Të vizatohet në fletore të formatit A4 pa vija në faqen e djathtë të fletës me laps të thjeshtë ose me ngjyrë të zezë, në përpjesë sipas dëshirës.
Vizatimi dhe interpretimi i skemave elektrike dhe elektronike
Skema e përgjithshme e lidhjes elektriketregon një qark apo një shpërndarje linjash nënjë formë të thjeshtë një-palësh. Plani ipërgjithshëm pasqyrues i instalimit përmban tëdhëna mbi mënyrën e shtrimit, llojin e materialit,diametrin, llojin e lidhjes dhe kushtet e shtrimit tëlinjave.
Skema e instalimit është një paraqitje një-palëshee planit të instalimit. Ai shënohet në pozicionin esaktë dhe kryesisht në shkallen e planimetrisësë ndërtesës. Në këtë plan shënohen të gjitha tëdhënat e nevojshme për shtrimin e linjave.
Skema e kalimit të rrymës është një paraqitje shumë-paleshe, sipas drejtimit të rrjedhjes së rrymës. Drejtimi i rrjedhjes së rrymës / shtrirja e linjave mund të jetë horizontal ose vertikal, mundësisht dukeshmangur „kryqëzimet“. Për thjeshtësimin eleximit të planit elektrik, mund të evitojmëparaqitjen e tokëzuesit
Skema e lidhjes tregon tëgjitha detajet e lidhjeve në një qark apo sektor tëveçantë të tij. Të gjitha pjesët e një sektori tëpërzgjedhur të qarkut, të ndërtuara prej të njëjtitmaterial, paraqiten së bashku.
Të vizatohet në fletore të formatit A4 pa vija në faqen e djathtë të fletës me laps të thjeshtë ose me ngjyrë të zezë, në përpjesë sipas dëshirës. Vërejtje: Simbolet në tabelat mund ti fotokopjoni
Simbolet
Emërtimi
1
Lloji i rrymës, tensionia) rryma e vazhdueshme, tensioni i vazhdueshëm, DCb) rrymë alternative, tension alternativ, ACc) rrymë alternative njëfazore 50 Hzd) rrymë alternative trefazore 50 Hz me përcjellës neutraldhe përcjellës mbrojtës.
2
Linjata) përcjellës, Linja elektrike, në përgjithësib) linjë e lëvizshmec) përcjellës neutral, përcjellës i mesëm, paraqitja sipasdëshirësd) përcjellës mbrojtës, paraqitja sipas dëshirës
e) Përcjellës PEN
3
Zhvendosja e linjësLinja:
a) nën suvatim
b) në suvatim
c) mbi suvatimd) e izoluar në tubin e instalimeve
4
Kryqëzimi i linjaveKryqëzimi i 5 linjavea) paraqitje shumëfijore
b) paraqitje njëfijore
5
Lidhja e linjavea) pika e lidhjes në përgjithësi, veçanërisht lidhje tëpazgjidhshme gjatë funksionimitb) lidhje të çmontueshme p.sh. borna
6
Lidhje përcjellëse të linjavea) paraqitje shumëfijore
b) paraqitje njëfijore
7
Kuti shpërndarëse,
a) paraqitje nëse është e nevojshmeb) kutia e çelësave dhe lexuesve elektrikë të shtëpisëc) shpërndarja
8
Shinë bornasha) e përgjithshme
b) me ndarje
c) me lidhje të fortë
Nr.
Simbolet
Emërtimi
9
Ushqimia) nga lartë
b) nga poshtë
c) nga lart poshtë
10
Çelësat e instalimita) njëpolësh, pa ndriçimb) njëpolësh, me ndriçimc) dypolësh
11
Çelësat e instalimit
a) çelës grup
b) çelës seriec) deviator
d) ndërçelës
12
Çelësat e instalimit
a) me dimerb) si çelës sensorc) si dimmer sensor
13
Butoni
a) i pandriçuar
b) i ndriçuarc) me sensor.
14
Mekanizmat prizë- spinë
a) prizë pa kontakt mbrojtës (togëzues)b) priza për përcjellës mbrojtës,me kontakt mbrojtësc) kunjat e spinave në përgjithësi; spinat.
15
Konakt mbrojtës- Lidhje me prizë
16
Prizat
a) prizë dyshe
b) prizë treshe
c) prizë me rrymë alternative trefazorea) prizë telefonib) prizë antene.
Nr.
Simbolet
Emërtimi
17
Instalime mbrojtëse
Siguresa:
a) e përgjithshme
b) trepalëshe
c) çelësi mbrojtës i linjës
d) çelës mbrojtës me aktivizim termik dhe magnetik
e) çelës mbrojtës i rrymës së defekteve
18
Prodhues tensioni
Gjeneratori, në përgjithësi
a) jo rrotullues
b) rrotullues
a) pajisje furnizuese energjie, pajisje ridrejtimi
b) konvertor
c) bateri me të dhëna rreth polaritetit dhe tensionit
19
Transformator:
a) paraqitje një fijore
b) paraqitje shumëfijore
20
Ndriçuesit/llambat
Ndriçuesit në përgjithësi
a) paraqitje shumë polare
b) paraqitje njëpolare
c) ndriçues me çelës
Ndriçues shumëfish
a) me dy shtigje rryme të ndara
b) me një shteg rryme
21
Ndriçues për llamba të shkrishme:
a) në përgjithësi
b) me të dhëna rreth numrit të llambës
c) paraqitje me detaje
Ndriçues për llamba fluoreshente
22
Mjete matëse
a) matës rryme
b) matës tensioni
a) matës fuqie
b) matës omike
c) lexues elektriciteti
Nr.
Simbolet
Emërtimi
23
Rezistencat
Rezistenca, në përgjithësi paraqitja sipas dëshirës
Rezistencë e ndryshueshme
a) në përgjithësi
b) jo lineare
c) me degëzime
24
Rezistencë e ndryshueshme nëpërmjet aktivizimit mekanik
a) e përgjithshme b) e qëndrueshme c) e shkallëzuar
Rezistencë e ndryshueshme nëpërmjet një madhësie fizike
a) rezistencë-NTC
b) rezistencë-PTC
c) fotorezistencë
25
Induktiviteti, kapaciteti
Bobina, mbështjellja, induktiviteti
paraqitja sipas dëshirës
Kondensatori, Kapaciteti
a) në përgjithësi b) i polarizuar
c) kondensator elektrolit i polarizuar
26
Gjysmëpërcjellës
a) diode, diodë ridrejtues
b) diodë Z
c) diodë luminishente
d) fotodiodë
a) tiristor, triodë tiristor
b) diak, varistor
c) triak transistor (qarku mund të lihet pa vënë)
27
Tokëzimia) në përgjithësi
b) tokac) lidhje me përcjellës mbrojtës, pajisje mbrojtëse të klasit 1
28
Simbole sigurie dhe paralajmëruesea ) izolimi mbrojtës, pajisje mbrojtëse të klasit 2.b) tension i ulët sigurie, pajisje mbrojtëse të klasit 3.
Nr.
Simbolet
Emërtimi
29
Pajisjet elektroshtëpiake
Elektropajisjet, në përgjithësi
a) soba elektrike, në përgjithësi
b) soba e mikrovalës
c) pllaka ngrohëse
33
a) pajisjet e ujit të ngrohtë, në përgjithësi
b) bojleri
c) ngrohësi i ujit në rrjedhje
31
a) lavatriçja
b) pjatalarëse
c) tharësja e rrobave
32
a) frigorifer
b) pajisje për ngrirje
33
a) ngrohës ambienti
b) sobë me gurë ngrohës, që ruajnë nxehtësinë
c) kondicioner
34
a) motor, në përgjithësi
b) ventilator
35
a) rele impulse
b) rele kohe
c) çelës kohe
Nr.
Simbolet
Emërtimi
36
Sisteme sinjalizuese
a) zile alarmi, në përgjithësi
b) vibrues
c) gong
37
a) boria
b) sirena
Hapës dyersh
38
a) dritë sinjalizues, në përgjithësi
sidomos me llambë inkandeshente
b) dritë sinjalizuese me llambë neoni
39
a) mikrofoni, në përgjithësi
b) receptor, në përgjithësi
c) altoparlant, në përgjithësi
40
a) sistem komunikimi i alternuar
b) sistemi folës- dëgjues
41
a) radiomarrës
a) TV-marrës
42
Proceset e komandimit
a) ndezur
b) fikur
Nr.
Simbolet
Emërtimi
43
a) aktivizim nëpërmjet gungave te boshtit
b) me motor
44
Komandimet nëpërmjet forcës
a) në përgjithësi
b) Shul/lloz me hapje elektrike
c) vënia në punë si pasojë e tejkalimit të një temperature të caktuar
45
Komandimi elektromagnetik me kthim automatik
a) në përgjithësi
b) i paraqitur në gjëndje të axhituar
c) me vonesë në tërheqje
d) me vonesë në rënie
46
Komandim elektromagnetik pa kthim automatik
psh. releja e impulsit
a) paraqitje shumëpolare
b) paraqitje njëpolare
47
Aktivizuesi, paraqitja sipas dëshirës
a) nëpërmjet tensionit të tepërt (të lartë), në mënyrë magnetike
b) nëpërmjet tensionit të tepërt(të lartë), në mënyrë termike c)nëpërmjet rrymës së defektit
Nr.
Simbolet
Emërtimi
48
Elementet digjitale, Portat
Forma kryesore për simbolet e funksionitRaporti anësor sipas nevojave
49
Negacioni
a)në hyrjeb)në dalje
50
Elementët bashkues a) DHE me 3 hyrje b) OSE me dy dalje, ku një dalje inverton
51
c) JOEDHE, paraqitja sipas dëshirës
52
d) JOOSE, paraqitja sipas dëshirës
53
Përforcues(Shigjeta tregon drejtimin e përforcimit)
Nr.
Simbolet
Emërtimi
54
Elementë kontaktiElement takues kontakti, mbyllës (kontakt normalisht ihapur)a) në përgjithësi
b) trepolare
55
Element stakues kontakti, hapës (kontakt normalisht imbyllur)a) në përgjithësi
b) dypolar
56
Deviatora) me pozicion stakimi (mbyllës nga dy drejtime, çelësgrup)b) pa pozicion stakimi (deviator)
57
Element kontakti, i paraqitur në gjendje punea) mbyllës
b) hapës
58
AktivizuesVeprim i ndërsjelltëa) të përgjithshme
b) në distancë të vogëlVonesë gjatë lëvizjesa) majtas
b) djathtasmekanizëm mbajtës/bllokues
a) pozicionues
b) lëvizja majtas, e bllokuar
59
Aktivizim me dorëa) në përgjthësi
b) nëpërmjet shtypjesc) nëpërmjet tërheqjes
d) nëpërmjet lëvizjes lartposhtë
e) nëpërmjet rrotullimit
f) vënie në punë nëpërmjet një çelësi të spostueshëm
60
Aktivizues
a) aktizim nëpërmjet gungave te boshtitb) me motor
Kondensatori
Kondensatori paraqet sistem prej dy trupave përçues izolator, me çfarëdo qoftë formë dhe madhësi, të elektrizuar me sasi të njëjtë, por të kundërt sipas parashenjës së mbushjeve +Q dhe - Q. Trupat përçues quhen elektroda. Mbushjet janë renditur nëpër sipërfaqen e trupave përçues dhe krijojnë fushë elektrike, vijat e forcave fillojnë prej sipërfaqes së trupit pozitiv dhe mbarojnë te sipërfaqja negative (fig.1.). Ndërmjet elektrodave do të ekziston tension U.
Fig.1. Kondensatori
Fig.2. Kondensatori pllakë. Fig.3. Një realizim i kondensatorit.
Fig.4. Lidhja paralele e kondensatorëve
Fig.5. Lidhja seri e kondensatorëve.
Fig.6. Lidhja e kombinuar e kondensatorëve.
Fig.7. Qark elektrik elementar (i thjeshtë).
LIDHJA E REZISTORËVE
Në zbatimin praktik, prej shkaqeve të ndryshme, rezistorët shpesh herë lidhen në grupe të mënyrave të ndryshme. Dy mënyra të ndryshme të lidhjes së rezistorëve janë lidhja serike (rendore) dhe paralele. Këto dy mënyra të lidhjes mundet edhe të kombinohen (lidhje e kom-binuar ose e përzier), për të fituar rrjeta të ndryshme të rezistorëve.
Fig.8. Lidhje seri e rezistorëve.
Fig.9. Lidhja paralele e rezistorëve.
Fig.10. Lidhja e kombinuar e rezistorëve.
MATJA E DISA MADHËSIVE ELEKTRIKE
Fig.11. Matja e fuqisë së rrymës me ampermetër.
Fig.12. Matja e tensionit me voltmetër.
Fig.13. Matja e rezistencës elektrike me ndihmën e ampermetrit dhe voltmetrit.
Fig.14. Qarku i rrymës të përbërë prej një burimi dhe një rezistori.
Vërejtje:
Të vizatohen në letër hamer të formatit A3=420*297mm këto skema të paraqitura në figurat e mësipërme: Fig.1, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12. Të punohen me përpjesë sipas dëshirës. Punimi të bëhet me laps të thjeshtë ose me ngjyrë të zezë. Punimi të dërgohet në mënyrë elektronike në këtë imell: [email protected]
Detyra;
Simbole të elementëveVizatoni simbolet e elementëve sipas përmasave më lart. Përshkruani kuptimin e simboleve si dhe të detajeve brenda tyre.
Zgjidhja:
a).
1-rezistenca
2-Ndryshueshmëria në përgjithësi
3- Ndryshueshmëria si pasojë e ndryshimeve mekanike
4-Marrëdhënie jolineare mes mënyrës së ndryshimit dhe ndryshimit të rezistencës
5-Lidhjet/kontaktet.
Nxënës të dashur ju bëni zgjidhjen e rasteve nën b), c) dhe e).
b)
1-
2-
c)
Butonat
1-
2-
3-
4-
e)
Rele impulsi
1-
2-
3-
4-
Qarqet me ndërprerje
Detyrë:Vizatoni:a) Skemën e përgjithshme (të plotë) të dy qarqeve me ndërprerje (çelësi Q1 për llambën E1).b) Skemën e kalimit të rrymës në paraqitje logjike.
Zgjidhja:
a) Skemën e përgjithshme
b) Skemën e kalimit të rrymës në lidhje logjike.
Qarku (me ndërprerje) me prizë
Detyrë:Në kuzhinën e një shtëpie për një familje është realizuar instalimi i paraqitur.a) Përshkruani sistemin e instalimit elektrikb) Vizatoni skemën e përgjithshme të qarkut; jepni tipin e përcjellësit dhe mënyrën e vendosjes në mur.c) Vizatoni skemën e kalimit të rrymës në paraqitje logjike.
Zgjidhja:
a) Përshkrimi i sistemit
b) Skemën e përgjithshme e qarkut
c) Skemën e kalimit të rrymës në lidhje logjike.