108
109
Pre
min
, ju
li
2004
Premin, juli 2004 Premin, juli 2004
Pre
min
,ju
li 2
004
Mojsej od voda izvaden; kako {to popularno se objasnu-
va, inaku vistinskoto zna~ewe na staroegipetski e
sin. Zakonodavec, i prviot i najgolem evrejski Prorok
i voda~. Okolu 1300 godina pred Isusa Hrista. Go
izvel Izrailot od egipetskoto ropstvo i go povel kon
Vetenata zemja, Hanaan. Roden e vo Memfis, vo skrom-
no semejstvo, no vo Egipet stanal mnogu zna~ajna
li~nost. Pobegnal posle ubistvoto na eden Egiptjanin
vo Midija. Tamu se o`enil so edna od }erkite na
tamo{niot sve{tenik Jotor. Vo edno videnie na ka-
pina {to gori a ne sogoruva, mu se javuva Bog i mu
nalo`uva da go izbavi svojot narod od ropstvo.
Izraelcite po dolgi peripetii izbegale od Egipet,
preku Crvenoto More i ~etirieset godini lutale niz
pustinata. Na planinata Sinaj Mojsej gi primil od
Boga desette zapovedi. Pred svojata smrt ja videl
Vetenata zemja od gorata Navav, no nemal pravo da
vleze vo nea, kako ni ostanatite od narodot {to
trgnale od Egipet, kako kazna za nivnata
neposlu{nost kon Boga. Negoviot naslednik Isus
Navin gi dovel Izraelcite vo Hanaan. Ne se znae
mestoto kade {to e zakopan Mojsej (2Moj.), a umrel vo
120 godina od `ivotot.
p a r i
Kolku {to e poznato, vo bibliskite zemji parite se
koristele u{te vo 8 vek pred Isus Hristos. Prvite
pari se pravele od legura na srebro i zlato, a te`inata
bila zagarantirana so pe~atot {to se vtisnuval. Malku
se kovale evrejski pari, za{to vo ona vreme tie posto-
jano bile pod ne~ie ropstvo, pa koristele tu|i pari.
Rimskite pari se koristele vo site okupirani zemji.
Evreite imale svoi kovani pari vo vremeto na
selevkidskite carevi (Siriskoto carstvo posle
Aleksandar Makedonski), a evrejskite voda~i
(Hasmoneite) vo Erusalim kovale pari po sopstven
nacrt. Vo vremeto na buntot protiv Rim (66 g.) gi isko-
vale prvite srebreni pari. Starozavetnite zlatni i
srebreni pari, {ekel (sikal), okolu 11, 4 grama; mina -
okolu 500 grama = 50 {ekeli; talant - 30 kg = 60 mini
novozavetni pari. Vo Palestina bile vo optek tri
razli~ni vidovi pari: oficijalnite, carskite (rimski
standard); provinciskite, kovani vo Antiohija i Tir
(gr~ki standard), i lokalnite pari, evrejski, kovani vo
Kesarija. Danokot vo hramot se pla}al so tirski pari
(didrahmi), a ne so rimski. Zatoa i tolku napreduvala
rabotata na menuva~ite. Parite se kovale od razli~ni
metali: zlato, srebro, bronza, bakar itn. Vo Noviot
Zavet naj~esto se spomenuvaat gr~kite pari (tetradrah-
mi) i rimskite (dinari). Evrejski pari: lepta (bronza)
i {ekel. Gr~ki pari: drahma (srebro), statir (stater
ili tetradrahma - srebro) i mina. Rimski pari: 1 evr.
{ekel = 1 gr~ki statir; 1 tetradrahma = 4 rimski
dinari; 30 evr. {ekeli = edna gr~ka mina = 100 rimski
dinari.
D A L I
Z N A E T E ?
Z N A E T E ?
Premin, juli 2004
Pre
min
,ju
li 2
004
110
Pre
min
, ju
li
2004
Premin, juli 2004
Za kakvi sedum glavi se zboruva vo
Otkrovenieto?
Sedumte glavi, toa se sedumte gori vrz koi sedi
`enata i sedum carevi.
Sedumte glavi i sedumte gori, mislime, gi ozna~uvaat
sedumte mesta koi osobeno gi nadminaa drugite so svo-
jata svetovna mo} i sila, a vo koi, kako {to znaeme, vo
razli~no vreme be{e utvrduvano svetskoto carstvo.
Prvo od niv e Asirskoto carstvo, vtoroto e vladeewe-
to na Midjanite vo Ekvatan, ~ij{to car Arbak, kako
{to se raska`uva, go ubi Sardanapala, carot Asirski;
potoa vo Vavilon Navuhodonosor, ja utvrdi vlasta na
Haldejcite, poi ~ij{to poraz vo Sura Kir go
vospostavi Persiskoto carstvo, a po negovoto urnu-
vawe od Aleksandar be{e vospostaveno Makedonskoto.
Po niv, vo drevniot Rim, po vlasta na prvite konsuli
i carevi, pri cezarot Avgust, semo}ta ja stekna
Rimskata monarhija, poddr`uvana od ne~estivite care-
vi s# do Konstantin Veliki. So isto zna~ewe, misli-
me, se prika`uvaat i sedumte carevi, zatoa {to raz-
likata vo rodovite sosema ne pre~i vo srodnosta na
mislata, makar {to sedumte glavi se od `enski rod,
sedumte rit~iwa od sreden, a sedumte carevi od
ma{ki.
Vo Pismoto imiwata ~estopati se pi{uvaat bez raz-
likuvawe - ma{ki imiwa namesto `enskite i obratno,
kako na primer: „Efrem, junica bodliva“, a na drugo
mesto: „Efrem, gulab bez srce“ i (Os. 7, 11), i spored
Bogoslovot: „Troica se, koi svedo~at na zemjata -
Duhot, vodata i krvta, i Troica svedo~at zaedno“, a
spored Solomon: „lavot, petelot i carot, koj mu zboru-
va na svojot narod“ (Izreki 30, 31-32). Zna~i, sedumte
glavi se gradovite, sedumte gori - sedumte sostojbi
koi{to povremeno go nadminuvaa ostanatoto telo na
zemjata, ne so mestopolo`bata ili so naselenosta, tuku
so goleminata na slavata. Vo taa smisla, kako {to
rekovme, carevi gi narekol mestata proslaveni so
carsko pretsedatelstvo, ili pak, prvite carevi vo
sekoe od prethodno spomnatite mesta, so nivnite imiwa
ozna~uvaj|i gi soodvetnite carstva:
so imeto na Nin - carstvoto Asirsko,
Arbak - Midijskoto,
Navuhodonosor - Vavilonskoto,
Aleksandar - Makedonskoto,
Romul - Staroto Rimsko i
Konstantin - Novoto Rimsko.
(Tolkuvawe na Otkrovenieto, Sv. Andrej Kritski)
D A L IZ N A E T E ?
111
Z N A E T E ?