การคดแยกทะเบยนประวตอาชญากรของเดกและเยาวชนทกระท าความผด

กานตชนก แสงแหงธรรม

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร คณะนตศาสตรปรด พนมยงค

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย พ.ศ. 2558

DPU

Sorting of Juvenile Offenders’ Criminal Records

Kanchanok Saenghaengtham

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Laws

Department of Law Pridi Banomyong Faculty of Law, Dhurakij Pundit University

2015

DPU

ฆ

หวขอวทยานพนธ การคดแยกทะเบยนประวตอาชญากรของเดกและเยาวชนทกระท าความผด ชอผเขยน กานตชนก แสงแหงธรรม อาจารยทปรกษา รองศาสตราจารย อจฉรยา ชตนนทน สาขาวชา นตศาสตร ปการศกษา 2558

บทคดยอ

พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครว และวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 มเจตนารมณทจะแกไขและเยยวยาเดกและเยาวชนทกระท าความผด แตเมอเดกและเยาวชนกระท าความผดจะมการบนทกขอมลลงในทะเบยนประวตอาชญากร โดยหนวยงานทเกยวของอาท กรมคมประพฤต กรมพนจและคมครองเดก รวบรวมขอมลสงไปยงส านกงานต ารวจแหงชาต กองทะเบยนประวตอาชญากรซงเปนศนยกลางในการจดเกบ เพอเปนประโยชนตอการประสานงานของกระบวนการยตธรรม ในชนสบสวนสอบสวน การใชดลพนจในการเพมโทษทางอาญา การบนทกขอมลเชนนจงขดแยงกบกระบวนการยตธรรมทางอาญาส าหรบเดกและเยาวชนทพจารณาแตกตางกบผใหญ กลาวคอไมอาจน าประวตการกระท าความผดครงกอนมาใชเปนเหตเพมโทษ อกทงการกระท าความผดลหโทษหรอกระท าความผดโดยประมาทตามประมวลกฎหมายอาญาถอวาเปนขอยกเวนในการเพมเตมโทษผกระท าความผด จงไมมความจ าเปนในการจดเกบขอมล การจดเกบขอมลดงกลาวจงสงผลเสยตออนาคตของเดกและเยาวชนใหถกลดรอนสทธ หรอเกดอปสรรคในการประกอบอาชพการด าเนนชวตในอนาคต ดงนน การตรากฎหมายเกยวกบการคดแยกเพอลบประวตการกระท าความผดส าหรบเดกและเยาวชนซงมอยในตางประเทศ เพอหลกเลยงผลกระทบจากการเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญาจงมความส าคญผวจยไดศกษาแนวทางจากกฎหมายตางประเทศ ไดแก ประเทศออสเตรเลย มลรฐเซาทเวลส ประเทศแคนาดา ประเทศนวซแลนด พบวา มการก าหนดหลกเกณฑของทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนไวเปนกฎหมายเฉพาะในรปแบบพระราชบญญตประกอบดวยการบนทก การปกปดไมเปดเผย ขอยกเวนของการปกปดและ การท าลาย ตลอดจนไดศกษาถงผลกระทบของการมทะเบยนประวตการกระท าความผดตดตว แมเดกและเยาวชนจะเตบโตขนเปนผใหญและไมเคยกระท าความผดซ ากตาม

จากการศกษาผวจย เหนวา ประเทศไทยซง เขา รวมในภาคอนสญญาเก ยวกบ การคมครองสทธเดกและเยาวชน หากเดกและเยาวชนกระท าความผดตามมาตรฐานขนต าของ

DPU

ง

กฎแหงกรงปกกงหรอกฎอนเปนมาตรฐานขนต าของสหประชาชาตวาดวยการบรหารงานยตธรรมเกยวกบคดเดกและเยาวชน กฎขอ 8 การรกษาความลบซงเนนความส าคญของการคมครองสทธ ในทกขนตอนของกระบวนการยตธรรมและใหความคมครองภายหลงทเดกและเยาวชนกลบคนสสงคมดวยซงตองเคารพสทธความเปนสวนตวของเดกและเยาวชนทกระท าความผด โดยไมเผยแพรขาวสารทอาจท าใหสามารถรตวผกระท าความผดทเปนเดกและเยาวชนเพอหลกเลยงกระบวนการตราบาป ตามกฎขอ 21 ประวตเดกและเยาวชนจงควรปกปดไวเปนความลบและไมถกน ามาเปนสวนหนงในการด าเนนคดส าหรบบคคลคนเดยวกน โดยตราไว เปนกฎหมายในรปแบบพระราชบญญตการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนโดยก าหนดฐานความผดทไดรบการปกปดไมเปดเผย โดยไมกระทบตอการพจารณาคดของกระบวนการยตธรรมทางอาญา ซงกฎหมายมงชวยเหลอเดกและเยาวชนใหไดรบการอบรวมสงสอนและสงเคราะห ใหกลบมาเปนพลเมองดสามารถอยรวมในสงคมอยางเทาเทยมมากกวาการลงโทษ

DPU

จ

Thesis Title Sorting of Juvenile Offenders’ Criminal Records Author Kanchanok Saenghaengtham Thesis Advisor Associate Professor Achareeya Chutinand Department Law Academic Year 2015

ABSTRACT

Juvenile and Family and Their Cases Proceedings Act, B.E. 2553(2010) has intention

to modify or reform and treat or heal child or juvenile offenders, however when a juvenile or child has committed an offense, there is a procedure to record such offense in the criminal record made by relating agencies, for example, the Department of Probation and the Department of Juvenile Observation and Protection. Such data would be compiled and forwarded to the Royal Thai Police. The Criminal Record Division which is the center of storage to be useful for coordination of the due process in the investigation and inquiry level and the discretion to increase the criminal penalties. Such data record is therefore contrary against the criminal justice or due process for children and juveniles who are differently considered from adults’ cases, i.e. the record of previous offense cannot be used as a cause to increase a punishment or penalty. Besides, the petty offense or misdemeanor by negligence under the Penal Code constitutes an exception being a cause to add punishment to offenders. It is therefore not necessary to store the data. Storage of such data may jeopardize the future of children and juveniles to be deprived from some right or cause a hurdle or obstacle in performing some occupation for their living in the future.

Hence, law enactment about sorting or screening to remove or erase previously criminal record for juvenile offenders, practically applicable in some foreign countries, to avoid the consequent impact from entering a criminal justice process, is therefore important. The researcher had studied the legal guidelines of some foreign countries, including Australia in New South Wales Canada and New Zealand. It was found that there are criteria determinations of juvenile offenders’ criminal records in a specific law as an Act which consists of recording, concealment or non-revelation, exemption of concealment and destruction. The researcher had

DPU

ฉ

also studied about the effects or impacts of criminal records which might be a stigma even the juvenile offenders would grow up and become adults and have not repetitively committed any offense.

From the study, the researcher has a view that Thailand is a country which participates to be a party in the Convention on protection of juveniles’ rights. If they commit an offense regarded as the lower standard of Beijing’s Rule or the rule which is the lower standard of the United Nations on justice administration about juvenile cases, Article 8 of the Rule, Confidentiality, which emphasizes the importance of the protection of their rights in every step of the due process and the protection of juveniles after they have returned to society. It is necessary to respect the privacy rights of the juvenile offenders that the information must not be disseminated in a way that the public can possibly know the offenders who are juveniles or children to avoid the stigma process according to Article 21of the Rule. The juveniles’ criminal records should be concealed as a secret and shall not be used as a part in the proceedings for the same person. Whereby the law can be enacted in the form of an Act on sorting or screening of juvenile offenders’ criminal records by determination of the offense base which shall not be disclosed without prejudice to the case proceedings of the criminal justice process so that the law aims to help juvenile and children to be trained, educated and assisted to rehabilitate as good citizens and can equally coexist in society rather than punishment.

DPU

ช

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนประสบความส าเรจตามความประสงคของผวจยไดดวยด เนองจากผวจยไดรบความกรณาจาก รองศาสตราจารยอจฉรยา ชตนนทร รบเปนอาจารยทปรกษา คอยใหค าปรกษาแนะน าในการด าเนนการวจยอยางเปนระบบ เสยสละเวลาในการดแลการท าวทยานพนธฉบบน และผวจยขอกราบขอบพระคณ

ผวจยขอกราบขอบพระคณ ศาสตราจารย ดร.ไพศษฐ พพฒนกล ทไดกรณาเปนประธานกรรมการสอบวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร. ประธาน วฒนวาณชย และผชวยศาสตราจารย ดร. ปกปอง ศรสนท กรรมการสอบวทยานพนธ ทกรณาใหค าแนะน าชแนะแนวทาง ตลอดจนใหขอคดและขอสงเกตทเปนประโยชนอยางยงในการจดท าวทยานพนธฉบบน

ขอขอบคณเพอน ๆ และรนพ หลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต สาขากฎหมายอาญาและกระบวนการยตธรรมทางอาญา ขอขอบคณมตรสหายและพ ๆ นอง พนกงานธนาคารอาคารสงเคราะห ฝายก ากบการปฏบตงานและพนกงานบรษท กรงไทยกฎหมาย จ ากด ทกทาน ทคอยใหค าปรกษาและใหความรวมมอตลอดจนการใหชวยเหลอแกผวจย

ขอขอบคณ พนกงานอยการศาลเยาวชนและครอบครวกลาง นตกรกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน พนกงานธนาคารฝายทรพยากรบคคลของธนาคารอาคารสงเคราะห ในการใหความชวยเหลอ ตอบแบบสอบถามท าใหวทยานพนธฉบบนสามารถลลวงไดตามวตถประสงคทตงไว

และทขาดเสยมได ผวจยขอกราบขอบพระคณครอบครวอนเปนทรก ผซงใหโอกาสผวจยในการศกษาระดบปรญญาโท คอยสนบสนน ใหก าลงใจ ใหความชวยเหลอในดานตาง ๆ และเปนแรงผลกดนส าคญทท าใหผวจยไมยอทอตออปสรรคใด ๆ จนท าใหงานวจยครงนส าเรจลลวงไปดวยด

หากวทยานพนธฉบบนสามารถกอใหเกดประโยชนทางการศกษาหรอในทางปฏบตได ผวจยขอมอบความดครงนแดผมพระคณและคณาจารยทกทานทไดประสทธประสาทวชาความรแกผวจย ผแตงต ารา ผเขยนบทความทก ๆ ทานทผวจยไดใชเปนขอมลในการท าวทยานพนธฉบบน ตลอดจน ผมพระคณของผวจยดงทไดกลาวมาแลวทกทาน

กานตชนก แสงแหงธรรม

DPU

ซ

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย .................................................................................................................... ฆ บทคดยอภาษาองกฤษ ................................................................................................................ จ กตตกรรมประกาศ ...................................................................................................................... ช สารบญตาราง ............................................................................................................................. ญ บทท

1. บทน า ............................................................................................................................. 1 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา .................................................................. 1 1.2 วตถประสงคของการศกษา ..................................................................................... 5 1.3 สมมตฐานของการศกษา ......................................................................................... 6 1.4 ขอบเขตของการศกษา............................................................................................. 6 1.5 วธด าเนนการศกษา ................................................................................................. 7 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ..................................................................................... 7

2. แนวคดและหลกการพนฐานเกยวกบการลงโทษเดกและเยาวชนและ หลกการพนฐานเกยวกบทะเบยนอาชญากร ................................................................... 8 2.1 แนวคดและหลกในการด าเนนคดเดกและเยาวชนตามพระราชบญญต

ศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 ................................................................................................................ 9

2.2 แนวคดและทฤษฎในการลงโทษกรณเดกและเยาวชนกระท าความผด ................... 13 2.3 ประวตความเปนมาทะเบยนประวตอาชญากรในประเทศไทย ........................................ 20 2.4 การคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ....................... 39 2.5 ความรบผดและโทษทางอาญาของเดกและเยาวชน ................................................ 47

3. การคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนในตางประเทศ ...... 55 3.1 ประเทศแคนาดา...................................................................................................... 55 3.2 ประเทศออสเตรเลย ................................................................................................ 60 3.3 ประเทศนวซแลนด ................................................................................................. 71

4. วเคราะหเปรยบเทยบกฎหมายในการด าเนนการใหมการลบทะเบยนประวต การกระท าความผดของเดกและเยาวชนในประเทศไทยและตางประเทศ ...................... 74

DPU

ฌ

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

4.1 วเคราะหปญหาและผลกระทบของการเปดเผยทะเบยนประวต การกระท าความผดของเดกและเยาวชน ................................................................. 74

4.2 วเคราะหการคดแยกทะเบยนประวตและขอยกเวนในการเปดเผย ทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ............................................ 82

4.3 วเคราะหเปรยบเทยบการก าหนดคณสมบตเกยวกบวธการ ลบทะเบยนประวตอาชญากรส าหรบเดกและเยาวชนของไทยและตางประเทศ ........... 89

4.4 เหตผลและความจ าเปนในการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ....................................................................................................... 97

5. บทสรปและขอเสนอแนะ ............................................................................................... 107 5.1 บทสรป ................................................................................................................... 107 5.2 ขอเสนอแนะ ........................................................................................................... 109

บรรณานกรม .............................................................................................................................. 116 ภาคผนวก ................................................................................................................................... 124

ก บทสมภาษณพนกงานอยการศาลเยาวชนและครอบครวกลาง ............................... 125 ข บทสมภาษณนตกรอาวโสกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน ......................... 130 ค บทสมภาษณพนกงานฝายบคคลในหนวยงานรฐวสาหกจของรฐ.......................... 136

ประวตผเขยน ............................................................................................................................. 140

DPU

ญ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 4.1 ตารางแสดงจ านวนรอยละของคดเดกและเยาวชนทถกด าเนนคด

โดยสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนทวประเทศ โดยจ าแนกตาม ฐานความผดปงบประมาณ 2556 .......................................................................... 98

4.2 ตารางแสดงจ านวนคดและรอยละของคดเดกและเยาวชนทถกด าเนนคด โดยสถานพนจคมครองเดกและเยาวชนทวประเทศ จ าแนกตามลกษณะ การอยอาศยปงบประมาณ 2556 ........................................................................... 99 DPU

บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

ในอดตการใชปรชญาทมงเนนตอการลงโทษเดกและเยาวชนทกระท าความผดเชนเดยวกบผใหญ เชน กฎหมายฮมมราบแหงราชอาณาจกรบาบโลน (Babylon) ตอมาเมอมการปฏวตอตสาหกรรม ปรชญาทมงตอการแกไขฟนฟชวยเหลอเดกและเยาวชนทกระท าผดมากกวาการลงโทษ ในสมยการปฏวตอตสาหกรรมสงคมใหความส าคญกบการแกไขฟนฟและชวยเหลอกนมากกวาจะมงลงโทษโดยเหนวาเดกและเยาวชนยงพอมโอกาสทจะเยยวยาแกไขฟนฟกลบเปนพลเมองดได ทฤษฎคมครองสงคมของส านกคลาสสกเนนการคมครองสงคมโดยการแกไขปรบปรง อบรมบมนสยผกระท าความผดมากกวาการลงโทษ1 เหนไดวาววฒนาการแนวคดเกยวกบการลงโทษผกระท าความผดทเปนเดกและเยาวชนสงผลใหการปฏบตตอเดกและเยาวชนทกระท าความผดเปลยนไป โดยมเจตนารมณคมครองสวสดภาพและอนาคตของเดกและเยาวชน ซง ควรไดรบการศกษาอบรมสงสอน และสงเคราะหใหกลบตวเปนพลเมองดยงกวาการลงโทษ2

ในปจจบนการกระท าความผดทางอาญาพจารณาจากสถต 3 ม 51,128 คด โดยเฉพาะอาชญากรรมซงผกระท าความผดคอเดกและเยาวชน ตองเขาสกระบวนการทางอาญา รฐในฐานะผรกษาความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดงามของประชาชน ยอมตองแสวงหามาตรการจดการกบผกระท าผด แมวาผกระท าความผดจะเปนเดกและเยาวชนผยงไมบรรลนตภาวะ อกทงภาครฐจะตองรบผดชอบในผลการกระทบจากการกระท าผดของเดกและเยาวชน

เมอเดกและเยาวชนกระท าความผด การด าเนนคดจะแตกตางจากการด าเนนคดของผใหญ ในความเหนของศาสตราจารยคณต ณ นคร ทกลาววา “การด าเนนคดและการลงโทษเดกและเยาวชน เปนกรณทมงตอเดกและเยาวชนผถกกลาวหาในเรองของสถานะภาพของเดกและ

1 จาก กระบวนการยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชนทถกกลาวหาวากระท าความผด (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 29), โดย พชญา เหลองรตนเจรญ, 2555, กรงเทพฯ: หาวทยาลยธรรมศาสตร.

2 จาก ปญหาการตรวจสอบการจบกมเดกและเยาวชนตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 12), โดย พชญสน วงศปราโมทย, 2557, กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

3 รายงานขอมลสถตกระบวนการยตธรรม ประจ าป 2550 – 2554.

DPU

2

เยาวชน ทมงจะใหการอบรมสงสอนเดกและเยาวชนทงดานสวนตวและสงคมทวไปเพอใหเดกและเยาวชนสามารถด ารงชวตอยรวมกบสงคมและชมชนไดอยางปกตเฉกเชนบคคลธรรมดาทวไป”4 แสดงใหเหนไดวา รฐมไดมจดมงหมายทจะลงโทษ แมวาการกระท าความผดนนตองไดรบโทษแตการด าเนนคดตอเดกและเยาวชนมวตถประสงคเพอเปนการอบรมแกไขปรบปรงเดกและเยาวชนมากกวาการลงโทษ เพราะเดกเปนวยทตองได รบการพฒนาทางดานสตปญญา การเรยนร การปรบตว การสงเสรมพฒนาการทางดานจตใจ การทเดกและเยาวชนซงกระท าความผดและ ผานขนตอนกระบวนการยตธรรมทางอาญา เดกและเยาวชนจะถกตราวาเปนผเคยตองโทษมากอน และในบางครงสงคมยงตตราเดกและเยาวชนเหลานน เปนอาชญากร ทงนเดกและเยาวชนเหลานนจะถกบนทกขอมลเกยวกบการกระท าผดตดตว เรยกวา ทะเบยนประวตการกระท าความผด ซงถกรวบรวมไวทกองทะเบยนประวตอาชญากร และถกเรยกวาทะเบยนประวตอาชญากรของเดกและเยาวชนไปโดยปรยาย ประกอบดวยประวตเกยวกบครอบครวและภมหลงทางสงคม (family and social background) ประวตการศกษา (education history) ประวตการท างาน (employment history) สภาพรางกายและภาวะแหงจตใจ (Physical and mental condition) ใบบรสทธ 5 คอ ใบทแสดงถงเดกและเยาวชนทไดรบโทษและพนโทษ หรอพนจากการควบคมอบรมจากสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนมาแลว ซงเดกและเยาวชนตองน าใบบรสทธไปแจงแกส านกงานต ารวจแหงชาต กองทะเบยนประวตอาชญากรเพอด าเนนการปกปดประวตการกระท าความผด ดวยตนเอง6 ถอไดวารฐสรางภาระเปนการซ าเตมแกเดกและเยาวชนและไมมการประชาสมพนธหรอแจงใหทราบโดยทวไปใหด าเนนการดงกลาวดวยตนเอง ทงน การบนทกขอมลประวตอาชญากรรมนน มวตถประสงคเพอปองกนสงคมตองการใหผกระท าผดส านกในสงทท าลงไปและเปนเครองมอการด าเนนงานขององคกรต ารวจและอยการใหเกดความสะดวกในสบคนประวตอาชญากรรม เพอใชประกอบในการท าส านวนค าฟองและการใชดลยพนจของศาลในการลงโทษ การถกบนทกขอมลลงในทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนจงเปนการประทบตราบาปแกเดกและเยาวชนทงในแงของความรสกทละเอยดออนของเดก อาจท าใหเดกรสกอบอายไมอาจปรบตวใชชวตอยในสงคมไดเชนคนทวไปจากแรงกดดนภายนอกสงผลถงแรงกดดน

4 จาก กฎหมายวธพจารณาความอาญา (น. 510), โดย คณต ณ นคร ก, 2553, กรงเทพฯ: วญญชน. 5 จาก ระเบยบกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนวาดวยการด าเนนงานสถานแรกรบ และศนยฝก

และอบรมเดกและเยาวชน พ.ศ. 2547 ขอ 38 กอนถงก าหนดปลอยตวเดกหรอเยาวชน ใหศนยฝกและอบรมเตรยมความพรอมกอนปลอยดงน (1) จดท าใบบรสทธเพอมอบแกเดกหรอเยาวชนในวนปลอยตว.

6 ล า ง ป ร ะ ว ต เ ด ก ท า ผ ด เ ป ด โ อก า สม ช ว ต ให ม . ส บ ค น 1 3 ก ม ภ าพ น ธ 2 5 5 8 , จ า ก http://www.socialwarning.m-society.go.th/socwarn/data/views.php?recordID=241

DPU

3

ภายในจตใจท าใหเดกและเยาวชนเกดภาวะหลกหนสงคมและในกรณเดกกระท าความผดซงเปนความผดทไมรายแรงกระทบตอความมนคงของชาตหรอจารตประเพณอนดงามซงยากแกการ ใหอภย การกระท าความท าผดดวยความประมาทเลนเลอหรอพลงเผลอปราศจากเจตนาชวรายและ การกระท าความผดทไมรายแรงก าหนดอตราฐานในฐานความผดเกด 5 ปหรอเปนความผดลโทษ การคงไวซงทะเบยนประวตการกระท าความผดจงมผลเสยกระทบตออนาคตของเดกและเยาวชนมากวาผลประโยชนของการคงไวซงทะเบยนประวตการกระท าความผด

เมอศาลมค าพพากษาวาเดกและเยาวชนกระท าความผด กระบวนยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชนทเกยวของ คอ สถานแรกรบและศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน จะออกใบบรสทธเพอยนยนวาบคคลนนพนความผดทางอาญา แตในเชงปฏบตยงไมมบทบญญตใดทรฐออกมารองรบการลบทะเบยนประวตอาชญากรรมใหแกเดกและเยาวชนในกรณการกระท าผดโดยประมาท ฐานความผดทกฎหมายก าหนดโทษต ากวา 5 ปซงเปนความผดทไมรายแรงหรอความผดลหโทษ จงเปนสาเหตประการหนงท าใหเดกและเยาวชนประสบปญหาการถกตดสทธในคณสมบตหรอเงอนไขในการสมครงานตามสถาบนตาง ๆ การถกจ ากดสทธหรอตดสทธในการสอบ ในหนวยงานราชการของรฐหรอรฐวสาหกจบางแหงซงลกษณะงานตองใชความระมดระวงและความรอบคอบ แมบคคลผานการทดสอบแตมกไมผานการคดเลอกในรอบคดเลอกโดยวธสมภาษณ เพราะสถาบนการศกษา หนวยงานทงภาครฐและเอกชนสามารถสบทราบถงประวตของบคคลในการรบเขาท างานเชน การด ารงต าแหนงอยการ ผพพากษา ขาราชการ รฐวสาหกจ7 เปนตน ทงน หากพบวามทะเบยนประวตดางพรอยหรอมประวตการกระท าความผดตดตว มกไดรบการรงเกยจจากสงคม กลายเปนบคคลทสงคมไมใหการยอมรบแมวา บคคลนนจะไดรบการแกไขฟนฟอนเปนหวใจหลกของกระบวนการยตธรรมทางอาญาทมงแกไขฟนฟตอเดกและเยาวชนจากสถานพนจ หรอผานระยะเวลาทก าหนดเงอนไขตาง ๆ มาแลวกตาม หากสงคมใหการปฏบตทไมเทาเทยม จ ากดสทธตาง ๆ อนบคคลพงไดรบ บคคลเหลานอาจหวนคนสการกระท าความผดและอาจกระท าความผดทรายแรงขน เพราะภายในจตใจเกดความกดดน และมความรสกแคนเคองสงคม เพราะสงคมรงเกยจไมใหการยอมรบ

7 ระเบยบธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร(ธกส.)ซงเปนรฐวสาหกจ ไมรบผทมประวต

อาชญากรรมหรอพฤตกรรมเสอมเสยเขาท างาน. (อางถงใน ทะเบยนประวตกบหลกสนนษฐานวาบคคลเปนผบรสทธกรณคดไมถงทสด (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 3), โดย ธงไทย สขกสกร, 2556, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

DPU

4

มาตรการแกไขฟนฟผกระท าความผดในชมชน (Community Based Correction) ซงเปนมาตรการหนงทไดรบการยอมรบ มประสทธภาพในการปรบเปลยนพฤตนสยของผกระท าความผด โดยการใหโอกาสแกเดกและเยาวชนทไมใชอาชญากรโดยสนดานใหไดรบการแกไขฟนฟดวยวธการตาง ๆ จากสงคมจนสามารถด ารงชวตอยรวมกบสงคมไดอยางสงบสขและไมหวนสการกระท าความผดซ าอก เปนการตอบสนองในวตถประสงคของกระบวนการยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชนและเปนหนทางสความเปนธรรมอยางยงยน

ในกระบวนการยตธรรมทางอาญา การเพมโทษตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 928 มาตรา 939 มวตถประสงคเพอใหผกระท าความผดส านกในการกระท าของตนและเขดหลาบทจะ ไมกระท าความผดซ าอก แตการเพมโทษนนมขอยกเวนไวตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 94 ไดบญญตวา “ความผดซงกระท าโดยประมาท ความผดลหโทษและความผดซงผกระท าไดกระท าในขณะทมอายต ากวาสบแปดปนน ไมวาจะไดกระท าในครงกอนหรอครงหลง ไมถอวา เปนความผดเพอการเพมโทษ” อกทง เมอเดกและเยาวชนเตบโตขนเปนผใหญหากมการกออาชญากรรมซงมโทษทางอาญา การกระท าความผดขณะทยงเปนเดกและเยาวชนจะไมถกน ามาเปดเผยตอในกระบวนการยตธรรม การคงไวซงทะเบยนประวตการกระท าความผดจงไมมประโยชนตอกระบวนการยตธรรมทางอาญาแตอยางใด

การกระท าความผดอาญาทไมรายแรง กลาวคอ มก าหนดโทษสงสดไมเกน 5 ป ในแตละฐานความผด ซงเดกและเยาวชนไมมเจตนา การกระท านนไมไดเกดจากเจตนาชวรายโดยสนดาน หรอมเจตนากระท าความผด หากแตเดกและเยาวชนกระท าความผดเพราะมวฒภาวะนอย ประสบการณชวตนอย รเทาไมถงการณ ไมอาจประเมนสถานการณในการใชความระมดระวงเพอลดความเสยหาย หรอปองกนความเสยหายทเกดขนไดดเทากบผใหญ ชมชนหรอรฐทมบทบาทส าคญในการแกไขฟนฟเดกและเยาวชนมใหกระท าความผดซ า รฐซงมหนาทรกษาความสงบเรยบรอยแกประชาชน ควรน ามาตรการตางประเทศหรอออกกฎหมายมาบงคบใชในการคดแยก

8 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 92 บญญตวา “ผใดตองค าพพากษาถงทสดใหลงโทษจ าคกถาและ ไดกระท าความผดใด ๆ อก ในระหวางทยงจะตองรบโทษอยกด ภายใน เวลาหาปนบแตวนพนโทษกด หากศาลจะพพากษาลงโทษครงหลง ถงจ าคกกใหเพมโทษทจะลงแกผนนหนงในสามของโทษ ทศาลก าหนด ส าหรบความผดครงหลง.”

9 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 93 บญญตวา “ผใดตองค าพพากษาถงทสดใหลงโทษจ าคก ถาและ ไดกระท าความผดอยางหนงอยางใดทจ าแนกไวในอน มาตรา ตอไปน ซ าในอน มาตรา เดยวกนอกในระหวางทยงจะตองรบโทษอยกด ภายใน เวลาสามปนบแตวนพนโทษกด ถาความผดครงแรกเปนความผด ซงศาลพพากษาลงโทษจ าคกไมนอยกวาหกเดอน หากศาลจะ พพากษาลงโทษครงหลงถงจ าคกกใหเพมโทษทจะลงแกผนนกงหนง ของโทษทศาลก าหนดส าหรบความผดครงหลง.”

DPU

5

ทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนกรณการกระท าความผดทไมรายแรงถงขนาดเปนภยสงคมทรนแรงถงขนาดกระทบตอรฐ เพอตอบสนองวตถประสงคการแกไขฟนฟเดกและเยาวชนโดยภาครฐและชมชนมสวนรวมแทนการลงโทษเดกและเยาวชนโดยแกแคนทดแทน และเปนการทรฐตอบสนองตอมาตรการขนต าของสหประชาชาตวา ดวยการบรหารงานยตธรรมเกยวกบเดกและเยาวชนตามสทธขนพนฐานกฎแหงกรงปกกง (The Beijing Rules)10

จากทกลาวมาขางตน ผเขยนจงมความสนใจทจะศกษาหลกการ แนวคด เกยวกบการ คดแยกทะเบยนประวตอาชญากรศกษาเฉพาะกรณการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนทไมรายแรง การเปดเผยขอมลผกระท าความผด ทงกฎหมายภายในประเทศและตางประเทศ เพอน ามาแกไขปญหาทเกดขนจากกรณการใชทะเบยนประวตอาชญากรเดกและเยาวชนโดยประยกตใหเหมาะสมกบสภาพสงคมไทยและสอดคลองกบเจตนารมณทางกฎหมาย วาดวยการลงโทษเดกและเยาวชนอยางแทจรง

1.2 วตถประสงคของกำรศกษำ

1. เพอศกษาประวตความเปนมา เปาหมายและแนวคดในการด าเนนคดเดกและเยาวชน ทกระท าความผดตลอดจนมาตรการทางกฎหมาย ในการคดแยกทะเบยนประวตของเดกและเยาวชน

2. เพอศกษาและวเคราะหปญหาตลอดจนผลกระทบ อนเกดจากการเกบบนทกและเปดเผยขอมลทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน

3. เพอศกษาและวเคราะหเปรยบเทยบหลกเกณฑในการเปดเผยขอมลประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนและการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของประเทศไทยและตางประเทศ

4. เพอเสนอแนวทางการแกไขเพมเตมกฎหมายเกยวกบการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนท เหมาะสมส าหรบประเทศไทย ไวในในรปแบพระราชบญญต คดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผด โดยก าหนดใหมหมวดเกยวกบการกระท าความผดของเดกและเยาวชน เปนการเฉพาะ อกทงก าหนดฐานความผดทสมควรใหไดรบการคดแยกเพอ ลบทะเบยนประวตการกระท าความผด และก าหนดหนาทของหนวยงานท เก ยวของเพอ เปนประโยชนในการด าเนนงาน และก าหนดหนาทของผทเกยวของใหปฏบตหนาทโดยเครงครด

10 จาก การใชดลพนจของศาลในการก าหนดโทษ:ศกษาเฉพาะกรณการรอการลงโทษ (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 31), โดย ยอดบตร กอนแกว, 2556, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

DPU

6

1.3 สมมตฐำนของกำรศกษำ ประเทศไทยมกฎหมายเทยบเคยงเกยวกบการลบลางมลทนของผกระท าความผด คอ

พระราชบญญตลางมลทน พ.ศ. 2550 แตเปนเพยงการลบลางโทษไมไดลบลางซงความผดของบคคล ท าใหยงคงมประวตอาชญากรรมตดตว อกทงการตราพระราชบญญตนจะตราขนเฉพาะโอกาสพเศษตาง ๆ เทานน อกทงประเทศไทยยงไมมกฎหมายทบญญตเกยวกบหลกเกณฑในการเปดเผยขอมลประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนตลอดจนการคดแยกเพอลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนเปนการเฉพาะ สงผลใหเดกและเยาวชนมประวตการกระท าความผดตดตวเปนขอมลของทางราชการ อนเปนการสรางตราบาปใหแกเดกและเยาวชนและเปนการขดตอเจตนารมณของกฎหมายทมงคมครองเดกและเยาวชนใหไดรบการอบรมสงสอนและสงเคราะหใหกลบตวเปนพลเมองทดยงกวาการลงโทษเพอกลบคนสสงคมด าเนนชวตได เฉกเชนบคลคลทวไปมศกดศรความเปนมนษยโดยไมถกเลอกปฏบตหรอถกกดกน

ประเทศไทยยงไมมกฎหมายเกยวกบการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดเพอลบหรอปกปดประวตอาชญากรรมของบคคลทไดรบโทษหรอรอการลงโทษและผานขนตอนกระบวนการยตธรรมทางอาญาหรอเดกและเยาวชนทพนขอกลาวหาวากระท าความผด เพอปองกนการปฏบตทไมเปนธรรมตอเดกและเยาวชน และเปนการสนองตอเจตนารมณของกฎหมายพระราชบญญตจดตงศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 น และอนสญญาสทธเดกแหงกรงปกกงในการคมครองสวสดภาพของเดกและเยาวชนซงจะเตบโตขนเปนก าลงส าคญในการพฒนาประเทศในอนาคต จงสมควรใหมการตราพระราชบญญตการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผด โดยก าหนดใหมหมวดเกยวกบการกระท าความผดของเดกและเยาวชน เปนการเฉพาะ และก าหนดฐานความผดทสมควรใหไดรบการคดแยกเพอลบหรอปกปดทะเบยนประวตการกระท าความผด อกทงก าหนดหนาทของหนวยงานทเกยวของเพอใหเกดความเหมาะสมกบประเทศไทย

1.4 ขอบเขตของกำรศกษำ

วทยานพนธฉบบนมงเนนศกษาเฉพาะความรบผดฐานกระท าโดยประมาท และขอบเขตในความรบผดอาญาทมโทษไมรายแรง กลาวคอ โทษสงสดไมเกน 5 ป การแกไขบ าบดฟนฟตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พทธศกราช 2553 รวมทงหลกการเกยวกบทะเบยนประวตอาชญากรและการลบทะเบยนประวตอาชญากรกรณการกระท าความผดของผใหญ ตลอดจนศกษาแนวคดวตถประสงคทเกยวของกบ

DPU

7

การลงโทษเดกและเยาวชน อกทงศกษาขอกฎหมายทเกยวของกบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนทงในประเทศไทยและตางประเทศ

1.5 วธด ำเนนกำรศกษำ

การศกษาเรองน เปนการวจยเชงคณภาพ โดยใชการวจยเอกสาร (Documentary Research) เพอศกษาแนวคดและทฤษฎตามกระบวนการยตธรรมทางอาญา ทฤษฎทะเบยนประวตอาชญากร และกฎหมายตางประเทศทเกยวของ และวเคราะหขอมลจากต าราและเอกสาร บทความทางวชาการ ค าพพากษาของศาล วารสารงานวจย วทยานพนธ ขอเทจจรง เอกสารประกอบต ารากฎหมาย และขอมลทางอนเตอรเนต เอกสารวชาการอน ๆ ทเกยวของทงภาษาไทยและตางประเทศ และสรปผลการศกษาหาขอเสนอแนะตอไป

1.6 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1. ท าใหทราบประวตความเปนมารวมถงเปาหมายและแนวคดในการด าเนนคดเดกและเยาวชนทกระท าความผดตลอดจนมาตรการทางกฎหมาย ในการลบทะเบยนประวตของเดกและเยาวชน

2. ท าใหทราบถงปญหาและผลกระทบอนเกดจากการบนทกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนตลอดจนการเปดเผยขอมลทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน

3. ท าใหทราบหลกเกณฑในการเปดเผยขอมลประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนและการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของประเทศไทยและตางประเทศ

4. ท าใหทราบถงแนวทางการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนในตางประเทศและวตถประสงคของการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน วเคราะหเปนแนวทางในการตรากฎหมายเกยวกบการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน เพอใหโอกาสเดกและเยาวชนทเคยกระท าความผดใชชวตในสงคมไดอยาง เทาเทยมโดยไมถกเลอกปฏบต และยกระดบมาตรฐานการคมครองสทธเดกและเยาวชนใน ประเทศไทยใหมความเปนสากล

DPU

บทท 2 แนวคดและหลกการพนฐานเกยวกบการลงโทษเดกและเยาวชน

และหลกการพนฐานเกยวกบทะเบยนอาชญากร

ทะเบยนประวตอาชญาการกระท าความผดเปนสงมมมานานในประเทศไทย เมอเดกและเยาวชนสกระบวนการยตธรรมทางอาญาจะถกพมพลายนวมอและถกบนทกไวทสถานต ารวจ กรมคมความประพฤต กรมพนจและคมครองเดก และถกรวบรวม แยกประเภท และจดเกบไวทส านกงานต ารวจแหงชาตกองทะเบยนประวตอาชญากรเพอใชเปนขอมลประกอบดลพนจในการพพากษาลงโทษตอไป อยางในกตามในปจจบนมแนวคดการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนมาใชในกระบวนการยตธรรมทางอาญา ดวยเหตผลวาการมซงทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน เปนผลกระทบท าใหเดกและเยาวชนมประวต อนเปนตราบาปตดตวเปนอปสรรคตอการเขาสงคมและการด าเนนชวตประจ าวน แมเดกและเยาวชนจะเคยกระท าความผดกตามแต ผนนกสมควรไดรบการปฏบตในฐานะมนษยอยางเทาเทยม โดยเฉพาะความผดฐานการกระท าโดยประมาทของบคคลผกระท าความผด ซงมความออนอาย สภาพรางกาย จตใจ อารมณ ประสบการณการเรยนร การตดสนใจแกไขสถานการณ การใชความระมดระวงทไมสมบรณเทากบผใหญ ดงนนเมอพจารณาจากประโยชนของทะเบยนประวตตอกระบวนการยตธรรมทางอาญาและผลกระทบของการคงไวซงทะเบยนประวตในฐานความผดนแลว ยงตองค านงถงวตถประสงคการลงโทษ ผลประโยชนสงสดของเดกและเยาวชนเปนส าคญ ดงตอไปน

DPU

9

2.1 แนวคดและหลกในการด าเนนคดเดกและเยาวชนตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553.

2.1.1 แนวคดเกยวกบประโยชนสงสดของเดกและเยาวชน ค าวา “ประโยชนสงสดของเดก” หมายถง สทธประโยชนของเดกทงปวงทพงมไดใน

ฐานะทเกดมาและมชวตรอดอย ตามกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 151 หรอโดยสามญส านกของวญญชนทวไปยอมเหนไดวาเปนสทธประโยชนของเดก2

หลกประโยชนสดของเดกและเยาวชนปรากฏครงแรกโดยศาลยตธรรมประเทศองกฤษในคด Blissets Case (ค.ศ. 1765) ซงเปนคดทตดสนเกยวกบการใชอ านาจปกครองบตร โดย ค าพพากษาของศาลตอนหนงวา “ถาคกรณทงสองฝายไมเหนดวย ศาลจะกระท าบางสงทปรากฏอนเปนสงทดทสดส าหรบเดก” (if the parties are disagreed, the court will do what shall appear best for the child) ซงหลกเกณฑมรคดดงกลาวศาลไดใชดลพนจในการด าเนนคดโดยยดหลกประโยชนสงสดของเดกเปนส าคญ แตการใชดลพนจของผพพากษาในคดนยงมไดใหความหมายค าวา “ประโยชนสงสดของเดก” ไวอยางชดเจน นอกจากนศาลองกฤษ ยงมนกวชาการอกหลายทานไดความหมายของค าวา “ประโยชนสงสดของเดก” ไวแตกตางกนอาท

Stewar W. Gagnon ไดกลาวถงประโยชนสงสดของเดกโดยอาจสนนษฐานไดวา เปนวธการหรอเปนมาตรการอยางงายทสดทจะกอใหเกดผลประโยชนแกเดกมากทสด อกทงยง เปนการสนบสนนตอพฒนาการของเดกในทางสงคม กระบวนการรบร และอารมณ

Navas Navarro ใหความเหนวา ผลประโยชนสงสดของเดกเปนเครองมอทางกฎหมายซงมงประสงคทจะกอใหเกดความผาสกแกเดกทงทางกายภาพ สขภาพ และสถานะทางสงคม

Renate Winter กลาววา ผลประโยชนสงสดของเดกทกลาวถงในอนสญญาวาดวยสทธเดกมความหมายทชดเจนอยแลว กลาวคอ ผลประโยชนของเดกจะตองถกน าน ามาพจารณาเปนล าดบแรก (Primary Consideration) แมผลประโยชนของบคคลอนทเกยวของจะมความส าคญกตาม3

1 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 15 บญญตวา “สภาพบคคลยอมเรมแตเมอคลอดแลวอยรอด

เปนทารก และสนสดลงเมอตาย ทารกในครรภมารดากสามารถมสทธตาง ๆ ไดหากวาภายหลงคลอดแลวอยรอดเปนทารก.” 2 จาก การคมครองสทธของเดกและเยาวชนในการด าเนนคดอาญา: ศกษาปญหาและผลกระทบอนเกด

จากการไมโอนคดเดกและเยาวชนตามมาตรา 96 แหงพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 14), โดย ปยะวด เดยวตระกล, 2557, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

DPU

10

ส าหรบประเทศไทย ส าหรบประเทศไทย วชรนทร ปจเจกวญญสกล ไดใหค าจ ากดความ “ประโยชนสงสดของเดก” หมายถง สทธประโยชนของเดกทงปวงทพงมพงไดในฐานะทเกดมาและมชวตรอดอยภายในกรอบอนสญญาวาดวยสทธเดก ค.ศ. 1989 ทใหการรบรองไว หรอ โดยสามญส านกของวญญชนทวไปยอมเหนไดวาเปนสทธประโยชนของเดก ดงนนในการตรากฎหมายไมวาจะเปนกฎหมายทก าหนดบทลงโทษแกเดกหรอกฎหมายก าหนดวธปฏบตตอเดก ทกระท าความผดจะตองค านงถงผลประโยชนสงสดของเดกเปนส าคญ โดยมจดเนนทการคมครองสวสดภาพเดกมใชคมครองสวสดภาพของสงคมโดยมองวาเดกเปนตวท าลายสวสดภาพสงคม4

สงคมในปจจบนใหความส าคญกบเดกมากขน โดยมองวาเดกเปนทรพยากรทมคณคา (Value Commodities) ทจะตองไดรบการปกปองคมครองประกอบกบการพฒนาอยางเตมศกยภาพ ซงผลของการเลงเหนความส าคญของเดกเปนการน าไปสแนวคดทตองการใหความส าคญแกคณคาของเดกมากยงขน หลกการวาดวยประโยชนสงสดส าหรบเดกนนมพนฐานมาจากความตองการของเดกตามธรรมชาต และความตองการดงกลาวถอไดวาเปนประดษฐกรรมทางวฒนธรรม (Cultural Construction) จงกลาวไดวาความตองการของเดกเพอน าไปสประโยชนสงสดส าหรบเดกตองพจารณาจากหลาย ๆ แงมม ไดแก ความตองการดานสขอนามย ความตองการปรบตวทางสงคม ความตองการในแงของการก าหนดวฒนธรรม ตลอดจนความตองการในการเปนทยอมรบในสงคมและใชชวตอยางเทาเทยม ปราศจากการบรรทดฐานทางสงคม5

ดงนน ในการบญญตกฎหมายไมวาจะเปนกฎหมายทก าหนดวธการปฏบตตอเดกและเยาวชนทกระท าความผด หรอกฎหมายทก าหนดวธการลงโทษตอเดกและเยาวชนกยอมจะตองค านงถงผลประโยชนสงสดของเดกประกอบกบมจดมงเนนในการคมครองสทธและสวสดภาพของเดกและเยาวชนเปนส าคญ6

3 จาก การคมครองสทธเดกโดยผลกผลประโยชนสงสดของเดกตามมาตรา 3(1) แหงอนสญญาวาดวย

สทธเดก ค.ศ. 1989 (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 25-27), โดย จราวฒน แชมชยพร, 2551, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

4 จาก “มาตรฐานการปฏบตตอเดกทถกกลาวหาวากระท าความผดตามอนสญญาวาดวยสทธเดก” โดย วชรนทร ปจเจกวญญสกล ก, 2537 (กนยายน-ตลาคม), วารสารดลพาห, น. 19.

5 การคมครองสทธของเดกและเยาวชนในการด าเนนคดอาญา: ศกษาปญหาและผลกระทบอนเกดจากการไมโอนคดเดกและเยาวชนตามมาตรา 96 แหงพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 (น. 14). เลมเดม.

6 จาก โครงการวจยเพอตดตามประเมนผลการจดใหมสหวชาชพในการสอบปากค าเดก ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 133 ทว (น. 47-48), โดย มาตาลกษณ ออรงโรจน, พเยาว ศรแสงทอง, ชชวาล เทยมถนอม, และ ปต โพธวจตร, 2551, กรงเทพฯ.

DPU

11

2.1.2 เปาหมายการด าเนนคดเดกและเยาวชน กฎหมายเดกและเยาวชนตงแตอดตจนถงปจจบนเปนการแสดงถงความคมครองสทธ

ของเดกและเยาวชนทเปนผกระท าความผด โดยมงทจะแกไขฟนฟเดกและเยาวชนดวยวธการท ไมตองรบโทษเชนเดยวกบผกระท าความผดทเปนผใหญ กลาวคอ เปาหมายของการด าเนนคดของเดกและเยาวชนคอมงหวงจะใหการอบรมสงสอนใหความชวยเหลอทงในดานสวนตวและสงคมโดยทวไป โดยมไดมงเนนทการลงโทษ แมวาจะมการลงโทษอยดวยกตาม7 วตถประสงคการจดตงศาลเยาวชนและครอบครวนน เพอก าหนดวธการทเหมาะสมกบการด าเนนการตอเดกหรอเยาวชน โดยมงหมายทการสงเคราะหและฟนฟผกระท ามากกวาการลงโทษ แตมาตรการเหลานจะบรรลวตถประสงคไดจะตองอาศยบคลากรของรฐทท าหนาทตงแตสบเสาะขอเทจจรง การสอบสวน การคมประพฤต และการก าหนดเงอนไขในการใชวธการส าหรบเดก ซงบคลากรเหลานจะตองมความเขาใจและรจกวธการทจะปรบปรงแกไขเดกหรอเยาวชนใหเปนคนดตอไป ดงนนถาบคลากรเหลานขาดการดแลเอาใจใสหรอไมเขาใจในความประสงคของกฎหมาย การบงคบใชกฎหมายเกยวกบเดกและเยาวชนกจะขาดประสทธภาพไป8 2.1.3 การลงโทษและเปลยนโทษทางอาญาเปนวธการส าหรบเดกและเยาวชน

การเปลยนโทษ และการใชวธการส าหรบเดกและเยาวชนในกรณทศาลเยาวชนและครอบครวพพากษาวา เดกและเยาวชนมความผดและลงโทษทางอาญา หรอใชวธการเพอความปลอดภยตามประมวลกฎหมายอาญา ศาลเยาวชนและครอบครวมอ านาจใชวธการส าหรบเดกและเยาวชนไดโดยการเปลยนโทษจ าคกหรอวธการเพอความปลอดภยเฉพาะการกกกนเปนการกกและอบรมซงจะตองกกและอบรมในสถานททมใชเรอนจ า เปนเวลาตามทศาลก าหนดไมเกนกวาเวลาทผนนมอาย 24 ปบรบรณหรอเปลยนโทษจ าคกเปนสงตวไปยงโรงเรยน หรอสถานฝกและอบรม เปนเวลาตามทศาลก าหนด แตไมเกนกวาเวลาทผนนมอายครบ 24 ป บรบรณ หรอเปลยนโทษปรบเปนการคมความประพฤต โดยก าหนดเงอนไขขอเดยวหรอหลายขอกได ถาศาลเหนวาใชวธการส าหรบเดกและเยาวชนโดยการควบคมตวผนนไวจะมอายครบ 24 ปบรบรณแลวควรจะควบคมตวผนนไวตอไปกใหศาลมอ านาจระบในค าพพากษาใหสงตวผนนไปจ าคกไวในเรอนจ าตามเวลาทศาลก าหนดกได9

7 จาก กฎหมายวธพจารราความอาญา (น. 594) , โดย คณต ณ นคร ข, 2555, กรงเทพฯ: วญญชน. 8 บทความการด า เน นคด อ าญ าแก เ ด กและ เย าวชน . สบคน 1 3 พฤษภาคม 2 558 , จ าก

https://sites.google.com/site/tanaybo/bthkhwam/kar-danein-khdi-xaya-kae-dek-laea-yeawchn 9 ประวตความเปนมา. สบคน 16 พฤษภาคม 2558, จาก

http://www.coj.go.th/mhkjc/system/history.html.

DPU

12

ก าหนดเวลากกและอบรมและการสงเดกหรอเยาวชนไปยงสถานพนจและอบรมนน ศาลจะก าหนดระยะเวลาขนต าและขนสงไวกได ซงภายในระยะเวลาขนต าและขนสงดงกลาว ศาลจะปลอยตวเดกหรอเยาวชนไปโดยปราศจากเงอนไขหรอภายใตเงอนไขใด ๆ ดงตอไปนกไดคอ หามเดกหรอเยาวชนเขาไปในสถานทหรอทองทใด ๆ อนเปนเหตจงใจใหเดกประพฤตชว หามออกจากสถานทอยอาศยในเวลาค าคนเวนแตมเหตอนจ าเปนหามคบหาสมาคมกบบคคลทศาลเหน ไมสมควร หามกระท าการใด ๆ อนจะจงใจใหประพฤตชว ใหไปรายงานตวตอศาลหรอพนกงานคมประพฤตเปนครงคราว และใหไปศกษาหรอประกอบอาชพเปนกจจะลกษณะ เมอศาลก าหนดเงอนไขดงกลาวแลวใหพนกงานคมประพฤตมอ านาจสอดสอง ถาปรากฏวาเดกหรอเยาวชน ไมปฏบตตามเงอนไขศาลมอ านาจออกหมายเรยก หรอหมายจบเดกหรอเยาวชนนนมาตกเตอน หรอสงตวไปกกและอบรมหรอสงไปยงสถานฝกและอบรม เปนระยะเวลาจะเกนกวา 1 ป กได แตตองไมเกนก าหนดเวลาทเหลออย เดกหรอเยาวชนทเคยถกลงโทษจ าคกเกนกวา 2 ป หรอเคยตองค าพพากษาจ าคกหรอเคยรบโทษอยางอนตามค าพพากษา หรอโทษทจะลงเปนโทษอยางอนนอกจากโทษจ าคก ศาลจะใหรอการก าหนดโทษ หรอรอการลงโทษกได หากเดกหรอเยาวชน ถกลงโทษปรบแตไมช าระคาปรบศาลจะไมสงกกขงแทนคาปรบแตจะสงไปฝกและอบรมในสถานพนจฯ สถานศกษา สถานแนะน าทางจตในก าหนดไมเกน 1 ป แทน10

หลกเกณฑการเปลยนโทษทางอาญามาเปนวธการส าหรบเดกและเยาวชนหรอวธการเพอความปลอดภย มหลกเกณฑดงตอไปน

1. กรณทผกระท าความผดมอายเกนกวา 15 ปในขณะกระท าความผด เมอศาลพจารณาพพากษาคดลงโทษจ าคก หากมเหตอนสมควรศาลเยาวชนและครอบครวมอ านาจเปลยนโทษจ าคกเปนการสงตวผกระท าความผดนนไปควบคม เพอฝกอบรมในสถานททศาลเหนสมควรภายใตระยะเวลาทศาลก าหนด แตตองไมเกนกวาทผกระท าผดนนมอายครบ 24 ปบรบรณ11

2. กรณทผกระท าความผดมอายเกนกวา 15 ในขณะกระท าความผด เมอศาลพจารณาพพากษาคดลงโทษปรบ ศาลเยาวชนและครอบครวมอ านาจเปลยนโทษปรบเปนการคมความประพฤต โดยศาลจะก าหนดเงอนไขเพอควบคมความประพฤตดวยหรอไมกได12

10 แหลงเดม 11 การคมครองสทธเดกและเยาวชนในการด าเนนคดอาญา:ศกษาปญหาผลกระทบอนเกดจากการ

ไมโอนคดเดกหรอเยาวชนตามมาตรา96แหงพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 (น. 56). เลมเดม.

12 จาก กฎหมายเกยวกบการกระท าความผดของเดกและเยาวชนและวธพจารณาคดเดกและเยาวชนและครอบครว (น. 230-235), โดย ประเทอง ธนยผล, 2555, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง.

DPU

13

การเปลยนโทษทางอาญาเปนวธการส าหรบเดกและเยาวชนหรอวธการ เพอความปลอดภยในเรองของวธการลงโทษผกระท าความผดทเปนเดกและเยาวชน อนเปนอ านาจของศาลเยาวชนและครอบครว แตส าหรบผกระท าความผดทมอายไมเกน 15 ป ศาลจะไมมอ านาจลงโทษผกระท าความผดดงทกลาวมาแลว ฉะนน ศาลจงไมมอ านาจเปลยนโทษ เนองดวยศาลจะเปลยนโทษได ศาลจะตองมอ านาจลงโทษ และการเปลยนโทษของศาลเยาวชนและครอบครวเปนเรองของดลพนจซงมไดมบทบญญตใดมาบงคบ13

ดงนน การเปลยนโทษทางอาญามาเปนวธการส าหรบเดกและเยาวชนหรอวธการเพอความปลอดภยจงถอเปนอ านาจพเศษของศาลเยาวชนและครอบครวทน าวธการลงโทษมาปรบใชแกผกระท าความผดทเปนเดกและเยาวชน เพอใหเกดความถกตอง เหมาะสม และเปนธรรมกบความรสกรบผดชอบของผกระท าความผดในขณะกระท าความผดเปนรายบคคลไป14 2.2 แนวคดและทฤษฎในการลงโทษกรณเดกและเยาวชนกระท าความผด 2.2.1 หลกการลงโทษใหเหมาะสมกบบคคล

การลงโทษ (Punishment) เปนวฒนธรรมทางเนตธรรมของแตละชนชาต ซงจะมวธการทแตกตางกนไปตามวฒนธรรม ความเชอ ศาสนา และกฎระเบยบทางสงคมของบานเมองนน ๆ ซงถอวาเปนขนตอนสดทายของกระบวนการยตธรรมทปฏบตตอผกระท าความผดตามค าพพากษาของศาล ซงการลงโทษบางอยาง เชน โทษจ าคก เปนการลงโทษทมลกษณะเปนการตดออกจากสงคมชวคราว เพอลงโทษและปรบปรงแกไขบคคลนน แตโทษจ าคกอาจทดแทนดวยทางเลอกอนได เชน การคมประพฤต การรอการลงโทษ เปนตน ซงเปนทางเลอกทชอบดวยกฎหมายแทนการลงโทษจ าคก อกทงเปนการแกไขฟนฟผกระท าความผดตามหลกแนวความคดเกยวกบการลงโทษดวย15

บนทกกฎหมายฮมมระบ (Hamurabi) ซงถอวา เปนกฎหมายฉบบแรกของโลก มบทก าหนดโทษเดกกรณกระท าความผดตอครอบครว อาท กรณบตรท ารายบดา กฎหมายลงโทษใหตดมอเดกเสยทงสองขาง แตในกรณความผดอน ๆ ยงไมแนชดวาถกลงโทษในครอบครวหรอ

13 จาก กฎหมายเกยวกบคดเดก เยาวชน และคดครอบครว (น. 214), โดย อจฉรา ชตนนทน, 2552,

กรงเทพฯ. 14 การคมครองสทธเดกและเยาวชนในการด าเนนคดอาญา:ศกษาปญหาผลกระทบอนเกดจากการ

ไมโอนคดเดกหรอเยาวชนตามมาตรา96แหงพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 (น. 57). เลมเดม.

15 จาก มาตรการลงโทษทางอาญาแกผกระท าความผดในคดสงแวดลอม (เอกสารสวนบคคลในการอบรมหลกสตร “ผพพากษาผบรหารในศาลชนตน” รนท13) (น. 5), โดย อนนต ลขตธนสมบต, 2557.

DPU

14

ตามกฎหมายผใหญ ตอมามกฎหมายทลมด (Talmude) เปนกฎหมายชาวยวไดรเรมการจ าแนกอายของเดกและก าหนดโทษตามอายและความรบผดชอบของผกระท าในขณะกระท าความผด และกฎหมายไบแซนไทนของจสตเนยน (Byzantine Code of Justinian) ก าหนดบทลงโทษของผกระท าความผดใหเหมาะสมกบลกษณะความผด เหนไดวาในยคโบราณการบญญตความรบผดและ บทก าหนดโทษ สวนใหญแลวใหครอบครวควบคมเดกและการลงโทษเดกตกอยภายใตความรบผดชอบของบดามารดาและครอบครวของเดก สมยโรมน ศตวรรษท 12 กฎหมายจสตเนยน มบทบญญตก าหนดอายของเดกกบความรบผดทางอาญา โดยบญญตวา เดกอายไมเกน 7 ป ไมมความรบผดทางอาญาโดยสนนษฐานวาเดกอายในเกณฑนยงขาดความรสกผดชอบ กฎหมายองกฤษในยคแรกจ ากดความรบผดส าหรบเดกโดยหามลงโทษประหารชวตเดกทมอายต ากวา 15 ป ตอมาในป ค.ศ. 1828 ไดมการแยกการควบคมเดกทกระท าความผดออกจากการควบคมผใหญ โดยเดดขาด แตการลงโทษนนยงไมแตกตางกนมากนก กระบวนการปฏบตตอเดกของเจาหนาทในกระบวนการยตธรรมยงไมค านงถงสทธของเดกและเยาวชนเทาทควร16

ปลายศตวรรษท 18 นกปรชญาสาขาวชาตาง ๆ อธบายวาเดกทกระท าความผดมกตกเปนเหยอของสภาพแวดลอม เดกจงควรไดรบความเหนใจ โดยสงคมควรใหโอกาสไมควรตราหนาหรอตตรา (Labeling Theory) อนจะผลกใหเดกถล าลกลงไปอกกลายเปนอาชญากรผ ใหญในวนขางหนา การก าหนดความรบผดทางอาญานอกจากตองเหมาะสมกบลกษณะความผดแลว ยงตองพจารณาถงความรสกผดชอบในขณะกระท าดวย เพราะผกระท าความผดทเปนเดกและเยาวชนยงขาดเจตจ านงอสระ (Free Will) ฉะนน จงควรไดรบการพจารณาลดหยอนผอนโทษ และการลงโทษทเหมาะสมกบผกระท าความผดเปนรายบคคล (Individualization of Punishment) โดยเฉพาะผกระท าความผดทเปนเดกยงตองพจารณาถงอาย เพศ สภาพรางกาย และจตใจซงมความแตกตางกนเปนรายบคคลประกอบดวย ตอมาไดก าเนดกฎแหงกรงปกกงซงเปนกฎมาตรฐานขนต าขององคการแหงสหประชาชาตวาดวยการบรหารงานยตธรรมส าหรบเดก ซงเปนกฎทพฒนาขนส าหรบการบรหารงานยตธรรมทเหมาะสมกบผกระท าความผดทเปนเดกและเยาวชน และมอนสญญา วาดวยสทธเดกขนในป ค.ศ. 1989 ซงไทยเขาเปนภาคสมาชกในวนท 27 มนาคม 2835 (ค.ศ. 1992) และมผลบงคบกบประเทศไทยในฐานะเปนกฎหมายระหวางประเทศเมอวนท 26 เมษายน 2535 (ค.ศ. 1992) ซงเนนวาการกระท าใด ๆ ทงปวงทเกยวกบเดกและเยาวชนใหถอผลประโยชนสงสดของเดกเปนสงทตองค านงถงเปนล าดบแรก ดงนน การก าหนดกฎเกณฑระหวางประเทศจงชวยให

16 จาก “ค าถาม-ค าตอบวชากฎหมายเกยวกบการกระท าความผดของเดกและเยาวชนและวธพจารณาคด

เยาวชนและครอบครว” (น.165-166) , โดย อจฉรยา ชตนนทน, 2557 (กมภาพนธ-เมษายน), วารสารนตศาสตรปรด พนมยงค มหาวทยาลยธรกจบณฑตย, 2(3).

DPU

15

บรรดาประเทศสมาชกใชเปนแนวทางในการบญญตกฎหมาย รวมทงระเบยบและกฎเกณฑตาง ๆ ใหมความสอดคลองกบมาตรฐานขนต าโดยค านงถงสวสดภาพและประโยชนสงสดของเดก เปนส าคญ17

ในประเทศไทยไดมวธการพเศษทน ามาใชแกเดกและเยาวชนทกระท าความผดโดย ใหไดรบการสงเคราะหเยยวยาและแกไขแทนทจะถกลงโทษจ าคก ทงมการใหการศกษาอบรมและฝกฝนอาชพเพอเปนแนวทางในการด ารงชวตทดงามตอไปแทนทจะสงตวเดกและเยาวชนไปคมขงไวในเรอนจ า เนองดวยประเทศไทยตระหนกถงความส าคญของกระบวนการยตธรรมส าหรบเดกจงจดตงศาลคดเดกและเยาวชนขนและเปดด าเนนการครงแรกเมอวนท 28 มกราคม พ.ศ. 2495 โดยพระราชบญญตจดตงศาลคดเดกและเยาวชน พ.ศ. 2494 และพระราชบญญตวธพจารณาคดเดกและเยาวชน พ.ศ. 2494 จงเปนกฎหมายฉบบแรกทเปนจดเรมตนของการแบงแยกกระบวนการยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชนทกระท าความผด ออกจากกระบวนการยตธรรมส าหรบผใหญโดยเดดขาด โดยมวตถประสงคเพอคมครองสวสดภาพของเดกและเยาวชนโดยในคดอาญามบทบญญตทใหค านงถงบคลกลกษณะ สขภาพ และภาวะแหงจตของเดกและเยาวชนทแตกตางกนไปในแตละบคคล และลงโทษหรอใชวธการใหเหมาะสมกบตวเดกหรอเยาวชนและพฤตการณเฉพาะเรอง แมเดกหรอเยาวชนนนจะกระท าความผดรวมกน18

ดงนน การลงโทษใหเหมาะสมกบบคคลจงใชหลกเกณฑอายในการแบงแยกตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 ซงบญญตขนเพอใหเดกและเยาวชนทกระท าความผดใหไดรบการคมครองใหไดรบการด าเนนพจารณาอยางเหมาะสมแยกตางหากจากผใหญ ตลอดจนมสทธทจะไดรบการคมครองจากรฐใหปราศจากการใชความรนแรงในการลงโทษ การถกตตราดวยโซตรวน ใหไดรบการปฏบตทเหมาะสมและเปนธรรม โดยค านงถงหลกศกดศรความเปนมนษยเปนประการส าคญเพอใหสอดคลองกบรฐธรรมนญ อนสญญาวาดวยสทธเดก และอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอเดกและเยาวชนในทกรปแบบโดยตราขนเปนพระราชบญญตฉบบน 2.2.2 หลกไมมโทษโดยไมมความชว

หลกความชว ความชวในทางอาญานนไมไดหมายความถงความชวในความหมายทว ๆ ไป แตหมายถง การต าหนไดของการก าหนดเจตจ านง ซงเมอไดพจารณาโครงสรางความรบผดในสวนของการครบองคประกอบความผดและความผดกฎหมายแลว ปรากฏวาเปนการกระท าผดความชว

17 แหลงเดม. 18 แหลงเดม.

DPU

16

จะถกน ามาเปนพนฐานของการลงโทษวาจะลงโทษไดมากนอยเพยงไร หรอจะยกเวนโทษ19 ซงการพจารณาถงความชวกเพอจะไดทราบวาการกระท านนควรถกต าหนและตองลงโทษหรอไมหลกในการพจารณาในเรองความชวนนเปนการพจารณาทตวผกระท า เชน อายของผกระท าผด จตของผกระท าผด ความไมรกฎหมาย เปนตน20

การพจารณาถงตวผกระท าจะพจารณาวาบคคลนนไดกระท าลงไปโดยมความรผดชอบหรอไม หรอสงทเขากระท าลงไปเปนสงทสงคมจะต าหนไดหรอไม หากสงทเขากระท าลงไปเกดจากความไมรผดชอบ กฎหมายจะยกเวนโทษให โดยถอวาบคคลนนไมมความชว (Schuld) ความไมรผดชอบของบคคลเกดขนจากความบกพรองหลายลกษณะ อาท ความบกพรองเรองอาย ความบกพรองเรองจตของผกระท า ความบกพรองเรองความไมรขอผดถก21

1. ความบกพรองเรองอาย ในทางวชาการถอวาอายของบคคลมผลตอความรผดชอบ บคคลทมอายนอยจะมความร

ผดชอบนอยกวาบคคลทมอายมาก ในทางกฎหมายจงใชเรองอายเปนสงก าหนดความบกพรองในการทจะถอเปนความผดตามกฎหมายอาญา โดยมแนวคดวาบคคลผกระท าผดทมอายนอย มความรผดชอบอยางจ ากด เมอกระท ากฎหมายบญญตเปนความผดกฎหมายจงไมเอาโทษเพราะถอวา ขาดความชว เชน กรณบคคลทมอายนอยหรอบคคลทเปนเดกอายไมเกนสบป หากกระท าความผด กฎหมายจะไมเอาโทษ หรอเวนโทษใหแกเดกนน ดงเชนทบญญตไวในประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 7322

2. ความบกพรองเรองจตของผกระท า กรณบคคลผกระท าความผดในขณะทไมรผดชอบเพราะมจตบกพรอง โรคจต หรอ

จตฟนเฟอน กฎหมายจะไมเอาโทษ หรอยกเวนโทษใหแกบคคลนน โดยมแนวคดวาบคคลผกระท าผดทมจตบกพรอง โรคจต หรอจตฟนเฟอน ไมมความรผดชอบในสงทตนกระท าลงไป เมอกระท าในสงทกฎหมายบญญตไวเปนความผดกฎหมายจงไมเอาโทษเพราะถอวาไมมความชวทางจต ดงเชนทบญญตไวในประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 6523

19 จาก หลกกฎหมายอาญา (น. 96), โดย แสวง บญเฉลมวภาส, 2544, กรงเทพฯ: วญญชน. 20 จาก เอกสารสวนหนงของการอบรมหลกสตร “ผพพากษาผบรหารในศาลชนตน” รนท13

สถาบนพฒนาขาราชการฝายตลาการศาลยตธรรม, โดย เจตนพฒน วารเจรญชย, 2557. 21 จาก กฎหมายอาญาชนสง (น. 15), โดย โกเมศ ขวญเมอง, 2550, กรงเทพฯ: วญญชน. 22 จาก ค าอธบายชดวชากฎหมายอาญาและอาชญาวทยาชนสง (น. 34), โดย ณฐฐวฒน สทธโยธน,

2557, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 23 แหลงเดม.

DPU

17

มาตรา 65 ผใดกระท าความผดในขณะไมสามารถรผดชอบหรอไมสามารถบงคบตนเองไดเพราะมจตบกพรอง โรคจตหรอจตฟนเฟอน ผนนไมตองรบโทษส าหรบความผดนน แตถาผกระท ายงสามารถรผดชอบอยบาง หรอยงสามารถบงคบตนเองไดบาง ผนนตองรบโทษส าหรบความผดนน แตศาลจะลงโทษนอยกวาทกฎหมายก าหนดไวส าหรบความผดนนเพยงใดกได

3. ความบกพรองเรองความไมรขอผดถก บางกรณผกระท าไมอาจรขอผดถกของการกระท านน กฎหมายกไมเอาผดหรอยกเวน

โทษใหดงเชนทบญญตไวในประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 70 ซงมาตรา 70 ผใดกระท าตามค าสงของเจาพนกงาน แมค าสงนนจะมชอบดวยกฎหมาย ถาผกระท ามหนาทหรอเชอโดยสจรตวา มหนาทตองปฏบตตาม ผนนไมตองรบโทษ เวนแตจะรวาค าสงนนเปนค าสงทมชอบดวยกฎหมาย24

2.2.3 แนวคดและทฤษฎแกไขฟนฟ ปญหาเดกและเยาวชนกระท าความผด เปนปญหาทเกดขนในทกสงคม ปญหาเดกและ

เยาวชนกระท าความผดจงเปนปญหาส าคญทตองการแกไขโดย เรงดวน เพราะหากปลอยไว จะกลายเปน “ไมแก”ดดยาก การกระท าความผดกจะทวความรนแรงมากขนตามอายและประสบการณ ในทสดจะกลายเปนอาชญากรในอนาคตเมอเตบโตเปนผใหญ เนองจากเลงเหนความส าคญของเดกและเยาวชน ซงตองการแกไขใหเตบโตเปนคนดในอนาคต กฎหมายจงใหความคมครองเดกและเยาวชนเปนพเศษ มวธการผอนผนบรรเทาโทษใหโอกาสกลบตว โดยไมถอวาการกระท าความผดเปนอาชญากรรม (Crime) แตใหเรยกวา “การกระท าผดของเดก” และไมถอวาเดกและเยาวชนทกระท าความผดเปนอาชญากร หรอยวอาชญากร (Criminal)25 แตใหเรยกวา “เดกกระท าผด”26 ทงน เมอเดกและเยาวชนไดกระท าความผดและเขาสกระบวนการยตธรรม กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนในฐานะหนวยงานหลกของภาครฐทมหนาทความรบผดชอบในการบ าบด แกไข และฟนฟเดกและเยาวชน เพอใหมความพรอมและสามารถด ารงตนอยในสงคม ไดอยางปกตสข แตในขณะเดยวกนความปญหาความบกพรองพนฐานของสถาบนครอบครวกมไดถกขจดใหหมดไป ในขณะทเดกและเยาวชนเมอไดรบการปลอยตวตองกลบไปเผชญกบปญหาและสภาพแวดลอมเดม ยอมมโอกาสในการกระท าผดซ า27

24 แหลงเดม. 25 จาก วจยการศกษาปญหาท เปนสาเหตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน (น. 9), โดย

สรย กาญจนวงศ และคณะ, 2549. 26 จาก ความคดเหนของเจาหนาทในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนตอนโยบายในการ

น าชมชนเขามามสวนรวมในการบ าบดแกไข ฟนฟ เดกและเยาวชนอยางยงยน, โดย บศยา รามจกร, 2550. 27 แหลงเดม.

DPU

18

ดงนน ชมชนจงเปนสถาบนทางสงคมทมความใกลชดกบเดกและเยาวชนรองลงมาจากครอบครวควรไดเขามามสวนรวมและรบผดชอบ หากสถาบนครอบครวไมสามารถท าหนาทในการดแลเดกและเยาวชนได ชมชนจะตองท าหนาทเสมอนครอบครวในการดแลเดกและเยาวชน ซงถอไดวาเปนวธการทปลอดภย เหมาะสมและมประสทธภาพมากกวามาตรการเชงลงโทษ ซงกระบวนการยตธรรมส าหรบผใหญนนมกขาดศกยภาพในการตอบสนองความจ าเปนของเดกอยางเหมาะสม และมกจะสงผลรายมากกวาผลดตอเดกและสงคมในอนาคต

ส านกคดทมอทธพลตอทางเลอกในการแกไขฟนฟเดกและเยาวชน แนวคดของส านกคลาสสค (Classical School) ในยคนน ค าวา “ความเปนธรรมทาง

กฎหมาย” และความเสมอภาคภายใตกฎหมาย” การจ าขงบคคลผตองโทษไมมการจ าแนกแยกประเภทระหวางผกระท าความผดครงแรกกบผกระท าผดตดสนดานระหวางผเยาวกบผใหญ ผกระท าความผดทงหลายตางถกจ าขงในสถานทเดยวกน ตามทนกอาชญวทยานามวา ซซาร เบคคาเรย (Cesare Beccaria) ไดใหความเหนวา “ทกคนควรเทากนในทศนะของกฎหมาย”28

แนวความคดของส านกปฏฐานนยม (Positive School) ไดเปลยนปรชญาของการลงโทษโดยการแกแคน(หรอลงโทษเพอยบยง ขมข) ของส านก Classical มาเปนแกไขใหการฟนฟจตใจใหผกระท าความผดกลบตวเปนคนดตอไป โดยถอแนวความผด “เจตจ านงอสระ” (Determinism) ถอวาการกระท าของมนษยเกดขนโดยม สงอนมาชกจง ซงอาจเปนสงทอยภายในหรอภายนอกรางกายของมนษยทอาจถกบบบงคบหรอบงการ มนษยกไมควรรบผดชอบในการกระท าของตนทงหมด เพราะเมอมนษยไมมทางเลอกกไมควรรบผดชอบสงคมและสงแวดลอม ซงมสวนใหบคคลกระท าความผด ควรเขามามสวนรบผดชอบแกไขดวย29

ดงนน จงเหนไดวาส านกปฏฐานนยมเนนเรองการแกไขผกระท าความผด ซงเลอกปฏบตตอบคคลเปนราย ๆ ไปตามความเหมาะสม อทธพลของส านกนจงปรากฏใหเหนชดในเรองการปฏบตตอเดกและเยาวชนทกระท าความผด โดยเฉพาะการจดตงศาลเยาวชนและครอบครว ซงมหลกเนนเรองการคมครองแกไขเดกและเยาวชนเปนรายบคคล เพอใหกลบตวเปนพลเมองดมากกวาการมงปราบปราม ลงโทษเชนเดยวกบผใหญ ทฤษฎการลงโทษเพอแกไขฟนฟผกระท าความผด จงเปนรากฐานในการบ าบดแกไขฟนฟโดยใชสถานฝกและอบรมเดกและเยาวชนในการบ าบดแกไขและการบ าบดแกไขฟนฟเดกและเยาวชนทกระท าผดในชมชน ซงตองค านงถงประโยชนสงสดของเดกและเยาวชนเปนส าคญ เปนการปองกนการกระท าความผดซ า โดยเนน

28 จาก การปรบปรงและพฒนาทางเลอกของศาลในการแกไขฟนฟเดกและเยาวชนทกระท าผด

(วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 12), โดย ศรชย จนทรสวาง, 2544, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. 29 แหลงเดม. (น. 14).

DPU

19

ปกปองชมชนไปพรอม ๆ กบการแกไขเยยวยาเดกและเยาวชนทกระท าความผด เปนการสงเสรมใหผเสยหาย ครอบครว และชมชนเขามามสวนรวมหรอบทบาทในการชวยเหลอผกระท าความผดกลบคนสสงคมโดยไมมตราบาป เพอใหเดกและเยาวชนเปนบคลากรทมคณภาพในอนาคต โดยไมถกตดโอกาส 2.2.4 ทฤษฎตราบาป

ทฤษฎตราบาปหรอตราหนานกอาชญาวทยาชาวองกฤษไดเขยนงานเขยน “การระบายสสนแกความชวราย” โดยสาระส าคญของทฤษฎตราหนานคอ แมพฤตกรรมของผกระท าความผดสงคมมองวาเปนสงชวราย แตทรายยงกวาคอ การทสงคมพยายามผลกดนใหผกระท าความผด ถล าลกลงไปในทางทผดเปนภยแกสงคมมากยงขน โดยไมยอมเปดโอกาสใหบคคลทประพฤตผดกลบตนเปนคนด30

ทารต (Garbriel Tarde) นกอาชญาวทยาและนกสงคมสงเคราะหชาวฝรงเศส ทน าเสนอทฤษฎตราบาปหรอทฤษฎตราหนา โดยมแนวความคดวา อาชญากรรมเกดขนเพราะสงคมเปนผตราบาป การตราบาปเกดขนเมอมการกระท าความผดครงแรก และผกระท าความผดไดเขาไปเกยวของกระบวนการยตธรรมและหนวยงานอนในสงคม สถาบนเหลานเปนผก าหนดวาบคคลเหลาน เปนอาชญากร เมอเปนเชนนผกระท าความผดกยอมรบตราบาปและเรมก าหนดทศทางแหงความประพฤตของตนในอนาคตใหสอดคลองกบการรบรของสงคมดวยเหตนอาชญากรรมจงเกดขนเพราะปฏกรยาระหวางบคคลกบสงคม31

ทฤษฎตราบาปนน กระบวนการยตธรรมทางอาญา (criminal justice) ไมสามารถแกปญหาอาชญากรรมได แตเปนตนเหตของอาชญากรรม (criminogenic)32 เพราะกระบวนการยตธรรมทางอาญา คอ เครองมออยางดในการแบงแยกคนดกบคนเลวออกจากกน บคคลทถกจบ (arrest) ถกด าเนนคด (trial) และถกพพากษา (conviction) จะถกตราหนาวาเปนคนเลวของสงคม (social reaction) สงคมจงปฏบตตอบคคลดงกลาวไมดเพราะเชอวา บคคลนนจะตองสรางปญหาใหแกสงคมอยางแนนอน เพอน ญาตมตร จงไมอยากคบหาสมาคมดวย งานกหาไดยากเพราะไมม

30 จาก อาชญาวทยาและทณฑวทยา (น. 98), โดย อจฉรยา ชตนนท ก, 2557, กรงเทพฯ. 31 แหลงเดม. 32 จาก J R Lily and others, Criminological Theory: Context and Consequences 3rd, SAGE

Publications, London 2002) 110. (อางถงใน สกลยช หอพบลสข (ผแปล). (ม.ป.ป.). กระบวนการยตธรรมทางอาญาส าหรบเดกและเยาวชน (The Thai Juvenile Justice) บทความของส านกงานอยการพเศษฝายคมครองสทธประชาชนระหวางประเทศ. สบคน 4 กมภาพนธ พ.ศ. 2558, จากhttp://www.humanrights.ago.go.th/files/Thai_juvenile_justice%281%29.pdf).

DPU

20

บคคลใดอยากรบเขาท างาน ผลคอบคคลนนเกดความรสกแปลกแยก (alienate) และถกกดกนออกจากสงคม (exclusion from society) ในทสดบคคลนนจะยอมรบวาตนเอง (Identity) เปนคนชวคนเลวตามทสงคมตราหนา33และกระท าความผดเพอแกแคนสงคม 34 ดงนน ทฤษฎนจงเปนการสนบสนนใหมการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของบคคลทพนโทษ แตกระบวนการยตธรรมไดสรางตราบาปไวภายในจตใจ และถกเกบเปนประวตอาชญากร เพอลดตราบาปทเกดขนรวมทงชวยใหผกระท าความผดสามารถกลบคนสสงคมไดโดยทศกดศรความเปนมนษยไมถกบนทอน 2.3 ประวตความเปนมาทะเบยนประวตอาชญากรในประเทศไทย

ในสมยโบราณ เมอมผกระท าผดบคคลเหลานนกจะถกลงโทษดวยวธการตาง ๆ ตามความรายแรงของการกระท าความผด แตไมมการจดบนทกหรอท าเปนทะเบยนประวตอาชญากร คงมเพยงการลงโทษทเปนการประจานหรอท าใหอบอาย ซงการลงโทษดงกลาวจะท าใหทกคนทไดพบเหนทราบวาผนนเปนผทเคยกระท าความผดนน ๆ มาแลว ส าหรบประเทศไทยในซกโลกตะวนตก จะใชการประทบตราทท าดวยเหลกซงเปนรปหรออกษรทเปนเครองหมายบอกแสดงความผดไปเผาไฟใหรอนจดแลวกดประทบบนใบหนาหรอตามผวหนงสวนทเหนไดชดตามรางกาย เมอแผลไหมไฟหายกจะเกดเปนแผลเปน ซงเปนสญลกษณแสดงความชวไปตลอดชวต ส าหรบรปหรออกษรทประทบเปนรปตว R เปนตน35

ส าหรบประเทศไทยในชวงกอนทมการใชกฎหมายลกษณะอาญา วธการลงโทษโดยการประจาน มกจะมควบคไปกบการลงโทษประหารชวต และการลงโทษทรมานรางกายอน ๆ ซงวธการลงโทษดวยวธการประจาน ไดแก36

1) การสก มกจะกระท าบนใบหนา โดยจะสกใหเหนเดนชดและยากทจะลบเลอน ซงจะสกชอความผดทไดกระท าลงไป อยางไรกดการลงโทษอยางนยงท าใหผตองโทษกลายเปนผรายมากขน เพราะเขากบสงคมไมได

33 จาก A K Cohen, ‘Crime Causation: sociology Theories’ in S H Kadish (ed) Encyclopedia of Crime

and Justice Volume I (The Free Press, New York 1983) 348. (อางถงใน แหลงเดม). 34 จาก J R Lity and others, (n8) 112. (อางถงใน แหลงเดม). 35 จาก อาชญาวทยาและทณฑวทยา (น. 176),โดย ประเทอง ธนยผล, และสวทย นมนอย, 2533,

กรงเทพฯ: เดอนตลา. 36 จาก ทะเบยนประวตอาชญากร (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 48), โดย ทวศกด ภกดโต,

2543, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

DPU

21

2) การใชเฉลวไขวปะหนา เปนการลงโทษผกระท าความผดฐานคบชสชาย เครองมอชนดนท าดวยไมไผสาน ท าเปนรปหาเหลยมขนไป และผกตดกบใบหนาของผกระท าผดไว แลวทดดอกชบาแดงห รอยดอกชบาเปนมาลยใสศรษะใสคอ โดยมนายฉะมองตฆองน าหนาประจาน 3 วน อนเปนการประจานผกระท าความผดโดยตรง

3) การตระเวนบกตระเวนเรอ เปนการน าเอาผกระท าความผดใสเครองพนธนาการตระเวนไปทวทงทางบกและทางน า ประกาศใหประชาชนทราบถงความผดทผตองโทษไดกระท าลงไป ซงความผดทตองถกลงโทษประจานอยางน ไดแก ความผดกระท าอนาจาร ขมขนเดกท ไรเดยงสา เปนตน โดยกอนตระเวนบกตระเวนเรอ ผตองโทษจะถกเฆยน 100 ท และหลงจากตระเวน 3 วนแลว กยงตองถกสงไปเปนตะพนหญาชางหลวงดวย

4) การใสขอคา จะใชประกอบกบการลงโทษอยางอน เชน โทษประหารชวต และโทษจ าคก โดยอาจมงผลในการปองกนมใหหลบหน และขณะเดยวกนกเปนการประจานดวย37 แตในปจจบนนการลงโทษประจานไดถกยกเลกไปหมดแลว ดงนน การทจะทราบวาบคคลใดเคยกระท าความผดหรอไม จงจ าเปนตองอาศยขอมลจากระบบทะเบยนประวตอาชญากร

ระบบทะเบยนประวตอาชญากรเรมปรากฏมขนเปนครงแรกในประเทศไทยเมอป พ.ศ. 2543 โดยประเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงราชบรดเรกฤทธ ไดทรงจดตงกองพมพลายมอขน ทกองลหโทษ โดยทรงสอนวธตรวจเสนลายมอและวธเกบพมพลายมอ ส าหรบตรวจลายพมพนวมอผตองหาในคดอาญา เพอใชเปนหลกฐานในการเพมโทษผกระท าความผดหลายครงทไมเขดหลาบ ซงเปนตนแบบและจดเรมตนของการพสจนลายพมพนวมอของผกระท าความผดอาญาทส านกงานต ารวจแหงชาตรบผดชอบในปจจบน38

ส านกงานต ารวจแหงชาตในสมยทมฐานเปนกรมต ารวจ เรมเหนความส าคญของการน าทะเบยนประวตอาชญากรมาใชในการสอบสวนเมอป พ.ศ. 2475 ซงในชวงแรกไดรวมงานพสจนหลกฐาน และงานทะเบยนประวตอาชญากรไวดวยกน โดยตงขนเปนหนวยงานในสงกดต ารวจสนตบาล ตอมาในป พ.ศ. 2576 ไดมการประกาศใชพระราชกฤษฎกาจดวางระเบยบราชการกรมตาง ๆ ในกระทรวงมหาดไทย โดยพระราชกฤษฎกาดงกลาวก าหนดใหกองก ากบการ 3 กองต ารวจสนตบาลมหนาทรบผดชอบเกยวกบการพมพลายนวมอ บนทกแผนประทษกรรม พสจนหลกฐานบญชโจรผราย และเนรเทศ39

37 จาก หลกทณฑวทยา (น. 102-103), โดย ประเสรฐ เมฆมณ, 2542, กรงเทพฯ: พธการพมพ. 38 ทะเบยนประวตอาชญากร (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 48). เลมเดม. 39 แหลงเดม.

DPU

22

ครนถงป พ.ศ. 2483 กรมต ารวจไดมการปรบปรงหนวยงานภายในกรมต ารวจใหม โดยมการจดตงกองต ารวจสอบสวนกลางขนมา และไดโอนงานดานวทยาการกองก ากบการ 3 กรมต ารวจสนตบาลขนกบกองก ากบการสอบสวนกลาง โดยกองวชาการเปนผรบผดชอบ ตอมาไดยกฐานะของกองต ารวจสอบสวนกลางขนเปนกองบญชาการต ารวจสอบสวนกลาง มกองพเศษดแลงานดานทะเบยนประวตอาชญากร เมอป พ.ศ. 2497 กองพเศษไดถกยบไปรวมกบกองวทยาการ ซงมฐานะเปนกองบงคบการท างานดานตรวจพสจนวตถพยาน ครงถงป พ.ศ. 2508 ไดมการยกฐานะกองพสจนหลกฐานและกองทะเบยนประวตอาชญากรขนเปนหนวยงานระดบกองบงคบการ ขนตรงตอกองบญชาการต ารวจแบบสวนกลาง โดยในป พ.ศ. 2535 พระราชกฤษฎแบงสวนราชการกรมต ารวจ ไดก าหนดใหกองทะเบยนประวตอาชญากร อยในความรบผดชอบของส านกงานวทยาการต ารวจ40

2.3.1 ความหมายและขอมลอาชญากรรมของทะเบยนประวตอาชญากร บคคลผกระท าความผดเมอเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญา ตองผานขนตอนการ

บนทกลายพมพนวมอลงระบบตลอดจนการคดแยกประเภทนนเพอรวบรวมประวต การศกษา ลกษณะการกระท าความผด มลเหตจงใจทไดกระท าความผดตลอดจน ขอมลทางการแพทยเกยวกบภาวะแหงจต ในหวขอนจงไดอธบายความหมายของการทะเบยนประวตอาชญากร ความส าคญของงานทะเบยนประวตอาชญากร การบนทกขอมลประวตการกระท าความผดตลอดจนวตถประสงคของทะเบยนประวตอาชญากร

2.3.1.1 ความหมายของทะเบยนประวตอาชญากร ค าวา “ทะเบยนประวตอาชญากร” (Criminal record) ในการศกษาหาความหมาย

ไมพบวา มบทบญญตฉบบใดใหความหมายไดเปนการเฉพาะ กลาวไดวาเปนค าศพททใชเรยกในหนวยงานของรฐและเปนทเขาใจกนของผปฏบตงาน เพอคนหาความหมายของค านยามจงตองศกษาจาก พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พทธศกราช 2542 ในการความหมาย ดงน

ค าวา “ทะเบยน”41 หมายถง บญชจดลกษณะคน จ านวนสตว หรอจ านวนสงของ ตลอดจนการงานตาง ๆ ทรฐบาลบนทกไวเปนหลกฐานเกยวกบประชาชนพลเมอง

ทะเบยนทเกยวกบคนซงแสดงสถานะภาพตามกฎหมาย เชนทะเบยนการเกด ทะเบยนการตาย ทะเบยนบาน ทะเบยนสมรส อนมผลในทางกฎหมายและแสดงสทธตาง ๆ ตามทกฎหมาย

40 แหลงเดม (น. 49). 41 จาก พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 (น. 515), โดย ราชบณฑตสถาน, 2546,

กรงเทพฯ: นานมบคส.

DPU

23

ใหความคมครอง ในสวนทเกยวกบสตว เชน ทะเบยนสตวพาหนะ ซงตามกฎหมายก าหนดใหขนทะเบยน โดยจะออกตวรปพรรณให ทะเบยนสงของ อาท ทะเบยนอาวธปน ทะเบยนรถยนต เปนตน

ค าวา “ประวต”42 หมายถง เรองราววาดวยความเปนไปของคน สถานทหรอสงใดสงหนง เชน ประวตศรปราชญ ประวตวดมหาธาต เปนตน

ค าวา ”อาชญากร”43 หมายถง ผกออาชญากรรมหรอผกระท าผดทางอาญาทศาลไดม ค าพพากษาถงทสดวามความผดและไดรบโทษทางอาญา

“อาชญากร”44 สามารถแยกความหมายไดอก 2 แงมม (1) ในแงกฎหมาย อาชญากร หมายถง บคคลผกระท าความผดทไดผานขนตอน

กระบวนการยตธรรมทางอาญามาแลว ไดแก การพสจนขอกลาวหา การพสจนความผด มการสบสวน สอบสวน รวมทงการรวบรวมพยานหลกฐานตาง ๆ จนน าไปสขนตอนในการทศาลจะพจารณาพพากษาลงโทษบคคลนน เมอบคคลนนถกพพากษาลงโทษ จงจะถอวาผนนเปนอาชญากรอยางแทจรง

(2) ในแงของสงคมทวไป อาชญากรตามความหมายน ไมตองอาศยกระบวนการยตธรรมทางอาญา เพยงแตใชการตความทางสงคมเปนหลกวาบคคลเชนใด ควรจะเปนอาชญากร โดยอาจใชความรสกของประชาชนเปนเครองมอในการตความวาบคคลใดสรางความเสยหายใหแกสงคม บคคลนนไดชอวา เปนอาชญากร เชน บคคลผคายาเสพตด หรออาจจะอาศยการตความจากความหมายในแงมมกฎหมาย กลาวคอ อาศยกระบวนการยตธรรมทางอาญา แตไมถงกบตองรอใหศาลตดสนคด บคคลนนกไดชอวาเปนอาชญากรแลว ความหมายของอาชญากรในแงสงคมทวไป ยงรวมไปถงการทสงคมเพมความเขมขนหรอความชดเจนในตวอาชญากรมากขนเรอย ๆ อาท ความเปนอาชญากรมความเขมขนไมมากนก แตเมอเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญา ในชน เจาพนกงานต ารวจ ชนอยการ ชนศาล และชนราชทณฑความเขมขนของการเปนอาชญากรจะมการเพมขนเปนล าดบ45

42 แหลงเดม. 43 แหลงเดม. 44 จาก การน ารปแบบกระบวนการและนโยบายในการลบทะเบยนประวตอาชญากรมาใชใน

กระบวนการยตธรรมทางอาญาของประเทศไทย (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 8),โดย จงสวสด พสฐพนพร, 2554, กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

45 จาก อาชญาวทยา และ ทณฑวทยา (น. 20-22), โดย ปกรณ มณปกรณ , 2553, กรง เทพฯ: เอม.ท.เพรส.

DPU

24

ค าวา “อาชญากรรม”46 เปนค านาม ไมอาจตความไดเปนการเฉพาะ ตองตความจากแนวคดของนกกฎหมาย นกสงคมวทยา นกอาชญาวทยา และนกจตวทยา ซงจะตความค าวา“อาชญากรรม” ไดแตกตางกน ดงน

(1) อาชญากรรมในแงของนกกฎหมาย ไดแก การกระท าหรอละเวนการกระท าใด ๆ อนเปนปฏปกษตอบทบญญต หรอขอหามแหงกฎหมายมหาชน ซงสาระส าคญแหงการตความหมายของปฏปกษตอบทบญญต หรอขอหามแหงกฎหมายมหาชน ซงสาระส าคญแหงการตความหมายของอาชญากรรมตามความหมายในมาตรา 2 แหงประมวลกฎหมายอาญา ซงบญญตวาบคคลจะตองรบโทษทางอาญา ตอเมอไดกระท าการอนกฎหมายทใชขณะนนบญญตไวในกฎหมาย ถาตามบทบญญตของกฎหมายทบญญตในภายหลงการกระท าเชนนนไมเปนความผดตอไป ใหผทไดกระท าการนนพนจากการเปนผกระท าความผด และไดมค าพพากษาถงทสด ใหลงโทษแลว กถอวาผนนไมเคยตองค าพพากษาวาไดกระท าความผดนนถารบโทษอยกใหการลงโทษนนสนสดลง จากบญญตของกฎหมายดงกลาวจะเหนไดวา กฎหมายใหสนนฐานไวกอนวา ผตองหาหรอจ าเลยเปนผบรสทธ จนกวาจะไดมการพสจนความคดโดยกระบวนการพจารณาของศาลตามกฎหมายรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

(2) อาชญากรรมในแงสงคมวทยา เปนการมงวเคราะหถงพฤตกรรมของบคคลหรอกลมบคคลทแสดงหรอสอเจตนาเปนปฏปกษ และภยนตรายตอผลประโยชนพนฐานแหงความสงบเรยบรอยของสงคม และมเหตผลเพยงพอทรฐจะไดก าหนดวธการปฏบตหรอแทรกแซงเพอควบคมและระงบพฤตกรรมอนเปนภยตอสงคมเหลานนโดยชอบธรรม ส าหรบการพจารณาปญหาอาชญากรรมในทศนะของสงคมวทยา นอก จากจะขนอยกบปจจยบรรทดฐานประพฤตของบคคลในบางครงยงตองพจารณา ถงปจจยพฤตกรรมสวนบคคลทสามารถควบคมความรจกรบผดชอบเคารพปฏบต ตามกฎเกณฑคานยมทางสงคม รวมทงยนดรบรในสทธและหนาทของตนเองและผอนดวยความสมครใจ ยง ไปกวาการใชกฎเกณฑทางสงคมเปนเงอนไขบงคบอนถอเปนความประพฤตท เกดขนจากความรสกผดชอบชวดของผปฏบตเองเปนองคประกอบอนส าคญ

(3) อาชญากรรมในแงชววทยา จตวทยาและจตแพทย เหนวา อาชญากรรมเปนผลเสยเนองมาจากความแตกตางในโครงสรางทางสรรวทยาและกรรมพนธ รวมตลอดถงความบกพรองในทางความสมพนธระหวางสมาชกของครอบครว ความพการ โรคภยไขเจบ ยาเสพตดใหโทษ โรคพษสราเรอรง สตปญญา การศกษา แรงจงใจ อารมณ บคลกภาพ สญชาตญาณ เพศ อาย และความเจรญเตบโตทางรางกาย ฉะนนวธปฏบตเพอแกไขปญหาอาชญากรรมในลกษณะนจงมงไป

46 อทศ สภาพ. (ม.ป.ป.). วชาปญหาอาชญากรรมและสงคม. สบคน 5 มกราคม พ.ศ. 2558, จาก http://nuchypolicelady.blogspot.com/2012/05/blog-post.html.

DPU

25

ใน ดานใชหลกจตวทยาวาดวยอาชญากรรมเปนปจจยส าคญในการปฏบตตอผกระท าผด โดยเฉพาะผกระท าความผดทเปนเดกและเยาวชน โดยมงเนนการใชหลกสงคมวทยา จตวทยา จตแพทยสมยใหมปฏบตตอผกระท าผดเปนรายบคคลและการบ าบดทางจตเปนกลมเปนสวนใหญ

(4) อาชญากรรมในแงนกอาชญากรรมวทยา เปนการมงพจารณาถงปรากฏการณอาชญากรรมและพฤตกรรมของอาชญากรในลกษณะสหวทยาการ ซงมความสมพนธเกยวของกบกฎหมายสงคมวทยา มานษยวทยา จตวทยา จตแพทยและสงคมศาสตรแขนงอน ๆ ทเกยวของกบกฎหมายอยางใกลชด และมงความสนใจศกษาเกยวกบลกษณะสภาพปญหา พฤตการณของผกระท าผดธรรมดาจตผดปกต สถตอาชญากรรม การวจยของอาชญากรรม ผลสะทอนความ เสยหายของอาชญากรรมตอสงคมและองคกรอาชญากรรมตอสงคม องคการอาชญากรรม วทยาการวาดวยผถกท ารายอาชญากรรมเปรยบเทยบการจดระบบบรหารและการประสานงานในหนวยงานกระบวนการยตธรรม รวมตลอดถงทศนคตความรสกของชมชนทมตอการปฏบตงานของเจาหนาทต ารวจ อยการ ศาล และราชทณฑ การคมครองปองกนความเปนธรรมกบสทธมนษยชน และ แนวการก าหนดนโยบายทสอดคลองกบความเปลยนแปลงของสงคม

“อาชญากรรมทกระท าผดโดยเดกและเยาวชน” คอ อาชญากรรมทกระท าผดโดย ผทมอายไมเกน 18 ป47 ในคดอาญาใหถออายเดกหรอเยาวชนในวนทกระท าความผดไดเกดขน ดงนนหากเยาวชนบรรลนตภาวะดวยการสมรสตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยกตาม กมผลเพยงท าใหเยาวชนนนพนสภาพจากการเปนผเยาวตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเทานน แตตามพระราชบญญตจดตงศาลเยาวชนและครอบครวยงถอวาบคคลนนเปนเยาวชนอย48

เมอรวมความหมายของค าวา “ทะเบยนประวตอาชญากร” ยอมหมายถง เอกสารทเกยวกบการกระท าความผด ขอมลสวนตว ประวตอน ๆ เกยวกบเรองราวความเปนไปของผกระท าความผดในคดอาญา ทมการรวบรวมหลกฐานโดยหนวยงานของรฐทไดรบมอบหมาย

เมอรวมความหมายของค าวา “ทะเบยนประวตอาชญากร” กบค าวา “อาชญากรรมทกระท าผดโดยเดกและเยาวชน” ยอมหมายถง เอกสารทเกยวกบเรองราวตาง ๆ พยานหลกฐาน ทกชนดทเดกใชหรอมไวใชในการกระท าความผด ประวตอนเปนขอมลสวนตวของเดกและ

47 จาก พ.ร.บ. จดตงและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2534 มาตรา 4 บญญตวา “เดก” หมายความวา บคลอายเกน 7 ปบรบรณ แตยงไมเกน 14 ปบรบรณ “เยาวชน” หมายความวา บคคลอายเกน 14 ปบรบรณ แตยงไมเกน 18 ปบรบรณ. 48 จาก หลกกฎหมายการด าเนนคดในศาลเยาวชนและครอบครว (น. 21), โดย วรวทย ฤทธทศ, 2553,

กรงเทพฯ: วญญชน.

DPU

26

เยาวชน อาท อาย ชอผใชอ านาจปกครอง ใบรบรองแพทย มลเหตจงใจในการกระท าความผด พยานหลกฐานทกชนดทรวบรวมไดจากนกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห เจาหนาทของรฐ

2.3.1.2 ขอมลอาชญากรรม ในขนตอนกระบวนการยตธรรมทางอาญา ขอมลมลเกยวกบผกระท าความผดถอวา

มความส าคญทสดในระบบทะเบยนประวตอาชญากร เพราะนอกจากจะใชแยกแยะตวผใหญ เดกและเยาวชนผกระท าความผดแลวยงท าใหทราบถงประวตการกระท าความผด ของบคคลแตละรายเพอเปนประโยชนในการแกไขฟนฟผกระท าความผดในขนตอนการลงโทษและบงคบโทษ เพอลดการกออาชญากรรมอนเปนการกระท าความผดซ า หรอการกออาชญากรรมนนไดกระท าในฐานความผดทมความรนแรงมากขน ในปจจบนสงคมมความซบซอนมากขน เทคโนโลยไดถกน ามาใชเพอเอออ านวยตอความสะดวก จงเกดอาชญากรรมรปแบบใหม ๆ มากขน จงมความจ าเปนทหนวยงานของรฐ หรอเจาหนาทของรฐในกระบวนการยตธรรมจะน าเทคโนโลยอนเปนประโยชนตอการปฏบตงานเพอเกบรกษาขอมลของอาชญากรใหมประสทธภาพเพมขน และสะดวกตอ การสบคนหาขอมลในการตดตามตวเดกและเยาวชนในชนคมความประพฤต ตลอดจนพนจาก การบงคบโทษ

2.3.2 ระบบของฐานขอมลและการปฏบตงานของกองทะเบยนประวตอาชญากร 2.3.2.1 ระบบของฐานขอมลทะเบยนประวตอาชญากร ระบบฐานขอมลทะเบยนประวตอาชญากร (Criminals Database Operating System)

หรอ CDOS เปนการใชความรทางดานวทยาการและระบบคอมพวเตอร ในการชชดและระบตวผกระท าความผดและน าตวผกระท าความผดมาลงโทษ เพอใหเกดประโยชนสงสดตอการสบสวนสอบสวน ทะเบยนประวตอาชญากรจงเปนสงส าคญท เจาหนาทต ารวจ ใชในการตรวจสอบประวตผกระท าความผด และใชในการพจารณาในการลงโทษ ลดโทษหรอปองกนปราบปราม ตลอดจนใชในการแกไขปญหาทเกดขนเฉพาะหนา โดยปกตแลวบคคลธรรมดาสามารถจดจ าและแยกแยะคนรายไดเฉพาะภายในทองทของตน เองเทานน การจดจ าใบหนาและลกษณะของคนรายทงหมดโดยใชความทรงจ าของแตละบคคล เปนสงทจ าเปนในการปฏบตงานของเจาพนกงานสบสวนสอบสวน

ปจจบน "รฐบาลอเลกทรอนกส" (e-Government) คอวธการในการบรหารจดการภาครฐสมยใหม โดยการน าเอาเทคโนโลยสารสนเทศและระบบเครอขายสอสาร เพอเปนการเพมประสทธภาพการด าเนนการของภาครฐ รวมทงปรบปรงการใหบรการแกประชาชน บรการงานทางดานขอมลและสารสนเทศ เพอสงเสรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคม ท าใหประชาชนไดรบการบรการจากภาครฐทดขน มความใกลชดกบภาครฐมากขน อกทงท าใหประเทศมความสามารถ

DPU

27

ในการแขงขนกบนานาประเทศไดดขนดวย ความเจรญกาวหนาทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ เปนผลใหการปฏบตหนาทของเจาหนาทต ารวจและพนกงานสอบสวน สามารถน าตวผกระท าความผดมาลงโทษไดอยางรวดเรว49

ระบบงานยอยของระบบฐานขอมลทะเบยนประวตอาชญากร มชอเรยกตามหนาทของงานแตละประเภท50 คอ

1) ระบบขอมลหมายจบ 2) ระบบขอมลบคคลพนโทษ 3) ระบบขอมลบญชประวตการกระท าความผด 4) ระบบขอมลแผนประทษกรรม 5) ระบบขอมลประวตอาชญากร 1) ระบบขอมลหมายจบ ระบบขอมลหมายจบ ถกสรางขนเพอวตถประสงคในการใชบนทกและจดเกบขอมล

หมายจบของผ กระท าความผด และแบบงดสบจบเพอออกประกาศใหแกสถานต ารวจนครบาล สถานต ารวจภธรและตามหนวยงานทเกยวของกบคดอาญาทวราชอาณาจกร ในการใชประกาศจบเพอตดตามตวผกระท าความผด นอกจากนระบบขอมลหมายจบ ยงสามารถใหบรการในการสบคนขอมลหมายจบ ใหแกเจาหนาทต ารวจหรอพนกงานสบสวนสอบสวนหรอเจาพนกงานในแผนกตาง ๆ ภายในกองทะเบยนประวตอาชญากร

2) ระบบขอมลบคคลพนโทษ ระบบขอมลบคคลพนโทษ ถกสรางขนเพอวตถประสงคในการใชบนทกและจดเกบ

ขอมลของบคคลพนโทษโดยรายละเอยดเกยวกบประวตสวนบคคล ภมล าเนาของบคคลพนโทษ จะกลบไปอาศย รวมทงพฤตกรรมการเคลอนไหวของบคคลพนโทษ นอกจากใชเกบบนทกประวตบคคลพนโทษแลว ระบบขอมลบคคลพนโทษยงสามารถใชในการสบคนประวตของบคคลพนโทษส าหรบเจาหนาทต ารวจและพนกงานสบสวนสอบสวนรวมทงใหบรการแกแผนกตาง ๆ ภายในกองทะเบยนประวตอาชญากร

49 ดนย ตงธนกานนท. (2543). ความส าคญของงานทะเบยนประวตอาชญากร. สบคน 1 ธนวาคม 2558 ,

จาก http://www.dsi.go.th/view.aspx?tid=T0000267 50 แหลงเดม.

DPU

28

3) ระบบขอมลบญชประวตการกระท าความผด ระบบขอมลบญชประวตการกระท าความผดถกสรางขนเพอวตถประสงคในการใช

บนทกประวตของผกระท าความผด หรอเกบบนทกประวตผขออนญาตเกยวกบอาวธ เฉพาะผทเคยมประวตมาแลวมากกวา 1 ครง น ามายบรวมกนแลวใชอางองถงกนไดวาเปนบคคลคนเดยวกน นอกจากนนระบบขอมลบญชประวตการกระท าความผดยงสามารถใชในการออกจดหมายสอบถามผลคดและบนทกผลคดทเขามา เพอชวยใหประวตของผกระท าความผดมความสมบรณมากทสดเทาทจะมากได

4) ระบบขอมลแผนประทษกรรม ระบบขอมลแผนประทษกรรม ถกสรางขนเพอวตถประสงคในการใชบนทกและ

จดเกบขอมลแผนประทษกรรม และประวตต าหนรปพรรณของผกระท าความผด เพอประโยชน ในการใหขอมลและสนบสนนการปฏบตงานของเจาหนาทหรอ เจาพนกงานสอบสวน ในการหาตวผกระท าความผดทหลบหนและตดตามตวยงไมได การสบคนแผนประทษกรรมโดยการคนหาวธการกระท าความผดทมความเหมอนหรอคลาย ๆ กนหรอสบคนตวผกระท าความผดทมลกษณะและความช านาญในการกระท าความผดและ ต าหนรปพรรณทคลายคลงกน

ระบบขอมลทะเบยนประวตอาชญากรถกสรางขนเพอวตถประสงคในการใชบนทกและจดเกบประวตของผตองหาผขออนญาตเกยวกบอาวธและใชในการตรวจสอบประวตของผตองหา ผขออนญาตเกยวกบอาวธและผสมครงาน รวมทงผขออนญาตในรปแบบอน ทถกจดสงเขามาจดเกบและสอบถามประจ าวน นอกจากนระบบขอมลทะเบยนประวตอาชญากรยงมความสามารถในการออกจดหมายสอบถามยงผลคดและบนทกผลคด เพอเปนการแจงผลคด ทถกตองและสมบรณและเพอเปนประโยชนของประชาชนโดยสวนรวม

2.3.2.2 ลกษณะของทะเบยนประวตและการปฏบตงานทางดานการทะเบยนประวตอาชญากรรมของกองทะเบยนประวตอาชญากร

ทะเบยนประวตอาชญากรเปนวทยาการแขนงหนงในหลาย ๆ แขนงของงานทางดานวทยาการทจะสามารถอ านวยประโยชนใหผลสนบสนนการปฏบตงานของเจาหนาทต ารวจทองท ตลอดจนหนวยทเกยวของ ในการตดตามจบกมตวคนรายใหไดผลและมประสทธภาพยงขน ในขนตอนการปฏบตงานมกจะควบคไปกบวชาการทางดานแบบพมพลายนวมอ แตการพมพลายนวมอจะมเทคนควชาการเฉพาะดานซงตองอาศยผเชยวชาญทปฏบตงานดวยความช านาญ เปนหลก ในกระบวนการยตธรรมทางอาญาตงแตขนเรมตน จนถงขนการลงโทษผกระท าความผด โดยเฉพาะกบเดกและเยาวชนทอยในการควบคมตวของสถานพนจ หรอถกคมประพฤตลวนตองถกบนทกขอมลและถกบนทกลายพมพนวมอเพอเปนหลกฐานในการยนยนตวบคคล

DPU

29

ลกษณะในการปฏบตงานดานการทะเบยนประวตอาชญากร51 มดงตอไปน (1) มลกษณะเปนการเกบขอมล คอ เปนการรวบรวมเอกสารหลกฐานตาง ๆ จาก

ทางพนกงานสอบสวนหรอต ารวจในทองท โดยน ามาจดเกบเปนบตรสารบบหรอเปนแฟมเรยงตามคารหสหรอหมายเลขทะเบยน หรอเรยงตามล าดบอกษรและส าเนยงหรอตามหลกวธการตาง ๆ แลวแตกรณ ซงขอมลตาง ๆ ไดแก เอกสารแผนพมพลายนวมอ เอกสารรายงานแผนการประทษกรรม รปถายผตองหา เอกสารหมายจบและต าหนรปพรรณของผกระท าความผด เชน ต าแหนงไฝ ปาน กระ ความผดปกตของอวยวะสวนหนงสวนใดของรางกาย เปนตน ต าหนรปพรรณทรพยสน หรอแมแตประวตยอของผอยในสถานพนจ หรออยในการตรวจสอบของกรมคมประพฤต ซงอยในการดแล ตรวจสอบตลอดจนพนจากการคมประพฤตหรอครบก าหนดระยะเวลาทศาลพพากษา ใหอยในความดแลของสถานพนจแลวกตาม

(2) ลกษณะเปนการตรวจสอบและแจงผล คอ ขอมลทถกเกบไวจะมการตรวจสอบจากหนวยงานทเกยวของและมการแจงผลอยตลอดเวลา วธการตรวจสอบขอมลสวนใหญจะถกตรวจสอบดวยระบบดชนและลายพมพนวมอระบบ เอฟ.บ.ไอ นอกจากนในปจจบนกไดมการน าเครองมออเลกทรอนกสเขามาใชในระบบการตรวจเกบและตรวจสอบขอมลเพอใหสะดวกและรวดเรว เชน ไมโครฟลมและเครองคอมพวเตอร เปนตน

(3) ลกษณะเปนการออกประกาศตาง ๆ เชน ประกาศสบจบ ประกาศรางวลสนบนน าจบ ประกาศต าหนรปพรรณทรพย ประกาศคนหายพลดหลง และประกาศคนตายไมทราบชอเปนตน

2.3.3 ประโยชนของทะเบยนประวตการกระท าความผด ความมอยของทะเบยนประวตอาชญากรสามารถน าไปใชประโยชนในกระบวนการ

ยตธรรมทางอาญาตอเมอบคคลทพนโทษแลว กลบเขามาสกระบวนการยตธรรมอกครงหนง กระบวนการยตธรรมทางอาญานนเรมตงแตชนต ารวจ อยการ ศาล ราชทณฑ ในกรณของเดกและเยาวชนใหหมายรวมถงสถานพนจ และกรมคมประพฤตทศาลสงใหควบคมเดกและเยาวชน

2.3.3.1 ประโยชนทเกยวกบกระบวนการยตธรรมทางอาญา ส าหรบประโยชนทเกยวกบกระบวนการยตธรรมทางอาญานนทะเบยนประวตอาชญากร

จะถกน าไปใชประโยชนตงแต การสบสวนการสอบสวน การฟองคด การพจารณาพพากษา การบงคบโทษ ดงไดกลาวถงเปนล าดบ ดงน52

51 จาก เอกสารค าสอน วชาการทะเบยนประวตอาชญากรภาควชาวทยาการต ารวจ กลมงานวชาการ

สบสวนและสอบสวน กองบงคบการวชาการโรงเรยนนายรอยต ารวจ (น. 6-7), โดย พชรา สนลอยมา, 2551. 52 ทะเบยนประวตอาชญากร (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 14-16). เลมเดม.

DPU

30

(1) ดานการสบสวน การสบสวนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 2(1) ไดใหค านยามไววา “การแสวงหาขอเทจจรง และหลกฐานซงพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจ ไดปฏบตไปตามอ านาจแหละหนาท เพอรกษาความสงบเรยบรอยของประชาชน และเพอทจะทราบรายละเอยดแหงความผด” ดงนนวตถประสงคหลกของการสบสวนจงมสองประการดวยกนคอ53

(1.1) เพอรกษาความสงบเรยบรอยของประชาชน วตถประสงคประการแรกของการสบสวนในอนทจะรกษาความสงบเรยบรอยของ

ประชาชนนนแสดงวาการสบสวนสามารถทจะกระท าไดกอนทจะมการกระท าความผดอาญาเกดขน เพอประโยชนในการปองกน หรอ เปนแนวทางส าหรบการแสวงหาขอเทจจรง และหลกฐานเมอมการกระท าความผดเกดขน ซงขอมลส าคญทผมหนาทสบสวนควรทราบ54 ไดแกขอมลเกยวกบประวตอาชญากร หรอบคคลทมพฤตกรรมโนมเอยงไปในทางทผดกฎหมาย เชน ผทเคยตอโทษ ผทเคยประกอบอาชญากรรม ผตดยาเสพตด ผไมมทอยเปนหลกแหลง เปนตน

จงเหนไดวาขอมลเหลานสามารถน ามาใชเปนแนวทางในการปองกนการกระท าความผดซ า ซงส านกงานต ารวจซงมหนาทรกษาความสงบเรยบรอยรวมกบสารวตรนกเรยนไดด าเนนการจดต ารวจสายตรวจ เพอสงเกตพฤตกรรมเดกและเยาวชนผตองสงสย ซงจากแหลงขอมลดงกลาวน ามาเปนเบาะแสในการคาดหมายไดวาจะมการกระท าความผดเกดขน เมอใด เวลาใด สถานทใดอนเปนแหลงมวสมของเดกและเยาวชน ท าใหงายตอการปองกนสงคมจากผลรายอนเกดจากการกระท าความผดของบคคลโดยจงใจ

(1.2) การทราบรายละเอยดแหงความผด สวนวตถประการทสองในอนทจะทราบรายละเอยดแหงความผดนนหมายถง ในกรณท

มการกระท าความผดเกดขนแลว พนกงานฝายปกครอง หรอต ารวจจะตองสบสวนเพอทราบรายละเอยดแหงความผดอนจะท าใหมการจบกมผตองสงสย และมการสอบสวนคดอาญาตอเมอมความผดเกดขน ทะเบยนประวตอาชญากรจะมประโยชนตอการสบสวน55

53 จาก ความร เบองตนเกยวกบกฎหมายทวไป (น. 194), โดย หยด แสงอทย, 2533, กรงเทพฯ:

ประกายพรก. 54 จาก การสบสวนและสอบสวน (น. 1), โดย สงา ดวงอมพร, และประดษฐ กลาณรงค, 2533,

กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง. 55 จาก เทคนคการสอบสวนคดอาญาส าหรบพนกงานสอบสวนใหม (น. 285), โดย แสวง ธรสวสด,

พล.ต.ท. และคณะ, ม.ป.ป., ม.ป.ท.

DPU

31

(2) ดานการสอบสวน ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 2 (11) บญญตวา “การสอบสวนหมายความถง การรวบรวมพยานหลกฐานและการด าเนนการทงหลายอนตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน ซงพนกงานสอบสวนไดท าไปเกยวกบความผดทกลาวหาเพอทจะทราบขอเทจจรง หรอพสจนความผด และเพอทจะเอาตวผกระท าความผดมาฟองลงโทษ” การสอบสวนมลกษณะส าคญ 2 ประการ คอ56

(2.1) การรวบรวมพยานหลกฐาน พนกงานสอบสวนมอ านาจรวบรวมพยานหลกฐานทกชนดเทาทสามารถจะท าได เพอประสงคจะทราบขอเทจจรง และพฤตกรรมตาง ๆ อนเกยวกบความผดทถกกลาวหาเพอ รตวผกระท าความผดและพสจนให เหนคว ามผด57 ตามประมวลกฎหมายวธพจาณาความอาญามาตรา 2 (11) และมาตรา 131.

(2.2) การใชมาตรการบงคบ กฎหมายไดใหอ านาจไวหลายประการในการรวบรวมพยานหลกฐานอนไดแก การออกหมายเรยก หมายจบ หมายคน หมายปลอยชวคราว เปนตน

เมอพนกงานสอบสวนไดรวบรวมพยานหลกฐานตา ง ๆ แลวกจะท าส านวนการสอบสวนไปยงพนกงานอยการ58 เพอสงฟองหรอไมฟอง จากส านวนสอบสวนจะเหนวา ทะเบยนประวตอาชญากร หรอเรยกอกชอหนงวา “ใบแดงแจงโทษ” เปนสงหนงทจะตองมอยในส านวน เพราะจะท าใหพนกงานสอบสวนทราบไดวา ผตองหาคนนนไดเคยตองโทษ หรอตองหามาแลว กคด ขณะกระท าความผดนนเปนเดกหรอเยาวชน ระยะเวลาพนโทษมาเกนก าหนดขอเพมโทษแลวหรอไม กรณผตองหาซงเปนเดกหรอ เยาวชนใหการรบสารภาพตอพนกงานสอบสวน ค ารบขอทเคยตองโทษของผตองหาจากลายพมพนวมอหรอเครองสแกนลายพมพน วมอ และสารบบแผนประทษกรรม กรณพบศพไมทราบชอกสามารถตรวจสอบลายพมพนวมอศพอนเปนเอกลกษณ เพอพสจนตวบคคลได

(3) การฟองคด เมอเดกและเยาวชนเปนผตองสงสยวากระท าความผดและถกฟองคดโดยพนกงานอยการตอศาลเดกและเยาวชน แตมาตรการดงกลาวใหเปนมาตรการสดทาย เมอ

56 จาก กฎหมายวธพจารณาความอาญา (น. 215), โดย คณต ณ นคร, 2537 ค, กรงเทพฯ: นตธรรม. 57 ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 2(11) บญญตวา “การสอบสวน หมายความถงการ

รวบรวมพยานหลกฐานและการด าเนนการทงหลายอนตามบทบญญต แหงประมวลกฎหมายน ซงพนกงานสอบสวนไดท าไปเกยวกบความผดทกลาวหา เพอทจะทราบขอเทจจรงหรอพสจนความผดและเพอจะเอาตวผกระท าผดมา ฟองลงโทษ”

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 131 บญญตวา “ใหพนกงานสอบสวนรวบรวมหลกฐานทกชนด เทาทสามารถจะท าได เพอประสงคจะทราบขอเทจจรงและพฤตการณตาง ๆ อนเกยวกบความผดทถกกลาวหา เพอจะรตวผกระท าผดและพสจนใหเหนความผดหรอความบรสทธของผตองหา.”

58 จาก คมอพนกงานสอบสวน (น. 107), โดย สมพร พรหมหตาธร, 2538, กรงเทพฯ: ธรรมสาร.

DPU

32

ไมสามารถด าเนนการแกไขเดกไดดวยวธการอนแลวเทานน59 สวนผเสยหายไมอาจฟองเปนจ าเลยตอศาลได เวนแตไดรบความเหนชอบจากผอ านวยการสถานพนจ60 ทงน เพอไมใหผเสยหายใชศาลเปนเครองมอในการแกแคนเดกและเยาวชน อนอาจขดตอผลประโยชนสงสดของเดกซงควรจะไดรบการฝกอบรม สงสอนและสงเคราะหใหกลบตนเปนคนด เมอเดกและเยาวชนหรอผตองหาไดเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญาแลว ในการด าเนนคดอาญานนมหลกทส าคญอย 2 หลก คอ61

(3.1) หลกการด าเนนคดอาญาตามกฎหมาย (Legality Principle) เจาพนกงานศาลมหนาทฟองรองผตองหาตอศาล ซงแนวคดในทางทฤษฎทางอาญาหลกด าเนนคดอาญาตามกฎหมายเปนท านองเดยวกบความคดในทางแกแคน แตอยางไรกตามหลกด าเนนคดอาญาตามกฎหมายกมขอดในแงทวาเปนหลกประกนความเสมอภาคตอกฎหมายและปองกนมใหมการใชอทธพลทมชอบดวยความยตธรรมตอเจาพนกงาน

(3.2) หลกด าเนนคดอาญาตามดลพนจ (Opportunity principle) เจาพนกงานอาจด าเนนการสอบวนได และหากวาสอบสวนแลวเหนวาผตองหากระท าผด เจาพนกงานกอาจไมฟองผตองหาไดดวย ซงหลกการด าเนนคดอาญาตามดลยพนจเปนหลกผอนคลายความเขมงวดในการใชกฎหมาย และเนองจากทฤษฎในการลงโทษในปจจบนไดเปลยนไป โดยการลงโทษควรใหเหมาะสมกบความผด และความชวของผกระท าผดเพอใหผกระท าผดมโอกาสปรบปรงแกไขปรบปรงตวเอง ไมกระท าความผดซ าขนอก และเพอใหเขาไดกลบเขาสสงคมได

(4) การขอใหศาลเพมโทษ การขอใหศาลเพมโทษ เปนสวนหนงทพนกงานอยการตองพจารณากอนฟองคด หากพนกงานอยการไมรองขอ ศาลกไมสามารถเพมโทษจ าเลยฐานไมเขดหลาบไดเนองจากประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา192ไดบญญตวา “หามมใหศาลมค าพพากษา หรอสงเกนค าขอหรอทมไดกลาวในฟอง” ซงการทพนกงานอยการจะขอใหศาลเพมโทษจ าเลยไดพนกงานอยการจ าเปนตองมขอมลจากทะเบยนประวตอาชญากรทสมบรณ ซงสงมาพรอมกบส านวนการสอบสวน ดงนในกรณของเดกและเยาวชนนนตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 94 ไดบญญตวา “ความผดอนไดกระท าโดยประมาท ความผดลหโทษ และความผดซงผกระท าไดกระท าในขณะทมอายต ากวาสบแปดปนน ไมวาจะไดกระท าในครงกอนหรอครงหลง ไมถอวาเปนความผดเพอการเพมโทษตามความในหมวดน” จงเหนไดวาพนกงานอยการไมอาจรอง

59 จาก ระเบยบส านกงานอยการสงสดวาดวยการด าเนนคดอาญาของพนกงานอยการ พ.ศ. 2547 ขอ 175. 60 พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553

มาตรา 99. 61 จาก “ปญหาการใชดลยพนจของอยการ,” โดย คณต ณ นคร ง, 2525 (กนยายน), วารสารอยการ,

5(57), น. 38-39.

DPU

33

ขอใหศาลเพมโทษแกเดกและเยาวชนหรอบคคลผกระท าความผดซ าในฐานความผดการกระท าโดยประมาทได

(5) การบวกโทษ การบวกโทษเปนสวนหนงทตองพจารณากอนฟองคด ซงการบวกโทษคอการน าโทษทมอยแลว กลาวคอโทษทมการลงโทษไว หรอก าหนดโทษเพราะรอการก าหนดโทษไวตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 5662 น ามาบวกกบโทษทจะไดรบในคดทมค าพพากษาในคดหลง แมวาประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 58 จะมบทบญญตวา “เมอความปรากฏแกศาลเอง” ซงท าใหศาลก าหนดโทษทรอหรอบวกโทษทรอไวในคดแรกเขากบโทษจ าคกในคดหลงโดยพนกงานอยการจะไดมค าขอขนมาเองกตาม แตถาหากวาพนกงานอยการไดบรรยายฟองและมค าขอทรวมลงโทษทรอไว แมจะมไดอางมาตรา 58 เปนค าขอตอศาล ศาลกลงโทษทรอไวรวมดวยได เพราะมาตรา 58 มใชบทมาตราทบญญตความผดตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา 158(6)63 ทงมไดอยในบงคบกฎหมายวธพจาณาความอาญามาตรา 19264 ทมใหพพากษาเกนค าขอ หรอทมไดกลาวในฟอง แตอยางไรกตามทะเบยนประวตอาชญากรกยงมประโยชนตอการฟองคดของพนกงานอยการเพราะท าใหทราบวาผกระท าความผดเคยกระท าความผดและศาลไดรอการก าหนดโทษหรอรอการลงโทษหรอไม

(6) การนบโทษตอ การนบโทษตอพนกงานอยการตองท าค าขอใหนบโทษตอ แมจะไมตองขอมาทายฟอง แตกตองขอกอนศาลพพากษา อกทงพนกงานอยการจะตองแสดงใหปรากฏวาคดเรองอนนนมค าพพากษาลงโทษจ าคกจ าเลยนแลว หากมแตค าขอแตไมมค ารบของจ าเลยและไมมหลกฐานวาความจรงเปนอยางทโจทกขอ ศาลกพพากษาตามทโจทกมค าขอนนไมได ทงไมใชหนาทของศาลทจะตรวจสอบคดทโจทกอางขอใหนบโทษตอ จงเปนหนาทของพนกงานอยการ

62 ประมวลกฎหมายอาญามาตรา 56 วรรคแรก บญญตวา “ผใดกระท าความผดซงมโทษจ าคก และ

ในคดนนศาลจะลงโทษจ าคกไมเกนสามป ถาไมปรากฏวาผนนไดรบโทษจ าคกมากอน หรอปรากฏวาไดรบโทษจ าคกมากอน แตเปนโทษส าหรบความผดทไดกระท าโดยประมาท หรอความผดลหโทษ เมอศาลไดค านงถงอาย ประวต ความประพฤต สตปญญา การศกษาอบรม สขภาพ ภาวะแหงจต นสย อาชพ และสงแวดลอมของผนน หรอสภาพความผดหรอเหตอนอนควรปรานแลว เหนเปนการสมควร ศาลจะพพากษาวาผนน มความผดแตรอการก าหนดโทษไวหรอก าหนดโทษแตรอการลงโทษไวแลวปลอยตวไป เพอใหโอกาสผนนกลบตวภายในระยะเวลาทศาลจะไดก าหนด แตตองไมเกนหาปนบแตวนทศาลพพากษา โดยจะก าหนดเงอนไขเพอคมความประพฤตของผนนดวยหรอไมกได.”

63 ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 158(6) บญญตวา “อางมาตราในกฎหมายบญญตวาการกระท าเชนนนเปนความผด.

64 ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 192 วรรคแรก บญญตวา “หามมใหพพากษาหรอ สงเกนค าขอหรอทมไดกลาวในฟอง.”

DPU

34

แถลงใหศาลทราบวาศาลพพากษาคดกอนอยางไร ซงทะเบยนประวตอาชญากรจะมประโยชนตอพนกงานอยการในการตรวจสอบวาศาลในคดกอนพพากษาวาอยางไร

(7) การพจารณาและพพากษาคด การพจารณาเดกตองท าเปนองคคณะ ในการพจาณาพพากษาเดกทถกกลาวหาวากระท าความผด องคคณะผพพากษาตองประกอบไปดวย ผพพากษาอาชพไมนอยกวา 2 คน และผพพากษาสมทบอก 2 คน ซงอยางนอยหนงคนตองเปนสตร ดงนน จะตองมผพพากษาอยางนอย 4 คนรวมกนจงเปนองคคณะพจารณาและพพากษาคดได65 และในการพจารณาศาลเยาวชนและครอบครวตองค านงถงสวสดภาพและอนาคตของเดกหรอเยาวชนซงควรจะไดรบการอบรม สงสอน และสงเคราะหใหกบตวเปนพลเมองดยงกวาการทจะลงโทษและในการพพากษาคดคดนนใหศาลค านงถง บคลกลกษณะ สภาพรางกายและสภาพจตของเดกหรอเยาวชนซงแตกตางกนเปนคน ๆ ไป และลงโทษหรอเปลยนโทษหรอใชวธการส าหรบเดกและเยาวชนใหเหมาะสมกบตวเดกหรอเยาวชนและพฤตการณเฉพาะเรอง แมเดกหรอเยาวชนนนจะกระท าความผดรวมกน66

65 พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553

มาตรา 23 บญญตวา “ ภายใตบงคบมาตรา ๒๔ ศาลเยาวชนและครอบครวตองมผพพากษาไมนอยกวาสองคน และผพพากษาสมทบอกสองคนซงอยางนอยคนหนงตองเปนสตร จงเปนองคคณะพจารณาคดไดสวนการท า ค าพพากษาหรอค าสงของศาลนน ถาค าพพากษาหรอค าสงจะตองท าโดยองคคณะพจารณาคดค าพพากษาหรอค าสงนนจะตองบงคบตามคะแนนเสยงฝายขางมากของผพพากษาและผพพากษาสมทบทเปนองคคณะพจารณาคดนน ในกรณทมคะแนนเสยงเทากน ใหน าบทบญญตแหงพระธรรมนญศาลยตธรรม ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา และประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชบงคบโดยอนโลม

ในการพจารณาพพากษาคดครอบครวใดจะตองมผพพากษาสมทบเปนองคคณะหรอไมใหเปนไปตามมาตรา 147.”

66 พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 มาตรา 119 บญญตวา “ ในการพจารณาและพพากษาคดทมขอหาวาเดกหรอเยาวชนกระท าความผดใหศาลทมอ านาจพจารณาคดเยาวชนและครอบครวค านงถงสวสดภาพและอนาคตของเดกหรอเยาวชนซงควรจะไดรบการฝกอบรม สงสอน และสงเคราะหใหกลบตวเปนพลเมองดยงกวาการทจะลงโทษและในการพพากษาคดนน ใหศาลค านงถงบคลกลกษณะ สภาพรางกายและสภาพจตของเดกหรอเยาวชนซงแตกตางกนเปนคน ๆ ไป และลงโทษหรอเปลยนโทษหรอใชวธการส าหรบเดกและเยาวชนใหเหมาะสมกบตวเดกหรอเยาวชน และพฤตการณเฉพาะเรอง แมเดกหรอเยาวชนนนจะไดกระท าความผดรวมกน.”

DPU

35

เจตนารมณของกระบวนการยตธรรมทางอาญาส าหรบเดกและเยาวชนในประเทศไทย อาจแบงได 2 สวนดวยกน กลาวคอ67

(6.1) กระบวนการยตธรรมทางอาญาส าหรบเดกของประเทศไทยใหความส าคญกบการท าใหเดกและเยาวชนกลบตวเปนคนดยงกวาการลงโทษเดก

(6.2) มาตรการทจะใชกบเดกแตละคนไมจ าเปนตองเหมอนกน เพอใหเหมาะสมกบความตองการของเดกและเยาวชนแตละคน

เจตนารมณของกระบวนการยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชนนจงสอดคลองกบทฤษฎและกฎหมายระหวางประเทศทมงเนนใหการคมครองแกเดกและเยาวชน ดงน เพอใหบรรลเจตนารมณดงกลาว กฎหมายไดก าหนดใหเปนใหเปนหนาทของสถานพนจทจะสบเสาะและพนจเรองอาย ประวต ความประพฤต สตปญญา การศกษาอบรม สภาพรางกาย สภาพจตใจ อาชพ และฐานะของเดกซงตองหาวากระท าความผด และของบดามารดา ผปกครอง หรอบคคลซงเดกนนอาศยอย ตลอดจนสงแวดลอมทงปวงเกยวกบเดกนน รวมทงสาเหตแหงการกระท าความผด เพอรายงานตอศาล68 และขอมลดงกลาวถอวาเปนประเดนทศาลจะตองพจารณาดวย 69 ทงน เพอใหมาตรการทศาลใชกบเดกสอดคลองกบสภาพปญหาของเดกแตละคน และชวยใหเดกเปนคนดและกลบคนสสงคมได มาตรการทศาลใชกบเดก ไดแก การจดท าแผนแกไขบ าบดฟนฟในชน

67 สกลยช หอพบลสข (ผแปล). (ม.ป.ป.). กระบวนการยตธรรมทางอาญาส าหรบเดกและเยาวชน (The

Thai Juvenile Justice) บทความของส านกงานอยการพเศษฝายคมครองสทธประชาชนระหวางประเทศ. สบคน 4 กมภาพนธ พ.ศ. 2558, จากhttp://www.humanrights.ago.go.th/files/Thai_juvenile_justice%281%29.pdf

68 พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 มาตรา 36(1) บญญตวา “ใหสถานพนจมอ านาจหนาทตามพระราชบญญตนและตามกฎหมายอน และโดยเฉพาะใหมอ านาจหนาท ดงตอไปน (1) สบเสาะและพนจเรองอาย ประวต ความประพฤต สตปญญา การศกษาอบรม สภาพรางกาย สภาพจต นสย อาชพ และฐานะของเดกหรอเยาวชนซงตองหาวากระท าความผดและของบดา มารดาผปกครอง หรอบคคลซงเดกหรอเยาวชนอาศยอยดวย ตลอดจนสงแวดลอมทงปวงเกยวกบเดกหรอเยาวชนนน รวมทงสาเหตแหงการกระท าความผด เพอรายงานตอศาลหรอเพอประกอบการพจารณาของเจาพนกงานทเกยวของ ตามระเบยบทกระทรวงยตธรรมก าหนด.”

69 พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 มาตรา 115 บญญตวา “ในการพจารณาคดทเดกหรอเยาวชนเปนจ าเลย ใหศาลทมอ านาจพจารณาคดเยาวชนและครอบครวถอวาประวต อาย เพศ ความประพฤต สตปญญา การศกษาอบรม สภาพรางกาย สภาพจต นสย อาชพ และฐานะของจ าเลย ตลอดจนสงแวดลอมทงปวงเกยวกบจ าเลย และของบดามารดา ผปกครอง หรอบคคลซงจ าเลยอาศยอยดวย หรอบคคลซงใหการศกษา ใหท าการงาน หรอมความเกยวของเปนประเดนทจะตองพจารณาดวย.”

DPU

36

พจารณา การชะลอค าพพากษา มาตรการคมความประพฤตกรณศาลพพากษาใหปลอยตวเดก มาตรการในค าพพากษา

2.3.3.2 ประโยชนทไมเกยวกบกระบวนการยตธรรมทางอาญา เนองจากทะเบยนประวตอาชญากรหรอทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดก

และเยาวชน รวบรวมประวตสวนบคคลและประวตการกระท าความผด ดงนนเปนอปสรรคส าคญในการขออนญาต ขอเดนทางไปตางประเทศ และการขอแปลงสญชาตได ในการประกอบอาชพทตองการความซอสตย อาชพทตองใชความระมดระวงมากกวาปกตธรรมดาทวไป ลกษณะงานทเกยวกบความปลอดภยของผบรโภค ผใชบรการ และความปลอดภยขององคกรและเพอนรวมงาน เชน งานรฐวสาหกจทเกยวกบธนาคารและการเงน วศวกร งานรกษาความปลอดภย ครอาจารย ผพพากษา แพทยรกษาโรค แพทยท าการผาตด ซงตองท างานเกยวกบเดกและเยาวชนและกบบคคลทวไป ตลอดจนอาชพรบราชการ การตรวจสอบทะเบยนประวตอาชญากรวาบคคลนนเคยกระท าความผดหรอไมจงเปนสงส าคญเพอปองกนความเสยงทจะเกดการกออาชญากรรมขน70 2.3.4 ทฤษฎขมขยบยง

ทฤษฎปองปรามหรอขมขยบยง บางกรณเรยกวา ทฤษฎการลงโทษเพอปองกน (Preventive Theory) เปนทฤษฎทมแนวคดวา ความเสยหายทเกดจากการกระท าความผดไมสามารถเยยวยาได การลงโทษมขนเพอปองกนความเสยหายแกสงคมในอนาคต โดยลงโทษเพอขมขใหผกระท าผดหรอบคคลทวไปเกดความเกรงกลว หรอสรางนสยหรอสอนศลธรรมแกประชาชน เชน ผกระท าความผดจากอารมณรนแรงซงเกดขนชวคราว แมผกระท าไมท าผดอก แตกจ าตองลงโทษเพอมใหสงคมเอาเยยงอยาง71

Berker ได เสนอแนวคด เ รอง “ รปแบบทางเศรษฐศาสตรของอาชญากรรม ” (The economic model of crime) โดยเสนอวา อาชญากรทกคนลวนแตมเหตผลในการกระท าความผดทวา “ผลประโยชนคาดหมาย” (expected gain) ทอาชญากรคาดหมายวาจะไดรบมความสมพนธอยางไรกบ “การลงโทษคาดหมาย” (expected punishment) ทอาชญากรคาดหมายจะไดรบ กลาวคอ หากผลประโยชนทอาชญากรจะไดรบมปรมาณมากกวาการลงโทษทอาชญากรจะไดรบอาชญากรนนจะประกอบอาชญากรรมขน ในท านองตรงขาม ถาผลประโยชนทคาดหมาย มปรมาณนอยกวาโทษทอาชญากรจะไดรบ อาชญากรกจะถกยบยง (deter) โดยกฎหมายและจะ ไมประกอบอาชญากรรมนน ดงนน ผลจากแนวคดดงกลาว หากรฐไมตองการใหมอาชญากรรม

70 ทะเบยนประวตอาชญากร (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 32). เลมเดม. 71 จาก ทางเลอกในการลงโทษจ าเลยในคดอาญา: มาตรการลงโทษระดบกลาง (วทยานพนธปรญญา

ปรชญาดษฎบณฑต) (น. 17), โดย ดล บนนาค, 2554, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยมหดล.

DPU

37

เกดขนในสงคม รฐสามารถท าไดเอง 2 ประการ คอ ประการทหนง รฐตองเพมตนทนของอาชญากรในการประกอบอาชญากรรม หรอ ประการทสอง รฐตองลดผลประโยชนทอาชญากรจะไดรบ เชน ตดโอกาสในการทอาชญากรจะไดรบผลประโยชนจากการประกอบอาชญากรรม เปนตน72

ทฤษฎการลงโทษมทศนะวาการลงโทษเปนการขใหกลวโทษหรอสรางนสยหรอสอนศลธรรมแกประชาชน ซงกอใหเกดประโยชนสองประการ ประการแรกเพอใหมผลปองกนแกตวผกระท าความผดเอง (Special Prevention) ท าใหเกดความเขดหลาบไมกลากระท าผดซ า ประการทสองเพอเปนตวอยางแกบคคลทวไป (General Prevention) ใหบคคลทวไปเหนวาเมอกระท าผดและไดรบโทษท าใหเกดความเกรงกลวไมกลากระท าความผดตาม 73 ซงวธการลงโทษตามทฤษฎการลงโทษเพอปองกนสามารถแยกพจารณาได 3 ประการ คอ

(1) ปรมาณโทษตามทฤษฎการลงโทษเพอปองกน จากแนวทางคดของเบนแธม เปนทฤษฎการลงโทษเพอปองกนซงเนนปรมาณโทษเปนหลก โดยเอาปรมาณโทษเปนเครองมอในการขมขไมใหบคคลกระท าผด

(2) ความแนนอนและความรวดเรวของการลงโทษ กลาวคอ การลงโทษตองมความแนนอนและรวดเรว ตองด าเนนการจบตวผกระท าความผดมาลงโทษใหได การพจารณาพพากษาตองรวดเรวเพอเปนการตอกย าใหบคคลทวไปเหนวาหากท าผดแลวยอมถกลงโทษ

(3) ใชการลงโทษเปนเครองมอใหคนอนกลวโทษ ทฤษฎนเหนวาควรแสวงหาผลประโยชนจากการลงโทษ การลงโทษตองกระท าโดยเปดเผยและดวยวธการทรนแรง74

ตามแนวคดของนตเศรษฐศาสตร เปาหมายหลกของระบบยตธรรมทางอาญา คอ การปองปรามไมใหเกดอาชญากรรม (deterrence) ผานการก าหนดบทลงโทษ (sanction) ทางกฎหมาย ทงบทลงโทษท เปนตวเงน (Monetary sanction) เชน คาปรบ และบทลงโทษทไมเปนตวเงน (nonmonetary sanction) เชน การจ าคก การภาคทณฑ การกกบรเวณ การประหารชวต การประจานตอสาธารณะ เปนตน ประเดนหลกทนตเศรษฐศาสตรวาดวยการปองปรามอาชญากรรม คอ หลกคดวาดวยบทลงโทษทางอาญาทเหมาะสม (optimal criminal sanction) ซงเปนแนวความคด

72 จาก “การวเคราะหโทษอาญาดวยหลกนต เศรษฐศาสตร ,” โดย ปกปอง ศรสนท, 2553,

วารสารนตศาสตร, 39(3), น. 514. 73 จาก ความประสงคของการลงโทษอาญา: ศกษาเฉพาะประเทศไทยสมยใชกฎหมายลกษณะอาญา

และประมวลกฎหมายอาญา (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 43-44), โดย สหธน รตนไพจตร, 2527, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

74 แหลงเดม. (น. 48-53).

DPU

38

พนฐานในการหาค าตอบทวา สงคมควรทมเททรพยากรในการลงทนเพอจบกมผกระท าความผด มาลงโทษในระดบใดจงเหมาะสม75

เหตท ตองน านตศาสตร เศรษฐศาสตรมาใชกบทฤษฎการลงโทษ เนองดวย ผลประโยชนและตนทนของการกออาชญากรรมอยบนพนฐานของความไมแนนอน (Uncertainty) ในอนาคต กลาวคอ การไดรบผลประโยชนของการกออาชญากรรมขนอยกบความส าเรจของการปฏบตการ ซงไมแนนอนวาจะส าเรจหรอไม ขณะทตนทนของการกออาชญากรรมขนอยกบการประเมนความเสยงทจะถกจบกมมาด าเนนคดและถกลงโทษตามกฎหมาย ดงนน การประเมนผลประโยชนและตนทนของอาชญากรจงตองเปรยบเทยบระหวาง “ผลประโยชนคาดคะเน” (expected benefits) กบ “ตนทนคาดคะเน” (expected costs) หากอาชญากรประเมนวาผลประโยชนคาดคะเนของการกออาชญากรรมสงกวาตนทนคาดคะเนของการกออาชญากรรม กจะตดสนใจประกอบอาชญากรรมขน76

Beck (1989) ชวา อาชญากรทวไปมแบบแผนพฤตกรรมแบบเลอกชงน าหนกระหวางประกอบอาชญากรรมประเภทตาง ๆ โดยไมไดมแบบแผนพฤตกรรมแบบเจาะจงเลอกประกอบอาชญากรรมประเภทใดประเภทหนงเปนการเฉพาะ ดงนน โครงสรางผลประโยชนคาดคะเนและตนทนคาดคะเนของอาชญากรรม ซงแตกตางกนตามอาชญากรรมแตละประเภท ยอมสงผลตอการตดสนใจของอาชญากร โดยอาชญากรแตละคนจะตดสนใจเลอกประกอบอาชญากรรมประเภททใหผลประโยชนคาดคะเนสทธแกตวเขาสงสด ทงน ตนทนอาชญากรรมมดงน77

(1) คาใชจายในการกระท าความผด (2) บทลงโทษ ซงบทลงโทษต าโอกาสในการตดสนใจกระท าความผดยอมมสงกวา

บทลงโทษทรายแรงกวา (3) ตนทนคาเสยโอกาสของการเตรยมการ , ระยะเวลาทถกจ าคก รวมถงการสญเสย

โอกาสในการท างาน (4) ตราบาปตดตว (Stigma Effect) เชน การมประวตอาชญากร ซงสงผลกระทบดานลบ

ตอโอกาสในการประกอบอาชพและการใชชวตในภายภาคหนา

75 จาก โครงการวเคราะหกฎหมายและกระบวนการยตธรรมทางอาญา (Economic Analysis of Criminal

Laws) รายงานฉบบสมบรณ เลมท 2 เรอง “การวเคราะหกฎหมายดวยหลกเศรษฐศาสตร: แนวคดและวรรณกรรมปรทศน” (น.17), โดย ปกปอง จนทวทย, 2554, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

76 แหลงเดม. (น.19). 77 แหลงเดม. (น.19-20).

DPU

39

จงกลาวไดวา อาชญากรเผชญปญหาการตดสนใจเลอกวาจะประกอบอาชญากรรมดหรอไม และจะประกอบอาชญากรรมใด มขนาดความผดเทาใด กอใหเกดความรนแรงมากนอยเพยงใด นน ระบบการลงโทษทางอาญาทเหมาะสมตองสามารถปองปรามพฤตกรรมการกระท าความผดของอาชญากรได โดยมเปาหมายในการเพมตนทนคาดคะเนของการกออาชญากรรม และลดผลประโยชนคาดคะเนของการกออาชญากรรม เปนส าคญ78 ดงนน เพอลดแรงจงใจในการประกอบอาชญากรรม โดยเฉพาะบคคลทมชออยในทะเบยนประวตอาชญากร โดยรฐตองผลกดนใหผทคดกออาชญากรรมเลอกทจะท างานสจรตถกกฎหมายแทนการหารายไดจากการกระท าความผด การออกนโยบายสนบสนนการรบบคคลทเคยกระท าความผดและไมมประวตการกระท าความผดซ าอกเขาท างาน การออกนโยบายใหมอาชพรองรบใหกบบคคลทพนการกระท าความผดไดมงานท าภายหลงพนโทษ การมนโยบายโครงการทนการศกษาตอแกผพนโทษ เพอใหบคคล น าศกยภาพมาใชทนโดยการท างานใหแกรฐบาล 2.4 การคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน

เดกและเยาวชนถอเปนทรพยากรของชาตในอนาคต หากไดรบการปกปองและดแลทดยอมเตบโตเปนทรพยากรทมประสทธภาพและมคณคาตอประเทศชาต และเพอใหสอดคลองกบวตถประสงคการด าเนนคดอาญาส าหรบเดกและเยาวชนเปนกรณทมงตวเดกและเยาวชนทกระท าความผดหรอตองหาวากระท าความผดเปนส าคญโดยค านงถงสภาพสวนตวของเดกและเยาวชน และมงหวงทจะอบรมสงสอนเดกและเยาวชน โดยมงทจะชวยเหลอเดกและเยาวชนทงในดานสวนตวและการใชชวตในสงคมทวไป มไดมงหวงการลงโทษ การด าเนนคดอาญาเดกและเยาวชนจงมเปาหมายเพอใหการอบรมสงสอนแกไขปรบปรงเดกและเยาวชน ใหโอกาสเดกและเยาวชนในการใชชวตในสงคมไดอยางปกตสข79 ดงนน ในหวขอนจะไดศกษาทฤษฎเกยวกบการลบทะเบยนประวตอาชญา อาท แนวคดและมาตรการระหวางประเทศในการคมรองสทธเดกและเยาวชน มาตรการระหวางประเทศในการรบรองสทธเดกและเยาวชนตามกฎหมายระหวางประเทศ การลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ดงตอไปน

78 แหลงเดม. (น. 21). 79 จาก กฎหมายวธพจารณาความอาญา (น. 449), โดย คณต ณ นคร จ, 2546, กรงเทพฯ: วญญชน.

DPU

40

2.4.1 แนวคดและมาตรการระหวางประเทศในการคมครองสทธเดกและเยาวชน 2.2.1.1 แนวคดในการคมครองสทธเดกและเยาวชน ค าวา “เดกและเยาวชน” โดยทวไปอาจหมายถง บคคลทวไปทงเพศชายและเพศหญง

ทอายยงนอย และจะตองไดรบการอบรมสงสอน ตองการความชวยเหลอ และการดแลจากผใหญ ซงในการนยามความหมายของค าวา “เดกและเยาวชนกระท าความผด” (Juvenile Delinquent) กยอมอยกบกฎหมายของแตละประเทศทจะนยาม80 และจะตองค านงถงวตถประสงคของกฎหมายในเรอง นน ๆ เปนส าคญ81 แตโดยทวไปนานาอารยะประเทศจะก าหนดหลกเกณฑอายของบคคลทอายตงแต 7 ปบรบรณ แตไมเกน 21 ปบรบรณในขณะกระท าความผดในขณะฟองศาล หรอในขณะศาลพพากษาแลวแตกรณ82 โดยจะถอวาบคคลนนเปนเดกหรอเยาวชนกระท าผด และจะตองไดรบความคมครองสทธภายใตกระบวนการยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชน อยางไรกด การกระท าความผดของเดกและเยาวชนจะไมถอวาเปนอาชญากรรม (Crime) ดงเชนการกระท าความผดของผใหญ และไมเรยกเดกและเยาวชนทกระท าความผดวาอาชญากร (Criminal) แตจะเรยกการกระท าความผดของเดกและเยาวชนวา การกระท าผดหรอพฤตกรรมเบยงเบน (Delinquency) และจะเรยกผกระท าความผดวา เดกและเยาวชนทกระท าผด (Juvenile Delinquency)83

2.4.2 การรบรองสทธเดกและเยาวชนตามกฎหมายระหวางประเทศ สทธเดกและเยาวชนเปนสวนหนงของสทธมนษยชน ซงใหความส าคญวาเดกเปนกลม

ชนทตองการการปกปอง คมครองมากกวาคนทวไปเนองจากความสามารถของสภาวะทางรางกายและสตปญญา ของเดกเองทไมเทาเทยมกบผใหญจงตองไดรบการคมครองเปนกรณพเศษ เพอใหเดกและเยาวชนมพฒนาการและเจรญเตบโตเปนผใหญทเปนทรพยากรมนษยทมคณคาตอสงคมตอไป ในตางประเทศจงเรมพฒนาแนวคดในการคมครองสทธเดกและเยาวชน ในศตวรรษท 19 มการยอมรบวาเดกมสถานะทางกฎหมายและเรมพฒนาแนวคดในการคมครองสทธเดกและเยาวชน กระทงปลายสงครามโลกครงท 1 ผลจากสภาวะสงครามท าใหเดกจ านวนมากไดรบทกขทรมานในหลาย ๆ ดาน ทปรากฏตามประชาคมโลก ท าใหมการตงสหภาพกองทนชวยเหลอเดกระหวาง

80 จาก การปฏรปกระบวนการยตธรรมเยาวชนและครอบครว: เพอตอบสนองความคมครองเดก เยาวชน และครอบครว (รายงานผลการวจย ) (น. 86), โดย วชรนทร ปจเจกวญญสกล ข, 2545, กรงเทพฯ.

81 จาก กฎหมายเกยวกบคดเดก เยาวชน และครอบครว (น. 54), โดย อจฉรยา ชตนนทน ข, 2552, กรงเทพฯ: วญญชน.

82 จาก กฎหมายเกยวกบการกระท าความผดของเดกและเยาวชน (น. 8-9),โดย สงา ลนะสมต, 2517, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง.

83 จาก กฎหมายเกยวกบเยาวชนและครอบครว แนวประยกต (น. 1-2), โดย บญเพราะ แสงเทยน ก, 2546, กรงเทพฯ: วทยพฒน.

DPU

41

ประเทศ (Save the Children Fund International Union) โดยมวตถประสงคชวยเหลอเดกและเยาวชนเหลานน มแนวคดทจะใหความคมครองเดกและเยาวชนในทางระหวางประเทศมากขน ซงตางจากเดมทไมเหนความส าคญในชวตความอยของเดกและเยาวชนเพราะถอวาเดกและเยาวชนเปนสมบตของครอบครวการดแลจงเปนเรองภายในครอบครวหรอภายในประเทศเทานน 84 ตอมาประชาคมโลกจงเรมมการกลาวถงแนวทางใหความคมครองสทธเดกและเยาวชนในดานตาง ๆ ซงปรากฏในเอกสารระหวางประเทศโดยทวไป ดงน85

2.4.2.1 สทธตามหลกสทธมนษยชน ความเปนสากลของสทธมนษยชน เรมจากความเชอทวาปฏญญาสากลวาดวยสทธ

มนษยชน ค.ศ. 1948 (Universal Declaration of Human Right U.N. 1948) ไดกอต งขนโดยมวตถประสงคเพอรวบรวมสทธและเสรภาพขนมลฐานทไดรบรองยอมรบอยางเปนสากลและทกรฐ ควรใหความส าคญทจะสงเสรมเคารพและรกษาไวซงสทธมนษยชน สทธมนษยชนมความเปนสากลไมแบงแยกซง เพศ วย เชอชาต ความทพลภาพแหงรางกายและจต ในกระบวนการยตธรรม จงตองเคารพในหลกสทธมนษยชนการบงคบใชกฎหมายใหตรงกบเจตนารมณตองค านงถง สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของบคคลทไดรบการรบรอง ทงความคดและการกระท าทไมมการลวงละเมดได โดยไดรบการคมครองตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย และสนธสญญาระหวางประเทศและตามหลกศกดศรความเปนมนษย (Human Dignity) สทธเฉพาะตวทพงสงวนของมนษยทกคน และรกษาไวมใหบคคลอนมาลวงละเมดได การถกละเมดศกดศรความเปนมนษยจงเปนสงทตองไดรบการคมครอง และไดรบความยตธรรมจากรฐ

สทธมนษยชนและศกดศรความเปนมนษยมจดก าเนดแนวความคดจากปรชญาตะวนตก ส านกกฎหมายธรรมชาต (Natural Right Tradition) มองวาสทธมนษยชนเปนสทธทมอยแลวตามธรรมชาต (Natural Right) ตดตวมนษยมาตงแตถอก าเนด มนษยเปนเพยงผคนพบ (Discover) จงนยามไดวามนษยไมอาจสญเสยสทธความเปนมนษยโดยเฉพาะเดกและเยาวชน ไดแก สทธในการศกษา สทธทจะไดรบการปฏบตทเทาเทยมกน สทธทจะไดรบความปลอดภย และสทธทจะไดรบตามกฎหมายรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย โธมส เพน (Thomas Paine 1737-1809) นกตอสทางการเมองชาวองกฤษท เรยกรองเอกราชใหอเมรกา ในป ค.ศ. 1766 เปนบคคลแรกทใชค าวา “สทธมนษยชน”

84 จาก กลไกระหวางประเทศเพอการปฏบตตามอนสญญาสหประชาชาตวาดวยสทธเดก (วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต) (น. 7), โดย องอร เจตนาเลศ, 2541, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. 85 การใชดลพนจของศาลในการก าหนดโทษ: ศกษาเฉพาะกรณการรอการลงโทษ (วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต) (น. 30). เลมเดม.

DPU

42

เมอพจารณาแนวคดสทธมนษยชนของตะวนตกในเชงประวตศาสตรแลวลวนประสงคใหไดมาซงการยอมรบและเคารพสทธและเสรภาพของผอนดวยความยตธรรมทางมโนธรรม จงสะทอนถงสภาพความเปนจรงในเชงศลธรรม (Moral Right) ซงสะทอนมาจากแนวคดเรองสทธมนษยชน แนวคดของเฟนเบรค (Joel Feinberg) ซงนยามสทธมนษยชนในแงขอเรยกรองทางศลธรรมทตงอยบนความตองการขนพนฐานของมนษยทง(All primary human needs) โดยถอวามนษยลวนมสทธมนษยชน เพราะทกคนตางกมความตองการเยยงมนษยชนเชนเดยวกน (The same human needs)

กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง (International Covenant of Civil and Political Rights) กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง เปนกฎหมายระหวางประเทศทมเนอหาสาระเปนการรบรองหลกการวาดวยสทธขนพนฐานของมนษย หรอสทธมนษยชนในปฏญาณสากลวาดวยสทธมนษยชน โดยเฉพาะสทธทเรยกวาสทธพลเมอง (Civil Rights) ถอวามนษยทกคนมสทธเทาเทยมกน เปนการเนนย าพนธมตรของรฐภาคภายใต กฎบตรสหประชาชาตในอนทจะสงเสรมการเคารพสทธมนษยชนและเสรภาพ กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมองบญญตไวเปนหลกวามนษยทกคนพงมสทธทจะมชวตอย (Right of life) เปนสทธทจะไดรบการคมครองตามกฎหมาย บคคลใดจะพรากไปเสยมได รฐไทยอยในภาคกฎบตรสหประชาชาต รฐจงมหนาทใหการสนบสนนสทธเดกและเยาวชนเพราะถอเปนพลเมองของรฐทสมควรไดรบการดแล การคมครอง ตลอดจนเตบโตเปนพลเมองวยผใหญ ใหไดรบสทธเทาเทยมกนตามรฐธรรมนญ มสทธและใชสทธในการด ารงชวต หรอการใชสทธตามทกฎหมายบญญตได โดยไมถกกดกนจากรฐหรอจากสงคมภายนอก อาท สทธทางการเลอกตง สทธการไมเลอกปฏบตจากหนวยงานของรฐหรอเอกชน ในการเขาท างานหรอการศกษาอนเปนสทธขนพนฐานทเดกและเยาวชนพงไดรบตามอนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Rights of the Child = CRC)

2.4.2.2 การรบรองสทธเดกตามกฎหมายระหวางประเทศ สทธ เดกไดรบการรบรองในรปแบบตาง ๆ โดยองคการสหประชาชาตมาเปนเวลา

พอสมควรแลว และตอมาไดพฒนาน าหลกการตาง ๆ มารวบรวมไวเปนกฎหมายระหวางประเทศในรปของอนสญญาคอ อนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Rights of the Child = CRC) เมอวนท 20 พฤศจกายน 1989/2532 และมผลบงคบใชเมอวนท 2 กนยายน 1990/2533 อนสญญาวาดวยสทธเดกมหลกการทส าคญวา เดกทกคนมสทธตาง ๆ ตดตวมาตงแตเกดและประเทศสมาชกของอนสญญาฉบบนตองด าเนนมาตรการตาง ๆ เพอใหการปกปองคมครองและสงเสรมการใชสทธของเดกอยางเตมทและ อยางนอยตองเปนไปตามมาตรฐานของอนสญญาฯ ซงไดรบการ

DPU

43

ยอมรบทวโลกวาขอก าหนดตาง ๆ ในอนสญญาฯ เปนมาตรฐานขนต าในการดแลคมครองเดก ปจจบนอนสญญาฉบบนมภาคสมาชกถง 195 ประเทศ ซงประเทศไทยไดเขารวมในภาคสมาชกอนสญญานเมอวนท 27 มนาคม 1992 และมผลใชบงคบกบประเทศไทยในฐานะเปนกฎหมายระหวางประเทศเมอวนท 26 เมษายน 199286

สทธ เดกเปนสวนหนงของสทธมนษยชนแตเดกเปนกลมชนทตองการการปกปอง คมครองมากกวาคนทวไปเนองจากความสามารถของสภาวะทางรางกายและสตปญญา ของเดกเองทไมเทาเทยมกบผใหญจงตองไดรบการคมครองเปนกรณพเศษ เพอใหพฒนาการและเจรญเตบโตเปนผใหญทเปนทรพยากรมนษยทมคณคาตอสงคม ในประชาคมระหวางประเทศเหนความส าคญในการปกปองคมครองสทธเดกเปนอยางยงดงนนในป พ.ศ. 1924/2467 องคการสนนบาตชาตไดประกาศปฏญญาวาดวยสทธเดกหรอทเรยกวาปฏญญาเจนวา (the Declaration of Geneva 1924) เมอมการจดตงองคการสหประชาชาตไดมการประกาศปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (the Universal Declaration of Human Rights) เมอป 1948/2491 แลว ตอมาในป1959/2502 องคการสหประชาชาตไดพฒนาและประกาศปฏญญาวาดวยสทธเดก (the United Nations Declaration on the Rights of the Child 1959) แตปฏญญาไมมผลผกพนเปนกฎหมายระหวางประเทศ ตอมาจนถงป 1989/2532 สหประชาชาตจงไดพฒนาการคมครองเดกใหเปนกฎหมายระหวางประเทศในรปของอนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Rights of the Child 1989) ซงอยในรปแบบปจจบนในป 2000/2533

อนสญญาวาดวยสทธเดก ค.ศ. 1989 (Convention on the Rights of the Child 1989) จงถอวาเปนกฎหมายระหวางประเทศฉบบแรกทใหความคมครองและสงเสรมชวตและการพฒนาขนพนฐานของเดกและเยาวชนอยางแทจรงและถอไดวาเปนการก าหนดมาตรฐานสากลท างกฎหมายทตางประเทศใหการยอมรบ โดยมวตถประสงคเพอคมครอง สงเสรมใหเดกและเยาวชนไดรบการปกปองคมครองดแลอยางเทาเทยมกนโดยไมมการแบงแยก ซงเชอชาต ศาสนา สผว การศกษา เปนตน สทธของเดกนนไมใชเรองทรฐหรอใครใหกบเดก แตเปนสทธของเดกทกคนทมตดตวมาตงแตเกด ซงอนสญญาใชค าวา “สทธตดตว” (inherent rights) ดงนน เดกจงเปนผมสทธ ทไมมผใดสามารถไปตดทอนหรอจ ากดการใชสทธอนชอบธรรมของเดกหรอละเมดสทธของเดกได ในการด าเนนการตาง ๆ ทเกยวกบเดก จะตองค านงถงสทธเดกและทส าคญทสดคอตองยดถอ หลกประโยชนสงสดของเดก (the best interest of the child) เปนขอพจารณาในการด าเนนการ เปนส าคญ

86 อน สญญาวาด วย เด กสทธ เดกและพรบ .ค มครอง เด ก . สบคน 20 เมษายน 2558 , จ าก http://www.oknation.net/blog/print.php?id=432527

DPU

44

การคมครองเดกเปนเรองทส าคญอยางยงในการรบประกนอนาคตทรงเรอง ของชาต หากปลอยใหเดกถกท ารายดวยวธการตาง ๆ และเดกทเปนแหลงทรพยากรมนษยทส าคญทสดของประเทศชาตถกท าลายหรอ ท าใหเสยประสทธภาพเปนจ านวนมาก เดกเหลานจะกลายเปนบคคลทสงคมตองใชทรพยากรมาดแลรกษา นอกจากนนหากทรพยากรมนษยนไมไดรบการเลยงดและพฒนาอยางเตมท และเหมาะสม รฐจะขาดก าลงส าคญทจะเตบโตมาดแลรกษาสงคมนนตอไป ในอนาคต ดงนนการท านายอนาคตของประเทศใดประเทศหนงวาจะเจรญรงเรองหรอตกต า ในอนาคต สามารถท านายไดอยางไมผดพลาดโดยศกษาจากวธการปฏบต การคมครองและ การพฒนาเดกในสงคมนน ๆ วาไดท าอยางจรงจงเพยงใด และนอกจากการคมครองแลว การศกษาทมคณภาพอยางแทจรงเปนหวใจส าคญของการพฒนาทรพยากรมนษยใน อนาคต กฎหมายระหวางประเทศตาง ๆ ในรปแบบของอนสญญา และพธสารตาง ๆ มสวนชวยในการก าหนดมาตรฐานทรฐจะตองด าเนนการเพอใหบรรลวตถประสงคในการคมครองและพฒนาเดกใหเตบโตเปนบคคลากรทมคณคาตอสงคมในอนาคต

จากการศกษาตราสารทเปนกฎหมายระหวางประเทศในเรองสทธเดกแลวจะเหนได วาแมการคมครองสทธเดกทเปนสทธตดตวของเดกทกคนมาตงแตเกดจะเปน เรองของทกภาคสวนของสงคม แตผมบทบาทและหนาทก าหนดมาตรการกลไกตาง ๆ เพอใหการคมครองเดกใหเปนไปตามมาตรฐานขนต าของอนสญญาฯ และพธสารตาง ๆ คอ รฐ เพราะเปนผใชอ านาจรฐ รฐจงมภาระทตองก าหนดมาตรการทงทางกฎหมาย ทางการบรหารและดวยวธการอน ๆ เพอใหการคมครองเดกเปนไปอยางไดผลเตมท

การศกษาเรองสทธของเดกจ าเปนอยางยงทผศกษาจะตองศกษาถงวธการ ปฏบตตอเดกหรอการคมครองสทธเดกในประเทศไทยปจจบนวาในแตละ ประเดนนน ประเทศไทยไดด าเนนการคมครองเดกเขาตามมาตรฐานขนต าทก าหนดไวใน อนสญญาวาดวยสทธเดก ค.ศ. 1989 ในการคมครองสทธเดก คอ มาตรการทางกฎหมายซงตองพจารณาควบคกบวธการปฏบตทเปนอย กฎหมายรฐธรรมนญฉบบปจจบนซง เปนกฎหมายทส าคญทสดของไทยได เนนใน เรอง การคมครองสทธของบคคลรวมทงสทธเดกดวยและไดบญญตหลกการ ส าคญ ๆ หลายประการตามอนสญญาวาดวยสทธเดก ค.ศ. 1989 วาดวยสทธเดกไวในรฐธรรมนญ ซงเปนการแสดงเจตนารมณวาประเทศไทยมเจตจ านงทจะคมครองสทธเดกและ เปนการก าหนดวากฎหมายอน ๆ ทเกยวกบเรองเดกจะตองคมครองสทธเดกตามทก าหนดไวในรฐธรรมนญดวย กฎหมายรฐธรรมนญก าหนดคมครองสทธเดกไวในมาตราตาง ๆ ทเกยวกบเรองสทธเดกเพอใหสอดคลองกบอนสญญาวาดวยสทธเดก ค.ศ. 1989 ดงน

DPU

45

มาตรา 31 บคคลยอมมสทธและเสรภาพในชวตและรางกาย87 มาตรา 43 บคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวาสบสอง

ปทรฐจะ ตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย88 มาตรา 53 เดก เยาวชน และบคคลในครอบครวมสทธไดรบการคมครองโดยรฐจากการ

ใชความรนแรงและการปฏบตอนไมเปนธรรม89 มาตรา 80 รฐตองคมครองและพฒนาเดกและเยาวชน สงเสรมความเสมอภาคของหญง

และชาย เสรมสรางและพฒนาความเปนปกแผนของครอบครว และความเขมแขงของชมชน90 2.4.3 การคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผด

2.4.3.1 แนวคดทฤษฎเกยวกบการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผด การมทะเบยนประวตการกระท าความผดตดตวเดกและเยาวชนทกระท าความผด

ท าใหเปนอปสรรคหนงในการกลบมามชวตในสงคมอกครงหนง และอาจเปนหนทางใหเดกและเยาวชนซงเปนชวงวยทจะเจรญเตบโตเปนผใหญ และเปนแรงงานส าคญในการพฒนาประเทศชาต เลอกทจะกระท าความผดซ าได เพราะสงคมและรฐยงไมมมาตรการคมครองสทธและเสรภาพแกเดกและเยาวชนอยางเตมก าลง ท าใหเดกและเยาวชนซงจะเจรญเตบโตในอนาคตไมไดรบโอกาสในการเรมตนชวตใหมจากสงคม ดงนนในหวขอนจะไดศกษาทฤษฎเกยวกบการลบทะเบยนประวตอาชญากร ไดแก ทฤษฎเกยวกบสาเหตในการกระท าความผดซ า และทฤษฎการลงโทษเกยวกบการลบทะเบยนประวตอาชญากร ไดดงตอไปน

1) การลงโทษเพอเปนการแกไขฟนฟผกระท าความผด (Rehabilitation)91 ทฤษฎนเนนการแกไขหรอบ าบดรกษาผกระท าความผดเปนรายบคคล โดยวธการ

ลงโทษตามวตถประสงคนอาจไมใชการลงโทษทแทจรง เพราะมไดท าใหผทไดรบการแกไขปรบปรงเกดความยากล าบากแตประการใด92 กลาวคอ วธการลงโทษตามวตถประสงคนเปนการแกไขหรอเยยวยารกษาจตใจของผกระท าความผดใหลดความรสกทตองการฝาฝนกฎหมาย และหนกลบมาปฏบตใหถกตองตามกฎหมาย รวมทงท าใหผกระท าความผดเกดความสามารถในการยบยง

87 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 32. 88 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 49. 89 พระราชบญญตคมครองผถกกระท าดวยความรนแรงในครอบครว พ.ศ. 2550 มาตรา 53. 90 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 80. 91 การน ารปแบบกระบวนการและนโยบายในการลบทะเบยนประวตอาชญากรมาใชในกระบวนการ

ยตธรรมทางอาญาของประเทศไทย (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 36). เลมเดม. 92 From Criminal Law (p. 28), by Wayne R. LaFave. เลมเดม. (น.36).

DPU

46

มใหตนเองกระท าความผดอกตอไป โดยการพยายามหลกเลยงมใหผกระท าความผดประสบกบ สงทจะท าลายคณลกษณะประจ าตวของเขา เชน การใชมาตรการเลยงโทษจ าคกตาง ๆ อาท93 การรอการก าหนดโทษหรอการรอการลงโทษ โดยไมตองใหผนนไดรบการลงโทษจ าคกอยางจรงจง

การทมแนวความคดลบทะเบยนประวตอาชญากรใหกบบคคลทพนโทษมาแลว จะเหนไดวาสอดคลองกบวตถประสงคการลงโทษน เพราะเมอลบทะเบยนประวตอาชญากรใหกบผพนโทษแลวจะท าใหบคคลนนมโอกาสในการด าเนนชวตเปนปรกต อกครงหนง และพรอมทจะ แกไขปรบปรงพฤตกรรมของตนเองใหเปนคนดของสงคมดวย

2) การลงโทษเพอเปนการท าใหความสมพนธของคกรณกลบคนด (Restoration) การลงโทษแบบนถอวาเปนการลงโทษแนวลาสด โดยมแนวคดวา เมอเกดการกระท า

ความผดจะมบคคลทไดรบความเสยหาย ซงรวมถงสงคมดวย ดงนนจงควรใหผกระท าความผด ผไดรบความเสยหาย รวมถงบคคลในสงคมทเกยวของโดยตรงกบการกระท าความผดไดมาพดคยกน โดยมผเชยวชาญของรฐหรอผเชยวชาญดานกฎหมายมาเปนผประสานงาน ผกระท าความผดจะไดทราบถงผลของสงทตนเองไดกระท าลงไป และทกฝายจะไดตกลงกนวาจะท าอยางไรกบเหตการณทเกดขนซงถอไดวาเปนวธการทจะท าใหความสมพนธระหวางผกระท าความผด ผไดรบความเสยหาย รวมถงสงคมยงคงเหมอนเดม เพราะขอตกลงนนจะเปนทพอใจของทกฝาย กลาวคอ ผกระท าความผดกเตมใจรบผดชอบกบสงทตนเองกระท าลงไป ผไดรบความเสยหายกไดรบการชดเชยเปนทพอใจของตนดวย94 ซงการทใหโอกาสบคคลทกระท าความผดไดรบการลบทะเบยนประวตอาชญากร หลงจากทพนโทษแลว จะเปนการสรางความพอใจใหกบทกฝาย กลาวคอ ผเสยหายไดรบการชดเชยและเหนแลววาบคคลทกระท าความผดไดรบการลงโทษ สวนบคคลทกระท าความผด เมอพนโทษแลวกไดรบการลบทะเบยนประวตอาชญากร

แมวาทะเบยนประวตอาชญากรจะมความส าคญและเปนประโยชนตอเจาหนาทในกระบวนการยตธรรม ทงเจาหนาทต ารวจ พนกงานอยการ ศาล และราชทณฑ กลาวโดยสรปคอทะเบยนประวตอาชญากรสามารถใชเปนหลกฐานในการเพมโทษ หรอลงโทษบคคลผกระท าความผดใหหนกขน หากบคคลนนกระท าความผดซ าขนอก แตการทบคคลมทะเบยนประวตอาชญากร หรอ ขอมลการกระท าความผดตดตว สงผลใหเกดความไมสะดวกหลายประการ ทงผลกระทบตอตนเองในการขาดโอกาสในการประกอบอาชพ เพราะมกฎหมายจ ากดหามไว

93 อาชญาวทยา และ ทณฑวทยา (น. 261). เลมเดม. 94 จาก Prison Fellowship International. (2008). Restorative justice briefing paper. p 1. (อ างถงใน

การน ารปแบบกระบวนการและนโยบายในการลบทะเบยนประวตอาชญากรมาใชในกระบวนการยตธรรมทางอาญาของประเทศไทย (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 37). เลมเดม).

DPU

47

ซงอาจจะเปนผลใหบคคลนนกระท าความผดซ าได รวมถงผลกระทบตอครอบครวทพลอยเสยชอเสยงไปดวย และทส าคญยงมผลกระทบตอเศรษฐกจโดยรวมของประเทศอกดวย เพราะฉะนนจะไดท าการศกษากฎการลบทะเบยนประวตอาชญากรในตางประเทศวามวธการ รปแบบอยางไร เพอจะไดน ามาวเคราะหวามความเปนไปไดหรอไมทประเทศไทยจะมการลบทะเบยนประวตอาชญากร หากเปนไปไดจะไดน าแนวความคดของตางประเทศมาประยกตใหเหมาะสมกบสภาพของสงคมไทยตอไป95

2.5 ความรบผดและโทษทางอาญาของเดกและเยาวชน

2.5.1 การกระท าความผดทางอาญาของเดกและเยาวชน 2.5.1.1 ความหมายการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ตามพจนานกรมทางกฎหมายของแบลก96 Black (Black’s Law Dictionary) ใหค าจ ากด

ความของค าวา “Delinquent child” หมายถง “An infant of not more than specified age, who had violated any law, or who is incorrigible” หมายความวา ผเยาวทมอายไมเกนทก าหนดไว ซงได ฝาฝนกฎหมายใด ๆ หรอซงแกไขเยยวยาไมได

บญเพราะ แสงเทยน97 ใหความหมายของค าวา การกระท าความผดของเดกและเยาวชนนนจรงกบค าวา Juvenile Delinquent ในภาษาองกฤษและในทางดานอาชญากรรมและทณฑวทยา (Criminology and Penology) ไมถอวาเดกและเยาวชนทกระท าผดเปนอาชญากรเชนเดยวกบการกระท าผดของผใหญ และการกระท าผดของเดกหรอเยาวชนตามกฎหมายไทยนน หมายถง การกระท าผดอาญาตามประมวลกฎหมายอาญา และกฎหมายอนทมโทษอาญา และการกระท าผดกฎหมายอน ๆ ซงบญญตใหเปนอ านาจหนาทของศาลเยาวชนและครอบครวทจะพพากษาหรอ มค าสง

ดงนน จงเหนไดวาการจ ากดความหมายของค าวา “เดกกระท าความผด” ในแงกฎหมายนนแยกอธบายไดโดยมขอพจารณาจากเกณฑอายและเกณฑกระท าความผด

95 แหลมเดม. 96 กฎหมายเกยวกบเยาวชนและครอบครว (น. 18-19). เลมเดม. 97 จาก ค าอธบายเกยวกบการกระท าความผดของเดกและเยาวชน (น. 1-2), โดย บญเพราะ แสงเทยน ข,

2540, กรงเทพฯ: ม.ป.ท.

DPU

48

2.5.1.2 สาเหตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน 1) ปจจยจากสงแวดลอมทางสงคม (Socio-Cultural Factors) เดกและเยาวชนมความสามารถในการเลยนแบบสง ฉะนนหากสงแวดลอมไมด

กจะเปนแบบอยางใหเดกและเยาวชนในสงคมมพฤตกรรมทไมด โดยพจารณาหลาย ๆ สาเหต อาท สาเหตจากประชากรเพมขน รฐไมสามารถจดบรการไดทวถง ไมมงานท า ไรทอยอาศย เดกและเยาวชนเตบโตมาในสภาพแวดลอมทมแตปญหาไมมพฒนาการชองการแกไขไดอยางเหมาะสม สภาพถนทอยอาศยมสงแวดลอมทชว (Bad surrounding) ครอบครวอยในชมชนแออด มแนวโนมทจะเปนทซองสมของพวกมจฉาชพตาง ๆ โดยเฉพาะยาเสพตด ประกอบกบพนฐานทางจตใจของเดกและเยาวชนทมความออนไหวแปรปรวนงายไมสามารถแยกแยะถงความเหมาะสม ประกอบกบมพฤตกรรมเลยนแบบสงทไมถกตองทละนอยจนถงขนกระท าความผด 98

2) ปจจยจากการมปฏสมพนธทางสงคม เดกและเยาวชนกระท าความผดมสาเหตมาจากการคบเพอน (Bad companionship)

เนองจากเปนวยทตองการมเอกลกษณของตนเอง จงไดรบอทธพลจากกลมเพอน ซงเขามามบทบาทแทนทครอบครวในกระบวนการทางสงคม (socialization) ตองการการมบทบาท พฤตกรรมเรยกรองความสนใจ ความปรารถนาทจะเปนทยอมรบในกลมเพอนจงงายตอการถกชกจง หรอ ตกเปนเครองมอของอาชญากรอาชพ จนในทสดกลายเปนผทกระท าความผด99

3) สาเหตทางดานเศรษฐกจ ประเทศไทยประสบปญหาความเหลอมล าทางเศรษฐกจ จากปญหาดงกลาวสงผล

กระทบถงเดกและเยาวนทอยในครอบครวทยากจน มความรสกและทศนคตทไมดวาตนไมไดรบความเปนธรรมในสงคม ซงมสวนในการผลกดนหรอกระตนใหเดกและเยาวชนในครอบครวทเกดในครอบครวทมสถานะทางเศรษฐกจไมคอยด กระท าความผดทางอาญาเกยวกบทรพย ซงขยายขอบเขตการกระท าความผดไปสการกระท าความผดฐานอน ๆ100

4) ปจจยอนเปนสาเหตจากความบกพรองทางครอบครว เดกและเยาวชนเปนชวงวยทตองการความรกความอบอน การอบรมบมนสยจากบคคล

ในครอบครว เดกและเยาวชนทเตบโตมาในครอบครวทมด ยอมมภมคมกนในการตดสนใจกระท าความผดมากกวา เดกและเยาวชนทถกทารณกรรม ถกละเลยสงผลใหมพฤตกรรมทรนแรงโดย

98 จาก กฎหมายเกยวกบความผดของเดกและเยาวชน (น.5), โดย ประธาน วฒนวาณชย, 2530,

กรงเทพฯ: เจรญผล. 99 แหลงเดม. 100 แหลงเดม.

DPU

49

ขนอยกบลกษณะของการทารณกรรม เชน เดกทถกท ารายรางกายจะท าผดรนแรงบางเลกนอย ในขณะทเดกทถกละเลยทอดทง จะกระท าผดรนแรงมากกวา ครอบครวทขาดการควบคมดแล ขาดทกษะการเปนพอแม กเปนปจจยหนงทกอใหเกดความรนแรงในเดกได แตอยางไรกตามสาเหตการกระท าความผด มใชมเฉพาะครอบครวทมความบกพรอง แตสามารถเกดขนไดกบครอบครวทสมบรณ อาท การตงความหวงกบเดกและเยาวชนสงเกนไป น าไปสการกดดนเดก เดกและเยาวชนไดรบแรงกดดนจงระบายออกมาดวยพฤตกรรมทกาวราว น าไปสการกระท าความผด101

5) ปจจยอนเปนสาเหตจากความบกพรองทางรางกาย จตใจ บคลกภาพของเดกและเยาวชน

สตปญญาและประสบการณนอย ท าใหเกดความเขลารเทาไมถงการณ (Ignorance) ปกตแลวเดกและเยาวชนยงมสตปญญาและประสบการณในการด าเนนชวตดอยกวาผใหญ จงมก ถกชกจงใหกระท าความผดไดงาย และเมอพจารณาจากสญชาตญาณ ความตองการธรรมชาต ซง หากเดกและเยาวชนไมมการควบคม หรอยบยงอารมณ สงผลใหมพฤตกรรมทางเพศทเบยงเบน มการแสดงออกในทางกาวราวรนแรง เชน การกระท าความผดเกยวกบเพศ ความผดตอชวตรางกาย102

2.5.2 หลกเกณฑในการก าหนดความรบผดทางอาญาของเดกและเยาวชน 2.5.2.1 เกณฑอายเดกและเยาวชน บคคลผจะขนชอวาเดกหรอเยาวชนไดกระท าความผดนน ตองพจารณาจากเกณฑอาย

เปนตวชวาบคคลนนเปนเดกหรอเยาวชน ซงในการก าหนดเกณฑอายดงกลาวนนมการบญญตไวในกฎหมายหลายฉบบและแตละพระราชบญญตไดก าหนดเกณฑอายไมเทากน แตในกรณทเดกและเยาวชนเปนผกระท าความผดหรอตองหาวากระท าความผดและไดเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญา เดก และเยาวชนนนตองอยภายใตบงคบของพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและ วธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 ซงเมอพจารณาความตามมาตรา 4103 แลวจะเหนไดวาการพจารณาถงอายของเดกและเยาวชนทกระท าความผดทางอาญาตองพจารณาโดยสอดคลองกบความรสกผดชอบของผกระท าในขณะกระท าความผดนนดวย ทงนเปนไปตามประมวล

101 จาก สาเหตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนกบมาตรการแกไขเชงรก (เอกสารวชาการ สวนบคคลเปนสวนหนงของการอบรมหลกสตร “ผพพากษาผบรหารในศาลชนตน”รนท 10 สถาบนพฒนาขาราชการฝายตลาการศาลยตธรรม ส านกงานศาลยตธรรม ป 2555) (น. 11), โดย อรอมา วชรประดษฐพร, 2555.

102 แหลงเดม. 103 พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553,

มาตรา 4 บญญตวา “ในพระราชบญญตน “เดก” หมายความวา บคคลอายยงไมเกนสบหาปบรบรณ “เยาวชน” หมายความวา บคคลอายเกนสบหาปบรบรณ แตยงไมถงสบแปดปบรบรณ.”

DPU

50

กฎหมายอาญา มาตรา 73104 มาตรา 74105 มาตรา 75106 ดงนนในปจจบนค าวา “เดก” หมายถง บคคลทอายไมเกนสบหาปบรบรณ และ “เยาวชน” หมายถงบคคลทอายเกนกวาสบหาปบรบรณ

พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 มาตรา 4 ประกอบความรบผดของบคคลในทางอาญา ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 73 ถงมาตรา 75 ใหนยามค าวา “เดก” และ “เยาวชน” โดยพจารณาจากเกณฑอายของบคคลทกระท าผดอาญาเทานน การบรรลนตภาวะโดยการสมรสในทางแพงจงไมน ามาเปนขอพจารณา ดงนน ไมวาบคคลนนจะบรรลนตภาวะดวยการสมรสทางแพงกตาม ถาบคคลนนอายยงไมถงสบแปดปบรบรณ กฎหมายถอวายงเปนเยาวชนอยและไดรบการคมครองตามพระราชบญญตฉบบน107

นยาม “การกระท าความผดของเดกและเยาวชน” มความหลากหลายในการจ ากดความขนอยกบความคมครองเดกและเยาวชนในสงคมนน ๆ ซงสามารถสรปความหมายเกยวกบการกระท าความผดของเดกและเยาวชนไดดงน

พจนานกรมทางกฎหมายของแบลก (Black’s Law Dictionary) ใหค าจ ากดความของ ค าวา “Delinquent child” วา “An infant of not more than specified aga, who has violated any law, or who is incorrigible” ซงหมายความวาผเยาวทมอายไมเกนทก าหนดไว ซงไดฝาฝนกฎหมายใด ๆ ซงการกระท านนไมสามารถแกไขเยยวยาได

บญเพราะ แสงเทยน กลาววา การกระท าผดของเดกและเยาวชน หมายถง “การกระท าความผดทางอาญา ตามประมวลกฎหมายอาญา และกฎหมายทมโทษทางอาญาและการกระท าผดกฎหมายอน ๆ ซงบญญตใหเปนอ านาจหนาทของศาลเยาวชนและครอบครวทจะพพากษาหรอ มค าสง” ซงเปนการใหความหมายโดยเทยบค าวา “Juvenile Delinquency”108

104 ประมวลกฎหมายอาญา, มาตรา 73 บญญตวา “เดกอายไมเกนสบป กระท าการอนกฎหมายบญญต

เปนความผดเดกนนไมตองรบโทษ ใหพนกงานสอบสวนสงตวเดกตามวรรคหนงใหพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายวาดวยการคมครอง

เดกเพอด าเนนการคมครองสวสดภาพตามกฎหมายวาดวยการนน.” 105 ประมวลกฎหมายอาญา, มาตรา 74วรรคแรก บญญตวา “เดกอายกวาสบปแตยงไมเกนสบหาป

กระท าการอนกฎหมายบญญตเปนความผดเดกนนไมตองรบโทษฯ.” 106 ประมวลกฎหมายอาญา, มาตรา 75 บญญตวา “ผใดอายกวาสบหาปแตต ากวาสบแปดป กระท าการ

อนกฎหมายบญญตวาเปนความผด ใหศาลพจารณาถงความรผดชอบและสงทงปวงเกยวกบผนน ในอนทควรจะวนจฉยวาสมควรจะพพากษาลงโทษหรอไม ถาศาลเหนวาไมสมควรจะพพากษาลงโทษกใหจดการตามมาตรา 74 หรอถาศาลเหนสมควรพพากษาลงโทษกใหลดมาตราสวนโทษทก าหนดไวส าหรบความผดลงกงหนง.”

107 กฎหมายเกยวกบคดเดกเยาวชนและครอบครว (น. 54-55). เลมเดม. 108 กฎหมายเกยวกบเยาวชนและครอบครว แนวประยกต (น. 1). เลมเดม.

DPU

51

การใหความหมายดงทไดกลาวมาน จงมความสอดคลองกบมมมองทางดาน อาชญวทยาและทณฑวทยา (Criminologe and Penologe) ทไมถอวาเดกและเยาวชนทกระท าเปน “อาชญากร” (Criminal) แตถอวาพฤตกรรมดงกลาวเปนเพยง “พฤตกรรมเบยงเบน109” (Beviant behavior) เทานน

2.5.2.2 การพจารณาพพากษาการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ในกรณของเดกและเยาวชนทกระท าความผดหรอถกกลาววากระท าความผดนน

กระบวนการยตธรรมตองใหความส าคญเปนพเศษ เพราะปรชญาหรอเจตนารมณของกฎหมายส าหรบเดกและเยาวชนในประเทศไทย คอ ในคดอาญามงคมครองสวสดภาพและอนาคตของเดกและเยาวชน ในการพจาณาคดใหศาลค านงถงบคลกลกษณะ สขภาพและภาวะแหงจตของเดกและเยาวชน ซงแตกตางเปนคน ๆ ไป ในการประกอบการพจาณาการกระท าความผดแมวาการกระท าความผดนนจะไดขอเทจจรงวากระท าโดยมเจตนาหรอไมกตาม การพพากษาตดสนตองค านงถงผลประโยชนสงสดของเดกและเยาวชนเปนส าคญ

ตวอยาง กรณเดกและเยาวชนกระท าความผดโดยประมาท คดด าหมายท 1233/2554 พนกงานอยการฝายคดเยาวชนและครอบครว 1 เปนโจทกยนฟอง น.ส.แพรวา (นามสมมต) ตอ ศาลเยาวชนและครอบครวกลาง ในความผดฐานขบรถยนตโดยประมาทเปนเหตใหผอนไดรบบาดเจบสาหส และถงแกความตาย และฐานใชโทรศพทมอถอขณะขบรถยนต เปนตน

2.5.3 ความผดทกระท าโดยไมรายแรงกบความผดทเปนการกออนตราย องคประกอบทางจตใจของผกระท าความผด ถอเปนสวนส าคญในการน ามาพจารณาถง

ความรบผดทางอาญาของบคคล ซงการทผกระท าจะตองรบผดทางอาญานนจะตองมจตใจท นาต าหนได ซงไดบงบอกไวโดยปรยายในบทบญญตของกฎหมาย เชน มเจตนรายโดยร โดยตงใจ ซงแสดงถงภาวะจตใจทนาต าหน110 แตกตางจากความผดทเปนการกอการรายซงเปนการกระท าความผดโดยเจตนา ความผดอาญารายแรงตามกฎหมายไทย มไดใหความหมายค าวาอาชญากรรมรายแรง วามลกษณะอยางไร แตมการก าหนดอตราโทษอยางต าคอจ าคกตงแต 5 ปขนไปหรอโทษสถานหนกกวานน ศาลจะตองรบฟงพยานหลกฐานจากโจทกจนกวาจะเชอแนวาจ าเลยไดกระท าความผดจรง ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 176 จงกลายเปนความเขาใจ

109 บวรวทย เปรองวงศ. (2546). ปญหาและอปสรรคการบงคบใชพระราชบญญตคมครองเดกประวต

ความเปนมา. สบคน 16 พฤษภาคม 2558, จาก http://www.coj.go.th/mhkjc/system/history.html 110 จาก กรณปญหาการเพมอตราโทษการกระท าความผดโดยประมาทในคดอาญา ศกษาเฉพาะกรณ

ขบรถโดยประมาท (เอกสารในการอบรมหลกสตร “ผพพากษาผบรหารในศาลชนตน” รนท 13) (น.12), โดย เจตยนพฒน วารเจรญชย, 2557.

DPU

52

โดยนยวาความผดรายแรงตามกฎหมายไทยคอความผดทมอตราโทษจ าคกอยางต า ตงแต 5 ปขนไป การทกฎหมายก าหนดไวเชนนน เพราะหากพจารณาในแงของอตราโทษตามทกฎหมายมาตรานก าหนดแลว กฎหมายไทยยอมรบวาอตราโทษทก าหนดไวใหจ าคกตงแต 5 ป ขนไปเปนอตราโทษทหนกและเปนความผดรายแรง จงจ าเปนทศาลจะตองรบฟงพยานหลกฐานโจทก หรอตอง สบพยานหลกฐานจนกวาจะพอใจวาจ าเลยไดกระท าความผดจรงจงจะพพากษาลงโทษ111

จากการศกษาประมวลกฎหมายอาญาของไทย พบวาความผดอาญาทโทษจ าคก 4 ป และจ าคก 4 ป ขนไปมเปนจ านวนมาก อาท ความผดเกยวกบความมนคงแหงราชอาณาจกร ความผดเกยวกบการปกครอง ความผดเกยวกบความยตธรรม ความผดเกยวกบเพศ ความผดเกยวกบชวตรางกายทผกระท าผดมเจตนา ความผดเกยวกบทรพย เปนตน 2.5.4 ความสามารถในการท าความชวของเดกและเยาวชน

การพจารณาและพพากษาคดของเดกและเยาวชนและครอบครวมไดมงแตเพยงการพจารณาถงการกระท าความผดของเดกและเยาวชนเทานน แตศาลเยาวชนและครอบครวจะตองค านงถงสาเหตของการกระท าความผดดวย รวมถงวธการแกไขฟนฟผกระท าความผด สวสดภาพตลอดจนอนาคตของเดกและเยาวชนเปนส าคญ เพอชวยเหลอเดกและเยาวชนใหกลบเปนพลเมองด ดวยเหตนหลกการทใชปฏบตตอเดกและเยาวชนทกระท าผดจะใชวธการแกไขแทนการลงโทษ หลกการนเปนทยอมรบและใชกนทวทกประเทศ โดยสหประชาชาตไดประกาศปฏญญาวาดวยสทธเดก (the United Nations Declaration on the Rights of the Child 1959) เมอวนท 20 พฤศจกายน 2502 ขอ 2 ความวา112

“เดกมความส าคญมาก จงควรไดรบความคมครองทางกฎหมาย ดงนนเมอเดกและเยาวชนกระท าความผด จงไมควรถกลงโทษแบบเดยวกบผใหญ ทงนเพราะเดกกระท าความผดดวยความรเทาไมถงการณหรอเปนเพราะสภาพแวดลอมและปจจยอนไปบบบงคบ ดงนน จงเปนทยอมรบกนโดยทวไปในปจจบนแลววา ความผดทเดกกระท านนแตกตางกบความผดทผใหญกระท าทงในแงเจตนาและการกระท า”

111 จาก การก าหนดใหความผดอาญารายแรง ตามอนสญญาสหประชาชาต เพอตอตานอาชญากรรม

ขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร ค.ศ. 2000 เปนความผดมลฐานตามกฎหมายปองกนและปราบปรามการ ฟอกเงน (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 66), โดย กมลศกด หมนภคด, รอยต ารวจโท, 2552, กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

112 จาก การปรบปรงและพฒนาทางเลอกของศาลในการแกไขฟนฟเดกและเยาวชนทกระท าผด (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น.9-10), โดย ศรชย จนทรสวาง, 2544, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

DPU

53

ดงนน เมอศาลเยาวชนและครอบครวพจารณาคดเดกและเยาวชนทกระท าความผดอาญาแลวเสรจ ศาลจะท าการประชมเพอท าค าพพากษาวาจ าเลยกระท าความผดจรงหรอไม สมควรลงโทษหรอใชวธการอยางไรซงศาลเยาวชนและครอบครวมอ านาจในการลงโทษทางอาญาหรอเปลยนโทษทางอาญาและใชวธการส าหรบเดกและเยาวชนได

2.5.4.1 ความสามารถในการกระท าความชวของเดกอายไมเกน 15 ป กรณเดกอายไมเกน 15 ปกระท าความผดตามกฎหมาย ซงในทางกฎหมายถอวาบคคล

นนยงไมรเดยงสาโดยสนเชง113 และการกระท าความผดนนไมเปนความผดอาญาเนองจากเปนการกระท าทกฎหมายถอวาหรอสนนษฐานวาปราศจากความสามารถในการท าชว (Schuldfahigkeit) โดยมไดพจารณาถงขนาดความเฉลยวฉลาด (intelligence) ของผกระท าความผดประกอบดวย114

2.5.4.2 ความสามารถในการกระท าความชวของเยาวชน กรณผกระท าความผดมอายเกนกวา 15 ป แตไมเกน 18 ป ซงในทางกฎหมายถอวา

เปนบคคลทอาจมความสามารถในการท าชว (Schuldfahigkeit)115 โดยศาลจะตองพจารณาถงความรสกผดชอบและสงอนทงปวงเกยวกบตวบคคลนน ตลอดจนสงแวดลอมและสาเหตอนท ท าใหบคคลนนกระท าความผดเปนรายบคคลไป กลาวคอ หากพจารณาแลวเหนวาเดกหรอเยาวชนนนมความสามารถในการท าชว (Schuldfahigkeit) ใหศาลมอ านาจลงโทษทางอาญาหรอจะใชวธการส าหรบเดกและเยาวชนตามมาตรา 74 แหงประมวลกฎหมายอาญาได อยางไรกด หากศาลจะลงโทษทางอาญาจะตองลดมาตราสวนโทษทก าหนดไวส าหรบความผดลงกงหนงดวย116

อนง หลกการลงโทษบคคลโดยปราศจากความชวไมไดหรอหลกไมมโทษ โดยไมมความชว (nulla poena sine culpa) ซงมความหมายวา จะมการลงโทษบคคลโดยปราศจากความชว (Schuld) ไมไดและจะลงโทษบคคลนนเกนกวาความชว (Schuld) ของบคคลนนไมได ฉะนน หลกไมมโทษ โดยไมมความชว (nulla poena sine culpa) คอ หลกการลงโทษใหเหมาะสมกบ

113 จาก ประมวลกฎหมายอาญา:หลกกฎหมายและพนฐานการเขาใจ (น. 296), โดย คณต ณ นคร ฉ,

2556. 114 จาก กฎหมายอาญาภาคทวไป (น. 290), โดย คณต ณ นคร ช, 2556, กรงเทพฯ: วญญชน. 115 แหลงเดม. 116 ประมวลกฎหมายอาญา, มาตรา 75 บญญตวา “ผใดอายกวาสบสป แตยงไมเกนสบเจดป กระท าการ

อน กฎหมายบญญตเปนความผด ใหศาลพจารณาถงความรผดชอบและสงอน ทงปวงเกยวกบผนน ในอนทจะควรวนจฉยวาสมควรพพากษาลงโทษผ นนหรอไม ถาศาลเหนวาไมสมควรพพากษาลงโทษกใหจดการตาม มาตรา 74 หรอถาศาลเหนวาสมควรพพากษาลงโทษกใหลด มาตรา สวนโทษท ก าหนดไว ส าหรบความผดลงกงหนง.”

DPU

54

บคคล (Individualization of Punishment) นนเอง ซงการทบทบญญตกฎหมายก าหนดใหลดมาตราสวนโทษใหแกผกระท าความผดกเพอใหเปนการสอดคลองกบหลกการดงกลาว117

กรณผกระท าความผดอายตงแต 18 ป แตไมเกน 20 ป ซงในทางกฎหมายถอวาเปนบคคลท เปนผใหญ ถอวาเปนบคคลทมความสามารถในการท าชว (Schuldfahigkeit) ฉะนน การกระท าของบคคลทเปนผใหญจงเปนการกระท าทมความชว (Schuld) และผกระท าจะตองมความรบผดทางอาญาส าหรบการกระท าของตน118 บทบญญตกฎหมายจงก าหนดใหศาลมอ านาจลงโทษทางอาญาและใชดลพนจในการลดมาตราสวนโทษได 1 ใน 3 หรอกงหนง119 หรอใชวธเพอความปลอดภยไดทกชนด แตไมมอ านาจทจะไมลงโทษโดยใชวธการส าหรบเดกและเยาวชนตามมาตรา 74 แหงประมวลกฎหมายอาญาได120

117 แหลงเดม. 118 กฎหมายอาญาภาคทวไป (น. 291). เลมเดม. 119 ประมวลกฎหมายอาญา, มาตรา 76 บญญตวา “ผใดอายกวาสบเจดป แตยงไมเกนยสบป กระท าการ

อนกฎหมายบญญตเปนความผด ถาศาลเหนสมควร จะลด มาตรา สวน โทษทก าหนดไวส าหรบความผดนนลงหนงในสามหรอกงหนงกได.”

120 การคมครองสทธเดกและเยาวชนในการด าเนนคดอาญา:ศกษาปญหาผลกระทบอนเกดจากการ ไมโอนคดเดกหรอเยาวชนตามมาตรา96แหงพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 (น. 55). เลมเดม.

DPU

บทท 3 การคดแยกทะเบยนประวตกระท าความผดของเดกและเยาวชนในตางประเทศ

เดกและเยาวชนซงเปนอนาคตของชาตเมอกระท าความผดและเขาสกระบวนการทางอาญา

ตองถกบนทกประวตและลายพมพนวมอในทะเบยนประวตการกระท าความผด สงผลกระทบใหเดกและเยาวชนขาดโอกาสตาง ๆ อนพงไดรบ และเปนการขดตอวตถประสงคของกฎหมายทบญญตขนเพอปกปองคมครองเดกและเยาวชนใหไดรบโอกาส อาท โอกาสทางการศกษาเพอพฒนาศกยภาพและการศกษาเปนจดเรมตนสงแรกทเดกและเยาวชนจะน าความรไปประกอบอาชพทสจรต มเกยรตอนสงคมใหการยอมรบ หรอการขาดโอกาสในการประกอบอาชพทสจรต เมอสงคมใหการปฏเสธและไมยอมรบเดกหรอบคคลทมประวตการกระท าความผดตดตว จงเปนสาเหตส าคญใหเดกและเยาวชนหรอบคคลทเคยกระท าความผดในวยเดก เลอกกระท าความผดซ า เพอทราบถงประวตความเปนมาของทะเบยนประวตการกระท าความผดในแตละประเทศ ตลอดถงการจดเกบขอมล การลบทะเบยนประวตการกระท าความผดในแตละประเทศ อนไดแก ประเทศแคนาดา ประเทศออสเตรเลย มลรฐเซาทเวลส ประเทศนวซแลนด เปนตน

3.1 ประเทศแคนาดา 3.1.1 หลกเกณฑการก าหนดความรบผดทางอาญาของเดกและเยาวชน

The Youth Criminal Justice Act 2002 หรอ YCJA1 ไดประกาศใชเปนกฎหมายในประเทศแคนาดา เมอวนท 1 เมษายน พ.ศ. 2546 เพอรองรบในกรณทเดกหรอเยาวชนของประเทศแคนาดาตองเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญา กฎหมายฉบบนบญญตเกยวกบวธการปฏบตตอเดกและเยาวชน ทงในฐานะเหยอ พยานหรอผกระท าความผดในทกขนตอนของกระบวนการยตธรรมทางอาญา คอ ในชนจบกม ชนสอบสวน ชนพจารณาคดและชนหลงค าพพากษา เมอเดกและเยาวชนเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญาแลวยอมถกบนทกขอมล ประวตการกออาชญากรรมไวเปนการเฉพาะ ท าใหเดกและเยาวชนมประวตตดตวและเปนมลทนตลอดไป

1 Department of justice Canada, The Yount Criminal Justice Act 2002. (อางถงใน การใชดลพนจของ

ศาลในการก าหนดโทษ:ศกษาเฉพาะกรณการรอการลงโทษ (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 51). เลมเดม).

DPU

56

นยามความหมายของค าวา เดกและเยาวชนนนพจารณาจาก The Youth Criminal Justice Act 2002 (YCJA) ซงไดนยามเดกและเยาวชนไวภายใตมาตรา 2 นยามค าวา “เดก” หมายถงบคคลทมอายไมถง 12 ปบรบรณ2 และ “เยาวชน” หมายถง บคคลทอายตงแต 12 ปขนไป แตไมถง 18 ปบรบรณ3 อยางไรกตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 13 ขอประเทศแคนาดา ไดก าหนดใหเดกอายไมถง 12 ป เมอกระท าความผดทางอาญาไมตองรบผด4

ทงนการคมครองสทธในประเทศแคนาดานอกเหนอจากสทธตามรฐธรรมนญแลวยงมแนวนโยบายตามกฎหมาย The Youth Criminal Justice Act (YCJA) ไดก าหนดแนวทางการปฏบตตอผกระท าความผดทเปนเยาวชนไวในมาตรา 3 โดยมวตถประสงคเพอปองกนอาชญากรรมทเกดจากการกระท าผดของเยาวชนซงเนนการแกไขบ าบดฟนฟผกระท าความผดอนเกดจากการยอมรบผดและส านกในการกระท าของผกระท าความผดเอง การด าเนนการของเจาหนาทตองเปนไปอยางรวดเรวและเปนธรรม เคารพถงศกดศรความเปนมนษย ไมเลอกปฏบต แบงเพศ เชอชาต วฒนธรรมและภาษา การกระท าของรฐตองมองระยะยาวโดยค าถงถงการพฒนาเดกและเยาวชน ครอบครว และชมชน ตลอดจนการคนสสงคมของเดกและเยาวชน ดงนนเดกและเยาวชนซงเปนผกระท าความผดจงควรทราบถงสงทจะเกดขนกบตน รวมตลอดถงสทธตาง ๆ อนเปนผลสบเนองจาก การด าเนนกระบวนการยตธรรมทางอาญาโดยไมมการปดบงจากหนวยงานภาครฐ การปฏบตตอเดกและเยาวชนทกระท าความผดหรอหลงจากพนโทษแลวนนตองไมปฏบตเสมอนวาบคคลดงกลาวเปนอาชญากร ตองมงเนนการชวยเหลอพฒนาพฤตกรรมของผกระท าความผดเพอใหพรอมกลบคนสสงคม ภายหลงจากทมการประกาศใชมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาซง มาเหนผลในป ค.ศ. 2007 หลงจากมการบงคบใชกฎหมาย The Youth Criminal Justice Act (YCJA) มาแลว 4 ป ซงมาตรการดงกลาวเหนผลไดวาลดการกระท าความผดซ าและปรมาณคดขนสศาล

2 The Youth Criminal Justice Act 2002. Section 2 ไดบญญตไว “Child” means a person who is or, in

the absence of evidence to the contrary, appears to be less twelve years old.” 3 The Youth Criminal Justice Act 2002. Section 2 ไดบญญต ไว “young person” means a person who

is or, in the absence of evidence to the contrary, appears to be twelve years old or older, but less than eighteen years old and, if the context requires, includes any person who is charged under this Act with having committed an offence while he or she was a young person or who is found guilty of an offence under this Act.”

4 The Youth Criminal Justice Act 2002. Section 13 states ไดบญญตไว “No person shall be convicted of an offence in respect of an act or omission on his or her part while that person was under the age of twelve years.”

DPU

57

ลดลงมาก โดยเฉพาะคดความผดเลก ๆ นอย ๆ เชน การกระท าความผดโดยประมาท หรอความผดลหโทษ เปนตน5 3.1.2 มาตรการทางกฎหมายในการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน

ประเทศแคนาดามกฎหมายเฉพาะวาดวยขอมลทะเบยนประวตอาชญากร มชอวา “Criminal Record Act R.S.C.1985” เปนกฎหมายทรวบรวมขอมลทะเบยนประวตการกระท าผดทงหมด ซงมผลใชบงคบกบบคคลทวไป แตส าหรบเดกและเยาวชนทกระท าความผด การบนทกขอมลนนกฎหมายไดบญญตไวเปนการเฉพาะ มชอวา Loi Sur Le Système De justice Pénale Pour Les Adolescents6 ในสวนของการลบทะเบยนประวตอาชญากร มขนเพอปลอยตวผกระท าความผด ซงไดรบการอบรมแกไขฟนฟเรยบรอยแลว ท าใหเดกและเยาวชนนนไมถกตดสทธในการด าเนนชวตภายหลงจากพนโทษ

ตามพระราชบญญตการกระท าความผดอาญาของเยาวชน ศาลเยาวชน คณะกรรมการหรอศาลใด ๆ อาจเกบบนทกของคดใด ๆ ทเกยวของกบการกระท าผดกฎหมายใด ๆ ทถกกลาวหาวามการกระท าโดยเยาวชน และอาจจะเกบไวโดยกองก าลงต ารวจทรบผดชอบในการสบสวน

บคคลหรอองคกรอาจเกบบนทกทเปนผลมาจากมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาตอเนองจากการพจารณาหรอการบรหารงานของศาลเยาวชนบนทกของเยาวชนจะไมถกท าลายโดยอตโนมตเมอเยาวชนมอาย 18 ป ถาเยาวชนนนไดถกพบวากระท าผดในความผดลหโทษ (A Summary Conviction Offence)7บนทกนนสามารถเขาถงไดเปนระยะเวลาอยางนอยสามปหลงจากเสรจสนการพจารณาคด ถาเยาวชนไดถกพบวากระท าผดในความผดอกฉกรรจ (Indictable Offence)8 บนทกสามารถเขาถงไดเปนระยะเวลาไมนอยกวาหาปหลงจากพจารณาคดเสรจสน ซงหมายความวาระยะเวลาทบนทกนนสามารถเขาถงไดจะไมค านงถงอายของเยาวชน

กรณความผดท รายแรงหรออาชญากรรมรายแรง เรยกวา Serious Violent offence หมายถง คดทมฐานความผดก าหนดอตราโทษอยางสงเกนกวา 5 ปและมอตราโทษจ าคกเกนกวา 2 ป

5 From Makarenko Jay. Op.cit. (p.1) อางถงใน กระบวนการยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชนท

ถกกลาวหาวากระท าความผด JUDICIAL PROCESS FOR THE JUVENILE ACCUSED (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 153), โดย พชญา เหลองรตนเจรญ, 2555, กรงเทพฯ: หาวทยาลยธรรมศาสตร.

6 Loi sur le système de justice pénale pour les adolescents Publié par le ministre de la Justice. 7 หมายถง ความผดทสามารถพจารณาคดไดโดยเรวและไมตองพจารณาคดโดยลกขนซงมกจะมโทษ

ปรบไมเกน 2,000 ดอลลารสหรฐหรอจ าคกไมเกน 6 เดอนหรอทงจ าทงปรบ. 8 หมายถง ความผดทตองมการฟอง ไตสวนและพจารณาโดยลกขน.

DPU

58

หากปรากฏตอศาลวาเดกและเยาวชนกระท าความผดตามทถกกลาวหาจรง ศาลสามารถใชดลพนจในการลงโทษทางอาญาแบบเดยวกบผใหญได (Adult Sentence) ตอเมอศาลเหนวาการใชการลงโทษหรอใชวธการส าหรบเดกและเยาวชน (Youth Sentence) ไมเพยงพอหรอไมอาจใชวธการแกไขฟนฟผกระท าความผด ในการแกไขเดกและเยาวชนใหมจตส านกกลบตนเปนคนดได ซงมฐานความผดดงตอไปน9

(1) มาตรา 231 (first degree murder) ความผดฐานฆาผอนโดยเจตนาโดยไตรตรองไวกอน (2) มาตรา 235 (second degree murder) ความผดฐานฆาผอน (3) มาตรา 239 ความผดฐานพยายามฆาผอน (4) มาตรา 232 มาตรา 234 มาตรา 236 ความผดฐานไมมเจตนาฆา แตท ารายผอน

จนถงแกความตาย (5) มาตรา 273 ความผดฐานขมขนกระท าช าเราจนผเสยหายไดรบอนตรายสาหส ความผดลหโทษหรอความผดทไมรายแรง เรยกวา Serious Offence หมายถง คดทม

ฐานความผดภายใตกฎหมายของรฐสภาซงก าหนดอตราโทษอยางสงไมเกน 5 ป10 ตวอยางเชน ถาเยาวชนถกพบวาผดจรงในความผดลหโทษ (A Summary Conviction

Offence) ตอนอายสบเจดปและเสรจสนการพจารณาคดเมอพวกเขาอายสบแปดปแลว บนทกของเดกและเยาวชนจะยงคงสามารถเขาถงไดอยางนอยสามปตอมากลาวคอจนกวาเดกและเยาวชน จะอายยสบเอดหรอมากกวา ถาเยาวชนไดถกพบวากระท าผดในความผดอกฉกรรจ (indictable

9 Youth Criminal Justice Act s.c. 2002, c.1 ไดบญญตไว “serious violent offence means an offence

under one of the following provisions of the Criminal Code: (a) section 231 or 235 (first degree murder or second degree murder); (b) section 239 (attempt to commit murder); (c) section 232, 234 or 236 (manslaughter); or (d) section 273 (aggravated sexual assault). violent offence means (a) an offence committed by a young person that includes as an element the causing of bodily harm; (b) an attempt or a threat to commit an offence referred to in paragraph (a); or (c) an offence in the commission of which a young person endangers the life or safety of another

person by creating a substantial likelihood of causing bodily harm.” 10 Youth Criminal Justice Act s.c. 2002, c.1 ไ ด บ ญญต ไ ว “ serious offence means an indictable

offence under an Act of Parliament for which the maximum punishment is imprisonment for five years or more. (infraction grave).”

DPU

59

offence) บนทกการกระท าความผดจะสามารถเขาถงไดเปนเวลาอยางนอยหาป กลาวคอจนกระทงเดกและเยาวชนอายยสบสามปหรอมากกวา11

หากเยาวชนกระท าความผดอนในขณะทบนทกการกระท าผดกฎหมายเดมยงคงมผลอยระยะเวลาสนผลของบนทกจะตองขยายออกไปอก หากเยาวชนกระท าความผดอนอกภายหลงจาก อาย 18 ป แตในขณะนนบนทกการกระท าความผดเหลานนยงคงมผลอย บนทกการกระท าความผดในฐานะเยาวชนเหลานนจะกลายเปนสวนหนงของทะเบยนประวตการกระท าความผดของบคคลในฐานะทเปนผใหญ12

เมอบนทกการกระท าความผดของเยาวชนถกปดแลวจะถกท าลายหรอสงไปยง หอจดหมายเหตแหงชาตของแคนาดาหรอคลงจงหวดอยางใดอยางหนงเพอท าการจดเกบ บนทกจะถกเกบไวเพอใชส าหรบวตถประสงคบางอยาง เชน การวจยและสถตแตจะไมสามารถใชเพอระบการกระท าความผดของเยาวชนไดอก13

11 Youth criminal justice act Article 119(2). 12 Youth criminal justice act Article 119(9) “If, during the period of access to a record under any of

paragraphs (2)(g) to (j), the young person is convicted of an offence committed when he or she is an adult, (a) section 82 (effect of absolute discharge or termination of youth sentence) does not apply to the

young person in respect of the offence for which the record is kept under sections 114 to 116; (b) this Part no longer applies to the record and the record shall be dealt with as a record of an

adult; and (c) for the purposes of the Criminal Records Act, the finding of guilt in respect of the offence for

which the record is kept is deemed to be a conviction” 13 Youth criminal justice act Article 128 (Disposition or Destruction of Records and Prohibition on

Use and Disclosure) “(1) Subject to sections 123, 124 and 126, after the end of the applicable period set out in section 119 or 120 no record kept under sections 114 to 116 may be used for any purpose that would identify the young person to whom the record relates as a young person dealt with under this Act or the Young Offenders Act, chapter Y-1 of the Revised Statutes of Canada, 1985.

(2) Subject to paragraph 125(7)(c), any record kept under sections 114 to 116, other than a record kept under subsection 115(3), may, in the discretion of the person or body keeping the record, be destroyed or transmitted to the Librarian and Archivist of Canada or the archivist for any province, at any time before or after the end of the applicable period set out in section 119.

(3) All records kept under subsecชtion 115(3) shall be destroyed or, if the Librarian and Archivist of Canada requires it, transmitted to the Librarian and Archivist, at the end of the applicable period set out in section 119 or 120.

DPU

60

ประเทศอน ๆ นนไมสามารถเขาถงบนทกการกระท าความผดของเยาวชนไดยกเวน ในกรณทจ ากดมาก อยางไรกตาม ถาประเทศอนไดเกบขอมลเหลานไวแลว พวกเขาอาจตดสนใจ ทจะเกบไวในไฟลของพวกเขาหลงจากสนสดระยะเวลาการเขาถง เฉพาะในแคนาดาทจะปดบนทกการกระท าความผดของเยาวชนภายหลงจากระยะเวลาหนง14

3.2 ประเทศออสเตรเลย

ประเทศออสเตรเลยมพระราชบญญต Criminal Records Act 1991 ซงเปนกฎหมายทรวบรวมประเดนตาง ๆ เกยวกบทะเบยนประวตอาชญากรเอาไว รวมถงการลบทะเบยนประวตอาชญากรดวย ซงการลบทะเบยนประวตอาชญากรน หมายถง การไมเปดเผยขอมลการกระท าความผดเชนเดยวกน โดยบคคลทจะไดรบการลบทะเบยนประวตอาชญากรตองถกตดสนลงโทษและผานการคมประพฤตมาแลว นอกจากนยงมขอยกเวนไมใหบคคลไดรบการลบทะเบยนประวต

(4) The Commissioner of the Royal Canadian Mounted Police shall remove a record from the automated criminal conviction records retrieval system maintained by the Royal Canadian Mounted Police at the end of the applicable period referred to in section 119; however, information relating to a prohibition order made under an Act of Parliament or the legislature of a province shall be removed only at the end of the period for which the order is in force.

(5) Despite subsections (1), (2) and (4), an entry that is contained in a system maintained by the Royal Canadian Mounted Police to match crime scene information and that relates to an offence committed or alleged to have been committed by a young person shall be dealt with in the same manner as information that relates to an offence committed by an adult for which a record suspension ordered under the Criminal Records Act is in effect.

(6) The Librarian and Archivist of Canada may, at any time, inspect records kept under sections 114 to 116 that are under the control of a government institution as defined in section 2 of the Library and Archives of Canada Act, and the archivist for a province may at any time inspect any records kept under those sections that the archivist is authorized to inspect under any Act of the legislature of the province.

(7) For the purposes of subsections (2) and (3), “destroy”, in respect of a record, means (a) to shred, burn or otherwise physically destroy the record, in the case of a record other than a

record in electronic form; and (b) to delete, write over or otherwise render the record inaccessible, in the case of a record in

electronic form” 14 Youth Criminal Justice Act - Sentencing and Records. Retrieved from 25 December, 2013,

Retrieved May 17, 2015, from http://www.lawlessons.ca/lesson-plans/2.7.youth-and-adult-records.

DPU

61

อาชญากรดวย หากเปนการกระท าความผดตามทกฎหมายระบไว หรอเปนประเดนเกยวกบการประกอบอาชพทส าคญ รวมถงหากเปนขอมลในกระบวนการกอนชนศาลกสามารถเปดเผยไดเชนกน ทงนบคคลทไดรบอนญาตใหลบทะเบยนประวตอาชญากรแลวกไมตองเปดเผยขอมลใด ๆ เกยวกบการกระท าความผดใหผอนทราบ

นอกจากนคณะกรรมการปฏรปกฎหมายของออสเตรเลยยงมแนวคดในการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดใหแกเดกและเยาวชนดวย โดยไดเสนอแนะแนวทางใน ALRC 84 เพราะไมตองการใหเดกหรอเยาวชนมตราบาปตดตว เพราะเดกหรอ เยาวชนอาจเตบโตไปเปนอาชญากรเตมตวได 3.2.1 หลกเกณฑการก าหนดความรบผดทางอาญาของเดกและเยาวชน

ประเทศออสเตรเลยเปนรฐทตงศาลเยาวชนและครอบครวแยกออกมาตางหากและน าเอาวธการสวสดการมาใชส าหรบการปฏบตตอผกระท าความผดซงเปนผ เยาว เปนครงแรก ในเดอน กรกฎาคม 1979 การออกกฎหมายจะเนนถงกระบวนการและสงทถกตอง ดวยการผานกฎหมายส าหรบผกระท าผดซงเปนผเยาวในเดอนพฤษภาคม 1993(Young Offenders Act 1993 และ Youth Court 1993)ซงประกาศใชวนท 1 มกราคม 199415

มลรฐควนแลนด ไดบญญตคมครองเดกและเยาวชนทกระท าความผดทางอาญาไวใน The Juvenile Justice Act 1992โดยมหลกเกณฑก าหนดบคคลทมอายไมถง 17 ปบรบรณหรอบคคลทเจาพนกงานไดก าหนดใหยงเปนเดกหรอเยาวชนตามกฎหมายน แตทงนตองอายไมถง 18 ปบรบรณ16

15 จาก การน าเอากระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนท (Restorative Justice) มาใชในกระบวนการ

ยตธรรมส าหรบเดก (Juvenile Justice): ศกษากรณการประชมกลมครอบครว(Family Group Conferencing) (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 103), โดย จ ารส รงเรอง, รอยต ารวจเอก, 2547, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

16 จาก The Juvenile Justice Act 1992, section 6 ไดบญญตไว “(1) The Governor in Council may, by regulation, fix a day after which a person will be a child for the purposes of this Act if the person has not turned 18 years.

(2) A person of 17 years who commits an offence before the commencement of the regulation will not be taken, after the commencement, to have committed the offence as a child in a subsequent proceeding for the offence.” (อางถงใน การใชดลพนจของศาลในการก าหนดโทษ:ศกษาเฉพาะกรณการรอการลงโทษ (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 55). เลมเดม).

DPU

62

มลรฐเวสเทรนออสเตรเลย ไดบญญตคมครองเดกและเยาวชนทกระท าความผดทางอาญาไวใน The Children’s Court of Western Australia Act 198817 โดยบญญตวาตองเปนบคคลทอายไมถง 18 ปบรบรณหรอในขณะกระท าความผดทางอาญามอายไมถง 18 ปบรบรณหรอในกรณทขาดหลกฐานในการยนยนอาย หากเปนทปรากฏโดยชดแจงวาบคคลนนอายไมถง 18 ปบรบรณ18

มลรฐวกตอเรย ไดบญญตคมครองเดกและเยาวชนทกระท าความผดทางอาญาไวใน The Children and Young Persons Act 198919 โดยตองเปนบคคลทถกกลาวหาวาไดกระท าความผดซงมอายไมถง 17 ปบรบรณ แตมากกวา 10 ปในขณะกระท าความผดนนแตทงนไมรวมถงผทมอาย 18 ปบรบรณ หรอมากกวาในเวลากอนทจะมศาลเดกแหงมลรฐวกตอเรยและในกรณทมค าสงใหรวมไปถงผทมอายต ากวา 18 ป20

มลรฐเซาทออสเตรเลย ในการพจารณามาตรการทางกฎหมายในการคมครองสทธของเดกและเยาวชนนนจ าเปนทจะตองพจารณากฎหมายเกยวกบเยาวชน 2 ฉบบคอ The Youth Court Act 199321 ซงเปนกฎหมายทก าหนดอ านาจของศาลเยาวชน The Young Offender Court Act 199322 เปนกฎหมายก าหนดวธปฏบตตอเยาวชนทกระท าความผดหรอถกกลาวหาวากระท าความผด โดยบคคลดงกลาวตองมอายมากกวา 10 ปแตไมถง 18 ปบรบรณ รวมถงผทในขณะทลงมอกระท าความผดนนอายไมถง 18 ปบรบรณดวย23

17 การใชดลพนจของศาลในการก าหนดโทษ:ศกษาเฉพาะกรณการรอการลงโทษ (วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต) (น. 56). เลมเดม. 18 แหลงเดม. 19 Children’s Court of Western Australia Act 1988, section 1 บญญตวา “ Short title This Act may be

cited as the Children’s Court of Western Australia Act 1988.” 20 การใชดลพนจของศาลในการก าหนดโทษ:ศกษาเฉพาะกรณการรอการลงโทษ (วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต) (น. 58). เลมเดม. 21 The Youth Court Act 1993, section 1 ไดบญญตวา “Short title This Act may be cited as the Youth

Court Act 1993.” 22 Young Offenders Act 1993, section 1 ไดบญญตวา “Short title This Act may be cited as the Young

Offenders Act 1993.” 23 The Young Offender Court Act 1993 section 4(1). (อางถงใน การใชดลพนจของศาลในการก าหนด

โทษ:ศกษาเฉพาะกรณการรอการลงโทษ (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 60). เลมเดม).

DPU

63

3.2.2 มาตรการในการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ออสเตรเลยนนยงไมมกฎหมายการลบทะเบยนประวตอาชญากรส าหรบเดกและ

เยาวชนออกมาอยางชดเจน แตคณะกรรมการปฏรปกฎหมายของออสเตรเลย (Australian Law Reform Commission) ไดรเรมเสนอแนะแนวทางในการออกกฎหมายใหสทธแกเยาวชนในการลบทะเบยนประวตอาชญากร โดยก าหนดใหอยใน ALRC 84

ทงนกรอบความคดหรอวตถประสงคส าหรบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดในกรณของเยาวชนกระท าความผด คอ ไมตองการใหเดกหรอเยาวชนเตบโตไปเปนอาชญากรเตมตว เพราะ หากเดกหรอเยาวชนนนยงคงมทะเบยนประวตการกระท าความผดตดตวอย จะท าใหเปนตราบาปของเดกหรอเยาวชนผนน สงผลกระทบทส าคญตอเดกและเยาวชนนนโดยเฉพาะในประเดนเรองการประกอบอาชพ 24 ตลอดจนผลกระทบอน ๆ ของการบนทกซงขอมลประวตอาชญากรรม ดงตอไปน

(1) ใบอนญาตทตองตรวจสอบบนทกทะเบยนประวตอาชญากรรมของบคคลเพอรบเขาท างาน โดยพจารณาจากกฎระเบยบในการออกใบอนญาต ซงตองพจารณาจากแตละบคคล ประวตการกระท าความผดและลกษณะงานทบคคลเหลานนจะประกอบอาชพโดยเฉพาะ 25 ดงนน การทบคคลจะถกคดเลอกใหเขาท างานหรอไมจงพจารณาจากลกษณะงานและทะเบยนประวตอาชญากรรมเปนส าคญ ซงถอไดวาเปนการเลอกปฏบต ทงน บคคลควรไดรบสทธหรอโอกาสในการรองขอตอศาลช านญพเศษเมอบคคลถกเลอกปฏบตเหตเพราะถกบนทกทะเบยนประวตอาชญากรรม

(2) วชาชพดานสขภาพ กรมสขภาพของรฐนวเซาทเวลสตองออก “บตรรบรองทะเบยนประวตส าหรบการหางาน ส าหรบผปฏบตงานเชงคลนก” กอนทจะเรมด าเนนการบรรจบคคลเขาท างาน บคคลทถกจางใหท างานเกยวกบสงอ านวยความสะดวกดานสาธารณะสขส าหรบรฐนวเซาทเวลส ในฐานะลกจางหรอในต าแหนงงานอน ๆ ซงตองผานการตรวจสอบบนทกทะเบยนประวตอาชญากรรม เพอเปนดลพนจในการพจารณาในการรบเขาท างาน หากพบวาเคยถกพพากษาลงโทษความผดอจฉกรรจในคดอาญา หรอคดทมโทษจ าคกตงแต 12 เดอนขนไป เมอบคคลมทะเบยนประวตอาชญากรรม นายจางจะประเมนความเสยงเพอพจารณาวาความผดทเคยกระท าจะกอใหเกดภยคมคามตอสภาพแวดลอมในการท างานหรอตอประชาชนผใชบรการ

24 Australian Law Reform Commission 84,Art. 19, Section.19.117. อางถงในจงสวสด พสฐพนพร,

เลมเดม (น. 85). 25 From Children’s Crimanal Record and Convictions Legal Aid, Children’s Legal Service

Conference 2010 (p. 38), by Aaron Tang and Louise Brown, Updated September, 2011.

DPU

64

หนวยงานสาธารณสขหรอไม26 ดงนน บคคลทจะประกอบอาชพในวชาชพพยาบาล ทนตแพทย จกษแพทย แพทยผประกอบเวชกรรม ซงตามพระราชบญญตผประกอบวชาชพทางการแพทย ค.ศ. 1992 มาตรา 1527 บญญตไวใหตองลงทะเบยนประกอบวชาชพ หากตรวจสอบพบทะเบยนประวตอาชญากรรม คณะกรรมการพจารณาคณสมบตของผขอลงทะเบยนวชาชพมสทธไมรบ จดทะเบยนประกอบวชาชพได แตกตางจากรฐในดนแดนอาณาเขตทางภาคเหนอของออสเตรเลย (นอรเทนเทรรทอร) และรฐแทสเมเนย ซงถอวาการตรวจสอบทะเบยนประวตอาชญากรรม ของผประกอบวชาชพดานสขภาพ เปนการละเมดตอพระราชบญญตเกยวกบการเลอกปฏบต28

26 Ibid. 27 Medical Practice Act 1992, section 15 บ ญญ ต ว า “Registration may be refused if applicant

convicted of offence 15 Registration may be refused if applicant convicted of offence (1) The Board may refuse an application for registration if: (a) the applicant has been convicted of or made the subject of a criminal finding for an offence

(either in or outside the State), and (b) the Board is of the opinion that the circumstances of the offence are such as to render the

applicant unfit in the public interest to practise medicine. (2) The Board is to have regard to the nature of an offence (such as, for example, whether it is of a

trivial nature) and the circumstances in which it was committed in making a decision under this section. ” 28 Anti Discrimnation Act 1992(NT),Section 26 “Unnecessary information

(1) A person shall not ask another person, whether orally or in writing, to supply information on which unlawful discrimination might be based.

(2) Subsection (1) does not apply to a request that is necessary to comply with, or is specifically authorised by:

(a) a law of the Territory or the Commonwealth; or (b) an order of a court or tribunal ; or (c) a provision of an order or award of a court or tribunal having power to fix minimum wages and

other terms of employment; or (d) a provision of an industrial agreement; or (e) an order of the Commissioner. (3) Subsection (1) does not apply if the person proves, on the balance of probabilities, that the

information was reasonably required for a purpose that did not involve discrimination.”

DPU

65

โดยมตวอยางคดเลขท อโอซ 92-859 ขอพพาทระหวาง นางสาวฮอสคง กบ ฟราเซอร ในป ค.ศ. 199629 ดงน

คดเลขท อโอซ 92-859 นางสาวฮอสคง ปฏเสธทจะใหความยนยอมใหหนวยงานตรวจสอบทะเบยนประวตอาชญากรรม แมวาทะเบยนประวตจะปราศจากมลทนใด ๆ บนพนฐานวาการขอจดทะเบยนประกอบวชาชพพยาบาล เปนทะเบยนประวตรบรองความประพฤตและความซอสตยของวชาชพไดเพยงพอแลว แตนางสาวฮอสคงกลบถกปฏเสธการจางงาน คณะกรรมการตอตานการเลอกปฏบตในเขตเหนอ ตรวจสอบพบวาการการกระท าดงกลาวไมมผลโดยตรงในการปฏบตหนาทต าแหนงพยาบาล เพราะฉะนนนโยบายทตองตรวจสอบบนทกทะเบยนประวตอาชญากรรมส าหรบผประกอบวชาชพพยาบาล เปนการละเมดพระราชบญญตตอตานการเลอกปฏบตในดนแดนอาณาเขตทางภาคเหนอ (นอรเทนเทรรทอร)

(3) ความนาเชอถอในการประกอบอาชพทางกฎหมาย บคคลทประกอบอาชพทนายความหากถกเปดเผยประวตอาชญากรรมสงผลกระทบตอความเชอถอจากประชาชน30

(4) การตรวจคนเขา เมอง หนงสอเดนทางอาจถกยกเลกหากบคคลมประวตอาชญากรรม31 ดงน

(4.1) ศาลพพากษาตดสนลงโทษจ าคก 1 ปหรอมากกวานน (4.2) ศาลตดสนลงโทษจ าคกตลอดชวต (4.3) เคยตองค าพพากษาเกนกวา 2 ครงและศาลเคยพพากษาตดสนลงโทษจ าคก

ตลอดชวต (4.4) เปนผกระท าความผดและพพากษาตดสนใหปลอยตว เนองจากเปนบคคล

วกลจรต (5) ถกตดสทธในอาชพคณะลกขนในศาล เพราะเหตขาดคณสมบตในการเปนลกขน

ของคณะลกขนในศาลตามพระราชบญญตคณะลกขน เนองจากมสาเหตดงน32 (5.1) นบแตวนสมครตรวจสอบพบวามประวตถกจ าคกในระยะเวลา 10 ป (5.2) เคยถกกกตวในศนยกกกนเยาวชนในระหวางพจารณาศาลมค าสงใหกกขง

และไดรบการประกนตว หรออยในระหวางคมความประพฤต

29 Children’s Crimanal Record and Convictions Legal Aid, Children’s Legal Service Conference

2010 (pp. 38-39), by Aaron Tang and Louise Brown, Updated September, 2011. 30 Ibid. 31 Ibid. 32 Ibid.

DPU

66

(6) เดกและเยาวชนประสบปญหาการมทพกอาศยท าใหกลายเปนบคคลไรบาน เนองจากถกรองขอจากเจาของผใหเชาทอยอาศย ครอบครวผอปการะหรอประเทศทลภยใหเปดเผยขอมลประวตอาชญากรรม33 ทงน เหนวาบคคลจะไมไดรบการยอมรบจากครอบครวอปการะหรอรฐทลภยกตาม แตครอบครวผรบอปการะยอมมสทธโดยชอบในการรบทราบขอมลอาชญากรรมของเดกและเยาวชน ในการพจารณากอนด าเนนการรบเลยงดเดกและเยาวชนเพอสวสดภาพในครอบครว และความมนคงภายในประเทศในการปองปรามการเกดอาชญากรรมในอนาคต (7) การจางงาน การจางบคคลทมประวตการกระท าความผดเขาท างาน เปนสงส าคญในการสมานฉนทในชมชนใหประสบความส าเรจ โดยเฉพาะอยางยงเดก ๆ และเยาวชนซงเรมตนประกอบอาชพ ซงการจางบคคลเขาท างานสรางความมอสระ การบรหารจดการเงนเพอใชในการด ารงชพ การสรางเครอขายทางสงคม ตลอดจนการสรางส านกของการเสยสละ น าไปสการปรบปรงคณคาและความเชอมนของบคคล โดยมหลกฐานวาการจางงานเปนการสรางผลประโยชนแกชมชน และลดคาใชจายทเกยวของกบกบการพจารณาคดของศาล และการกกขง บคคลทหวนกลบมากระท าความผดอาชญากรรมอก ประมาณรอยละ 60 -70 คอ บคคลทไมมงานท า เนองจากบคคลซงเปนนายจางไมตองการรบบคคลมประวตอาชญากรรม โดยวเคราะหจากงานวจยในเรอง ทศนคตของนายจางตอการจางอดตนกโทษ34 ดงน

(7.1) รอยละ 12 นายจางตกลงรบบคคลทมประวตอาชญากรรมเขาท างาน35 (7.2) รอยละ 66 หากนายจางทราบประวตการกระท าความผด จะไมจางบคคล

เหลานนเขาท างาน ในปจจบนการรบบคคลเขาท างานในภาครฐของ รฐนวเซาทเวลสตองผานการตรวจสอบ

ทะเบยนประวตอาชญากรรมเพมขน และการรบบคลเขาท างานบคคลตองถกตรวจสอบทะเบยนประวตอาชญากรรม เมอยงไมไมมบทนตบญญตใหตองขอทะเบยนประวตอาชญากร นายจางจงใหผสมครงานยนยอมใหมการตรวจสอบทะเบยนประวตของผหางานเสยกอน หากผสมครงาน ไมยนยอม โอกาสทจะถกรบเลอกเขาท างานจงมนอยมาก

33 Ibid. 34 Ibid. 35 Report to the Criminology Research Council Grant 02-03 April 2004, Deakin Univeristy, by

S. Albright, F. Denq, „Employer attitudes toward hiring ex-offenders (1996) 76 Prison Journal (pp. 118, 137). See also Joe Graffman, Alison Shinkfield, Barbara Lavelle and Lesley Hardcastle, „Attitudes of Employers, Corrective Services Workers, Employment Support Workers, and Prisoners and Offenders Towards Employing Ex-Prisoners.

DPU

67

สทธของนายจางในการรบสมครบคคลเขาท างานนน นายจางไมเพยงสามารถรองขอทะเบยนประวตอาชญากรเทานน ยงมสทธสอบถามผสมครวาเคยถกฟองรองดวยขอหาในคดอาญา หรอไม ซงจะมผลตอการคดเลอกเขาท างานแมวาศาลจะพพากษาตดสนวาเปนผบรสทธกตาม36 ทงน รฐนวเซาทเวลสยงไมมการออกบทนตบญญตตอตานการเลอกปฏบตภายในรฐนวเซาทเวลส ซงจะจดการเกยวกบ “ใบรบสมครงาน” และ “บนทกทะเบยนประวตอาชญากรรม”

ดงนน การคงอยซงทะเบยนประวตอาชญากรของเดกและเยาวชน เปนการสรางตราบาปใหแกเดกและเยาวชน แมวาจะมเงอนไขในการเปดเผยการประวตอาชญากรรมของบคคล โดยอาศยความยนยอมของบคคลกตาม แตการบนทกหรอเปดเผยทะเบยนประวตอาชญากรรมสามารถหลกเลยงได เพอเปนการฟนฟจตใจและสมรรถภาพของเดกและเยาวชนใหเพมขน รฐจงน ามาตรการการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดมาบงคบใช เพอเปดโอกาสใหเดกและเยาวชนกลบคนสชมชน กลบมาสรางสรรคสงคมใหเปนสงคมทมคณภาพ โดยการไดรบการจางงาน หรอท างานอาสาสมครตอไป

วธด าเนนการในการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดนน อาจจะมการก าหนดหรอจ ากดระยะเวลาของการทจะคงไวซงทะเบยนประวตการกระท าความผด ซงในประเดนน มความคดเหนของหลายฝายทแตกตางกน เชน ใหทะเบยนประวตการกระท าความผดยงคงอยจนกระทงเดกหรอเยาวชนมอาย 18 ป จงจะไดรบสทธในการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด บางฝายเสนอวาใหทะเบยนประวตการกระท าความผดยงคงอยประมาณ 2 ถง 3 ป หลงจากมการตดสนลงโทษประกอบกบไมมการกระท าความผดอนใดอก หรอใหลบทะเบยนประวตอาชญากรไดเมอตดสนลงโทษไปแลวเปนระยะเวลา 2 ปหรอเมอเดกหรอเยาวชนนนอายถง 18 ปแลวแตวาก าหนดระยะเวลาใดจะมาถงกอน โดยในการลบขอมลนนอาจจะใชวธการเหมอนกรณทวไป กลาวคอ ไมใหมการเปดเผยขอมลเกยวกบการกระท าความผด แตเดกหรอเยาวชนนนจะตองมคณสมบตผานเกณฑตามทกฎหมายก าหนด เชน คดนนไดผานไปแลวอยางนอยเปนระยะเวลา 5 ป โทษทกฎหมายก าหนดส าหรบความผดนน ตองเปนโทษจ าคกอยางสง 30 ป โทษปรบ หรอ การบรการชมชน เปนตน หรอเดกหรอเยาวชนนนตองไมไดกระท าความผดอนใดอกในระยะเวลา 5 ป กอนทจะมการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด37

นอกจากนขอบเขตการกระท าความผดทเขาขายใหสามารถลบทะเบยนประวตการกระท าความผดไดนน ประเทศออสเตรเลย มลรฐเซาทเวลส ไดก าหนดไวตามรฐบญญตคดเดก

36 Children’s Crimanal Record and Convictions Legal Aid, Children’s Legal Service Conference

2010 (p. 35), by Aaron Tang and Louise Brown, Updated September, 2011. 37 Australian Law Reform Commission 84,Art. 19, Section.19.120. (อางถงใน แหลงเดม).

DPU

68

(วธพจารณาความอาญา) 1987 (พ.ศ. 2530) มาตรา 3838 ไดบญญตไวตาม (1) หากศาลคดเดกพบวาบคคลไมไดกระท าความผดทหนวยงานบงคบไว หรอพบวาบคคลกระท าความผดดงกลาว แตมค าสงยกฟองในขอหานนภายใตมาตรา 33(1)(a)(i) ศาลคดเดกจะตองท าค าสงใหสงแผนภาพ ลายพมพนวมอ และลายเสนบนฝามอ รวมทงประวตการมค าสงอน ๆ ทเกยวของกบความผดทถกท าลายไป (นอกเหนอจากประวตของศาลคดเดก)

(2) หากศาลคดเดกพบวาบคคลกระท าความผดในความผดทหนวยงานบงคบไว และท าค าสงใด ๆ ทเกยวของกบบคคลตามมาตรา33 คอ กรณทศาลคดเดกและเยาวชนอาจท าค าสงได หากพบวามการกระท าความผดของเดกและเยาวชน มาตรานก าหนดการระวางโทษส าหรบความผด เชนเดยวกบ การอางอ านาจของศาลทสงอนญาตในขอหาส าหรบความผดทถกยกฟอง ซง ถาความเหนตามพฤตการณแหงคดมเหตผลมาสนบสนนการกระท าดงกลาว ศาลคดเดกกอาจท าค าสง ไมวาจะเปนค ารองขอของบคคล หรอสงอนใดกตาม เรยกเกบแผนภาพ ลายพมพนวมอ และลายเสนบนฝามอ รวมทงประวตการมค าสงอน ๆ ทเกยวของกบสวนทถกท าลายไป นอกเหนอจากประวตของศาลคดเดก

(3) ถาศาลคดเดกท าค าสงตามอนมาตรา (1) หรอ (2) ในสวนทเกยวของกบบคคล ยอมจะท าใหเกดส าเนาของค าสงทใหไวแกบคคล และหากบคคลนนเปนเดก ผนนตองมความรบผดชอบตอเดกนนดวย

การลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน โดยการท าลายแผนภาพ ลายพมพนวมอ ลายเสนบนฝามออนเปนเอกลกษณของบคคลของประเทศออสเตรเ ลย

38 Children (Criminal Proceedings) Act 1987, Section 38 ไดบญญตไว “(1) If the Children 's Court finds a person not guilty of an offence to which this Division applies,

or finds a person guilty of such an offence but makes an order dismissing the charge under section 33 (1) (a) (i), the Children 's Court is to make an order that requires any photographs, finger-prints and palm-prints, and any other prescribed records (other than records of the Children 's Court), relating to the offence to be destroyed.

(2) If the Children 's Court finds a person guilty of an offence to which this Division applies and makes any other order in respect of the person under section 33, it may, if it is of the opinion that the circumstances of the case justify its doing so, make an order (whether on the application of the person or otherwise) that requires any photographs, finger-prints and palm-prints, and any other prescribed records (other than records of the Children 's Court), relating to the offence to be destroyed.

(3) If the Children 's Court makes an order under subsection (1) or (2) in respect of a person, it shall cause a copy of the order to be given to the person and, if the person is a child, to a person responsible for the child.”

DPU

69

มลรฐนวเซาทเวลส ยงปรากฏอยในรฐบญญตวธพจารณาความอาญาเดก1987 มาตรา 48v39 วาดวยการท าลายแผนภาพ ลายพมพนวมอ ลายเสนบนฝามอ และประวตการกระท าความผด มหลกเกณฑคอ

(1) ภายใตมาตรา 38 มขอบเขตรวมถงค าสงของศาลคดเดกภายใตมาตรา 48R(2)40 ไดแก ตามมาตรา 48R(1) คอ ค ารองขอลบทะเบยนประวตการกระท าความผดไดท าขนตามระเบยนและเปนทพอใจตอศาลวาเดกไดประพฤตตนตามเงอนไขหรอค าสงของศาลในระยะเวลาทค าสงมผลบงคบใช มาตรา48R(2) คอ ค าสงทศาลยกฟองขอกลาวหาวาเดกและเยาวชนนนไดกระท าความผด เปนตน

(2) กรณทไมไดบญญตไวในอนมาตรา (1) ใหจ ากดค ารองขอตามมาตรา 38 เรอง ค าตดสนทออกโดยศาลคดเดกวาเดกไมไดกระท าความผดในความผดทเกยวของกบวธพจารณาความซงไดตดสนตามการเพกถอนค าสงทใหด าเนนการเกยวกบเดก

39 Children (Criminal Proceedings) Act 1987, Section 48V ไดบญญตไว “Destruction of photographs, finger-prints, palm-prints and other records (1) Section 38 extends to an order of the Children 's Court under section 48R (2) directing that a

charge for an offence be dismissed in the same way as it extends to an order dismissing a charge for an offence made under section 33 (1) (a).

(2) Nothing in subsection (1) limits the application of section 38 to any finding by the Children 's Court that a child is not guilty of a relevant offence in proceedings that have been determined following the revocation of a youth conduct order.”

40 CHILDREN (CRIMINAL PROCEEDINGS) ACT 1987 - SECT 48R Consequences of compliance with final youth conduct orders “ (1) On an application made in accordance with the regulations, the Children 's Court may deal

with a child under this section if the Court is satisfied that the child has substantially complied with the terms of a final youth conduct order during the period the order was in effect.

(2) The Children 's Court may make an order directing that the charge for a relevant offence committed (or alleged to have been committed) by a child be dismissed if:

(a) the child did not plead guilty to (or had not yet been found guilty of) the relevant offence before the Children 's Court made a final youth conduct order in relation to the offence, or

(b) the child pleaded guilty to the relevant offence before the Children 's Court made a final youth conduct order in relation to the offence.

(2A) If the Children 's Court refuses to dismiss a charge for a relevant offence under subsection (2), the Court is to state the reasons for its refusal.”

DPU

70

อยางไรกตาม แมจะเปนกรณการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดในสวนของเดกหรอเยาวชนมขอยกเวนเชนกน กลาวคอ หากเปนการกระท าความผดอาญารายแรง เชน การกระท าความผดเกยวกบเพศ จะไมสามารถลบทะเบยนประวตการกระท าความผดใหเดกหรอเยาวชนผนนได

สวนขอมลทะเบยนประวตในสวนของเจาหนาทต ารวจนนมหลากหลายความคดเหน41 เชน การกระท าความผดเกยวกบเพศ จะไมสามารถลบได เพราะขอมลในสวนน เจาหนาทต ารวจสามารถใชประกอบการพจารณาถงทางเลอกทเหมาะสม หากเกดกรณทเดกหรอเยาวชนนนกระท าสงใด ๆ ในอนาคตอก แตทงนขอมลนจะไมสามารถน ามาใชเพมเตมความผด รวมถงจะไมใชในทางเปนผลรายแกเดกหรอเยาวชนนนอกดวย สวนความคดเหนอกแนวหนงมองวาขอมลในสวนของเจาหนาทต ารวจควรจะปรากฏอยเปนระยะเวลา 5 ป และเมอครบระยะเวลาดงกลาวใหลบทะเบยนประวตการกระท าความผดโดยอตโนมต แตทงนตองไมมการกระท าความผดอาญาอนใดอก42

41 Australian Law Reform Commission 84, Art. 19, Sec.19.126. “Retention of police records is also a concern for young offenders. Police generally retain a record

of a young offender's contact with the police and courts even when no conviction is recorded or no formal record is kept. This internal police record assists police to determine appropriate action to be taken in relation to the child in any future dealings with him or her. The record cannot be used in sentencing for further offences or in any other way adverse to the child. However, submissions expressed concern about the adverse effect on children's future prospects of retaining police records indefinitely. Most agreed that police records should be retained only for a limited period. There is already some provision for this in State and Territory legislation. In New South Wales, for example, the Children's Court may order destruction of a range of records including photographs, fingerprints and any other prescribed records other than records of the Children's Court.[207 ] Presumably, 'other prescribed records' would include such things as records of official cautions. Submissions expressed concern that the requirements concerning destruction of police records of juvenile offenders, where they exist, should be properly enforced.” (อางถงใน แหลงเดม).

42 Australian Law Reform Commission 84, Art. 19, Sec19.127. A submission from the AFP opposed the proposal in DRP 3 for the automatic destruction of police

records after five years. The AFP preferred a system for police records based on similar principles to those which apply to convictions under the Commonwealth spent convictions legislation. This would include appropriate requirements regarding non-disclosure of this type of information.[209]However, the stigmatisation of a criminal record is not restricted to the public arena. If police records are retained, they will undoubtedly affect police decision making in later contacts with the young person. The Inquiry recognises that police need access to information about potential offenders in their investigations. However, the patterns of youth offending mean that most young offenders do not re-offend. Young people who have not re-offended within five years are

DPU

71

3.3 ประเทศนวซแลนด 3.3.1 หลกเกณฑการก าหนดความรบผดทางอาญาของเดกและเยาวชน

ระบบความยตธรรมส าหรบผเยาว ระบบนมทงแบบเปนทางการและไมเปนทางการ ซงในกระบวนการยตธรรมทบญญตไวในกฎหมายเดก ผเยาว และครอบครวป 1389 (Children, Toung Persons and Their Families Act 1989) ใชกบเดก หมายถงเดกทมอายนอยกวา 14 ป และผเยาว เดกทมอาย 14 ถง 17ป แตไมรวมถงเดกและเยาวชนทบรรลนตภาวะโดยการสมรส โดยมวตถประสงคเปนการสงเสรมความผาสกของเดก ผเยาวและครอบครว โดยมประกนวาในกรณทเดกหรอเยาวชนกระท าความผด เดกและเยาวชนจะตองรบผดชอบและถกไกล เกลยให ยอมรบผดชอบตอพฤตกรรมของตน ใหเดกและเยาวชนมจตส านกในการยอมรบผดและยอมเขารบการแกไขฟนฟพฤตกรรม และท างานสาธารณเพอเปนประโยชนตอสงคมตอไป43 3.3.2 มาตรการทางกฎหมายในการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน

ประเทศนวซแลนดมพระราชบญญตลบทะเบยนประวตการกระท าความผด ไดแก The Criminal Records (Clean Slate) Act 2004 โดยกฎหมายฉบบนมขนเพอใหบคคลทได รบประโยชนจากการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดสามารถกลาวอางไดวาตนเองไมเคยมขอมลประวตการกระท าความผดมากอน โดยการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดตามกฎหมายน หมายถง การปกปดไมเปดเผยขอมลการกระท าความผด ทงนกฎหมายไดก าหนดคณสมบตของบคคลทจะไดรบประโยชนไวดวย กลาวโดยสรปคอ บคคลนนตองไมไดกระท าความผดตามทระบเอาไว เชน ความผดเกยวกบเพศ ประกอบกบบคคลนนไดผานขนตอนการแกไขฟนฟครบตามระยะเวลาทกฎหมายก าหนดไว โดยบคคลทมคณสมบตครบถวนตองยนค ารองตอศาล District Court เพอใหศาลพจารณาถงความเหมาะสมในการทบคคลนนจะไดรบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด หากศาล District Court ไมอนญาตใหบคคลผยนค ารองไดรบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด ผนนสามารถยนอทธรณตอศาล High Court ได อยางไรกตามกฎหมายกไดก าหนดขอยกเวนใหมการเปดเผยทะเบยนประวตการกระท าความผดได กลาวคอ

unlikely to offend again. Subject to the same exceptions noted at paras 19 .122 -124 , the utility of retaining outgrow his or her record.” (อางถงใน แหลงเดม).

43 จาก Children,Young Persons and Their Families Act 1989.section2(1). การน าเอากระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนท (Restorative Justice) มาใชในกระวนการยตธรรมส าหรบเดก: ศกษากรณการประชม กลมครอบครว (น. 91). เลมเดม.

DPU

72

หากเปนประเดนเกยวกบกระบวนการยตธรรม และอาชพทส าคญ กจะตองมการเปดเผยประวตการกระท าความผดใหสามารถตรวจสอบได

พระราชบญญต The Criminal Records (Clean Slate) Act 2004 ของประเทศนวซแลนดไดก าหนดหามมใหบคคลทกระท าความผดทางเพศตามทระบไวในพระราชบญญต the Crimes Act 1961 และพระราชบญญต the Crimes Act 1908 อาท ประเทศนวซแลนดไดบญญตไวในมาตรา 132 ของพระราชบญญต อาชญากรรม 1961 การรวมประเวณกบเดกหญงอายต ากวา 12 ป บคคลใดขมขนกระท าช าเรากบเดกอายต ากวา 12 ปตองรบโทษจ าคกไมเกน14ป ถาเปนการพยายามขมขนกระท าช าเราเดกหญงทอายต ากวา12ปตองรบโทษจ าคกไมเกน10ป44 หรอการมความสมพนธทางเพศ ทผดธรรมชาต เปนตน ใหไดรบโอกาสในการลบทะเบยนประวตอาชญากร ดงนนหากเดกหรอเยาวชนกระท าความผดฐานขมขนกระท าช าเราเดกแลว จงไมไดรบความคมครองตามกฎหมาย เพราะถอเปนบคคลทไมสมควรไดรบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนดงกลาว

สรปแลวการลบทะเบยนประวตอาชญากรในกรณของเยาวชนกระท าความผดของกฎหมายทง 3 ประเทศน จะเหนไดวามความคลายคลงกบการลบทะเบยนประวตอาชญากรกรณทวไป ทงรปแบบและกระบวนการลบทะเบยนประวตอาชญากรสวนทมความแตกตางกนนนเปนเพยงเรองรายละเอยด แตประเดนทมความแตกตางจากกรณทวไปอยางเหนไดชด คอ ผลของการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด รวมความถงการท าลายทะเบยนประวตอาชญากรดวย จงเหนไดวากฎหมายของแตละประเทศมความแตกตาง ทงระเบยบขนตอน ตลอดจนขอยกเวนทไมเหมอนกน แตมวตถประสงคอยางเดยวกน คอเพอใหเดกและเยาวชนไมมตราบาปหรอมลทนตดตว ซงกฎหมายของ ประเทศแคนาดาไดก าหนดการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดไวอยางละเอยดชดเจน โดยประเทศแคนาดามการก าหนดทะเบยนประวตอาชญากรของเดกและเยาวชนซ งกระท าความผดไวอยางชดเจนในรปแบบของกฎหมายครอบครว หากเขาหลกเกณฑดงกลาวยอมมสทธขอลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนดงกลาวได จงเหนไดวาประเทศแคนาดา โดยการก าหนดมาตรการขนเพอปกปองไมใหการกระท าของเดกและเยาวชนซงกระท าความผดไดรบมลทนตดตวซงจะสงผลตออนาคตของเดกและเยาวชนในอนาคต ซงประเทศแคนาดาค านงถงการใชชวตของเดกและเยาวชนภายหลงพนโทษเปนส าคญ จงตรากฎหมายวาดวยขอมลประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนไวเปนการเฉพาะ โดยก าหนดหลกเกณฑเงอนไขการปกปดรวมถงการท าลายทะเบยนประวตของเดกและเยาวชนเพอไมใหเดกและเยาวชนถกตดสทธหรอ

44 กระบวนการยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชนทถกกลาวหาวากระท าความผด JUDICIAL PROCESS FOR THE JUVENILE ACCUSED (น. 55). เลมเดม.

DPU

73

โอกาสตาง ๆ ทสมควรไดรบในอนาคต อกทงในประเทศออสเตรเลยไดมการก าหนดกรอบความคด ก าหนดอตราโทษรายแรงและไมรายแรงตลอดจนวตถประสงคส าหรบการคดแยกเพอลบทะเบยนประวตการกระท าความผดไวไมใหสงผลกระทบตอการประกอบอาชพของเดกและเยาวชน ในอนาคต โดยเฉพาะการลดรอนสทธของบคคลในการประกอบวชาชพ เชน การขาดความนาเชอถอ การถกตดสทธในการประกอบอาชพ เปนตน เพอไมใหเกดคดตวอยางค าพพากษาคดเลขท อโอซ 92-859 โจทกฟองรองเพราะถกตดสทธจากการประกอบอาชพพยาบาลซงเปนวชาชพ ประเทศออสเตรเลย มลรฐเซาทเวลสจงก าหนดการท าลายแผนพมพลายนวมอไวในรฐบญญตวธพจารณาความอาญาเดก 1987ไว สวนในประเทศนวซแลนดเมอเดกและเยาวชนผานกระบวนการแกไขฟนฟมาแลวยอมไดรบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด แตทงนไดก าหนดขอยกเวนเดดขาดหามลบทะเบยนประวตการกระท าความผดฐานกระท าช าเราเดกทอายต ากวา 12 ป หรอมความสมพนธทางเพศทผดธรรมชาต กลาวคอ การกระท าช าเราในผเสยหายทเปนเดกและผกระท าความผดในขณะนนเปนเดกและเยาวชน พจารณาไดวาประเทศนวซแลนดถอวาการกระท าความผดทางเพศตอเดกเปนการกระท าความผดทรายแรงไมอาจใหลบทะเบยนประวตการกระท าความผดได แมวาผกระท าความผดจะเปนเดกและเยาวชนกตาม

DPU

บทท 4 วเคราะหเปรยบเทยบกฎหมายในการด าเนนการใหมการคดแยกทะเบยนประวต

การกระท าความผดของเดกและเยาวชนในประเทศไทยและตางประเทศ

กฎหมายวาดวยการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ในตางประเทศมรปแบบ วธการทแตกตางกนออกไป ซงท าใหทราบถงขอด และขอเสยของกฎหมายแตละฉบบ ในบทนจงจะไดท าการวเคราะหกฎหมายเหลานนในประเดนตาง ๆ ไดแก ความเปนไปไดในการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดส าหรบเดกและเยาวชนในประเทศไทย วธการในการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด ขอยกเวนของการลบทะเบยนประวต การกระท าความผด รวมไปถงผลของการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด ขอยกเวนของการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด เพอน ามาเปนแนวทางในการปรบปรงแกไขกฎหมายและวธการทเหมาะสมส าหรบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดส าหรบเดกและเยาวชน ในประเทศไทย

4.1 วเคราะหปญหาและผลกระทบของการเปดเผยทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน

ขอมลประวตอาชญากรรมถอวาเปนขอมลสวนบคคล 1ทไดรบการคมครองและ มขอจ ากดในการเขาถงหรอเปดเผยขอมล ซงการเปดเผยขอมลตองเปนไปตามพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 ภายใตเปดเผยขอมลตองไดรบความยนยอมจากเจาของขอมลกอนเปดเผย เวนแตกฎหมายไดก าหนดขอยกเวนใหสามารถเปดเผยไดโดยไมตองไดรบความยนยอม การเปดเผยทะเบยนประวตอาชญากรรมตามประมวลระเบยบการต ารวจไมเกยวกบคด ลกษณะท 32 บทท 4 เรองการพมพลายนวมอ ไมไดก าหนดไวชดเจนเกยวกบการเปดเผยทะเบยนประวตการกระท าความผดททถกคดแยกประเภทการกระท าความผดไว และทะเบยนประวตท

1 พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 มาตรา4 บญญตวา นยามค าวา “ขอมลขาวสารสวนบคคล” หมายถงขอมลขาวสารเกยวกบสงเฉพาะตวของบคคล เชน การศกษา ฐานะการเงน ประวตสขภาพ ประวตอาชญากรรม หรอประวตการท างาน บรรดาทมชอของผนนหรอมเลขหมาย รหส หรอสงบอกลกษณะอนทท าใหรตวผนนได เชน ลายพมพนวมอ แผนบนทก...”

DPU

75

ถกจ าแนกใหออกจากสารบบแตยงคงบนทกไวเปนขอมลเพอประโยชนแกทางราชการตามความจ าเปน เหนไดวาทะเบยนประวตการกระท าความผดทมความจ าเปนตอกระบวนการยตธรรมนนควรไดรบการจดเกบไวเพอเปนประโยชนตอกระบวนการยตธรรม แตทงนฐานการกระท าความผดทไมเปนประโยชนตอกระบวนการยตธรรมกยงคงถกบนทกอยในระบบ ท าใหผกระท าความผดมตราบาปตดตว เปนอปสรรคตอการด าเนนชวตในสงคมและไมสอดคลองตอเจตนารมณของพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 ทค านงถงสวสดภาพและอนาคตของเดกและเยาวชนทควรไดรบการอบรมสงสอน และสงเคราะหเดกและเยาวชนใหกลบตวเปนพลเมองดยงกวาการลงโทษ การเปดเผยทะเบยนประวตการกระท าความผดมผลกระทบดงตอไปน 4.1.1 ผลกระทบภายหลงจากพนโทษ

1. ผลกระทบตอครอบครวผกระท าความผด แมปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ค.ศ. 1948 (Universal Declaration of Human

Right 1948) ไดบญญตการรบรองคมครองไวในขอ122 เพอคมครองเกยรตยศชอเสยงของบคคลในครอบครวกตาม แต เมอมการเปดเผยประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนแกบคคลภายนอก เปนเหตใหครอบครวของเดกและเยาวชนถกบคคลในสงคมตงขอรงเกยจ ถกดหมนดแคลน ทงนการปฏบตของบคคลในครอบครวตอเดกและเยาวชนทเคยกระท าความผดมากอนนนจ าเปนตองไดรบการใสใจดแลอยางสม าเสมอ หากครอบครวของผกระท าความผดถกแรงบบคนจากสงคมตลอดจนถกกลาวโทษทเปนตนเหตในการปลอยใหเดกและเยาวชนกระท าความผด อาจสงผลใหในการอบรมเลยงดและการลงโทษเดกและเยาวชนโดยบคคลในครอบครวกระท าโดยวธทรนแรง ซงอาจน าไปสการกระท าความผดตามพระราชบญญตคมครองผถกกระท าดวยความรนแรงในครอบครว พ.ศ. 2550 ซงมแนวคดพนฐานวาครอบครวเปนหนวยรวมของสงคม เปนพนฐานธรรมชาต และยอมมสทธทจะไดรบความคมครองจากสงคมและรฐ3

2 ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ค.ศ. 1948 (Universal Declaration of Human Right ค.ศ. 1948)

ขอ12 บญญตวา “บคคลยอมไมถกแทรกแซงโดยพลการในความเปนอยสวนตว ในครอบครวในเคหสถานหรอ ในการสอสาร หรอไมอาจถกลบหลในเกยรตยศและชอเสยง ทงนบคคลทกคนยอมมสทธทจะไดรบการปกปองคมครองโดยกฎหมายอนเนองจากการกาวลวงในสทธเชนวานน.”

3 กตการะหวางประเทศวาดวยสทธของพลเมองและสทธทางการเมอง ค.ศ. 1966 ขอ 23.

DPU

76

2. ผลกระทบตอตวเดกและเยาวชน เมอเดกและเยาวชนพนโทษไดรบการแกไขฟนฟและกลบคนสชมชนแลวกตาม แตเดก

และเยาวชนเหลานนยงไมไดรบการยอมรบจากชมชนอยางแทจรง ยงถกตตราวาเปนผเคยกระท าความผด ถกตงขอรงเกยจ สงผลใหเดกและเยาวชนถกกดกนจากบคคลในสงคมทยงไมใหการยอมรบสบเนองจากเดกและเยาวชนเคยมทะเบยนประวตการกระท าความผดตดตว แมภายหลงเดกและเยาวชนจะบรรลนตภาวะดวยวยวฒมอายถงเกณฑ 20 ปบรบรณกฎหมายถอวาเดกและเยาวชนเหลานนมสถานะภาพเปนผใหญ ซงจะเปนแรงงานส าคญของชาตในอนาคตกตาม ในการประกอบอาชพเพอเลยงดตวเองแบงเบาภาระครอบครวและเปนสวนหนงในการชวดศกยภาพในการพฒนาประเทศ บคคลตองไดรบการตรวจสอบคณสมบตกอนเขาท างานโดยการใหความยนยอมในการตรวจสอบทะเบยนประวตการกระท าความผด ทงน หากนายจางหรอผรบเขาท างานพบวาบคคล มประวตการกระท าความผดอาญามากอน จงเปนเหตใหไมไดรบโอกาสในการรบเลอกเขาท างานซงเปนดลยพนจของนายจางหรอผมอ านาจรบเขาท างาน จากการถกปดกนโอกาสทสมควรไดรบเฉกเชนบคคลทวไป และบคคลไมมทางเลอกอนใด จงกลายเปนแรงกดดนทางสงคมบบคน สภาวะจตใจใหทายทสดแลวสงผลใหบคคลกลายเปนอาชญากรทกระท าความผดทรายแรงโดย ขาดความรสกผดชอบชวด ขาดจตส านกในทางศลธรรมไปโดยปรยาย

3. ผลกระทบตอเศรษฐกจของประเทศ เดกและเยาวชนถอเปนทรพยากรบคคลทมความส าคญอยางยง เพราะเดกและเยาวชน

จะเปนผวนจฉยอนาคตของชาต4 เปนแรงงานในการขบเคลอนพฒนาเศรษฐกจของชาตใหมความมนคง หากเดกและเยาวชนทเตบโตเปนผใหญทมคณภาพ และศกยภาพในการสรางสรรคผลงานถกจ ากดโอกาสในการเขาท างาน เปนเหตใหรฐขาดบคลากรทมคณภาพไปอยางนาเสยดาย การเปดเผยทะเบยนประวตการกระท าความผดนนนอกจากรฐจะขอขอมลดงกลาวได เอกชนทงในประเทศและตางประเทศทรบสมครบคคลเขาท างานนนสามารถตรวจสอบขอขอมลประวตการกระท าความผดไดตามพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 สงผลตอภาพลกษณของประเทศทหนวยงานตางชาตจะเขามารวมลงทน เนองจากประเทศทมจ านวนอาชญากรรมสงถอวาเปนประเทศทไมปลอดภยมความเสยงภยในการปฏบตงาน เปนการสงผลกระทบตอความมนคงทางเศรษฐกจของประเทศ

4 จาก กฎหมายเกยวกบความผดของเดกและกระบวนการยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชน (น. 2), โดย

ประธาน วฒนาวาณชย, 2530, กรงเทพฯ: ประกายพรก.

DPU

77

4.1.2 ผลกระทบตอตวเดกและเยาวชนในอนาคต การเปดเผยทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนซงไดกระท า

ความผด สงผลใหเดกหรอเยาวชนเตบโตไปเปนอาชญากรเตมตวในอนาคต เพราะหากเดกหรอเยาวชนนนยงคงมทะเบยนประวตการกระท าความผดตดตวอย จะท าใหเปนตราบาปตอตวเดกหรอเยาวชน ซงจะสงผลกระทบทส าคญตอเดกและเยาวชนนนโดยเฉพาะในเรองการประกอบอาชพมผลตอตวบคคลซงกระท าความผดหรอเคยถกกลาวหาวากระท าความผดและศาลตดสนใหพน ขอกลาวหา บคคลทมทะเบยนประวตอาชญากรตดตวจะเปนทรงเกยจของสงคม ผลตอสทธในการประกอบอาชพบางอยาง เชน ขาราชการพลเรอน ขาราชการคร ขาราชการทหาร ขาราชการต ารวจ การบรรจเปนพนกงานรฐวสาหกจ เพราะมกฎหมายก าหนดคณสมบตของบคคลทจะประกอบอาชพเหลานวาตองไมมคณสมบตตองหามในการถกพพากษาถงทสดใหจ าคกมากอน เวนแตเปนโทษส าหรบความผดทไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ ซงแมจะไดรบการยกเวนใหสามารถสมครงานได แตมกถกตงเปนขอรงเกยจในการใชดลพนจสอบสมภาษณเพอรบบคคล เขาท างาน และเปนการสงผลกระทบตอความไววางใจความเชอของนายจางและเพอน แตหากมกรณจ าเปนตองใชหรอเปดเผยขอมลใด ๆ ส านกงานต ารวจแหงชาตกสามารถน าประวตการกระท าความผดนนเปดเผยตอหนวยงานเอกชน รฐวสาหกจ หรอราชการไดภายใตวตถประสงค ดงตอไปน

1. เปดเผยเพอประโยชนในการคดเลอกบคคลเขาท างานส าหรบบางอาชพทก าหนดไวในบญช

2. เปดเผยเพอประโยชนในการขอใบอนญาตส าหรบบางอาชพทก าหนดไวในบญช 3. เปดเผยเพอน าไปใชงานตามอ านาจหนาทของหนวยงานในกระบวนการยตธรรม

ทไมใชการคดเลอกบคคลเขาท างานทไมไดรบการยกเวนไวในบญช เมอบคคลไปสมครงานทหนวยงานราชการ เอกชน หรอรฐวสาหกจ จะถกใหไป

ด าเนนการพมพลายพมพนวมอเพอคนหาประวตอาชญากรรมในฐานขอมลทะเบยนประวตอาชญากร ทสถานต ารวจนครบาลทตงอยตามภมล าเนาของผสมครงาน หรอส านกงานต ารวจแหงชาต กองทะเบยนประวตอาชญากร ซงเปนศนยกลางการจดเกบลายพมพนวมอและประวตการกระท าความผดพรอมช าระคาธรรมเนยมตามระเบยบ ทงน หนวยงานบางแหงทรบสมครบคคลเขาท างาน เชน ธนาคารอาคารสงเคราะหซงเปนหนวยงานรฐวสาหกจ จะบรรจบคคลเขาท างานในฐานะพนกงานรฐวสาหกจ จงตองมหนงสอไปยงกองทะเบยนประวตอาชญากร หวหนาพสจนหลกฐานหรอผก ากบการสถานต ารวจ เพอใหด าเนนการตรวจสอบทะเบยนประวต ซงทางหนวยงานนน จะด าเนนการตอบกลบมาภายในระยะเวลา 1 เดอน และขอมลนนจะปรากฏเพยงแควาบคคลนน เคยกระท าความผดมากอนหรอไมโดยไมอาจระบอายขณะกระท าวามผดหรอสถานะ เชน หากเดก

DPU

78

และเยาวชนถกฟองด าเนนคด ศาลพพากษาถงทสดใหยกฟอง ผลคอเดกและเยาวชนพนขอกลาวหาถอเปนผบรสทธ แตยงปรากฏชอในฐานขอมลทะเบยนประวตการกระท าความผดอย บคคลจงตองแสดงหลกฐานมาหกลางใหหนวยงานทรบเขาท างานรบทราบ เพอแสดงตนใหเหนวาไมเปนผขาดคณสมบตในบรรจรบเขาท างาน

ดงนน การเปดเผยทะเบยนประวตการกระท าความผดนกเทากบเปนการใหโอกาสบคคลใดบคคลหนงในการเขาถงทะเบยนประวตการกระท าความผดได เพราะฉะนนการจะเขาถงทะเบยนประวตการกระท าความผดไดตองมขนตอนทเขมงวดมากขน เพราะถอเปนขอยกเวนการปกปดทะเบยนประวตการกระท าความผด กลาวคอ การเปดเผยหรอเขาถงทะเบยนประวตการกระท าความผดจะตองมการขออนญาตจากศาลกอน หากศาลอนญาตแลว จงจะน าค าสงอนญาตของศาลไปใชในการขอดทะเบยนประวตการกระท าความผดจากหนวยงานของรฐในการตรวจสอบประวตการกระท าความผดและใหกองทะเบยนประวตอาชญากร ส านกงานต ารวจแหงชาตซงเปนศนยรวมขอมลบนทกลายพมพนวมอ ด าเนนการตรวจสอบขอมลกอนใหครบถวน เพอไมใหบคคลถกจ ากดสทธในการเขาท าเงนในสายอาชพตาง ๆ เนองจากเปนบคคลท ขาดคณสมบตในการเขาท างาน เชน มความประพฤตเสอมเสย บกพรองในศลธรรมอนด หรอ เคยมค าพพากษาใหจ าคก ซงผกระท าความผดเปนเดกและเยาวชนศาลพพากษาใหรอการลงโทษ เมอครบก าหนดเวลาดงกลาวแลว ใหด าเนนการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดโดยวธการปกปดไมเปดเผยตอหนวยงานทงภาครฐและเอกชน เนองจากหนวยงานหรอองคกรทงภาครฐและเอกชนไดตงกฎ ระเบยบภายในในการรบบคลเขาท างานแตกตางกน ไดแก

1. วชาชพ (1.1) พนกงานสอบสวนคดพเศษและเจาหนาทคดพเศษ เพราะเปนอาชพทตอง

ไดรบความรความสามารถ เพราะตองสบสวนสอบสวนคดพเศษ ซงเปนคดอาญาทมลกษณะซบซอน หรออาจจะมผลกระทบอยางรนแรงตอความสงบเรยบรอยและมศลธรรมอนดของประชาชน ความมนคงของประเทศ ความสมพนธระหวางประเทศหรอระบบเศรษฐกจหรอการคลงของประเทศ

(1.2) ผขอจดทะเบยนและรบใบอนญาตใหเปนทนายความเพราะเปนอาชพทตองใชศาสตรและศลปในการชวยเหลอผประสบความยากล าบากในคดความตาง ๆ ประกอบกบตองปฏบตตามขอบงคบทนายความวาดวยมรรยาททนายความ พทธศกราช 25295 อกดวย

5 พระราชบญญตทนายความ พ.ศ. 2529 มาตรา 36 บญญตวา “...ตองเปนบคคลทตองโทษจ าคกโดย

ค าพพากษาถงทสดในคดทคณะกรรมการเหนวาจะน ามาซงความเสอมเสยเกยรตศกดศรแหงวชาชพ...”

DPU

79

(1.3) ผสมครสอบคดเลอก ผสมครทดสอบความร หรอผสมครเขารบการคดเลอกพเศษเพอบรรจเปนขาราชการอยการและแตงตงใหด ารงต าแหนงอยการผชวย 6 ตลอดจนการคดเลอกใหด ารงต าแหนงกรรมการอยการผทรงคณวฒ7 เพราะเปนอาชพทตองยดมนในคณธรรมและจรยธรรมในการอ านวยความยตธรรมใหแกประชาชน รวมตลอดถงรกษาผลประโยชนของรฐและคมครองสทธเสรภาพของประชาชนอกดวย

(1.4) ผสมครสอบคดเลอก ผสมครทดสอบความรหรอผสมครเขารบการคดเลอกพเศษเพอบรรจเปนขาราชการตลาการและแตงตงใหด ารงต าแหนงผชวยผพพากษา 8 เพราะ ผพพากษามอดมการณในการประสาทความยตธรรมแกผมอรรถคด รวมทงประพฤตปฏบตตนดวยความซอสตยสจรตเทยงธรรม ถกตองตามกฎหมายและนตประเพณอยางเครงครดครบถวน

(1.5) แพทย ซงตองถกก าหนดคณสมบตในการสอบเพอรบใบประกอบวชาชพแพทย9 และตองผานขนตอนการคดเลอกดวยวธสมภาษณถกสอบถามประวตอาชญากรรม เพอเปนดลพนจในการออกใบประกอบวชาชพ เนองจากอาชพแพทยบางสาขา อาท แพทยผาตดตองใชความรความช านาญแลวตองมความละเอยดรอบคอบอยางสง เปนตน

(1.6) ผตรวจสอบบญช ซงก าหนดคณสมบตในการสอบเพอรบใบประกอบวชาชพบญช10 โดยก าหนดเปนคณสมบตในการสมครตลอดจนแสดงใหเหนถงจรรยาบรรณทผตรวจสอบบญชควรพงม ซงตองใชความระมดระวงและละเอยดรอบคอบเพอปองกนการทจรตภายในองคกร

6 พระราชบญญตระเบยบขาราชการฝายอยการ พ.ศ. 2553 วาดวยคณสมบตการสมครสอบคดเลอกเพอ

บรรจเปนขาราชการอยการและแตงตงใหด ารงต าแหนงอยการผชวย ตาม มาตรา49 ข. (1) บญญตวา “ เปนผมความประพฤตเสอมเสยหรอบกพรองในศลธรรมอนด.”

7 พระราชบญญตระเบยบขาราชการฝายอยการ พ.ศ. 2553 วาดวย คณสมบตการคดเลอกด ารงต าแหนงกรรมการอยการผทรงคณวฒตองไมมลกษณะตองหามตามมาตรา 19 ประกอบมาตรา 49 ข. (1).

8 พระราชบญญตระเบยบขาราชการฝายตลาการศาลยตธรรม พ.ศ. 2543 เรอง การสอบคดเลอก การทดสอบความร และการคดเลอกพเศษ มาตรา 26 (5) บญญตวา “ไมเปนบคคลผมความประพฤตเสอมเสยหรอบกพรองในศลธรรมอนด.”

9 พระราชบญญตการประกอบโรคศลปะ พ.ศ. 2542 มาตรา 32 บญญตวา “...ตองไมเคยตองโทษจ าคกโดยค าพพากษาถงทสดในคดทคณะกรรมการวชาชพเหนวาจะน ามาซงความเสอมเสยเกยรตศกดแหงวชาชพ...”

10 พระราชบญญตวชาชพบญช พ.ศ. 2547 มาตรา 13 บญญตวา “สมาชกสามญตองเปนผมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม (4) ไมเปนผประพฤตผดจรรยาบรรณอนน ามาซงความเสอมเสยเกยรตศกดแหงวชาชพบญชตามทก าหนดในขอบงคบสภาวชาชพบญช.”

DPU

80

(1.7) ขาราชการพลเรอนตาง ๆ ขาราชการพลเรอนมหนาทและความรบผดชอบส าคญในการพฒนาประเทศ เพอใหขาราชการพลเรอนมส านกในหนาทตองมจรรยาบรรณประพฤตตนคงไวซงศกดศรสงเสรมชอเสยง เกยรตคณ เกยรตฐานะของขาราชการพลเรอนใหเปนทเลอมใส ศรทธาและยกยองแกบคคลทวไป บคคลทจะเขารบราชการเปนขาราชการพลเรอนจงตองไมมคณสมบตตองหามตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. 255111

2. อาชพเกยวกบสทธเสรภาพของประชาชน (2.1) ผทจะไดรบการบรรจเขารบราชการเปนขาราชการต ารวจ เพราะเจาหนาท

ต ารวจเปนหนวยงานตนธารของกระบวนการยตธรรม มหนาทปองกนและปราบปรามการกระท าความผดอาญา รวมถงรกษาความสงบเรยบรอย ความปลอดภยของประชาชนและความมนคงของราชอาณาจกร ซงตองค านงถงสทธและเสรภาพของประชาชนเปนส าคญตามทก าหนดไว ในพระราชบญญตต ารวจแหงชาต พทธศกราช 2547 ก าหนดใหไมเปนผประพฤตเสอมเสยหรอบกพรองในศลธรรมอนด เนองจากอาชพต ารวจบคคลทเปนต ารวจตองธ ารงไวซงศกดศรและเกยรตภมของขาราชการต ารวจและวชาชพต ารวจเพอใหประชาชนศรทธา เชอมนและยอมรบ

(2.2) ผขอใบอนญาตตงโรงรบจ าน า รวมถงกรรมการและผจดการของนตบคคล ซงขออนญาตตงโรงรบจ าน า เพราะเปนอาชพทตองเกยวของกบทรพยสนของสาธารณชนจ านวนมาก ซงอาจจะมผลกระทบตอเศรษฐกจและความมนคงของประเทศได ตามทบทก าหนดในพระราชบญญตโรงรบจ าน า พทธศกราช 2505

3. อาชพเกยวกบเศรษฐกจของประเทศ ลกจางหรอพนกงานรฐวสาหกจในสงกดกระทรวงการคลง อาท ธนาคารเพอการเกษตร

ธนาคารออมสน ธนาคารอาคารสงเคราะห (ธอส.) ซงมการตรวจคดกรองประวตอาชญากรโดยยดถอหลกการคดเลอกบคคลเขามาท างานโดยก าหนดไวในระเบยบภายใน 12 ซงก าหนดตามพระราชบญญตคณสมบตมาตรฐานส าหรบกรรมการและพนกงานรฐวสาหกจ พ.ศ. 2518 มาตรา 8 ตร ซงก าหนดคณสมบตของพนกงานรฐวสาหกจไมรบบคคลท เคยมประวตอาชญากรรมหรอพฤตกรรมเสอมเสยเขาท างาน แมแตประวตทไมเกยวของกบการกระท าความผดทางอาญา หรอ

11 พระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2551 มาตรา 36(ข) บญญตวา “ผทจะเขารบราชการ

เปนขาราชการพลเรอนตองมคณสมบตทวไป และไมมลกษณะตองหาม (ข)(4) เปนผบกพรองในศลธรรมอนดจนเปนทนารงเกยจของสงคม.”

12 ค าสงคณะกรรมการธนาคารอาคารสงเคราะหท 38/2557 เรอง การมอบอ านาจหนาทใหกรรมการผจดการ บรรจ แตงตง ถอดถอนพนกงานและลกจาง และการเรยกประกนจากพนกงานและลกจาง หมวด 1 การบรรจและการแตงตง.

DPU

81

ความผดอนใดทกฎหมายก าหนดโทษทางอาญาไวกตาม หากแตมประวตทสอไปในทางทจรต จะถกตดสทธในการคดเลอกบคคลเขาท างาน

4. อาชพอน ๆ (4.1) ผขอรบใบอนญาตเปนตวแทนประกนวนาศภยและประกนชวต เพราะธรกจ

ประกนภยเปนกจการดานการบรหารการเงนและการบรหารความเสยงภยในรปแบบตาง ๆ ซงเกยวของกบสวสดภาพผลประโยชนของประชาชน

(4.2) ผเรมตงบรษทมหาชน เพราะเปนอาชพทตองเกยวของกบบคคลจ านวนมาก ตองมการเปดเผยขอมลตาง ๆ รวมไปถงการเสนอขายหนตอประชาชนดวย ตามทก าหนดในพระราชบญญตหลกทรพยและตลาดหลกทรพย พทธศกราช 2535 มาตรา 32

ผลของการตรวจพบประวตการกระท าความผด มดงน 1. หากพบวาบคคลมประวตการกระท าความผดมากอน หนวยงานหรอองคกรจะ

ไมรบบคคลนนเขาท างาน ดวยเหตวาบคคลนนขาดคณสมบตของการเปนพนกงานรฐวสาหกจ ขาราชการ พนกงาน หรอลกจางภาคเอกชน เวนแตเขาขอยกเวนตามกฎหรอระเบยบของ แตละหนวยงาน

2. หากตรวจพบภายหลงจากทรบเขาท างาน ทางหนวยงานหรอองคกร จะด าเนนการปลดจากการเปนพนกงานหรอลกจาง เพราะเหตขาดคณสมบตหรอมคณสมบตตองหามรบ เขาท างาน ซงสงผลใหศนยเสยสทธในการไดรบคาชดเชยจากนายจาง ซงนายจางสามารถใชเปนชองทางเอาเปรยบลกจางได

จากการศกษาประเทศไทยไดมบทบญญตถงกรณทยกเวนใหเปดเผยขอมลสวนบคคลของเดกและเยาวชนในระหวางทตกเปนผตองหาซงมบทกฎหมายใหสนนษฐานวาเปนผบรสทธอยจนกวาศาลจะมค าพพากษาตดสนวามความผด บทบญญตดงกลาวอยในพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 ทงในชนจบกมและสอบสวน แตภายหลงจากทศาลมค าพพากษาตดสนใหมความผด และเขาสกระบวนการใชมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาเมอเสรจสนกระบวนการ ยงไมมบทบญญตใดในพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 บญญตไวเกยวกบการคมครองการเปดเผยขอมลประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนเปนการเฉพาะ เพอปกปองคมครองเดกและเยาวชนทเคยกระท าความผดจงควรด าเนนการลบทะเบยนประวตเพอไมใหเดกและเยาวชนถกเปดเผยประวตการกระท าความผดในภายหลง และหากมการด าเนนการลบทะเบยนประวตดงกลาวแลว เหนควรวากรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนไมควรมภาระหนาท

DPU

82

ในการสงใบแดงแจงโทษแกเดกและเยาวชนทพนโทษอกตอไปเพอเปนการลดขนตอนในการด าเนนงานของรฐ

4.2 วเคราะหการคดแยกทะเบยนประวตและขอยกเวนในการเปดเผยทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน

การลงโทษเดกและเยาวชนทกระท าความผดใหเปนไปตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครว และวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 ซงบญญตเกยวกบกระบวนการยตธรรมทางอาญาตงแตชนจบกม ชนสอบสวน ชนพจารณา ตลอดจนมค าพพากษา และค าสงไวเปนพเศษ โดยมสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนเปนเครองมอในการคมครองสวสดภาพเดกและเยาวชน ซงกฎหมายมไดมงประสงคทจะลงโทษเดกและเยาวชนทกระท าความผดในคดอาญา แตมเจตนารมณทจะปกปองคมครองแกไขฟนฟ โดยค านงถงประโยชนสงสดของเดกและเยาวชนเปนส าคญตลอดจนใหโอกาสเดกและเยาชนทจะกลบคนสสงคม พฒนาศกยภาพ และเตบโต เปนทรพยากรทมคณคาในภายหนา

การด าเนนการบนทกขอมลการกระท าความผดของอาชญากรรวมถงทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนในประเทศไทย มขนเพอเออประโยชนตอขนตอนการด าเนนงานในกระบวนการยตธรรม โดยมเจาหนาทต ารวจ เปนผรวบรวม รายงานตอพนกงานอยการ เพอใหศาลใชดลพนจในการพจาณาตดสนคดและใชดลพนจพพากษาลงโทษไดอยางเหมาะสม ฐานขอมลทะเบยนประวตการกระท าความผดจงมความส าคญและท าใหการบรหารงานในกระบวนการยตธรรมเกดความสะดวกมากขน อยางไรกตาม ทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนจะชวยใหการท างาน การประสานงานของเจาหนาทและหนวยงาน องคกรตาง ๆ อยางมประสทธภาพ แตขอมลทะเบยนประวตการกระท าความผดของอาชญากรและผกระท าความผดทเปนเดกและเยาวชนยงสงผลกระทบตอบคคลมากกวาประโยชนทจะพงไดรบเมอพจารณาถงอนาคตของเดกและเยาวชน การใชชวตในสงคมทปราศจากการตงขอรงเกยจ หรอ ตราบาปอนเปนผลมาจากการเขาสกระบวนการยตธรรมดงกลาว กลาวคอ

ประการแรก การบนทกทะเบยนประวตการกระท าความผดอนเปนชองโหวของกระบวนการยตธรรม กลาวคอ ขนตอนของกระบวนการยตธรรมทางอาญาเรมตนตงแตขนตอนการรองทกขกลาวโทษ และพมพรายนวมอผถกกลาวหาวากระท าความผด จะถกพมพลายพมพนวมอ แมภายหลงศาลมค าพพากษาถงทสดใหยกฟอง ถอนค ารองทกข พนกงานอยการสงเดดขาดไมฟองเนองจากไมมพยานหลกฐานใดมน าหนกเพยงพอทจะยนยนวาเดกและเยาวชนกระท าความผดจรงตามทถกกลาวหากตาม เดกและเยาวชนจงไมสมควรทจะถกบนทกชอและสกลในฐานขอมล

DPU

83

ทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน การคงไวซงประวตการกระท าความผด จงเปนการขดตอหลกสทธมนษยและอนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Rights) ซงประเทศไทยเขาเปนภาคและขดตอหลกประโยชนสงสดของเดก (the best interest of the child)

ประการทสอง บคคลทมทะเบยนประวตการกระท าความผดตดตวจะเปนทรงเกยจของสงคม สงผลตอสทธในการประกอบอาชพบางอยางซงตองค านงถงชอเสยงหรอการใชความระมดระวงในการท างาน เพอใหเกดความไววางใจจากนายจางหรอความศรทธาตอองคกรไมใหมความดางพรอย เชน ขาราชการพลเรอน ขาราชการคร13 ขาราชการทหาร ขาราชการต ารวจ การสมครเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร 14 เพราะมกฎหมายก าหนดคณสมบตของบคคลทจะประกอบอาชพเหลานวาตองไมมคณสมบตตองหามในการถกพพากษาถงทสดใหจ าคกมากอน เวนแตเปนโทษส าหรบความผดทไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ ในการคดเลอกบคคล เขาท างานของหนวยงานเอกชนนนตามหลกการจดการความเสยงทางธรกจ (Risk Management)15 และเพอสรางความเชอมนตอองคกรหรอสรางความรสกปลอดภยภายในทท างานและตดตองาน โดยมเอกสทธในการคดเลอกบคคลโดยเกณฑการคดเลอกจะค านงถงผลกระทบหรอความเสยหายตอองคกร เชน ความเสยหายตอทรพยสนหรอตวเงน (Financial) ความเสยหายดานชอเสยงขององคกร (Reputation) ความเสยหายดานชอเสยงขององคกร (Reputation) นอกจากนผลของการคงไวซงทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนยงมผลตอครอบครวของผกระท าความผดดวย คอ สมาชกในครอบครวเปนทรงเกยจ ทงนเมอเดกและเยาวชนบรรลนตภาวะแลวกตามประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนนนยงคงมอย สงผลตอโอกาสในการประกอบอาชพหรอการเรยนตอของบคคลในอนาคต เนองจากหนวยงานเอกชนหรอบคคลใดกตามหากมความประสงคใหมการตรวจสอบประวตพนกงานลกจางของบคคล ใหผบงคบการกองทะเบยนประวตอาชญากรพจารณาวาสมควรจะตรวจสอบประวตใหหรอไม โดยพจารณาวาทางราชการจะไดรบประโยชนจากการตรวจสอบประวตนนบางหรอไมไดแกงานทตองการรกษาความปลอดภยสง เพอปองกนมใหมการประกอบอาชญากรรมไดงาย ผลกระทบทมตอเศรษฐกจของประเทศโดยรวม นอกจากน ตามระเบยบส านกงานต ารวจแหงชาตวาดวยการพมพลายนวมอ (ฉบบท 5) พทธศกราช 2545 ทก าหนดระเบยบการต ารวจไมเกยวกบคดเพอใหผบงคบการกองทะเบยนประวตอาชญากร แตงตงคณะกรรมการจ านวน 3 คน เพอท าหนาทพจารณาคดเลอกแผนพมพลายนวมอแยกออกจาก

13 พระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พทธศกราช 2547 มาตรา 30. 14 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 102. 15 กรธช อยสข. (ม.ป.ป.). การจดการความเสยง (Risk Management) ส าหรบองคกร Episode 1. สบคน

11 กรกฎาคม 2558, จาก https://www.gotoknow.org/posts/364878

DPU

84

สารบบ ในลกษณะท 32 การพมพลายนวมอ ไดก าหนดใหแผนพมพลายนวมอ บญชประวต และบตรดชนทเกยวของของบคคลใหอยในขายทท าลายไดหากเขากรณดงตอไปน16

1. มหลกฐานแนชดวาตายแลว เชน ใบมรณะบตร ใบชนสตรพลกศพ ใบรบรองทะเบยนคนตายจากฐานขอมลทะเบยนราษฎร กรมการปกครอง เปนตน

กรณดงกลาวสวนใหญเจาหนาทจะด าเนนการพมพลายนวมอในกรณตายผดธรรมชาต ขนตอนการสงลายพมพนวมอของผตาย ใหแนบใบมรณะบตรหรอใบชนสตรพลกศพไปพรอมกบแผนพมพลายนวมอทกครงเมอพจารณาแนชดแลวจะด าเนนการตรวจสอบและท าลายขอมลถาวรหรอลางฐานขอมล

2. ผเสยหายไดถอนค ารองทกข ถอนฟองหรอยอมความกนโดยถกตองตามกฎหมาย กรณดงกลาวเปนคดความผดอนยอมความได ถอวาสทธน าคดอาญามาฟองระงบไปเมอ

ถอนค ารองทกข ถอนฟอง หรอยอมความกนโดยถกตองตามกฎหมาย ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 39(2) จงคดแยกประวตไดถายอมความในชนพนกงานสอบสวน ใหสถานต ารวจแนบส าเนาบนทกประจ าวนคดขอถอนค ารองทกขหรอส าเนาเอกสารทตกลงกนทไดรบรองความถกตองแลว และหนงสอแจงถอนประวตอาชญากรจากสถานต ารวจเจาของคด ถายอมความในชนพนกงานอยการสงไมฟองหรอยตคดใชส าเนาหรอหนงสอแจงค าสงไมฟองหรอยตคดทไดรบความถกตองแลว และหนงสอแจงถอนประวตอาชญากรจากสถานต ารวจเจาของคด หากยอมความในชนศาลจะใชส าเนาค าพพากษาหรอค าสงหรอรายงานกระบวนพจารณาของศาลทไดรบรองความถกตอง หนงสอรบรองคดถงทสดและหนงสอแจงผลคดถงทสดจากสถานต ารวจเจาของคด เมอเอกสารครบถวนแลวใหบคคลหรอสถานต ารวจเปนผสงไปยงกองทะเบยนประวตอาชญากรส านกงานต ารวจแหงชาต

3. พนกงานอยการสงเดดขาดไมฟอง หรอสงยตการด าเนนคดอาญา จากกรณดงกลาวใหใชส าเนาหนงสอแจงค าสงยตคดหรอไมฟองคดทไดรบรองความ

ถกตองแลว และหนงสอแจงถอนประวตอาชญากรจากสถานต ารวจเจาของคด เมอเอกสารครบถวนแลวใหบคคลหรอสถานต ารวจเปนผสงไปยงกองทะเบยนประวตอาชญากรส านกงานต ารวจแหงชาต

16 จาก เอกสารค าสอน วชาการทะเบยนประวตอาชญากรภาควชาวทยาการต ารวจ กลมงานวชาการ

สบสวนและสอบสวน กองบงคบการวชาการ โรงเรยนนายรอยต ารวจ (น. 178-179), โดย พชรา สนลอยมา, พนต ารวจเอกหญง.

DPU

85

4. ศาลสงยกฟองหรอไมประทบฟอง จากกรณดงกลาวใหใชส าเนาค าพพากษาทรบรองความถกตองและหนงสอแจงผลคดถงทสดหรอแจงถอนประวตอาชญากรของสถานต ารวจเจาของคด เมอเอกสารครบถวนแลวใหบคคลหรอสถานต ารวจเปนผสงไปยงกองทะเบยนประวตอาชญากรส านกงานต ารวจแหงชาต

5. ศาลมค าพพากษาถงทสดใหยกฟอง จากกรณดงกลาวใหใชส าเนาค าพพากษาทรบรองความถกตองและหนงสอแจงผลคดถงทสดของสถานต ารวจเจาของคด เมอเอกสารครบถวนแลวใหบคคลหรอสถานต ารวจเปนผสงไปยงกองทะเบยนประวตอาชญากรส านกงานต ารวจแหงชาต

6. พนกงานอยการถอนฟองในชนศาล ใหใชส าเนาค าสงหรอรายงานกระบวนพจารณาของศาลทไดรบรองความถกตอง หนงสอแจงผลคดจากสถานต ารวจเจาของคด เมอเอกสารครบแลวบคคลหรอสถานต ารวจเปนผสงกองทะเบยนประวตอาชญากรส านกงานต ารวจแหงชาต

7. เมอมกฎหมายออกใชภายหลงการกระท าความผดยกเลกความผด เชนนน หากพจารณาไดวาเอกสารครบถวนแลวใหบคคลหรอสถานต ารวจเปนผสงกองทะเบยนประวตอาชญากรกได เปนหนาทของสถานต ารวจด าเนนการขอลบประวตการกระท าความผดในคดอาญาได

8. เมอมกฎหมายยกเวนโทษ จงเปนหนาทของสถานต ารวจด าเนนการขอลบประวตอาญา ตวอยางเชน ผกระท าความผดทเปนเดกอายไมถง 15 ป กฎหมายก าหนดใหไมตองรบโทษ ใชส าเนาค าพพากษาทไดรบรองความถกตอง หนงสอรบรองคดถงทสด เรยกอกอยางวาใบบรสทธ และหนงสอแจงผลคดถงทสดจากกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนหรอจากสถานต ารวจเจาของคด เมอเอกสารดงกลาวมความครบถวนใหบคคลหรอสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนน าสงกองทะเบยนประวตอาชญากร ส านกงานต ารวจแหงชาตตอไป

9. เมอมค าพพากษาของศาลรอฟนคดขนพจารณาใหมวาบคคลนนมไดเปนผกระท าความผด ใหใชส าเนาค าพพากษามการรบรองความถกตอง หนงสอรบรองคดถงทสด หนงสอแจงผลคดถงทสดจากสถานต ารวจเจาของคด เมอเอกสารครบถวนแลวใหสงไปยงกองทะเบยนประวตอาชญากร

10. คดอาญาเลกตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 37 เชน คดความผดลหโทษทมโทษปรบอยางเดยว กรณดงกลาวหากเปรยบเทยบปรบในชนพนกงานสอบสวน ใหส าเนาประจ าวนคดหรอใบเสรจรบเงนประกอบ และหนงสอแจงถอนประวตอาชญากรจากสถานต ารวจเจาของคด หากปรบในชนศาล ใหบคคลใชส าเนาค าพพากษาหรอรายงานกระบวนพจารณาของศาลทไดรบการรบรองความถกตอง หนงสอเอกสารยนยนรบรองดถงทสด และหนงสอแจงผลคดถงทสดจากสถานต ารวจเจาของคด นอกจากนคดทมการเปรยบเทยบปรบ

DPU

86

ตามกฎหมายอน อาท กฎหมายศลกากร สรรพสามต หรอจากส านกงานเขต เชน ตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 และทแกไขเพมเตม หากยนยอมเสยคาปรบจะถอวาคดอาญาเลกกน ใหบคคลด าเนนการน าส าเนาหนงสอทเปนค าสงของหนวยงานทไดรบรองส าเนาถกตอง และหนงสอแจงผลคดถงทสดใหครบถวน น าสงกองทะเบยนประวตอาชญากร ส านกงานต ารวจแหงชาตตอไป

11. คดทเดกและเยาวชนกระท าความผดโดยศาลมค าพพากษาลงโทษจ าคกหรอมการเปลยนโทษเปนวธการส าหรบเดกและเยาวชน จากกรณดงกลาวสามารถแบงชวงไดดงน

(1) กรณมโทษปรบหรอมค าสงใหวากลาวตกเตอนแลวปลอยตวไป ใหใชส าเนาค าพพากษาทไดรบรองความถกตองแลว หนงสอรบรองคดถงทสด และหนงสอแจงผลคดถงทสด ใบบรสทธจากสถานต ารวจหรอสถานพนจคมครองเดกและเยาวชน เมอเอกสารครบถวนใหเดกและเยาวชนหรอทางสถานพนจหรอสถานต ารวจด าเนนการรวบรวมสงไปยงกองทะเบยนประวตอาชญากร ส านกงานต ารวจแหงชาต

(2) กรณศาลมค าพพากษาหรอค าสงรอการก าหนดโทษ หรอลงโทษจ าคกแต ใหรอการลงโทษไวโดยไมก าหนดเงอนไขคมความประพฤต ถาศาลพจารณาโดยค านงถงผลประโยชนสงสดของเดกและเยาวชนเปนส าคญใหโอกาสเดกและเยาวชนโดยใชวธคมประพฤตและใหเดกมารายงานตอเจาพนกงานคมประพฤตตามก าหนดระยะเวลา ถาเดกและเยาวชนทกระท าความผดมารายงานตวไมครบ จะไมมสทธขอลบทะเบยนประวตการกระท าความผด ดงนน เจาพนกงานคมความประพฤตจงมหนาทคอยก าชบเดกและเยาวชนรวมถงผดแลเดกและเยาวชนซงเปนบคคลในครอบครวของเดกและเยาวชนนนใหรกษาสทธโดยการมารายงานตวตามก าหนดเวลาและไมละเมดเงอนไขตามทศาลสง เมอครบก าหนดระยะเวลา ใหเดกและเยาวชนน าค าพพากษาทไดรบความถกตองแลวในชนศาลทคดพพากษาถงทสด หนงสอรบรองคดถงทสด หรอหนงสอแจงถอนประวตอาชญากรจากกรมคมประพฤต น าสงไปยงกองทะเบยนประวตอาชญากร ส านกงานต ารวจแหงชาต

(3) กรณศาลมค าพพากษาหรอค าสงใหฝกอบรม ใหเดกและเยาวชนส าเนา ค าพพากษาทไดรบรองความถกตอง หนงสอรบรองคดถงทสด หนงสอรบรองวาพนการบงคบคดของศาลหรอใบบรสทธ หรอหนงสอสงขอมลเดกและเยาวชนทพนการบงคบคดตามค าพพากษาหรอค าสงศาลเพอขอลบประวตของเดกและเยาวชนในฐานขอมลทะเบยนประวตอาชญากรจากศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนโดยแนบบญชรายชอตามขอตกลงระหวางกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนกบส านกงานต ารวจแหงชาต

DPU

87

12. คดตามกฎหมายฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด เปนกระบวนการยตธรรมทางเลอกทพนกงานอยการเขาไปมสวนรวมในกระบวนการฟนฟและอยการเจาของส านวนกมหนาทในการพจารณาวาผตองหามสทธทจะไดรบการฟนฟหรอไม เมอคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดใหปลอยตว ผทผานการฟนฟสมรรถภาพใหน าหนงสอรบรองวาไดปฏบตตามเงอนไขคมประพฤตอยางเครงครดจากแพทยหรอส านกงานคมประพฤต หรอสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนแลวแตกรณ น าสงส านกงานคมประพฤตหรอสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนหรอกองทะเบยนประวตอาชญากรตอไป

13. คดเกยวกบมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญา ตามาตรา 86 และมาตรา 90 แหงพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 หรอทแกไขเพมเตม

(1) คดความผดทมโทษอยางสงจ าคกไม เกน 5 ป ตามมาตรา 86 กฎหมายก าหนดใหจดท าแผนแกไขฟนฟผกระท าความผดซงเปนเดกและเยาวชน ใหถอเปนกระบวนการยตธรรมทางเลอกในชนพนกงานอยการทสามารถลดปรมาณคดขนสศาลได หากเดกหรอเยาวชนสามารถปฏบตตามแผนไดส าเรจ พนกงานอยการจะมค าสงไมฟอง ใหใชส าเนาหนงสอแจงค าสงยตคดหรอสงไมฟองทรบรองความถกตอง และหนงสอแจงถอนประวตอาชญากรจากสถานต ารวจเจาของคด เมอเอกสารครบถวนใหตวเดกและเยาวชน หรอผปกครองหรอสถานต ารวจเปนผด าเนนการสงไปยงกองทะเบยนประวตอาชญากร

(2) คดความผดทมโทษจ าคกอยางสงไมเกน 20 ป ตามมาตรา 90 หากศาลเหนวาตามพฤตการณแหงคดยงไมสมควรพพากษา ศาลจะมค าสงใหปลอยตวจ าเลยชวคราวหรอจะสงตวไปควบคมไวยงสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนแหงใดแหงหนงเปนการชวคราวหรอจะใชวธการส าหรบเดกและเยาวชนกได หากเดกและเยาวชนสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมในทางทดพรอมทจะกลบคนสสงคมและด าเนนชวตอยางสรางสรรคไมหวนกลบไปกระท าความผดซ า ใหเดกและเยาวชนหรอผปกครอง รวบรวมเอกสารเพอขอลบทะเบยนประวตการกระท าความผดไดทกองทะเบยนประวตอาชญากร

ดงนน หากคณะกรรมการไดด าเนนการคดแยกแผนพมพลายนวมอและเอกสารทเกยวของ ใหน าเสนอตอผบงคบบญชากองทะเบยนประวตอาชญากร กรณทผกระท าความผดถงแกความตายใหคดแยกแผนพมพท าลายไดทนท 17 เวนแตเขาหลกเกณฑอน ๆ ใหแยกแผนพมพ

17 จาก รายงานผลการพจารณาค ารองทขอใหเสนอและนโยบายหรอขอเสนอในการปรบปรงกฎหมายท

652/2555 ค ารองท379/2552 สทธในกระบวนการยตธรรม กรณขอใหลบประวตอาชญากรและท าลายแผนพมพลายนวมอ.

DPU

88

ลายนวมอและเอกสารทเกยวของออกจากสารบบหรอฐานขอมลประวตการกระท าความผด เพอจดเกบไวใชในทางราชการตอไป

ประการทสาม การจดเกบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ในเมอทะเบยนประวตการกระท าความผดสงผลกระทบใหกบเดกและเยาวชนทงในปจจบนและอนาคตมากกวาผลดของการคงไวซ งขอมลในทะเบยนประวตอาชญากร ประกอบกบ จากการศกษารปแบบ หรอวธการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดส าหรบเดกและเยาวชนของต างประ เทศ อนไดแก ประ เทศแคนาดา ประ เทศออสเตร เล ย รฐนว เซาท เวลส ประเทศนวซแลนด ท าใหเหนวาทประเทศเหลานมกฎหมายวาเกยวกบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดส าหรบเดกและเยาวชน โดยมวตถประสงคในการลดผลกระทบทรายแรงอนเกดจากการทเดกและเยาวชนทมทะเบยนประวตการกระท าความผดตดตว และเปนการลดตราบาปจากการถกด าเนนคด เนองจากเดกและเยาวชนทศาลสงลงโทษไมวาจะมากหรอนอย จะหนกหรอ เบาเพยงใดกตาม กถอวาเดกและเยาวชนถกตราบาปจากสงคมอยางหลกเลยงไมได การทจะพจารณาวาประเทศไทยสามารถด าเนนการใหมกฎหมายการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดส าหรบเดกและเยาวชนไดหรอไม นอกจากนสภาพสงคมของประเทศทไดท าการศกษานน เดมมการประกอบอาชญากรรมหรอการกระท าความผดซ าเกดขนมากมาย

เมอประเทศไทยยงไมเคยมกฎหมายการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดส าหรบเดกและเยาวชนมากอน และพบวาในปจจบนยงมอตราการกระท าความผดของเดกและเยาวชนท ไมรายแรงถงขนสงผลกระทบตอความมนคงแหงรฐ จงควรมกฎหมายลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนดวย การลบทะเบยนประวตการกระท าความผดส าหรบเดกและเยาวชนจะตองมการก าหนดฐานความผดของเดกและเยาวชนทจะไดรบสทธน และฐานความผดอาญาทไมสมควรใหไดรบการลบทะเบยนประวตโดยเดดขาด กลาวคอ ไมใชจะลบทะเบยนประวตใหกบผกระท าความผดไดทกฐานความผด เพอปองกนไมใหบคคลใชประโยชนจากกฎหมาย ทใหมการลบทะเบยนประวตการกระท าผดยยงเดกหรอเยาวชน ซงยงมวฒภาวะทางอารมณ และจตใจนอยกวาผใหญใหกระท าความผด อนเปนการแสวงหาผลประโยชนจากเดกและเยาวชน ดงนน จงมความจ าเปนทจะตองมกฎหมายการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดส าหรบเดกและเยาวชนเปนการเฉพาะ ใหไดรบการคมครองขอมลสวนบคคลเกดขนในประเทศไทยเหมอนอยางเชนในตางประเทศเพอมใหประวตการกระท าความผดเปนตราบาปตดตวเดกและเยาวชนเหลานนไปตลอดชวต และเพอใหสอดคลองกบรฐธรรมนญ18 พระราชบญญตคมครอง

18 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 32 มาตรา 49 มาตรา 80.

DPU

89

ผกระท าดวยความรนแรงในครอบครว พ.ศ. 255019 อนสญญาวาดวยสทธเดกและเยาวชนและอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอเดกและเยาวชนตามมาตรฐานขนต าของกฎแหง กรงปกกงหรอกฎอนเปนมาตรฐานขนต าของสหประชาชาตวาดวยการบรหารงานยตธรรมเกยวกบคดเดกและเยาวชน กฎขอ 8 การรกษาความลบซงเนนความส าคญของการคมครองสทธใน ทกขนตอนของกระบวนการยตธรรมและใหความคมครองภายหลงทเดกและเยาวชนกลบคนส สงคมดวยซงตองเคารพความเปนสวนตวของเดกและเยาวชนทกระท าความผด โดยไมเผยแพรขาวสารทอาจท าใหสามารถรตวผกระท าความผดทเปนเดกและเยาวชนเพอหลกเลยงกระบวนการตราบาป ตามกฎขอ 21 4.3 วเคราะหเปรยบเทยบการก าหนดคณสมบตเกยวกบวธการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดส าหรบเดกและเยาวชนของไทยและตางประเทศ 4.3.1 วเคราะหเปรยบเทยบกฎหมายของไทยทใกลเคยงกบการลบทะเบยนประวตอาชญากร

ในประเทศไทยกฎหมายทใกลเคยงกบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของบคคลมากทสด คอ พระราชบญญตลางมลทน พ.ศ. 2550 ซงเปนกฎหมายฉบบแรก โดยมวตถประสงคลางมลทนผกระท าความผดทางการเมอง ร.ศ. 130 พ.ศ. 2475 ลงวนท 5 พฤษภาคม ร.ศ. 131 ขนเมอ ร.ศ. 130(พ.ศ. 2454) ปจจบนไดตราพระราชบญญตลางมลทนมาแลว เปนจ านวน 8 ฉบบ โดยตราขนในวาระส าคญตาง ๆ ซ ง เก ยวกบพระมหากษตรย เชน พระราชบญญตลางมลทนในวโรกาสทพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช มพระชนมพรรษา 80 พรรษา พ.ศ. 2550

กฎหมายดงกลาวมผลด คอ สามารถลบลางโทษทางอาญา และวนย แตลางความผดไมได จงเกดผลเสย คอ บคคลทไดรบการลางมลทนไมอาจลบลางทะเบยนประวตการกระท าความผดออกไปจงไมอาจกลบเขาท างานในต าแหนงงานราชการ เพราะเปนบคคลทมรายชอในประวตอาชญากร ซงศาลปกครองศาลฎกาเคยตความวาลางไดเฉพาะโทษไมใชการลบลางความผด ค าพพากษาฎกาท 1571/2551 การทจ าเลยมเมดแอมเฟตามนไวในครอบครองโดยไมไดรบอนญาต และจ าเลยพาอาวธปนเขาไปในทเกดเหตพรอมทงเครองกระสนปนตดตวไปในทเกดเหตซงเปนหมบาน หรอทางสาธารณะ นบวาเปนการกระท าทไมเคารพย าเกรงตอกฎหมาย กอใหเกดผลกระทบตอความสงบเรยบรอยของสงคม ศาลชนตนมค าพพากษาใหจ าคก ซงมทงการรอการลงโทษและแบบไมรอการลงโทษ แสดงวาจ าเลยมลกษณะเปนผกระท าความผดตดนสยไมส านกหรอเกรงกลวตอโทษทก าหนดไวในกฎหมาย ในระหวางการพจาณาของศาลฎกาจะม

19 พระราชบญญตคมครองผกระท าดวยความรนแรงในครอบครว พ.ศ. 2550 มาตรา 53.

DPU

90

พระราชบญญตลางมลทนเนองในวโรกาสทพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช มพระชนมพรรษา 80 พรรษา พ.ศ. 2550 ซงมประกาศในราชกจจานเบกษาเมอวนท 18 ตลาคม พ.ศ. 2558 ตามมาตรา 4 “ใหลางมลทนใหแกบรรดาผตองโทษในกรณความผดตาง ๆ ซงไดกระท ากอนหรอในวนท 5 ธนวาคม พ.ศ. 2550 และไดพนโทษไปแลวกอนหรอในวนทพระราชบญญตนใชบงคบโดยใหถอวาผนนมไดเคยถกลงโทษในกรณความผดนน ๆ” เทากบวามผลเพยงใหถอวาจ าเลยไมเคยถกลงโทษจ าคกเทานน มไดมผลถงกบใหถอวาความประพฤตหรอการกระท าอนเปนเหตใหจ าเลยจ าคกถกลบลางไปดวย ประกอบกบศาลฎกาไดพเคราะหพฤตการณแหงคดนแลว กรณถอไดวายงไมมเหตผลอนสมควรทจะรอการลงโทษจ าคกใหแกจ าเลย

ในกรณของเดกและเยาวชนทกระท าความผด ตามค าวนจฉยคณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสารสาขาสงคม การบรหารราชการแผนดนและการบงคบใชกฎหมายท สค 76/2552 เรอง อทธรณค าสงของส านกงานต ารวจแหงชาตทไมลบขอมลประวตอาชญากรในทะเบยนประวตอาชญากร ไดพจารณาแลวเหนวา ตามมาตรา 4 แหงพระราชบญญตลางมลทนในวโรกาสทพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมอดลยเดชมพระชนมพรรษา 80 พรรษา พ.ศ. 2550 บญญตใหลางมลทนใหแกบรรดาผตองโทษในกรณความผดตาง ๆ ซงไดกระท ากอนหรอในวนท 5 ธนวาคม 2550 ไดพนโทษไปกอนแลวหรอในวนทพระราชบญญตนใชบงคบ โดยใหถอวาผนนมเคยไดถกลงโทษในกรณความผดนน ๆ เทานน แตมไดมผลเปนการลบลางการกระท าความผด อนเปนเหตใหถกลงโทษ อกทงไมมบทบญญตใดทก าหนดใหลบลางการกระท าความผด ฉะนน จงวนจฉยใหส านกงานต ารวจแหงชาตไมตองลบขอมลประวตอาชญากรแตใหแกไขขอมลประวตอาชญากรของกองทะเบยนประวตอาชญากร โดยเพมเตมรายละเอยดเกยวกบโทษตามค าพพากษาของศาลและขอเทจจรงเกยวกบการทผกระท าความผดได รบการลางมลทน ในวโรกาสพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชมพระชนมพรรษา 80 พรรษา พ.ศ. 2550 ใหปรากฏไวในทะเบยนประวตอาชญากรดวย

ดงนน จงพจารณาไดวาแมวาในประเทศไทยจะมพระราชบญญตการลางมลทนซงลบเฉพาะโทษทางอาญาของผกระท าความผดแตไมลบลางไปถงทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนทกระท าความผดอาญาแตไดอยางใด อกทง พระราชบญญตการลางมลทนนน มตราขนเฉพาะในแตละวาระโอกาสเทานน ซงปจจบนมถง พ.ศ. 2550 จงเปนผลดเฉพาะผกระท าความผดกอน พ.ศ. 2550 แตผกระท าความผดหลงพ.ศ. 2550 ไมได รบการลบลางโทษ ทางอาญาไปดวย จงควรพจารณาใหมกฎหมายลบทะเบยนประวตการกระท าความผด อนง เพอเปดโอกาสใหผกระท าความผดไดรบการลบทะเบยนประวตการกระท าความความผด และเปนการรองรบพระราชบญญตลางมลทนใหผถกลบลางโทษไดรบการลบทะเบยนประวตการกระท า

DPU

91

ความผดไปดวย โดยการตรากฎหมายลบทะเบยนประวตการกระท าความผดนนสามารถศกษากฎหมายตางประทศ คอ ประเทศแคนาดา ประเทศออสเตรเลย มลรฐนวเซาทเวลส ประเทศนวซแลนด เพอใชเปนแนวทางการในก าหนดวธการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน

4.3.2 วเคราะหเปรยบเทยบการก าหนดคณสมบต เกยวกบวธการลบทะเบยนประวต การกระท าความผดส าหรบเดกและเยาวชนของไทยและตางประเทศ

วธการในการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน กลาวไดวา มหลายแงมม ทงบคคลทจะมสทธไดรบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน รปแบบหรอกระบวนการในการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน เดกและเยาวชนทอยในเกณฑไดรบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดตองเปนผทกระท าความผดทางอาญา แตไมใชผกระท าความผดทกรายจะไดรบสทธน เพราะการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดนนพงมขนเพอใหบคคลไดแกไขปรบปรงพฤตกรรมของตนเองใหสามารถใชชวตอยในสงคมไดเปนปกตอกครงหนง จงตองมการก าหนดคณสมบตของบคคลทจะไดรบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดไวดวย ดงในตางประเทศไมวาจะเปน ประเทศแคนาดา ประเทศออสเตรเลย มลรฐนวเซาทเวลส ประเทศนวซแลนดมการก าหนดคณสมบตของบคคลไวเชนเดยวกน โดยยกเวนไมใหบคคลทกระท าความผดรายแรงหรอความผดตามทกฎหมายไดก าหนดไวไดรบโอกาสในการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ซงประเทศตาง ๆ ไดก าหนดวาความผดใดเปนความผดรายแรง ซงมความแตกตางกนออกไป

พระราชบญญต The Criminal Records (Clean State) Act 2004 ของประเทศนวซแลนดไดก าหนดหามมใหบคคลทกระท าความผดทางเพศตามทระบไวในพระราชบญญต the Crimes Act 1961 และพระราชบญญต the Crimes Act 1908 เชน การกระท าความผดทางเพศตอเดกทอายต ากวา 12 ป20 การมความสมพนธทางเพศทผดธรรมชาต เปนตน ไดรบโอกาสในการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด กลาวคอเดกและเยาวชนทศาลพพากษาวามความไดกระท าความผดเกยวกบเพศตอผเสยหายซงเปนเดกและเยาวชนเชนเดยวกน ซงถอวาเปนความผดรายแรงขดตอศลธรรมและจรยธรรมในสงคม

ดงนน หากประเทศไทยจะมการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดส าหรบเดกและเยาวชน ควรจะตองก าหนดฐานความผดโดยเดกและเยาวชนทสมควรไดรบการลบทะเบยนประวตตองกระท าความผดทไมรายแรงเปนคดอาญาแผนทเกดขนโดยเจตนาตลอดจนการกระท าความผด

20 กระบวนการยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชนทถกกลาวหาวากระท าความผด JUDICIAL PROCESS FOR THE JUVENILE ACCUSED (น. 55). เลมเดม.

DPU

92

ทสงผลกระทบตอด าเนนงานพฒนาประเทศของรฐเพราะจะสงผลถงความมนคงของรฐในภายหลง โดยน าแนวทางในการก าหนดความผดตาง ๆ จากทกฎหมายตางประเทศก าหนดไวมาเปนแนวทางในการบญญตกฎหมายของประเทศไทย และในสวนของความผดตามกฎหมายไทยนนจะพจารณาจากประมวลกฎหมายอาญา เพราะประมวลกฎหมายฉบบนเปนแหลงรวบรวมความผดฐานตาง ๆ อนเปนการทวไป และพระราชบญญตทมโทษทางอาญาอน ๆ ซงจะน ามาพจารณาเพยงเปนตวอยางเทานน ทงนความผดรายแรงทไมสามารถลบทะเบยนประวตการกระท าความผดส าหรบประเทศไทยนนควรจะประกอบไปดวย

1. ความผดทกระท าตอความมนคงของสถาบนพระมหากษตรย เนองจากประเทศไทยมการปกครองดวยระบอบประชาธปไตยโดยมพระมหากษตรย

ทรงเปนประมขของประเทศตลอดมา พระมหากษตรยของไทยไดทรงปกครองแผนดนดวยทศพธราชธรรม ไดทรงบ าบดทกขบ ารงสขประชาชน ทรงท านบ ารงบานเมองใหมความรงเรองมงคง ทรงมโครงการพระราชด ารตาง ๆ และเปนตนก าเนดใหเปดรฐธรรมนญซงเปนกฎหมายสงสดในการปกครองประเทศใหประชาชนมความเทาเทยมกนในสงคม ไมถกแบงแยกชนชนหรอ ถกปฏบตเยยงพลเมองชนสอง ไดกเพราะสถาบนพระมหากษตรย อนถอเปนสถาบนสงสดของประเทศ ดงทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดก าหนดไว

“มาตรา 2 ประเทศไทยไดมการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข”

“มาตรา 8 องคพระมหากษตรยทรงด ารงอยในฐานะอนเปนทเคารพสกการะ ผใดจะละเมดมได ผใดจะกลาวหาหรอฟองรองพระมหากษตรยในทางใดมได”

ในฐานะทเปนประชาชนชาวไทยจงมหนาทปกปองสถาบนและแสดงความเคารพตอสถาบนพระมหากษตรย ซ งไดก าหนดหนาทของปวงชนชาวไทยไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 70 21และมาตรา 7722 การกระท าความผดซงประมวลกฎหมายอาญา ภาค 2 ลกษณะ 1 หมวด1 ความผดตอองคพระมหากษตรย พระราชน รชทายาทและ

21 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 70 บญญตวา “บคคลมหนาทพทกษรกษาไวซงชาต ศาสนา พระมหากษตรย และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขตามรฐธรรมนญน.”

22 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 77 บญญตวา “รฐตองพทกษรกษาไวซงสถาบนพระมหากษตรย เอกราช อธปไตย และบรณาภาพแหงเขตอ านาจรฐ และตองจดใหมก าลงทหาร อาวธยทโธปกรณ และเทคโนโลยททนสมยจ าเปน และเพยงพอ เพอพทกษรกษาเอกราช อธปไตย ความมนคงของรฐ สถาบนพระมหากษตรย ผลประโยชนแหงชาต และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย ทรงเปนประมข และเพอการพฒนาประเทศ.”

DPU

93

ผส าเรจราชการแทนพระองค ซงศาลไดพพากษาตดสนเปนทสดวามความผด เดกและเยาวชน ทกระท าผดจงไมสมควรใหไดรบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด อกทงหากมการบญญตใหลบการกระท าความผดน จะเปนเหตใหเดกและเยาวชนตกเปนเครองมอทใชในการกระท าความผดโดยงาย

2. ความผดทมลกษณะเปนการกระท าตอความมนคงแหงราชอาณาจกร ความผดทอยในกลมน เชน ความผดฐานเปนกบฏ23 ตระเตรยมการกบฏ ความผดฐาน

กอการราย(Terrorism)โดยมงประสงคตอชวตของประชาชนผบรสทธหรอท าลายทรพยสนสรางความปนปวนหวาดกลวในหมประชาชนเพอเรยกรองใหรฐจ ายอมตองกระท าหรอละเวน การกระท าตอบสนองขอเรยกรองของผกอการราย การเหยยดหยามธงหรอเครองหมายอนสอถงรฐ การกระท าเพอใหไดมาซงความลบส าหรบความปลอดภยของประเทศ การกอการราย การกระท าความผดฐานเปนองยหรอซองโจร24มงหวงในการกอการราย ความผดฐานกระท าการอนเปนคอมมวนสตตามพระราชบญญตปองกนการกระท าอนเปนคอมมวนสต พ.ศ. 2495 รวมถงการกระท าความผดตามกฎหมายวาดวยอาวธปน เครองกระสนปน วตถระเบด ดอกไมเพลงและสงเทยมอาวธปน ซงคกคามความสงบเรยบรอยและความมนคงของชาต25 เปนตน ประกอบกบ ในปจจบนมอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร ค . ศ . 2000 (United Nations Convention against Transitional Organized Crime 2000) ซ ง เ ป น ความรวมมอกนระหวางประเทศในการทจะพฒนาเครองมอในการตอสกบองคกรอาชญากรรมขามชาตในทกรปแบบ เพราะกลมอาชญากรเหลานไดสรางปญหาและความเสยหายทงตอระบบเศรษฐกจ การเมอง การทหาร และสงคมโดยรวม และประเทศไทยเปนหนงในภาคสมาชกของ

23 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 113 บญญตวา ผใดใชก าลงประทษราย หรอขเขญวาจะใชก าลง

ประทษราย เพอ (1) ลมลางหรอเปลยนแปลงรฐธรรมนญ (2) ลมลางอ านาจนตบญญต อ านาจบรหาร หรออ านาจตลาการแหงรฐธรรมนญหรอใหใชอ านาจ

ดงกลาวแลวไมได หรอ (3) แบงแยกราชอาณาจกรหรอยดอ านาจปกครองในสวนหนงสวนใดแหงราชอาณาจกร. 24 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 209 บญญตวา ผใดเปนสมาชกของคณะบคคลซงปกปดวธด าเนนการ

และมความมงหมายเพอการอนมชอบดวยกฎหมาย ผนนกระท าความผดฐานเปนองย ตองระวางโทษจ าคกไมเกนเจดป และปรบไมเกนหนงหมนสพนบาทถาผกระท าความผดเปนหวหนา ผจดการหรอผมต าแหนงหนาทใน คณะบคคลนน.

25 ค าสงหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตท 3/2558 เรอง การรกษาความสงบเรยบรอยและความ มนคงของชาต.

DPU

94

อนสญญาฉบบนดวย ซงอนสญญาฉบบนไดก าหนดนยามของค าวา “องคกรอาชญากรรมขามชาต (Organized criminal group)”26 ไว กลมบคคลทรวมตวกนตงแต 3 คนขนไปไมวาเปนการชวคราวหรอถาวร โดยมวตถประสงคทจะกระท าความผดรายแรง และค าวา “ความผดรายแรง (Serious crime)”27 หมายถง ความผดทมโทษจ าคกอยางต า 4 ป เพราะฉะนนความผดเกยวกบการกอการราย องยหรอซองโจรอนเปนความผดทกระท าโดยกลมบคคล และมโทษจ าคกขนตอ 4 ปขนไป จงถอวาเปนความผดรายแรงอนเกยวกบความมนคงของประเทศชาต จงไมสมควรใหบคคลทกระท าความผดเหลานไดรบการลบทะเบยนประวตอาชญากรดวย ทงนใหรวมถงบคคลผกระท าความผดตามพระราชบญญตคอมพวเตอร พ.ศ. 2550ทเกยวของกบความมนคงของชาต มาตรา14 อนเปนการกระท าความผดในเชงเนอหา เชน การลงขอมลหมนประมาทบคคลอน การหลอกลวงกนในอนเทอรเนต การหมนประมาทพระมหากษตรย ซงเปนบคคลทควรใหความเคารพเปนประมขสงสดของประเทศบคคลใดจะดหมนมได เปนตน

3. ความผดตอต าแหนงหนาททางราชการและกระบวนการยตธรรม เจาหนาทและขาราชการในกระบวนการยตธรรมทางอาญา เชน ผพพากษา พนกงาน

อยการ ธรการศาล เจาหนาทสอบสวนสบสวน เปนตน ไดกระท าความผดโดยมมลเหตจงและทจรต ในขณะปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทโดยมชอบตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 157 รวมทงความผดฐานการเรยก รบ หรอยอมจะรบทรพยสนหรอผลประโยชนของเจาพนกงาน การทเจาพนกงานใชอ านาจในต าแหนงโดยมชอบ เปนตน หรอการกระท าความผดทางอาญาของขาราชการ พนกงานราชการ ลกจางหนวยงานราชการ ซงขาราชการพลเรอนมหนาทและความรบผดชอบส าคญในการพฒนาประเทศรวมทงการใหบรการแกประชาชน ซงจ าเปนตองท างานรวมกนหลายฝาย ขาราชการพลเรอนจงตองมความประพฤตดและส านกในหนาท28 ไดกระท าความผดโดยอาศยต าแหนงหนาทนน พระราชบญญต The Criminal Records (Clean Slate) Act

26 United Nation Convention against Transitional Organized Crime 2000 “ ( a) Organized criminal group” shall mean a structured group of three or more persons, existing for a period of time and acting in concert with the aim of committing one or more serious crimes or offences established in accordance with this Convention, in order to obtain, directly or indirectly, a financial or other material benefit.”

27 United Nation Convention against Transitional Organized Crime 2000 Article2 “(b) Serious crime” shall mean conduct constituting an offence punishable by a maximum deprivation of Liberty of at least four years or a more serious penalty.”

28 ขอบงคบ ก.พ. วาดวยจรรยาบรรณของขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2537 ขอ 2 ขาราชการพลเรอนพงใชวชาชพในการปฏบตหนาทราชการดวยความซอสตย และไมแสวงหาประโยชนโดยมชอบ ในกรณทวชาชพใด มจรรยาวชาชพก าหนดไว กพงปฏบตตามจรรยาวชาชพนนดวย.

DPU

95

2004 ของประเทศนวซแลนด และพระราชบญญต Criminal Records Act 1991 ของประเทศออสเตรเลยตางกไดก าหนดใหบคคลทจะประกอบอาชพเหลานตองเปดเผยขอมลประวตการกระท าความผดของตนเองดวย นอกจากนการทจรตในต าแหนงหนาท (Corruption) เปนปญหาทหยงรากลกในสงคมไทยมานานโดยเฉพาะระบบราชการ ท าใหสงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจของประเทศอยางมากมาย อกทงองคกรโปรงใสระหวางประเทศ (Transparency international) ยงใหอนดบการคอรรปชนของประเทศไทยอยทอนดบ 85 จากประเทศ 175 ประเทศทวโลก โดยไดคะแนน 38 คะแนน และเปนอนดบท 12 จาก 28 ประเทศในภมภาคเอเชยแปซฟกและ ซงหมายถงประเทศไทยยงมการคอรรปชนทสงอย เพราะ 0 คะแนนเปนคะแนนต าสด หมายถง การคอรรปชนสงสด และ 100 คะแนนเปนคะแนนสงสด หมายถง มการคอรรปชนนอยทสดหรอมความโปรงใสมากทสด29 เพราะฉะนนเมอค านงถงจรยธรรมในการประกอบอาชพและเพอปองกนการทจรตคอรปชน ในสงคมไทย บคคลทกระท าความผดจงไมสมควรไดรบโอกาสในการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด

4. ความผดตอความมนคงทางเศรษฐกจของประเทศ บคคลใดกระท าความผดทกฎหมายบญญตไวเปนความผดซงความผดนนสงผลตอการ

ความมนคงหรอการพฒนาเศรษฐกจของรฐโดยบคคลเหลานนเปนผมเสถยนภาพทางสงคม ใหถอวาเปนความผดรายแรงไมควรไดรบโอกาสในการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด เนองจากผลกระทบทเกดขนสงผลตอการประเมนภาพรวมของประเทศ รากฐานความเชอมนของการลงทนพฒนาประเทศนบวาเปนหาทเกดขนแลวกระทบตอระบบเศรษฐกจของชาตในระยะยาว การแกไขผลกระทบทเกดขนเปนไปไดยากล าบากและใชเวลานาน รฐจงออกกฎหมายมาเพอตดโอกาสในการกระท าความผด การตรวจสอบ และการลงโทษโดยก าหนดโทษความรบผดทางอาญาไว อาท การกระท าความผดโดยการ “ฮว” ในการประมลประกวดราคาจดซอจดจางของทงภาครฐและเอกชนจงไดมการตรากฎหมายคมครอง30 กฎหมายเกยวกบการตรวจสอบทรพยสนกรณร ารวยผดปกตซงอาจมทมาจากการทจรตของนกการเมองซงเปนผบรหารประเทศ 31 การประกอบธรกจของธนาคารเพอปองกนการฟอกเงนการด าเนนงานตาง ๆ จงตองมกฎหมายบงคบไว32 หรอการ

29 ผลการจดอนดบคอรรปชนโลกป57 ไทยไดท 85 จาก 175 ประเทศไดท 38 คะแนนจาก 100. สบคน

30 มกราคม 2558, จาก http://thaipublica.org/2014/12/cpi-2014-1/ 30 พระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ. 2542. 31 พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. 2542. 32 พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน พ.ศ. 2542.

DPU

96

เลนแชร33 โดยมเจตนาฉอโกงซงเคยมค าพพากษาฎกาท 1758/254234 จงไดออกกฎหมายเพอคมครองและคมครองประชาชนโดยถอวาการโกงแชรเปนการประกอบธรกจปลอยเงนกอนมลกษณะเปนการฉอโกงประชาชน35

5. ความผดทกอใหเกดภยนตรายตอประชาชนสวนรวม (5.1) การกระท าถากอใหเกดภยนตรายตอทรพยสน ชวตของประชาชน เชน

เผาบาน โรงเรอน เรอ ทสาธารณะ เชน สถานรถไฟ สนามบน ทา เรอ โบสถ โรงละคร สนามฟตบอล มความผดทงจ าทงปรบ ถาเปนเหตโดยประมาท ท าใหทรพยสนเสยหาย หรอนาจะเกดความเสยหายตอประชาชน แมการตระเตรยมอปกรณยงไมไดกระท าผดกถอวามความผด เจตนาการวางเพลงเผาทรพย ซงมลกษณะเปนการกระท าความผดทรายแรง ประกอบกบพระราชบญญต The Criminal Records (Clean Slate) Act 2004 ของประเทศนวซแลนด และพระราชบญญต Criminal Records Act 1991 ของประเทศออสเตรเลยตางมการก าหนดใหบคคลทจะประกอบอาชพเกยวกบการดบเพลงตองเปดเผยขอมลประวตการกระท าความผดเกยวกบการวางเพลงของตนเองดวย ความผดเกยวกบการผลตอาวธของเอกชนโดยไมไดรบอนญาต เพราะอาวธเปนสงทมอนตราย หากมการผลตโดยมไดรบอนญาตอาจจะกอใหเกดอนตรายตอประชาชนโดยสวนรวมได

(5.2) การคามนษยทงตามประมวลกฎหมายอาญาและพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พทธศกราช 2551 การคาประเวณทงตามประมวลกฎหมายอาญาและพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณ พทธศกราช 2539 ซงประเทศไทยเปนทงประเทศทเปนตนทาง ปลายทาง และทางผานส าหรบการคามนษย โดยเฉพาะการบงคบใชแรงงานและการบงคบคาประเวณ และในปจจบนการคามนษยไดกระท าในลกษณะขององคกรอาชญากรรมขามชาตมากขน ประกอบกบประเทศไทยไดลงนามอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร (UNTOC 2000) และพธสารเพอปองกน ปราบปรามและลงโทษการคามนษย โดยเฉพาะผหญงและเดก เพมเตมอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร (Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in Persons, Especially Women and Children, supplementing the United Nations Convention against Transnational Organized Crime) นอกจากน ประเทศไทยไดเขาเปนสมาชก

33 พระราชบญญตการเลนแชร พ.ศ. 2534. 34 ค าพพากษาฎกาท 1758/2542 “...จ าเลยทงแปดมความผดฐานฉอโกงประชาชนตามประมวลกฎหมาย

อาญา มาตรา 343 วรรคแรก 83 รวม 23,519 กระทง ฐานฉอโกงประชาชนตามพระราชก าหนด การกยมเงนทเปนการฉอโกงประชาชน พ.ศ. 2527...”

35 พระราชก าหนดการกยมเงนทเปนการฉอโกงประชาชน พ.ศ. 2534.

DPU

97

องคการทนเพอเดกแหงสหประชาชาต หรอ ยนเซฟในป 2491 โดยมวตถประสงคคมครองเดกและเยาวชนซงมภารกจหลกคอคมครองเดกและเยาวชนจากการถกท าราย การถกลวงละเมด การถกแสวงประโยชน และจากการถกทอดทง36 และประเทศไทยไดเขาลงนามเปนภาคอนสญญาสทธเดก (Conventional on the Right of the Child) เมอวนท 12 กมภาพนธ 2535 และมผลใชบงคบเมอวนท 16 เมษายน 2535 ขององคกรสหประชาชาตซงไดกลาวถงสทธขนพนฐานของเดกและเยาวชนทสมควรไดรบการปกปองและพฒนาใหเกดประสทธภาพ37 และก าหนดใหประเทศไทยมพนธกรณทจะตองด าเนนในทกดานเพอใหสอดคลองกบอนสญญาดงกลาว

(5.3) นอกจากนประเทศไทยยงประสบปญหาเดกและเยาวชนกบยาเสพตด กลาวคอ ในอดตประเทศไทยเปนทางผานในการล าเลยงยาเสพตดไปยงประเทศเพอนบานประกอบกบประเทศไทยในอดตยงไมมการปราบปรามยาเสพตดอยางจรงจงสงผลใหในปจจบนประเทศไทยกลายเปนทงแหลงผลตและแหลงเพาะอาญากรซงเรยกวา นกคายาเสพตดและมจ านวนผเสพยาเสพตดจ านวนมาก กลมเปาหมายของขบวนการคายาเสพตดมงไปทกลมเดกและเยาวชนเปนหลก เนองจากสามารถชกจงลอลวงไดงาย มความออนไหวตอแรงสงคมในกลมเพอน จงท าใหเดกและเยาวชนซงเปนแรงงานส าคญในการพฒนาประเทศในอนาคต ตองมชวตชวงวยเดกเขาสกระบวนการคาและเสพยาเสพตดเปนจ านวนมาก ซงเปนปญหาทรายแรงส าหรบประเทศไทย เพราะฉะนนบคคลทกระท าความผดเกยวกบยาเสพตด เชน กระท าความผดตามพระราชบญญต ยาเสพตดใหโทษ พทธศกราช 2522 พระราชบญญตวตถทออกฤทธตอจตและประสาท พทธศกราช 2518 เปนตน

4.4 เหตผลและความจ าเปนในการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน

สบเนองจากสภาพสงคมทมความซบซอนมากขน ในประเทศไทยจงมจ านวนการกระท าความผดของเดกและเยาวชนเพมสงขนในลกษณะทหลากหลายรปแบบไมใชเฉพาะความผดทางศลธรรมเลก ๆ นอย ๆ แตรวมถง การกระท าความผดกฎหมายของบานเมอง โดยจะพบไดจากขาวสารชองทางตาง ๆ อาท การเสนอขาวจากสอมวลชน ทมกสอใหเหนถงพฤตกรรมทไมเหมาะสมของเดกและเยาวชน การเปดเผยประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน เชน การขมขนกระท าช าเรา การเสพยาเสพตด ลกทรพย โดยพจารณาจาก

36 ประวตองคการ Unicef. สบคน 31 มกราคม 2558, จาก

http://www.unicef.org/thailand/tha/overview_7000.html 37 จาก หลกกฎหมายการด าเนนคดในศาลเยาวชนและครอบครว (น. 123), โดย วรวทย ฤทธทศ, 2553,

กรงเทพฯ: วญญชน.

DPU

98

ตารางท 4.1 ตารางแสดงจ านวนรอยละของคดเดกและเยาวชนทถกด าเนนคด โดยสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนทวประเทศ โดยจ าแนกตามฐานความผดปงบประมาณ 255638

ฐานความผด จ านวน รอยละ ความผดเกยวกบทรพย 6,848 18.29 ความผดเกยวกบชวตและรางกาย 4,322 11.55 ความผดเกยวกบเพศ 1,474 3.94 ความผดเกยวกบความสงบสข เสรภาพ ชอเสยงและการปกครอง

977 2.61

ความผดเกยวกบยาเสพตดใหโทษ 16,699 44.61 ความผดเกยวกบอาวธและวตถระเบด 2,667 7.12 ความผดอน ๆ 4,446 11.88

รวม 37,433 100.00

จากขอมลคดเดกและเยาวชนทถกด าเนนคดดงกลาว จงเหนไดวา เดกและเยาวชนกระท าความผดในฐานความผดเรยงจากมากไปนอยได ดงน

อนดบท 1. ความผดเกยวกบยาเสพตดใหโทษ อนดบท 2. ความผดเกยวกบทรพย อนดบท 3. ความผดอน ๆ อนดบท 4. ความผดเกยวกบชวตและรางกาย อนดบท 5. ความผดเกยวกบอาวธและวตถระเบด อนดบท 6. ความผดเกยวกบเพศ อนดบท 7. ความผดเกยวกบความสงบสข เสรภาพ ชอเสยงและการปกครอง การกระท าผดของเดกและเยาวชนตาง ๆ เหลานมสาเหตมาจากหลาย ๆ ปจจย เชน

สตปญญาและจตใจ ความรเทาไมถงการณ สภาพครอบครว อทธพลของสถาบนทเกยวของ สภาพแวดลอม การเลยนแบบ ความคกคะนอง สถานะทางเศรษฐกจ การมคานยมทผด ๆ การเลยงด

38 จาก ศนยเทคโนโลยสารสนเทศ,โดย กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน.

DPU

99

ทขาดความเอาใจใส ซงสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนไดจดท าขอมลเชงสถตกรณเดกและเยาวชนทกระท าความผด ดงน ตารางท 4.2 ตารางแสดงจ านวนคดและรอยละของคดเดกและเยาวชนทถกด าเนนคดโดย

สถานพนจคมครองเดกและเยาวชนทวประเทศ จ าแนกตามลกษณะการอยอาศยปงบประมาณ 255639

ขอ ลกษณะการอยอาศย ๆ จ านวน รอยละ

1 ครอบครวอยรวมกน (อยกบบดามารดา) 6,423 17.16 ครอบครวแยกกนอย 31,010 82.84 2

- อาศยอยกบบดา 9,935 26.54 - อาศยอยกบมารดา 11,422 30.51 - อาศยอยกบบดาเลยง 95 0.25 - อาศยอยกบมารดาเลยง 58 0.15

- อาศยอยกบคสมรส 515 1.38 - อาศยอยกบ ป/ยา/ตา/ยาย 5,268 14.07 - อาศยอยกบพนอง/ญาต 2,508 6.70 - อาศยอยกบนายจาง 215 0.05 - เรรอน 19 0.05 - อาศยอยตามล าพง 120 0.32

- อาศยอยกบเพอน 178 0.48

- อน ๆ 677 1.81

รวม 37,433 100.00

จากตารางสถตขอมลของกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน ซงจดท าเพอหาสาเหต

ของการกระท าความผดของเดกและเยาวชน เหนวาเดกและเยาวชนทกระท าความผดสวนใหญแลวมกเปนเดกทมปญหา ครอบครวแตกแยก ซงตามปกตแลวเดกและเยาวชนเปนวยทตองการความรก ความใสใจ ความอบอนจากครอบครว เมอความตองการเหลานพรองไปจงเปนการเปดโอกาสให

39 แหลงเดม.

DPU

100

เดกและเยาวชนกระท าความผดไดงายขน ทงน ทางกระบวนการยตธรรมเลงเหนสาเหตการกระท าผดดงกลาว จงสงเสรมมาตรการแกไขฟนฟเดกและเยาวชน การฝกอบรมบมนสยในสถานสงเคราะห ใหมความประพฤตด รผดชอบชวดเปนคนดของสงคมในอนาคต และเพอตดโอกาส ในการกระท าความผดซ าอกในอนาคต ซงเปนการแกไขในระยะยาว แตอยางไรกตาม แมเดกและเยาวชนจะพนโทษมาแลวแตการทถกตดสนวาผดหรอไมจากนนกก าหนดบทลงโทษ กยงเปนการสรางตราบาปใหแกเดกและเยาวชน40 ดงนน เพอเปนการลบลางตราบาปและเปดโอกาสใหเดกและเยาวชนไมถกตดสทธตาง ๆ ในอนาคต รฐจงสมควรออกกฎหมายเพอลบลางหรอปกปดประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนเหลานนโดยมบทสนบสนน ดงตอไปน

4.4.1 สบเนองมาจากเจตนารมณของพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและ วธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553

เมอเดกและเยาวชนใดกระท าความผดและผานขนตอนของกระบวนการยตธรรมแลว บคคลนนจะไดชอวาเปนอาชญากรและมขอมลเกยวกบประวตการกระท าความ ผดตดตวหรอ ทเรยกกนวา “ทะเบยนประวตอาชญากร” ซงทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนนเปนเอกสารทรวบรวมขอมลเกยวกบบคคลผกระท าความผด เชน ชอ นามสกลของเดกและเยาวชนทกระท าความผด ลกษณะและพฤตการณในการกระท าความผด ลายพมพนวมอของเดกและเยาวชนทกระท าความผด เปนตน โดยขอมลตาง ๆ ในทะเบยนประวตอาชญากรนจะเปนขอมลทส าคญส าหรบกระบวนยตธรรมทางอาญา เชน เจาหนาทต ารวจสามารถใชขอมลในทะเบยนประวตอาชญากรในการพจารณาสบสวน สอบสวนหาหลกฐานและเดกและเยาวชนผกระท าความผดได ศาลหรอผพพากษาสามารถใชขอมลในทะเบยนประวตการกระท าความผดในการพจารณา ตดสนคดบงคบโทษใหเหมาะสมกบความผดทเดกและเยาวชนนนไดกระท าลงได เปนตน บคคลทมทะเบยนประวตการกระท าความผดตดตวจงถกตงขอรงเกยจจากคนในสงคม โดยเฉพาะบคคลทอยใกลตว แมวาเดกและเยาวชนเหลานนจะพนโทษและไดรบการฟนฟแกไขพฤตกรรม ปรบเปลยนทศนะคตหรอพนขอกลาวหาวากระท าความผดมาแลวกตาม ท าใหเปนตราบาปตดตวเดกและเยาวชนเหลานนอยตลอดไป ไมอาจใชชวตปกตไดอยางสมบรณแบบ แมวาเดกและเยาวชนเหลานนจะไดรบการฟนฟจตใจและพฤตกรรม ถกปลกฝงทศนคตทดไมใหกอภาระแกสงคมตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 ซงมเจตนารมณมงหวงทจะอบรมสงสอน ชวยเหลอสงเคราะหเดกและเยาวชนโดยมไดมงหวงทจะลงโทษ ในการตรากฎหมายไมวาจะเปนเรองการลงโทษหรอการปฏบตตอเดกในกระบวนการ

40 จาก “การกระท าความผดของเดกและเยาวชน,” โดย วารสารกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน, 2554 (กรกฎาคม), 2(3).

DPU

101

ยตธรรมหรอการปฏบตตอเดกจงตองค านงถงผลประโยชนสงสดของเดกเปนส าคญ (The best of the chile) และหากเดกและเยาวชนไดรบผลกระทบจากการเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญา มประวตการกระท าความผดเปนตราบาปตดตว ซงเปนการตอกย าซ าเตมใหเดกและเยาวชนนกถงเรองราวในอดตอนไมอาจกลบไปแกใหดได และเปนสาเหตส าคญในการกออาชญากรรมซ าอกไดในอนาคต รฐซงมหนาทคมครองปองกนเดกและเยาวชนใหด ารงอยในสงคมไดอยางสมศกดศร มสทธในฐานะมนษยเตมบรบรณ จงควรจดใหมกฎหมายเกยวกบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดไวในพระราชบญญตคดแยกทะเบยนประวตอาชญากร โดยก าหนดหมวดทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนเปนการเฉพาะ

4.4.2 สบเนองจากวฒภาวะของผกระท าความผด การก าหนดอายเดกและเยาวชนใหอยในอ านาจของศาลเยาวชนและครอบครวและ

วธพจารณาคด เยาวชนและครอบครวนน ใชหลกเกณฑอายเสนแบงความรสกผดชอบและ การลงโทษทแตกตางจากผใหญ เพราะสะทอนใหเหนถงความแตกตางในดานระดบความรบผดชอบ41 เมอพจารณาฐานความผดการกระท าโดยประมาท กรณเดกและเยาวชนกระท าความผดโดยประมาทนน สบเนองมาจากความออนเยาว การใชความระมดระวงไมเทาเทยมผใหญ และ การกระท าความผดโดยประมาทไมถอวาผกระท ามจตใจชวราย จงเปนบคคลทสมควรไดรบโอกาสลบทะเบยนประวตการกระท าความผด อนง ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 94 บญญตวา ความผดอนไดกระท าลงโดยประมาท ความผดลหโทษ และความผดซงผกระท าไดท าในขณะทมอายต ากวา 18 ป ไมถอวาเปนความผดเพอการเพมโทษ ดงนน การคงไวซงทะเบยนประวตการกระท าความผดซงศาลเยาวชนและครอบครวมค าพพากษาตดสนใหลงโทษหรอเปลยนโทษ ทางอาญามาเปนวธการส าหรบเดกและเยาวชนหรอวธการเพอความปลอดภย42

4.4.3 สบเนองจากกฎหมายคมครองเดกและเยาวชน ในเรองการคมครองสทธสวนบคคลของเดกและเยาวชนประวตของผกระท าความผดท

เปนเดกและเยาวชนควรเกบเปนความลบอยางเขมงวดไมเปดเผยตอบคคลอน ผทจะรประวตเหลานควรไดแกผทเกยวของโดยตรงกบการวางขอก าหนดของคดนนหรอผอนทไดรบมอบอ านาจใน เวลานนและประวตความผดของผกระท าความผดทเปนเดกและเยาวชนไมควรถกใชในขนตอน การด าเนนคดส าหรบบคคลคนเดยวกนกระท าความผดเมอเตบโตเปนผใหญ เพอสนองตอเจตนารมณแหงกฎหมายในคดอาญาทมงคมครองสวสดภาพและอนาคตของเดกและเยาวชน

41 กฎหมายเกยวกบความผดของเดกและกระบวนการยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชน (น. 8). เลมเดม. 42 จาก “พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว

พ.ศ. 2553,” อจฉรยา ชตนนทน ค, 2555, วารสารนตศาสตรปรด พนมยงค 1, น. 156.

DPU

102

ซงควรไดรบการฝกอบรม สงสอน และสงเคราะหใหกลบตนเปนพลเมองดยงกวาการทจะลงโทษ ประเทศไทยจงจ าเปนทจะตองมการแกไขเพมเตมพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและ วธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 ใหน ามาตรการการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด ในฐานความผดการกระท าโดยประมาทและความผดทไมรายแรง เพอลบตราบาปอนเปนผลมาจากขนตอนการด าเนนงานของกระบวนการยตธรรม และเพอใหสอดคลองกบเจตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย อนสญญาสทธเดก (Convention on the right of the Child) และกฎแหงกรงปกกง (The Beijing Rule) ซงเปนมาตรฐานขนต าของสหประชาชาตวาดวยการบรหารงานกระบวนการยตธรรมเกยวกบคดเดกและเยาวชน

4.4.4 สบเนองจากความเหนของคณะกรรมการคดแยกทะเบยนประวตอาชญากร ขดแยงกบค าพพากษาของศาล

ในปจจบนเดกและเยาวชนทกระท าความผดอาญาและพนการลงโทษหรอครบก าหนดระยะเวลาในการรอการลงโทษแลว โดยยนเอกสารตามทกรมพนจไดแจงไปยงกองทะเบยนประวตอาญากร ส านกงานต ารวจแหงชาต เพอขอลบทะเบยนประวตการกระท าความผด แตทางกรมต ารวจกลบไมด าเนนการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดให โดยแจงวาด าเนนการคดแยกทะเบยนประวต ถาองคกรหรอหนวยงานของรฐตรวจสอบประวตการกระท าความผดยอมสบทราบทะเบยนประวตการกระท าความผดได สงผลใหเดกและเยาวชนทเคยกระท าความผดมากอนศนยเสยโอกาสทางการศกษา ไมสามารถประกอบอาชพไดในอนาคต เพราะถอวาเปนบคคลผมความประพฤตเสอมเสยหรอบกพรองทางศลธรรม ดงนน เพอใหส านกงานต ารวจแหงชาตด าเนนการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด จงตองยนค าฟองตอศาลปกครอง อาศยค าพพากษาของศาลปกครองซงหากมค าพพากษาใหลบประวตการกระท าความผดแลวคดถงทสด เกดหนาทอนเปนผลจากค าพพากษาใหหนวยงานทเกยวของคอ ส านกงานต ารวจแหงชาต กองทะเบยนประวตอาชญากรซงมหนาทโดยตรงใหด าเนนการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนออกเสยจากฐานระบบขอมลอาชญากร

ในปจจบนโดยคณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสาร วนจฉยวาขอมลของกองทะเบยนประวตอาชญากรเปนขอมลขาวสารสวนบคคลตามพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 กรมต ารวจตองจดใหมระบบขอมลขาวสารเพยงทเกยวของและจ าเปนเพอด าเนนการใหส าเรจลลวงตามวตถประสงคของหนวยงานเทานน และการยกเลกการจดเกบกตองท าเมอหมดความจ าเปน

สงคมไทยประสบปญหาเรองการเปดเผยและการขอลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน โดยยงมค าวนจฉยทแตกตาง ในการวนจฉยของคณะกรรมการในเรอง

DPU

103

การเปดเผยขอมลประวตการกระท าความผดของบคคล ซงเดกและเยาวชนทกระท าความผดนน ศาลมค าพพากษาใหรอการลงโทษหรอพพากษาสงไปฝกอบรม นนไมใชโทษ จงไมเปนอาชญากร แตทางกรมต ารวจส านกงานต ารวจแหงชาต กลบไมด าเนนการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด ซงทางคณะกรรมการคดแยกแผนพมพลายนวมอเพอด าเนนการลบทะเบยนประวตอาชญากรตามประมวลระเบยบการต ารวจทไมเกยวกบคด ลกษณะท 32 วนจฉยวาแมการถกสงตวไปฝกอบรมจะไมถอเปนโทษทางอาญากตาม แตไมอาจใชเปนเงอนไขในการน าขอมลประวตการตองคดอาญาออกจากสารบบ43

ตวอยางค าพพากษาศาลปกครอง ค าพพากษาศาลปกครองสงสด คดหมายเลขแดงท อ.482/2556 ตดสทธเดก สบเนอง

จากเมอวนท 25 ธนวาคม 2540 เดกไปรวมงานศษย เกากบเพอนทโรงเรยนสวนกหลาบสมทรปราการแตเดกพกปนปากกา ครเหนวามบคคลภายนอกเขาไป กแจงต ารวจ ๆ ตรวจคนปนปากกาในตวเดก จงถกด าเนนคดขอหามและพกพาอาวธปน ศาลจงหวดสมทรปราการแผนกคดเยาวชนและครอบครวพพากษาวามความผดตามพระราชบญญตอาวธปนฯ แตใหรอก าหนดโทษไว 2 ป และถกคมประพฤตโดยมก าหนดระยะเวลาดงกลาว ปรากฏวาเดกสอบผานขอเขยนนกเรยนนายสบ ตรวจรางกายเรยบรอย แตตรวจพบรายพมพนวมอ พบวามประวตการกระท าความผดมากอน คณะกรรมการด าเนนการสอบแขงขนมมตตดสทธ เนองจากเปนผมความประพฤตเสอมเสยบกพรองในศลธรรมอนดจงไมไดบรรจเปนนายสบ 44 เดกจงฟองรองตอศาลปกครองชนตน ไดขอสรปวา กรณการรอการลงโทษ หรอคมประพฤตนน ไมใชโทษทางอาญา แตการขอลบทะเบยนประวตการกระท าความผด กระท าภายหลงจากทคณะกรรมการด าเนนการสอบแขงขนไดตดสทธไปแลวและการลบประวตเปนขอตกลงภายในระหวางกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนกบกองทะเบยนประวตอาชญากร ส านกงานต ารวจแหงชาต ทยกเวนความรบผดทผกระท าความผดเปนเดกมใชระเบยบหรอหลกกฎหมายทใชกบบคลทวไป จงไมอาจน ามาใชยกเวน

43 จาก ค าวนจฉยคณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสารสาขาสงคม การบรหารราชการแผนดนและการบงคบใชกฎหมายท สค 32/2548 เรอง อทธรณค าสงไมลบขอมลขาวสารเกยวกบประวตอาชญากร.

44 จาก พระราชบญญตต ารวจแหงชาต พ.ศ. 2547 หมวด 2 การบรรจ การแตงตงและการเลอนขนเงนเดอน มาตรา 48 ผทจะไดรบการบรรจเขารบราชการต ารวจ ตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามดงตอไปน (6) มคณสมบตและไมมลกษณะตองหามอนตามทก าหนดในกฎ ก.ตร. ประกอบ กฎ ก.ตร.วาดวยคณสมบตและลกษณะตองหามของการเปนขาราชการต ารวจ พ.ศ. 2547 ขอ2 การบรรจบคคลเขารบราชการ เปนขาราชการต ารวจ ผทจะไดรบการบรรจตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามมาตรา 48(1) ถง (5) แลว ตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามอนตามมาตรา 48(6) ดงน (2) ไมเปนผประพฤตเสอมเสยหรอบกพรองในศลธรรมอนด.

DPU

104

ขอก าหนดตามพระราชบญญตต ารวจแหงชาต พ.ศ. 2547 และ กฎ ก.ตร.วาดวยคณสมบตและลกษณะตองหามของการเปนขาราชการต ารวจ พ.ศ. 2547 ศาลปกครองชนตนพจารณาแลวเหนวา เดกคนนไมผานการพจารณาคณสมบตและภาคความเหมาะสมกบต าแหนงจงพพากษายกฟอง เดกคนนอทธรณค าพพากษาตอศาลปกครองสงสดวา ผใหญขบรถเมาสรา คณะกรรมการด าเนนการสอบแขงขนกลบเหนวา ไมเปนผประพฤตเสอมเสยหรอบกพรองในศลธรรมอนด เปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรม ศาลปกครองสงสดเหนวา เปนการกระท าความผดอาญาเหมอนกนแตความรายแรงแหงการกระท าแตกตางกน การมและพกพาอาวธปนเปนการกระท าโดยเจตนาและมความรายแรง เปนทนารงเกยจของคนในสงคมมากกวาขบรถเมาสรา ไมอาจอางการเลอกปฏบตได แตอยางใดพพากษายนตามศาลปกครอง45

4.4.5 สบเนองจาก วตถประสงคของมาตรการแกไข บ าบด ฟนฟ เดกหรอเยาวชน กระบวนการท างานของศาลเยาวชนและครอบครว คอ การพจารณาและพพากษาคด

สวนการปฏบตตอเดกและเยาวชนเปนหนาทของสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน แตหลกจากพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 บงคบ ท าใหเกดการบรณาการในการท างานรวมกนระหวางศาลเยาวชนและครอบครวและหนวยงานทเกยวของ โดยยดเจตนารมณทจะพทกษคมครอง บ าบด ฟนฟ แกไขและสงเคราะหเดกและเยาวชนยงกวาการลงโทษ ซงเปนการพฒนากระบวนการยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชนใหสอดคลองกบแนวคดสากล อาท หลกการปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ซงรบรองวา เดกและเยาวชนมสทธทจะไดรบการดแลและการชวยเหลอเปนพเศษ การด าเนนการใหเดกและเยาวชนทเขาสกระบวนการยตธรรมไดรบการปกปองคมครอง เพอใหสอดคลองกบรฐธรรมนญและมาตรฐานสากล การแกไขความประพฤตของเดกและเยาวชนในกระบวนการยตธรรมใหสอดคลองกบแนวคดตามอนสญญาวาดวยสทธเดก ขอ 40 โดยก าหนดเครองมอในการคดกรองเดกและเยาวชนออกจากกระบวนการยตธรรม ดงตอไปน

1. มาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญากอนฟอง 2. มาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาชนพจารณา 3. มาตรการแกไข บ าบด ฟนฟเดกและเยาวชนผกระท าความผด ในมาตรการแกไข บ าบด ฟนฟ เดกและเยาวชนมวตถประสงคเพอปรบเปลยน

พฤตกรรมไมใหเดกและเยาวชนหวนกลบมากระท าความผดซ าอก โดยแบงออกเปนไว 2 รปแบบ ดงน

45 จาก ค าพพากษาศาลศาลปกครองสงสด คดหมายเลขแดงท อ.482/2556 เรอง คดพพาทเกยวกบการทเจาหนาทของรฐออกค าสงโดยไมชอบดวยกฎหมาย (อทธรณค าพพากษา).

DPU

105

(3.1) รปแบบท 1 กรณทศาลมค าพพากษารอการก าหนดโทษหรอรอการลงโทษจ าคก จะก าหนดเงอนไขคมความประพฤตใหเดกและเยาวชนเขาสกระบวนการแกไข บ าบด ฟนฟโดย ไมจ ากดอสรภาพหรอไมสงเดกและเยาวชนไปฝกอบรม แตใหก าหนดมาตรการทก าหนดเพอปรบเปลยนพฤตกรรมหรอสนบสนนเดกและเยาวชนใหสามารถอยกบครอบครวและชมชนไดโดยปกตสข เชน การรบค าปรกษาแนะน า การเขารวมกจกรรมบ าบด การเขารวมกจกรรมทางเลอก การศกษาหรอฝกอาชพหรอวชาชพ ตามมาตรา 4

(3.2) รปแบบท 2 กรณศาลพพากษาสงเดกและเยาวชนไปฝกอบรมโดยมการควบคมหรอจ ากดอสรภาพ โดยมวตถประสงคเพอการแกไขฟนฟเดกหรอเยาวชนใหสามารถปรบเปลยนพฤตกรรม มความพรอมทจะกลบคนสสงคม และเตบโตพฒนาอยางสรางสรรค ซงหนวยงานของรฐยงมบทบาทในการตดตามดแลเดกและเยาวชนโดยการจดใหมการประสานงานระหวางหนวยงานทเกยวของในการท างานโดยก าหนดเปนเครอขาย คอ เครอขายในการท างานดานการแกไข บ าบด ฟนฟเดกและเยาวชน และ เครอขายในการท างานดานการฝกอบรม

มาตรการตาง ๆ เหลานอยภายใตพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและ วธพจารณาคดเยาวชนและครอบครวพ.ศ. 2553 ซงถอวาเดกและเยาวชนเปนศนยกลางภายใตแนวคดสากล คอ อนสญญาวาดวยสทธเดกและเยาวชน ขอ 40 ซงก าหนดวาเดกทกคนทถกกลาวหาวาไดฝาฝนกฎหมาย หรอเดกและเยาวชนทศาลพพากษาวามความผดนน เดกและเยาวชนเหลานนควรไดรบการปฏบตในลกษณะทสอดคลองกบการสงเสรมความส านกในศกดศรและคณคาของเดกและเยาวชนซงมศกดศรของความเปนมนษย เดกและเยาวชนจงสมควรไดรบการเคารพตอสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐานซงจะเอออ านวยตอการสงเสรมใหเดกและเยาวชนกลบคนสสงคมและมบทบาทพฒนาประเทศชาตตอไป สงทจะบงบอกวาประเทศชาตนนมพฒนาสความเปนสากลหรอเปนผน าอารยประเทศอน ๆ นน นากจากจะประเมนจากสภาพเศรษฐกจ ทรพยากรทางธรรมชาต อนเปนตนทนของประเทศแลวมาเปนตวชวดแลว แตยงประเมนจากตนทนบคคลซงเปนตนทนส าคญในการพฒนาประเทศใหเจรญสความมนคงตอไป ดงนน จงควรด าเนนการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนทไดรบการแกไข บ าบด ฟนฟ

4.4.5 สบเนองจากการเปดเผยขอมลประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ในอดตระเบยบการคดแยกทะเบยนประวต เนองจากเดกและเยาวชนเมอกระท าความผด

ศาลมค าพพากษาสงจ าคกแตรอการลงโทษ และคมประพฤตภายหลงจากทพนกระบวนการดงกลาว แตลายพมพนวมอ และทะเบยนประวตการกระท าความผดยงคงอย โดยกองทะเบยนประวตอาชญากร

DPU

106

มหนงสอแจงเวยนไปยงกรมพนจ46 และกรมคมประพฤต ใหด าเนนการจดสงขอมลประวตเดกและเยาวชนทพนโทษหรอพนก าหนดรอลงโทษอาญา เพอด าเนนการคดแยกทะเบยนประวตอาชญากรของเดกและเยาวชนทกระท าความผด โดยกองทะเบยนประวตอาชญากรจะปดไวไมแจงประวตของเดกและเยาวชนทกระท าความผดเพอเปนประโยชนตออนาคตของเดกและเยาวชนในการสมครงานนน หากตอมามหนวยงานเอกชน องคกรรฐวสาหกจ หรอหนวยงานราชการ รองขอมา โดยอาศยสทธตามพระราชบญญตขอมลขาวสาร พ.ศ. 2540 ตวอยางกรณของ นายวนชย แสงขาว ผกอเหตขมขนกระท าช าเราเดกอายต ากวา 15 ป47 มปญหาวาเขารบการบรรจเปนพนกงานไดอยางไรนน ตามปกตแลวหลงจากสอบสมภาษณผาน ทางการรถไฟจะสงประวตผทผานการคดเลอกใหกองทะเบยนประวตอาชญากร ส านกงานต ารวจแหงชาตท าการตรวจสอบ โดยตรวจสอบเบองตนจากเลขประจ าตวประชาชน 13 หลกแลวหากมประวตการกระท าความผดปรากฏจะขาดคณสมบตรบ เขาท างาน แตปรากฏวาการรถไฟซงเปนหนวยงานรฐวสาหกจรบเขาท างาน ดงนนจงมการตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงถงการรบเขาท างานดงกลาว48

46 จาก หนงสอถงกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน ท ยธ 0657/ว 605 ลงวนท 30 มถนายน 2549

เรอง ขอใหด าเนนการจดสงขอมลเดกและเยาวชนทพนการบงคบคดตามค าพพากษาหรอค าสงศาลเพอขอ ลบขอมลประวตของเดกและเยาวชนออกจากฐานขอมลทะเบยนประวตอาชญากร จากกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน.

47 ค าพพากษาศาลจงหวดหวหน คดด าหมายเลขท อ1407/257และคดหมายเลขแดงท 1880/2557. 48 เดลนวส. (ม.ป.ป.). ตงคณะกรรมการสอบพนง.การไฟฟาฯรบไอเกมย เขาท างาน . สบคน

10 กรกฎาคม 2557, จาก http://www.dailynews.co.th/regional/251505

DPU

บทท 5 บทสรป

5.1 บทสรป

ปจจบนเดกและเยาวชนทจะเจรญเตบโตตอไปในอนาคตขางหนานนถอไดวาเปนก าลงส าคญในการพฒนาประเทศในอนาคต เมอเดกและเยาวชนกระท าความผดและเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญาศาลเยาวชนและครอบครวซงมไดจดตงขนเพอพจารณาคดโดยมวตถประสงค ทจะลงโทษเดกและเยาวชนทกระท าความผดอาญา แตมงทจะหนเหเดกและเยาวชนผกระท าผดใหหลดพนจากวถทางอาชญากรรม การลงโทษผกระท าความผดซงเปนเดกและเยาวชนมวตถประสงคเพอแกไขฟนฟและการบรณาการเดกและเยาวชนเพอกลบไปใชชวตในสงคมไดอยางมความสข โดยอาศยการใชวธบ าบดรกษาทเหมาะสมกบสภาพความผดของเดกและเยาวชนเปนรายบคคลแทนการลงโทษรวมทงการหนมาใชวธการแกไขปญหาแบบไมเปนทางการโดยอาศยความรวมมอระหวางพนกงานอยการ ศาล เดกและเยาวชนผกระท าผด ผเสยหายรวมทงชมชน โดยยดหลกการรบสารภาพผด เพอเปดโอกาสใหคกรณไดเขาสกระบวนการใชมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญา ซงเปนกระบวนการทางเลอกคขนานไปกบกระบวนการยตธรรมหลก แตเมอเดกและเยาวชนไดกระท าผดและตองเขามาสกระบวนการยตธรรมทางอาญาการกระท าความผดของเดกและเยาวชนสวนหนงนนอาจเกดขนมาจากความประมาทไมใสใจดแลของผปกครอง รวมทงการกระท าความผดบางฐานเกดจากการขาดความระมดระวง ซ ง เดกและเยาวชนในภาวะเชนนน ไมอาจปองกนผลรายทเกดขนในสถานการณไดดเทากบผใหญ การถกยวยจากสภาวะแวดลอม การควบคมอารมณ การตดสนใจทผดพลาดเพราะขาดซงประสบการณและมวฒภาวะทนอยกวา เปนเหตใหเกดผลแหงการกระท าความผดและเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญาและถกบนทกรายละเอยด อาท ประวตสวนตว ต าหนอนเปนเอกลกษณของบคคลและลายพมพนวมอ ขอมล การกระท าความผดรวมถงมลเหตจงใจทกระท าความผด เปนตน เอกลกษณทงหมดนถกเกบรวบรวมตงแตชนสถานต ารวจ ชนศาล สถานพนจ กรมคมประพฤต และถกรวบรวมทะเบยนประวตการกระท าความผดสงไปทส านกงานต ารวจแหงชาต แผนกทะเบยนประวตอาชญากร เพอบนทกเปนขอมลเรยกวาทะเบยนประวตอาชญากร แมตอมาเดกและเยาวชนจะไดรบใบบรสทธ เปนสงยนยนวาเดกและเยาวชนนนพนจากการควบคมความประพฤตหรอรบการลงโทษแลวกตาม

DPU

108

แตขอมลทะเบยนประวตการกระท าความผดกจะยงคงอยตลอดไป ซงการเขาถงขอมลประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน สามารถถกเปดเผยไดตอบคคลภายนอก เปนเหตใหเดกและเยาวชนถกตงขอรงเกยจ ลดสทธหรอสญเสยสถานะทางบคคลบางประการ เชน สทธโอกาสทางการศกษา การถกตรวจสอบหรอถกจ ากดสทธในการสมครเขาท างานทงภาครฐ รฐวสาหกจหรอเอกชน สทธการประกอบวชาชพบางอยาง เปนอปสรรคในการเขารวมกจกรรมทางสงคม อปสรรคในการขอใบรบรองเพอท างานหรอใบอนญาตเดนทางเพอศกษาตอยงตางประเทศ การไดรบอนญาตและมผลตอการใชดลยพนจของนายจางหรอผมอ านาจในการตรวจสอบคดเลอกพจารณาบคคลเขาท างาน ผลกระทบดงกลาวเปนการลดสทธของบคคลและเปนตราบาปท รฐและกระบวนการยตธรรมยงมองขาม เปนผลทตอเนองจากการลงโทษทางอาญา อนมลกษณะเปนผลรายแกผกระท าความผดแมคดสนสดลงแลว และเปนเหตปจจยส าคญใหบคคลหวนกลบมากระท าความผดซ า แสดงใหเหนถงความลมเหลวของการบรหารกระบวนการยตธรรม ซงมวตถประสงคในการลงโทษเดกและเยาวชน เพอใหไดรบการแกไขฟนฟใหกลบมาอยในสงคมไดอยางมความสขโดยไมถกรงเกยจ หรอถกบนทอนสถานะทางบคคลและสทธพลเมอง ทงน การคงไวซ งทะเบยนประวตการกระท าความผดนนยงไมสอดคลอง กบเจตนารมณของพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 ทค านงถงสวสดภาพและอนาคตของเดกและเยาวชนทควรไดรบการอบรมสงสอน และสงเคราะหเดกและเยาวชนใหกลบตวเปนพลเมองดยงกวาการลงโทษ และมบทบญญตหามไมใหเปดเผย หรอน าประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนไปพจารณาใหเปนผลรายหรอเกดการเลอกปฏบตอนไมเปนธรรมแกเดกและเยาวชนไมวาทางใดๆ

จากการศกษาเกยวกบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนนน เหนไดวาทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนนนมผลกระทบตอตวผกระท าความผดซงเปนเดกและเยาวชน ครอบครว และชมชนของผกระท าความผด เมอเดกและเยาวชนมทะเบยนประวตการกระท าความผด ซงตามความเขาใจของบคคลทวไปเรยกวาทะเบยนประวตอาชญากรจะสงผลกระทบตอการกลบเขาสสงคม สรางมลทนหรอตราบาปใหแกเดกและเยาวชนกลายเปนทรงเกยจของสงคม เกดอปสรรคในการด าเนนชวตในอนาคตตองสญเสยสทธบคคลบางประการ และถกปฏบตเสมอนเปนบคคลพลเมองชนสองถกลดคณคาศกดศรความเปนมนษย กอใหเกดความไมเทาเทยมและเปนการขดตอรฐธรรมนญวาดวยสทธเสรภาพของมนษยนนตองมความเทาเทยมกน

การลบทะเบยนประวตอาชญากรเดกและเยาวชนกรณการกระท าผดไมรายแรงกลาวคอ ความผดทมอตราโทษจ าคกไมเกน 5 ป ซงในประเทศไทยยงไมมกฎหมายก าหนดไว จากการศกษาพบวาในปจจบนมกฎหมายทใกลเคยงกบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดมากทสด คอ

DPU

109

พระราชบญญตลางมลทน พ.ศ. 2550 ซงมวตถประสงคทจะลบลางทะเบยนประวตอาชญากรของผใหญ แตไมหมายความรวมถงลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนกรณกระท าความผด อกทงแมบคคลไดรบการลางมลทนกตาม แตยงคงมประวตการกระท าความผดอย เนองจากพระราชบญญตดงกลาวก าหนดใหลบลางโทษทไดรบแตไมไดหมายรวมถงการลบลางความผดใหเสมอนหนงวาไมเคยกระท าความผดมากอน ดงนน จงเหนควรทจะใหมการบญญตกฎหมายเกยวกบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน โดยการ ตรากฎหมายใหมซงอาจตราเปนพระราชบญญตเกยวกบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของบคคล และก าหนด หมวด เกยวกบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนไวเปนการเฉพาะ นอกจากน ควรก าหนดฐานความผดทสามารถด าเนนการใหลบได จากการศกษาเหนวาฐานความผดทสมควรใหไดรบการลบทะเบยนประวตไดนนตองเปนฐานความผดอาญาทไมรายแรงกระทบถงความมนคงของชาตหรอเปนการกระท าทโหดรายทารณผดวสยทบคคลซงมความบกพรองในวฒภาวะอนเกดจากความเยาววยจะพงกระท าได กลาวคอ ฐานความผดอาญาทมโทษจ าคกในอตราชนสงไมเกน 5 ป ซงครอบคลมถงการกระท าความผดโดยประมาท การกระท าความผดลหโทษ การกระท าความผดทศาลพพากษาใหรอการลงโทษ ในกรณการกระท าความผดทรายแรงมอตราโทษจ าคกเกนกวา 5 ป เมอเดกหรอเยาวชนพนโทษสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนทควบคมดแลใหด าเนนการประสานงานกบส านกงานต ารวจแหงชาตใหจดตงคณะกรรมการพจารณาคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดอยางเขมงวด หากเดกและเยาวชนมความตองการใหลบทะเบยนประวตในฐานความผดทรายแรงใหคณะกรรมการพจารณาปกปดไมเปดเผยขอมลสบคคลภายนอกหรอหนวยงานอนๆ แตไมรวมถงหนวยงาน ซงเปนกระบวนการยตธรรมทางอาญา หรอไมนน ใหค านงถงผลประโยชนสงสดของเดกและเยาวชนเปนส าคญ ทงน หากมการตราพระราชบญญตการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของบคคลแลว ควรมการออกกฎ ระเบยบหรอค าสงภายในหนวยงานทเกยวของ อาท กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน สถานแรกรบเดกและเยาวชน ส านกงานต ารวจแหงชาต กองทะเบยนประวตอาชญากร เพอการประสานงานอยางมประสทธภาพและการปฏบตงานอยางเขมงวดตอไป

5.2 ขอเสนอแนะ

เจตนารมณของพระราชบญญตจดตงศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 คมครองสวสดภาพของเดกและเยาวชนในคดอาญาตลอดจนเพอใหมวธการส าหรบเดกและเยาวชนใหเหมาะสมทงนทมงชวยเหลอเดกและเยาวชนใหเปนพลเมองด ถาศาลเยาวชนและครอบครวสามารถแกไขเดกและเยาวชนทประพฤตผดหรอกระท าผด

DPU

110

ใหประพฤตหรอกลบตนเปนคนด อาชญากรทจะเกดขนในภายหนากยอมจะลดจ านวนลง และ เปนผลใหสงคมไดอยรวมกนอยางมความสขมสวสดภาพและความปลอดภยหลกการด าเนนงานศาลเยาวชนและครอบครว ซงมงไปทางดานหามลเหตทเดกกระท าความผด แลวด าเนนการแกมลเหตนน ๆ ยงกวาทจะมงท าโทษเดก นบเปนปจจยส าคญทจะชวยท าใหเดกในวนนไดรบโอกาสเตบโตเปนผใหญทดในวนหนา จงมขอเสนอแนะใหบญญตกฎหมายในรปแบบพระราชบญญตวาดวยการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผด ดงน

1. ใหมการตรากฎหมายวาดวยการคดแยกทะเบยนประวต โดยก าหนดค านยามค าวา “ทะเบยนประวตการกระท าความผดของและเยาวชน” และค านยามค าวา “การลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน” เนองจากการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนเปนเรองใหมส าหรบกระบวนการยตธรรมทางอาญาของประเทศไทยใหแยกตางหากจาก บทนยามเกยวกบ การกระท าความผดของผใหญ เพราะฉะนนเพอใหมความชดเจน จงควรก าหนดนยามความหมายของค าวา “ทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน” และนยามความหมายของค าวา “การลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน” ก าหนดเปาหมายในการลงโทษเดกและเยาวชนทกระท าความผด โดยมงเนนทการแกไขฟนฟโดยค านงถงประโยชนสงสดของเดกและเยาวชนนน นยามความหมายของค าวา “การลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน” หมายความวา การปกปด ไมเปดเผยขอมลตางๆในทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนทไดรบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดแลวใหมผลเสมอนหนงวาไมเคยกระท าความผดมากอน นยามความหมายค าวา “การปกปดไมเปดเผยอตลกษณ” หมายความวา การปกปดซงประวตการกระท าความผดโดยไมเปดเผยแกบคคลหรอหนวยงานภายนอก

2. ตรากฎหมายการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของบคคลในรปแบบพระราชบญญต โดยก าหนดใหมหมวดเกยวกบการกระท าความผดของเดกและเยาวชนเปนการเฉพาะ อกทงก าหนดฐานความผดทสมควรใหไดรบการคดแยกเพอลบทะเบยนประวตการกระท าความผด หลกเกณฑและขอยกเวนการก าหนดฐานความผดอาญารายแรงทไมไดรบสทธในการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน และ หลกเกณฑขอยกเวนในการเปดเผยขอมลทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน

DPU

111

(2.1) หลกเกณฑและขอยกเวนการก าหนดฐานความผดอาญารายแรงทไมไดรบสทธในการลบทะเบยนประวต

บคคลทจะมสทธไดรบโอกาสในการลบทะเบยนประวตอาชญากรนนควรจะเปน บคคลทผานการกลนกรองคณสมบตจนพบวาบคคลนนสมควรไดรบการลบทะเบยน ประวตอาชญากรอยางแทจรง กลาวคอ โดยพจารณาจากความรายแรงของความผดทกฎหมายไดก าหนดไว เพราะฉะนนประเทศไทยกควรจะน าการกระท าความผดมาเปนมาตรฐานของคณสมบตของ บคคลทจะไดรบโอกาสในการลบทะเบยนประวตอาชญากรเชนเดยวกน ซงความผดรายแรงตามทผเขยนวเคราะหมานนเปนเพยงตวอยางเทานน ไดแก ความผดตอความมนคงของสถาบนพระมหากษตรย ความผดทมลกษณะเปนการกระท าตอความมนคงแหงราชอาณาจกร เชน ความผดฐานเปนกบฏ การกอการราย เปนตน หากการกระท าความผดของเดกและเยาวชนเขาขอบเขตฐานความผดดงกลาวแลว จงไมอาจลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนเพราะเปนความผดรายแรง ไมเคารพย าเกรงตอกฎหมายแมกฎหมายจะก าหนดโทษสถานหนกไวกตามและผลจากการกระท าความผดกระทบตอความสงบเรยบรอยและความมนคงของรฐซงเปนการยากทวญญชนทวไปจะพงกระท า

กรณความผดอาญาไมรายแรงท เหนสมควรใหไดรบการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ดงน

(1) การกระท าความผดของเดกและเยาวชนทเกดจากความประมาทหรอเปนการกระท าความผดลหโทษ เดกและเยาวชนทศาลไมมค าพพากษาใหลงโทษถงขนจ าคก หรอจ าคก ไมเกนกวา 5 ป ใหสามารถคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดได เพราะคดดงกลาวมโทษสถานเบา การกออาชญากรรมไมถอเปนภยรายแรงตอสงคม เชน ความผดฐานประมาทท าใหผอนไดรบอนตรายแกกาย การทะเลาะววาทท ารายรางกายอนเปนความผดลหโทษ การกระท าความผดฐานอนาจาร การกระท าความผดเกยวกบทรพยของเอกชน การกระท าความผดเกยวกบอาวธและวตถระเบด การกระท าความผดฐานหมนประมาทบคคลธรรมดา ความผดฐานคาประเวณ การกระท าความผดตามพระราชบญญตคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 เปนตน

(2) เมอศาลมไดมค าพพากษาลงโทษใหจ าคกในคดอาญาทมขอหาวาเดกหรอเยาวชนกระท าความผดหรอมการเปลยนโทษเปนวธการส าหรบเดกหรอเยาวชน และบคคลนนมไดกระท าความผดอยางใดขนอกภายในระยะเวลา เชน 5 ปนบแตพนเงอนไขตามทศาลก าหนด

DPU

112

(3) เดกหรอเยาวชนซงศาลมค าพพากษาตดสนใหมความผดฐานเปนผเสพหรอม สงเสพตดไวในครอบครองและไดเขารบการบ าบดฟนฟเกยวกบคดยาเสพตดแลว ตอมาไมปรากฏวาเดกและเยาวชนเขาไปพวพนในคดยาเสพตดนนอกโดยก าหนดกรอบระยะเวลาไวใหนบแตวนทครบก าหนดการบ าบดฟนฟเปนระยะเวลา 5 ป

(4) การกระท าความผดทฐานความผดอาญามโทษอยางสงไมเกน 5 ป ซงไมกระทบตอความมนคงของประเทศชาต และไมถอวาเปนการกออาชญากรรมรายแรงกอใหเกดอนตรายตอสาธารณะหรอทรพยสนของแผนดน ตวอยางเชน การวางเพลงเผาทรพยหนวยงานของรฐ หรอ การกระท าความผดทโหดรายทารณผดวสยทบคคลทมวยวฒเชนนนจะพงกระท าได

(2.2) หลกเกณฑขอยกเวนในการปกปดขอมลทะเบยนประวตเดกและเยาวชน แมกฎหมายจะเปดโอกาสใหบคคลไดรบการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด

แตกฎหมายตองก าหนดขอยกเวนใหมการเปดเผยขอมลทะเบยนประวตการกระท าความผดดวยเพอเปนประโยชนแกกระบวนการยตธรรม ซงเหนวาหากเปนกรณตอไปนควรจะตองมการเปดเผยทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน

(1) หนวยงานในกระบวนการยตธรรมทางอาญาควรจะสามารถขอพจารณาขอมลตางๆในทะเบยนประวตการกระท าความผดทถกคดแยกไปแลวได เพอประโยชนในการปฏบตหนาท เชน กองทะเบยนประวตอาชญากร ส านกงานต ารวจแหงชาต ศาล พนกงานอยการ กรมคมประพฤต สถานพนจ ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เปนตน

(2) นอกจากกระบวนการยตธรรมทางอาญาแลว ใหหนวยงานของรฐสามารถเปดเผยขอมลประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนทกระท าความผดในคดรายแรงได หากเปนไปเพอประโยชนในการคดเลอกบคคลเขาท างาน ขอใบอนญาต หรอน าไปใชตามอ านาจหนาท ทงน จะตองก าหนดบญชอาชพตางๆทจะไดรบการเปดเผยขอมล ภายใตความยนยอมของบคคลทมทะเบยนประวตการกระท าความผดตดตวนน เพราะเมอการเปดเผยเปนขอยกเวน จงตองมการก าหนดทชดเจนแนนอน ซงอาชพทสมควรตองเปดเผยขอมลทะเบยนประวตการกระท าความผด เชน อาชพทตองใชความร ความสามารถเปนพเศษเฉพาะทาง อาชพเกยวกบสทธเสรภาพของประชาชน เชน ขาราชการต ารวจ คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ศาล พนกงานอยการ เปนตน เพราะอาชพเหลานตองกระท าโดยค านงถงสทธและเสรภาพของประชาชนเปนส าคญ ซงผลของการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนดงกลาวคอ การปกปดไมเปดเผยขอมลตอหนวยงานภายนอกนอกเสยจากเพอผลประโยชนของกระบวนการยตธรรมเปนหลกเทานน เมอบคคลใดไดรบการคดแยกเพอลบทะเบยนประวตการกระท าความผดแลว บคคลนนสามารถปกปดขอมลการกระท าความผดในครงกอนๆของตวเองได พรอมทงมสทธในการขอ

DPU

113

ตรวจด แกไขเปลยนแปลงขอมลของตนเองใหถกตองอยเสมอ นอกจากนกองทะเบยนประวตอาชญากรตองไมท าการเปดเผยขอมลตองใหความรวมมอทจะไมเปดเผยแกบคคลภายนอก เวนแตจะเขาขอยกเวนตามทกฎหมายก าหนดไวเพอประโยชนแกกระบวนการยตธรรม หากมบคคลใดท าใหเสยหาย แกไข เปลยนแปลง เปดเผย หรอเขาถงขอมลทไดรบการปกปด บคคลนนจะตองไดรบโทษตามทกฎหมายก าหนด เวนแตบคคลนนจะไดกระท าโดยสจรตและไมกอใหเกดความเสยหายแกเจาของทะเบยนประวตการกระท าความผด กจะไดรบความคมครองตามกฎหมาย ไมถกด าเนนคดไมวาทางแพง ทางอาญา หรอทางปกครอง

3. การก าหนดหนาทของหนวยงานทเกยวของกบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน

เดกและเยาวชนทกระท าความผดกฎหมายจะมงคมครองเดกและเยาวชนเปนส าคญ ไมไดมงลงโทษเดกและเยาวชน ทงนเพอใหสอดคลองกบอนสญญาวาดวยสทธเดกและเยาวชนทประเทศไทยไดเขารวมเปนภาคซงมพนธะสญญาใหตองปฏบตตาม กฎหมายจงออกมาตรการและวธการส าหรบเดกและเยาวชนไวหลากหลายแทนการลงโทษแบบผใหญ และก าหนดขอหามในการลงโทษเดกและเยาวชนใหแตกตางจากผใหญอยางชดเจน ซงบญญตไวในพระราชบญญต ศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 โดยมเจตนารมณทจะพทกษคมครอง บ าบด ฟนฟ แกไขและสงเคราะหเดกและเยาวชนยงกวาการลงโทษ และพฒนากระบวนการตธรรมส าหรบเดกและเยาวชนใหสอดคลองกบแนวคดสากลภายใตหลกการทปฏญาณสากลวาดวยสทธมนษยชนรบรองวา เดกและเยาวชนมสทธทจะไดรบการดแลและชวยเหลอ เปนพเศษ เพอใหมพฒนาการทางความคดทสรางสรรคกอใหเกดประโยชนตอตนเองและประเทศชาตในอนาคต ไดรบสทธและโอกาสเทยบเทาบคคลทวไปโดยไมถกเลอกปฏบตเพราะอคตทวาเดกและเยาวชนเคยเปนผกระท าความผดมากอน ซงหนวยงานของรฐและเอกชนสามารถตรวจสอบไดจากทะเบยนประวตการกระท าความผดหรอเรยกอกอยางวาทะเบยนประวตอาชญากร ซงรวบรวมจากสถานต ารวจ กรมคมประพฤตหรอสถานพนจจงเปรยบเสมอนเปนตนธารของกระบวนการยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชนในการสอดสอง แกไขฟนฟพฤตกรรมของเดกและเยาวชนตลอดจนตดตามพฤตกรรมภายหลงจากทเดกและเยาวชนพนโทษหรอพนเงอนไขทศาลเยาวชนและครอบครวก าหนดไว บนทกขอมลไวในทะเบยนประวตอาชญากรเปนขอมลภายในหนวยงาน และสงตอขอมลมาไวทส านกงานต ารวจแหงชาต กองทะเบยนประวตอาชญากร ซงเปนหนวยงานทท าหนาทในการจดเกบรกษาขอมลใหไดรบการปดปดไมเปดเผย เวนแตเขาเงอนไขตามพระราชบญญตขอมลขาวสาร พ.ศ. 2540 ซงอนญาตใหหนวยงานของรฐ เปดเผยตอเจาพนกงานสบสวนสอบสวนและศาลเพอเปนประโยชนในการสบเสาะจบกมตวผกระท าความผด การพจารณา

DPU

114

ตดสนคดใหเกดความเปนธรรม และอกดานหนงสามารถเปดเผยใหแกองคการหรอหนวยงานของรฐ หนวยงานเอกชน และรฐวสาหกจ เพอใชเปนดลยพนจในการคดเลอกหรอคดสรรบคคลเขารบการบรรจหรอสมครงาน ทงน ในปจจบนสงคมยงมองวาเดกและเยาวชนเปนผมจตใจออนไหวงาย ไรเดยงสา เปนผทตองไดรบการอบรมเลยงด ตองการผทคอยใหค าแนะน าในการด าเนนชวต มบางทเดกและเยาวชนบางคนขาดโอกาสเหลานเพราะเหตมพนฐานทางครอบครวทแตกตางอยในสภาพแวดลอมทไมเหมาะสมในการเตบโตทางรางกายการมพฒนาการทางอารมณ และการสรางสรรคความคดทเหมาะสม จงตดสนใจผดพลาดกออาชญากรรมและกลายเปนผกระท าความผดถกตตราวาเคยเปนอาชญากร แมวาจะพนขอกลาวหาหรอพนความรบผดมาแลวกตาม ดงนน แมเดกและเยาวชนไมสามารถแกไขอดตทผดพลาดได แตรฐซงถอไดวาเปนบดาหรอมารดาของเดกและเยาวชน ตองแสดงบทบาทในการปกปองคมครองกอนทเดกและเยาวชนจะไดรบผลกระทบจากการบนทกและไมปกปดประวตการกระท าความผดแกหนวยงานของรฐ เอกชนและรฐวสาหกจ โดยตองไมกระทบตอกระบวนการยตธรรม

ในประเดนนเหนวา ส านกงานต ารวจแหงชาต กองทะเบยนประวตอาชญากร ซงเปนหนวยงานสดทายทท าหนาทรวบรวมทะเบยนประวตการกระท าความผดโดยตรง และมหนาทปกปดไมเปดเผยทะเบยนประวตอาชญากรโดยตรง ด าเนนการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนออกจากทะเบยนประวตการกระท าความผดของผใหญ และด าเนนการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดโดยแยกความผดทรายแรงและไมรายแรง ดงน

(1) ก าหนดหลกเกณฑการคดแยกความผดทไมรายแรงใหไดรบการลบทะเบยนประวตใหไดรบการปกปดไมเปดเผย โดยก าหนดเกณฑจากอตราโทษในความผดแตละฐาน ค าพพากษาตดสนใหลงโทษ ระยะเวลาเงอนไขในการคมประพฤตหากมระยะเวลาไมเกน 5 ป จงจะเขาขายใหไดรบการคดแยกเพอปกปดไมเปดเผยขอมลเปนการถาวร ทะเบยนประวต การกระท าความผดของเดกและเยาวชน จงมผลเสมอนหนงวาไมเคยมการกระท าความผดมากอน

(2) ในกรณการกระท าความผดทรายแรง ใหหนวยงานทเกยวของ คอ สถานพนจคมครองเดกและเยาวชน สถานแรกรบเดกและเยาวชน ส านกงานต ารวจแหงชาต ออกกฎ ระเบยบหรอค าสงภายในหนวยงานทผานการยอมรบจากหนวยงานทกฝายเพอสามารถท างานรวมกนไดอยางเปนระบบ ก าหนดแนวทางการปฏบตทชดเจนเพอลดปญหาหรอการแทรกแซงการท างานในทางปฏบต ก าหนดอ านาจหนาทเปนการเฉพาะเพอใหมการประสานงานและด าเนนการอยางเขมงวด เชน ก าหนดระยะเวลาในการสงขอมล ก าหนดระยะเวลาในการด าเนนการคดแยกขอมลเพอจดเกบ ก าหนดเงอนไขหรอระยะเวลาในการท าลายแผนพมพลายนวมอพรอมประวตการกระท าความผด เชน เมอเดกหรอเยาวชนพนความรบผดหรอหลงจากพนเงอนไขทศาลก าหนดแลว

DPU

115

เปนระยะเวลา 5 ปใหปกปดไมเปดเผยอตลกษณหรอทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน อกทงใหหนวยงานก าหนดระยะเวลาการท าลายขอมลทางทะเบยนประวตอาชญากรใหชดเจน เพอใหเปนไปตามกฎหมายทใหการรบรองสทธโดยเปดโอกาสและลดอปสรรคในการด าเนนชวตของเดกและเยาวชนในภายหนาใหเดกและเยาวชนทเคยกระท าความผดมชวตใหม น าศกยภาพมาประกอบอาชพไดอยางเตมท เปนการตอบสนองตอเจตนารมณทแทจรงของพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 และอนสญญาตางๆทประเทศไทยเขารวมเปนภาคใหมความเปนสากล โดยค านงถงผลประโยชนสงสดของเดกและเยาวชนทจะเตบโตขนเปนบคคลากรของประเทศในอนาคตเปนส าคญ DPU

บรรณานกรม

DPU

117

บรรณานกรม

ภาษาไทย กตการะหวางประเทศวาดวยสทธของพลเมองและสทธทางการเมอง ค.ศ. 1966. กรธช อยสข. (ม.ป.ป.). การจดการความเสยง (Risk Management) ส าหรบองคกร Episode 1.

สบคน 11 กรกฎาคม 2558, จาก https://www.gotoknow.org/posts/364878 การด าเนนคดอาญาแกเดกและเยาวชน. สบคน 13 พฤษภาคม 2558, จาก

https://sites.google.com/site/tanaybo/bthkhwam/kar-danein-khdi-xaya-kae-dek-laea-yeawchn

โกเมศ ขวญเมอง. (2550). กฎหมายอาญาชนสง. กรงเทพฯ: วญญชน. ขอบงคบ ก.พ. วาดวยจรรยาบรรณของขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2537. คณต ณ นคร. (2525). ปญหาการใชดลยพนจของอยการ, วารสารอยการ, 5(57). คณต ณ นคร. (2537). กฎหมายวธพจารณาความอาญา (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: นตธรรม. คณต ณ นคร. (2553). กฎหมายอาญาภาคความผด (พมพครงท 10). กรงเทพฯ: วญญชน. คณต ณ นคร. (2555). กฎหมายวธพจารณาความอาญา (พมพครงท 8). กรงเทพฯ: วญญชน. คณต ณ นคร. (2556). กฎหมายอาญาภาคทวไป (พมพครงท 5). กรงเทพฯ: วญญชน. ค าสงหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตท 3/2558 เรอง การรกษาความสงบเรยบรอยและ

ความมงคงของชาต. จงสวสด พสฐพนพร. (2554). การน ารปแบบ กระบวนการ และแนวนโยบายในการลบทะเบยน

ประวตอาชญากรมาใชในกระบวนการยตธรรมทางอาญาของประเทศไทย (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

จราวฒน แชมชยพร. (2551). การคมครองสทธเดกโดยผลกผลประโยชนสงสดของเดกตามมาตรา 3(1) แหงอนสญญาวาดวยสทธเดก ค.ศ. 1989 (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

เจตยนพฒน วารเจรญชย. (2557). กรณปญหาการเพมอตราโทษการกระท าความผดโดยประมาทในคดอาญา ศกษาเฉพาะกรณขบรถโดยประมาท (เอกสารในการอบรมหลกสตร “ผพพากษาผบรหารในศาลชนตน” รนท 13).

DPU

118

ชวลต มนตรวต. (2522). “การทะเบยนประวตอาชญากร”ใน เทคนคการสอบสวนคดอาญา ส าหรบพนกงานสอบสวนใหม โดย พล.ต.ท. แสวง ธรสวสด และคณะ (ม.ป.ท., ม.ป.ป.), แถมสข นมนนท, ยงเตรกรนแรก กบฏ ร.ศ.130. กรงเทพฯ: เรองศลป.

ฐาปกรณ เทยงธรรม. (2556). การใชดลพนจของศาลในการก าหนดโทษ:ศกษาเฉพาะกรณการรอการลงโทษ (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

ณฐฐวฒน สทธโยธน. (2557). ค าอธบายชดวชากฎหมายอาญาและอาชญาวทยาขนสง มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ดนย ตงธนกานนท. (2543). ความส าคญของงานทะเบยนประวตอาชญากร. สบคน 1 ธนวาคม 2558, จาก http://www.dsi.go.th/view.aspx?tid=T0000267

ดล บนนาค. (2554). ทางเลอกในการลงโทษจ าเลยในคดอาญา: มาตรการลงโทษระดบกลาง(วทยานพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยมหดล.

ทวศกด ภกดโต. (2543). ทะเบยนประวตอาชญากร (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ธงไทย สขกสกร. (2556). ทะเบยนประวตกบหลกสนนษฐานวาบคคลเปนผบรสทธกรณคดไมถงทสด (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

บวรวทย เปรองวงศ. (2546). ปญหาและอปสรรคการบงคบใชพระราชบญญตคมครองเดกประวตความเปนมา. สบคน 16 พฤษภาคม 2558, จาก http://www.coj.go.th/mhkjc/system/history.html

บญเพราะ แสงเทยน. (2546). กฎหมายเกยวกบเยาวชนและครอบครวแนวประยกต . กรงเทพฯ: วทยพฒน.

บญเพราะ แสงเทยน. (2540). ค าอธบายเกยวกบการกระท าความผดของเดกและเยาวชน. กรงเทพฯ: ม.ป.ท.

ปกปอง จนทวทย (2554). การวเคราะหกฎหมายดวยหลกเศรษฐศาสตร: แนวคดและวรรณกรรมปรทศน (รายงานการวจยฉบบสมบรณ เลมท 2 โครงการวเคราะหกฎหมายและกระบวนการยตธรรมทางอาญา(Economic Analysis of Criminal Laws). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย(สกว.)

ปกปอง ศรสนท. (2553). การวเคราะหโทษอาญาดวยหลกนตเศรษฐศาสตร, วารสารนตศาสตร, 39(3).

ปกรณ มณปกรณ. (2553). อาชญาวทยา และ ทณฑวทยา. กรงเทพฯ: เอม.ท.เพรส. ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ค.ศ. 1948 (Universal Declaration of Human Right ค.ศ.1948).

DPU

119

ประเทอง ธนยผล และสวทย นมนอย. (2533). อาชญาวทยาและทณฑวทยา (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: เดอนตลา.

ประเทอง ธนยผล. (2555). กฎหมายเกยวกบการกระท าความผดของเดกและเยาวชนและวธพจารณาคดเดกและเยาวชนและครอบครว. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง.

ประธาน วฒนาวาณชย. (2530). กฎหมายเกยวกบความผดของเดกและกระบวนการยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชน. กรงเทพฯ: ประกายพรก.

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย. ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา. ประมวลกฎหมายอาญา. ประวตองคการ Unicef. สบคน 31 มกราคม 2558, จาก

http://www.unicef.org/thailand/tha/overview_7000.html ประเสรฐ เมฆมณ. (2542). หลกทณฑวทยา. กรงเทพฯ: พธการพมพ. ปยะวด เดยวตระกล. (2557). การคมครองสทธของเดกและเยาวชนในการด าเนนคดอาญา :

ศกษาปญหาและผลกระทบอนเกดจากการไมโอนคดเดกและเยาวชนตามมาตรา 96 แหงพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลย ธรกจบณฑตย.

ผลการจดอนดบคอรรปชนโลกป57 ไทยไดท 85 จาก 175 ประเทศไดท 38 คะแนนจาก 100. สบคน 30 มกราคม 2558, จาก http://thaipublica.org/2014/12/cpi-2014-1/

พเยาว ศรแสงทอง. (2555). การลงโทษและแกไขผกระท าความผด. กรงเทพฯ: จามจรโปรดกส. พระราชก าหนดการกยมเงนทเปนการฉอโกงประชาชน พ.ศ. 2534. พระราชบญญตการประกอบโรคศลปะ พ.ศ. 2542. พระราชบญญตการเลนแชร พ.ศ. 2534. พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540. พระราชบญญตคณสมบตมาตรฐานส าหรบกรรมการและพนกงานรฐวสาหกจ พ.ศ. 2518. พระราชบญญตคมครองผกระท าดวยความรนแรงในครอบครว พ.ศ. 2550. พระราชบญญตจดตงและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2534. พระราชบญญตทนายความ พ.ศ. 2529. พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน พ.ศ. 2542. พระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พทธศกราช 2547.

DPU

120

พระราชบญญตระเบยบขาราชการฝายตลาการศาลยตธรรม พ.ศ. 2543. พระราชบญญตระเบยบขาราชการฝายอยการ พ.ศ. 2553. พระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2551. พระราชบญญตวชาชพบญช พ.ศ. 2547. พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553. พชรา สนลอยมา, พนต ารวจเอกหญง. (2551). เอกสารค าสอน วชาการทะเบยนประวตอาชญากรภาควชา

วทยาการต ารวจ กลมงานวชาการสบสวนและสอบสวน กองบงคบการวชาการโรงเรยนนายรอยต ารวจ.

พชญสน วงศปราโมทย. (2557).ปญหาการตรวจสอบการจบกมเดกและเยาวชนตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครวพ.ศ. 2553 (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

พชญา เหลองรตนเจรญ. (2555). กระบวนการยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชนท ถกกลาวหาวากระท าความผด (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: หาวทยาลยธรรมศาสตร.

มาตาลกษณ ออรงโรจน, พเยาว ศรแสงทอง, ชชวาล เทยมถนอม, และ ปต โพธวจตร. (2551). โครงการวจยเพอตดตามประเมนผลการจดใหมสหวชาชพในการสอบปากค าเดก ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 133 ทว. กรงเทพฯ.

ยอดบตร กอนแกว. (2556). มาตรการทางกฎหมายในการคมครองสทธสวนบคคลในการเปดเผยขอมลของผตองหาซงเปนเดกและเยาวชนในชนจบกมและชนสอบสวน (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

กมลศกด หมนภคด, รอยต ารวจโท. (2552). การก าหนดใหความผดอาญารายแรง ตามอนสญญาสหประชาชาต เพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร ค.ศ.2000 เปนความผดมลฐานตามกฎหมายปองกนและปราบปรามการฟอกเงน (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

รอยต ารวจเอกจ ารส รงเรอง. (2547). การน าเอากระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนท (Restorative Justice) มาใชในกระบวนการยตธรรมส าหรบเดก (Juvenile Justice): ศกษากรณการประช มกล มครอบค รว (Family Group Conferencing) (ว ทย านพนธ ป รญญามหาบณฑต).กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

ระเบยบกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนวาดวยการด าเนนงานสถานแรกรบ และศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน พ.ศ. 2547.

ระเบยบส านกงานอยการสงสดวาดวยการด าเนนคดอาญาของพนกงานอยการ พ.ศ. 2547.

DPU

121

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550. ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ: นานมบคส. ล า งประ ว ต เ ด กท า ผ ด เ ป ด โอก าสม ช ว ต ใ หม . ส บ ค น 1 3 ก ม ภ าพ นธ 2 5 5 8 , จ า ก

http://www.socialwarning.m-society.go.th/socwarn/data/views.php?recordID=241 วรวทย ฤทธทศ ผพพากษาหวหนาศาลในศาลแพง. (2553). หลกกฎหมายการด าเนนคดในศาล

เยาวชนและครอบครว. กรงเทพฯ: วญญชน. วชรนทร ปจเจกวญญสกล. (2537). มาตรฐานการปฏบตตอเดกทถกกลาวหาวากระท าความผดตาม

อนสญญาวาดวยสทธเดก, วารสารดลพาห. วชรนทร ปจเจกวญญสกล. (2545). การปฏรปกระบวนการยตธรรมเยาวชนและครอบครว :

เพอตอบสนองความคมครองเดก เยาวชน และครอบครว (รายงานผลการวจย). กรงเทพฯ.

ศรชย จนทรสวาง. (2544). การปรบปรงและพฒนาทางเลอกของศาลในการแกไขฟนฟเดกและเยาวชนทกระท าผด (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สกลยช หอพบลสข (ผแปล). (ม.ป.ป.). กระบวนการยตธรรมทางอาญาส าหรบเดกและเยาวชน (The Thai Juvenile Justice) บทความของส านกงานอยการพเศษฝายคมครองสทธประชาชนระหวางประเทศ. สบคน 4 กมภาพนธ พ.ศ. 2558, จากhttp://www.humanrights.ago.go.th/files/Thai_juvenile_justice%281%29.pdf

สงา ดวงอมพร, และประดษฐ กลาณรงค. (2533). การสบสวนและสอบสวน (พมพครงท 11). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง.

สงา ลนะสมต. (2517). กฎหมายเกยวกบการกระท าความผดของเดกและเยาวชน . กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง.

สมพร พรหมหตาธร. (2538). คมอพนกงานสอบสวน (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: ธรรมสาร. สหธน รตนไพจตร.(2527). ความประสงคของการลงโทษอาญา: ศกษาเฉพาะประเทศไทยสมยใช

กฎหมายลกษณะอาญาและประมวลกฎหมายอาญา (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

แสวง ธรสวสด, และคณะ. (ม.ป.ป.). เทคนคการสอบสวนคดอาญาส าหรบพนกงานสอบสวนใหม. ม.ป.ท.

แสวง บญเฉลมวภาส. (2544). หลกกฎหมายอาญา. กรงเทพฯ: วญญชน. หยด แสงอทย. (2533). ความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไป (พมพครงท 12). กรงเทพฯ:

ประกายพรก.

DPU

122

อนสญญาว าดวย เดกสทธ เดกและพรบ.คมครองเดก . สบคน 20 เมษายน 2558 , จาก http://www.oknation.net/blog/print.php?id=432527.

อจฉรยา ชตนนท. (2557). อาชญาวทยาและทณฑวทยา. กรงเทพฯ: ประกายพรก. อจฉรยา ชตนนทน. (2552). กฎหมายเกยวกบคดเดก เยาวชน และครอบครว (พมพครงท 3).

กรงเทพฯ: วญญชน. อจฉรยา ชตนนทน. (2555). พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชน

และครอบครว พ.ศ. 2553, วารสารนตศาสตรปรด พนมยงค 1. อจฉรยา ชตนนท. (2557). อาชญาวทยาและทณฑวทยา. กรงเทพฯ. องอร เจตนาเลศ. (2541). กลไกระหวางประเทศเพอการปฏบตตามอนสญญาสหประชาชาตวา

ดวยสทธเดก (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร อทศ สภาพ. (ม.ป.ป.). วชาปญหาอาชญากรรมและสงคม. สบคน 5 มกราคม พ.ศ. 2558, จาก

http://nuchypolicelady.blogspot.com/2012/05/blog-post.html. ภาษาตางประเทศ Australian Law Reform Commission 84. Children (Criminal Proceedings) Act 1987. Children,Young Persons and Their Families Act 1989. Children’s Court of Western Australia Act 1988. Children’s Crimanal Record and Convictions Legal Aid, Children’s Legal Service Conference

2010 โดย Aaron Tang and Louise Brown , Updated September, 2011. CODE OF CRIMINAL PROCEDURE. FAMILY CODE TITLE 3. JUVENILE JUSTICE CODE. JUVENILE JUSTICE CODE 938.02 (3m). Medical Practice Act 1992. The Juvenile Justice Act 1992.

DPU

123

United Nation Convention against Transitional Organized Crime 2000 “(a) Organized criminal group” shall mean a structured group of three or more persons, existing for a period of time and acting in concert with the aim of committing one or more serious crimes or offences established in accordance with this Convention, in order to obtain, directly or indirectly, a financial or other material benefit.”

United Nation Convention against Transitional Organized Crime 2000 Article2 “(b) Serious crime” shall mean conduct constituting an offence punishable by a maximum deprivation of Liberty of at least four years or a more serious penalty.”

Youth Criminal Justice Act s.c. 2002. Youth Criminal Justice Act - Sentencing and Records. Retrieved from 25 December, 2013,

Retrieved May 17, 2015, from http://www.lawlessons.ca/lesson-plans/2.7.youth-and-adult-records.

DPU

ภาคผนวก

DPU

125

ภาคผนวก ก บทสมภาษณพนกงานอยการศาลเยาวชนและครอบครวกลาง

DPU

126

การสมภาษณ ขาราชการอยการ ต าแหนงอยการประจ ากอง

ส านกงานอยการพเศษคดเยาวชนและครอบครว 2 ส านกงานอยการสงสด

เมอวนท 18 กมภาพนธ พ.ศ. 2558 ในหวขอ ความคดเหนทมตอการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน

ค าถาม ทานมสวนเกยวของในการด าเนนคดเกยวกบเดกและเยาวชนทกระท าความผดอาญา

อยางไร ? ค าตอบ ขาพเจารบราชการเปนขาราชการอยการ ด าเนนคดเกยวกบเดกและเยาวชนทกระท า

ความผดในทองทกรงเทพมหานคร ซงเกยวของกบการกระท าความผดของเดกและเยาวชนโดยตรง ไดมโอกาสไดพบและเขาถงเดกและเยาวชนผกระท าความผดหรอ ถกกลาวหาวาเปนผกระท าความผด รวมถงผเสยหายทเปนเดกและเยาวชน พยานทเปนเดก ไดพดคย สอบถามถงประวตการกระท าความผด พนฐานครอบครว ปญหาตลอดจนสาเหตทเดกและเยาวชนกระท าความผดอาญา เปนตน

ค าถาม ในการด าเนนคดอาญาทเดกและเยาวชนเปนผตองหา ทานเคยซกถามถงประวตการ

กระท าความผดของเดกและเยาวชนหรอไม ? ค าตอบ ปจจบนในการด าเนนคดอาญากบเดกและเยาวชนนน กอนพนกงานสอบสวนจะสง

ส านวนมายงพนกงานอยการ พนกงานสอบสวนตองสงรายงานประวตเดกและเยาวชนผกระท าความผดโดยรายงานดงกลาวจดท าโดย สถานพนจและคมครองเดกโดยมเนอหาเกยวกบประวตตวเดก ประวตครอบครว ประวตการศกษา ประวตการด าเนนคด รายละเอยดความผดซงรายงานนจะถกสงไปยงศาลดวย ซงพนกงานอยการนนมหนาทตรวจสอบประวตดงกลาวกอนพจารณาสงคด

ค าถาม ทานมความคดเหนอยางไรเกยวกบการลงโทษเดกและเยาชน ? ค าตอบ การลงโทษเดกและเยาวชนทศาลพพากษาวามความผดและพพากษาลงโทษ ศาลมอ านาจ

เปลยนโทษจ าคกเปนสงตวเดกและเยาวชนไปเพอฝกอบรม ทงเดกทมอายไมเกน 10 ปกระท าความผดและไมตองรบโทษ และเดกอายกวา 10 ปแตไมถง 15 ปซงท าความผดแตไมตองรบโทษ แตศาลมอ านาจใชวธการส าหรบเดกได ดงนน โทษทควรลงส าหรบเดกจงมหลากหลายวธ ศาลจะใชดลพนจก าหนดโทษใหเหมาะสมกบเดกและเยาวชน

DPU

127

โดยเฉพาะและควรใหโอกาสแกเดกและเยาวชนในการกลบคนสสงคมโดยปราศจาก ตราบาป

ค าถาม กรณเดกและเยาวชนกระท าความผดฐานประมาท ศาลมกลงโทษแบบใด ? ค าตอบ ศาลมกใชดลยพนจพพากษาลงโทษจ าคกและรอการลงโทษ ทงนศาลอาจใหเขาฝกอบรม

เปนแผนอบรมทศาลจดขน แตการกระท าความผดฐานประมาทนน เดกและเยาวชน ซงกระท าความผดฐานนมจ าเปนตองไดรบกรอบรมสบเนองมาจากความผดทเกดขนไมไดเกดจากความประพฤตไมด เจตนาราย หรอครอบครวมปญหา ศาลจงวางก าหนดโทษและรอลงอาญา

ค าถาม ทานคดวาเดกและเยาวชนควรไดรบการปฏบตคมครองทางกฎหมายมากกวาผ ใหญ

เมอเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญา หรอไม ? ค าตอบ สบเนองมาจากเดกและเยาวชนเปนบคคลผมวฒภาวะนอย และการตดสนใจ

หลายประการยงองมาจากผปกครอง เดกยงมความหวาดกลว จงควรมการคมครองเมอเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญา ปจจบนการด าเนนคดส าหรบเดกและเยาวชนนนกฎหมายคมครองตงแตการจบกม

ค าถาม ทานเคยใหค าแนะน าเดกและเยาวชนภายหลงจากพนระยะเวลารอลงอาญา หรอพนโทษ

ใหยนค ารองหรอตดตอขอลบทะเบยนประวตการกระท าความผดทส านกงานต ารวจแหงชาตหรอไม ?

ค าตอบ ภายหลงจากเดกและเยาวชนพนจากการรอลงอาญา พนกงานอยการไมมโอกาสพบเดกและเยาวชน แตการขอลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ทส านกงานต ารวจแหงชาตนน ไมมปรากฏตามกฎหมายไทย

ค าถาม ทานมความคดเหนอยางไรตอการเผยแพรประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ? ค าตอบ เปนสงทไมสมควร เนองจากขณะกระท าผดยดขาดวฒภาวะ เมอมการแกไขโดย

กระบวนการยตธรรม หรอไดรบโอกาสจากกระบวนการยตธรรมแลว กควรใหโอกาสกลบตวเปนคนดไดกลบคนสสงคมด าเนนชวตเฉกเชนบคคลทวไปอยางปกตสข

DPU

128

ค าถาม ทานคดวาประวตการกระท าความผดอาญาคอมลทนตดตวเดกและเยาวชนหรอไม ? ค าตอบ ประวตการกระท าความผด ยอมเปนมลทนตดตวเดกและเยาวชนถอไดวาเปนสงทนอยคน

จะกลาเปดเผยความผดในอดตของตนเอง และโดยทวไปในสงคมเมอทราบวาเดกและเยาวชนเคยกระท าความผดอาญามากอน กมกจะปดกนโอกาสของเดกเหลานน อาท โอกาสทางการศกษา หรอ โอกาสทางการประกอบอาชพ

ค าถาม การมอยของทะเบยนประวตอาชญาการกระท าความผดนนมประโยชนอยางไร

ในกระบวนการยตธรรมทางอาญา ? ค าตอบ ความมอยของทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชนนน มประโยชน

ในกรณการขอบวกโทษและนบโทษตอหากเดกและเยาวชนไดกระท าความผด ในภายหลง

ค าถาม เดกและเยาวชนทพนโทษ พนระยะเวลารอลงอาญาหรอคมประพฤตควรไดรบโอกาส

ตาง ๆ เทาเทยมเดกและเยาวชนทไมเคยเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญาหรอไม ? ค าตอบ มความเหนวาควรเปนเชนนน เนองจากเดกและเยาวชนทถกด าเนนคดสวนใหญมาจาก

ครอบครวทแตกแยก ยากจน หรอครอบครวทผปกครองไมมโอกาสควบคมดแลไดอยางเตมท หรอผปกครองปลอยปละละเลย เปนเหตใหมโอกาสสงทเดกและเยาวชนจะกระท าความผดทางอาญารวมถงอาจเปนการเปดโอกาสใหเดกและเยาวชนนนกระท าความผดโดยประมาท ทงน เมอเดกและเยาวชนไดพนจากกระบวนการทางอาญาแลว กสมควรไดรบสทธทจะด ารงชวตเฉกเชนบคคลทวไป โดยปราศจากการดถกเกลยดชงจากสงคม

ค าถาม ทานมความคดเหนอยางไร หากประเทศไทยมมาตรการหรอกฎหมายเกยวกบการ

ลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน อยางไร ? ค าตอบ เปนสงทควรเรงรบใหมขน เพราะประวตอาชญากรนนไมไดมประโยชนตอสงคมมาก

นก เวนแตเปนเดกและเยาวชนทกระท าความผดซ าซาก แตการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดเดกและเยาวชนนน จะตองวางขอก าหนดเงอนไขไมใชลบทะเบยนประวตเดกและเยาวชนผกระท าความผดทกคนหรอในทกคด ขอก าหนดนน เชน ก าหนดฐานความผดบางฐานทก าหนดใหลบทะเบยนประวตได และการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดตองมภารกจดานสงคมใหเดกและเยาวชน เพอปลกสรางจตส านก เปนการวางเงอนไขใหเดกและเยาวชนเกดการเรยนรจากการปฏบต

DPU

129

ค าถาม ทานคดวาความผดฐานใดบางทยงไมควรใหมการลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ?

ค าตอบ ความผดเกยวกบความมนคง ความผดทเปนความผดขนรายแรงทมอตราโทษสงเกน 10 ป และความผดนนเปนความผดในตวเอง ไมใชความผดทกฎหมายหาม เชน ความผดฐานฆาคนตาย ความผดฐานขมขนกระท าช าเรา ความผดพวกนจดวาเปน (Mala Inse) ไมควรลบประวตอาชญากรอนเปนความผดในตวแบะมความรายแรง

ค าถาม ทานมความเหนวาการกระท าความผดโดยประมาทนน เปนจดเรมตนของการพฒนาไปส

อาชญากรอาชพในอนาคตหรอไม ? ค าตอบ ไมเปนเชนนน ความผดโดยประมาทเกดขนไดกบทก ๆ คนและทกท ทง ไมใชความผด

ทเกดขนและเปนภยรายแรงตอสงคมมากนก ทง มมาตรการทางแพงทคอยควบคม อยดวย

ค าถาม ทานคดวาเดกและเยาวชนทกระท าความผดโดยประมาท สมควรรบโอกาสลบทะเบยน

ประวตการกระท าความผดหรอไม ? ค าตอบ ความผดโดยประมาท ไมใชความผดทรายแรงมากนกทง ในการด าเนนกระบวนการ

ยตธรรมทางอาญานน ไมอาจน าประวตการกระท าความผดมาเพมโทษ บวกโทษ หรอนบโทษตอได การลบทะเบยนประวตการกระท าโดยประมาทจงไมสงผลกระทบตอกระบวนการยตธรรมทางอาญา

DPU

ภาคผนวก ข บทสมภาษณนตกรอาวโสกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน

DPU

131

การสมภาษณ พนกงานคมประพฤตช านาญการ ของกรมพนจและตมครองเดกและเยาวชน

ในหวขอ ความคดเหนทมตอการคดแยกทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ค าถาม ทานมสวนเกยวของในการด าเนนคดเกยวกบเดกและเยาวชนทกระท าความผดอาญา

อยางไร ? ค าตอบ มสวนเกยวของในเรองของการสบเสาะขอเทจจรงเดกและเยาวชนทกระท าผดคดอาญา

เกยวกบ เรองอาย ประวต ความประพฤต สตปญญา การศกษาอบรม สภาพรางกาย สภาพจต นสย อาชพ และฐานะของเดกหรอเยาวชนซงตองหาวากระท าความผดและ ของบดา มารดา ผปกครอง หรอบคคลซงเดกหรอเยาวชนอาศยอยดวยตลอดจนสงแวดลอมทงปวง เกยวกบเดกหรอเยาวชนนน วเคราะหถงสภาพปญหาและสาเหต การกระท าความผดของเดกและเยาวชน เพอหาแนวทางแกไขเดกและเยาวชน ตลอดจนวางแนวทางบ าบดแกไขพฤตกรรมของเดกและเยาวชนเพ อปองกนการกระท าความผดซ า ประมวลและรายงานขอเทจจรงเกยวกบเดกหรอเยาวชนเสนอตอศาล

ค าถาม ในการด าเนนคดอาญาท เดกและเยาวชนเปนผตองหา ทานเคยซกถามถงประวต

การกระท าความผดของเดกและเยาวชนหรอไม ? ค าตอบ มการสอบถามถงประวตการกระท าความผดของเดกหรอเยาวชนทกรายทถกด าเนน

คดอาญา และถาหากเดกหรอเยาวชนไมบอกความจรง มการสอบถามกบเจาหนาทต ารวจเรองประวตการกระท าความผด และทางสถานพนจฯในแตละจงหวดเองกมการจดเกบประวตของเดกหรอเยาวชนไว มสารสนเทศของกรมพนจฯ เพอสามารถเปดหาขอมลของเดกหรอเยาวชนทกระท าความผดอาญา เปนการตรวจสอบเบองตน และหากพบวา มการกระท าความผด ทางหนวยงานกจะมหนงสอขอความรวมมอในการสอบถามเกยวกบคดทถกด าเนน และผลค าพพากษา เพอน ามาประกอบในรายงานขอเทจจรง

DPU

132

ค าถาม ทานมความคดเหนอยางไรเกยวกบการลงโทษเดกและเยาชน ? ค าตอบ การลงโทษเดกหรอเยาวชน จากสถตค าพพากษาของศาลจะไมเนนการฝกและอบรมเดก

หรอเยาวชนทกระท าความผดอาญา ทก ๆ หนวยงานทเกยวของกบเดกและเยาวชนมการบรณการรวมกนทมงจะแกไข บ าบด ฟนฟ เพอใหเดกหรอเยาวชนนนส านกในการกระท าความผด รผดชอบชวด เพอใหกลบมาสสงคมไดอยางปกตสข

บทลงโทษของเดกหรอเยาวชนตาม พรบ. ศาลเยาวชนฯ มมาตรการทเพมมากขนกวาแตเดมท าใหศาลฯ สามารถน าบทลงโทษเหลานมาปรบใชกบเดกหรอเยาวชนไดอยางเหมาะสมมากขน

ทางสถานพนจฯเองกมการเนนใหเดกหรอเยาวชนทถกควบคมตวไดรบการบ าบด แกไข ฟนฟ อยางจรงจง ทงกอนและหลงมค าพพากษา

ค าถาม กรอบเปาหมายของการด าเนนงานของกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน รวมไปถง

การมงหวงใหเดกและเยาวชนเตบโตขนโดยไมมมลทนตดตว และไดรบการปฏบตท เทาเทยมจากสงคมเฉกเชน บคคลทวไปดวยหรอไม ?

ค าตอบ กรมพนจฯ มเปาหมายของการด าเนนงานในสวนนอยแลว โดยตงเปนภารกจหลก (Mission) คอตองมการพทกษคมครองสทธและสวสดภาพเดก เยาวชน ผเยาวและครอบครวท เขาสกระบวนการยตธรรม โดยสงเสรมการใชกระบวนการยตธรรมทางเลอกและมาตรการอน ๆ

และยงมการตงเปนประเดนยทธศาสตรท 2 คอการพฒนาการปฏบตตอเดกและเยาวชน การสงเสรมการดแลเดกและเยาวชนใหมความสข การจดหาปจจยสทเพยงพอและปฏบตตอเดกและเยาวชนดวย โดยค านงถงศกดศรแหงความเปนมนษยไมเลอกปฏบต และเมอมการตดตอประสานงานหนวยงานภายนอกเกยวกบการลบประวตการกระท าความผดของเดกหรอเยาวชนเมอพนโทษแลว

DPU

133

ค าถาม ทานคดวาเดกและเยาวชนควรไดรบการปฏบตคมครองทางกฎหมายมากกวาผใหญ เมอเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญา หรอไม ?

ค าตอบ เดกและเยาวชนในสายตาของประชาชนทวไปจดไดวาเปนกลมบคคลทออนดอยประสบการณ และขาดความรเทาทนในดานตาง ๆ การเรยนร และการอบรมจากผใหญรอบขาง ทวโลกไดเลงเหนความส าคญตอเดกและเยาวชนจงมงคมครองสทธเดก ตามอนสญญาวาดวยสทธเดก (Conventional on the Rights of the Child ค.ศ. 1989) 4 ประการ) คอ (1) สทธในการอยรอด (Survival rights) (2) สทธในการไดรบการปกปองคมครอง (Protection rights) (3) สทธในการพฒนา (Development rights) (4) สทธในการมสวนรวม (Participation rights) เมอเรามองเหนวาเดกนนคออนาคตของชาตตอไป เราจงควรตองใหความคมครองทางกฎหมายมากกวา เพราะถาหากสามารถแกไขเดกคนนไดตงแตแรก กจะเปนผลดทงกบเดกและประเทศชาต เพราะเนองจากเดกยงอยในวยเยาวทจะสามารถปรบปรงแกไขได ดงค าสภาษตทวา ไมออนดดงาย ไมแกดดยาก

ค าถาม จดประสงคของสาถนพนจในการออก “ใบแดงแจงโทษ” นนมเพอประโยชนของเดก

และเยาวชนอยางไร ? ค าตอบ โดยหลกปฏบตนนทางสถานพนจฯไมมสทธในการออกใบแดงแจงโทษ ใบแดงแจงโทษ

จรง ๆ แลวศาลเปนผออกหมาย ซงแตเดมเปนกระดาษสแดง จงเรยกวาใบแดงแจงโทษ ทางสถานพนจเพยงแตมการเกบประวตของเดกหรอเยาวชนไว เพอประโยชนในการสบหาขอมลเบองตนของเดกหรอเยาวชนเกยวกบประวตการกระท าความผด และเพอทจะไดแจงกบศาลหรอทางเจาหนาทต ารวจไดวา คดทจบนนอาจมการซ าซอนกนได เดกอาจเคยถกด าเนนคดในคดดงกลาวมากอนแลว

ค าถาม ทานเคยใหค าแนะน าเดกและเยาวชนภายหลงจากพนระยะเวลารอลงอาญา หรอพนโทษ

ใหยนค ารองหรอตดตอขอลบทะเบยนประวตการกระท าความผดทส านกงานต ารวจแหงชาตหรอไม ?

ค าตอบ ทางสถานพนจฯมการจดปฐมนเทศ และการเตรยมความพรอมกอนปลอย โดยมการชแจงวธการแนะน าขนตอนตาง ๆ เกยวกบเอกสารในการน าไปยนขอลบประวตทส านกงานต ารวจแหงชาตใหกบเดกหรอเยาวชนทถกด าเนนคดอาญาทกราย

DPU

134

ค าถาม ทานมความคดเหนอยางไรตอการเผยแพรประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ? ค าตอบ ทางกฎหมายไมสามารถเผยแพรประวตการกระท าความผดของเดกหรอเยาวชนใหกบ

หนวยงานเอกชน แตหากเปนหนวยงานภาครฐกจะมการแจงบอกกลาวถงการกระท าความผดใหทราบ แตไมไดเปนผลในการทจะรบบคคลนนเขาท างาน กยงคงมการเขารบท างานเปนปกตเหมอนเดม เพราะฉะนน เหนวาการเผยแพรประวตการกระท าความผดของเดกหรอเยาวชนไมเปนผลดตออนาคต อาจท าใหคนททราบเกยวกบประวตการกระท าความผดเกดมอคตหรอรสกไมชอบใจตอเดกหรอเยาวชนผนน

ค าถาม ทานคดวาทะเบยนประวตการกระท าความผดอาญาคอมลทนตดตวเดกและเยาวชน

หรอไม ? ค าตอบ ทะเบยนประวตการกระท าความผดอาญาไมถอวาเปนมลทนตดตวเดกและเยาวชน

คดวาเปนเพยงการรวบรวมประวตของผทเคยมคดซงอาจจะเพยงเพราะการหลงผด หรอวาตงใจกระท าความผดจรง ๆ เชนนแลว เหนวา ไมถอวาเปนมลทน หากหนวยงาน ตางชวยกนเกบรกษาประวตการกระท าความผดนอยางเปนความลบ และไมเผยแพรตอหนาสาธารณะชน

ค าถาม การมอยของทะเบยนประวตอาชญาการกระท าความผดนนมประโยชนอยางไรในการ

ท างานของกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน ? ค าตอบ มประโยชนเพราะสามารถน ามาใชเปนขอมลในการสบเสาะขอเทจจรงเกยวกบเดกหรอ

เยาวชนรายนน ๆ และท าใหทราบสาเหตทชดเจนเกยวกบการกระท าความผดมากขนวาเดกหรอเยาวชนผนน จงใจกระท าความผดหรอหลงผด และมประโยชนทท าใหเราทราบวาเราควรจะบ าบด แกไข ฟนฟเดกหรอเยาวชนรายนนๆ ดวยโปรแกรมอยางไร

ค าถาม เดกและเยาวชนทพนโทษ พนระยะเวลารอลงอาญาหรอคมประพฤตควรไดรบโอกาสตาง ๆ

ในสงคมเทาเทยมเดกและเยาวชนทไมเคยเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญาหรอไม ? ค าตอบ ควรไดรบโอกาสเทาเทยมกน เพราะกฎหมายรฐธรรมนญกบญญตเรองสทธความเสมอ

ภาคไวอยแลว หากเพยงแตตองปรบเปลยนทความคดของคนในสงคมเกยวกบการเปดใจใหยอมรบและใหโอกาสผทเคยกาวพลาด

DPU

135

ค าถาม ทานมความคดเหนอยางไร หากประเทศไทยมมาตรการหรอกฎหมายเฉพาะ เกยวกบ การลบทะเบยนประวตการกระท าความผดของเดกและเยาวชน อยางไร ?

ค าตอบ เหนดวย เพอจะไดมมาตรการทชดเจนและหนวยงานในกระบวนการยตธรรมจะไดน าไปปฏบตเปนมาตรฐานเดยวกน โดยก าหนดหลกเกณฑและแนวทางๆ ใหชดเจนวาหนวยงานใดควรท าหนาทอยางไร

ค าถาม ทานคดวาความผดฐานใดบางทยงไมควรใหมการลบทะเบยนประวตการกระท าความผด

ของเดกและเยาวชน ? ค าตอบ ความผดทกอใหเกดปญหาสงคม เชน ฆาผอน , เกยวกบเพศ, เกยวกบยาเสพตด ค าถาม ทานมความเหนวาการกระท าความผดโดยประมาทนน เปนจดเรมตนของการพฒนาไปส

อาชญากรอาชพหรอการกระท าความผดซ าในอนาคตหรอไม ? ค าตอบ ไมเสมอไป ทงนขนอยกบจตใตส านกของผกระท าความผดมากกวา ขนอยกบตวของ

ผกระท าความผดเอง ค าถาม ทานคดวาเดกและเยาวชนทกระท าความผดและไดรบการบ าบดฟนฟหรอกรณศาลไดม

ค าพพากษารอการลงโทษ โดยอยภายใตการควบคมดแลของพนกงานคมประพฤต สมควรรบโอกาสใหลบทะเบยนประวตการกระท าความผดหรอไม ?

ค าตอบ ในปจจบนมการลบประวตคดอาญาของเดกหรอเยาวชนตอเมอเดกหรอเยาวชนนนพนโทษ หรอปฏบตครบตามเงอนไขของค าสงหรอค าพพากษาของศาลอยแลว แตเพยงแตยงไมมมาตรการหรอกฎหมายทชดเจนเกยวกบการลบประวต เพยงแตใชกฎหมายเกยวกบการรกษาความลบและขอตกลงระหวางหนวยงานทเกยวของกบเดกและเยาวชน

ถาหากอยระหวางการบ าบดหรอรอการลงโทษ กเหนควรใหพนโทษกอน จงคอยลบประวตการด าเนนคดเพราะหากใหโอกาสขณะอยระหวางการบ าบดหรอ รอการลงโทษ จะท าใหเดกหรอเยาวชนไมตงใจทจะควบคมจตใจของตนเองไมใหกระท าความผดซ าขนอก

DPU

ภาคผนวก ค บทสมภาษณพนกงานฝายบคคลในหนวยงานรฐวสาหกจของรฐ

DPU

137

การสมภาษณ พนกงานธนาคารอาคารสงเคราะห ฝาย ทรพยากรบคคล

ในหวขอ ความคดเหนเกยวกบการรบบคคลทมประวตการกระท าความผด ในขณะทเปนเดกและเยาวชนและการใหโอกาสรบบคคลทเคยกระท าความผดเขาท างานในหนวยงาน

ค าถาม ในการคดบคคลเขาท างานทธนาคารอาคารสงเคราะห มการตรวจสอบประวตอาชญากร

อยางไร? มการประสานงานกบหนวยงานภาครฐใดบางในการตรวจสอบประวตการกระท าความผดของบคคล ?

ค าตอบ เมอบคคลผานการคดเลอกใหเปนพนกงานธนาคารอาคารสงเคราะห ธนาคารจะสงหนงสอไปยงส านกงานต ารวจแหงชาต เรยนผบงคบการกองทะเบยนประวตอาชญากร/หวหนาพสจนหลกฐาน/ผก ากบการสถานต ารวจ เพอใหด าเนนการตรวจสอบทะเบยนประวตโดยผานแผนพมพลายพมพนวมอ 10 นวอนเปนเอกลกษณของแตละบคคล เพอรบเขาท างานซงหนวยงานดงกลาวจะด าเนนการสงตอบกลบมายงธนาคารตามปกตแลวภายในระยะเวลา 2 เดอน

ในการตรวจสอบลายพมพนวมอและประวตอาชญากรขอมลทถกสงกลบมายงหนวยงานจะปรากฏเพยงแควาบคคลนนเคยกระท าความผดมากอนหรอไม โดยไมแบงแยกวาการกระท าความผดเกดขนขณะทบคคลนนเปนเดก เยาวชน หรอเปนการกระท าความผดของบคคลผบรรลนตภาวะ

ค าถาม หากทานพบวาบคคลดงกลาวมประวตการกระท าความผดในทะเบยนประวตอาชญากร

ทานจะรบบคคลนนเขาท างานหรอไม ? ค าตอบ (1) หากพบวาบคคลเคยมประวตการกระท าความผดมากอน ธนาคารจะไมรบบคคลนน

เขาท างาน ดวยเหตวาบคคลดงกลาวเปนผขาดคณสมบตของพนกงานรฐวสาหกจตามพระราชบญญตคณสมบตมาตรฐานส าหรบกรรมการและพนกงานรฐวสาหกจ (ฉบบท 7) พ.ศ. 2558 มาตรา3 (5) ตองไมเคยไดรบโทษจ าคกโดยค าพพากษาถงทสดใหจ าคก เวนแตเปนโทษส าหรบความผดทไดกระท าโดยประมาท หรอความผดลหโทษ

(2) หากกรณตรวจพบภายหลงวาบคคลนนเคยมทะเบยนประวตการกระท าความผดมากอน หลงจากทรบเขาท างานแลว ทางธนาคารมความจ าเปนตองเลกจางเนองจาก บคคลนนขาดคณสมบตของการเปนพนกงานรฐวสาหกจ

DPU

138

ค าถาม หากปรากฏวาบคคลมประวตการกระท าความผดในชวงทยงเปนเดกและเยาวชนอย ทานจะรบบคคลนนเขาท างานหรอไม ?

ค าตอบ การรบบคคลเขาท างานเปนพนกงาน ลกจางธนาคารของธนาคาร ตองเปนไปตามค าสงคณะกรรมการธนาคารอาคารสงเคราะหท 38/2557 เรอง การมอบอ านาจหนาทใหกรรมการผจดการ บรรจ แตงตง ถอดถอนพนกงานและลกจาง และการเรยกประกนจากพนกงานและลกจาง ซงก าหนดคณสมบตไวในขอ 4 (2) มอายไมต ากวาสบแปดป หากเปนกรณทเดกและเยาวชนกระท าความผดภายหลงจากพนโทษหรอพนระยะเวลารอการลงโทษแลวแตกรณเปนเวลา 5 ป ไมถอวาเปนผถกตดสทธตามขอ4 (8)

หากเปนกรณทเดกและเยาวชนเคยถกฟองคดและศาลมค าพพากษาถงทสดใหยกฟอง แตยงปรากฏชออยในทะเบยนประวตการกระท าความผด ใหบคคลนนยนเอกสารยนยนเพอหกลางกบขอมลททางธนาคารไดรบแจง

หากเปนกรณลางมลทน หากบคคลเขาเงอนไขตามพระราชบญญตลางมลทน พ.ศ. 2550 ใหบคคลนนด าเนนการเตรยมเอกสารหรอหลกฐานอนใดเพอใชหกลางกบขอมลททางธนาคารไดรบแจงจากกองทะเบยนประวตอาชญากร ส านกงานต ารวจแหงชาต เนองจากบคคลตองด าเนนการตรวจเชคกบทางส านกงานต ารวจแหงชาตวามประวตการกระท าความผดหรอไม หากมสามารถยนเรองขอลบทะเบยนประวตได เนองจากแมไดรบประโยชนจากพระราชบญญตลางมลทน พ.ศ. 2550 กตามแตประวตการกระท าความผดยงคงมอย บคคลตองตรวจเชคและด าเนนการขอลบทะเบยนประวตดวยตนเอง

ค าถาม ในการปฏเสธบคคลเขาท างาน เหตเพราะเคยกระท าความผดอาญามากอน ทานอาง

กฎระเบยบ หรอค าสงใด ในการปฏเสธไมรบบคคลเหลานนเขาท างาน ? ค าตอบ ค าสงคณะกรรมการธนาคารอาคารสงเคราะหท 38/2557 เรอง การมอบอ านาจหนาทให

กรรมการผจดการ บรรจ แตงตง ถอดถอนพนกงานและลกจาง และการเรยกประกนจากพนกงานและลกจาง หมวด 1 การบรรจและการแตงตง และพระราชบญญตคณสมบตมาตรฐานส าหรบกรรมการและพนกงานรฐวสาหกจ พ.ศ. 2518

DPU

139

ค าถาม ทานมความคดเหนอยางไรในการรบบคคลทเคยกระท าความผดในวยเดกหรอเยาวชนเขาท างานในหนวยงาน ?

ค าตอบ เดกและเยาวชนทกระท าความผดเมอเตบโตขน สงคมและหนวยงานทงภาครฐและเอกชนควรใหโอกาสบคคลเหลานนไดรบโอกาสในการเขาท างาน เนองจากการกระท าความผดนนเกดขนขณะทบคคลนนยงเปนเดกและเยาวชน การตดสนใจกระท าความผดเกดขนไดงายเพราะไมคดถงผลกระทบในระยะยาว อาจสบเนองมาจากวยวฒทยงไมเกอหนนตอการตดสนใจทจะไมเลอกกระท าความผดหรอขาดการยบยงชงใจไดดเพยงพอ บคคลทกคนสามารถเปลยนแปลงตวเองไดและถอวาเหตการณทผานมาเปนอดต เปนบทเรยนในชวตทจะใหขอคดในการปฏบตตวในภายหนาทจะไมกลบมากระท าความผดซ าอก อกทงหนวยงานแตละหนวยงานมกมการคดสรรทเขมงวดในการรบบคคลเขาท างาน อาท การสอบขอเขยน การทดลองปฏบตงาน ประสบการณการท างาน วฒการศกษาตาง ๆ เพอใหหนวยงานมบคลากรทมประสทธภาพทจะชวยพฒนาองคกรหรอหนวยงานใหมความมนคง มผลการด าเนนงานทเปนไปตามเปาหมาย จงไมควรตดโอกาสบคลากรเหลานน ดวยเหตเพยงเพราะมทะเบยนประวตการกระท าความผดในขณะทเปนเดกและเยาวชน

ค าถาม เพอเปนการใหโอกาสผทเคยกระท าความผดในชวงวยเดกและเยาวชน ทานมความ

ตองการใหหนวยงานของทานมกฎ ระเบยบหรอค าสง ใหเกดความชดเจนในการรบบคคลเหลานนเขาท างานกบหนวยงานของทานหรอไม ?

ค าตอบ ธนาคารอาคารสงเคราะหเปนรฐวสาหกจภายใตสงกดกระทรวงการคลง ซงเปนหนวยงานราชการ การเปลยนแปลงพจารณาจากกฎหมายทใหอ านาจไวเปนการเฉพาะ หากธนาคารจะแกไข เปลยนแปลงค าสงภายในธนาคาร ตองไมขดหรอแยงตอพระราชบญญตคณสมบตมาตรฐานส าหรบกรรมการและพนกงานรฐวสาหกจ พ.ศ. 2518 ซงแตกตางจากหนวยงานเอกชนทสามารถก าหนดกฎเกณฑ ระเบยบ ค าสงภายในองคกรไดโดยอสระ หากแกเพยงพระราชบญญตคณสมบตมาตรฐานส าหรบกรรมการและพนกงานรฐวสาหกจ พ.ศ. 2518 ใหผเคยกระท าความผดไดรบโอกาส ในการท างาน กยงไมอาจตอบโจทกไดอยางเตมท กลาวคอ หนวยงานทใหโอกาสนน มเฉพาะรฐวสาหกจ แตยงไมครอบคลมถงหนวยงานอน เชน ขาราชการ เอกชน เปนตน

DPU

140

ประวตผเขยน ชอ นามสกล นางสาวกานตชนก แสงแหงธรรม วฒการศกษา พ.ศ. 2553 นตศาสตรบณฑต

มหาวทยาลยกรงเทพ ต าแหนงและสถานทท างานปจจบน พ.ศ. 2556 บรษท กรงไทยกฎหมาย จ ากด มหาชน ฝายคด ธนาคารอาคารสงเคราะห (ส านกงานใหญ) ฝายก ากบการปฏบตงาน ในป 2557 ถงปจจบน DPU