dramat i jego gatunki
DESCRIPTION
DRAMAT I JEGO GATUNKI. Dramat. (gr. drama = działanie) - jeden z trzech rodzajów literackich oparty na konstrukcji fabularnej, obejmujący utwory przeznaczone do realizacji teatralnej z dominacją dialogu. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/1.jpg)
DRAMAT I JEGO GATUNKI
![Page 2: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/2.jpg)
Dramat
(gr. drama = działanie) - jeden z trzech rodzajów literackich oparty na konstrukcji fabularnej, obejmujący utwory przeznaczone do realizacji teatralnej z dominacją dialogu.
Rodzaj literacki, powstały w starożytnej Grecji, wywodzący się z pieśni pochwalnych, śpiewany w czasie misteriów dionizyjskich. Rozwinął się około V w. p.n.e.
![Page 3: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/3.jpg)
Cechy dramatu antycznego
• podział na akty, sceny i odsłony • tekst poboczny - didaskalia • zasada decorum • podzielony na role – 3 aktorów• brak narratora • kreowanie świata poprzez dialogi i monologi • zasada trzech jedności - akcja trwająca 24
godziny, jedno miejsce wydarzeń, jeden problem• Istnienie chóru
![Page 4: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/4.jpg)
Krzywa dramatyczna
prolog
Rozwiązanie akcji
Punkt kulminacyjny
katastrofa
ekspozycjaRozwój akcji
![Page 5: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/5.jpg)
Dramat antyczny
Tragedia Komedia
Ajschylos
Sofokles
Eurypides
Seneka
Arystofanes
Menander
Plaut
Terencjusz
![Page 6: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/6.jpg)
Tragedia
Tragedia oznacza pieśń kozłów - aktorów ubranych w koźle skóry mające ich upodobnić do satyrów. W VI wieku p.n.e. poeta Tespis wprowadził dialog między chórem a aktorem, były to początki tragedii.utwór, który przedstawia nieprzezwyciężalny konflikt między dążeniami jakiejś wybitnej osoby, a siłami wyższymi (Bogiem, bogami, losem, prawem, moralnością). Wszystkie dążenia bohatera prowadzą do nieuchronnej klęski.Często też do klęski popycha bohatera Hybris, czyli pycha i zaślepienie na prawdę
Służy przeżyciu katharsis.
![Page 7: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/7.jpg)
Cechy tragedii
Hibris – pycha, zaślepienie
Hamatia – omyłka tragiczna
Pathos – czyn tragiczny
Katastrophe- katastrofa
Gnosis – wiedza
Katharsis - oczyszczenie
![Page 8: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/8.jpg)
Wyznaczniki tragedii
wysoki styl
wznisłośc
bogactwo figur stylistycznych
patos
kommos
stasimon
![Page 9: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/9.jpg)
Budowa tragedii
• prolog - temat sztuki i charakter; wprowadzenie
• parados - pierwsza, wprowadzająca pieśń chóru
• epejsódion - część mówiona przez aktora, aktorów
• stásimon - część mówiona przez chór• éxodos - kończy sztukę właściwą; zawiera
kommos, czyli lament bohatera. Wg „Poetyki” Arystotelesa
![Page 10: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/10.jpg)
Dramat średniowieczny liturgiczny• misterium
• moralitet
• mirakle
• dramat
liturgiczny
• intermedium
• farsa
![Page 11: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/11.jpg)
Tragedia renesansowa
Jan Kochanowski „(Odprawa posłów greckich”)
Nawiązanie do wzorców antycznych
Dramat humanistyczny
W. Szekspir i jego twórczość
Odrzucenie zasady decorum i trzech jedności,
Luźna kompozycja,
Łącznie tragedii z elementami epiki, liryki oraz fantastyki.
![Page 12: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/12.jpg)
![Page 13: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/14.jpg)
Miejsce początkowego wystawiania DRAMATU
![Page 15: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/15.jpg)
BUDOWA TEATRU
![Page 16: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/19.jpg)
![Page 20: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/21.jpg)
Kolejne etapy rozwoju dramatu
XVIII w. - Dramat mieszczański
1 poł. XIX w. - Dramat romantyczny
2 poł. XIX w. - Dramat obyczajowo – psychologiczny
XX w. -Dramat poetycki i groteskowy
![Page 22: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/22.jpg)
Dramat mieszczański
Komedia łzawa
Melodramat
Dramat obyczajowo-psychologiczny
![Page 23: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/23.jpg)
Drama mieszczański(XVIII w.)
Przedstawienie o tematyce historycznej, obyczajowej sentymentalnej
Posiada cechy dydaktyczne
Upiększa świat
Odmiana – łzawa komedia
![Page 24: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/24.jpg)
Dramat romantyczny
Odrzucenie reguły trzech jedności,
Wprowadzenie fabuły o luźnej kompozycji, dającej znaczną swobodę poszczególnym epizodom,
Swobodne łączenie elementów dramatycznych z poetyckimi i epickimi.
Twórcy: W. Hugo, J. Słowacki, Z. Krasiński, A. Mickiewicz.
![Page 25: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/25.jpg)
Dramat obyczajowo-psychologiczny,dramat poważny = dramat właściwy
Idea realizmu
Konsekwentna akcja
Niewielka liczba postaci, dokładnie określone ideologicznie
Język potoczny
A. Czechow (Trzy siostry, Czajka, Wiśniowy sad) G. Zapolska (Żabusia)
![Page 26: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/26.jpg)
Dramat poetycki
Swobodna kompozycja
Poetyckość języka
Symbole i metafory
Elementy przypowieści
![Page 27: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/27.jpg)
Komedia
Cechy charakterystyczne:•pogodna tematyka,• żywa akcja, zamknięta rozwiązaniem pomyślnym dla bohaterów,•operowanie chwytami komizmu sytuacyjnego, charakterologicznego i językowego,•wyjaskrawienia i groteska•cel: wywołanie śmiechu u widza.
![Page 28: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/28.jpg)
Komedia wyrosła z dwóch źródeł:
pierwsze attyckie – stanowiły je obrzędy dionizyjskie, w których śpiewane były swawolne i satyryczne piosenki towarzyszące wesołym pochodom ku czci Dionizosa,
drugie doryckie – były nim mimy ludowe, improwizowane scenki rodzajowe lub mitologiczne.
![Page 29: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/29.jpg)
Rozwój komedii
Za prekursora uznaje się Epicharma;
do głównych przedstawicieli zalicza się :
Kratinosa,
Eupolisa,
Frynicha,
Ferekratesa
Arystofanesa
(m.in. Chmury, Ptaki, Żaby, Rycerze, Plutos, Lizystrata).
![Page 30: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/30.jpg)
Antyfanesa,
Aleksisa,
Eubulosa.
Difilosa,
Filemona,
Menandra (m.in. Pochlebca, Bliźnięta, Sąd rozjemczy),
Apollodora z Karystos.
Pod jej wpływem rozwinęła się komedia rzymska (Plaut, Terencjusz).
![Page 31: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/31.jpg)
Akcja komedii starożytnej nie była konsekwentna, mogła składać się z epizodów, zmian sytuacyjnych, przeszkód, pomyłek, nieporozumień.
![Page 32: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/32.jpg)
Comedia dell’arte (wł. commedia dell’arte= sztuka, sztuczka)
Źródłami sięga:
• zarówno sztuk mimu oraz ludowego teatru artystycznego,
• jak i występów żonglerów i linoskoczków w średniowieczu.
![Page 33: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/33.jpg)
Arlekin
![Page 34: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/34.jpg)
Dottore
![Page 35: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/35.jpg)
Capitano
![Page 36: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/36.jpg)
Pantalone
![Page 37: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/37.jpg)
Początek nowożytnym formom komedii dała epoka renesansu.
Skrystalizowało się wiele jej odmian tematyczno-kompozycyjnych, po części nawiązujących do doświadczeń komedii antycznej, z których zasadnicze to •komedia sytuacji (a w jej obrębie komedia intrygi), •komedia charakterów, •komedia satyryczna (w jej obrębie komedia obyczajowa i komedia polityczna).
![Page 38: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/38.jpg)
Komedia sytuacji
akcja obfitująca w konflikty,
powikłania sytuacyjne,
zbiegi okoliczności i nagłe zmiany kierunku akcji, zaskakujące zarówno bohaterów w niej uczestniczących, jak i widzów,
Np. „Komedia omyłek”, „Wieczór Trzech Króli” Szekspira, „Wesele Figara” Baumarchais'go, „Mąż i żona” A. Fredry.
![Page 39: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/39.jpg)
Wesela Figara w warszawskim Teatrze Wielkim
![Page 40: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/40.jpg)
Komedia charakterów
przed akcję wysuwają się sylwetki moralne i psychologiczne bohaterów,
postacie są zwykle podporządkowane jakiejś jednej cesze charakteru lub namiętności, która kieruje ich czynami i określa stosunki z otoczeniem,
Np. „Poskromienie złośnicy”, „Kupiec wenecki” Szekspira, „Świętoszek”, „Skąpiec”, „Mizantrop” Moliere'a, „Pan Geldhab”, „Dożywocie” Fredry.
![Page 41: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/41.jpg)
Komedie wzbudzały w ówczesnej Francji wieloletnie nieraz spory o prawo ich wystawiania, gdyż - jak wielu uważało - demistyfikując szlachtę godzą w jej uprzywilejowaną pozycję w kraju.
Nicolas-Bernard Lepicié, Molier, miedzioryt, 1735
![Page 42: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/42.jpg)
Komedia satyryczna
akcent główny pada na ośmieszającą charakterystykę zjawisk społecznych danego miejsca i czasu,posługuje się środkami dramatyczno-satyrycznymi w walce z istniejącym układem stosunków społecznych, instytucjami, modą, zepsuciem obyczajów, konwencjami zachowań i mowy,Np. „Lizystrata” Arystofanesa, „Powrót posła” J. Ursyna Niemcewicza, „Łaźnia” W. Majakowskiego.
![Page 43: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/43.jpg)
Tragikomedia
Zasada trzech jedności zastąpiona wielowątkową fabułą o zawiłej intrydze,
Bohaterami mogły być postacie wzniosłe jak i pospolite, przeciętne,
Postacie same musiały rozwiązywać zawiłości losu.
![Page 44: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/44.jpg)
KONIEC
![Page 45: DRAMAT I JEGO GATUNKI](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062309/56814a50550346895db77230/html5/thumbnails/45.jpg)
Źródła:Źródła:
„„Poetyka” ArystotelesaPoetyka” Arystotelesa,,Król Edyp”,,Król Edyp”http://www.google.pl/http://www.google.pl/http://images.google.pl/ http://images.google.pl/