dr than htun (16)

12
ရႀးမနမာတိႚ ဝမးစာရႀာပံ ရာစသစစာအပတိကက ၁၅ သဂတလ ၂၀၀၅ မႀာ ထတေဝဖနႚခီခ့တ့ ဒၝကတာသနးထၾနးရႚ ပဂံေခတ လမႁေရးစာအပမႀ ရႀးမနမာတိႚ ဝမးစာရႀာပံကိ ပနလညကးယ ဖာပတာဖစပၝတယ။ ရႀးမနမာတိႚ ဝမးစာရႀာပံ ဒၝကတာ သနးထၾနး Economic Life of the Early Burman (Myanma) စာတမးကိ G.H.Luce (၂၀ ဇနနဝၝရီ ၁၈၈၉ - ၁၉၇၉) က ရနကန ယနီဗာစတီေကာလိပ ဘာဂေဗဒအသငး ၁၂ ဇနနဝၝရီ ၁၉၄၀ ပည့ အစညးအေဝးမႀာ ဖတတယ။ JBRS တၾ ၃၀၊ ပိငး ၁၊ ဧ႓ပီ ၁၉၄၀၊ ၂၈၃-၃၃၅ မႀာ ပံႎႀိပတယ။ BRSFAP တၾ ၂၊ ၃၂၃-၃၇၆ မႀာ ပနပံႎႀိပတယ။ အရင အႎႀစ ၆၀ ကာက ရးတ့စာတမးဖစလိႚ ခဘာသာပနတ့အခၝမႀာ ပငဆငတညးဖစ ဖည့စၾကလိကပၝတယ။ ပၝေမာကၡလႚစဟာ မနမာႎိငငံ ရနကနေကာလိပမႀာ အဂႆလိပစာ ပၝေမာကၡအဖစနႚ ၁၉၁၂ က စေရာကတယ။ နာကအေရႀႚတိငးပညာဌာနမႀာ သမိငးပၝေမာကၡအဖစ အမႁထမး႓ပီး ၁၉၄၄ မႀာ အ႓ငိမးစားယတယ။ ၁၉၂၀ ပည့က မနမာႎိငငံနႚ ပတသကတ့ ကဗာ ၁၉ ပဒကိ ရးသားပံႎႀိပတယ။ သနးထၾနးက မနမာပန႓ပီး မငးဒကၡနႚ မငးနာမညနႚ ၁၉၉၇ က ပံႎႀိပတယ။ လႚစရႚ ကာကားတႚ စာအပႎႀစအပက Old Burma (Myanma) Early Pagan 1970 နႚ Phases of Pre-Pagan Burma (Myanma) 1985 ဖစပၝတယ။ ဖေမာငတငနႚ လႚစတၾ႓ပီး တိငးရငးမနမာေကာကစာ တၾကိ ၁၉၃၉ က ၁၉၅၆ အတၾငး ပံႎႀိပထတေဝခ့တယ။ သနးထၾနးက မႎၩေလးတကၠသိလမႀာ ၁၉၆၅ - ၁၉၈၃ထိ သမိငးပၝေမာကၡ ဖစဖးတယ။ Economic Life ကိ တညးဖတ႓ပီး ဘာသာပနတ့အခၝ ပဂံေခတနာမညေတၾကိ ကာကစာမႀာပၝတ့အတိငး ရးထားတယ။ ဝစၤေပၝကမပၝတာ မရငးအတိငး ဖစတယ။ ပဖမ ကိ လဆၾရင ရရစ၊ ကခ ကိလဆၾရင ယပင့ဖစတယ။ လကသညးကၾငး ( ) ထက ဂဏနးဟာ မႀတစနံပၝတ ဖစတယ။ ပညာရႀာသ အမားဟာ တိဗကမနမာစကားေပာတ့ လေတၾရႚ ရႀးပေဝဏီက နရာအရပကိ ကနစ (KANSU) နယ ဖစဖိႚမားတယ။ အဒီနယဟာ တ႟တအေနာကေမာက ဂိဘီ (G0BI) သကႎၩာရနႚ တိဗက (TIBET) အေရႀႚေမာကကား ဒသဖစမယလိႚ ပာကတယ။ ကာကေခတသစေႎႀာငးပိငး (LATE NEOLITHIC) ကာလ၊ အရင ႎႀစေလးေထာင (၂၀၀၀ ဘီစီ) က (KANSU) ကနစဟာ အရိငးဘဝက အမား႒ကီး လၾနေမာကခ့႓ပီး တ႟တေတၾထကေတာင အေခအေန သာလၾနေကာငးမၾနခ့တယလိႚ ဆိႎိငစရာ ရႀိတယ။ အဒီအရပကထၾကတ့ ပနးလႀလႀခယထားတ့ အိးေခာေခာေတၾဟာ ကာကေခတသစေလာကမႀာ ဗိလဆၾတယ ()ဒီလိအိးမိး ထတလပႎိငတ့ လေတၾဟာ တ႟တလား၊ တိဗကမနမာအႎၾယအ၀ငေတၾလားလိႚ မးရင တိဗကမနမာ အႎၾယဝငေတၾ ဖစဖိႚမားတယ။ တ႟တေတၾ ကးသတၨကိ အရညကိပံေလာငး႓ပီး ဓားလႀံအိးခၾက လပတ့ပညာကိ ကနစ (KANSU) ဒသက ေတၾဆီကမႀ တဆင့ရတယလိႚ ထငတယ။ ဒၝေပမယ့ ပစၤညးပံစံနႚ လကရာကိ ယႀဥကည့ရင ကနစ (KANSU) ပစၤညးက ရႀန (SHANG) ခတ တ႟တလကရာကိ မမီပၝ ()တ႟တေတၾ တီထၾငအသံးပတ့ မႀတတမးတငပံဟာ အရင ႎႀစႎႀစေထာင မရႀိတရႀိေလာကကလိႚ မႀတယပၝတယ။ အဒီအခၝက ထားခ့တႚ တ႟တမႀတတမးေတၾမႀာ တ႟တအမားေနတ ရပဝနးအေနာက၊ ရႀနစီ (SHANSI) ကနးမင့ရႚ အေရႀႚဘက တာငကမးပၝးေတာငေခဖစတႚ အနယနင (AN-YANG) ဒသမႀာ ခိအန (CHTANG) မိးေတၾ နတယလိႚ မကာခဏ ရးမႀတထားတာ တၾႚပၝတယ။ ဒီခိအန (CHI’ANG) လမိးက ဆိတထိနး၊ သိးထိနးေတၾ ပၝ။ တ႟တက တာငသ၊ သိးဆိတမကိင၊ က႗၊ ႎၾား၊ ဝကပ မၾးတယ။ သိးေသာကတ့ေရအိင စမးေခာငး၊ သိးစားတ့ စားကကမႀာ ႎၾား မေသာကမစား။ ဒၝေကာင့ သိးထိနးနႚ ႎၾားထိနးဟာ ရနဘက၊ တ႟တ မႀတတမးမႀာ တ႟တက မကာခဏ ခိအန (CHI’ANG) တၾရႚ အိးအိမကိ ဖကဆီးလယက႓ပီး ခိအန (CHI’ANG) အေမာကအမား ဖမးယ ႓ပီး သတဖတ ယဇပေဇာတယ ()ခိအန (CHI’ANG) တၾဟာ အေနာကကနစ (W.KANGSU)မႀာ ပးပနးခိလႁံတယ။ နာက တိဗက (TIBET) အေရႀႚေမာက မစဝၝ (YELLOW RIVER) ရႚ မစဖားခံရာ အရပနႚ ကိကိေနာ (KOKONOR) မႀာ ခိလႁံတယ။ အဒီေနရာေတၾကိပ တၾိင (TSIN) က တ႟တမငးေတၾဟာ ခရစမေပမီ ႎႀစတေထာငအတၾငးမႀာ လိက႓ပီး တိကခိကေသးတယ။ ဒၝနႚ ခိအန (CHI’ANG) တခိႚဟာ တာင႒ကီးေတၾနႚ လ႖ိေတၾ ကိ ဖတေကာ႓ပီး တာငဘကကိ ပးကရပနတယ။ ရာစႎႀစေတၾ တာေတာကာေအာင ခရာေပာကေန႓ပီးမႀ တခိႚကိ တိဗက၊ တခိႚကိ နာင မနမာႎိငငံလိႚ ခမယ့ေနရာမႀာ ပနေပလာတာကိ တၾႚရပၝတယ။ အခေပာသမ႖ဟာ အကဥးခႚံႎိငသမ႖ ခႚံ႓ပီးေပာတ့ မနမာ အမိးသားေတၾ ရႚ နာကခံသမိငး ဖစပၝတယ။ အဒီကားခပေဘာငအတၾငးမႀာ အေသးစိတရသေလာက ဖည့ထည့ရမႀာပၝ။ ဒၝေပမယ့ အခပသေဘာကေတာ့ ပးမလၾတေတာ့ဘး။ နာင မနမာဖစမယ့လေတၾ ကနစ (KANSU) မႀာ ကာကေခတသစ လသားအဖစနႚ ဓေလ့ထံးစံေတၾ အငမတန Myanmar Cupid Forum

Upload: aye-chan

Post on 27-Oct-2014

109 views

Category:

Documents


7 download

TRANSCRIPT

Page 1: Dr Than Htun (16)

ေရႀးမနမာတႚ ဝမးစာရႀာပ — မနမာ သတငးဆကသၾယေရး နညးပညာ အဖ... http://www.myanmarisp.com/History/his0006

1 of 12 3/8/2007 12:07 PM

ေရႀးမနမာတႚ ဝမးစာရႀာပရာစသစစာအပတကက ၁၅ သဂတလ ၂၀၀၅ မႀာ ထတေဝဖနႚခခတ ေဒၝကတာသနးထၾနးရႚ ‘ပဂေခတ လမႁေရး’စာအပမႀ “ေရႀးမနမာတႚ ဝမးစာရႀာပ” က ပနလညကးယ ေဖာပတာဖစပၝတယ။

ေရႀးမနမာတႚ ဝမးစာရႀာပ

ေဒၝကတာ သနးထၾနး

Economic Life of the Early Burman (Myanma) စာတမးက G.H.Luce (၂၀ ဇနနဝၝရ ၁၈၈၉ - ၃ ေမ ၁၉၇၉) က ရနကနယနဗာစတေကာလပ ေဘာဂေဗဒအသငး ၁၂ ဇနနဝၝရ ၁၉၄၀ ပည အစညးအေဝးမႀာ ဖတတယ။ JBRS တၾ ၃၀၊ ပငး ၁၊ ဧ႓ပ ၁၉၄၀၊၂၈၃-၃၃၅ မႀာ ပႎႀပတယ။ BRSFAP တၾ ၂၊ ၃၂၃-၃၇၆ မႀာ ပနပႎႀပတယ။ အရင အႎႀစ ၆၀ ေကာက ေရးတစာတမးဖစလႚခဘာသာပနတအခၝမႀာ ပငဆငတညးဖစ ဖညစၾကလကပၝတယ။ ပၝေမာကၡလႚစဟာ မနမာႎငင ရနကနေကာလပမႀာ အဂလပစာပၝေမာကၡအဖစနႚ ၁၉၁၂ က စေရာကတယ။ ေနာကအေရႀႚတငးပညာဌာနမႀာ သမငးပၝေမာကၡအဖစ အမႁထမး႓ပး ၁၉၄၄ မႀာအ႓ငမးစားယတယ။ ၁၉၂၀ ပညက မနမာႎငငနႚ ပတသကတ ကဗာ ၁၉ ပဒက ေရးသားပႎႀပတယ။ သနးထၾနးက မနမာပန႓ပးမငးဒကၡနႚ မငးနာမညနႚ ၁၉၉၇ က ပႎႀပတယ။ လႚစရႚ ေကာကားတႚ စာအပႎႀစအပက Old Burma (Myanma) Early Pagan1970 နႚ Phases of Pre-Pagan Burma (Myanma) 1985 ဖစပၝတယ။ ေဖေမာငတငနႚ လႚစတၾ႓ပး တငးရငးမနမာေကာကစာ ၇တၾက ၁၉၃၉ က ၁၉၅၆ အတၾငး ပႎႀပထတေဝခတယ။ သနးထၾနးက မႎၩေလးတကသလမႀာ ၁၉၆၅ - ၁၉၈၃ထ သမငးပၝေမာကၡဖစဖးတယ။ Economic Life က တညးဖတ႓ပး ဘာသာပနတအခၝ ပဂေခတနာမညေတၾက ေကာကစာမႀာပၝတအတငးေရးထားတယ။ ဝစၤေပၝကမပၝတာ မရငးအတငး ဖစတယ။ ပဖမ က လဆၾရင ရရစ၊ ကခ ကလဆၾရင ယပငဖစတယ။လကသညးကၾငး ( ) ထက ဂဏနးဟာ မႀတစနပၝတ ဖစတယ။

ပညာရႀာသ အမားဟာ တဗက မနမာစကားေပာတ လေတၾရႚ ေရႀးပေဝဏက ေနရာအရပက ကနစ (KANSU) နယဖစဖႚမားတယ။ အဒနယဟာ တ႟တအေနာကေမာက ဂဘ (G0BI) သကႎၩာရနႚ တဗက (TIBET) အေရႀႚေမာကကားေဒသဖစမယလႚ ေပာကတယ။ ေကာကေခတသစေႎႀာငးပငး (LATE NEOLITHIC) ကာလ၊ အရင ႎႀစေလးေထာင (၂၀၀၀ ဘစ)က (KANSU) ကနစဟာ အရငးဘဝက အမား႒ကး လၾနေမာကခ႓ပး တ႟တေတၾထကေတာင အေခအေနသာလၾနေကာငးမၾနခတယလႚ ဆႎငစရာ ရႀတယ။ အဒအရပကထၾကတ ပနးလႀလႀ ခယထားတ အးေခာေခာေတၾဟာေကာကေခတသစေလာကမႀာ ဗလဆၾတယ (၁)။ ဒလအးမး ထတလပႎငတ လေတၾဟာ တ႟တလား၊တဗကမနမာအႎၾယအ၀ငေတၾလားလႚ ေမးရင တဗက မနမာ အႎၾယဝငေတၾ ဖစဖႚမားတယ။ တ႟တေတၾ ေကးသတၨကအရညကပေလာငး႓ပး ဓားလႀအးခၾက လပတပညာက ကနစ (KANSU) ေဒသက လေတၾဆကမႀ တဆငရတယလႚ ထငတယ။ဒၝေပမယ ပစၤညးပစနႚ လကရာက ယႀဥကညရင ကနစ (KANSU) ပစၤညးက ရႀန (SHANG) ေခတ တ႟တလကရာက မမပၝ (၂)။တ႟တေတၾ တထၾငအသးပတ မႀတတမးတငပဟာ အရင ႎႀစႎႀစေထာင မရႀတရႀေလာကကလႚ မႀတယပၝတယ။ အဒအခၝကထားခတႚ တ႟တမႀတတမးေတၾမႀာ တ႟တအမားေနတ ရပဝနးအေနာက၊ ရႀနစ (SHANSI) ကနးမငရႚ အေရႀႚဘကေတာငကမးပၝးေတာငေခဖစတႚ အနယနင (AN-YANG) ေဒသမႀာ ခအန (CHTANG) လမးေတၾ ေနတယလႚ မကာခဏေရးမႀတထားတာ ေတၾႚပၝတယ။ ဒခအန (CHI’ANG) လမးက ဆတထနး၊ သးထနးေတၾပၝ။ တ႟တက ေတာငသ၊ သးဆတမကင၊က႗၊ ႎၾား၊ ဝကပ ေမၾးတယ။ သးေသာကတေရအင စမးေခာငး၊ သးစားတ စားကကမႀာ ႎၾား မေသာကမစား။ ဒၝေကာင သးထနးနႚႎၾားထနးဟာ ရနဘက၊ တ႟တ မႀတတမးမႀာ တ႟တက မကာခဏ ခအန (CHI’ANG) ေတၾရႚ အးအမက ဖကဆးလယက႓ပးခအန (CHI’ANG) အေမာကအမား ဖမးယ႓ပး သတဖတ ယဇပေဇာတယ (၃)။ ခအန (CHI’ANG) ေတၾဟာ အေနာကကနစ(W.KANGSU)မႀာ ေပးပနးခလႁတယ။ ေနာက တဗက (TIBET) အေရႀႚေမာက မစဝၝ (YELLOW RIVER) ရႚ မစဖားခရာ အရပနႚကကေနာ (KOKONOR) မႀာ ခလႁတယ။ အဒေနရာေတၾကပ တၾင (TSIN) က တ႟တမငးေတၾဟာ ခရစမေပမႎႀစတေထာငအတၾငးမႀာ လက႓ပး တကခကေသးတယ။ ဒၝနႚ ခအန (CHI’ANG) တခႚဟာ ေတာင႒ကးေတၾနႚ လ႖ေတၾကဖတေကာ႓ပး ေတာငဘကက ေပးကရပနတယ။ ရာစႎႀစေတၾ ေတာေတာကာေအာင ေခရာေပာကေန႓ပးမႀ တခႚက တဗက၊တခႚက ေနာင မနမာႎငငလႚ ေခမယေနရာမႀာ ပနေပလာတာက ေတၾႚရပၝတယ။

အခေပာသမ႖ဟာ အကဥးခႚႎငသမ႖ ခႚ႓ပးေပာတ မနမာ အမးသားေတၾရႚ ေနာကခသမငး ဖစပၝတယ။

အဒကားခပေဘာငအတၾငးမႀာ အေသးစတရသေလာက ဖညထညရမႀာပၝ။ ဒၝေပမယ အခပသေဘာကေတာ ေပးမလၾတေတာဘး။ေနာင မနမာဖစမယလေတၾ ကနစ (KANSU) မႀာ ေကာကေခတသစ လသားအဖစနႚ ဓေလထးစေတၾ အငမတန

Myanmar Cupid Forum

Page 2: Dr Than Htun (16)

ေရႀးမနမာတႚ ဝမးစာရႀာပ — မနမာ သတငးဆကသၾယေရး နညးပညာ အဖ... http://www.myanmarisp.com/History/his0006

2 of 12 3/8/2007 12:07 PM

အဆင မငတယဆေပမယ ကႎၩရခရးရႀည လႀညပတ႓ပး ေတာေတၾ၊ ေတာငေတၾဖတ႓ပး ရနကငးတ ေတာငဘကအေရာကသၾားေနရတာနႚ ေရႀႚမတးတကတအပင သ႓ပး တတ႓ပးတာေတၾေတာင ေပာကသၾားလႚ ဆတယတညဖငးသၾား႓ပးလႚေပာႎငပၝတယ။ တ႟တက ခႚထၾငတယဆရင ခအန (CHI’ANG) က အမးေပာကေအာင ဝၝးမသၾားမယ။ အဒေဘးကအလၾတ႟နးမယဆရင အးအမေကး႟ၾာနႚ အတညတကေန႓ပးခၝမႀ ေခသလး အမတငမႀတ႓ပး ေ႟ၿႚေပာငး လႁပရႀားသၾားလာေနရတေနာမတ (NOMAD) ဘဝက ပနေရာကသၾားပၝ႓ပ။ ခအန (CHI’ANG) ေတၾအတၾက အေ႟ၾးရခကတ ပနာ႒ကးတရပ ဖစပၝတယ။သႚက႗နခမလား၊ အးမအမမ လႀညပတ ေပးပနးေနမလား။ မနမာေတၾရႚ အဘးအဘၾားေတၾက လၾတလပတာကပ ႒ကကတယ။အဒၝပ ေ႟ၾးတယ။ အဒလ လၾတလၾတလပလပ ေနႎငဖႚ တခားေကာငးတအခက အမား႒ကးက စၾနႚလၿတရတယ။ေစး႒ကးေပးဝယရတ လၾတလပေရး ဖစပၝတယ။ ေရႀႚတး႓ပးသား အႎႀစ ၂၀၀၀ အေခအေနက စၾနႚခရတယ။ ေကာကေခတလသားေတၾ အေနနႚ ၂၀၀၀ ဘစမႀာ တ႟တနႚ တနးတ ဖစတယဆရင ခရစႎႀစ ၇၀၀ ေရာကတအခၝ မနမာေတၾဟာ ၁၃၀၀ ဘစကတရတေလာက လမႁအေနအထင အဆငကေတာင မမေတာပၝ။

ဘဝအေခအေနက ေအာကေခကအစ ေပာငးလလကရတာ တ႒ကမမက အလလ ဖစပၝတယ။ ပထမမကခငးေဒသမႀာ

သးေမၾးကရာက ကႎၩာရ ေတာေတာငမႀာ လႀညပတေနရတယ။ ႓ပးေတာ ေရခလၿမးတ ကနးပငမငမႀာ ကတး (MUSK-DEER) နႚေအာငးေခတ တရက ႎၾားေမၾးရႀည (YAK’) ေတၾ ေမၾးတအခၝ ႒ကဥးမယ။ အဒကတခၝ ေတာ႒ကးလ႖႒ကးေတၾမႀာ ေ႕မ၊ ဝ၊ ကား၊ ဆင၊႒ကႚ ဆတ အေကာငမးေတၾနႚ ေပၝတ၊ အခထက ေမာကဘကသပကတ ေနရာေတၾမႀာ ေနခရဥးမယ။ အခကအခေတၾထမႀာအခကဆးကေတာ အပပငးဇန (TROPICS) မႀာ အငးနာ၊ ဝမးနာ၊ အဖား စတ ေရာဂၝေတၾက တဖညးဖညး ခႎငရညရႀေအာငေနမယဆ႓ပး ေမပနႚက အတငးဆငးလာရတာပ ဖစပၝတယ။

ေကာကေခတသစကာလက ကနစ (KANSU) ေမနမ ေမႎမႀာ သတႚရႚ ေမဝငထကဝက ပားအတက စၾနႚ႓ပး

တသားေရမးနႚ ေနတအခၝေန၊ ေတာငနရက ဂတၾငး ေရာကတအခၝေရာက၊ သစခကတမႀာ ခတအခၝခ၊ ေနာကဆးသကငယမးေခတရႀညအမနႚ စခနးခရေတာတယ။ ကေနႚထပ မနမာအမားစဟာ တခၝက ေမတၾငးနႚ ေနခဖးတာကေမ႓ပး ေမေပမႀာအေနကာေတာ ေမတၾငး (TERRAFIRMA) နႚ ေနဝေတာမႀာ မဟတပၝ။

တ႟တအေနာကေမာကေဒသမႀာ သတႚေနခစဥက စားတသးႎႀက တ႟တမး ႎႀစားေပာငးေရာ၊ အဆပလကသးတ

ႎႀစားေပာငးပၝ စားကမယ၊ စပၝးက စား႓ပးလႚ ဧကနေပာဖႚ ခကတယ။ တႚသရသမ႖ကေတာ စပၝးက တ႟တေမာကပငးမႀာေကာကေခတသစကာလကပ စကပးတယ (၅)။ ဒၝေပမယ အဒေဒသက စၾနႚေပးကရတအခၝ တရတနယနႚ စပတ နးတလမးေကာငးက လကသေတၾပ ဆနေကာငးစားႎငကမႀာ ဖစပၝတယ။ အမားစကေတာ လ႖ေမာငေပၝရာ အရပကထၾကလာတအခၝ စကပးေရး ပညာကေမ႓ပး သတႚသးႎႀက စားေသးရင ေတာေတာငထထပရာမႀာ အေလကေပၝကတ ခတ (၆)အသး႒ကး႒ကးမားမား ဖႃဖႃပ စားမယ။ ဒအသးကပ ပတးဆၾ႒ကး သမယ။ ကထးသေတၾပ ကနစ (KANSU) မႀာ ေနခစဥက စားဖးတေမာကအရပကထၾကေပ႓ပး အပပငးဇနက ေ႟ၾႚလာတ ဥစားမနလာ (RADISH)၊ မနညငး (MUSTARD)၊ ေတာကကသၾန႓မတ(LEEK)၊ ကကသၾန (ONION)၊ ကကသၾနဖႃ (GARLIC) ေတၾရယ၊ အပပငးနႚ သမပငးကားေဒသေတၾမႀာ ဖစထၾနးတ ဘး(GOURD)၊ ဖရ (MELON)၊ ေကာကဖ႟ (PUMPKIN)၊ ဘးသး (BOTTLE GOURD)၊ သခၾား (CUCUMBER) ေတၾက စားကရမယ။ပမး (LEGUMINOUS) စထက စားေတာပ (PEA)၊ ပ႒ကးပေတာင (BEAN) အမးမးက သတႚ မစားရတာကာလႚ ေမကန႓ပဖစမယ။မနမာေမပနႚက ေရာကမႀ စားရပနေတာ ေရႀးေရႀးကေခတ နာမညက မမႀတမေတာလႚ မသးႎင။ မၾနနာမညဖစတ ပလႚဘေခကပၝတယ။ ပဆတ နာမည မၾနနာမညဖစ႓ပး ရႀမးကလၾလႚ မနမာႎငငက တငးရငးသားအားလးဟာ မၾနအေခ ပလႚဘလကေခကတယ။ ေရႀးမနမာ အစားအစာထက မၾန၊ မေလးနာမညက မယဘ မနမာနာမညစစစစက စပၝး (RICE)၊နႚ ေကာက(GRAIN)၊ ႓ပးေတာ ပနးဥ (YAM)၊ ေမာကဥ (ARUM)၊ တယသး (PIG)၊ ငႀကေပာ (BANANA)၊ ဝၝး (BAMBOO)၊ မ႖စ (SPROUT)၊႒ကမ (CANE)၊ ႒က (SUGARCANE)၊ နႚ မႁ (MUSHROOM) ေတၾ ဖစပၝတယ။

အဝတမႀာလညး ခရးရႀည႒ကးသၾားရစဥက တခႚအမးေတၾ ေပာကကနတယ။ အထညရက (WEAVE)၊ ခညငင(SPIN)၊

လၾနးထး (SHUT-TLE) ဆတ နညးဓေလ ေဝၝဟာရေတၾဟာ တင (TAI)၊ တ႟တ (CHINESE)၊ မနမာ (MYANMAR) နႚ တဗက(TIBET) ေတၾမႀာ အေခတတယ။ ေဆးေရာငဆး (TO DYE) ရငလညး ဒစကားပ၊ တ႟တ၊ မနမာ၊ တဗက တတယ။ မနယ(INDIGO) ကလညး အထးသဖင မနမာအေနာကပငးမႀာ အေခတကတယ။ ဒၝေပမယ အပပငးေရာကလာကေတာတခႚေဝၝဟာရက ပပငတးခႚ႓ပး ေခတာလညး ရႀတယ။ ဥပမာ - ပ (ေခလက) ဆး (အေရာက ခယ) တာက ခၝးဝတပဆးလႚတးခ ႚေခေဝ လာကပနတယ။ တခႚ မးတစ (TRIBE) မႀာ ဒလ ေခစရာမရႀပၝ။ ေရႀးမနမာေတၾမႀာ တ႟တရႚ ပး (SILK)၊ ကလားရႚခည (COTTON)၊ မရႀပၝ။ ဟမဝႎၩာေလ႖ာ (HEMP) မရႎငတအခၝ ႒ကမေခၾကပ ရစပတထားရတယ။ တခႚလညး သစေခၝက(BARK)ကပ ထေတ႓ပး ေလ႖ာလပတယ။ လကပလ (BOMBAX SILK COTTON) က ထေတ႓ပး ဂၾမးကဒ (PADDEO FLOSS)လပဝတပၝတယ။

သတႚရႚ ခရးရႀညတေလ႖ာကမႀာ သတႚရႚ အမေမၾးတရစၽာန အမားစဟာ ပၝမလာႎငပၝ။ မကၾမကၾာ ပၝလာမႀာက ေခၾး

(DOG)၊ ဝက (PIG)၊ ဆတ (GOAT)နႚ ကက (BARNXARD FOWL) ဖစမယ။ မလခငေပမယ ဇၾတပၝလာတာက (ေရႀးက Myanmar Cupid Forum

Page 3: Dr Than Htun (16)

ေရႀးမနမာတႚ ဝမးစာရႀာပ — မနမာ သတငးဆကသၾယေရး နညးပညာ အဖ... http://www.myanmarisp.com/History/his0006

3 of 12 3/8/2007 12:07 PM

အေခအတငး ဆကေခတ) ယင (FLY)၊ ေလႀး (FLEA)နႚ သနး (LOOSE) တႚ ဖစပၝတယ။ ေကာကေခတသစ တ႟တအမေထာငတငးမႀာ အငမတန ႎႀစသကေကနပ႓ပး ေမၾးမႃေလရႀတဟာ မနမာႎငင ဘကေရာကေတာ ရနသပမာ႟ၾရႀာလာကတယ။ ကရင ဗမာပပငေတၾမႀာ ဝကဟာ ရနသ ဖစေနတယ။ (၈) ခရးသညေတၾ လ႖က ထၾက႓ပးလာတအခၝ တ႟တမႀတတမးအရ သရတာက သတႚမႀာ ေရႀးဓေလတခႚေတာ ကနပၝေသးတယ။ နႚ (MILK)နႚ မလင (CREAM) က ႒ကကတယ။ႎၾားေခး (DUNG) က အပားလပ၊ အေခာကခ႓ပး မးဆကတယ။ ဆငနႚ ယာထၾနတယ။ ခငးတၾငးမစညာပငးလ ပငလယအထကေပ၂၀၀၀ ေတာငမရႀတ ေနရာမႀာ ေအာငး (YAK) ေမၾးဖႚ ႒ကးစားတယ။ (၉) ပဂယဥေကးမႁရႚ အမငဆးအဆင ပမာဏကခငတၾကလရင ဘယေလာကေသးတ အေခက စရတယဆတာ သဖႚလတယ။ သတႚစရပက မလၾယပၝ။ ပဂကေရာကေတာစာေရးစာဖတမတတတ ေတာငေပသား လ႟းေတၾ မဟတလား။ ကေနႚ ရႀမးပညနယမႀာ ႓မႚနယကေလးက ငၝးရကတေစးေနႚမႀာေရာကလာကတ ေတာငေပသားေတၾလပ ရႀမယ။ အဒ႟ႁမငခငးက ပထသမား၊ အာနႎၬာ၊ သဗညဘရားေတၾရႚ အသစရာ႒ကးကယခမးနားပက ယႀဥတၾ႓ပး ကညလကရင ပဂသမငးဟာ မယႎငေလာကေအာင တးတက႒ကးမား လာသလားလႚ မငမယ။

ဒၝေလာက ေအာင မငေအာင ဗမာေတၾ ဘယပ႒ကးစား ေဆာင႟ၾကပၝသလ၊ မေဖတတပၝ။ ဒၝေပမယ

ဘယလအခကေတၾက သတႚက ေထာကပ ကညသလဆတာေတာ အနညးအပၝး ေပာတတပၝတယ။ သတႚဟာ တ႟တနႚ နးကပတ အေရႀႚလမးေကာငးအတငး ခရးရႀညသၾားဖႚ ထၾကလာကတယလႚ ယဆတယ (၁၀)။

ဒလဆရင ေဘးအႎၩရာယ မားေပမယ စညးလးညႌၾတရမယ၊ ကယဓေလက ခငခင႓မ႓မ ထနးရမယ။ တကခကေရး ဇၾလႚလကမေလ႖ာရ။ အေနာကဘကလမးေကာငးလစမႀာ ဒသးခက ေလ႖ာနညးမယ။ သတႚက ႒က႒ကကလႚ ကညတ ဆရာသးဥး ရႀတယ။နနေကာင (NAN-CHAO) ရႀမးေတၾက သတႚ မနမာေမပနႚ မဆငးခင ရႀစရာစႎႀစက သတႚ ဆရာဖစခပၝတယ။ (ေနာကကးရာစႎႀစေလာကကစ႓ပး) ေကာကဆညနယမႀာ စတငအေခစကေတာ ေတၾႚတမၾနဟာလညး သတႚရႚ ဆရာတဥး ဖစပၝတယ။အဒေနာက အေနာရထာက ၁၀၅၀ ေလာကမႀာ ပငလယထ နယတးခႚတအခၝ ေတၾႚရတကလားလညး ဆရာထမႀာပၝတယ။(ပႃကလညး ဆရာထမႀာ ထညသငပၝတယ။ ဘာပလႚလဆေတာ ပဂဟာ ပႃေတၾရႚ႓မႚဖစလႚ အဒမႀာဝငေနရင အဒကပႃ႓မႚဓေလက သတႚရမႀာ အမႀနဖစပၝတယ။)

ဧရာဝတနႚ သလၾငမစေတၾကားမႀာ ထငထငရႀားရႀား႒ကးရႀေနတ ယၾနနန (YUNNAN) က သတႚ ေကာဖတတအခၝ

နနေကာင (NANCHAO) လကေအာကက ေရာကရပၝတယ။ နနေကာငဆကရတ ပညာဟာ သကေသာငသကသာရတ ပညာမဟတပၝ။ အငမတန ခကခပငပနးတ ပညာမးေတၾ ဖစပၝတယ။ ဒပညာမးေတၾလညး မနမာေတၾ ရယဖႚ လအပတယ ထငပၝတယ။အဒမႀာ ေကာငးေကာငးတတခတပညာက စစပညာ ဖစပၝတယ။ ပးစာပင႟ငးက အေကာငးဆး ေလးဖစေအာငလပတတလာတယ။ (၁၁) အဒၝထကထးတာက သတႚဟာ မငးသညေကာေတၾ ဖစလာတယ။ မငးေမၾးတယ၊ သမပငးဇနကေနာကမႀ ေပထၾနးလာတ မငးဟာ ခရစႎႀစ (CHRISTIAN EAR) ေပဥးခနက ေကာအႎၬယ (FURTHER INDIA) ေရာကစမႚရႀားေသးတယ။ ေမာကဘက ခငး (CHIN) စကားေတၾမႀာ ရာမဏပရ (MANIPUR) မႀာပၝ မငးက ႎငငခားအေကာင (FOREIGNANIMAL) ေခတအခၝ ေခတယ။ ဒအထမႀာ အေနာကေတာင ယၾနနန (YUNNAN) မႀာ ခရစမေပမ သးရာစႎႀစ (3rd CENTURYBC) ကပ မငးက အ႒ကးအကယ ေမၾးမႃခတယ။ မနမာႎငင နယပယေတၾထက ဝငေရာက႒ကးစးတ မၾနေရာ၊ ဗမာပၝ အဒေဒသလမးစခနးေတၾက ဖတ႓ပး ဗမာလမးဆးက ဆကေရာကကသေတၾ ဖစတယ။ ဖနခ (FAN CHO) က မလမနမာ(PROTO-MYANMA) အေကာငးက အကယတဝင အားပၝးတရ (ခရစႎႀစ ၈၆၃) မႀာ ေရးတအခၝ မငးနယက ထငယၾႚ (TENGYUEH) မႀာ ခရစကးရာစႎႀစက ရႀတယလႚ ေရးတယ (၁၂)။ နနေကာငက လကထပသငလႚ စစမထၾကရတအခၝ ပ႓မ႓ငမးခမးကာလ အတတပညာေတၾဖစတ စကပးေရးနႚ တရစာၥနေမၾးမႃေရးက မနမာေတၾ ပနလပခၾငရတယ။ သတႚလညး ေအးတေတာငေပေဒသက အပပငးဇနမႀာ ေနသားကေအာင အေနအထင ပပငလာတယ။ ေ႟ၿကငတယ။ ပယငး (AMBER) တးတယ(၁၃)။ ဆားခကတယ။ ႎၾားနႚ က႗ (WATER-BUFFALO) က ထၾနဆၾ လႀညးဆၾခငးတယ။ ေတာငေစာငးမႀာ ထစ႓ပး စပၝးစကတယ။ေတာငကားမႀာ ဆညလပတယ။ စမးေရက သၾယယသးစၾရာက ပ႓ပးကယပနႚတ (ဆညေရေသာက) စပၝးအစစက (WETRICE-CULTIVATION) ဖစထၾနးေအာင ခ ႚထၾငလာတယ။ ေတာငေပေတာထက ယာအဆငထက အမား႒ကး သာလၾန႒ကးကယလာတယ။ သတႚေနႚစဥသး စကားထမႀာလညး စးမးအပခပရတ မငးသး စးသး ေဝၝဟာရေတၾ တးလာတယ။ အပခပေရးအတၾကခ႟င၊ တက၊ တငဆတ စကားလးေတၾဟာ ပဂမငးဆက တေလ႖ာကသးခတ တငေဝၝဟာရေတၾ ဖစပၝတယ (၁၄)။ နနေကာငဟာအခငးကမးတ ဆရာဆတာ မေမပၝနႚ။ ဒလမးေတၾက ဝနးကငက လမးေတၾက အ႓မလယက တကခကေနေတာ သတႚစစထၾကရင လကနကကင႓ပး ထၾကလကရတယ။ နားရတယ မရႀဘး။ ဒအေနနႚလညး အခငးကမးတယ။ ခငးသမ႖ မလပႎငရငႎႀပကၾပရာမႀာ ရကစကတယ စတ စၾခကေတၾ ရႀလာတယ။ ဒလဆရင သနႚ ဆကမေနဘ သမလကရတ အပပငးဇနက ေမပနႚကထၾကေပးဝငေရာက ခေအာငးဖႚပ ရႀတယ။ ဖနခ (FAN CHO) ေပာတအတငးဆရင နနေကာင အရာရႀေတၾဟာ ငႀကဖားထတ(MALARIOUS) ေမပနႚက မလာရဘး (၁၅)။ ေတာငေပသားဟာ ေတာငေအာကက အငမတန မသၾားမဖစလႚ သၾားရတာ၊ခစခစေတာကပတ မနမာအလယပငးရႚ အပဒဏက ခႎငရညရႀေအာင ေရာဂၝေဝဒနာဒဏက တၾနးလႀနႎငေအာင တဖညးဖညးကငယဖႚ (ACCLIMATIZATION) လညး လပၝတယ။ တကယတမး ေလကငခန ရသလားေမးရင မရပၝ။ ေအးေအးေဆးေဆးလာခကတာ မဟတ၊ အလငအမန ဒေရာေသာပၝး ဆငးခရတယ။ ရႀမးပညနယကဖတတာ ဘယလမး ဘယစခနးလလႚမေပာတတေအာင ရႀတယ။ မနမာ ေမပနႚေရာကေအာင မလကတ သတႚအထက တခ ဖစတ ဓႎ (DANU)၊ အခေနတ

Myanmar Cupid Forum

Page 4: Dr Than Htun (16)

ေရႀးမနမာတႚ ဝမးစာရႀာပ — မနမာ သတငးဆကသၾယေရး နညးပညာ အဖ... http://www.myanmarisp.com/History/his0006

4 of 12 3/8/2007 12:07 PM

ေနရာကကည႓ပး ေမာကဘကရႀမးက အစ မနမာ (PROCO MYANMA) ေတၾ ဒစခနးေတၾက လာမႀာပလႚ ေပာရတာ ဖစပၝတယ။သတႚ ကဆနစငး (AT THE GALLOP) ႓ပး ဝငခကရတယလႚပ မႀတပၝ။ အဒၝေကာင ေမေပာငးေရေပာငးမႀာ အစစခကခမားပားတ ဒကၡေတၾ ေတၾႚကရတယ။ မနမာႎငငမႀာ ပငလယပငထက အမငေပ ၃၀၀၀ ဟာ အထကမႀာ ႎႀငး၊ ေအာကမႀာမးဆတ ႎႀငး႓ခစညး႟း (FROST LINE) ဖစတယ။ ဒစညး႟းေကာရင မးဖထ ဆငးရသလ ဒကၡေတၾႚမယ။ စၾတစတ ေတာကေကာ႓ပးမးေခၝငေရရႀား သကႎၩာရ တပငးဖစတအရပက ေရာက႓ပ။

ေကာကဆညနယက သတႚက ဒကၡတၾငးက ကယတယလႚ ဆႎငပၝတယ။ ေရႀးမနမာေတၾေခတ မ႞စသာ (မစသား)

တဆယတစ (လ႟န) ခ႟ငဟာ သတႚေနေပာတ ေနရာေဒသတခလႚ ဆရပၝမယ။ မးေရခန တႎႀစက ၁၉၄၇ လကမသာရတခနးေခာကရပ (TORRID ZONE) ဆေပမယ စမ၊ ပနးေလာင၊ ေဇာဂနႚ မစငယဆတ ေရမပတ (PERENNIAL) ေခာငးေတၾကေရက လသေလာက ရေနတယ။ ပနးေလာငနႚ ေဇာဂက ေရက လၾယလၾယနႚ ေမာငးသၾယ႓ပး လယစကလႚရတယ (၁၇)။ မနမာရာဇဝငကမးေတၾက အေနာရထာမငး႒ကးနႚ ဆကခတမငးေတၾရႚ ေကးဇးေကာင ေကာကဆညမႀာ ဆညေတၾေမာငးေတၾနႚစပၝးစတင စကရတယလႚ ဆပၝတယ။ ဒၝထကေစာမယ (၁၈)။ ဒနယမႀာ မၾနက ေရာကႎႀင႓ပးသား။ သတႚစတဆညေရေသာကလယက မနမာက တးခႚလကတယလႚေပာရင ဖစမယထငပၝတယ။ (ေမာငးမႀနသမ႖ ပနးေလာငနႚ ေဇာဂကသၾယယရတယ) ေမာင႒ကး (ခဇေတာေခတယ) ေမာငးဆ၊ သငတၾယ၊ စမာနႚ တမတ (ပၝမယထငတယ) ဒေမာငးေတၾဟာပဂေခတေရာကေတာ ရႀ႓ပးသားေမာငးေတၾ ဖစပၝတယ။ ေကကဆည ဆတာလညး ရႀ႓ပးပၝ႓ပ (၁၉)။ တဆယတစခ႟နေမပမႀာ႟ၾာနာမည။ ေခာငးနာမည၊ ေမာငးနာမည၊ ဆညနာမည ရႀစဆယေလာကထည႓ပး ရႀတယ။ နာမညရထားေပမယ ေနရာအတအကမသတာနႚ ေမပေပမေရာကတ နာမညေတၾလညး အမား႒ကးကနေသးတယ။ ေရႀးမနမာေနရပ နာမညအမား႒ကးဟာ ဒေဒသမႀာရႀတယ။ နယအကယက ေပာရင စတရနးမင ၅၆၀ တၾငးပ။ သပမကယပၝဘး။ ဒၝေပမယ ဒအကၾကမႀာ အေစအစပမလပေအာငလယစကထားတယ။ စမကၾပကပလညး ေကာငးမၾနေသခာတယ။ မနမာႎငငက ဝင႓ပးတအခၝ ဒေနရာပ မနမာေတၾစတင႓ပးအးအမထေထာငတယ (၂၀)။ ေကာကဆညမႀာ မနမာေတၾ မေရာကလာမက အမားဆး ေနထငသေတၾက မၾန ဖစႎငတယ။အဒအခၝက သတႚက ပ႓ပးယဥေကးမႁ အဆင မငတယ။ မနမာအလယပငးေရာ၊ မစဝက႗နးေပအရပေတၾမႀာပၝ သတႚအႎႀႚေနပၝတယ။ အလးအရငး ေတာငတငးခငမာတ မၾနအရပေဒသကေတာ ပခး႟းမအေရႀႚပငး ဖစတယ။ မနမာက ခၝးလယကဖတဝငလာေတာ ေကာကဆညေမာကပငးမႀာ မၾနအပစ႒ကးတခ ကနရစတယ။ သတႚက မနမာေတၾက အစစသၾနသငေ႟ႀႚေဆာငႎငပၝတယ။ သထကတကယ႓ပးမႀ မၾနသဇာသကေရာကတာ မဟတပၝ (၂၁)။ ပထမ မနမာေတၾရႚေပာစကားမႀာ ေဝၝဟာရအသစေတၾနႚ ႔ကယဝလာေစတယ (၂၂)။ မနမာစကား၊ မၾနစကားက ေရးတတဖတတတေအာငသငေပးတယ (၂၃)။ ဗဒၭဘာသာဝင ဖစေအာင ေဟာေပာတယ (၂၄)။ အပခပေရးမႀာလညး လမးပတယ။ သပင၊ ကလန စတမႀႃးမတအရာရႀေတၾနႚ အပခပတတလာတယ (၂၅)။ မၾနနႚ ပႃပၝေပၝငး႓ပး ဗသကာ အေခခပညာေပးတယ။ စလစ၊ ေကာက႓ဂ၊ ဇရပစတ ေဝၝဟာရေတၾဟာ မၾနတႚ ပႃတႚရႚ စကားေတၾဖစတယ (၂၆)။ အသၾားႎႀစဖကနႚ သနလက၊ ေကးစစ လၾယ၊ ပလ၊ ေလာငး(ေလႀ)၊ ေဝၝ (သလင)၊ သမ႞ႃ (ကၾမး)၊ တငလ (သကာ)၊ သမား (ေဆးဆရာ)၊ ယနသည (ယကကနး)၊ ကယ (မဆးမ) ဆတေ၀ၝဟာရေတၾဟာ မၾနဆက မနမာကယတ အငႀားစကားလးေတၾ ဖစပၝတယ (၂၇)။ မနမာႎငငတၾငးေရာက႓ပး သပမကာခငမနမာေတၾ ေကာကဆညက လ႖ထၾကလာပၝတယ။ ယပေတာင ဖနႚသလ ဧရာဝတကဆငး၊ ပေတာငနႚ ခငးေတာငကသၾား၊ေနာကဆး ရခင စစေတၾက ေရာကပၝတယ။ သတႚ ဒတယအေခစကတ ေနရာက ဧရာဝတအေနာကဘကကမးမႀာ ခေခတမငးဘးခ႟င၊ စလငးစကနယက ေခာကခ႟န ဖစပၝတယ (၂၈)။ ဒေဒသမႀာလညး ေကာကဆညနယမႀာေတၾႚတ အေခအေနမးရႀပၝတယ။ သကႎၩာရထက ေရပၾကငယ (OASIS) လႚ ေခႎငတယ။ စလငး၊ မနးနႚ မနးေခာငးေတၾက ေရမပတရတယ။ ဗမာေတၾမေရာကခငကပ စေကာကရငနႚ ပေလာငေတၾ (၂၉) ထေထာငလႚ လယနႚ ဆညေတၾ ေမာငးေတၾ ရႀေန႓ပ။ အဒၝက ဗမာကဆကခ႓ပး တးတက႒ကးပၾားေအာင လပပၝတယ။ ေခာကခ႟နမႀာ ဗမာ႟ၾာ နာမညေတၾ ေတၾႚ႓ပ။ တဆယတစခ႟နေလာကေတာမမားဘး (၃၀) မႎၩေလးေမာကက ေတာငပ႞န (ေတာငပနး) (၃၁) ကလၾရင အခား ဘယေနရာကမႀ ေရႀးဗမာေတၾက ခ႟နလႚမေခပၝ။ ဗမာလဥးေရက ဆကလကတးပၾားလႚ နယသစ ပယသစကလညး ဆက႓ပး အႎႀအပား ခႚထၾငပၝတယ။ ေတာငတၾင(ေတာငတၾငး႒ကး) စပၝးစကနယ။ မစေအာက ပည (ေပ) နယ၊ ခငးတၾငးကဆန႓ပး ကခန၊ ကငရ၊ လယေသာင၊ ႒ကဘ၊မးမစအထက မဆ၀ဖ၀ (ေ႟ၿဘ)၊ ထေပသ႖င (ဒဗယငး)နႚ ကယတ (ေမဒး) ဆတ နယေမေတၾအထ ဗမာေတၾ ေပၝကေရာကပနႚႎႀႚသၾားပၝတယ။ ဒေနရာေတၾမႀာလညး ဆညေရေသာကလယ စကတယ။ ဒၝေပမယ ခ႟နလႚ မေခပၝ။ တညေဆာက ခငး၊ဝနးရခငး အဓပၯာယရတ တကလႚ ေခတယ။ တကက ေရာကတအခၝ ဗမာေတၾဟာ တခားတငးရငးသားေတၾနႚထပ႓ပးေတၾႚဆခၾငရတယ။ တကကေကာ႓ပး ခ ႚထၾငတအခၝကမႀ ႎငင (ပငနက) ေပလာပၝတယ။ ဒလ နက႟ႁငးကယပနႚတပငေမဟာမနမာေတၾမေနတ ဗဂး၊ မစဝက႗နးေပနယေတၾ၊ ေတာငဘက ဒဝယ၊ တနသာရထ၊ အေရႀႚက ေမလတ၊ ဧရာဝတမစညာမႀေကာငစငနႚ ဗနးေမာအနး ငေဆာငခ တငေအာင ကယပၝတယ။

အေနာရထာက ခရစႎႀစ ၁၀၅၀ ေကာေတာ ပငလယကမးေခအထ ပငနကက ခႚတအခၝ သတႚက ေနာကဆးနႚ

အမားဆး ယဥေကးမႁ အေမၾအႎႀစေပးႎငတ သဟဠ (သရလကာ) အပၝအဝင အႎၬယယဥေကးမႁ သဇာပႚႎႀႚတာကလကခခတာကေတာ အရငအခန ေစာေစာကပ ဖစပၝတယ(၃၂)။ ဒၝေပမယ ဗဟဏအယ (BARHMANISM) နႚ သကတ(SANSRIT) ေဝၝဟာရ ေတၾက အငႀားသး (LOAN WORD) တာ မၾနေလာက မနမာက မမားပၝ။ ပဂမနမာက အမား႒ကးလၿမးမးတာက ပၝဠပ ဖစပၝတယ။ စတပငးဆငရာ အေတၾးအေခမႀာ လအပသမ႖ ပစၤညးကရယာေတၾ တပ႓ပး ဆင႓ပး အပညအစ

Myanmar Cupid Forum

Page 5: Dr Than Htun (16)

ေရႀးမနမာတႚ ဝမးစာရႀာပ — မနမာ သတငးဆကသၾယေရး နညးပညာ အဖ... http://www.myanmarisp.com/History/his0006

5 of 12 3/8/2007 12:07 PM

ရလကပၝတယ။ အႎၬယေကးဇးက အကယတဝင ေဟာေပာေရးသား ေနက႓ပဖစလႚ ဒမႀာထပ႓ပး အကယမေပာေတာပၝ။လသနညးတာက စးပၾားေရးမႀာ အႎၬယက ေကးဇးပပ ဖစပၝတယ။ အဒလ ေကးဇးပခတဟာ ခရစတရာစႎႀစကစ႓ပး တဖညးဖညးပပ လာခပၝတယ။ အဒ ရာစႎႀစကစ႓ပး အႎၬယတငးသား အေမာကအမား ပငလယကေန႓ပး ေအာကမနမာႎငငကဝငလာေနထငခပၝတယ။ အဒတနးက မနမာႎငငတၾငးကေတာင မနမာေတၾ ဝငမလာေသးပၝ။

ဗမာေတၾ မနမာႎငငထက ဝငလာ႓ပး ႎငငတဝနး ဖနႚေနကပက ပကမးေလာငးပ႓ပးေနာက ပဂေကာကစာထမႀာ

စးပၾားေရးဆငရာ ေဖာ ပသမ႖က ေ႟ၾး႓ပး တတႎငသေလာက စစစမယ။ သသမ႖ကလညး အေသးစတ တငပပၝမယ။ေကာကစာဆတာက ေကာငးမႁစာရငး၊ လႀႃသမ႖ အသသကေသထ၊ အလႀႃေရစကခ အမ႖ေဝ၊ ကနစာတက၊ ဆေတာငး၊ ဒၝပအရငးမလထား႓ပး ေရးထးခတာကေတာ အခားဟာ ပၝမယမထငနႚ။ ေရႀးေခတက စးပၾားေရးဆတာ အမလက၊ ငၝးဖမးဆတာေတၾကအေရးအပၝဆး၊ အဒၝမးက ဗဒၭသာသနာဝငေတၾရႚ ေကာကစာမႀတတမးမႀာ နညးနညးမႀ ပၝႎငစရာ အေကာငးမရႀ။

ဝမးစာဆတာ ခေခတ အယအဆလပၝပ။ စပၝး (ေရႀးမၾနေသာ) က ဆလပၝတယ။ ေရႀးမၾနနႚ ေပာငးဆန (ေသာေယာဝ)

အတၾလကသးတ ေပာငး (ဆပ)၊ မကသးဆန (လး) ဆတာေတၾလညး ပၝမယထငတယ။ ဂလး (Panicum miliaceum)၊ မကလး(Panicum miliare) ဆတာေတၾ ဖစႎငပၝတယ။ ေပာငး (Andropogen sorghum)နႚ တခၝတရ မယဝ (Calotropis gigantea)လညး ပၝမယ။ မယဝကေတာ အႎၬယပပငက ေပာတအခၝ ထညေပာတာ တ႒ကမပ ေတၾႚဖးပၝတယ (၃၃)။ ဆနနႚဆညေရေသာကလည (ေရႀးမၾနတဗ) ကေတည အ႒ကမေပၝငး ေထာငနႚခ ေတၾႚမယ။ ပဂေခတကနမႀာ ေဗဂင (BEIJING) ကသၾား႓ပး ခဗလငခန (KHUBILAIKHAN) ရႚ အပၝးေတာက ဝငခၾငရတ ရႀငဒသာပာမကက အခ ပဂက ခတကလာေနတ သရႎႀစေသာငးေကာင ပည႟ၾာ ထတလနႚ႓ပး စကပးေရး ပကစးသၾားတာက အေခခရညႌၿနး႓ပး ဒလ ဆကေပာပၝတယ။

မဟာရစ ဤသရယအလ။ သဃာအလမ စပၝဟမႀ ေတတညကညအ။ စပၝကာ ပညစညးစမ အမစမေလာ။ ဤသရယတဝသည ထနကဝေတ ခယ႟ယ စာ႓ပကာဝနာ႟ယမ သယကနမေလာ (၃၄)ပ (၂၇၁ ၂၃ -၂၄ ႓ငမး ၁၊ ၁၄၂) ေကာကႌငးက ပဂေကာကစာထမႀာ တခၝမႀ မေတၾႚပၝ။ ေကာက႒ကးနႚ ေကာကလငကပ ေတၾႚတယ (၃၅)။ ဂရနႚ

(GRANT) အဆအရ ေကာကလငဟာ ေစာေစာသးတအမး။ စ႓ပး စကခနက အရက ၁၄၀-၁၅၀ ကာရင ရတသမးရတယ။ေအာကတဘာလလယ၊ လကနမႀာ မႀညတယ။ ေကာက႒ကးဆရင အသးမႀညတာ ေနာကကတယ။ စ႓ပးစကခနက အရက၁၇၀-၂၀၀။ ဒဇငဘာဆနးစေရာကမႀ မႀညတယ။ ေကာကစာက ႟း႟းပ သနနႚ မ႟ငလႚ နာမညႎႀစမး ေပးထားတာက (GRANT)က မရငးဟာ ေႎၾဥးစပၝး (SPRINGRICE) ေကာကလငလပ သကတမးတတယ။ စမေမ (MARSH) ဝနးကငမႀာ ႎဝငဘာဆရငစက၊ မတဆရင ရတရတယ (၃၆)။ သနဆတ ေဝၝဟာရက အသးကၾယ႓ပ။ ေကာကစာ ထမႀာေတာ မရငးမဟတရင သနလယပဆလတယ။ ပၝဠေဝၝဟာရ ဝသႎၩမးရာသက ဆငးသကတ စကားဖစတယ။ မတသ (MONSOON) ရာသမႀာ စကရမႀာ ေသခာတယ။ဒစပၝးႎႀစမးစလး မစ႟းတေလ႖ာကနႚ ခ႟ငေဒသေတၾမႀာ စကပၝတယ။ တခၝတရ တခႚေဒသမႀာ မရငးက သနထကေတာငအစကမားေသးတယ။ မရငးစကခငးက ေရသၾငးေပးဖႚ ခကမယလႚထငတယ။ ဒၝေပမယ စက ဖစရငေတာ အခညးႎႀး မဖစပၝ။စပၝးအထၾက ေသခတယ။ ေနာကတမး မႀတရမႀာက ေကာကစာထမႀာ မရငးဆရင အငး အနးအစပေမမႀာ ေတၾႚမယ။ သနဆရငေရကန အနးအစပမႀာ ေတၾႚမယ။ စပၝးစကပးလႚရေအာင ေတာရႀငး ေမႌ ကနသငးတငရတာ အခနကာမယ။ အသစရာေကာငးတာက ကနသငးဆတ ေ၀ၝဟာရ ပဂေကာကစာမႀာ မေတၾႚရပၝ။ (ေကာကစာ မငကးက သး႓ပး ေကာကစာကရႀငးလငးေပာဆ DECIPHER တအခၝ တခႚစကားလးက မေဖာႎငတာ ရႀပၝတယ။ အခ ‘ကနသင’ က ပ ၃၃၃၆ (၁၂ မတ ၁၂၄၇)၊ ပ၃၈၀၅ (၂၇ ဧ႓ပ ၁၂၄၉)၊ ပ ၄၄၄ ခရႚ ေနာကေကာ၊ ႓ငမး ၃၊ ၃၂၆၉ (၁၂၊ ဇလင ၁၂၅၀) နႚ ပ ၂၇၈၉ (၃ ႎဝငဘာ ၁၂၉၄)မႀာေတၾႚတယ။ သနးထၾနး) အခစကပးပက စပၝးေစက ပးခငးမႀာစကတယ။ ေနာကလယထမႀာ ပးပငငယက စကရတယ။ ဒနညးကပဂေခတက သးေနပၝ႓ပ။ ေရႀးမနမာစက၊ ေရႀးမၾနပမက ေကာကစာမႀာ ေတၾႚရသလ ပ႞ဝငကလညး ေတၾႚတယ။ သန၊ ကရင၊ ကက၊ေရႀးမၾန ပႎၬႃရယ၊ ဇရာမေတၾဟာ ပးတယ။ စကတယ၊ ရတသမး႓ပး စပၝးကမႀာ ထားတယဆတ အခငးအရာေတၾကေဖာပေနပၝတယ။ လယတက ေကာကက ရတသမး႓ပး ႟းဖတက မး႟ႁႚတယ။ ဒၝေကာင ေကာကစာထမႀာ လယကက၊မ႞ယကကရႀသလ မ႞စမနႚ တဝမ႞လလညး ရႀေနတာ ဖစပၝတယ (၃၇)။ မနမာႎငင အလယပငးမႀာ ပဂေခတကစ႓ပး ရာသဥတေပာငးလဖးသလားလႚ အေမးရႀတယ။ မနမာသေတသနသငးဂာနယ အတၾ (၃) စာမကႎႀာ ၄၀-၄၆ မႀာ ကၾယလၾနသေဂစမကကနဇ (J.C.Mackenzie) ေရးတ ‘မနမာသမငးမႀာ ေတၾႚရတ ရာသဥတ’ ေဆာငးပၝးအားကးနႚ ေပာေနကတယ။ရာသဥတေကာငးလက မေကာငးလကဆတ မကကနဇရႚ ဝၝဒက ေဆၾးေႎၾးဖႚ မလၾယဘး။ သကလညး ေကာကစာပၝ အခကငၝးခက(၃၈)။ အားကးနႚ ေပာေနတာ ဖစတယ။ ‘တခၝက လယဖစ ဖစ ဥယာဥ ဖစဖစ ရႀပၝတယလႚ ေပာတေနရာမႀာ ခမရႀဘး။တမးေပာရရင ေကာကစာထမႀာ ဒေနရာကလယက ဘရားလႀႃတယ ေပာတယ။ အခ ဒလယကေပာတ ေနရာမႀာ ရႀာမေတၾႚဘး’ဒၝေကာငသက ဆက႓ပး ဒလေပာတယ။ ‘လယဆ႓ပး လယမဟတရင ေမ႒ကးသဘာဝက အလအေလာက မေပာငးႎင၊ ရာသဥတေပာငးလႚသာ ဖစရမယ’ သကးကားတ ေကာကစာက မရငးမဟတ၊ ဥးထၾနးညမး ႓ပးစလၾယ အဂလပက ဘာသာပနတေကာကစာေတၾ ဖစေနတယ။ ေကာကစာမရငးကသာ ေလလာပၝရင သေပာသလ ေကာကခကက အလၾယနႚ ခလႚ မရဘးဆတာ

Myanmar Cupid Forum

Page 6: Dr Than Htun (16)

ေရႀးမနမာတႚ ဝမးစာရႀာပ — မနမာ သတငးဆကသၾယေရး နညးပညာ အဖ... http://www.myanmarisp.com/History/his0006

6 of 12 3/8/2007 12:07 PM

သသမယ။ သသးတ ေကာကစာငၝးခမႀာ ႎႀစခသာ ပဂေခတနႚ ဆငတယ။ ကနသးခက ပဂပက႓ပး အႎႀစ ၁၀၀ ေကာ၊ ၁၅၀ ကာမႀေရးထးတ ေကာကစာေတၾ ဖစေနတယ။ ေကာကစာ ၁ နႚ ၃ မႀာ ပဂဘရားက ေကာကဆညက ေမလႀႃတာ ဖစေနတယ။တခကေတာ ဒအတငး ေသခာတယ။ ေကာကစာ ၂ မႀာ မန႒ကး ကနကလယက လႀႃတယဆေတာ ေနရာအႎႀႚရႀႎငတ နာမညမးဖစေနပၝတယ။ ေကာကစာ ၄ ကေတာ ပဂက ဥယာဥဖစတာ ေသခာတယ။ နယနမတအရ ေ႟ၿစညးခနႚ ဝက႒ကး အငးေခာငးကားဧရယာ ကဥးကဥးပရႀတ ဥယာဥ ဖစပၝတယ။ အဒ ဥယာဥေလးေတၾ အခလညး ဝက႒ကးအငးဝနးကငမႀာ ရႀပၝတယ။ ေကာကစာ ၅ခက ထးတယ။ ပခကႃခ႟င ေမာကပငးက ႓မငမႀာရႀတ ႎၾားစားကက၊ ေပာငးခငး၊ ပခငးေတၾက ပယ (၁.၅၇ ဧက) ေပၝငးေထာငနႚခ႓ပး လႀႃတယ။ အဒအထမႀာ ၄၄၂ ပယခၾပ စၝပးစကတလယ ဖစတယ။ ခေခတမႀာ ေတာငပခကႃဂဇကတးယ (ကတၾစာမကႎႀာ ၁၁၈ အရ) စပၝးစကတ လယဟာ ၃၀၂၃၁ ဧကပ ရႀတယ။ ပဂဝနးကငမႀာ လယမရႀ။ ေကာကစာထမႀာလညးစပၝးစကတာ အနညးအပၝးရႀေလဟနပ ေပာတယ။ မကကနဇက ေနာကတခက တငပပနတယ။ ပဂဘရားေဟာငးေတၾအသကရႀညတာ ဘရားတညတ အခနက မးမားတယ၊ မးေရက အတခထမႀာရႀတ ALKALI က ဖကဆးေပးလႚ ဖစမယလႚေပာတယ။ ေဒၝကတာဖာကၾာဆန FARQUHARSON က ပၝတငတန PARTINGTON ေရးတ TEXT BOOK OF INORGANICCHEMISTRY စာမကႎႀာ ၈၈၄ ကလႀန႓ပး ALKALI ေပာေပာ မးဖတအတမႀာပၝရင ပ႓ပး ခငတယလႚ ေပာတယ။ အေဆာကအဥးေတာငတာ ခငတာ ကတးစအတခး (CORBELLED ARCH) မဟတဘ သပစအတခး (RADIATINGARCH) က သးလႚ ဖစမယလႚဗသကာေတၾက ေပာပၝတယ။

ခ႟ငမႀာ ေမာငးနႚ ေရေဝတယလႚ အထကက ေပာခပၝ႓ပ။ ေမာငးက ကခန (ပခနး႒ကး) မႀာလညး သးတယ။

ခငးတၾငးးေအာကပငး ေတာငယမားေခာငးဝ ကဖ႞ႃမႀာလညး သးတယ။ ေ႟ၿဘအေနာကေမာက မငးစး၊ ေ႟ၿဘ အေရႀႚေတာငဟလငး၊ မေခာငးရႚေအာက က႗နးေတာ၊ ပညအေနာကအငး၊ နဝငးေခာငးနား စတ ေနရာေတၾမႀာလညး သးတယလႚ သရပၝတယ(၃၉)။ ေမာငးဆတာ တးေမာငး႒ကး (CANAL) မဟတပၝ။

လကဆညကန (ေရႀးမၾန ကဗၝရ) ဆတာေတၾက ေနရာတကာမႀာ ရႀတယ။ သပအသးဝငတယ။ ကနရႚမလအဓပၯာယက

တတငး၊ တာ႟းဆတာမး ဖစမယ (၄၀)။ ေရတၾငးေရကန လႀႃရင သပကသလရတယလႚ ယကညတယ။ ေမမႀာတးရတာလညးလၾယတယ။ အမငက စးဆငးလာတေရဟာ ေထာငမႀာလာ႓ပး အငေနတသေဘာ (CATCHMENT) လညး ဖစႎငတယ။ ေမကတဖကႎႀစဖကေလာကမႀာ ေဘာငတင႟နႚ ကနဖစႎငတယ။ အတ႟းတင႓ပး ေရကညေရသနႚက အတတလားနႚ ထညေပးတအထပပငထားမယ။ တခၝက ေကာကတလားေတာငရႀမယလႚ ေရးထားတာ ေတၾႚဖးတယ။ အမတတဥးက ငၝေတာေလးေထာငကနတး႓ပး ေဘာငက အတစတယလႚ မႀတတမးတငဖးတယ။ အဒကနေရႀႚမႀာ ႎႀစဆင ကနတးတယ။ အထကကနကေအာကကေရဝငဖႚ ႕ပနတပေပးတယ။ တလားနႚ ေရေလႀာငေပးတယ။ ေရကနကပတ႓ပး ဥယာဥစကတယ။ (၄၁)။ ဒေရကနနႚ႕ပနေတၾ တလားေတၾက ပဂနႚ သးမငကၾာ မငးနနသမႀာ ကေနႚသၾားကညရင ေတၾႚႎငပၝေသးတယ။ ကနကဝနး႓ပး ထနးစကတယ။ဟငးပငလညးရႀတယ။ ကာကနလညး ရႀတယ။ ကာစၾယက စားဖႚခးယႎငတယ။ ကာမးလညးစတယ။

အငးက တႎငလးမႀာ ေနရာအႎႀႚရႀတယ။ အငးထၾကပစၤညး အစၾတကနဟာ ေဖာေဖာသသ စားစရာလညး ဖစတယ။

စးပၾားလညး ဖစႎငတယ။ ငၝးအပင ငႀကလညးေပၝတယ။ အငးထမႀာ ေရခနးေတာ လယစကႎငတယ။ ေရႀးမနမာ ေကာကစာမႀာကက၊ ဘ၊ ငး (QUAIL) ေပၝေကာငး ေရးတယ။ ေရႀးမနမာေကာကစာမႀာ စစစလ (TEAL) ရတယလႚ ပၝတယ။ ပစၾနလညး ရဖနရခၝရမယ။ ငၝးကေတာ အမးအစားခၾ႓ပး ေပာေလမရႀ။ ဘာဖစလႚလညးဆေတာ မနမာအစားအစာမႀာ အားအထားရဆးဖစတငၝးပထၾကတယလႚ ေရးရင လေလာကပၝတယ (၄၂)။ ထၾနယကစကပးဖႚ ကရယာထမႀာ လယသမားအတၾက အေရးအပၝဆးကအသၾားက သစသားနႚ လပတ ထၾန (HARROW) ဖစပၝတယ။ ထယ (PLOUGH) မရႀပၝ။ ေပၝကတး (HOE)၊ ပဆန (AXE)၊နႚ ဆက(FORK) (၄၃)။ ေရႀးမၾနေကာကစာမႀာ လကကင႟းလႀညႎငတ ေပၝကပား (SPADE) က ေဖာပထားဖးတယ (၄၄)။ လႀညး (ေရႀးမၾနကၾလ) ရႀ႓ပ။ လႀညးဟာ တငးရငးနာမည စစစစဖစပၝတယ။ ရထားက အႎၬယကရတ စကားလး ဖစပၝတယ။ လႀညးတ (ဝင႟းAXEL) က တခၝတရ သနႚ လပပၝတယ (၄၅)။ ေမပနႚမႀာ လႀညးဆၾဖႚ ႎၾားက သးတယ။ က႗နႚ လယထၾနတယ။ ႎၾားနႚလညးထၾနမႀာပၝ။ ထၾနႎၾားလႚ ေတၾႚတယ။ ႎၾာပက (BULL) ဘယႎႀစယႀန (ရႀဥး) လႚ ေရးတာလညး ေတၾႚဖးပၝတယ။ ႎႚစားႎၾားမက ႎႚႌတႎၾား(၄၆) လႚ ေရးတယ။ က႗ႎၾားက အမေမၾး တရစာၥနအဖစ အမားဆး ေတၾႚရပၝတယ။ ႕ခငးခကအေနနႚ ေကာကဆညဘကမႀာ ႎၾာမယ(ႎၾားမရႀတ) ႟ၾာရႀတယလႚ ေတၾႚတယ။ အဒၝရႚ ဆနႚကငဘကက ႎၾာလၾ (ႎၾားေတၾပလ႖ေနတ) ႟ၾာလညး ရႀပၝတယ (၄၇)။ဟေရႀးေရႀးက တဗကဓေလက ရခသလား၊ ေနာကမႀာ အႎၬယ ဓေလလား မေပာတတတ ႎငသစ (FRESH MILK)၊ ႎဝထမ (SOURMILK)၊ ႟ကတက (BUTTER MILK)၊ ထဝပယ (GHEE)၊ ထဝပတ (BUTTER)၊ ႎဝထမင (MILK-RICE)၊ ပၝယာသ (MILK-RICE)(၄၈) ဆတာေတၾက ပဂမနမာက ယေနႚမနမာထက ပ႓ပး ႎႀစသကတယ။

ေမက ခဏခဏ မငေမ (၄၉) လႚ တ႟တဆနဆန ေရးတတပၝတယ။ ေဘးအႎၩရာယ ကငးေစဖႚ ေမက အထက

(CELESTIAL)နႚ ေအာက (TERESTRIAL) ကားလႚ ေပာရတယ။ စကပးေမနႚ စကပးႎငတ ေမက မ႞ယတ၊ စက႓ပးေမကလယတလႚ ေခတတတယ။ အလားတပ ႎၾာတ၊ သတ၊ ႟ၾာတ၊ က႗နတဆတ အသးအႎႁနးလညး ရႀတယ (၅၀)။ ေမကအမးအစားခၾ႓ပး အစ (SODDEN)၊ အေခာက (DRY)လႚ ေပာတအခၝ စရင စပၝး၊ ေခာကရင ေပာငးနႚ ႎႀမးဆတာမး စကပၝတယ။

Myanmar Cupid Forum

Page 7: Dr Than Htun (16)

ေရႀးမနမာတႚ ဝမးစာရႀာပ — မနမာ သတငးဆကသၾယေရး နညးပညာ အဖ... http://www.myanmarisp.com/History/his0006

7 of 12 3/8/2007 12:07 PM

ေမက အလားဘယေလာက၊ အကယဘယေလာကလႚ ေပာခငရင ေရႀးမနမာ တာ (?ခနစေတာင)နႚ ပယ (၁.၇၅ဧက)က သးတယ။ ဒအသးအႎႁနးဟာ ကလားဆနတယ။ ဘယသေဘာနႚ ဘယလ အဓပၯၝယလညးလႚ ရႀငးမပတတပၝ။ တာကေရႀးမၾနက တၝလ (၅၁) လႚ ေရးတယ။ မလ သကတစကား တၝလ ဖစတယ။ ထနးပငနႚ ဘယလ ဆကစပတယလႚေတာမေပာတတပၝ။ ပၝဠမႀာ ရ ရတန (သကတအရတၮ တေထာင) မႀာ ၁ ယႉ (သကတ ယပဋ) တတာ ဖစတယ။ အကၾာအေဝးကတငးထၾာတအခၝ သးတ တခားစကားလးေတၾက ေရႀးမၾန ေကာသဟာ မနမာတင (ႎႀစတင) (တေယာဇနရႚ ေလးပတပ) (၅၂)ဖစတယ။ အဒတငးတာနညးဟာလညး အႎၬယက ရတာ ဖစတယ။ ေရႀးမနမာေတၾ ေမေနရာ အကယက တငးတအခၝ သးတပယဆတာ ေရႀးမၾန ဗၮငက ဆငးသကတ ေဝၝဟာရဖစတာ ေသခာတယ။ မရငးက ခရးအကၾာတငးတ ပၝဠပက တမးစကားကရသနႚ ဆကစပတယလႚ ထငပၝတယ။ စကပးေမအကယက အႎၬယပစမး မနမာကလည သပ႓ပး အတအကမသႎငတတငးဝငဆတ စကားက သးတယ။ ဆလတာက ေမကၾကတခက စပၝးစကခငရင စပၝးမးေစ ဘယႎႀတငး ႒ကရတယလႚေပာတာဖစပၝတယ (၅၃)။ ‘ခနတတာ’ ေပာတအခၝ အႎၬယပစက လကတယဆရငပ ေရႀးမနမာစကပးေရးက မၾနကတဆငမနမာမႀာ အႎၬယဓေလ (CULTURE) သဇာက ဘယေလာက သကေရာကသလလႚ ေပာစရာ (ေဆၾးေႎၾးစရာ) အမား႒ကးေပလာပၝတယ။ ပယတငဆ႓ပး မငးမႁထမးရႀတယ။ ဒအရာရႀမးပ မ႞ယခန (၅၄)။ ဆတ နာမညနႚလညး ရႀတယ။ ပယတငကေမအကယနႚ ဆငမယ မ႞ယခနက ေမအမးအစား ဆးဖတသ ဖစမယ ထငရပၝတယ။

စမေမစေမ (SODDEN) ဆရင လယ၊ အင၊ ပငလယဆတာေတၾ ဖစတယ။ ကနးအရပကကည၊ အေခာကအမာက

မ႞ယေခာက၊ ကန၊ ေတာငေတၾ ဖစတယ။ စကပးတ အခၝမႀာလညး အစအေခာကခၾ႓ပး အေခာက ရာ၊ ဥယာဥနႚကင ဖစပၝတယ။ ကငဟာ ရႀမးစကား ဖစဖႚမားတယ (၅၅)။ ရာသလက႓ပး တႎႀစတခၝ ေရမပ (SEASONAL FLOODING) တ ေနရာက

ေခတယ။ ေရကတအခၝ ဟငးသးဟငးရၾက (VEGETABLES) စကကပၝတယ။ ကငးမႀာ စကတ ပၝယ (ပ)ဆတာ မၾနစကားလႚအေပမႀာ ေပာခ႓ပးပၝ႓ပ။ ပဂေခတအစပငး ေကာကစာေတၾမႀာ ပသးမးေတၾႚတယ။ ပၝယ႒က၊ ပၝယလၾမနႚ ကလၝပၝယ (၅၆)ဖစပၝတယ။ ပထမပႎႀစမးက အမရႀင၊ တတယက အႎၬယကတဆင ေလဗန (LEVANT) က ေရာကလာတ ဧညသည ဖစပၝတယ။သခၾားဆနဆန (CUCUTBITACEOUS) သးမးထက ေက႞ညဖ႟ (ေကာကဖ႟) က မနမာႎငငေမာကပငးမႀာ ကးရာစႎႀစကပရႀတယ။ သခၾာအပင သခၾာဟႃယဆတာ ရႀေသးတယ။ ခရစ ၈၀၂ က တ ႟တႎငငေရာက ပႃသအဖၾႚမႀာပၝတ သဘငသညေတၾသးတ ဘးတပေ႕ပက တ႟တက သေဘာကတယ။ အဒမႀာသးတ ဘးဟာ ဘးသး (BOTTLEGOURD) ဖစမယ။ ခရမ(EGG-PLANT BINDALL) ဟာလညး မနမာ႓ခေပၝက ဖစမယ။ ဖနခ (FANCHO) က မနမာႎငငေမာကပငးမႀာ သးတဖ႟ေတၾ၊ဘးေတၾဟာ ဆယေပရႀညတယလႚ ေပာတယ။ မနမာရာဇဝငကမးေတၾထမႀာ ပဂ ေနာကဆးမငးလကထကမႀာမငးကအပခငမးတးနႚ ေမာငးမတေယာကက ဒအသးနႚ ေပၝကလကလႚ ခၝးေယာငယမးသၾားတာေကာင ဒအသးက ခယမးသးေခတယလႚ ေပာကတယ။ ဒနာမညက အခေပာတ ခရစတဆယသးရာစႎႀစမဟတ၊ အရငအႎႀစ ႎႀစရာ(ခရစတဆယတရာစႎႀစ) ေလာကကပ ရႀတယ။ ေရာငစပနးဥ (YAM) သတယ (သထၾတ၊ ကတၾက၊ ?FIG, SWETKYIN POTATO)က ေကာကစာထမႀာ တခၝပေတၾႚဖးတယ။ ပၝးစပထမႀာေပာသၾားတ ပနးဥ (WAX-WHITE, ARUM. COLOCASIAAFEINIS) ကေတာေဖာပေရးမႀတခက မေတၾႚပၝ။ ငတရႀတယ။ ဒၝေပမယ အန (RED PEPPER, CHILLI) မဟတပၝ။ ေကာလမဘစ (COLUMBUS)အေမရက (AMERICA) က ၁၉၄၂ ေတၾႚခၝမႀ ကမာေဟာငး (OLD WORLD) က လေတၾ၊ င႟တနတ (CHILLI) က စားဖးကတာဖစပၝတယ။ အဒေတာ ပဂေခတေကာကစာထက ငတဟာ အႎၬယက ေရာကလာတ င႟တေကာငး (BLACK PEPPER) သကတနႚမရစေခတယ။ ငတနႚအလားတ နာမညေတၾဟာ မရစကဆငးသကတယ။ မနညင (BLACK MUSTARD) လညး ရႀတယ။ကသၾနက ကကသၾန (?GALIC) ဖစသလား မေသခာပၝ (၅၇)။ ႟ာဂာမႀာ (MILLET) ေပာငးစကတယလႚ ေပာခ႓ပးပၝ႓ပ။ႎႀမးလညးပၝတယ။ ဝၝ (COTTON) လညး စကမယထငတယ။ ဝင၊ ဝၝ၊ ဝၝကၾ (GOSSY PIUM) (၅၈) က ပဂေခတ ေကာကစာမႀာမေတၾႚ။ အဝေခတေရာကမႀ ေတၾႚမယ။ အဒအပငကလညး အႎၬယက သၾငးလာတာဖစတယ။ ပဂေခတအထ ဝၝကမမက၊ လကပ(BAMBAX SILK COTTON) ကသာ ႎႀစသကတယ။ ေမႎ (ALLUVIAL SOIL) ရႀတ ေမပနႚတငးမႀာ ဒအပငေပၝကတယ။အသးကကၾထၾက႓ပး ပးေရာငလ ေပာငေနတလက မနမာေမာကစၾနးက ႎန (NUNG) ေတၾ ခထ ခညဖစေတာငငငေနကေသးတယ။ လကပသားက ေပစာထပမႀာ ကမ (ကမး) လပ႓ပးဖးတယ (၆၀)။

ႎႀမး (SESAMUM) ဟာ ဆ႒ကတဖႚ ေရႀးအကဆး ကာလကတညးက စကကတယ။ ခရစႎႀစ ေပဥးစကပ

ကလားေတၾယလာတ အပငမးဖစတယ။ သကတနာမည ေသၮဟာ (ဖလ) ဆထၾကတ အသးလႚ ေခတယ။ ႎႀမးဆကဟငးခကတအခၝ သးတယဆတာ မရငးသးခနညးမဟတ။ အစက မးထၾနးတယ။ သကငယတမႀာ ႎႀမးဆကသာ စတခလကခထၾနးရတယ။ ပႃက သကတအတငး ပားဖေယာငးက မးထၾနးတယ (၆၁)။ ခငးက ယေနႚထ ထငး႟ႀႃး (PINEWOOD) မးတတသးတယ။ ညဆရင သပေမႀာငေနမႀာပေပၝ။ ပဂေခတ ေမပနႚမႀာ ေစးေပၝေပၝနႚ လၾယလၾယရတ ႎႀမးဆမးခၾကနႚ ဘရားကမးပေဇာေနကပၝ႓ပ (၆၂)။

ေမေခာကမႀာ အဖးတနဆးေနရာက ဥယာန (၆၃) ဖစတယ။ လယကၾငးထက နညးနညးကနးမင႓ပး ေရကနနားနးနး

ေအာကေမလၿာ (SUBSOIL) က ေရရတေနရာမႀာ ဥယာဥဖစထၾနးတယ။ ဒနာမညလညး ကလားနာမညပေပၝ။ ကလားကပဥယာဥေစာငခငးတတတယ။ ေကာကစာထမႀာ ဥယာဥေစာငက လာေတၾႚရတာေထာကေတာ မနမာသေဘာဆပ႓မႚမႀာ

Myanmar Cupid Forum

Page 8: Dr Than Htun (16)

ေရႀးမနမာတႚ ဝမးစာရႀာပ — မနမာ သတငးဆကသၾယေရး နညးပညာ အဖ... http://www.myanmarisp.com/History/his0006

8 of 12 3/8/2007 12:07 PM

ဝယရတက႗နေတၾဖစဖႚ မားပၝတယ။ ေရႀးေရႀးကပ အႎၬယသဇာသကေရာကတေနရာေတၾမႀာ ဥယာဥ ေမရႀတယ။ ေနာကေတာမနမာနငငအလယပငးကပၝ သတႚ ေရာကလာကတယ။ ဥယာဥမႀာ အမားဆးေတၾႚရတ အပငက ကၾ (အခကၾမးသးပငလႚေခတအပင) (ARECAPALM) ဖစပၝတယ။ ထနး (PALMYRA)၊ အနး (COCONUT)၊ ဓန (NIPA)၊ ေပ (CORYPHA)ပငမးေတၾထမႀာ ကၾလညးပၝတယ။ အပင ႎၾႚႎၾႚမငမင၊ ကညလႚလႀတယ။ မနမာႎငငက မေလး (MALAY) ကေရာကခတာဖစတယ။ ဒအပငက တ႟တကလညး မေလးနာမညနႚပ ေခတယ။ ဥေရာပတကသားေတၾက ေခတ ဗတယ(BETEL) လညး မေလးအရငးမလ ဖစမယထငရပၝတယ။ ဒေဒသေတၾမႀာ လကထပတအခၝ၊ ကနေတာပၾေပးတအခၝကၾမးပၝတယလႚ ခရစႎႀစေပစ တ႟တမႀတတမးမႀာ ပၝတယ။ ဒၝေပမယ အႎၬယက ဝငေရာကလာတ လေတၾက ကၾမးစားတအေလအထက မနမာႎငငမႀာ ေခတစားေအာင သမးသၾငးစညး႟းခလႚ မၾနေရာ ဗမာပၝ ဒအပငက သကတနာမည ကမက လက႓ပးမႀညေခဟန တပၝတယ။ အပငစမးစမး ပငစည႒ကး႒ကး အသးတတၾက ရာေကာပၝတ ကၾမးပငမးက မစဝေဒသ ယၾနနန(YUNNAN) ထ ကးရာစ ႎႀစဥးကပ ပႚႎႀႚသၾားပၝတယ။ စားကတာက ခၾပၝသး (NUT) မဟတ၊ အေစ (SEED) ဖစတယ။ ဒၝေပမယ မၾန(MON) ဘာသာ၊ တင (TAI) ဘာသာနႚ ‘အသး’ စားတယဆရင ကၾမးသး (ARECA-NUT) စားတာက ဆလပၝတယ။ ပဂေခတမႀာခငးေတာင (CHIN HILLS) အေရႀႚမႀာ ကၾမးဓေလ လၿမးမးတယ။ ေခာကခ႟ငမႀာ ကၾမစာ႟ၾာ ရႀတယ။ တ႟ၾာလး ကၾမးမစားတာထးဆနးလႚ ဒလ အေခခရတာ ဖစမယလႚ ေတၾးထငစရာ ရႀပၝတယ။ ခငး႟ၾာတ႟ၾာမား ဖစေနမလားလႚလညး စဥးစားမတယ။ကၾအမဆတာ အပငေတၾ အမား႒ကး စေနတာဖစမယ၊ ဒေတာ အသးဆၾတရတာ ပလၾယမႀာေပၝ။ ေအာက မနမာႎငငမႀာ ကၾအမေတၾရႀသလ အညာတဆယတစနႚ ေခာကခ႟ငမႀာလညး ကၾမး႓ခ ရႀပၝတယ။ ပခကႃ အေရႀႚေမာက သပမကၾာတ မစကမးေပမႀာကၾမ႟ၾာရႀတယ။ ကၾမးေစက ခငတအခၝ ဝၝးဘးနႚ ခငတယ။ ဝၝးဘးက မၾနလ ကဍငလႚေခတယ။

ကၾမးစားရင အမခငေပတယ။ ခတၾငးခဥေပာကတယဆ႓ပး ကၾမးစားဖႚ ပငဆငရတာ မလၾယပၝ။ ကၾမးသးက

ရသာေအးဖန၊ စပရႀားရႀား အနႚသငးသငး၊ ေနာကေနတ အစမးေရာငကၾမး႟ၾက (BETEL PEPPER VINE) နႚ အေစက ထတ၊စတ႒ကက အဖနေလာေအာင၊ အေစေပၝေအာင ကၾမး႟ၾကက ထးေရ (SHELL-LIME, CHONAM) သတလကရေသးတယ။ထးေခာက မးဖတက အမႁနႚေထာငး႓ပး ေရစမေတာ ကၾမးစားဖႚ ထးဖစလာတယ။ ထးရႚ ပေလာငတ သတၨကထနးဖႚ ရႀားေစး(CUTCHANCACIA CATECHU) ေရနႚေဖာေတာ အညေရာငေဖာေဖာ အဖနရည (TANNIN) ရပၝတယ။ ကၾမးေစနႚ ကၾမး႟ၾကကအေအး႒ကကေတာ အေကအရပက အထၾကမားမယ။ ရႀားေစးက အညာထၾကစစစစ ဖစတယ။ ရႀားပငအႎႀစက စငး၊ ေရနႚ႒ကမႀရႀားေစးက ရမယ။ အခေခတမႀာေတာ ရသာေတၾ ထးေအာင ကၾမးယာထမႀာ စမနစပၝး (ANISE)၊ ေဆး (TOBACCO)၊ ေလးညငး(CLOVE)၊ သစကမးပးေခၝက (CINNAMON-BAKR)၊ ဖလာေစ (CARDAMON) တမးမးက ထည႓ပး စားေနကပၝ႓ပ။ သတၨရႀရႀခခဥဖနစပ ေရာခငသလ ေရာထားတကၾမးယာဟာ သၾားရညကဖကဆး႓ပး ပၝစက ဝမးမးကထခကေလမလားလႚ ထငရတယ။မစးရမပၝနႚ ဝၝး႓ပးမမခဘး။ ကၾမးဖတဟာ ေထၾးခထေရာကသၾားတယ။

အဒလ ေထၾေထၾထးထး ေရႀးမနမာစာမႀာ မရႀပၝ။ ေဆး (TOBACCO)ႎႀင စမစပၝး (ANISE) မရႀေသးပၝ။ ရႀားပင (CUTCH)

ရႀတယ။ ပဂဝနးကငမႀာပ ေပၝကတယ။ သစမာမးဖစလႚ နယေမမႀတတတငအဖစ သးတယ။ ခေခတမႀာလရႀားေစးအဖနရညရေအာင ခကတာမး ေရႀးကမရႀပၝ။ ေရႀးေခတ တ႟တမႀတတမးေတၾမႀာ ဖာလာက ကရာက႗နးဆက(KRAISTHMUS) မႀာရတယ။ သစကမးပး (CINNAMON)ႎႀင ေလႌငး (CLOVE) ဟာ ပႃႎငငကထၾကတ ပစၤညးလႚ အေသအခာေတၾႚတယ။ ေလးႌငး (CLOVE) ဟာ ပႃႎငငကထၾကတ ပစၤညးလႚ အေသအခာ ေရးတယ။ ခေခတ ေရာငးဝယေနကတပနးပၾငေလးလ ေလႌငးဟာ တဆယရႀစရာစႎႀစက မလကာစ (MOLUCCAS) က လကဝၝး႒ကးအပ (MONOPOLIZE) ႓ပးေရာငးေနတာဖစတယ။ ေခၝမ (CREEK) စာေရးဆရာေတၾ ခရစတရာစႎႀစ၊ ႎႀစရာစက မလဗေတာင လမးေဆးေတာ႒ကးဟာတကယစငစစ သစကမးပးေခၝက ဖစလညးဖစႎငလႚ ဖစေနခပၝရင အထကမနမာႎငငရႚ ေရႀးအကဆး မႀတတမးအတငခရခဖးတ စးပၾားဖစထၾကကနတခ ဖစႎငပၝတယ။ ကၾမး႟ၾကက သမဟႃေခပကေတာ မၾန - ေခရ (MON-KHMER)ဘာသာစကားက ေပေပၝကတ ေ၀ၝဟာရစစစစဖစ႓ပး ကရင (KAYIN)ႎႀင တင (TAI) ဘာသာစကားေတၾမႀာ ဒနာမညအတငကးစက သးစၾေနကပၝတယ(၆၅)။

ေရႀးမနမာဘာသာနႚ ေရးသားထားတာ ေတၾႚရတအသးေတၾက ငႀကေပာ (BANANA)၊ သရက (MANGO)၊ အခေရာ

အခဥပၝတ သရက (MANGO)၊ ေညာငခဥ (SOUR FIG)၊နႚ သဖန (BITTER SYCAMORE FIG) ရႀတယ။ သအတၾတ (HISPIDFIG)၊ ရယရဝသ (MORINDA)၊ အရစ (BAEL)၊ သစဆမ (MYROBALAN)၊ သ႓ပယ (EVGENIA ROSEAPPLE) ဆတာေတၾကပညတၾငးထၾက (INDIGENOUS) ဖစဖႚမားတယ။ မနပင (BREAD TREE) လညး တငးရင ဖစဆရမယ။ ဒအပငဟာ ပႎၮ (JACKART OCARPUS) ေပၝ၊ အေခၝကက သကနးဆးရတယ။ အဒၝနႚ ေနာကပငးမႀာ ဂဏတင႓ပး ပႎၬ (ပၝဠ) လ နာမညေပးလကတာဖစမယ။ အခၾပၝးတ သပရာက မနမာနာမညမဟတ။ ကလားစကား ဖစမယထငတယ။ ေခင (ဂငး GINGER) က အေနာကတငးကလာတစကား၊ တေလညက သကတ ဒၝလမ (POME - GRANATE) ဖစတယ။ မငကည (TAMARIND) ေလာက ေကာကစာထမႀာပၝႎငတအပင မရႀပၝ။ ဒတယလကတာက ထနး (PALMYRA) ဖစတယ။ မနမာႎငင ေနရာတငး ေတၾႚမယ။ မနမာနႚ စကားဆငတအပစအကနလးမႀာ ဒနာမညရႀေနေတာ မနမာေတၾ မနမာေမပနႚေရာကမႀ ဒအပငနႚ ဒနာမညေပတယလႚ ေပာဖႚခကပၝတယ။

အပငေတၾ၊ အပၾငေတၾအေကာငး အမား႒ကး ေပာတတပၝေသးတယ (၆၇)။ အခနရေတာမယ မထငပၝ။ မကထမႀာ

Myanmar Cupid Forum

Page 9: Dr Than Htun (16)

ေရႀးမနမာတႚ ဝမးစာရႀာပ — မနမာ သတငးဆကသၾယေရး နညးပညာ အဖ... http://www.myanmarisp.com/History/his0006

9 of 12 3/8/2007 12:07 PM

ဝၝးပၝတယ။ မနမာႎငငမႀာ ဝၝးအမးေပၝငး ရာနႚခ႓ပး ရႀတယ။ ဒၝေပမယ ေကာကစာထမႀာ သပမပၝပၝ။ ကာလပလႚ တ႒ကမေတၾႚတယ။စားလႚရတ မ႖စ (EDIBLE BAMBOO SPROUTS) က ေရႀးမၾနက ဝင (TBAN) ေခတယ။ အမမးတအခၝ သစငယ (THATCH)ေခတ မကမးက သးတယ။ တနးလပတ႒ကမ (RATTAN, CANE)လညး ေတၾႚပၝတယ။ မနမာႎငင ေရေပၝတေဒသေတၾမႀာေတၾႚမယ။ မနမာေတၾအမားစ ေနထငတ အညာမႀာေတာ ႒ကမက ဝၝးထက ရႀားေသးတယ။

ေရႀးက မနမာႎငငထၾက စစစစထမႀာ ႒ကလညးပၝတယ (၆၈)။ ခရစႎႀစ ၈၀၀ က ပႃႎငငမႀာ ‘႒ကဟာ လႚေခသလးေလာက

႒ကးတယ’ တ။ မနမာႎငငနႚ မဆငတ ဇာတ ၅၅၀ ေဆးေရးပနးခကားထမႀာ ႒က စကပးေရး ႎႀစ႒ကမပၝတယ။ ေရႀးမၾနဘာသာနႚ႒ကမက ဝ (TBOW) လႚ ေခတယ။ မေလး (MALAY) ကလညး ဒေဝၝဟာရပ။ ပစဖတ (PACIFIC) သမဒၬရာထကက႗နးေတၾအထဒစကားပ သးတယ။ ေရႀးမနမာက ႒ကကဆစ႓ပး စပမယ။ ႒ကရညက ႌစ႓ပး မးမႀာ ကေတာ သကာဖစတယ။ ေရႀးမၾနကတငက႞ာယ၊ မနမာက သးေတာ တငလ ဖစလာတယ။ ေရႀးမနမာေဝၝဟာရ ရနအက ပားရညနႚ လပရတယ။ သကား (SUGAR)ဆရင ကလားအရငးအမစ ဖစတယ။ ဖႃဖႃစငစင သကားခဖစေအာင ကလားကစ႓ပး လပတတလႚ အေရႀႚတငးႎငင အားလးဟာဒပညာက ကလားဆက သငယကရပၝတယ။ ခရစႎႀစတရာစႎႀစ အေစာပငးက ပထမဥးဆး ေရာကလာတ ကလားေတၾကပ ထန(PALMYRA TODDY PALM) မနမာႎငငေရာက တငသၾငးလာခတာ ဖစတယ။ သတႚေပးတ အ႒ကးမားဆး လကေဆာငလႚပေပာပၝရေစ (၆၉)။ ထနးနႚ ပတသကတ မနမာေဝၝဟာေတၾဟာ မလသကတဘာသာအမည တာလက ဆငးသကတာပ ဖစတယ။အနး၊ ထနး၊ ဓန၊ ကၾမးဆတ အပငမးေတၾထမႀာ ထနးက သကားအမားဆးပၝတယ။ ေရႀးက အညာမႀာ သကားအစားထနးကထၾကတ ထညက (ထနးလက) ကပ အသးမားလာတယ။ ထနးက ေတာငေပမႀာမေပၝကေတာ ထနးပစၤညးမသးတာေတာငေပေဒသပ ဖစတယ။ ေရႀးစာေတၾထမႀာ ဘရားက ထနးခကကပတယလႚ ေတၾႚတယ။ ေကာကစာေတၾထမႀာထနးပငအေကာငးက အခားအပငေတၾေရးတာထက ပ႓ပးေရးပၝတယ။ အလႀႃရႀငတေယာကက တပငက တခၝပးေထာငမေနပၝနႚ၊ထးအလးလကစကပၝလႚ ေရးဖးတယ။ အလကစကသလ ဘနး႒ကးေကာငးနႚ ေရကနက ရ႓ပးလညး တနးစစကေလ ရႀပၝေသးတယ။ယာထမႀာ လယနား အငးနားမႀာလညး စကပၝတယ။ အညာေဒသမႀာ စကတယဆရင အညာအႎႀႚ ေနရာတကာ စကတယလႚမႀတပၝ။ တခႚေနရာေတၾမႀာ ထနးေတာ႒ကးလႚ ေခရေလာကေအာင မားတယ။ တခၝ ေတာငေပမႀာ ထနး ၈၄ ပင စကတယဆလႚအသမတယ။ ေစာေစာက ေပာခသလ ဒအပငက ေတာငေပမႀာေတာ မရႀဘး။ ေမပနႚသကသကေပၝကတအပင ဖစတယ။ ပႎၮ၊သရက၊ အနး၊ မနကညးေတၾနႚေရာ႓ပးလညး စကထားေလ ရႀကတယ။ ထနးရညပၝတ အေဖာရညက ကလားနာမညႎႀင တၾ႓ပးယမကာအဖစ ေခတယ။ ထနးအ႟ၾကက ယပလပတယ။ အရၾက႒ကးက ပယ (ေပပင) ႟ၾကေပမႀာ ကမးစာေရးသလထနး႟ၾက႒ကးရင စာေရးဖႚ သးပၝတယ။

ပဂေခတတနးက စးပၾားေရးနႚဆငတ ကနေရာငးဝယပ၊ ပစၤညးပငရႀင အေပာငးအလလပပက အခစာတမးမဆးခင

ေပာလမဥးမယလႚ ေမ႖ာလငထားကမယ ထငပၝတယ။ ေဘာဂေဗဒဆငရာဖစလႚ ေကာငးမၾန ပညစေအာင မေပာတတ၊ ေပာဖႚခကတယ။ ေကာကစာထမႀာပၝတ ေငၾေကးကစၤ အမႀတအသားေတၾကလညး ေကာငးေကာငး နားမလညဘး။ ဒၝေကာင တေနရာမႀာလၾမႀားေပာမရငလညး ပငေပးကပၝ။

အခၾနအတတနႚ သၾငးကန၊ ထတကနအေကာငး ေကာကစာထမႀာ မေတၾႚသေလာက ရႀားတယ။ ေတာငအႎၬယ၊

ေမာကအႎၬယ ႎႀစေဒသက ေအာကပငးသေဘာဆပေတၾက ဝငေရာကလာတ ကလားက႗န အေကာငးေတာ အမား႒ကးေပာႎငပၝတယ (၇၀)။ (စဠဝသ၊ သရလကာ၊ သဟဠမငးဆက ဒတယတၾ) မႀာ ခရစတဆယႎႀစရာစႎႀစ (12th CENTURY) မႀာေကာကားတ ပရကမဗာဟမငးနႚ မနမာေတၾ ဆငအေရာငးအဝယမႀာ မေပမလည ဖစလာတယ။ ဒပနာရႚ နဂးခပကေတာသရလကာက ကႃးေကာတကခကခငးႎႀင (နရသလႚ ထငရတ) မငးတပၝး နတ႟ၾာစခငးတႚ ဖစခရတယ (၇၁)။ ေကာကစာထမႀာပငလယကးကတၨႃ (JUNK) က သငဖဝ၊ ကၰငလႚ ေဖာပတယ။ အရငးမလက မၾနနႚ မေလး တခခဖစမယ (၇၂)။ပငလယကးဝသေတၾဟာ ပဂေခတဥးေလာကကစ႓ပး သရလကာနႚ ဗဒၭဂၝယာက သၾားကပၝတယ (၇၃)။ သတႚကစၤကစးပၾားေရးေတာ မဟတပၝ။ ကးကၾယယကညမႁနႚ ပတသကတယ။ ႎငငအတၾငး ကနသၾယပကေတာ ေပာစရာေတၾ မားပၝတယ။ခရစတရာစေနာကပငး တဝကမႀာ ဥရႀထန ပငလယက ေပရပ႞သ (PERIPLUS OF THE ERYTHRAN SEA) ေရးသက ႒ကေသ(ေ႟ၿေမ၊ သဝဏဘမ) ဆတာ ဂဂၝ (GANGES) က ေကာလၾန ဖတသနးသၾားမႀ ေရာကမယ။ ေ႟ၿတၾငးေတၾ ရႀတယ။ ‘ကလတသေခတ ေ႟ၿပကဆက သးတယ’ လႚ ေရးခတယ (၇၄)။ ဖနခ (FAN CHO) က ခရစႎႀစ ၈၆၃ ေလာကက ပႃေတၾ ေငၾဒဂၝးသးတယ။အခားကမးေတၾကလညး လခမးသၸာန ေ႟ၿေငၾဒဂၝးေတၾ သးတယ။ ဒဂၝးက ေတႎၢတ၊ ေတာကၬႎၬေခတယ (၇၅) လႚ ေရးတယ။ပည႓မႚေဟာငး (သေရေခတၨရာ၊ ေမာဇာ) မႀာ ခထေတာ ေ႟ၿစဒဂၝးရယလႚ ရႀာမေတၾႚပၝ။ ေငၾဒဂၝးအဝငးကေတာသေရေခတၨရာမႀာေရာ ဟလငးမႀာပၝ ေတၾႚတယ။ ဒဂၝးကပပားအ႟ၾယ၊ ငၝးမးေစအ႟ၾယ။ မတေစအ႟ၾယ ဆသလ အ႟ၾယအမးမးေတၾႚရပၝတယ။ တခႚပညာရႀာ ပဂၢလက ယကညမႁနႚ ဆငတယ။ ေရာငးဝယမႁနႚမဆငလႚ ေပာတယ။ တခႚဒဂၝးမႀာ လညမႀာဆၾဖႚအေပၝကပၝတာက ကညေပာဟန တပၝတယ။ ဒဒဂၝးေတၾေပက ဆနးကယတ တဆပလကၡဏာ အမႀတအသားမးက ရႀမးနႚကရငနယေတၾမႀာ ေတၾႚတယ။ ရခငက စ႑ႎၬအပၝအဝငလႚ ဆနႚေတၾးရငေတာင ရမယ (၇၆) ထငတယ။ ခရစကးရာစႎႀစက ဖနခ(FAN CHO) ေပာတအတငး ေပာရရင မနမာႎငင ေမာကပငးနႚ နနေကာငမႀာ ဆားက လလႀယေရးမၸင (MEDIUM OFEXCHANGE) အေနနႚ သးတယ။ (အေရာငးအဝယမႀာ ပကဆသေဘာမး သးတယေပၝ။) ‘စးပၾားေရးလပငနးတခ လပမယ ဆရငဒပစၤညးဟာ ဆားဘယႎႀစတးတနသလလႚ အဆက တၾကယကတယ’ (၇၇)။

Myanmar Cupid Forum

Page 10: Dr Than Htun (16)

ေရႀးမနမာတႚ ဝမးစာရႀာပ — မနမာ သတငးဆကသၾယေရး နညးပညာ အဖ... http://www.myanmarisp.com/History/his0006

10 of 12 3/8/2007 12:07 PM

ပဂမႀာ ခထ ဘယလႚ ဒဂၝးမးမႀ ရႀာမေတၾႚဘး။ အဟတပၝ။ ရခငကလၾလႚ ဒဘကရာစႎႀစေတၾမႀာ မနမာေတၾ ကယပငဒဂၝး

မသးပၝ။ ေကာကစာထမႀာ ကနဖလႀယတာ အထငအရႀား ေတၾႚတယ။ လ၊ ဆင၊ မငး၊ ေလႀက လတယ (၇၈)။ (ဆငတေကာငက လ(က႗န) ဘယႎႀစေယာက၊ မငးတေကာငက လဘယႎႀစေယာက၊ ေလႀတစငးက လဘယႎႀစေယာက ဆတာေတၾ အလအလႀယလပတာက ဆလတယ။) သတၨက ကားထား႓ပး လလႀယတာလညး ရႀပၝတယ။ တခႚအေကာငးအရာက အဓပၯၝယ ထငရႀားေအာငမေဖာႎငတအတၾက ငၝေပာတာ ဟတမႀ ဟတပၝမလားဆတ အခကအခ ရႀပၝတယ။ သတၨႎႀစမးက ခနတၾယပ ႎႀစမးနႚ ကား(MEDIA?) ထား႓ပး သးတာေတာ ေသခာတယ။ တမးက က႞ပ (ကပ) နႚ ခနတယ။ တမးက ခၾက ပာနႚ ခနတယ။ ဒနာမညႎႀစမးစလးဟာ အႎၬယက ဆငးသကလာတ နာမညေတၾလႚ မင႟၊ ကား႟ႎႀင ခနႚမႀနးလႚ ရတယ။ တခၝတရသာ (၇၉) အတသးတပာက အႎၬယေတာငပငး တမလ (TAMAIL) စကား၊ ကလက တဆယသးရာစႎႀစတင (TAI) ေရႀးမၾနေကာကစာပၝမၾနစကားလး၊ ဒငေကလဖစတယ။ ဒငေကလက မနမာက ကပေခတယ။ ထကေအာကႌပလႚ ခပပားဖစသၾား႓ပဆတသေဘာအဓပၯၝယ ဖစႎငတယ။ ဒၝေပမယ ဒဂၝးပား မဟတပၝ။ ပဂမႀာ ဒဂၝးမေတၾႚလႚ အေပမႀာ ေပာခ႓ပးပၝ႓ပ။ ခအခၝ (၁၉၄၀) က ႟ပ(RUPEE) ေခတာက တပာရႚ တရာစတတစတ၊ အဒလဆရင ဒစကားဟာ အေလးခနေပာတာ ဒဂၝးမဟတဘး။ ေကာကစာမႀာေရးသားပကလညး ကပဟာ အေလးခနကသာ ေပာတာ၊ ႓ပးေတာ အဒကပဟာ ေငၾဖစတယ။ (၈၁) ေကးက ခန႓ပး သးတအခၝပသာ၊ ဗဟနႚ ကပလႚ အဆငဆင ေပာရတယ။ ဗဟက ပၝဠပက တမလစကား ပလ ဖစတယ။ ထငတာေပာရရင ကပ ၁၀ မႀာ ၁ဗဟ ဖစမယ။ ၁၀ ဗဟမႀာ ၁ ပသာ ဖစတယ။ ဒၝနႚမကကတာတခ ရႀတယ။ ေကးက ‘၄၇’ ပသာနႚ ၁၃ ဗဟလႚ ေဖာပထားတာတခေတၾႚဖးပၝတယ (၈၃)။ ဘယသတၨလႚ မေပာရင ေငၾဖစဖႚမားတယ။ ငယပနလႚ ေဖာပရင ေငၾေခာငး (BAR SILVER) ဖစမယ။ရႀယသာငယဆရင ေ႟ၿစစ၊ ေငၾစစ (STERLING GOLD OR SILVER) ဖစမယ၊ အဒၝမးက ငႀယတာ၆ဝ (ROYAL SILVER)လႚလညး ေခပၝတယ (၈၄)။ ေ႟ၿ၊ ေငၾ၊ ေကး (ဖႃ၊ န) က တခားနာမညေတၾနႚ ေခပၝလမမယ။ ခၾခားရႀငးလငး မပတတပၝ (၈၅)။ေ႟ၿနႚ ေငၾ သကထားတ ႎႁနးအဆက ႎႀစ႒ကမေဖာပတာ ေတၾႚပၝတယ။ ေငၾ ၁၀၊ ေ႟ၿ ၁ ကပနႚ ေငၾ ၁၂ ေ႟ၿ ၁ ကပ ဖစမလား(သပရႀငးလငးပတသားေအာင ဖတမရပၝ)။ ေငၾ ၁ ပသာနႚ ေကး ၃ ၁/၂ ပသာခၾ (၈၆)။ ေငၾ ၂ ကပက ပဒၝး ၃ ကပနႚ ညတယ။ေကး ၁ ပသာႎႀင ညတယလႚလညး သရပနတယ (၈၇)။ တမတဟာ တကပရႚ ေလးခးတခးဆရင ဒၝထကငယတအေလးခနေတၾက ပယ (မၾနစကား ပကေခတာ) နႚ လ (ေဆးလးကေလးတလး) လခ (?အလးလပထား႓ပး) ေခတယ ထငပၝတယ(၈၈)။ ေကာကစာထမႀာ အလအလႀယလပရင ဒပစၤညးတခက ေငၾကပ ဘယေလာကတနတယလႚ ေဖာ ပတာမားတယ။ ေငၾကကပနႚ စႎႁနးလပတယ။ ခၾကက ပသာနႚ စႎႁနးလပခတယ။ ကကပဆတာ တပသာရႚ အပတရာပမႀာ တပပ ရႀတယဆေတာ ေငၾနႚေကးလရင ဘယႎနး ၏ထားလဆတာ ရႀဖႚေကာငးတယ။ ဒၝေပမယ ပတ ပတသားသား မရႀပၝ။ ယႀဥ႓ပး သးေနတာေတာ ေတၾႚတယ။စာရငးေပၝငးတအခၝ ကပအစစ ဘယေလာက၊ ခၾကအစစ ဘယေလာကဆတာ ေပာတတပၝတယ။ (ဒၝေပမယ ေငၾဘယေလာကခၾကဘယေလာက မငးတစး သယ ၁၀ လး ဝကတေကာင ကနတယေရးေတာ ေငၾနႚ သကလား႓ပး အစစေငၾဘယႎႀစေထာငကနတယလႚ မေပာတတေတာပၝ) တခၝတရ အဆ (RATIO) ေပာပၝတယ။ အဒမႀာလ ခေခတမႀာလ ေကးပားပကဆ ၁၀၀ က ေငၾ ၁ ကပလႚ ေပာဟန မရႀငးပၝ (၈၉)။ ခၾကဆရင ပနးကနလး၊ ေသာကေရခၾက ဖလား ဖစရမႀာေပၝ။ မလအစကသတၨက အေရ႒က႓ပး ခၾကကေလးလ ေလာငးထားတာ ဖစႎငစရာ ရႀပၝတယ။ ဒၝေတၾ ခထ ခပေပၝေပၝ သးေနကေသးတယ။ဘယ မနမာပညာရႀငမႀ ရႀငးေအာင မေပာတတပၝ။ ခၾက ဘယႎခ႞ပ (၉၀) လႚ ေရးတာေတၾႚေတာ ခၾကက ပာလႚ ၏ယရငဖစေလမလားလႚလညး စဥးစားမပၝတယ။ ေလာေလာဆယ ယဆရမႀာကေတာ ခၾကဘယေလာက ပာလႚ ေပာရင ေကးကပကဆ သေဘာသးတယလႚ ယဆရမႀာ ဖစေနတယ။ ခ႞ပဆရင မလသေဘာက ေငၾက ရညႌၿနးတယ။ က႞ပဟာ ဘယလသတၨလႚ အတအက ေရးထားတာ မေတၾႚပၝ။

ပဂေခတက ေမတနဖးက သသလား၊ ဒေမးခၾနးက သကေသေတၾ အမား႒ကးပ႓ပး ေဖမႀ ဖစမယ။ ေမပငရႀငတေယာကက

ေနာကတေယာကေပာငးတာ အ႒ကမငၝးဆယ ေတၾႚခဖးတယ (၉၁)။ ဆညေရေသာက စပၝးစကတလယက ေရာငးက၊ ဝယကတာဖစပၝတယ။ ေမတနဖးက ခ႟ငေမနႚ တကေမကလက႓ပး သပကၾာခားတာက ေတၾႚပၝတယ။ ဥပမာ ေပာရရင ေ႟ၿဘနယထေပအသင (ဒဗယငး) မႀာ မနမာေတၾက ေရႀးကေနရငး လမး သာ၀ကႎၩႃေတၾဆက ၁ ပယ (၁.၇၅ ဧက) က သကပ၊ ၁ ပယကခၾက ၁/၅ ပာ၊ ဒၝပ ေရးရတယ။ တခၝက ၁/၂ ကပ အထ ေစးကတယ။ ခ႟ငမဟတတ အစၾနအဖားမႀာလညး ေစးခတယ။အစၾန အဖားဆတာ တမႀာ အမငအနမ (႒ကတ) နႚ ခငးတၾငးမစ အေနာကဘက ပငကနယလညး ပၝတယ။ ခ႟နေမဆရငတပယက ကပ ၂၀ နႚ ၈ ပာအထ ေစးမငတာရႀတယ။ ပမးမ႖ေစးက ကပ ၈-၁၀ ဖစေစ ကၾက ၂-၃ ပာဖစေစ ေပးရမႀာဖစပၝတယ။ ဥယာဥဆရင ပ႓ပး ေစးရတယ။ ဒၝေပမယ သကေသပစရာ အေထာကအထား နညးတယ။ တေကာငးမႀာ တပယက၁၇၆ ကပ ေပးရတယ (၉၂)။

အခလေပာေတာ ေမအေရာငးအဝယ လၾယသားပထငမယ။ တကယအဖစက ဆေစးထက အမႀန ကနကစရတက

တဆနးပၝး ပသၾားတယ။ အမား႒ကး ပတယ။ အဒၝက ရႀငးပၝမယ။ ဆငရာ ေကာကစာ (၂၆၄) အတငး ေပာမယ (၉၃)။ပဂေခတကနခၝနးေလာကမႀ ဒဗယငနားက သာ၆၀ (ေသာလမး၊ ကဒးလမး) ေတၾက ေမပယ ၁၀၀၀ ေရာငးတယ၊ တ႟တေပ႞မငရႚအဖၾာ၊ ဖၾာဇဂဝ မငးဝငး မငးနနသေကာငးမႀာ ေမလႀႃခငလႚ ဝယတယ။ အဖၾားေစာရႚ အလႀႃေတာေငၾက စဆရဂဗလ ဥကၺႉ လပတဘၸာေတာထနးအဖၾႚနႚ ထားခ႓ပး အဖၾားက နတရၾာစသၾား႓ပလႚ ခနးမႀနးရတယ။ ပယတေထာငက ကပတေထာငနႚ

Myanmar Cupid Forum

Page 11: Dr Than Htun (16)

ေရႀးမနမာတႚ ဝမးစာရႀာပ — မနမာ သတငးဆကသၾယေရး နညးပညာ အဖ... http://www.myanmarisp.com/History/his0006

11 of 12 3/8/2007 12:07 PM

ေစးဖတ႓ပးသား၊ အသည ဘမေခတ ေခၝငးေဆာငတ သာ၆ဝ သဗင ကလနနႚ အသညကးေယာကက သတမႀတထားတေနႚမႀာေငၾလကခတယ။ သာ၆ဝ ေတၾရႚ ကားသ႒ကးေမး ငဝခငသငက စတဂဗလက ေမအပရမယ။ သာ၆ဝေတၾက အဒအခၝမႀာလကေဆာငအဖစ အဝတအထညေပးဖႚ ေငၾေတာနႚ ဝယရတယ။ လႚအဆငအတနးလက႓ပး ဘမေခတလ ပဂၢလဖႚ ၃၅ကပတနက တခႚက ၁ ကပတနအထ ေပးရတယ။ လ ၄ ဥး ထပတးတယ။ ငဝခငသငရႚ အေဖာ (ခင) ေတၾလညး ေပးရတယ။ထမငးစားေသာကပၾအတၾက ဆနဖး ၅၄ ကပ၊ သယဖး ၂.၂၅၊ အေရာငးအဝယလပတငး သယဖဝ သာဖဝ ကနစ႓မပၝ (၉၄)။ ဒလအလလစရတက ေပၝငးလကရင ၁၃၇ ၁/၄ ကပဟာ ဝယေစး ၁၀၀၀ အပင ကနရတာ ဖစတယ။ ေငၾခနတအခၝသစသးခနခၾငထက တစတအေလးပတယ (?) အ႒ကမတဆယ ခနရတယ။ ပဂမငးနနသ ေကာငးေတာေရႀႚမႀာ ေငၾေခေတာသမငသ ေခာကေယာကထမႀာ မႀႃး႒ကး၊ မတ႒ကးနႚ ေငၾတကစး မငခငဘၸာလညး ပၝတယ (၉၅)။

ေနာကႎႀစ ႎႀစကနလႚလညး ေမ႒ကးက မရေသး။ သာ၆ဝအသည ေလးေယာက ဆငေခရတယ။ လာတအထမႀာ ေပၝငစ

(၉၆) ေခတ ေငၾေခးသ တေယာကပၝတယ။ ပဂထလာက႓ပး ေမက အခစကပးထား႓ပး သးႎႀက ရတမယလကဘေပးအပပၝမယေပာ႒ကး ကနကစရတေပးပၝဥး ေတာငးပနတယ။ အမတ႒ကး သးပၝးထက တပၝးက ကပတရာ ေကာငးေရႀႚမႀာပေပးတယ။ သတႚဘကကလညး ရရခ၀နခကေပးပက ‘ဒႎႀစပာသလေရာကတအခၝ စက႓ပးသးႎႀပၝ ပယ ၁၀၀၀၊ ေရာငးေစး ၃၀၀၀၊ပကကၾကရင ၆၀၀၀ ေလာမယလႚ ကတေပးတယ။’ သားေမးေတၾေတာငမငငး (RESILE) ပၝလႚ ဆတယ။ ကတကဝတတညပၝမယတ၊ ကမၯညးတဆပ ခပႎႀပကတယ။ ႓ပးေတာ အသညေတၾက သတႚက ေက႗းပၝဥးလႚ ေကာငးေတာက လာေရာကေပာဆပနတယ။ ကပ ၃၀ က ေဝငႀေပးရပနတယ။ သာ၆ဝေပၝငခက ဒေငၾတဝကက သပယတယ။ တဆပခတ႓ပး စာခပယ႓ပးမစညာအရပက ပနကတယ။ အဒအခၝ သာ၆ဝ သ႒ကးသစနႚ ေခတတႚက တႚဘာမႀ မရေသးဘး ေပာပနတယ။ဒလႎႀစေယာကက ကပက ၁၈၀၊ ခၾကက ပာ ၄၀ ေပးလကရတယ။ ေမက တာထး႓ပး တငးပၝတယ။ မလကတအတငး ေပ၁၀၀၀ မပညပၝ။ စဆရဂဗလက အေကာငးကား၊ စတရဂဗလက စယာက လၿတ၊ ငဝခငသငနႚ စယာေပၝငး႓ပး ပယ ၁၀၀၀ပညေအာငယ႓ပး ေထာငေလးခကမႀာ နယနမတတငစကကတယ (၉၇)။ စယာက ကပ ၄၀၊ ခၾက ၁၁ ၁/၂ ပာ ေပးရတယ။ေပးရေပမယ သဘာမႀ လပမေပးႎငပၝ။

ေနာကထပ ႎႀစႎႀစကာပနတယ။ ဘရငအမတ႒ကးတပၝးဆငး႓ပး ေမတာပနတယ။ ပယ ၁၀၀၀ မပညေသးပၝ။ မငးမနႚနႚ

သာ၆ဝေခတာ၊ ကလန၊ သပငေတၾက ဆငေခရပနတယ။ စတရဂဗလနႚ သာ၆ဝ ေတၾ နနးေတာမႀာေတၾႚက႓ပး မဟာေထရလညးစညရႀေနတနး ေမ ၁၀၀၀ ပညေအာင ထပဖညေပးပနတယ။ သာ၆ဝေတၾက ေနာကဆးေတာငးဆတအေနနႚ ငၝတႚ တႎႀစ႓ပးတႎႀစဆကတက မကႎႀာပကရတယ။ ဒၝေကာင လကေဆာငေပးပၝဥးလႚ ဆပနတယ။ သ႒ကးေခတနႚ အသညေတၾနႚသ႒ကးက႗နေတၾက ၂၃၉ ကပဖး ပစၤညးနႚ ခၾက ၂ ပာ ေပးတယ။ ေပးတအခၝ ဘရငကယစား ဖႎၩက ေကာငးေရႀႚမႀာ ေပးတယ။ညစဥ အႎၩရာယကငး ပရတ႟ၾတရတအတၾက ၇၄ ၁/၂ ကပ ကနတယ (၉၈)။ ဒလယပယ ၁၀၀၀ အတၾက ေငၾေတာ ၁၈၃၀ ၃/၄ကပ၊ ခၾက ၅၄ ၁/၂ ပာ ကနပၝတယ။

အခေပာခတ လယေမတနဖးေတၾအပင တခားအေထာကအထား မရႀေတာပၝ။ က႗နဝယလႚ စကား ေပာဆကတာ

ရႀစ႒ကမေတၾႚပၝတယ (၉၉)။ ၆၄ ေယာက က ၁၇၅၇ ကပ၊ တေယာကက ၂၇ ၁/၂ ကပ၊ ေစးအ႒ကးဆး ၃၅၊ အငယဆး ၂၅။အးထနးတေယာက ကပ ၃၀၊ ဥယာဥသည တေယာက ခၾက ၂၀၊ ေနာက က႗နက ေလႀနႚလတယ။ က႗နက ကၾမးသးနႚ ဝယတယ၊က႗နနႚ တနဆင (DOUCEUR) ေပးတယ။ ႓မဆပတယ။ လကခေပးတယ။ ဆငတေကာငက ကလားက႗န ၆၆ ေယာကနႚ ဝယတယ။မငးတေကာငအတၾက က႗န ၄၀ ေပးရတယ။ က႗န ၃၀ ေပးလႚရတာလညး ရႀဖးတယ။ ဆင၊ မငးနႚ ေလႀေပး႓ပး လယဝယတာလညးရႀတယ (၁၀၀)။ ဆငတေကာငက လယပယ ၅၀ က ၂၀၀ ထ။ မငးတေကာငက ပယ ၁၀၀ ထ၊ ေလႀတစးက ၂၅ ပယထ တနတယ။ႎၾားဆရင ‘တေကာင ၄ ကပ၊ ခၾကဆရင ၄ ပသာ၊ တလယဝယတာမႀာ ေပးရတ တရစာၥနအပင အပေတာငး႓ပး အဝတအထညေပးရေသးတယ (၁၀၁)။ စၝပးတငး ၁ တငး တနဖး တမတ (ေကာကစာ သပဖတလႚမရခငလႚ မႀားႎငတယ) (၁၀၂)။ ဖငဖႃ ၁ ကပ၊ကၾမးသး ၆၇၈ လးလညး ၁ ကပေပးရပၝတယ (၁၀၃)။’

ပဂေခတက ဘရားဒကာ ေကာငးဒကာေခတလႚ ေခကတယ။ ဘရားအားလးလလဟာ အတနႚ တညေဆာကထားတယ။

အတ၊ ကလာေကာင ဆတ ေဝၝဟာရေတၾ ေတၾႚ႟နႚ ဒၝေတၾအႎၬယက ရတာပလႚ ေပာရမယ (၁၀၄)။ ေကာကစာေတၾထကကနကစရတစာရငးက ကည႓ပး ဟေခတက ကနေစးႎႁနးက သႎငပၝတယ (၁၀၅)။ စာရငးေတၾက ဆင႓ပး ေဆၾးေႎၾးဖႚအခနမရေတာပၝ။ က႗နေတၾနႚ ေဆာကတာမဟတပၝ။ အလပလပစဥ လပသားေနဖႚ ေနရာေပးတယ။ ထမငး၊ ဟငးခကစားဖႚစပၝးေရာ ဆနဖၾပ႓ပး ေပးပၝတယ။ တခားေပးတာေတၾထမႀာ ကၾမးသး၊ င႟တေကာငးနႚ ဆားပၝေသးတယ (၁၀၆)။ သစဖး၊အတဖးအပင သ႟ၾတ၊ သတေဆး၊ အစစ (၁၀၇)။ ပနးရ၊ လကသမား၊ ပနးခပနးပ၊ လကခေတၾ ေပးတအခၝ ကပနႚေပးတာအပငပဆင၊ ဖင၊ ပခည၊ ခၝဆေတၾလညး ေပးပၝတယ။ လကသမားစ၊ ပနးရစက စၾယစဆင၊ ဟငးဆင၊ မငး၊ ႎၾားေတၾလညး ေပးတယ(၁၀၈)။ တခၝက ေရစကခလႀႃတ ပစၤညးစာရငးထမႀာ လပသားခဆ႓ပး ေငၾ ၃၄၀၀ ကလညး ထညထားတယ။ လပသားေနစရတ၊စားစရတက ၃၀၀၀ ဖစပၝတယ (၁၀၉)။ ဘနးေတာ႒ကးေကာငး တေဆာင၊ ဂ ဘရားတဆ၊ ဆငးတေတာ၊ အရတတငးအစစကနေငၾ ၁၀,၀၀၀ လႚ ေရစကခတယ (၁၁၀)။ ေနာကတခၝ ဂဘရား၊ ပဋကတ၊ ဘနး႒ကးေကာငး ၃ ေကာငး၊ စာကညတက ၁

Myanmar Cupid Forum

Page 12: Dr Than Htun (16)

ေရႀးမနမာတႚ ဝမးစာရႀာပ — မနမာ သတငးဆကသၾယေရး နညးပညာ အဖ... http://www.myanmarisp.com/History/his0006

12 of 12 3/8/2007 12:07 PM

တကနႚ အရတငးဟာ ကပေငၾ ၆၀၀၀ ေကာအပင ခၾက ၄၈၅ ပသာကနတယ။ အဒအထမႀာလညး ကနပစၤညး သယတလႀညးခ၊လပသားေတၾရႚ စားစရတ၊ ဝတစရတမပၝလႚ သရတယ (၁၁၁)။

ေပာတာ ေတာေတာလညး ပညစ႓ပ၊ အခနလညး ေညာငးသၾား႓ပး၊ ပဂေခတ စးပၾားေရးအေကာငး ကန႓ပလႚ မထငပၝနႚ။

နဂးခပ႓ပး စးပၾားေရးအေခအေနက သ႟ပေဖာခနမရပၝ။ ဒလ ဘာပလႚ ေပာသလ ဆေတာ က႗နေတာကယတင မသတာေတၾရႀေနေသးလႚပၝ။ အဒၝက ပရသတကလညး အကခတမမႀာပၝ။ ဘာလသလဆတာက အလၾယေပာရရင ပဂစးပၾားေရးမႀာ က႗နေတၾရႚအခနးကၸ ဖစပၝတယ။

(မနမာပနသက အရင ၄၇ ႎႀစ၊ ၁၉၅၂ က ဒစာတမးရႚ ေနာကဆးစာေကာငးက ဖတမလႚ ‘ပဂ က႗နအေကာငး’

စာတမးတခ ေရးခဖးပၝတယ။ အဒၝအပင ဆက႓ပး ‘ပဂေခတ လမႁေရးစာတမး’ ကလညး ေရးပၝတယ။)

Myanmar Cupid Forum