën dhe qëllimin e OJQ-ve, dhe i ka dhënë një ngritje tëkuptimit brenda komunitetit mbi rolin dhe rëndësinë praktike të një shoqërie civile aktive.

Hapsira regjeneruese pranëlumit në Zeleni Venac,

Beograd.VLADIMIR DJUMIC

➜

“Fëmijët e mi shpesh luajnëbadminton afër lumit. Në tëkaluarën gjithmonë ishakundër kësaj, por tash ndihemme e sigurt – si nënë dhe siqytetare e këtij komuniteti.”

Milica Zukiç, banore, Zeleni Venac

■ Anëtarët e komunitetit zhvilluan një qëndrim më aktiv drejt adresimit të shqetësimeve tëtyre të sigurisë, si përgatitjen e një plani pasues për rigjenerimin e mëtutjeshëm të hapësirësduke ndërtuar një shesh lojërash dhe duke u munduar t’i gjejnë vetë financimet.

■ Shumë të rinj të cilët më herët kishin shumë pak interes mbi çështjet publike tash janëpërfshirë në projekt.

■ Bashkimi i komunitetit është rritur, për shembull lokalet e zyrës komunale tash përdorennga një numër i madh i njerëzve si forume për diskutime aktive mbi problemet me të cilatballafaqohet komunitetit në përgjithësi.

■ Kryetari i komunës Savski Venac personalisht ka rekomanduar procesin e përdorur nëZeleni Venac për komunitetet fqinje dhe shumë prej tyre kanë shprehur interesim përadoptimin e tij.

Sfidat e hasura

■ Menaxhimi i pritjeve Kishte një rrezik në fillim të procesit se banorët mund të keqkuptoninqëllimet e procesit dhe të prisnin shuma të mëdha të financimeve të cilat do të ishinautomatikisht në dispozicion për kërkesat e komunitetit. Si përgjigje ndaj këtij rreziku, BYUsiguroi që synimet, qëllimet dhe mënyrat në dispozicion të grupit të projektit ishin të cekuraqartë dhe të kuptuara nga të gjithë që nga fillimi i projektit.

■ Mirëmbajtja e fokusimit Një sfidë e ballafaquar gjatë gjithë procesit ishte rreziku qëpjesëmarrësit të harronin qëllimet e pajtuara ose të adresonin shumë çështje në një periudhëtë shkurtë kohore. Kjo u tejkalua nga ndihma e kujdesshme e BYU-së.

■ Shmangia e vonesave të panevojshme Vonesat e shkaktuara nga burokracia brendakomunës u treguan të jenë një pengesë kryesore në implementimin e planit, dukengadalësuar projektin dhe duke kërcënuar pengimin e momentit dhe motivimit në mesin eanëtarëve të grupit punues.

■ Planifikimi kohor Vonesat gjithashtu u shkaktuan edhe nga zgjedhjet komunale të mbajturanë fillim të projektit, dhe ndryshimi i udhëheqjes komunale.

■ Dhënia e mundësisë, jo udhëheqja Në një kontekst ku shumica e qytetarëve nuk ishinmësuar të marrin iniciativë për adresimin e shqetësimeve të tyre të përbashkëta, BYU unevojit të di të përdor rolin e saj me kujdes për shmangien e varësisë nga shteti në varësinënga një OJQ, duke ofruar kështu ndihmën e nevojshme. Kjo u adresua me insistimin evazhdueshëm të BYU-së që komuniteti të udhëhiqte projektin.

■ Puna me ndarjet politike Dallimet në simpatizimet e partive politike në mes autoritetevekomunale dhe policisë lokale krijuan një situatë ku nuk ishte e mundur të angazhoheshin tëdy palët në të njëjtën kohë.

■ Puna me qëndrimet e ngulitura Grupi Punues nuk kishte mundur të punonte mirë mepolicinë lokale, pasi që komanda e policisë e shikonte iniciativën e udhëhequr nga



komuniteti si një mënyrë e nënvlerësimit të policisë tradicionale. Grupi së bashku me BYU-në tentuan t’i largojnë këto shqetësime në disa mbledhje, por e gjithë kjo doli me sukses tëkufizuar. Sidoqoftë, zyrtarët e rinj të policisë të cilët shprehën interes individual në qasje umbajtën të informuar mbi projektin.

Faktorët që kontribuan në sukses

■ Një komunë përkrahëse Përkrahja e komunës u fitua si rezultat i kohës së investuar nëfamiljarizimin e zyrtarëve kyç me qasjen dhe qëllimet e projektit. Interesi i autoritetevekomunale në atë që e panë si një qasje të re dhe të freskët për angazhimin e komunitetit esiguroi përkrahjen e tyre. Kjo u dëshmua të ishte vendimtare për suksesin e projektit.

■ Qytetarët aktiv Komuniteti gjithashtu kishte mundur të punonte afër me qeverinë lokalepasi që zyrtarët qeveritar iu përgjigjën pozitivisht qasjeve të qytetarëve të cilit ishinvetorganizuar.

■ Krijimi i hapësirës për diskutime Më shumë diskutime të fokusuara në grupe se që mund tëparashiheshin ishin mbajtur për të mundësuar qytetarët që të eksplorojnë plotësishtshqetësimet e tyre të sigurisë dhe të kërkojnë vështrimet e përfaqësuesve të të gjitha grupevenë komunitet. Këto diskutime ndihmuan në identifikimin e prioriteteve të ndara.

■ Pjesëmarrja zyrtare Pjesëmarrja formale dhe e rregullt e përfaqësuesit të komunës nëmbledhjet e Grupit Punues të komunitetit shërbeu si një nxitje që banorët të fokusoheshindhe të plotësonin detyrat e tyre të caktuara me kohë.

■ Ndarja e fuqisë punëtore Duke u siguruar që secili anëtar individual i Grupit Punues ikishte të përcaktuara përgjegjësitë e tij/saj, kjo ndihmoi në krijimin e ndjenjës së përfshirjesdhe të pasurit një rol, si dhe në ndarjen e përpjekjeve të njerëzve në mënyrë më efikase.

■ Angazhimet intenzive dhe të rregullta Marrëdhëniet e afërta të zhvilluar në mes BYU-sëdhe komunitetit, dhe inkurajimi dhe këshillimi nga BYU-ja, ndihmoi në mbajtjen emomentumit të projektit dhe krijimin e besimit të përfaqësuesve të komunitetit. BYUgjithashtu rivendosi zyrat e saj në vend për të ndihmuar në angazhimin më të madh tëkomunitetit.

Plani Mbi Sigurinë në Komunitet i Zeleni Venac

Komuna: Savski Venac


Fushat prioritare: Nevoja e riparimit të hapësirës publike përreth lumit dhe urës; Rreziku i këmbësorëve për shkak të mungesës së vendkalimeve apo sinjalizimeve përgjatë binarëve; Rreziku i paraqitur nga motoçiklistët të cilët përdorin shtigjet e këmbësorëve dhe çiklistëve përgjatë lumit.

QëllimiRigjenerimi i hapësirës përreth lumit Sava, përfshirë edhe urën, dhe ofrimi i njëvendkalimi të sigurt nëpër binarë

Grupi i projektit■ Banorët■ Sekretari i Zyrës së Komunitetit të Zeleni Venac ■ Përfaqësuesi i Sektorit për Çështje Publike, Komuna Savski Venac ■ Unioni i të Rinjëve të Ballkanit

ObjektiviNdërtimi i barrierave dhe krijimi i vendkalimit për këmbësorë nëpër binarë;parandalimi i aksidenteve në binarët hekurudhorë, vendosja e barrierave për krijimin ehapësirave të sigurta për këmbësorë dhe çiklistë dhe parandalimi i aksidenteve tëshkaktuara nga vozitësit e pakujdesshëm; restaurimi i hapësirë përreth lumit përshfrytëzim publik.

Banorët do të■ Krijojnë kontakte direkte dhe të rregullta në mes Grupit Punues dhe Sektorit komunal

për Çështje Publike■ Përgatitin një raport të shkruar dhe fotografik të gjendjes aktuale në Zeleni Venac dhe

sidomos hapësirës së caktuar si objektiv■ Përgatitin një plan dhe buxhet për punët të cilat do të kryhen■ Ndihmojnë me punët

Banorët dhe Unioni i të Rinjëve të Ballkanit do të■ Zhvillojnë planin për punë■ Ngritin fonde për mbulimin e shpenzimeve të nevojshme

Unioni i të Rinjëve të Ballkanit do të■ Jap këshilla dhe përkrahje Grupit Punues

Saferworld do të■ Ofroj përkrahjen e pajtuar financiare për projektin

Datat e rishikimit27 Korrik 2006, 1 Shtator 2006


Profilet e organizataveimplementuese

Unioni i të Rinjve të Ballkanit, Serbi

I themeluar në vitin 2000 dhe i vendosur në Beograd, Unioni i të Rinjve të Ballkanit (BYU)është një organizatë e pavarur e cila punon me rininë dhe komunitetet në Serbi përtejkalimin e paragjykimeve, sidomos atyre të cilave ngrihen si rezultat i konflikteve tëdhunshme në rajon, dhe për ndërtimin e një shoqërie civile të fortë të aftë për përballimin ekëtyre presioneve. Fushat bazë të fokusimit të BYU-së përfshijnë kontrollin e armëve tëvogla në, dhe punën me rininë mbi çështjet si promovimi i dialogut, kontrolli i armëve dheparandalimi i drogës. Ekspertiza e veçantë e BYU-së është krijimi dhe ofrimi i projekteveedukative dhe të vetëdijesimit, si dhe mobilizimi i shoqërisë civile.

Për më shumë informacione lidhur me UTB dhe aktiviteteve të veta, vizitoniwww.bum.org.yu

Qendra për Studime të Sigurisë, Bosnja-Hercegovina

Qendra për Studime të Sigurisë (CSS) u themelua në vitin 2001 dhe është e vendosur nëSarajevë. CSS është një organizatë joqeveritare e dedikuar ndaj hulumtimeve, edukimevedhe trajnimeve të pavarura për inkurajimin e debateve informative mbi çështjet e sigurisëdhe promovimin e strukturave të vazhdueshme demokratike dhe proceseve brendapolitikave të jashtme dhe të sigurisë në Bosnjë-Hercegovinë. Nëpërmes një sërë programeve,përfshirë edhe hulumtimet dhe publikimet, edukimin dhe trajnimin, dhe programeve meqëllim të zhvillimit të një kornize të kuptueshme për bashkëpunim dhe komunikim në mesqeverisë dhe publikut, CSS ka për qëllim të arrij qëllimet e saj: të promovoj debate publikedhe bashkëpunim në mes vepruesve kyç në mënyrë që të krijoj një ambient të qëndrueshëmdhe të sigurt në Bosnjë-Hercegovinë dhe në gjithë rajonin e Evropës Juglindore.

Për më shumë informacione në lidhje me CSS-në dhe aktivitetet e saj, vizitoni www.css.ba.

Civil, Maqedoni

Civil, një OJQ për të Drejtat e Njeriut dhe Zhvillimin e Shoqërisë Civile punon drejtpromovimit të paqes, pajtimit dhe çarmatimit në Maqedoni dhe rajon. Civil punonkryesisht nëpërmes implementimit të projekteve afatgjata brenda komuniteteve dhe në tërë

43

shtetin, dhe nëpërmes punëve të edukimit, ngritjes së vetëdijesimit dhe mediave. Që ngakrijimi i saj në vitin 2000, Civil ka zhvilluar dhe implementuar një numër të projekteve tëlidhura direkt me çarmatimin dhe krijimin e komuniteteve të sigurta, siç janë fushatat evetëdijesimit në mbarë vendin duke përkrahur kështu iniciativën e udhëhequr nga qeveriapër inkurajimin e dorëzimit vullnetar të armëve të vogla në vitin 2003; “Festivalin Paqja ePakufizuar”; dhe procesin e Dialogëve të Komunitetit mbi Paqen, Pajtimin dhe Çarmatiminnë vendet me etnitete të ndryshme në Maqedoni.

Për më shumë informacione në lidhje me Civil dhe aktivitetet e saj, vizitoniwww.civil.org.mk.

Forumi i Iniciativës Qytetare, Kosovë

Forumi i Iniciativës Qytetare (FIQ) është një organizatë e pavarur e themeluar në vitin 2000,e cila punon në politikat publike dhe programet e zhvillimit të komunitetit. FIQ-i aktualishtështë duke punuar në një numër të projekteve të përqëndruara në kontrollin e armëve tëvogla dhe sigurinë në komunitet. Nëpërmes punës së vet, FIQ-i kërkon të promovojpërfshirjen e qytetarëve të Kosovës në proceset vendimmarrëse dhe ndërtimin e një shoqëriecivile aktive dhe të fortë. FIQ-i gjithashtu mbledhë Grupin Punues Kosovar të Kontrollit tëArmëve i cili koordinon komentet dhe mendimet e shoqërisë civile lokale në krijimin epolitikave mbi armët e vogla në Kosovë. FIQ i ka zyrat e veta në Prishtinë dhe Ferizaj.

Për më shumë informacione në lidhje me FIQ-in dhe aktivitetet e tij, vizitoni www.fiq-fci.org.

Të gjitha organizatat e lartpërmendura janë anëtare aktive të Rrjetit të Evropës Juglindore tëKontrollit të Armëve, SEENCA, një forum nëpërmes të cilit organizata joqeveritare në rajonplanifikojnë dhe koordinojnë punët mbi sigurinë në komunitet.

Për më shumë informacione mbi SEENCA-në dhe aktivitetet e tij, vizitoni www.seenca.org.

Saferworld

Saferworld është një organizatë e pavarur e cila punon në parandalimin e dhunës sëarmatosur dhe krijimin e komuniteteve të sigurta në të cilat njerëzit mund të bëjnë një jetë tëqetë dhe shpërblyese. Qëllimi i saj është të pajisë partnerët lokal me aftësi për t’u bërë mëefektivë dhe më të fuqishëm. Saferworld zhvillon dhe zbaton programe me një numër tëorganizatave qeveritare dhe ndërkombëtare, rajonale dhe lokale. Nëpërmes kombinimit tëhulumtimit, përkrahjes, dhe trajnimit, Saferworld (si aktivitet kryesor) punon në zhvillimine reformave të integruara të sektorit të sigurisë dhe qasjes në strategjitë e drejtësisë të cilatmund të përmirësojnë sigurinë për komunitetet lokale. Saferworld ka programet e veta nëAfrikë, Evropë dhe Azi.

Për më shumë informacione në lidhje me Saferworld dhe aktivitetet e saj, vizitoniwww.saferworld.org.uk.


Uioni i të Rinjëve të Ballkanit/Balkansko Udruzenje MladihRr. Durmitorska 3 11000 BeogradSerbi

Telefon: +381 11 3660218Email: [email protected]: www.bum.org.yu

ISBN 1-904833-17-9

CIVILOsma Udarna Brigada 20B1000 SkopjeMaqedoni

Telefon: +389 231 23496/ 36822

Email: [email protected]: www.civil.org.mk

Qendra për Studime të Sigurisë/ Centar za sigurnosne studijeRr.Mula Mustafe BaseskijeBosne-Hercegovinë

Telefon: +387 33 253326Faks: +387 33 223250

Email: info @css.baWeb: www.css.ba

Forumi i Iniciativës QytetareRr Andrea Gropa Nr 29Prishtinë/Pristina 10000Kosovë/Kosovo

Telefon: +381 38 248677Email: [email protected] Web: www.fiq-fci.org

SaferworldThe Grayston Centre28 Charles SquareLondon N1 6HTUK

Telefon: +44 (0)20 7324 4646Faks: +44 (0)20 7324 4647

Email: [email protected]: www.saferworld.org.uk

Registered charity no.1043843A company limited by guarantee no.3015948

Ne të gjithë kemi të drejtë të jetojmë të sigurtë dhe pa frikë,por krijimi i kushteve në të cilat secili do të mund të gëzontekëtë të drejtë nuk është e lehtë. Adresimi efikas i qështjeve tësigurisë kërkon një qasje partneriteti në mes atyre të prekurnga pasiguria dhe atyre përgjegjës për promovimin dhepërmiësimin e shëndetit, mirëqenies dhe sigurisë sëqytetarëve. Saferworld-i dhe partnerët kanë zhvilluar një qasjepër sigurinë në komunitet duke punuar në katë vende nëEvropën Juglindore: Bosne dhe Hercegovinë, Kosovë,Maqedoni dhe Serbi. Ky publikim paraqet qasjen ndaj Sigurisësë Komunitetit përmes studimeve të rasteve nëpër komunitetetë ndryshme.

duke krijuar komunitete më të sigurta sigurt nuk është ide e re (dhe kështu,konceptet si...

Documents