Witam serdecznie wszystkie koleżanki i kolegów.
Oddajemy Wam pierwszy numer kwartalnika pielęgniarki
instrumentariuszki. Zamysł wydawania kwartalnika
powstał na bazie przemyśleń i działalności Towarzystwa
Pielęgniarek i Położnych Operacyjnych Rejonu
Kujawsko – Pomorskiego. Działalność Naszego
Towarzystwa jest wieloletnia, ale do tej pory opierała się
ona na spotkaniach członków w różnych ośrodkach
naszego regionu. Na tych spotkaniach oprócz wykładów
z różnych dziedzin operacyjnych mogłyśmy zapoznać się
z nowościami prezentowanymi przez firmy obsługujące
pielęgniarstwo zabiegowe oraz wymieniać się
doświadczeniami. Mamy nadzieję, że broszura, którą
Państwu przedstawimy pozwoli na zapoznanie
czytelników z procedurami operacyjnymi, które
wykonuje się w naszym Reginie. Będzie ona również
przewodnikiem dla młodych, wchodzących do zawodu
pielęgniarek. Pozwoli także starszym koleżankom
poszerzać wiedzę z dziedzin operacyjnych, z którymi do
tej pory nie miały kontaktu. Zakładamy, że będzie
stanowiła poradnik w sytuacjach trudnych zawodowo,
wtedy, gdy pojawią się nowe procedury zabiegowe w
Waszym szpitalu i będziecie musiały nauczyć się
profesjonalnie do nich instrumentować. Liczę na to, że
zawarte w niej informacje pomogą Wam we właściwy
sposób przygotować się do pracy.
Oczekuję od czytelników uwag na temat tego
wydania. Wszystkie zostaną przeanalizowane i pomogą w
redagowaniu następnych numerów. Życzę owocnej
lektury.
Lucyna Tomicka
CHIRURGIA OGÓLNA
USUNIĘCIE TARCZYCY
ZNIECZULENIE - ogólne dotchawicze
UŁOŻENIE - chory ułożony na plecach, głowa
odchylona do tyłu pod barki
wsunięty wałek
DEZYNFEKCJA - alkoholowy roztwór Braunoderm
lub Skinsept color
OBŁOŻENIE - dedykowane
RODZAJE CIĘĆ - cięcie skórne kołnierzowe
ETAPY ZABIEGU:
- Przecięcie skóry i tkanki podskórnej, hemostaza
( elektrokoagulacja )
- Odpreparowanie górnego
płata skórnego i
podciągnięcie go ku górze (
haczyk ostry trzyzębny )
- Przecięcie powięzi i mięśnia
szerokiego szyi
- Wypreparowanie mięśni
mostkowo-gnykowych i
mostkowo- tarczowych i
odsunięcie ich
hakami Farabeufa
- Uchwycenie prawego i
lewego płata tarczycy
kleszczykami Allisa i podciągnięcie do rany
- Wytoczenie płata gruczołu do rany i uwidocznienie
tętnicy tarczowej górnej
- Wypreparowanie tętnicy tarczowej, podwiązanie i
przecięcie tętnicy tarczowej górnej, płata prawego
( szew wchłaniany, pleciony, 2/0 )
- Podwiązanie splotów żylnych ( szew wchłaniany,
pleciony 2/0 lub 3/0 )
- Podwiązanie tętnicy tarczowej dolnej nicią szew
wchłaniany, pleciony 2/0
- Wykonanie tych samych czynności przy płacie lewym
- Uchwycenie kleszczykami naczyniowymi węziny
gruczołu tarczowego i przecięcie jej - założenie
podwiązek wchłanianych, pleciony 2/0
- Uchwycenie kleszczykami Kochera gruczołu
wyznaczając linię wycięcia płata
- Wycięcie klinowe prawego płata gruczołu tarczowego,
podwiązanie krwawiących naczyń
- Założenie ciągłego szwu hemostatycznego szew
wchłaniany, pleciony 3/0 na brzegi torebki gruczołu
tarczowego
- Wycięcie klinowe i założenie ciągłego szwu na brzegi
lewej torebki gruczołu tarczowego
- Kontrola hemostazy
- Usunięcie wałka spod barków chorego
-Przeliczenie narzędzi i materiału dodatkowego,
używanych do zabiegu , ich LICZBA NARZĘDZI
MUSI BYĆ ZGODNA ZE STANEM PRZED
ZABIEGIEM
- Założenie drenu w lożę po wycięciu tarczycy z butelką
Redona, wyprowadzenie drenu z odrębnego cięcia i
przyszycie go
- Założenie szwów na przecięte mięśnie szyi szew
wchłaniany, pleciny 3/0
- Zszycie tkanki podskórnej szew wchłaniany, pleciny 3/0
- Zszycie skóry szew niewchłanialny, monofilament 3/0
lub 2/0
- Toaleta pola operacyjnego
- Założenie opatrunku
ZESTAW NARZĘDZI
- Narzędzie do mycia pola operacyjnego - 1 szt
- Haki Farabeufa - 2 szt
- Haki ostre trzyzębne - 2 szt
- Opinaki Backhausa - 8 szt
- Nasadka duża i mała - 2 szt
- Pensety chirurgiczne krótkie - 2 szt
- Nożyczki preparacyjne - 1 szt
- Nożyczki do nici - 1 szt
- Kleszczyki naczyniowe - 6 szt
- Kleszczyki Kochera - 10 szt
- Kleszczyki Peana - 2 szt
- Kleszczyki Mikulicza - 4 szt
- Imadło - 1 szt
- Kleszczyki Allisa - 2 szt
- Miska do soli - 1 szt
- Kabel do elektrokoagulacji - 1 szt
ZESTAW NICI
- podwiązki wchłaniane, plecione 2/0 , 3/0
- szwy wchłaniane, plecione 3/0 z igłą
- szew niewchłanialny, monofilament do szycia skóry
3/0, 2/0
MATERIAŁ DODATKOWY
- Gaziki
- Groszki
- Serwety gazowe
- Setony
- Dren do ssaka
- Dren z butelką Redona
APARATURA MEDYCZNA
- Aparat do elektrokoagulacji
- Aparat ssący
Postępowanie z narzędziami zgodne z procedurą
obowiązującą w danej placówce. Zastosowanie nici w
zależności od dostępności w bloku operacyjnym.
ORTOPEDIA
ARTROSKOPIA STAWU BARKOWEGO
Wymagany sprzęt
Urządzenia medyczne
Kamera zintegrowana z
monitorem i źródłem światła
Vaporyzator
Pompa artroskopowa
Zasilacz do shavera
Narzędzia:
Zestaw
podstawowy
Narzędzie do
mycie pola – 2
Penseta chirurgiczna – 2
Narzędzia chwytne – peany – 6
Nasadka nr 3 – 1
Miska do płynu dezynfekcyjnego – 1
Materiał opatrunkowy:
Zestaw gazików 30 + 4 kompresy( serwety operacyjne)
Opaska elastyczna jałowa
Nici skórne, ostrze nr 11, dren ( cewnik nr 12), butelka
Redona.
Ułożenie pacjenta
1. Pozycja półsiedząca
2. Pozycja leżąca na zdrowym boku z użyciem podpórek
i zastosowaniem wyciągu za rękę
Staw o największej ruchomości u człowieka i
specyficznej budowie.
Częściej niż inne stawy może ulegać uszkodzeniom i być
źródłem bólów.
Wskazania do artroskopii barku
zespół cieśni podbarkowej
niestabilność
uszkodzenie pierścienia rotatorów
zespół zamrożonego barku
zmiany zwyrodnieniowe barku
Typy zabiegów artroskopowych;
reinsercja obrąbka (zabieg wg Bankarta) w
niestabilności stawu (nawykowym zwichnięciu stawu)
odbarczenie przestrzeni podbarkowej w zespole cieśni
podbarkowej (najczęstsza postać "bolesnego barku")
reinsercja uszkodzeń pierścienia rotatorów
synowektomia stawu- usunięcie zmian zapalnych np. w
reumatoidalnym zapaleniu stawów
naprawa uszkodzeń obrąbka i torebki w urazach
sportowych
uwolnienie w zespole "zamrożonego" barku
Zespół ciasnoty
podbarkowej
Bóle barku bez
wcześniejszych
przyczyn urazowych
nasilające się przy
podnoszeniu ręki nad głowę, w nocy lub przy ułożeniu na
chorym boku
Ból może promieniować zarówno do ramienia i łokcia
lub w kierunku karku i łopatki. Typowy jest tzw. bolesny
łuk, który polega na pojawianiu się dolegliwości
pomiędzy 70° a 120° odwiedzenia kończyn
Przyczyną dolegliwości są zmiany kaletki
podnaramienno-podbarkowej, wtórna nadbudowa kostna
końców stawu barkowo-obojczykowego oraz
uszkodzenia zwyrodnieniowe ścięgien stożka rotatorów.
Pierwszy opis mechanizmów powstawania tego zespołu
przedstawił Carlsson w 1971r. Nazwę i klasyfikację
zaproponował rok później Neer.
Neer podzielił zespół ciasnoty na trzy stadia
Stadium I
Dotyczy zazwyczaj pacjentów w wieku poniżej 25 lat.
Cechuje się ostrym stanem zapalnym kaletki. Stożek
rotatorów jest bez zmian.
Stan ten jest odwracalny.
Skuteczne jest właściwe
leczenie nieoperacyjne
Stadium II
Chorują głównie osoby
w wieku 25-40 lat.
Zapalnie zmieniona
kaletka ulega
postępującemu włóknieniu. Stożek rotatorów jest bez
zmian lub ścięgna bywają częściowo uszkodzone. U osób
cierpiących przewlekle taki stan wymaga leczenia
operacyjnego.
Stadium III
Największą grupą są pacjenci w wieku powyżej 40 lat.
Obserwuje się nasilenie zmian stwierdzanych w stadium
II. Dochodzi do uszkodzenia ścięgien stożka rotatorów,
widoczne są zmiany wytwórcze w połączeniu barkowo-
obojczykowym. Leczeniem z wyboru jest operacyjne
poszerzenie przestrzeni podbarkowej i plastyka stawu
barkowo-obojczykowego, często połączone z naprawą
rotatorów.
Uszkodzenie obrąbka panewki typu SLAP
Uszkodzenie górnej części
obrąbka panewki łopatki przy
przyczepie ścięgna głowy długiej
mięśnia dwugłowego ramienia
(SLAP)
Opisane przez Snydera w 1990
roku
Pacjenci skarżą się głównie na ból, który opisują
jako ostry, zlokalizowany „głęboko w barku”. Pojawia się
on tylko przy specyficznych ruchach
Źródłem uszkodzenia są urazy, częściej mikrourazy,
zwykle u osób, których praca lub uprawiane dyscypliny
sportu wymagają szybkich
ruchów nad głową.
Predysponującymi są: piłka
ręczna, siatkówka, dyscypliny
lekkiej atletyki, czy sporty
kontaktowe jak karate.
Uszkodzenie obrąbka panewki
typu SLAP
W zależności od morfologii uszkodzenia SLAP dzieli się
na 4 postacie.
Najczęstsze jest uszkodzenie typu II. Rozpoznanie
rodzaju defektu jest trudne. Wymaga wnikliwego badania
pacjenta i wsparcia oceną USG lub rezonansu
magnetycznego. Pewność rozpoznania uzyskuje się na
drodze artroskopii.
Postacie SLAP od II do IV wymagają naprawy
operacyjnej. Zabieg ma na celu ustabilizowanie obrąbka
w pozycji anatomicznej.
Zwichnięcie barku
W stawie ramiennym 30% następstw urazów to właśnie
zwichnięcia. Częstość ich występowania wynosi 1,7%
całej populacji.
Uszkodzenie 4-5 razy częściej
dotyczy mężczyzn niż kobiet.
U osób młodych zwichnięciu
towarzyszy zwykle oderwanie
obrąbka panewki w jej części
przednio-dolnej.
Od nazwiska autora
pierwszego opisu nazywane jest ono uszkodzeniem
Bankarta.
U osób starszych dodatkowo bywa skojarzone z
zerwaniem stożka rotatorów.
Każde pierwsze zwichnięcie należy
jak najszybciej nastawić i
zabezpieczyć odpowiednim
unieruchomieniem do czasu wygojenia skutków
przemieszczenia.
Nawrót zwichnięcia, który pokazuje trwałość
uszkodzenia obrąbka i niestabilność stawu jest
wskazaniem do leczenia operacyjnego.
Kolejne epizody mogą powiększać wtórne zmiany w
postaci uszkodzeń części kostnej panewki i powierzchni
stawowej głowy kości ramiennej (uszkodzenie Hill-
Sachs).
Uszkodzenia stożka rotatorów
Stożek rotatorów tworzą ścięgna 4 mięśni:
nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego,
podłopatkowego i obłego mniejszego
Najbardziej powierzchownie położone jest ścięgno
mięśnia nadgrzebieniowego, którego główną funkcją jest
stabilizacja stawu i wspomaganie odwodzenia ramienia
do 90°. Wspólnie z pozostałymi mięśniami uczestniczy w
unoszeniu i rotowaniu całej kończyny górnej.
Zmiany zwyrodnieniowe ścięgien lub zerwania ich
przyczepów powodują bóle i niestabilność stawu
ramiennego.
Brak stabilności prowadzi do
przyspieszenia zmian
artretycznych barku
Miejscem najczęstszych
uszkodzeń stożka rotatorów jest
ścięgno mięśnia
nadgrzebieniowego.
Uszkodzenie może być spowodowane masywnym
urazem lub w następstwie
przewlekłego zespołu ciasnoty podbarkowej.
Po zerwaniu przyczepu ścięgna mięśnia
nadgrzebieniowego dominuje ból. Obserwuje się również
zmniejszenie siły, zwłaszcza podczas podnoszenia nawet
lekkich przedmiotów przy wyprostowanej w łokciu
kończynie.
Przerwane ścięgna jednego lub wielu mięśni stożka
rotatorów oddalają się od strefy anatomicznego
przyczepu z powodu obkurczania włókien.
Próby leczenia nieoperacyjnego z wykorzystaniem
różnych form unieruchomienia lub fizykoterapii są
nieskuteczne.
Konieczna staje się naprawa operacyjna.
Zmiany zwyrodnieniowe
Artroskopowe oczyszczenie
stawu, wypłukanie drobin zużytej
chrząstki, usunięcie uwolnionych
jej fragmentów i wyrównanie
mechaniczne nadbudowy kostnej
lub nierówności powierzchni.
Przynosi złagodzenie dolegliwości, poprawia zakres
ruchów lecz nie jest trwałe.
Powikłania pooperacyjne
krwiaki
przewlekłe obrzęki
infekcje
ograniczenie ruchomości stawu
uszkodzenie nerwów
uszkodzenie naczyń krwionośnych
uszkodzenie chrząstki stawowej
odczyny na zastosowane implanty
inne nie dające się przewidzieć powikłania
TEMATY OGÓLNE
ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z
WYKONYWANIEM ZADAŃ
ZAWODOWYCH PRZEZ PIELĘGNIARKI
OPERACYJNE
Praca pielęgniarki operacyjnej w dobrze zorganizowanym
bloku operacyjnym daje dużo satysfakcji, jest bardzo
interesująca, daje możliwości wykazania się
samodzielnością i odpowiedzialnością.
Niestety, wykonywaniu obowiązków zawodowych
pielęgniarki operacyjnej towarzyszą liczne obciążenia
fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychofizyczne.
Do czynników szkodliwych, na których działanie są
narażone pielęgniarki w swoim środowisku pracy
zaliczamy:
Czynniki biologiczne (zakaźne),
Czynniki alergizujące,
Czynniki chemiczne (leki, środki dezynfekcyjne, opary
wywoływane przez elektrodę elektrokoagulacji),
Czynniki fizyczne (promieniowanie jonizujące, pola
elektromagnetyczne),
Stres
Czynniki ergonomiczne i obciążenie wysiłkiem
fizycznym
Czynniki biologiczne (zakaźne),
Pielęgniarki głównie z powodu swego ciągłego kontaktu
z różnymi chorymi należą do tych profesjonalistów
medycznych, których praca niesie ze sobą ryzyko
zakażenia.
Mikroorganizmy chorobotwórcze - możliwość zakażenia
w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorymi pacjentami
Mikroorganizmy chorobotwórcze przenoszone drogą
naruszenia ciągłości tkanek, w tym wirus HIV i wirusy
zapalenia wątroby typu B i C - możliwość zakażenia w
wyniku kontaktu z krwią, płynami ustrojowymi i
tkankami zakażonych pacjentów
Rozpryskujące się cząstki w powietrzu w czasie operacji
- możliwość urazów oczu
Czynniki alergizujące
Lateks - możliwość uczulenia w zetknięciu z
lateksowymi rękawicami lub innymi lateksowymi
materiałami medycznymi
Aerozole płynów myjących i czyszczących
Mydła, detergenty, środki dezynfekcyjne
Pary i gazy uwalniane w procesie mieszania substancji
Rozlane, rozsypane, wyciekające substancje chemiczne
Czynniki chemiczne
gazowe środki do znieczulenia
- podtlenek azotu z tlenem,
- halotan,
- desfluran,
- izofluran,
- sewofluran
środki odkażające sprzęt i urządzenia medyczne -
- związki aktywne, a także związki zapachowe i
barwniki,
- tlenek etylenu jest powszechnie stosowanym gazem do
sterylizacji. Narażenie personelu sal operacyjnych jest
związane głównie z wtórną emisją tej substancji z
wysterylizowanego sprzętu medycznego. Pozostałości
związku mogą migrować do tkanek i krwi, powodując
przede wszystkim skutki miejscowe, tj. podrażnienie dróg
oddechowych i oczu oraz alergiczne stany zapalne skóry i
astmę oskrzelową - tlenek etylenu jest czynnikiem
rakotwórczym
Czynniki chemiczne
czynniki chemiczne stosowane podczas zabiegów lub
wydzielające się na skutek termicznego rozkładu
materiału biologicznego
- metoda laparoskopowa stwarza zagrożenie narażenia
personelu na działanie dwutlenku węgla, którym
wypełnia się jamę brzuszną pacjenta, dwutlenek węgla
jest gazem duszącym, gdyż zmniejsza ciśnienie parcjalne
tlenu,
- zastosowanie urządzeń laserowych - zagrożeniem dla
zdrowia personelu są produkty termicznego rozkładu
tkanek, w których skład wchodzą wieloskładnikowe
mieszaniny związków organicznych,
- wszczepianie endoprotez - zagrożeniem dla zdrowia
jest metakrylan metylu – składnik kleju stosowanego do
klejenia endoprotez.
Czynniki fizyczne
Promieniowanie laserowe
Promieniowanie rentgenowskie emitowane m.in.
podczas wykonywania zdjęć rentgenowskich
Promieniowanie elektromagnetyczne
Promieniowanie ultrafioletowe wykorzystywane w
procesie dezynfekcji - możliwość uszkodzenia skóry i
oczu
Czynniki ergonomiczne
Wykonywanie pracy przez wiele godzin w wymuszonej
pozycji ciała, zwłaszcza stojącej,
Przenoszenie pacjentów - dolegliwości bólowe
wynikające z przeciążenia układu mięśniowo-
szkieletowego, a zwłaszcza bóle nóg, kolan i pleców.
Wykonywanie powtarzalnych czynności ręcznych (np.
podawanie narzędzi) - dolegliwości bólowe związane z
przeciążeniem układu mięśniowo-szkieletowego.
Praca zmianowa (w nocy, w święta), długie godziny
pracy, a czasami nienormowany czas pracy wynikający z
zagrożenia życia pacjenta
Badania prowadzone od kilku lat w Instytucie Medycyny
Pracy w Łodzi jednoznacznie wskazują na wysoką
częstość występowania u pielęgniarek dolegliwości
bólowych ze strony układu ruchu.
Najwięcej takich zachorowań jest wśród zatrudnionych
na oddziałach neurologii, intensywnej terapii, bloku
operacyjnym, gdzie najczęściej konieczne jest dźwiganie
pacjentów, nierzadko otyłych.
Okolice ciała, w której odczuwane są dolegliwości
Okolica lędźwiowo – krzyżowa 61,54%
Kręgosłup - odcinek piersiowy 41,03%
Kostki, stopy 48,72%
Głowa 33,33%
Barki, ramiona 28,21%
Kolana 26,92%
Szyja, kark 24,36%
Nadgarstki, ręce 14,10%
Biodra, uda 10,26%
Łokcie 3,85%
Na obciążenie układu ruchu składają się podstawowe
czynniki biomechaniczne:
- pozycja ciała przy pracy,
- wielkość obciążenia zewnętrznego,
- częstość powtórzeń konkretnej czynności,
- czas trwania obciążenia.
Problem bólu kręgosłupa nie jest najczęściej
spowodowany jedną przyczyną, chodzi tu raczej o całą
spiralę powstawania bólów kręgosłupa. Podstawowym
problemem pojawienia się dolegliwości bólowych
kręgosłupa jest niefizjologiczna postawa ciała,
podnoszenie, dźwiganie, przenoszenie i pchanie,
niedobór ruchu, czyli siedząco-leżący tryb życia po pracy
Często wśród pracowników szpitala pokutuje błędne
myślenie, że ruszają się dużo, bo praca przy chorych jest
pracą fizyczną, ponadto mają mnóstwo obowiązków
domowych, a wieczorne zmęczenie jest tego najlepszym
dowodem. Jest to jednak ruch jednostronny, niepełny, a
bywa, że szkodliwy.
Jedynie ukierunkowany ruch, czyli gimnastyka, pozwala
na utrzymanie harmonii i równowagi mięśni.
A zatem potrzebna jest nam intensywna troska o
kręgosłup i aktywna dbałość o własne ciało. Prawdą jest
jednak, że człowiekiem rządzą przyzwyczajenia.
• Pamiętaj: ćwiczenie czyni mistrza.
• Nie wolno się poddawać, gdy pojawią się trudności.
• Należy się nagradzać. Gdy wprowadziłeś w czyn jakieś
postanowienie, masz powód, żeby być dumnym.
• Lepszy jest krótki wysiłek codziennie lub kilka razy
dziennie niż większa porcja ruchu raz na tydzień.
• Podczas ćwiczeń należy swobodnie oddychać, nie
wstrzymywać oddechu.
• Trzeba ćwiczyć rytmicznie i dynamicznie, ale unikać
ruchów zbyt gwałtownych i szybkich.
• Jeśli w czasie ćwiczeń pojawi się ból, to należy zrobić
przerwę. Ból jest sygnałem ostrzegawczym przed
przeciążeniem lub nieprawidłowym wykonaniem ruchu.
• Warto ćwiczyć w grupie. Pozwala to znaleźć lepszą
motywację i daje okazję do śmiechu i zabawy
• Nie należy podczas ćwiczeń doprowadzić do
przemęczenia, a raczej ćwiczyć tylko tak długo, żeby
mieć ochotę do gimnastyki także następnego dnia.
• Ruch powinien sprawiać nam przyjemność.
• Traktowanie ćwiczeń jako zło konieczne nie przynosi
oczekiwanych efektów.
• Chęć do ćwiczeń jest niezwykle ważna, jest gwarancją
skuteczności
Jakie ćwiczenia?
Ćwiczenia rozciągające (Skrócony mięsień na skutek
braku elastyczności narażony jest na naciągnięcie czy
naderwanie.)
Ćwiczenia wzmacniające (Wytrenowane mięśnie w
stanie równowagi fizjologicznej lepiej spełniają funkcje
stabilizujące i ochronne kręgosłupa.)
Ćwiczenia rozluźniające (Rozluźnienie oznacza przede
wszystkim zdolność radzenia sobie z codziennymi
obciążeniami.)
Jakie aktywności ruchowe są polecane? Pływanie (Wyporność wody powoduje optymalne
odciążenie krążków międzykręgowych przy jednoczesnej
aktywności mięśni.)
Rytmiczny chód (Rytmiczny chód jak jogging czy
coraz popularniejszy nordic walking.)
Jazda na rowerze (Ze względu na naturalne,
prawidłowe ustawienie kręgosłupa zalecany jest rower
konstrukcji tradycyjnej, tzw. składak, a nie górski, gdzie
dochodzi do nadmiernej kifotyzacji kręgosłupa przy
mocnym pochylaniu się do przodu. Alternatywą jest też
rower stacjonarny.)
Aerobik ( jest treningiem angażującym duże grupy
mięśniowe, rozciągając je i wzmacniając)
Taniec ( Taniec stał się ostatnio bardzo popularną
formą aktywności fizycznej proponowanej przez wiele
klubów fitness. Rytmiczne ruchy taneczne wykonywane
w rytm ulubionej muzyki ułatwiają uzyskanie odprężenia
zarówno fizycznego, jak i psychicznego.)
Taniec to energia, która dodaje sił
Stres
Czynniki stresogenne związane z charakterem pracy:
zabiegi operacyjne u pacjentów z mnogimi urazami,
zabiegi w transplantologii u dawców narządów,
zgon pacjenta w czasie trwania zabiegu lub po jego
zakończeniu.
Czynnikami stresogennymi związanymi z organizacją
miejsca pracy są:
- konieczność współpracy z różnymi zespołami
chirurgów, czasem z tzw. trudnymi chirurgami,
- asystowanie do wielu dyscyplin chirurgicznych; im
większy jest blok operacyjny, tym więcej jest sal
operacyjnych wieloprofilowych i większy stres
przeżywany przez instrumentariuszki,
- niedostateczne wyposażenie sali operacyjnej w
sprawną aparaturę i sprzęt medyczny niezbędny do
wykonania zabiegu operacyjnego,
- niedostateczne zaopatrzenie w środki dezynfekcyjne,
- przeciążenie pracą związane z minimalnym
zatrudnieniem pielęgniarek (pielęgniarka operacyjna
często asystuje do zabiegu bez pielęgniarki pomagającej
lub osobą pomagającą jest salowa),
- konflikty międzyludzkie.
Stres w pracy związany z wykonywaniem codziennych
zadań oraz presja osiągnięcia sukcesu, strach przed
popełnieniem błędu i porażką, uzależnienie od pochwał i
uznania czy konflikty ma niezaprzeczalnie destrukcyjny
wpływ na organizm, nasilając bóle odkręgosłupowe,
szczególnie w okolicy karku i barków
Wiele osób skłonnych jest myśleć, że stres jest
zjawiskiem typowym dla naszego stulecia, że powstał w
następstwie rozwoju cywilizacyjnego. Takie
interpretowanie stresu nie jest jednak właściwe. Stres
podobnie jak w naszym życiu, był obecny również w
życiu naszych praprzodków. Różnice dotyczą jedynie
jego źródeł.
W myśl jednej z wielu definicji stres jest zjawiskiem
biologicznym, stanowiącym niespecyficzny sposób
reakcji organizmu na jakiekolwiek stawiane mu
wymagania: fizyczne, psychiczne lub somatyczne, które
mogą być traktowane jako następstwo każdego-
pozytywnego lub negatywnego- zdarzenia, wobec
którego staje człowiek. Innymi słowy, stresem określa się
wszystkie bodźce, które zmieniają stopień twojej
gotowości do działania.
Eustres
Dzięki tym bodźcom życie nie jest monotonne czy wręcz
nudne.
„Całkowita wolność od stresu to śmierć, gdyż stres
obecny jest w każdym ludzkim działaniu.”
Eustres jest potrzebny - pobudzając nas wzmacnia nasze
reakcje, podnosi próg naszej reaktywności. Umożliwia
skuteczne działanie. Każdy z nas potrzebuje niezbędnego
poziomu stymulacji, by móc sprostać wyzwaniom i
reagować odpowiednio do sytuacji, w jakiej się znajduje.
Dystres
Negatywny jest taki strumień bodźców, który przekracza
pewną granicę naszej indywidualnej wytrzymałości.
Zjawisko to nosi nazwę DYSTRESU.
Jeżeli dociera do nas zbyt wiele bodźców, wówczas
zaczynamy odczuwać dyskomfort. Jeżeli wciąż jesteśmy
poddawani silnemu oddziaływania bodźców, znacząco
obniża się nasze samopoczucie, zdrowie i wreszcie może
dojść do całkowitej dezorganizacji naszego życia.
Twórca teorii stresu
HANS SELYE - lekarz, fizjopatolog i endokrynolog
kanadyjski, pochodzenia austriackiego, założył
Międzynarodowy Instytut Badań nad Stresem, jako
pierwszy postawił hipotezę, że źródłem szeregu chorób
somatycznych jest stres.Natura stresu wymaga więc od
nas niezwykłej czujności i zręczności w kontrolowaniu
poziomu odbieranych bodźców. Dobre opanowanie tej
umiejętności zapewni nam komfort życia- uchroni przed
nudą z jednej strony oraz przed zmaganiami ponad nasze
siły z drugiej strony.
Główne przyczyny stresu:
Stres biologiczny: doświadczamy go w sytuacjach
zagrożenia życia lub zdrowia. Organizm uwalnia
wówczas duże ilości adrenaliny- hormonu, który
wywołuje pełną mobilizację “strategicznych” narządów,
które mają do spełnienie nie bagatelną rolę, określaną w
języku hormonalnym “walcz lub uciekaj”.
Środowisko i praca jako źródło stresu: przykładem
może być hałas, tłok, zanieczyszczenie, bałagan ale może
wynikać również z trudności w pracy.
Zmęczenie, wyczerpanie: stres jest tu następstwem np.
długotrwałego oddziaływania wytężonej pracy. Może
pojawić się kiedy stawiamy sobie wygórowane
wymagania lub nieefektywnie/ nieracjonalnie
zarządzamy czasem.
Stres psychologiczny: pojawia się wskutek lęku przed
utratą kontroli lub przed wymaganiami, które
postrzegamy jako przerastające nasze możliwości. Może
wywoływać go pośpiech czy problemy w relacjach z
partnerem.
Środowisko i praca jako źródło stresu
Tłok, ograniczone poczucie prywatności,
Niewystarczająca przestrzeń życiowa lub przestrzeń
niezbędna do pracy,
Hałas,
Bałagan, nieporządek, zanieczyszczenie środowiska,
Zła organizacja w miejscu pracy.
nadmiar lub brak zajęć,
konieczność sprostania wymaganiom, które
przewyższają możliwości czy umiejętności,
konieczność sprostania nieprzewidzianym trudnościom,
presja czasu,
zmiany pewnych procedur,
brak niezbędnych informacji, pomocy czy wsparcia,
brak jasno określonego celu,
niejasne oczekiwania szefa czy współpracowników,
odpowiedzialność za ludzi, budżet czy politykę,
budowanie kariery zawodowej:
–oczekiwanie na awans, frustracja wynikająca z
niedopasowania do pełnionej roli,
–konieczność sprostania nowym obowiązkom
wynikającym z awansu,
–brak jasnego planu rozwoju kariery,
–brak możliwości,
–zagrożenie utratą pracy,
Stres wynikający z określonych struktur:
–Oczekiwania szefa lub przełożonego,
–Ingerowanie innych osób w naszą pracę,
–Wymagania klientów,
–Załamanie planów zawodowych,
–A nawet----telefon!
Rodzina jako źródła stresu:
–Problemy finansowe,
–Nieporozumienia w relacjach z partnerem,
–Problemy zdrowotne,
Symptomy utrzymującego się stresu:
Krótkotrwałe objawy fizyczne,
Krótkotrwałe obniżenie efektywności pracy,
Długotrwałe objawy fizyczne
Symptomy emocjonalne,
Symptomy na poziomie zachowania.
Techniki redukcji stresu
Niezwykle ważne jest aby zdać sobie sprawę, że jest się
odpowiedzialnym za swój własny poziom stresu. Bardzo
często jest on związany ze sposobem w jaki myślimy o
świecie.
Nauczmy się kontrolować poziom stresu - zwiększać go
gdy potrzebujemy pobudzenia i obniżać, gdy czujemy się
przytłoczeni nim.
Techniki redukcji stresu
Przewidywalność sytuacji i możliwość jej uniknięcia
Obniżanie rangi zdarzenia
Obniżanie stopnia niepewności
Wyobraźnia w walce ze stresem
Świadomość, racjonalne myślenie, pozytywne myślenie
Autohipnoza i autosugestia
Techniki redukcji stresu
Zarządzanie czasem
Postawa wobec życia i jej wpływ na poziom stresu
Właściwy dystans wobec spraw
Lista priorytetów
Poczucie kontroli
Postawa wobec innych ludzi
Wyciszenie
Zdrowie, dieta i ćwiczenia
Eliminowanie stresu ze swego otoczenia
Przy radzeniu sobie ze stresem najlepsza i
najskuteczniejsza jest profilaktyka.
1.Utrzymuj kontakt z naturą
2.Miej czas właśnie dla siebie
3.Porozmawiaj z kimś, kto naprawdę ma ochotę cię
wysłuchać
4. Stosuj techniki relaksacyjne
5.Uprawiaj sport
6.Zdrowo się odżywiaj
7.Rozwijaj w sobie poczucie humoru
8. Naucz się lepiej gospodarować czasem
9. Stawiaj sobie realistyczne cele
10.Nie staraj się być perfekcjonistą
11.Nie troszcz się o rzeczy, na które nie masz wpływu
Zespół wypalenia zawodowego
Jest reakcją na przedłużający się stres związany z pracą
Jest to rodzaj specyficznego stresu związanego z
pracą w zawodach, których wspólną cechą jest ciągły
kontakt z ludźmi i zaangażowanie
emocjonalne w ich problemy, stresu ściśle związanego
z konkretnymi warunkami pracy,
stałym zmaganiem z odpowiedzialnością, zagrożeniem.
Elementy składowe zespołu wypalenia
Poczucie fizycznego i emocjonalnego wyczerpania –
coraz mniejsze zainteresowanie sprawami zawodowymi,
obniżona aktywność, pesymizm, drażliwość.
Depersonalizacja - obojętność i dystansowanie się
wobec problemów chorego, cynizm, traktowanie
pacjentów jako „jednostki chorobowe”.
Poczucie obniżenia własnych dokonań –
niezadowolenie z osiągnięć w pracy, przeświadczenie o
braku kompetencji, utrata wiary we własne możliwości,
niemożność przystosowania się do trudnych warunków
zawodowych.
Czynniki indywidualne, które zagrażają wystąpieniem
zespołu wypalenia
zawodowego w zespole pielęgniarek operacyjnych
ambicja,
dynamiczność,
dążenie do perfekcji.
Czynniki indywidualne, które chronią zespół pielęgniarek
operacyjnych przed
wystąpieniem zespołu wypalenia zawodowego
umiejętność radzenia sobie ze stresem i emocjami,
skuteczność radzenia sobie w sytuacjach trudnych
zawodowo,
wysoki poziom samooceny.
Pielęgniarka zatrudniona w bloku operacyjnym musi
posiadać odpowiednie cechy
Przeprowadzono ankietę wśród 30 pielęgniarek
zatrudnionych w Centrum Onkologii – Instytucie w
Warszawie
umiejętność organizacji pracy
umiejętność współpracy
odporność na stres
szybkość podejmowania decyzji
wiadomości zawodowe i kwalifikacje
Predyspozycje do zawodu
Szeroki zakres wiedzy,
Zdolności manualne,
Umiejętności koncentracji i obserwacji,
Umiejętność przewidywania sytuacji trudnych, które
dzięki temu nie zaskakują,
Znajomość technik operacyjnych i etapów zabiegu
Ankieta przeprowadzona wśród operatorów
Odpowiedzialność
Inteligencja
Kompetencje
Fachowość
Współpraca z operatorem
Sprawność w pracy
Umiejętności
Znajomość przebiegu zabiegów
Znajomość wymaganego instrumentarium
Umiejętność przewidywania
Znajomość ewentualnych powikłań śródoperacyjnych i
właściwe reagowanie w przypadku ich wystąpienia
Rola kadry zarządzającej w zapobieganiu i
eliminowaniu przyczyn stresu
przestrzeganie norm społecznych,
dbałość o poprawne relacje interpersonalne: stworzenie
atmosfery zrozumienia i
współpracy,
zapewnienie pracownikom skutecznego wsparcia,
stworzenie bezpiecznych warunków pracy,
eliminowanie czynników stresogennych,
rozpoznawanie konfliktów i ich zapobieganie,
dokonanie selekcji pracowników w celu dopasowania
poziomu kwalifikacji i
uzdolnień do rodzaju wykonywanej pracy, do
stworzonego stanowiska,
stworzenie możliwości rozwoju umiejętności
zawodowych podległego personelu
diagnozowanie ich zdolności i zainteresowań
Rola wsparcia społecznego w zapobieganiu wypaleniu
zawodowemu
wsparcie emocjonalne – okazywanie sympatii,
życzliwości, zainteresowania itp.
wsparcie instrumentalne – udzielanie konkretnej
pomocy, np. pomoc w rozwiązywaniu trudnego problemu
wsparcie informacyjne – dostarczanie informacji
mających istotne znaczenie dla radzenia sobie w danej
sytuacji
wsparcie oceniające – wyrażenie opinii na temat danej
osoby, jej zachowań, wyglądu, wypowiedzi itp.
Czynniki chroniące przed wystąpieniem zespołu
wypalenia zawodowego
Zmierzanie ku dojrzałej osobowości – umiejętne i
mądre kierowanie sobą
Troska o jakość życia codziennego – równowaga
pomiędzy pracą a światem prywatnym
Wysoki poziom kompetencji zawodowych
Modyfikacja systemu pracy
przepracowania (gdyż skrywają je przed samymi sobą).
Zjawisko to jest trudno wykrywalne, wiadomo jednak,
że dotyka pracoholików– tj. osoby zwykle pilne,
perfekcyjne, ale i niepewne swego, nieśmiałe,
niedowartościowane, bojące się otoczenia, podchodzące z
obawą do swojego talentu, spontaniczności, czy fantazji.