duc gotama - toi thuong y vuong - dr. ananda nimalasuria - pham kim khanh dich

8/3/2019 Duc Gotama - Toi Thuong Y Vuong - Dr. Ananda Nimalasuria - Pham Kim Khanh Dich

1/22

Pht Gio Nguyn Thy Vit Nam

C PHT GOTAMA, TI THNG Y VNGNguyn tc: "Buddha The Healer",

Buddhist Publication Society, Kandy, Sri LankaDr. Ananda NimalasuriaPhm Kim Khnh dch

(1967)---o0o---Ngun

http://www.quangduc.comChuyn sang ebook 16-8-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc LcLi Ni uChuyn Kisa GotamiMt Li An i Bnh NhnPht Ngn

---o0o---

Li Ni u

Phn ng "Buddha" (Pht) c ngha l hon ton gic ng. Pht l hng danhca c B Tt C M S T TA (Siddhatta Gotama) khi Ngi thnho. Gio l ca c Pht truyn dy gi l Pht Gio.

Hong t S T TA sanh ra nhm mt ngy trng trn thng 5, nm 623trc dng lch, ti Lm T Ni, st ranh gii n v Ty Tng. Cha lc vua TNH PHN (Suddhodana), m l Hong hu MA DA (MahMaya). Hong t S T TA trng thnh trong khung cnh huy hongsung tc. Va sau khi hong t ra i mt hin nhn tin tri rng, v tnhthng nhn loi, mt ngy kia. Ngi s b nh ra i, tm chn hnh phc.Ln 16 hong t ci b cng cha DA DU LA (Yasodhra) v 13 nmsau, khi cng hca h sanh mt trai th hong t ct bc ln ng, tkhc c mt s nghip ln lao v cung vng in ngc chp nhn i
http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Sach%20Noi/Quoc%20Te/http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Sach%20Noi/Quoc%20Te/


2/22

sng tu s. Ngi i tm thy, t v ny n v khc, nhng khng tha mn.Sau 6 nm kh hnh, lc ngi tham thin di ci b ti B OTRNG (Buddha-Gaya), bc phn n , Ngi chng ng chn l tithng, c qu Chnh ng Chnh Gic, Ngi tuyn b:

"Ca v sanh bt dit t nay rng m.Ai c tai mun nghe hy t nim tin tng".

Bi Php u tin ca Ngi, thuyt ti BA LA NI (Benares), ging v bnchn l thm diu (T DIU ): Kh, ngun gc s kh, chm dt s khv con ng dn n s dit kh. Trong 45 nm Ngi truyn b gio l giithot cho tt c ai mun nghe, t ngi thp hn nht n bc cao sangquyn qu nht. Gio Hi Tng Gi do Ngi thnh lp vn cn truyn nin nay. Nm 80 Ngi tch dit. Li dy ti hu ca c Pht l:

"Ny hi cc t khu, Nh Lai n cn nhc h:Tt c cc php hu lu u l v thng. Hy c gng tu tp gii thot".

Gio l ca Ngi dn dn truyn b khp ton ci n v t n sang TchLan, Min in, Thi Lan, Ty Tng, Trung Quc, Nht Bn, Lo, CamBt, Vit Nam v nhiu quc gia khc. n u Pht Gio gieo nh hngmnh m vo i sng dn tc . Nng cao mc sng o c v vnha, to ngun hng cho gii vn ngh s, khuyn khch cc cng tc tthin nh sn sc bnh nhn v ngi tn tt, nh tp tc bun ti bnmi, t lun l lm khun vng thc ngc nh gi s qu trng cacon ngi v a vo x hi mt nh hng nhn o i vi i sng. Gio

php c hong dng vi lng nhit thnh ca nh truyn gio, khng baogi c s p buc, khng m mu.

Xuyn qua thi gian, tm o nhit thnh lc ban u dn dn km st. Tuynhin vn cn phn no ca nn o c c truyn v l tng cao siu, nhlng t bi, thm nhun v n su vo i sng. Tri qua my th k, PhtGio vo mt trng thi tim tng. Du sao trong thc t, trit l, vn ha

v i sng ca dn ngho ng vn mang nng nh hng su rngca Pht Gio.

Th k hin i ghi nhn s chn hng Pht Gio. Gio l ca c Pht,gm Tam Tng Kinh chp bng phn ng Pali, c phin dch ra nhiusinh ng u Chu v Chu. Nhiu trit l gia, nhiu nh o c

pht biu t tng lin quan n Pht Gio.


3/22

Ci g trong Pht Gio lm cho con ngi hin i v nht l cc t tnggia, cc trit gia v cc nh khoa hc c bit lu ? Pht Gio khc bit vicc tn gio khc nh th no?

c Pht vch ra mt li sng c phng php v cn c trn ba c tnh:v thng, kh no, v ng. i sng gm danh v sc (nma-rpa) v trongc hai, danh v sc, khng c ci g l trng tn khng bin i. Mt khc,c hai ch l s kt hp ca nhng n v vt cht v tm linh. Cc n vvt cht lun lun sanh ri dit nhng ch cho cc n v khc. n vtm linh bin i v b thay th cng nhanh chng hn. Do , mc du cs lin tc trong con ngi, khng c ci g trng tn bt bin trong danhcng nh sc. c tnh c hu th nh ca i sng l kh no. Th ba l vng. Chng ta thng c cm gic v tin tng rng trong ta c ci g vng

bn khng bin i. Nhng cng phn tch ta cng nhn nh rng khng cmt thun cht no, xem nh mt n v, m ta c th gi l bn ng haylinh hn. Con ngi lun lun i tm hnh phc v con ng gii thot cac Pht vch ra cn c trn nhng c tnh v thng, kh no, v ng cakip nhn sinh.

Trong Pht Gio, iu thch hp nht vi con ngi hin i l khng cgio iu bt buc tn phi nhm mt tin.

"Khng nn hp tp tin tng m qung mt iu g ch v c nghe lp ilp li nhiu ln, v tp qun truyn li nh vy, v c li n i, v kinhsch ghi chp, v c li phng on hay qu quyt, v c li ngy bin, vkhuynh hng t nhin tn nhim nhng iu c nghin ngm trc, v

b ngoi c v kho lo khn ngoan ca ngi khc, hay v ngh rng ccbc tng s l thy ta. Ny hi ngi Kalama, khi no chnh cc bn bitrng iu ny phi, tt, iu ny khng ng b ch trch, iu ny c bcthin tr thc tn dng, khi thc hnh ng, iu ny s em li hnh phc,chng cc bn s chp nhn v an ton n nu trong y".

Quyn sch nh ny nm trong mt lot kinh sch n tng do hiBUDDHIST PUBLICATION SOCIETY, Forest Hermitage, Kandy, SriLanka.

Mt trong cc sc thi ca Pht Gio l cha bnh tm. Nu c iu bt hnhxy ra lm ta bt mn, th thng ta l ti ngoi cnh, ti k khc. Nhnglm khi chnh v ti quan kin ta lch lc, nhn nh sai lm, thy s vt


4/22

khng ng, ch khng phi ti ngoi cnh. c Pht vch mt ng li ttng chnh ng m bi vit sau y s nu ra nhiu th d. Nhng trnghp ny c gom gp li vi hy vng lm sng t vn , nht l i vicc nh tm l hc v cc bc s v nhng v ny hiu r hn ai ht bnhtrng ca con ngi. Ngi ta thng ni rng tm l hc Pht Gio cn ctrn l tr bi v Pht Gio xy dng o php trn nn tng lun l v nngcao con ngi t ch nh bn thp hn ca cuc xung t gia nhng tnhcm c nhn, ly bn ng lm trung tm im, n trnh cao siu, thnnhin, v k, trc mi cm gic v thay th bn ng bng lng t bi qungi bao gm tt c chng sanh.

ANANDA NIMALASURIA

-ooOoo-

Chuyn Kisa Gotami

Thi c Pht, nng Kisa Gotami sanh ra ti Savathi, trong mt gia nhngho kh. V thn hnh m yu ngi lng gi nng l Gotami gy. Khi lpgia nh, nng b bn chng bc i v gi nng l a con hoang. Nhngn k hi h sanh c mt trai th h hng nh chng tr li king n. Lcem b ln ln, va bit chy chi th em cht. Nng v cng su no, v

thy r rng s thay i thi ca bn chng i vi nng t khi nng sanhc con trai, nng t ngh: "Con mnh vn s, ngi ta cn c th dnhli n em b bi tha ma". Ri nng m con vo lng, i nh ngiin, t nh ny sang nh kia van ln cu cu: "Xin lm phc cu t conti". Mi ngi u ngao ngn tr li: "C thuc no cu c by gi".

Nng khng th hiu c thin h. Nhng c ngi kia minh mn n ghrng tm tr nng bn lon v ru con, v Tn S c mi oai lc (cPht) t bit mt phng thuc gip nng. V ngi y ni: "Ny hingi m ng thng, hy n vi c Pht v xin thuc cho con". Nnglt t m con n cha, gp lc c PHt ang ging php. Nng bch:

- Bch ha c Th Tn, xin Ngi t bi cu sng con ca con.

Nhn thy nng c duyn lnh sp c gic ng, c Pht dy:

- Con hy i vo thnh ph, tm mt t ht ci trong nh no cha c ai cht.


5/22

Nng Kisa Gotami yn tm ra i. n nh u tin nng hi: "Con ti cnmt t ht ci sng li. Nu trong nh t xa n nay khng c ngi chtxin lm phc cho ti cht nh cu con". Ngi nh tr li rng ht cith c nhng ai c th m c bao nhiu ngi cht trong nh ny? Htci y khng th cu con, nng sang nh bn cnh, v nh k , i mi...Sau mt lc chn nn, tht vng, nng bnh tm tnh tr, sc ngh ra: " lnh lut chung cho khp thnh ph, l trt t chung cho s vt. c ThTn on trc v, thng hi ta, Ngi mun chnh t ta tnh ng". Nghn y nng v cng xc ng, bng con quy qu ra thnh, i n bi thama. Nng ni:

"Khng phi mt thn xm, mt thnh ph,Khng phi ch trong mt giai cp ny hay giai cp khc,M khp cn khn v tr, v cho n ch thin trn cnh tri.

Ch c mt nh lut: Tt c u l v thng".

Ri nng tr li cha. c Pht hi: "Gotami, con c tm c ht cikhng?

- Bch ha c Th Tn, con lm theo li Ngi. Xin Ngi t bi mng dn li cho con.

c Pht dy:

"Ai ht tm tr, chia s t tng ra tng mnh vo con ci v s nghip,T thn s n nh mt trn nc l v i, trong m ti,Cun i c mt xm lng ang ngon gic ng say".

Trong khi c Pht ging, nng Kisa Gotami thong ng c chn l, cqu Tu - Hn v xin php c xut gia. c Pht chp nhn. T khuni Gotami c gng qun tng v ngun gc ca s vt, nh Sng Chn Ldn dn n, v mt ngy kia, sau khi nghe c Pht dy:

"Ngi sng c trm nmM khng hng c hng v ca o quTh tt hn ch sng trong mt ngyM nm c qu phc ca bc thnh nhn",

b c qu A La Hn.


6/22

" trong cnh sanh lo bnh tTa i tm mt ni khng bnh khng tMt ni tuyt i chu ton".

(Tch chuyn Sumedha, ch.1, tr. 18, "Buddhism in Translation", Waren)

c Pht l v Y Vng v tin khong hu khm ph c chng bnhchung kip ca ton th chng sanh, mt chng bnh dnh lin vi i sng,khng ai trnh khi. Ngi gi l bnh Dukkha (kh bnh). Kh l chn l caothng u tin trong bn chn l "T Diu .

Thc ra khm bnh v tm ra chng bnh khng phi l cng vic kh lm,i vi mt danh y. Lm cho bnh nhn nhn thc rng mnh tht s c bnh

mi tht l kh.

V minh v i dc l nguyn nhn ca chng bnh. l chn l caothng th nh trong T Diu .

Dit kh, phng thc tr liu, l chn l th ba. Phng thc tr liu rt lcng hiu nhng cn phi c s gia cng c gng ca bnh nhn, tng lytng t v lin tc, phi tri qua nhiu giai on kh khn. Chnh bnh nhn

phi t mnh tr ly mnh vi tinh thn tch cc, lun lun chuyn cn ghich v vi tr tu. Khi bnh lnh, sc khe c hi phc, mc tiuc thnh tu th khng th c bin chng na v bnh khng cn ti pht.

Bt Chnh o, chn l th t trong T Diu l liu tin dc.

Triu chng v php chn on

c Pht im ch cho ta ci b quyt chn mch v on bnh khmph chng bnh chung ca th gian khi Ngi dy:

"Ny hi cc t khu, c bn iu m khng ai c th em li c, u ltu s kh hnh, tng s, du l chng sanh ci tri. Khng c ma qu,ngi hay v tri no trn th gian ny c th lm c. Bn iu y l g?

- Ci g phi gi ci, lm cho n c th khng gi ci,- Ci g phi bnh hon lm cho n c th khng bnh hon,- Ci g phi cht lm cho n c th khng cht,


7/22

- Nhng hnh ng to s au kh cho ngi khc v dn chng sanh i mimi trong vng lun hi, sanh, lo, bnh, t, lm cho nhng hnh ng y cth khng tr qu".-- ("Path To Deliverance", Nyanatiloka)

Trong bi php u tin (kinh Chuyn Php Lun) v trong nhiu on kinhkhc c Pht dy:

"Sanh l kh, gi l kh, bnh l kh, t l kh, sng chung vi ngi mnhkhng a thch l kh, xa la nhng ngi thn yu l kh, mong mun mkhng c l kh, tm tt thn ng un l kh".

Tt c nhng php hu lu u l v thng v lun lun sanh, tr ri dit.Ci g v thng tt phi au kh. S v thng kh no ca tt c nhng

php hu lu l nn tng vng chc cho ci c s s m chng ta gi lPht Gio. Tt c gio l ca c Pht u gm vo s su tm thu o bac tnh c hu ca cc php hu lu: v thng, kh no, v n v s thotra ngoi cc php y t n ni tuyt i thng tn, hnh phc vnhcu.

Cn bnh

Ngun gc chng bnh l V Minh (Avijj) v i Dc (Tanh).

V Minh l ni bt ngun ca tt c hnh ng ti li, tt c nghip xu.Chnh do ni V Minh m chng sanh phi chu cnh trm lun, t kip nyn kip khc, mi mi khng ngng.

i Dc l nguyn nhn khc ca chng bnh au kh.

"Ngi m ch bit sng hng khoi lc vt cht,Ch bit thch th trong nhc dc ng trnS au kh khng khc no b mt mi tn bn vo mnh khi nhng th vui

y chm dt".

Ngoi ra, i Dc eo nu trong Sc Gii v V Sc Gii s a ta ti sanhvo nhn cnh.

Phng thc tr liu


8/22

Mt quan nim v i sng nh trnh by c th lm cho ngi khngthch suy gm vi v kt lun rng Pht Gio l mt tn gio bi quan, gicho tn mt ni bun man mc v nh vy, Pht Gio l mt tr ngi chos n lc, c gng, l mt loi nha phin. Thc ra, nhn nh nh vy lnng ni, l ch thy b ngoi. S tht khc hn v c Pht khng nhngkhm ph cn nguyn chng bnh m li cn ch cho bnh nhn mt phngthc tr liu rt l linh nghim.

Mt ngi kia c bit rng mnh ang lm bnh, mt bnh ung th haybnh lao phi chng hn. Sau ngi y cng ng bit rng chng bnhca mnh, tuy trm trng, nhng c th cha khi. Nh vy, va b xc ngv ci tin bt hnh th bnh nhn nhn ra li thot. Cha kp qu tht vngv chng bnh ngt ngho c ngi mch cho thy gii thuc hay. Chngy bnh nhn mi t ngh: "Tht l may mn. Ta kp thi nhn ra chng

bnh trm kha ny v gp thy gp thuc". Ngh nh vy bnh nhn ynlng c gng t mnh cha bnh cho mnh vi nim tin mnh lit tng lai.Thy tuy gii, thuc tuy cng hiu n u m bnh nhn khng gia cngiu tr ly th cng khng ch g.

Chnh nh lng tin tng vng chc thy, thuc, v s bnh tnh yn tmtn nhim ni tng lai m ngi Pht t lun lun thn nhin v an vui,mc du phi trong hon cnh no. Nh nim tin vng chc tng lai ym ngi Pht t c th t c trng thi ph lc (Piti), mt trong tht gicchi, tc l by yu t gip ta c gic ng, c tr tu.

Khi cp n nh lut Nhn Qu Tng Quan c Pht dy:

"S au kh (hiu l v thng) dn n c Tin, nim tin tng ni TamBo (Saddh), c Tin dn n Ph (Pamojja), ph n Lc (Piti), Lc ns yn tnh, Tr (Passadhi), Tr n Hnh Phc (Sukha), Hnh Phc nnh (Samdhi), nh n Tu (Yath bhuta nnadassana) tc l s gicng, thy c chn tng s vt v do pht sanh s chn ght, nhmgm (Nibbida). Do s nhm gm chn ght pht sanh mun dt b, khng

luyn i bm bu (Virga), s dt b dn n s gii thot (Vimutti), giithot dn n s hiu bit th no l dp tt mi dc vng (Khaye nna)".

Pht ngn trn chng t rng, nu ta nhn nh ng, mt git nc mt lmt tr lc cho ta tin b, mt cy gy m ta c th nng theo imt on ng. Hiu bit v hnh ng chnh ng dn ta dn dn n


9/22

mc cng tt l thnh o v thnh qu, s gii thot hon ton, hnh phctuyt i.

Cu chuyn b Kosi Gotami l mt th d. Thi ca b Gotami tht l trihn vi thi ho Tennyson, ngi Anh Quc, trc ci cht ca mt ngi

bn:

"C ngi vit rng nhng ngi bn khc vn cn sng,Rng: cht l s phn chung ca nhn loi.Hiu rng cht l s phn chung ca nhn loiKhng lm gim bt s au kh ca ti,Tri li ti cm thy cn thng thit thm au hn nhiu".

Trc s au kh, thi ca b Kosi Gotami v ca thi ho Tennyson lm

cho ta nhn nh rng kt qu ca s au kh nh th no l ty thuc nitrnh nhn thc ca ta trc s au n v kh no m thi. Tht ra, nunhn mt cch khch quan, phin no v au kh ch l nhng cm gic aun (v vt cht) hay kh no (v tinh thn). Bng suy lun ng l v hiu

bit chnh ng, nh s quan st, qun tng n tnh cch v thng cavn vt dn n s nhm gm, chn ght, s khng bm bu, luyn i, s t

b cui cng, tc nhin ta i n s gii thot ton vn.

l s khc bit cn bn gia ngi ch trch hp tp, nng ni, cho rngPht Gio l bi quan ym th v ngi c gng chn chnh (Chnh Tin Tn) am hiu thu o s au kh.

c Pht khng bao gi ph nhn nhng lc th vt cht trong i, nhngNgi lu chng sanh rng nhng du khoi y l tm b, khng ng cho tabm bu, ch tn ti nht thi gia bao nhiu nguy him rt l tai hi nu tad dui chm m trong nhc dc ng trn.

Trong kinh Bahuvedaniya, sau khi xc nhn rng tht s c nhng hnhphc vt cht, c Pht dy thm rng c nhiu hnh phc khc cao thng

hn, t nh hn nhng th vui t nhiu th l m ng quan ta c th thnnhn. Nh ch tm tham thin v pht trin trng thi nh (Samdhi) c s thin, hnh gi c th ln lt tin dn qua by giai on na cathin Sc Gii v V Sc Gii v trong mi giai on, hnh gi hng cnhng hng v lun lun mi k, lun lun t nh v cao thng hn.


10/22

Ngoi ra, trong kinh Atthangara Sutta, tr li mt cu hi m hai nh cs Dasama v Atthaka nhiu ln lp i lp li, ng mun bit c ThTn c nu ra hay khng trng thi hnh phc m mt nh s chuyn cn tunim c hng sau khi cng quyt c gng gi ra tm cho c honton trong sch, khng cn cht bn nh, dp tt mi dc vng, ph tan mitri buc, luyn i, c Ananda tr li rng c v dy thm:

"Mt v t khu dt b mi luyn i, bm bu, eo nu theo nhc dc ngtrn, dp tt mi dc vng, bc vo trng thi an vui, hnh phc v tnh ca s thin, ri nh thin, tam thin v t thin Sc Gii hay l c th

bc vo trng thi an vui hn, hnh phc v t nh hn ca nhng bc thinV Sc hay l bao trm th gian, khp ni trong cn khn v tr vi tm T,tm Bi, tm H, tama X v t n mt tm trng hon ton trong sch,ng th ha vi tm T, Bi, H, X".

Khi t n trng thi rt cao thng y v t khu tip tc tu nim, suytng v nhn nh rng nhng trng thi tm tuy l cao thng, rt an vuiv t nh vn cn b nh lut v thng chi phi v mt ngy no cng phichm dt.

Tin tng v cng quyt, v t khu c gng thm, vt qua mi tr ngiv thnh tu o qu tuyt i chu ton. Ni mt cch, ngi Pht t thunthnh, c tr tu, mc du hng c hng v cao thng ca cc bcthin trong kip hin ti, bit nhn nh chn gi tr ca phc bu y vkhng c mong c ti sanh trong mt ci tri, tuy y lc th nhng vn

b nh lut v thng chi phi. Mt ngy no ri cng phi ct bc ra i,mi mi lang thang trong vng lun hi, ngha l tch ri khi con ngchn chnh dn n mc tiu ti hu, Nit Bn.

V phng din ny, Pht Gio l tn gio duy nht ch trng rng mctiu ti thng c th t c trong kip sng hin ti nu ta c gng ngmc v nu ta thnh tu y nhng iu kin cn thit t o qu.

"y l o qu m bc thin tr thc c th c gng tu nim thnh tu,o qu y, gi l Nit Bn, c th t c ngay ni y v trong hin ti".

Phng thuc

Mc du cc nh ph bnh nh ngha danh t tn gio v trit hc nhth no Pht Gio chc chn l mt li sng, mt con trng, mt o php


11/22

dy tn ca mnh sng mt cch tch cc v tinh tn tng giy, tng pht,tng gi, t ngy ny qua ngy khc, ch khng phi l mt ti hchi, nghin cu v tranh lun sung. c Pht l v Y Vng i t, i bi.Chng ta l bnh nhn. Ch tm ca Ngi l cha bnh, ch khng phi tha mn tnh t m ca bnh nhn hay gii quyt gim cho bnh nhnnhng b n ca v tr. Mi quan tm chnh yu ca Ngi l thuyt phc

bnh nhn rng tht s h ang lm bnh v tht s chng bnh y trm kha,v cng nguy him. Cng vic y khng phi l d dng v cng kh khnhn nu bnh nhn l mt thanh nin trng kin, c sc khe di do v mti sng vt cht y . Trong trng hp ny, du vi lng y c ti giin u cng kh lm cho bnh nhn nhn nh rng mnh tht s bnh vtriu chng cn bnh tim tng ch khng phi l ni bt ln l ra ngoicho ta c th trng thy d dng. V li, gia hai cn khng hong trmtrng cng c nhng giai on xem chng nh d chu.

"Phin no tr hnh, n nu di b mt hnh phc,Th hn di hnh thc tnh thng,Ti kh di lp phc bu,

Ngi d dui li bing v tha trn ngp". -- Udna (ch. II-VIII, tr.18)

Trong nhng trng hp tng t rt c th bnh nhn khng ngh n vici tm bc s cho n ngy no cn bnh tr nn trm trng. Ch tm th nhca c Pht l to cho bnh nhn mt nim tin, nhng tia hy vng, lnghng hi t cha pht sanh do s hiu bit cn nguyn chng bnh v chnht quyt tin tng vng chc trong s thnh cng dit tr cn bnh mcdu phi tri qua nhiu giai on lu di, kh khn, phin phc v c th aukh. c Pht bt u gii thch cho bnh nhn s cn thit phi c mt nim r rt v chng bnh ca mnh v miu t i cng phng thc trliu ty theo trnh hiu bit v hon cnh ca tng ngi. c Pht cng

phc ha cho bnh nhn i khi nhng giai on tin trin ln n s dttuyt chng bnh, nh ngi bnh c th lin tc theo di phng thc trliu kh khn y mt cch hng hi, c thc v hiu bit.

Nhiu ln v trong nhiu trng hp khc nhau, ty cn c ca ngi nghe,c Pht ging i nhc li rng nn tng ca Gio L Ngi gm bn ChnL Cao Siu thm diu: chn l v s au kh, v ngun gc s kh, v sdp tt ci kh v con ng i n s dit kh. Nhiu ln c Pht lp lirng:


12/22

"Ny hi cc con, chnh v khng hiu bit, khng thu o bn Chn LCao Thng (T Diu ) y m bao nhiu lu chng ta, cc con v NhLai, mi lang thang l bc trong vng lun hi trin min ny, v v khngnhn thy thc tng ca bn Chn L y nn con ng m chng ta

phi tri qua xuyn nhiu kip sng tht l di. Ngy no nhn thc c n,l chm dt ti sanh, tn dit phin no v thot khi vng lun hi". --(Digha Nikaya XVI, ch.II. 23; ch. IV.2)

Chnh vo thi c Pht cn ti tin Ngi cng thy cn thit phi chngminh r rng v rng ri im chnh yu. Nhiu ln Ngi phi gi ngi igi v ging li, mt mn hiu lm v truyn b sai lc gio l. nnay vn c ngi t coi l Pht t thun ty m cn nhn nh sai lm rngl T Diu khng nm trong kinh in nguyn thy m do cc nh shu th thm vo.

c Pht dy:

"Nh Lai ch dy mt iu duy nht l kh v thot kh". -- (MajjhimaNikya, II, ch.IX, trang cui cng)

V mt ln khc Ngi lp li:

"Cng nh bin c tuy mnh mng nhng u u nc bin ch c mt v,v mn ca mui. Ny hi cc t khu, Gio Php ca Nh Lai ch c mtv, l v gii thot" -- (Udna, ch. V, Kinh s 5)

Tht l r rng, minh bch, khng cn ch no m h, kh nghi, khng c ldo no lm ln. nhiu on khc, c Pht thng nhn mnh rng tach c th gt hi nhng g gieo v mt khc, ta khng b bt buc phigt hi tt c g ta gieo, bi v, Ngi dy trong kinh Anguttara Nikya:

"Nu ni rng ta phi gt hi tt c nhng g gieo th khng th c isng o c, cng khng th c c hi hon ton chm dt phin no".

Nh vy, c Pht phn minh vch r rng s hy sinh ca mt ngikhng khi no c th cu ri c mt ngi khc v khng th c mt hnhthc tin nh hay nh mng trong Pht Gio. Nhng khoa hc gia vnshng bc s c hun luyn v phng php quan st v suy lun dingii s khng tp mt tr ngi hay bt mn no trong gio l ca c Pht.Bi v theo Pht Gio ngi bnh khng cn phi tin


13/22

tng mt gio iu hay mt siu nhn huyn b c sn sc v bnh cc cha khi hay khng cng khng cn c s quyt nh ca mt v thnlinh. c Pht oan chc rng bnh nhn no c gng lin tc theo di

phng php tr liu ca Ngi s khi bnh mt cch chc chn v lu di.Khng phi nh n hu ca Ngi v Ngi ch l ngi vch cho li i. Cngkhng phi nh mt thn linh no khc. l hu qu d nhin phi c, khi

bnh nhn p dng y v ng mc phng php tr liu.

Ngi s c i n vi c Pht nh mt bnh nhn c nghe ngngrng c ngi kia cng bnh nay c mt danh y cha khi nn lp tmc gng p dng phng php cha bnh ca v lng y. Du sao c tin ca

bnh nhn vn trong mt gii hn. c tin trong Pht Gio tht s ch btu vi s hiu bit cn c trn mt "d nhin c th c", pht trin dn cngmt nhp vi Gii Lut (Sil), pht trin nhanh chng hn vi tm nh

(Samdhi) v tr thnh hon ton trn vn vi Tr Tu (Pann). c Phtkhng i hi tn mt s tn sng m qung hay mt s ngng mthn phc no i vi Ngi hay i vi gio l Ngi. c Pht dy:

"Khng nn mc nhin chp nhn mt iu no ch v tp tc c truyn trao n tay ta hay ch v iu y c ghi chp trong kinh in no.Cng khng nn chp nhn ch v n thch hp vi tin kin ta, hay ch vngi tht ra iu y trong c v l mt ngi tt, kh knh, kh i. Ny hingi x Kalama, khi no cc ngi t mnh bit rng nhng iu ny hpvi o c, nhng iu ny khng b ch trch, nhng iu ny c bcthin tr thc tn dng, nhng iu ny em ta n an vui hnh phc.Chng y cc ngi hy hnh ng ng nh vy". -- (Anguttara Nikya)

Mt ln khc, c nh triu ph ni danh tn Upli, nguyn l tn ca mttn gio l, sau khi nghe c Pht thuyt php th ly lm hoan h xin theongi tu tp. Nhng c Pht lu ng:

"Ny hi trng gi, hy suy xt li cho cn k. Mt bc trng gi ni tingphi suy i xt li tn tng trc khi hnh ng".

Rt ngc nhin khi nghe c Pht dy nh vy Upli cng knh phc vngng m. ng bch vi c Pht:

"Bch ha c Th Tn, nu con n yt kin mt v gio ch khc xintheo hc o th t l cc mn ca v y s bng con ln i vng trongthnh ph khoe rng nh triu ph kia b tn gio ca ng theo v


14/22


15/22

Phn chnh yu ca phng thc tr liu gm Bt Chnh o (Atthangikamagga), l chn l cui cng trong T Diu . Bt Chnh o c th tmtt nh sau:

TU (Panna):

Chnh Kin (Samm Dithi)Chnh T Duy (Samm Sankappa)

GII (Sla):

Chnh Ng (Samm Vac)Chnh Nghip (Samm Kammanta)Chnh Mng (Samm Aviva)

NH (Samdhi):

Chnh Tinh Tn (Samm Vayama)Chnh Nim (Samm Sati)Chnh nh (Samm Samdhi)

Chnh Kin l thu trit tn tng ci chn l c hu ca th gian l kh,ngun gc ca s kh, cha bnh kh v phng php tr liu.

Chnh T Duy gm ba phn: (i) nhng t tng khng cha ng tham dc,sn hn v hung bo. Ni cch khc, (ii) nhng t tng c tnh cch thotly ra khi s tham dc v luyn i (Nekkhama), v (iii) nhng t tng T(Mett) v Bi (Marun).

Chnh Ng l khng ni di, khng ni m thc, khng ni th l cc cnv khng ni nhm.

Chnh Nghip l khng st hi, khng trm cp v khng t dm.

Chnh Mng l trnh xa cuc sng c th lm tn thng n chng sanhkhc.

Chnh Tinh Tn l c gng xa lnh hay vt qua nhng iu xu xa vkhng trong sch v pht trin nhng iu trong sch.


16/22

Chnh Nim l thn trng qun tng n thn, th, tm, php.

Chnh nh l gi tm tr vo mt im.

c Pht, v lng y y lng t bi, gii thch bng nhiu li cho mikh nng tinh thn u c th lnh hi c rng bnh tnh ca chng ta qutht l trm trng v phn ln cc triu chng nguy him y thng timtng ch khng ni bt ln cho ta thy. Ngi gii thch cn nguyn cachng bnh v tho cho ta mt phng thc tr liu chc chn, khng th lmln. Nhiu ln c Pht gii thch tng chi tit v cch dng bnh v k cho ta toa thuc.

Phn chng ta phi nghin cu tnh cht ca phng thc tr liu m Ngi dy, suy lun tn tng v chnh ta phi t cha ly mnh.

c Pht c cp n ba hng tr tu: Tr tu t c nh hc hi(Suttamaya-panna, Vn hu), tr tu t c nh s suy lun (Cintmaya

panna, T hu) v tr tu thnh tu c nh pht trin thin nh (Bhavnamaya panna, Tu hu).

Hai hng u l tri thc, hiu bit. Hng th ba l chng ng, thu trit.Ung thuc l pht trin dn s hiu bit, cng mt lc vi c tin v tmo. C hai phn phi c pht trin song song v iu ha. Nu c tin

pht trin mnh m khng c tr tu th s tin tng tr nn m qung v cth l in r. Nu tr tu pht trin qu mnh m c tin khng c th trnn k xo, khn kho m khng c nn tng o c.

Ta khng th quan nim mt h thng tr liu no khc m c th phn tchc hon ton, y , c th gii thch c r rng, minh bch v hp l,thch hjp vi s quan st ring ca chnh ta. Trong chng ta, nhng ai khng c tha mn vi thc tng ca s vt hy th chp nhn, nh mtgi thuyt th nghim, phng thuc m c Pht trao n. Hy phttrin thm phn quan st bng cch s dng nhng phng tin thch hp

nh trin khai tr tu bng thin nh. Ta s nhn thy rng nhng iu quanst mi rt ph hp vi gi thuyt. c tin ca ta tng trng dn v rtcng gi thuyt th nghim bin thnh mt s kin vng chc. Ta bintri thc thnh chng ng. l con ng duy nht m phng thuc ca

bc i Y Vng a ta n.


17/22

-ooOoo-

Tt c cc php hu lu u l V Thng, Kh No, V Ng.Ngi sng sut nhn thc nh vy v s chn ch thn Ng Un. l Thanh Tnh o.-- (Kinh Php C)

Tu i Vng, c Pht ht nhng v thuc cha bnh cho ton thchng sanh cc cnh tri v ngi. Thuc y l: "T Nim X, T ChnhCn, T Thn Tc, Ng Cn, Ng Lc, Tht Gic Chi v Bt Chnh o".

Nhng v thuc ny cha cho chng sanh khi bnh: T Kin, T T Duy,T Ng, T Nghip, T Mng, T Tinh Tn, T Nim v T nh, v lmcho chng sanh nhm gm nhng s luyn i v tham dc, nhng tm trng

hn trm d di, hoi nghi, ng mn, phng dt, khng bit xu h, khngbit thng ngi v tt c nhng iu xu xa ti li. -- (c Vua Milindavn o - Milinda-Panha)

Xuyn qua nhiu kip sng trong vng lun hi, Nh Lai i, i mi...Nh Lai i tm mi m khng gp, tm ngi th ct ci nha ny.i sng qu tht l kh no!Hi ngi th lm nh! Nh Lai tm ra ngi.T y ngi kng cn ct nh cho Nh Lai na.Tt c sn nh u gy, cy n dong ca ngi cng b ph tan.

Nh Lai chng qu V Sanh Bt Dit v tn dit mi i Dc.-- (Kinh Php C)

-ooOoo-

Mt Li An i Bnh Nhn

(L V ng)

Ts. Anton Kropatshch, Vienna

Trong nhng bi php c Pht thng nhc n s kh v khi ging vcnh kh ca i sng, lun lun Ngi cp n bnh tt nh mt s kinm chng sanh khng th trnh c. Sau y l mt th d trch trong kinh

Nakulapit:


18/22

Mt ng lo tn Nakulapit, ngi gy yu bnh hon, n bi yt c Pht xin c an i trong tui gi. ng lo bch vi c Pht:

"Bch ha c Th Tn, nay con ln tui, thn mn, sc kit, gn nngy phi la trn. Thn ca con tn t v thng au m. Lu lm conmi i c n y hng ci phc bu nghe c Th Tn ging dy,ci xin c Th Tn ban cho php tu hc no c th gip con hng c ludi s an vui hnh phc".

c Pht dy:

"ng nh vy, thn ngi tht l yu ui, mng manh v thng hay aum. Nu c ngi no ngh rng h hon ton khe mnh, khng bnh tt,

th tht l lm lc. Nh vy, ny ng lo, hng ngy hy qun tng nh thny: 'Thn ny du bnh hon, moing rng tm ti lun lun khe mnh'."

Trong ng li t tng, c Pht v cc mn Ngi hon ton thc tin.Cc Ngi chp nhn s vt ng nh thc tng ca n, khng giu dimm cng khng t im thm. Cc Ngi nhn thng vo i sng v nhnchn thc t. c Pht trm tnh lng nghe nhng li than ca ng lo

Nakulapit v bnh hon ca ng v xc nhn rng li than y ng l.Nhng Ngi hng ng v mt chiu khc. Thay v ngh n tm thn tn t,hy c gng hun luyn cho ci tm mnh khe. Nu bnh nhn khng mp nhng thnh kin m lm th du cho xc thn c yu km, tm vn sngsa v t tng vn trong lnh.

Cu Pht ngn trn va thong nghe hnh nh tri ngc vi cu phngngn la tinh: "meas sana in corpore sano" ngha l "mt tm hn mnh khetrong mt th xc trng kin". ch mi tng quan gia tm v thn, cutrn rt hp l. Tuy nhin ta phi b tc bng cu: "corpus sanum in mentesana" ngha l "mt th xc trng kin vi mt tm hn mnh khe". Bi v,chc chn rng nu ta thng thy mt tm hn trong sch v khe mnh

c pht trin d dng v mau l trong mt thn hnh vm v trng kin thlm khi ta cng c mc kch nhng t tng en ti v nhng nim sailm v i sng lm cho th xc tiu ty v sanh ra bnh hon.

Hn na, nu nhng li c Pht khuyn ng lo Nakulapit c hiu bitthu o v thc hin y th cng c th xoa du ni au kh ca bnhnhn v, trong vi trng hp, cng c th cha khi cn bnh.


19/22

Sau khi nghe li c Pht dy ng lo Nakulapit li gp c X Li Phtv xin Ngi ging rng thm. Li an i ca v i t ca c Pht thotnghe c th lm cho ta ngc nhin. Ngi khuyn ng lo bnh hon rng tmmnh khe l ci tm dt khoc nhng thnh kin ng chp, th d nhtin rng ng un (khanda) l mt linh hn trng tn, mt thc th vnh cu,mt bn ng bt bin (theo Pht Gio, ng un l nm thnh phn cu hpthnh ra mt chng sanh). Ng un y bao gm trn vn v ton th tri gicca chng ta v cng c gi l "mm tham i" (upadana khanda) bi saumn v minh nh lp my m, tm m mui ca ta nhn n l "Ta" v bmvu vo ci gi l "Ca Ta" nh nhng vt s hu khng th ri b c.

Nhng trong thc t, c Pht dy, ch l mt quan nim sai lm.

Ph nhn mt bn ng c ngi th gian c chp l trng tn khuyn

gii mt ng lo ang au kh v tui gi v bnh hon th tht l i vthong nghe hnh nh phi l. Nhng hy lng nghe c X Li Pht gingtip: "Th d nh ci gi l bn ng ca mt chng sanh vi nm un l mt,hoc bn ng l ch t ca nm un, hoc nm un dnh lin hay nm trong

bn ng, hoc ng un bao trm bn ng, nu vy th ngi bnh c l l lo s n khi cht v chng bnh ang lin tc lm suy mn un ny hayun kia v lan trn qua un khc. Trong trng hp ny mi lo u v kinh srt su m v bnh nhn tin tng rng chnh ci bn ng mnh ang chunhng s bin i au n v c th mt ngy kia n s b tiu dit honton. Nhng, nu c th hng gio hun ca c Pht v l v ng(Anatta), bnh nhn s nhn nh rng tt c nhng thnh phn cu hp vnhng c nng ca th xc ch l nhng hin tng trong tin trnh ca isng m trong khng c bn ng no v d nhin, khng c bn ng no

b tiu dit. Bnh nhn qun trit c rng ci gi l bn ng trng tnthc ra ch l mt huyn tng v thnh kin chp ng pht sinh nh mt onh do s iu hnh phc tp ca nm un."

Theo chiu tnh gic y, mt khi nhn thc r rng rng trong thc tkhng c mt bn ng hay linh hn trng tn bt bin, bnh nhn, s nhn

c th mnh nh vt xa l, dn dn khng cn luyn i, bm dnh vo th xcmnh na, xem n nh mt hin tng gia v s hin tng trong th gianv khng cn quan tm n nhng thay i bt thng, n s sanh dit canm un. Bnh nhn s nhn nhn v chp nhn l v thng nh s kin cn

bn ca thc t v ht cn phin no lo u. Vi tm thanh tnh bnh nhns trm tnh thn nhin trc s tan r ca c th din trnh bin i ca vt


20/22

cht v tinh thn. Ci cht s n mt cch m i, ngi sp la trn s tnhto, khng xao ng.

Mt s kin ng s xy ra. Nu chng ta quan st tn tng s kin y dinh sng tr tu v theo phng php suy nim ca c Pht dy v hiu

bit r rng th s kin kia cng bt phn ng s. l d nhin, hiu bit haygip cho ngi khc hiu bit nh th khng c ngha l tr dt bnh nhngchc chn l rt hu ch cho bnh nhn.

Ngoi ra, tm quan trng ca s tu tp theo ng li qun tng t tht lkhng th lng c. Theo ng gio l nh Pht, ci cht khng phi l schm dt hon ton ca mt chng sanh m ch l mt giai on tm thitrong lung sng tm linh. Tm vn hot ng v, ty nghip lc, s ti sanhvo mt bo thai hay mt cnh gii no khc tip din, tng xng vi

nhng khuynh hng c pht trin trong kip qu kh. Vy, mt citm chp nhn l v ng, dt khot vi nhng t tng sai lm, nhngo tng, v tm c s bnh thn vng lng s c nhiu hy vng tomt kip ti sanh tt p hn l ci tm hong ht s st trc ci cht, lo uhi tic ci "Ta" v nhng ci "Ca Ta" tng tng hay b vy v cu xgia nhng s lo s v tham mun. Hn na, ngi vt khi lp vminh nhn ng thc cht ca bn ng, trong nhng trng hp thun li, cth hon ton thot ra khi vng ln qun ca bnh xe lun hi, chm dtmi kht vng ca i sng v mi nng lc ti sanh tin ti o qu NitBn. Kt qu ny thnh tu c, khng phi nh s qun trit l v ng

bng tr thc, m phi chng ng bng mt li sng tht s v thun ty vng.

Nh vy, li dy trn ca c Pht v v i t Ngi khng phi l mtli khuyn sung hay mt ti an i ly l m l mt s gip thit thc.Cc Ngi ch dy cho ng lo bnh hon mt li sng li ch c th mng n ch gic ng hon ton. Nu quan st k li dy ca c X LiPht ta s thy mt kha cnh khc.

Ngi ging v ci quan nim sai lm thng thng v bn ng v phm vihiu bit v kinh nghim ca ta c gii hn. Ngoi phm vi y ta khng th

bit g hn v bn ng. Tm l hc Pht Gio dy rng ci m ta gi lngi, c nhn, ng ny hay b kia, ch l s kt hp ca nm un: sc, th,tng, hnh, thc. Ty theo duyn nghip kt hp ca nm un y, phtsanh tt c nhng hin tng vt cht v tm linh cu thnh chng sanh.


21/22

Nhng on trong tng Kinh v v sau, tm l hc Pht Gio (Vi diu php),c nu ln nhiu th d v im ny.

Tm l hc Ty Phng cng pht biu nhiu t tng thin cm m hc giBertrand Russell, trong quyn History of Western Psychology tm tt nhsau:"Ta c th bit g v ng Smith? Khi nhn ng th ta thy mt khi c nhiumu sc. Khi ng ni th ta nghe mt lot m thanh. Ta ngh rng ng cngt

tng v cm gic nh ta. Tuy nhin, ngoi ra nhng hin tng y ngSmith l g? Vn vn ch l mt ci mc m ta cho l treo nhng hintng kia (mt ci ct nhng hin tng kia bm vo). Trong thc t, cchin tng y khng cn ci mc hn l mt t cn con voi voi ng

trn t. (Voi ng trn t l mt ngu nhin. Khng phi v c voi nnphi c t hay v c t nn phi c voi. Cng khng phi v c t nnphi c voi voi ng trn t. Trong thc t nhng m thanh hay hnh scl nhng hin tng khng cn s hin hu ca mt c nhn nh mt cimc eo vo . Cng nh t khng cn voi). Smith l danh t chungcho mt s hin tng. Nu ta xem Smith nh mt ci g khc na th ci ys hon ton khng th hiu c".

Nu mt t tng gia vn kh kh cn c trn nhng kinh nghim thngthng v qu quyt c mt bn ng trng tn th v y cng tin chc rng

bn ng ng nht vi mt trong nm un hay vi ton th tin trnh vt chtv tm linh ca i sng m nm un y tiu biu. Nhng mt s tin tngnh th y s b tan v ngay, v khng cn chn ng khi ta nhn thy rngnm un pht sanh v tiu dit, tc l bin i, v thng, v do , khngth cu thnh mt bn ng trng tn bt bin.

c Pht v ch T ca Ngi l bc chng ng Chn L, khng bao gi cp n vic m m, v cn c m lun lun hng dn chng sanh trnng thc t.

-ooOoo-

Pht Ngn


22/22

1) Mc ng dng roi gy ui b ra ng nh th no th ci gi v ci chtcng la mng sng ca chng sanh i nh th . -- (Kinh Php C).

2) Ny hi cc T khu, c hai th bnh. Hai th l g?- Bnh th xc vbnh tm.

Nhiu ngi ni rng th xc mnh khe mnh trong mt nm, hai nm, banm, bn nm, nm nm, mi nm, hai mi nm, ba mi, bn mi,nm mi hay mt trm nm, hay hn na.

Nhng, ngoi nhng v gi sch bn nh (nhng bc thnh), trn th gianny rt t chng sanh c th ni rng tm mnh khe mnh, du trong khonhkhc.-- (Anguttara Nikaya, Tng Nht A Hm).

3) "Hy dt b ci g khng phi ca con. S dt b y s em li cho conhnh phc v an vui.

Ci g khng phi ca con?Sc, th, tng, hnh, thc khng phi ca con.Hy dt b sc, th, tng, hnh, thc. l mt s dt b s to cho conHnh Phc v An Vui". -- (Tp A Hm XXII, 33).

--- o0o ---Ht

duc gotama - toi thuong y vuong - dr. ananda nimalasuria - pham kim khanh dich

Documents