hmo_r m^m ‡mW[_H$ [dkmZ A‰`mgH´$_Z_wZm ‡V
hmo_r ^m^m dkmZ ejU H|$–Q>mQ>m _yb yV gßemoYZ gßÒWm, Ïhr. >EZ. nwad _mJ©, _mZIwX©, _wß~B©-400 088
dkmZdkmZdkmZdkmZdkmZhbHo$-\w$bHo$ H•$Vr-nwÒVH$
B`ÀVm Mm°Wr
boIH$m : O`lr am_Xmg_amR>r ^mfmßVa: Xrnm nierH$a
hbHo$ \w$bHo$ dkmZ
H•$VrnwÒVH$H • $VrnwÒVH$H • $VrnwÒVH$H • $VrnwÒVH$H • $VrnwÒVH$
B`ÀVm Mm°Wr
Z_wZm ‡V, 2003
boIH$mboIH$mboIH$mboIH$mboIH$m _wª` g_›d`H$_wª` g_›d`H$_wª` g_›d`H$_wª` g_›d`H$_wª` g_›d`H$
O`lr am_Xmg AaqdX Hw$_ma
_amR>r ^mfmßVa_amR>r ^mfmßVa_amR>r ^mfmßVa_amR>r ^mfmßVa_amR>r ^mfmßVa g_›d`H$ (‡mW_H$ dkmZ)g_›d`H$ (‡mW_H$ dkmZ)g_›d`H$ (‡mW_H$ dkmZ)g_›d`H$ (‡mW_H$ dkmZ)g_›d`H$ (‡mW_H$ dkmZ)
Xrnm nierH$a O`lr am_Xmg
gßemoYZ ghmÊ`gßemoYZ ghmÊ`gßemoYZ ghmÊ`gßemoYZ ghmÊ`gßemoYZ ghmÊ` n•ÓR>aMZmn•ÓR>aMZmn•ÓR>aMZmn•ÓR>aMZmn•ÓR>aMZm
gwMÃm dX AM©Zm qeXo
_mßS>Ur d [MÃo_mßS>Ur d [MÃo_mßS>Ur d [MÃo_mßS>Ur d [MÃo_mßS>Ur d [MÃo$$$$$ ‡H$meH$‡H$meH$‡H$meH$‡H$meH$‡H$meH$
Ho$aoZ hoS>m∞H$ hmo_r ^m^m dkmZ ejU H|$–
Q>mQ>m _yb yV gßemoYZ gßÒWm
_w–H$_w–H$_w–H$_w–H$_w–H$ Ïhr. EZ. nwad _mJ©, _mZIwX©
JwS> B‡oeZ _wß~B©-400 088
Amo_ amO AnmQ>©_o|Q>>
KZÌ`m_ JwflVo H´$m∞g amoS>
S>mo|~dbr (npÌM_) 421202>
hmo_r ^m^m dkmZ ejU H|$–, 2003
‡H$meH$m¿`m nadmZJr edm` ho nwÒVH$ $Hß$dm m nwÒVH$mMm H$moUVmhr mJ, BboäQ¥>m∞ZH , mßÃH$ qH$dm \$moQ>moH$m∞nrBßJ m qH$dm A›` ÒdÈnmV
H$moUrhr ‡H$meV, ‡gm[aV AWdm gßJ´hV H$È Z o.
‡H$meH$m¿`m nydm©Zw_VrIoarO m nwÒVH$mMr nwZ©dH´$s doJ˘`m ZmdmZo, doJ˘`m _wIn•ÓR>mZo AWdm BVa H$moUÀ`mhr _m‹`_mVyZ H$a `mg
_ZmB© Amho. ho nwÒVH$ CYmarda, mS`mZo Hß$dm A›` H$moUÀ`mhr ‡H$mao H$moUmghr ‡H$meH$m¿`m AZw_Vr edm` dH$Vm oUma Zmhr. m
nwÒVH$m¿`m dV©_mZ ÒdÈnmV H$moUÀ`mhr n´H$maMo n[adV©Z H$aVm oUma Zmhr.
iii
‡ÒVmdZm‡ÒVmdZm‡ÒVmdZm‡ÒVmdZm‡ÒVmdZm
nÎ`m ejUn‹XVrda, deofVÖ embo ejUmda H$moUrhr H$moR>ohr Q>rH$m Ho$br Zmhr Agm EH$hr Xdg
AmnÎ`m XoemV CJdV Zmhr. AZoH$ AZÓQ> JmoÓQ>r AmU AnwaonUm `mßMm CJ_ ~h˛Ym ejUn‹XVr¿`m ~mhoa
hmoVmo AmU À`mß¿`m ZamH$aUmgmR>r embo A‰`mgH´$_mVrb gwYmaUmß¿`m nbrH$S>o OmUmË`m gm_mOH$ AmU
amOZ°VH$ nwT>mH$mamMr JaO AgVo. H$mhr g_Ò`m _mà A‰`mgH´$_, nmRÁnwÒVHo$, A‹`mnZ AmU _yÎ`_mnZ
n‹XVr `m_wioM Z_m©U hmoVmV. `mgmR>r Aem g_Ò`m ZOaog_moa R>odyZ À`mßMo g_mYmZ H$a `mgmR>r gVV ZdrZ
A‰`mgH´$_ `moO `mMr OÈar Amho.
AmnÎ`m XoemV A‰`mgH´$_mV gwYmaUm AmU Zmd›` AmU `mMm ‡`ÀZ Zoh_r hmoV AgVmo. Odinmg
‡À oH$ XeH$mV H|$–r` AmU am¡` ÒVamda A‰`mgH´$_mV ~Xb KS>dyZ AmU `mMo ‡`ÀZ hmoV Ambo AmhoV.
AZoH$ Òdm`ÀV AmU Òd ßgodr gßÒWmßZr Amnbr ÒdVÖMr nmR>ÁnwÒVHo$ AmU gß~ßYV gmhÀ` Z_m©U Ho$bo Amho.
AmnÎ`m XoemVrb ‡W_H$, C¿M ‡mW_H$ AmU _m‹`_H$ ÒVamdarb embo A‰`mgH´$_mMo g°‹XmßVH$
gßH$ÎnZ AYH$mYH$ ‡JV Pmbo Amho `mV eßH$m Zmhr. ^maVmVrb embo A‰`mgH´$_m_mJrb dMmagyÃo
hiyhiy, naßVw R>m_nUo, dH$gV Pmbr AmhoV AmU AYH$ AW©nyU© d AmYwZH$ ~Zbr AmhoV. XwX°dmZo, ejU
Ï`dÒWoV ~mhÁH$maUmß_wio PmboÎ`m EHy$U AYmoJVr_wio hr ‡JVr ZOaoV ^aV Zmhr. edm`, AmnÎ`m X•ÓQ>rZo
Jß ra ~m~ hr H$s EH$sH$S>o A‰`mgH´$_mMr gd©gß_V C‘>rÓQ>o AmU XwgarH$S>o À`mßMo nmR>ÁnwÒVHo$ d A‹`mnZ n‹XVr
`m¤mam _yV©ÒdÈn `m_‹ o EH$ ‡MßS> Xar Z_m©U Pmbobr Amho.
hmo_r ^m^m A‰`mgH´$_ hm _wª`VÖ hr Xar eä`VodT>r ~wOd `mMm EH$ ‡`ÀZ Amho. Vmo H$mhr EImXm
H´$mßVH$maH$ A‰`mgH´$_ ÂhUyZ H$pÎnbobm Zmhr. `m A‰`mgH´$_mMr C‘rÓQ>o ddY gßÒWm AmU ejU ImÀ`mßZr
‡g‹X Ho$boÎ`m AJUV Ahdmbmß_‹ o AmU boImß_‹ o ÒnÓQ>nUo _mßS>boÎ`m C‘>rÓQ>mßnojm doJir ZmhrV.
Am_Mm C‘oe EImXm H$ÎnZmaÂ`, gßJ´hmb`mV R>od `mOmoJm Agm ZÏho, Va EH$ g~i AmU gdm™JrU Agm
Ï`mdhm[aH$, AmnÎ`m emioVyZ ghO $AZwgaVm o `mgmaIm, A‰`mgH´$_ V`ma H$aUo hm Amho. Ï`mdhm[aH$
`mMm AW© gXÁpÒWVr Oer¿`m Ver ÒdrH$mamdr hm ZÏho. dmMH$ ÂhUyZ AmnÎ`m b˙`mV oB©b H$s hmo_r ^m^m
A‰`mgH´$_mVrb hÁm n`m© r nmR>ÁnwÒVH$m_‹ o AZoH$ _ybJm_r AmU Anmaßn[aH$ H$ÎnZm _mßS>Î`m AmhoV; AmU
Am_Mr Aer YmaUm Amho H$s hm A‰`mgH´$_ ZH$S>rMm AgyZ ‡`ÀZgm‹` Amho. nwÒVH$mß¿`m A^Zd d°eÓQ>ÁmßMo
dU©Z H$a `mnojm dmMH$, ejZ, nmbH$ AmU d⁄mWu `mßZr À`mßMm ‡À`j _mJmodm ø`mdm Ago AmÂhr gwMdVmo.
AmJXr AZwHy$b n[apÒWVrVhr A‰`mgH´$_ V`ma H$aUo AmU nmR>ÁnwÒVH$, H•$VrnwÒVH$ AmU ejH$ hÒVnwÒVH$
`m¤mam À`mbm _yV© Èn XoUo ho H$m_ OH$arMo Amho. haVËhoMr JwßVmJwßV AmU Z~™Y `mßZr J´mgboÎ`m
ejUn‹XVr¿`m nmÌd© y_rda Vo Aeä`M Amho. hmo_r ^m^m A‰`mgH´$_Ènr dmQ>Mmb IamoIa `moΩ` XeoZo
Pmbr Amho H$m AmU AgÎ`mg H$VnV ho H$miM R>adrb.†
AadßX Hw$_ma
Am
iv
^y_H$m^y_H$m^y_H$m^y_H$m^y_H$m
_r ^m^m A‰`mgH´$_ AmU À`m¤mao ‡H$meV hmoUmar nwÒVHo$, hmo_r ^m^m dkmZ ejU H|$–mVrb AZoH$
dfm©ß¿`m gßemoYZmMm AmU joÃ` H$m_mßMm n[anmH$ Amho. `m XaÂ`mZ AZoH$ ‡H$Înmßda H$m_ H$a `mV Ambo. `m
‡H$Înmß_‹ o _wbmß¿`m CÀÒ\y$V© H$ÎnZm, gß~moY, dJm©Vrb g߇ofU, ^mfm gßnmXZ, MÃmßMm, M›hmßMm ~moY bmdUo
Ago df` hmoVo. hmo_r ^m^m H|$–mVrb gd© AmOr - _mOr gXÒ`mßMm `m A‰`mgH´$_mV gh^mJ Amho.
J´m_rU ^mJmVrb _wbo _wbr, ZgJm©¿`m ZH$Q> AgVmV. ZgJm©er À`mßMo OdiMo ZmVo AgVo À`m_wio
À`mßMo AZw dd˚d g_•” Pmbobo AgVo naßVw À`mß¿`m AZw dmßMß ‡H$Q>rH$aU AmU _mßS>Ur ‡MbV embo
ejUm¿`m gm¿`mV ~gV Zmhr. ehar dmVmdaUmVrb ejV KamßVrb _wbmßZm doJio AS>Wio AgVmV.
n[agam~‘bMß À`mßMß Hw$Vwhb ZOaoAmS> H$ÍZ nwÒVH$s kmZmMm _mam À`mß¿`mda Ho$bm OmVmo. Aem ‡H$mao ‡À`j
AZw d d À`mßMo n”Vera ‡H$Q>rH$aU hr H$m°eÎ o _wbo hadyZ ~gVmV.
AW©nyU© AmU AmZßXXm`r A‹``Z AmU A‹`mnZmMm AZw d AZwH´$_o ejH$mßZm AmU d⁄mœ`m™Zm
_imdm hm hmo_r ^m^m A‰`mgH´$_mMm hoVy Amho. hm A‰`mgH´$_ gmofl`m H•$Vr AmU Òdm‹`m`mVyZ CbJS>V
OmVmo. ‡À oH$ B`ÀVogmR>r AgUmao nmR>ÁnwÒVH$, H$m ©nwpÒVH$m AmU ejH$ hÒVnwpÒVHo$Mm C‘oe hm gdm©Wm©Zo
H•$Verb A‹``ZmMm Amho. `m nwÒVH$mßMm Cn`moJ H$a `mgmR>r d⁄mœ`m™Zm \$˘`mdaMr CŒmao CVadyZ H$mT>Uo
qH$dm Hw$Umbm Var dMmÍZ CŒmao bh `m¿`m _mZgH$VoVyZ nyU©nUo ~mhoa `mdo bmJob. hr ZÏdi dmM `mMr
Zmhr Va H$a `mMr nwÒVHo$ AmhoV.
MmßJbm A‰`mgH´$_ hm JVerb AgVmo, Q>rHo$~‘b CXma AgVmo AmU ejH$ - d⁄mœ`m™¿`m
JaOmßZwÍ n n[adV©Zerbhr AgVmo. `m nwÒVH$m~‘bMo Amnbo A^‡m`, gyMZm AmÂhmbm ZäH$s H$idm.
O`lr [email protected]
hm
v
Am^maAm^maAm^maAm^maAm^ma
‡ÒVwV nwÒVH$mg ghmÊ` yV R>aboÎ`m `m gdm™Mr _r Am^mar Amho.
AaqdX Hw_ma ¡`mßZr hmo_r ^m^m A‰`mgH´$_mMm nm`m aMbm AmU gVV ‡moÀgmhZ Xbo.
gwMÃm dXZo AJXr _ZmnmgyZ `m nwÒVH$mVÎ`m H•$Vr AmU Òdm‹`m` gmoS>dyZ KoVbo.
MÎS¥>o›g ES> gmogm`Q>r, ZyVZ d⁄m _ßXra AmU Am∞Q>mo_H$ EZOu H|$X´r` d⁄mb`, _wß~B© AmU ddoH$ hm`ÒHy$b,
MßXrJTMo _wª`m‹`mnH$, ejH$m AmU d⁄mWu `mßZr À`mß¿`m emimß_‹`o AmÂhr Ho$boÎ`m narjUmß_‹`o CÀgmhmZo
gh^mJ KoVbm.
Ho$aoZ hoS>m∞H$, `mßZr nwÒVH$mMr aMZm Ho$br AmU MÃo H$mT>br VgoM doimodoir ZdrZ H$ÎnZm AmU A^‡m` Xbm.
Q>rQ>mam_ Jmd, H°$Wb OÎhm, Am∞Q>mo_H$ EZOu H|$–r` d⁄mb`, _wß~B©, AmU ddoH$ hm`ÒHy$b, MßXrJT> `m emimß_Yrb
d⁄mœ`m™Zr> N>mZ-N>mZ MÃo H$mTy>Z nwÒVH$mbm emo m AmUbr.
hmo_r ^m^m H|$–mVrb ghH$mar, AmZßX K°gmg, ApÌdZr H$m›hoao, Ama. Eg. H$moaJmßdH$a, aoIm dV©H$, gß‹`m VwbgrXmg,
gdVm bmS>Jo, Ï ß. Jmo. Jß ra, AmU dr. EZ. nwamohV `mßZr AZoH$Xm _m¬`m _ZmVrb gmeßH$Vm Xya Ho$br. ~ªVmda
_hmOZ, MÃm ZQ>amOZ, Or. ZmJmOw©Z, ¡`moÀÒZm dOmnyaH$a, Ho$. gw~´_ `_, nyU©_m ~wQ> AmU gwJ´m MwZmdmbm `mßZr
H$¿Mm IS>m© VnmgyZ ~h˛_mob gyMZm Ho$Î`m.
nr. Ama. \$S>Udrg, gr. Eg. ndma AmU ‡emgH$s` _XV H$aUmao BVa gd©OU, AmU EZ. Eg. R>Jio AmU Or.
_oÒÃr ¡`mßZr Poam∞äg ‡Vr H$mT>m`bm _XV H$obr.
aqd– nQ>dY©Z, \$m°O`m XmohmXdmbm AmU Jm°ar nmQ>rb `mßZr nwÒVH$m¿`m eodQ>¿`m Q>flfl`m_‹ o _XV Ho$br.
Q>mQ>m _yb yV gßemoYZ gßÒWoMo E_. Eg. Omohar, AmU Ho$. Eg. H•$ÓUZ, Hw$bm~m doYemio¿`m ~r. Ì`m_bm, ^maVrV
VßÃkmZ gßÒWm XÎbr `oWrb Eg. Ho$. Xme, ^m^m AUygßemoYZ H|$–mVyZ Zd•ÀV dr. A~´mh_, ~m±~o Z∞Mab hÒQ¥>r
gmogm`Q>rMo Am`. Ho$h_H$a AmU › w. BßpΩbe ÒHy$b, _wa~mS> oWrb Or. dr. Omoer `mßZr V¡k gÎbm Xbm.
Q>mQ>m _yb yV gßemoYZ gßÒWoVrb JUV d⁄memIoZo VoWrb gßJUH$ gwdYm dmna `mMr nadmZJr Xbr.
_mPr _wbo, amohrUr AmU h[a˚Mß– AmU _Ã n[adma `mßZr H$R>rU ‡gßJm_YyZhr gmW Xbr.
O`lr am_Xmg
^mfmßVam~‘b^mfmßVam~‘b^mfmßVam~‘b^mfmßVam~‘b^mfmßVam~‘b
_r ^m^m A‰`mgH´$_m¿`m hbH$o \w$bHo$ dkmZ, B`ÀVm Mm°Wr `m nwÒVH$mMo _amR>r ÈnmßVa H$a `mMr gßYr
_bm XÎ`m~‘b _r S>m∞äQ>a AaqdX Hw$_ma d `m nwÒVH$m¿`m boIH$m S>m∞. O`lr am_Xmg `mßMr eVe: F•$Ur
Amho. AZwdmX H$aVmZm _amR>r ^mfoV _wimnmgyZ Agbobm JmoS>dm AmU ^mfoMm _yi Òd^md ~XbUma Zmhr `mMr
H$miOr Ko `mMm _r H$gmoerZo ‡`ÀZ Ho$bm Amho. `mM~amo~a _amR>rMo gm_mOH$ AmU gmßÒH•$VH$ gßX ©hr bjmV
KoVbo AmhoV.
‡mW_H$ emioVrb d⁄mWr© S>mo `mßg_moa R>odyZ nwÒVH$mMr ^mfm AmoKdVr d gmonr R>odbr Amho. H$dVmß_‹ o
gmonm Ame` d _amR>rMr b` ‹`mZmV KoVbr Amho. À`m_wio dkmZm¿`m nwÒVH$mßZm ^mfo_wio `oUmar Xw~mYVm `m
nwÒVH$mbm oUma Zmhr Ago dmQ>Vo. `m _amR>r nwÒVH$m~‘bMo Vw_Mo A^‡m` hmo_r ^m^m dkmZ ejU H|$–mbm OÈa
H$idm. `m nwÒVH$mVrb H$mhr ^mJmßMr MmMUr Ko `mMr nadmZJr XÎ`m~‘b Am_¿`m ZmeH$¿`m AmZßXZHo$VZ
emioMr _r Am^mar Amho. Am_¿`m emio¿`m _wª`m‹`mnH$m lr_Vr dZmoXZr H$miJr AmU _mPo emioVrb ghH$mar
`mßZr XboÎ`m ‡moÀgmhZmedm` AmU ghH$m`m©edm` ho H$m_ nyU© hmoD$ eH$bo ZgVo. nwÒVH$mMm H$¿Mm AmamIS>m
H$miOrnyd©H$ VnmgÎ`m~‘b AmU À`mVbo AZoH$ H$¿Mo Xwdo OmoS> `mMo AdKS> H$m_ Ho$Î`m~‘b S>m∞. O`lr am_Xmg
`mßMr _r _ZmnmgyZ Am^mar Amho. lr_Vr dfm© \$mQ>H$ `mßZrhr ho ^mfmßVa H$miOrnyd©H$ VnmgyZ À`mV _hÀdnyU©
~Xb gwMdbo, À`m~‘b _r À`mßMr Am^mar Amho. _mYwar XoenmßS>o `mßZr `m nwÒVH$mMo Q>ßH$boIZ Ho$bo Va AM©Zm eßXo
`mßZr n•ÓR>aMZm Ho$br Amho. _mPo nVr _mYd AmU _wbJm CXV `mßMm nwÒVH$mVrb gh^mJ AmU Q>rH$m CÀgmhdY©H$
R>abr.
Xrnm nierH$a
vi
hmo
‡ÒVmdZm ...................................................................................................................................... iiiy_H$m ................................................................................................................................... iv
Am^ma .................................................................................................................................... v^mfmßVam~‘b ........................................................................................................................ vi
^mJ> 1^mJ> 1^mJ> 1^mJ> 1^mJ> 1AmH$me AmU hdm_mZAmH$me AmU hdm_mZAmH$me AmU hdm_mZAmH$me AmU hdm_mZAmH$me AmU hdm_mZ
nhbm YS>mnhbm YS>mnhbm YS>mnhbm YS>mnhbm YS>m gy`©, dmam, T>J AmU nmD$ggy`©, dmam, T>J AmU nmD$ggy`©, dmam, T>J AmU nmD$ggy`©, dmam, T>J AmU nmD$ggy`©, dmam, T>J AmU nmD$g................................................................33333
Xwgam YS>mXwgam YS>mXwgam YS>mXwgam YS>mXwgam YS>m XdgmMo AmH$me, amÃrMo AmH$meXdgmMo AmH$me, amÃrMo AmH$meXdgmMo AmH$me, amÃrMo AmH$meXdgmMo AmH$me, amÃrMo AmH$meXdgmMo AmH$me, amÃrMo AmH$me.......................................................3636363636
^mJ> 2^mJ> 2^mJ> 2^mJ> 2^mJ> 2hdmhdmhdmhdmhdm
Vgam YS>mVgam YS>mVgam YS>mVgam YS>mVgam YS>m J_VrO_Vr hdo¿`mJ_VrO_Vr hdo¿`mJ_VrO_Vr hdo¿`mJ_VrO_Vr hdo¿`mJ_VrO_Vr hdo¿`m.................................................................................4949494949
Mm°Wm YS>mMm°Wm YS>mMm°Wm YS>mMm°Wm YS>mMm°Wm YS>m hdo_‹`o AgVo Var H$m`?hdo_‹`o AgVo Var H$m`?hdo_‹`o AgVo Var H$m`?hdo_‹`o AgVo Var H$m`?hdo_‹`o AgVo Var H$m`?......................................................................6464646464
AZwH´$_mUH$m
^mJ 3^mJ 3^mJ 3^mJ 3^mJ 3nmUrnmUrnmUrnmUrnmUr
nmMdm YS>mnmMdm YS>mnmMdm YS>mnmMdm YS>mnmMdm YS>m Ioi Ioiy m nm `mMoIoi Ioiy m nm `mMoIoi Ioiy m nm `mMoIoi Ioiy m nm `mMoIoi Ioiy m nm `mMo.........................................................................7575757575
ghmdm YS>mghmdm YS>mghmdm YS>mghmdm YS>mghmdm YS>m nmUr AmU OrdZnmUr AmU OrdZnmUr AmU OrdZnmUr AmU OrdZnmUr AmU OrdZ................................................................................9393939393
gmVdm YS>mgmVdm YS>mgmVdm YS>mgmVdm YS>mgmVdm YS>m nmUr AmU AmnUnmUr AmU AmnUnmUr AmU AmnUnmUr AmU AmnUnmUr AmU AmnU...............................................................................102102102102102
^mJ> 4^mJ> 4^mJ> 4^mJ> 4^mJ> 4A›ZA›ZA›ZA›ZA›Z
AmR>dm YS>mAmR>dm YS>mAmR>dm YS>mAmR>dm YS>mAmR>dm YS>m Afi oVo Var H$wRy>Z?Afi oVo Var H$wRy>Z?Afi oVo Var H$wRy>Z?Afi oVo Var H$wRy>Z?Afi oVo Var H$wRy>Z? .........................................................................117117117117117
Zddm YS>mZddm YS>mZddm YS>mZddm YS>mZddm YS>m earamV AfimMo H$m` hmoVo?earamV AfimMo H$m` hmoVo?earamV AfimMo H$m` hmoVo?earamV AfimMo H$m` hmoVo?earamV AfimMo H$m` hmoVo?..............................................................137137137137137
Xhmdm YS>mXhmdm YS>mXhmdm YS>mXhmdm YS>mXhmdm YS>m ~mhoa H$m` Q>mH$bo?~mhoa H$m` Q>mH$bo?~mhoa H$m` Q>mH$bo?~mhoa H$m` Q>mH$bo?~mhoa H$m` Q>mH$bo?..............................................................................148148148148148
^mJ 1AmH$me AmnU hdm_mZ
nhbm YS>mnhbm YS>mnhbm YS>mnhbm YS>mnhbm YS>m gy ©, dmam, T>J AmU nmD$gXwgam YS>mXwgam YS>mXwgam YS>mXwgam YS>mXwgam YS>m XdgmMo AmH$me! amÃrMo AmH$me
2
JwUnÃH : ^mJ 1‡H$ma JwU eoam
[ZarjU .............................................................................................................
.............................................................................................................
AmH$bZ .............................................................................................................
.............................................................................................................
~mobr ^mfm (~mobUo) .............................................................................................................
.............................................................................................................
boIr mfm (bhUo) .............................................................................................................
.............................................................................................................
aMZmÀ_H$ d A[^`mß[ÃH$s H$m°eÎ`o ..............................................................................................................
..............................................................................................................
n[a_mUmÀ_H$ [dMman‹XVr (_mnZ) ..............................................................................................................
..............................................................................................................
H•$Vr H$aVo doir CÀgmh ...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
EH$mJVm AmU gß _ ........................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
ÒdVßà [dMmaeäVr ...........................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
[d⁄mœ`m™~amo~a ghH$m © .................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
J•hnmR>mMr nyV©Vm >.............................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
3
hdm_mZmMo ZarjU1. hdm_mZ (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 4)A. IS>H$sVyZ ~mhoa ~Km AmU m Mma ‡ÌZmßMr CŒmao bhm.1. AmH$me T>Jmi Amho H$s Za^? ...........................................................................................................................
2. hdm WßS> Amho H$s Ja_? ........................................................................................................................................
3. dmam dmhVmo Amho H$s dmhm`Mm Wmß~bm Amho?....................................................................................................
4. AmO nmD$g nS>Uma H$s Xdg H$moaS>mM OmUma? ............................................................................................
H$mbMo hdm_mZ H$go hmoVo? AmO¿`m gmaIoM H$s doJio?.............................................................................................................................................................................................
AmO¿`m hdm_mZm~‘b VwÂhmbm AmUIr H$m` gmßJVm oB©b?.............................................................................................................................................................................................
Am. Vw_¿`m JmoÔ>rMo erf©H$ / Zmd............................................................................................................................
2. hdm_mZ XZXe©H$m (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 4)A. m _h›`mMr hdm_mZ XZXe©H$m Aer am : (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 4)
1. df© AmU _hZm [bhm.2. m _h›`m¿`m VmaIm am.
Am. AmO¿`m hdm_mZmMo dU©Z bhm. Ago e„X dmnam.D$Z Za^ WmoS>o nmßT>ao T>JT>Jmi _i^ A^m¿N>mXVnmD$g Zmhr WmoS>m nmD$g Iyn nmD$gC~Xma WßS> dmXi-dOmdmam emßV P_P_ nmD$gX_Q H$moaS>o
EIm⁄m _hŒdm¿`m KQ>ZoMr Zm|X(CXmhaUmW©, gw≈>r, gU qH$dmemioMr ghb)
JwÈdma 10 emioMr ghb
9:30dm. [Xdgm WmoS>ogo T>J
C~Xma, dmam Zmhr
2 dm. [Xdgm Za^´, CH$mS>m, X_Q>
EH$m XdgmMo AmH$S>o ^a `mMo EH$ CXmhaU
nhbm YS>m
gy`©, dmam, T>J AmU nmD$ggy`©, dmam, T>J AmU nmD$ggy`©, dmam, T>J AmU nmD$ggy`©, dmam, T>J AmU nmD$ggy`©, dmam, T>J AmU nmD$g
Iyn CH$mS>m
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
_h›`mMr hdm_mZ XZXe©H$m (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 4) _[hZm .................... df© ...................
addma
gmo_dma
_ßJidma
~wYdma
JwÍdma
ewH´$dma
e[Zdma
4
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
5
6
...................................................................................................................
..................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
_h›`mMr hdm_mZ XZXe©H$m (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 4) _[hZm .................... df© ...................
a[ddma
gmo_dma
_ßJidma
~wYdma
JwÍdma
ewH´$dma
e[Zdma
7
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
8
3. hdm ... H$Vr Ja_! H$Vr WßS>! (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 4-5)A. Vw_¿`m Odi Vmn_mnH$ Agob Va hm VäVm nyU© H$am.
VmarI doi Vmn_mZ
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
Vmn_mZmMo EH$H$ H$moUVo?.................................................................................................................................
AmboIm_Yrb Vmn_mnH$mß_‹ o AflnyZo _moObobr Vmn_mZo XmIdm.gH$mir 6 dmOVm KoVbobo Vmn_mZ Vw_¿`mgmR>r N>m`mßH$V H$Í$Z XmIdbo Amho.
doi Vm[_mZ (Aße gpÎgAg)
6:00 gH$mir 80
9:00 gH$mir 120
12:00 Xwnmar (_m‹`m›hß) 200
3:00 Xwnmar 240
6:00 gß‹`mH$mir 210
9:00 amÃr 180
12:00 _‹`amÃr 150
3:00 nhmQo 110
Xdg^am_‹ o Vmn_mZ ~XbVo H$m?..............................................................................................................
H$_mb Vmn_mZ H$Vr dmOVm Zm|Xdbo?.........................................................................................................
H$_mZ Vmn_mZ H$Vr dmOVm Zm|Xdbo?........................................................................................................
9
doi
....
....
....
....
....
....
..
....
....
....
....
....
....
..
....
....
....
....
....
....
..
....
....
....
....
....
....
..
....
....
....
....
....
....
..
....
....
....
....
....
....
..
....
....
....
....
....
....
..
....
....
....
....
....
....
..
AflnyZo _moObobr Vmn_mZo
Vmn
_mZ
Vmn
_mZ
Vmn
_mZ
Vmn
_mZ
Vmn
_mZ
(0C)
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
6.00
dm.
gH$
mir
10
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
nwT>rb nmZmdarb AmboIm_‹ o hr Vmn_mZo N>m`mßH$V H$am.
Am. dV©_mZnÃ, Q>.Ïhr. qH$dm aoS>Amodarb hdm_mZmMo d•Œm EoHy$Z hm VäVm amoO am. bjmV R>odm,AmO¿`m dV©_mZnÃm_‹ o H$mbMo Vmn_mZ Xbobo AgVo.
VmarI H$_mb Vmn_mZ
11
Vmn_
mZ (o C
)
.......................
.......................
.......................
.......................
.......................
.......................
.......................
.......................
.......................
.......................
.......................
.......................
.......................
.......................
VmarI
H$_mb Vmn_mZmMm AmboI50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
12
4. dmam Hw$R>Î`m XeoZo dmhVmo? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 5-6) A. EH$ dmibobß nmZ MwaJim AmU nmZmMo ~marH$ VwH$S>o hdoV da \o$H$m. dmam À`mßZm Hw$R>Î`m XeoZo ZoVmo Vo nhm. Am. _r ~ZdboÎ`m dmVgyMH$ ßÃmMo MÃ-
~mUmMß Q>moH$- dmam oVmo À`m Xeobm Amho. dmam OmVmo À`m Xeobm Amho.
Vw_¿`m darb MÃm_‹ o dmË`mMr Xem XmIdm. dmam ........................ XeoZo oV hmoVm.
5. bmQ>mgw’m dmË`m_wioM V`ma hmoVmV! (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 7) _r V`ma Ho$boÎ`m bmQ>mßMo MÃ-
13
6. AmH$me AmU T>J (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 7)
VmarI AmU doi........................................................... VmarI AmU doi.................................................................
dU©Z - dU©Z -
T>JmßMo................................................................................... T>JmßMo......................................................................................
AmH$memMo........................................................................... AmH$memMo............................................................................
VmarI AmU doi........................................................... VmarI AmU doi.................................................................
dU©Z- dU©Z-
T>JmßMo................................................................................... T>JmßMo......................................................................................
AmH$memMo........................................................................... AmH$memMo..............................................................................
14
Mmbdm S>moHß$!
T>J H$emMo ~Zbobo AgVmV?.......................................................................................................................................................................
Vo BH$Sy>Z VH$S>o H$em_wio OmVmV?.......................................................................................................................................................................
7. Mbm nmD$g _moOy `m! (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 8)A. AmnÎ`m nO©›`_mnH$mMo MÃ-
Amnbo nO©›`_mnH$ ~mhoa R>odbo- VmarI ........................ doi.........................
VmarI/doi nm `mMr nmVir (o_br_rQ>a)
.......................................................................................................................
...........................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
15
nmdgmMm AmboI
EIm⁄m Xder nm `mMr nmVir Z ~XbVm VerM amhbr H$m?.......................................................................................................................................................................
EIm⁄m Xder nm `mMr nmVir H$_r Pmbr H$m? Agß H$m Pmbß Agob?.......................................................................................................................................................................
VmarI AmU doiVmarI AmU doiVmarI AmU doiVmarI AmU doiVmarI AmU doi
......
......
......
......
...
......
......
......
......
...
......
......
......
......
...
......
......
......
......
...
......
......
......
......
...
......
......
......
......
...
......
......
......
......
...
......
......
......
......
...
......
......
......
......
...
......
......
......
......
...
......
......
......
......
...
......
......
......
......
...
......
......
......
......
...
......
......
......
......
...
Vw_¿`m nO©›`_mnH$m_Yrb amoOMr nm `mMr nmVir AmboIm_‹ o N>m`mßH$V H$Í$Z XmIdm.
120
110
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
nm `
mMr C
ßMr (
__r
)
16
‡À oH$ JQ>>m¿`m nO©›`_mnH$m_YÎ`m nm `mMr nmVir gmaIrM hmoVr H$m?............................................................................................................................................................................................
8. X_Q> H$s$ H$moaS>o (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ> 9)
A. moΩ` R>H$mUr √ Aer IyU H$am.
_bm dmQ>Vß ho Xdg X_Q> hmoVo. (VmaIm bhm)............................................ ........................................... ..........................................
_bm Hw$R>bmhr Xdg X_Q> dmQ>bm Zmhr.
I. moΩ` R>H$mUr √ Aer IyU H$am.
_bm dmQ>Vß ho Xdg H$moaS>o> hmoVo. (VmaIm bhm)............................................ ........................................... ..........................................
_bm Hw$R>bmhr Xdg H$moaS>m> dmQ>bm Zmhr.
A‰`mgZmdo bhm AmU MÃo H$mT>m.1. nmD$g
17
2. Bß–YZwÓ`mMo aßJ
CH$mS>ÁmMo Xdg bmb aßJmZo AmU WßS> Xdg Z˘`m aßJmZoaßJdm. Oo Xdg \$ma Ja_ ZmhrV AmU WßS>hr ZmhrV Vo haÏ`maßJmZo aßJdm. nmdgmMo Xdg Vaä`m aofmßZr XmIdm.
gßnyU© dfm©Mo
hdm_mZ
20
‡ÌZ Vw_¿`m AmdS>rMonmZo 18, 19 darb VäVo nyU© aÎ`mZßVa Imbrb 1 Vo 4 m ‡ÌZmßMr CŒmao bhm.1. dfm©Vbo Hw$R>bo _hZo nmdgmiÁmMo AgVmV?................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
2. dfm©Vbo Hw$R>bo _hZo C›hmiÁmMo AgVmV?...................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
3. dfm©Vbo Hw$R>bo _hZo hdmiÁmMo AgVmV?...................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
4. emioVrb H$S>m_hmoÀgd, ghbr gmYmaUnUo Hw$R>Î`m _h›`mß_‹ o AgVmV? H$m?..............................
.........................................................................................................................................................................................
5. hdmiÁmV AmU C›hmiÁmV _iUmË`m H$mhr \$imßMr AmU m¡`mßMr Zmdo bhm.
C›hmim (Iarn$)_hZo-...........................................................................................................................................................................
\w bo-................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
\ io-................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
^m¡`m-................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
21
hdmim (a„~r)_hZo-............................................................................................................................................................................
\w boo-................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
\ io-................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
^m¡`m-................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
................................................... ................................................... ...................................................
22
6. D$Z, dmam, nmD$g, WßS>r mßn°oH$s Hw$R>Î`m Xder VwÂhmbm gyVr, Zm`bm∞ZMo, bmoH$ar, flbmpÒQ>H$MoH$nS>o Kmbm`bm AmdS>Vrb?
Xdg (D$Z, dmam ...) H$nS>o
.......................................................... .................................................................................................
.......................................................... .................................................................................................
.......................................................... .................................................................................................
.......................................................... .................................................................................................
.......................................................... .................................................................................................
.......................................................... .................................................................................................
7. Vmn_mZ H$_r AgVmZm nwT>rbn°H$s H$m` H$m` hmoVo? (√ Aer IyU H$am.)bmoUr _D$ hmoVo.
VwÂhmßbm WßS>r dmOVo.
VwÂhmßbm Km_ oVmo.
Imo~aob Vob K≈> hmoVo.
VwÂhr nmVi H$nS>o KmbVm.
8. hdm Iyn Ja_ AgVo À`m Xder H$m` H$m` hmoVß Vo bhm........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
9. nmD$g nS>Vmo À`mXder H$m` H$m` hmoVß Vo bhm........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
23
10. nmD$g nS>V Agob À`m Xder nwT>rbn°H$s Hw$R>Î`m JmoÔ>r VwÂhr H$aUma Zmhr? (√ Aer IyU H$am.)
11. dmam dmhV Agob À`m Xder nwT>rbn°H$s Hw$R>Î`m JmoÔ>r AJXr Ï`dpÒWV hmoVrb?(√ Aer IyU H$am.)
12. dmam AmnÎ`mbm H$em‡H$mao Cn`moJr nS>Vmo Vo bhm........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
13. dmXi Pmbo Va H$m` hmoVß Vo bhm........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
ZXr_‹ o nmohm`bm OmUo
nÃß bhUo
Jwaß amZmV Mam`bm ZoUo
~mhoa IoiUo
KarM H$mhrVar ImD$ ~ZdUo
Iyn H$nS>o YwUo
eS>mMr ~moQ> nwT>o OmUo
Z⁄m g_w–mH$S>o dmhUo
ndZMää`mßMo \$aUo
H$nS>o bdH$a dmiUo
n˙`mßMo CS>Uo
24
14. H$em ‡H$maMo hdm_mZ Agob Va H$moiÁmßZr _mgo_margmR>r g_w–mV OmUß YmoH$mXm`H$ AgVß?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
dJm©Vrb MMm©1. dfm©_‹ o gJiÁmV MmßJbß hdm_mZ H$Yr AgVß? VwÂhmbm Vo MmßJbß H$m dmQ>Vß?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
2. Iyn D$Z AmU Iyn WßS>r AgboÎ`m Xder doJdoJio ‡mUr H$go dmJVmV? Vo emßV ~gVmV H$shmbMmbr H$aV AgVmV? Vo Zdmam emoYVmV H$m?Iyn D$Z-.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Iyn WßS>r-..........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
25
3. nya ÂhUOo H$m`? VwÂhr qH$dm Vw_¿`m AmB©-~m~mßZr nya ~KVbm Amho H$m? Hw$R>oVar nya AmÎ`mMoVwÂhr EoH$bo Amho H$m? ho nya H$Yr AmU Hw$R>o Ambo hmoVo? nya o `mMr H$moUVr H$maUo hmoVr? nwam_wioH$m` H$m` Pmbß?.............................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
4. XwÓH$mi ÂhUOo H$m`? VwÂhr qH$dm Vw_¿`m AmB©-~m~mßZr XwÓH$mi ~KVbm Amho H$m? Hw$R>oVarXwÓH$mi nS>Î`mMo VwÂhr EoH$bo Amho H$m? hm XwÓH$mi H$Yr AmU Hw$R>o nS>bm hmoVm? XwÓH$mi nS> `mMrH$maUo H$moUVr hmoVr? XwÓH$mim_wio H$m` H$m` Pmbß?............................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
26
H$m` gmaIo? H$m` doJio?1. Vw_¿`m C›hmiÁmMo dU©Z bhˇZ hm VäVm nyU© H$am.VwÂhmßbm hdo Vo ~Xb H$am AmU ahr Kmbm.
nmdgmMr‡Vjm
nm `mMr Q>ßMmB©
H´$Ho$Q>
am`Vß
no o
bÒgr
gH$mirbdH$a CR>Uo
CKS>Ámda
PmonUo
Am_ag
dMma_æ
_mÌ`mßMr^wU^wU
Yyi
amÃr |S>Ám
MmßX `mamÃr
Q>a~yO
OodU AmdmO
AZw d
hdm_mZ
H$moaS>o
XwÓH$mir
_Om
gw≈>r C›hmim
XwnmaMrPmon
^mVmMr noaUr
Km_
nmUr
_¿N>aXmUr
H$m_o
ZmßJaUr
drO ZgUo
27
hdmim
AmVm hdmiÁmgmR>r Vw_Mm ÒdV:Mm VäVm V`ma H$am.
28
gmßJm AmU bhm.1. VwÂhmßbm _mhrV Agbobr F$VyßMr JmUr, F$Vyß¿`m H$dVm AmR>dm. Vr JmUr, H$dVm MmbrV ÂhUm.ÒdV: H$mhr JmUr, H$dVm V`ma H$am........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
2. T>Jmß¿`m JS>JS>mQ>mgh oUmË`m dmXir nmdgmMo dU©Z VwÂhr Vw_¿`m _Ãmbm/_°ÃUrbm gmßJm. Vw_Mo_Ã/_°ÃUr VwÂhmbm H$mhr ‡ÌZ dMmaVrb. À`m ‡ÌZmßMr CŒmao ⁄m
Mbm e„Xmßer Ioiy `m!1. dmË`mMo g_mZmWu e„X emoYm........................................................................................................................................................................
nwT>rb e„X "gm°Â` dmao' Vo "dmXir dmao' m H´$_mZo bhm.
gmogmQ>ÁmMm dmam PwiyH$ dmam dmdQ>i.......................................................................................................................................................................
2. AZoH$ e„XmßgmR>r EH$ e„X emoYm.gm°Â` hbH$m nmD$g .......................................................................................................................................................
nmdgm~amo~a nS>Umao ~\$m©Mo VwH$S>o ............................................................................................................................
AmH$memVyZ wÍ wÍ nS>Umao ~\$m©Mo VwH$S>o..................................................................................................................
nmdgmMm _mog_ .............................................................................................................................................................
dOm M_H$VmZm oUmam AmdmO..................................................................................................................................
29
3. Xdg AmU KS>UmË`m KQ>Zm mß¿`m OmoS>Ám bmdm.nmdgmir Xdg gmdÎ`m ÒnÓQ> nS>V ZmhrVJa_ Xdg OdiMo ZrQ> XgV ZmhrT>Jmi Xdg H$nS>o dmim`bm doi bmJVmoYwHß$ nS>bobm Xdg Vyn ghO ngaVo
dMmam AmU emoYyZ H$mT>m.1. dfm©¿`m Hw$R>Î`m _h›`mß_‹ o eoVH$ar ~`mUo noaVmo? H$m?2. Vw_¿`m mJmV gmOË`m hmoUmË`m Hw$R>Î`mhr nmM gUmß¿`m Xder hdm_mZ H$go AgVo? emoYyZ H$mT>m.3. by AmU Am±Yr ho e„X VwÂhr EoH$bo AmhoV H$m? m e„XmßdÍ$Z AmnÎ`mbm hdm_mZm~‘b H$m`g_OVo ü? AJXr doJiÁm ‡H$ma¿`m hdm_mZmgmR>r Vw_¿`m mfoV H$mhr doJio e„X AmhoV H$m? Hw$R>bo?
emoYm ÂhUOo gmnS>ob!1. g_Om Vw_¿`mH$S>o XmoZ C^Q> mßS>r AmhoV. EH$ mßS>ß ÈßX Va EH$ AÈßX. hr mßS>r VwÂhr nmdgmVeoOmar eoOmar R>odbr. Xmo›hr mßS>Ámß_‹ o gmR>boÎ`m nm `mMr CßMrgmaIr Agob H$s doJir? H$m?
...................................................................................................................................
..................................................................................................................................
2. AmVm Ago g_Om H$s Xmo›hr mßS>Ámß_‹ o 1 g|._r. EdT>Ám CßMrBVHo$ nmUr Amho.nm `mMr CßMr gmaIr Agbr Var nmUr VodT>oM Amho H$s H$_r-OmÒV?.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
3. VwÂhr XmoZ gmaIr mßS>r nmdgmV R>odbr, EH$ JÉrda AmU EH$ _moH$iÁm _°XmZmV. Xmo›hr^mßS>ÁmßVrb nm `mMo ‡_mU VodT>oM Amho H$s H$_r-OmÒV?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
^mßS>ÁmßVrb nmUr
30
4. _Zr AmU VMr _°ÃU dfm© mßZr À`mßMm nO©›`_mnH$ 11 Am∞JÒQ>bm ~mhoa R>odbm. Xhm Xdg À`mamoO nm `m¿`m nmVir_‹ o hmoUmao ~Xb _moOV hmoÀ`m. ho ~Xb À`mßZr m AmboIm_‹ o Zm|XdyZ R>odbo.
......
......
......
......
......
..
......
......
......
......
......
..
......
......
......
......
......
..
......
......
......
......
......
..
......
......
......
......
......
..
......
......
......
......
......
..
......
......
......
......
......
..
......
......
......
......
......
..
......
......
......
......
......
..
......
......
......
......
......
..
VmarI
nm `
m¿`
m nmV
ir_
Yrb
\$a
H$ (
_._
r.)
nmD$g 100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
12 A
m∞JÒQ
>
13 A
m∞JÒQ
>
14 A
m∞JÒQ
>
15 A
m∞JÒQ
>
16 A
m∞JÒQ
>
17 A
m∞JÒQ
>
18 A
m∞JÒQ
>
19 A
m∞JÒQ
>
20 A
m∞JÒQ
>
21 A
m∞JÒQ
>
31
nwT>rb ‡ÌZmßMr CŒmao Xo `mgmR>r AmboImMm dmna H$am.A. 12 Am∞JÒQ>bm nm `m¿`m nmVir_‹ o H$Vr \$aH$ nS>bm hmoVm?................................................................
Am. 13 Am∞JÒQ>bm H$Vr nmdgmMr Zm|X Pmbr?....................................................................................................
B. 14 Am∞JÒQ>bm H$Vr nmdgmMr Zm|X Pmbr?.....................................................................................................
B©. 24 _._r. nmdgmMr Zm|X H$Vr VmaIobm Pmbr?........................................................................................
C. gJiÁmV OmÒV nmdgmMr Zm|X H$Vr VmaIobm Pmbr?.................................................................................
D$. gJiÁmV H$_r qH$dm AO~mV nmD$g nS>bm Zmhr Aem Zm|Xr Hw$R>Î`m Xder PmboÎ`m XgVmV?......
...........................................................................................................................................................................................
E. 20 Am∞JÒQ>bm H$m` Pmbß Agob Agß VwÂhmßbm dmQ>Vß?....................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Eo. 11 Am∞JÒQ> AmU 21 Am∞JÒQ>¿`m XaÂ`mZ H$Vr nmD$g Pmbm?...............................................................
Amo. 6 _._r. nmdgmMr Zm|X Hw$R>Î`m Xder Ho$br Amho?...................................................................................
5. hdm_mZ VäVm nwT>rb nmZmda
XmIdm AmU gmßJm.1. deÔ> F$Vyß_‹ o qH$dm EIm⁄m deÔ> H$mimVM _iUmar EImXr dÒVy AmUm. dJm©V gJiÁmßZmVr dÒVy XmIdyZ VMo dU©Z H$Í$Z gmßJm.
dMmam ‡ÌZ!
1. hdm_mZm~‘b ‡ÌZ dMmam.
_mPo ‡ÌZ-.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
32
5. _Zr, dfm© AmU Iwe©XZo nmZ 33 darb hdm_mZ XZXe©H$m Am∞JÒQ> _h›`m_Yrb XmoZAmR>dS>ÁmßgmR>r V`ma Ho$br. ZßVa Hw$R>Î`m XderD$Z hmoVß AmU Hw$R>Î`m Xder ZÏhVß hoXmId `mgmR>r À`mßZr hr AmH•$Vr H$mT>br.
XZXe©Ho$_Yrb VmaImßMo Mm°H$moZ H$miOrnyd©H$H$mnm.
A. m VmaImß¿`m Mm°H$moZmßMo XmoZ JQ>mßV dJuH$aUH$amÖ D$Z AgboÎ`m VmaIm AmU D$Z ZgboÎ`mVmaIm_Zr AmU V¿`m XmoÒVmßZr hr AmH•$Vr H$mT>VmZmH$mhr MwH$m Ho$Î`m H$m?......................................................
À`mßZr 18 AmU 23 m VmaImßZm dVw©im¿`m ~mhoa H$m R>odbo?...........................................................................
............................................................................................................................................................................................
Am. AmVm m VmaImß¿`m Mm°H$moZmßMo nw›hm XmoZ JQmßV dJuH$aU H$am : nmD$g nS>bm À`m VmaIm AmUnmD$g nS>bm Zmhr À`m VmaIm.
Imbrb AmH•$Vr_‹ o, nmD$g nS>bm À`m VmaIm dVw©im_‹ o bhm AmU nmD$g nS>bm Zmhr À`m VmaImdVw©im¿`m ~mhoa bhm.
2222222222
D$Z
1717171717
2525252525
1616161616 1313131313
1414141414
1919191919
2121212121
1212121212
2424242424
1515151515
1818181818
2020202020 2323232323
nmD$g
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
e[Zdma........................................................................................................................................
a[ddma
gmo_dma
_ßJidma
~wYdma
JwÍdma
ewH´$dma
nmD$g
19
gy`© bnbobm
D$Z nS>bo AgVmZmM nmD$g
dmam
Òd¿N> D$Z
nVßJ CS>dbo
T>JminmD$g Zmhr
nmD$g T>Jmi
nmD$g
Xdg^a T>Jmi
20
25
24
23
22
21
12
13
14
15
16
17
18
D$Z
Xdg^a D$Z
D$ZnmD$g
emim Zmhr
gy © ZmhrXdg^a nmD$g
D$ZXdg^a CH$mS>m
_mPr Mflnb hadbr
nmD$ggy`m©Mo Xe©Z / gy`©~mhoa Ambm.
A ´m¿N>mXV / Iyn T>J
nmD$g Zmhr
8 dm.
11 dm.
9dm.3dm.
9dm.
3dm.
7 dm.
2 dm.
......................................................................................................................................................
D$Z
35
nmD$g
gy ©‡H$me
B. AmVm nmD$g nS>boÎ`m VmaImßMo Mm°H$moZ ø`m AmU À`mßMo XmoZ JQ>mßV dJuH$aU H$am : nmD$g AmhonU D$Z Zmhr Aem VmaIm AmU nmD$ghr Amho AmU D$Zhr Amho Aem VmaIm.AmVm dMma H$am! Imbrb AmH•$Vr_‹ o m VmaIm VwÂhr Hw$R>o bhmb?B©. AmVm nmD$g Z nS>boÎ`m VmaImßMo Mm°H$moZ ø`m AmU À`mßMo XmoZ JQ>mßV dJuH$aU H$am. D$Z AmhonU nmD$g Zmhr Aem VmaIm AmU D$Zhr Zmhr AmU nmD$ghr Zmhr Aem VmaIm. m gd© VmaImAmH•$Vr_‹ o moΩ` R>H$mUr bhm.
36
hdmiÁmVrb EH$ AmR>dS>m$
VmarI gy`mX`mMr doi gy`m©ÒVmMr doi
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
ZarjU AmH$memMo!1. AÈUmoX` Pmbm ..... (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 15)
A. gy © Hw$R>Î`m XeoZo CJdVmo?.................................................................................................................................
Hw$R>Î`m Xeobm _mdiVmo?............................................................................................................................................
Am. gy mX` AmU gy m©ÒVm¿`m doimC›hmiÁmVrb EH$ AmR>dS>m$
VmarI gy`mX`mMr doi gy`m©ÒVmMr doi
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Xwgam YS>m
XdgmMo AmH$me, amÃrMo AmH$meXdgmMo AmH$me, amÃrMo AmH$meXdgmMo AmH$me, amÃrMo AmH$meXdgmMo AmH$me, amÃrMo AmH$meXdgmMo AmH$me, amÃrMo AmH$me
amoO gy © EH$mM doiobm CJdbm H$m?.........................................................................................................................
gy m©ÒVhr amoO EH$mM doiobm hmoV hmoVm H$m?............................................................................................................
C›hmiÁmVrb AmU hdmiÁmVrb gy mX` AmU gy m©ÒVm¿`m doio~‘b VwÂhr H$m` gmßJy eH$mb?...........................................................................................................................................................................................
37
C›hmiÁmVrb EH$ amà AmU hdmiÁmVrb EH$ amà ZdS>m. m XmoZ amÃtgmR>r gy m©ÒV AmUgy`mX`m¿`m doioMr Zm|X H$am. XboÎ`m XmoZ dVw©imß_‹ o gy m©ÒV AmU gy mX` mß¿`m_Yrb mJ mXmoZ amÃtgmR>r N>m`mßH$V H$am.
AmVm C›hmiÁmVrb AmU hdmiÁmVrb Xdgmß¿`m AmU amÃt¿`m bmß~r~‘b VwÂhr H$m` gmßJy eH$mb?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
C›hmimVmarI-.................
hdmimVmarI-.................
12 dm. amÃr
12 dm. amÃr
6 dm.gH$mir
6 dm.gH$mir
6 dm.gß‹`mH$mir
6 dm.gß‹`mH$mir
12 dm. Xwnmar
12 dm. Xwnmar
12
3
4
5
7
8
9
1011
1110
9
8
7
5
4
3
21
12
3
4
5
7
8
9
1011
1110
9
8
7
5
4
3
21
38
2. hm Ioi gmdÎ`mßMm! (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 15)A. _mPr gmdbr H$er ~Xbbr? VmarI-...................................
doi _m¬`m gmdbrMr bmß~r
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
Am. H$mS>rMr CßMr H$Vr Amho?..............................................................................................................
gmdÎ`mß¿`m IwUm Ho$Î`mZßVa, H$mS>r H$mTy>Z ø`m AmU Vw_Mm gmdÎ`mßMm AmboI BWo MH$Q>dm.
39
H$mS>rMr gJiÁmV bmß~ gmdbr H$Vr dmOVm nS>br?...........................................................................................
gmdbrMr bmß~r gJiÁmV H$_r H$Vr dmOVm hmoVr?.............................................................................................
gmdbrMr bmß~r AmU H$mS>rMr bmß~r gmaIrM hmoVr Agß H$Yr Pmbß H$m? H$Vr dmOVm?..............................
Agß Pmbß Zgob Va XmoKmßMrhr bmß~r H$Vr dmOVm gmaIr Pmbr AgVr mMm VwÂhmßbm AßXmO H$aVm oB©bH$m?...................................................................................................................................................................................
dJm©VÎ`m BVa _wbmß¿`m H$mS>r¿`m gmdÎ`mßMr bmß~r AmU À`mM doiog Vw_¿`m H$mS>r¿`m gmdÎ`mßMr bmß~rgmaIrM Amho H$m?........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Zgob Va H$m Zmhr? .......................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
B. AmÂhr m dÒVyß¿`m gmdÎ`m Ioibmo............................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
H$mS>r¿`m gmdÎ`mßMr bmß~r _moOm AmU Vw_¿`m Zm|Xr m VäÀ`m_‹ o bhm.
doi H$mS>r¿`m gmdbrMr CßMr
VmarI-............................
40
3. AmH$merMm Mß–! (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 16)A. Mß–gw’m CJdVmo AmU _mdiVmo H$m?...............................................................................................................
Mß– Hw$R>Î`m XeoZo CJdVmo?.........................................................................................................................................
Hw$R>Î`m Xeobm _mdiVmo?............................................................................................................................................
Am. m XZXe©Ho$Vrb Mm°H$moZmß_‹ o VmaIm bhm AmU À`m Xder¿`m Mß–m¿`m AmH$mamMo (Mß–mMo)MÃ H$mT>m.
_hZm-............................
a[ddma gmo_dma _ßJidma ~wYdma JwÍdma ewH´$dma e[Zdma
41
Hw$R>Î`m VmaImßZm VwÂhmbm Mß–H$moa Xgbr?..............................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Hw$R>Î`m VmaImßZm VwÂhmbm AY©Mß– Xgbm?..............................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Hw$R>Î`m VmaImßZm VwÂhmbm \w$Jra Mß– (A‹`m© Mß–mnojm _moR>m nU nm°U©_o¿`m Mß–mnojm bhmZ) Xgbm?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Hw$R>Î`m VmaImßZm VwÂhmbm nm°U©_oMm Mß– Xgbm H$m?..........................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Xdgm H$Yr Mß– Xgbm H$m?.......................................................................................................................................
À`mMo MÃ H$mT>m.
Hw$R>Î`m VmaImßZm VwÂhmßbm AO~mV Mß– Xgbm Zmhr? H$m Xgbm Zgob?...........................................................................................................................................................................................
4. amà MmßX `mßMr! (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 16-18)
A. _bm AmH$memV Xgbobo VmaH$mnwßO : ...............................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Am. EH$m VmgmZßVa VmaH$mnwßOmßMo H$m` Pmbo?...........................................................................................................................................................................................
B. _bm Xgbobo Vmao- ...............................................................................................................................................
B©. _bm Xgbobo Jh- ................................................................................................................................................
Mmbdm S>moHß$!
Xdgmnojm amÃr XÏ`mMm COoS> OmÒV ‡Ia dmQ>Vmo. _Zr ÂhUmbr, ""amÃr Xdm AmnÎ`mbm OmÒV‡H$me XoVmo.'' VwÂhmbm H$m` dmQ>Vß?.......................................................................................................................................................................
Aflnybm dmQ>Vß H$s Xdgmgw’m AmH$memV MmßX `m AgVmV. nU AmnÎ`mbm À`m XgV ZmhrV. VwÂhmbmH$m` dmQ>Vß?.......................................................................................................................................................................
42
A‰`mgZmdo gmßJm AmU MÃo H$mT>m1. ~w’nm°U©_m, Xgam (dO`mXe_r) ~H$arB©X, JwÈZmZH$ O ßVr, Xdmir m gUmß¿`m Xder Mß–mMmAmH$ma H$gm Agob Vo MÃß H$mTy>Z XmIdm.
H$m` gmaIo? H$m` doJio?1. Imbr XboÎ`m JmoÓQ>t_Yrb >>XmoZ gmaIo d XmoZ \$aH$mMo _w‘o gmßJmA. gy © AmU Mß–gy © AmU Mß– gmaIo AmhoV H$maU$-(1)..................................................................................................................................................................................
(2).................................................................................................................................................................................
gy © AmU Mß– doJio AmhoV H$maU$-(1)..................................................................................................................................................................................
(2)..................................................................................................................................................................................
Am. EH$ H$mS>r AmU VMr gmdbrH$mS>r AmU VMr gmdbr mßV gmaIonUm Amho H$maU$-
(1)..................................................................................................................................................................................
(2)..................................................................................................................................................................................
H$mS>r AmU VMr gmdbr mßV \$aH$ Amho H$maU$-
(1)..................................................................................................................................................................................
(2)..................................................................................................................................................................................
43
B. CJdVmZmMm Mß– AmU AmH$memV Iyn da Ambobm Mß–CJdVmZmMm Mß– AmU AmH$memV Iyn da Ambobm Mß– gmaIm Amho H$maU$-(1)...................................................................................................................................................................................
(2)...................................................................................................................................................................................
CJdVmZmMm Mß– AmU AmH$memV Iyn da Ambobm Mß– doJim Amho H$maU$-
(1)....................................................................................................................................................................................
(2)....................................................................................................................................................................................
B©. gy mX` AmU gy m©ÒV
gy mX` AmU gy m©ÒV mß_‹ o gmaIonUm Amho H$maU$-
(1)..................................................................................................................................................................................
(2)..................................................................................................................................................................................
gy mX` AmU gy m©ÒV mß_‹ o \$aH$ Amho H$maU$-
(1)..................................................................................................................................................................................
(2)..................................................................................................................................................................................
gmßJm AmU bhm.
1. Mß–, gy © AmU Vmao mß¿`mda¿`m H$mhr H$dVm qH$dm JmUr AmR>dm AmU ÂhUm. VwÂhr ÒdV: H$mhrZdrZ JmUr, H$dVm V`ma H$am........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
44
dMmam AmU emoYyZ H$mT>m.
1. Zmdo gmßJm AmU MÃo H$mT>m m ‡ÌZm_‹ o VwÂhr Mß–mMo ZaZamiÁm gUmß¿`m Xder XgUmaoAmH$ma H$mT>boV. Mß–m¿`m deÔ> AmH$mam¿`m Xder gmOË`m hmoUmË`m AOyZ H$mhr H$mhr Img>XdgmßMr _mhVr O_dm.
2. ZjÃmß~‘b¿`m H$mhr JmoÔ>r O_dm.
emoYm ÂhUOo gmnS>ob!1. S>mdrH$S>rb KQ>Zm AmU COdrH$S>rb F$Vy mß¿`m OmoãS>Ám Owidm.
_moR>m Xdg, bhmZ amÃbhmZ Xdg, _moR>r amà hdmimgy © bdH$a CJdVmogy © Ceam CJdVmo C›hmimgy © bdH$a _mdiVmogy © Ceam _mdiVmo
2. S>mdrH$S>rb KQ>Zm AmU COdrH$S>rb doim mß¿`m OmoS>Ám Owidm.nm°U©_oMm Mß– CJdVmonm°U©_oMm Mß– _mdiVmoMß–H$moa CJdVoMß–H$moa _mdiVo
3. S>mdrH$S>rb KQ>Zm AmU COdrH$So bhboÎ`m XmoZ Xem mß¿`m OmoS>Ám Owidm. gy`© CJdVmo gy © _mdiVmo Mß– CJdVmo nyd© Mß– _mdiVmo gy`m©ÒVmZßVa bJoM XgUmam nyU© Mß– npÌM_ gy mX`m¿`m WmoS>gß AmYr XgUmam nyU© Mß– gy m©ÒVmZßVa bJoM XgUmar Mß–H$moa
gy mX`m¿`m doiobm
gy m©ÒVm¿`m doiobm
45
4. XboÎ`m ‡À oH$ N>oXZq~Xyda EH$ MmßXUr H$mT>m
(H$, 0)(J, 5)(N>, 6)(R>, 9)(W>, 8)(Z>, 13)(W>, 15)
nmR>ÁnwÒVH$mVrb nmZ 17 darb AmH$memMo MÃ nmhm AmU VwÂhr Hw$R>bm VmaH$mnwßO H$mT>bm Amho VoemoYm. m VmaH$mnwßOmMo Zmd BWo bhm-..................................................................
BWo Amho Xwgam VmaH$mnwßO. XboÎ`m ‡À oH$ N>oXZq~Xyda EH$ MmßXUr H$mT>m. †
(K, 4)(Q>, 2)(O, 7)(P, 12)(T>, 10)(Q>, 7)(P, 7)
H$ I J K M N > O P Q> R> S> T> V > W> X >Y> Z
`m VmaH$mnwßOmMo Zmd BWo bhm-..............................................................................................................................
H$ I J K M N > O P Q> R> S> T> V > W> X >Y> Z
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
46
10:02> amÃr 11:00 amÃr 8:20 gH$mir 4:55 gß‹`mH$mir 1:07 Xwnmar 3:30 nhmQ>o 7:40 gH$mir 12:36 Xwnmar 5:05 gß‹`mH$mir 7:00 gH$mir
dMmam ‡ÌZ!
.......................................................................................................................................................................
5. hr MÃ Xdgm¿`m gmYmaU ¡`m doiobm H$mT>br AgVrb À`m doio modVr Jmob H$am.
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
47
^mJ2Vgam YS>mVgam YS>mVgam YS>mVgam YS>mVgam YS>m J_VrO_Vr hdo¿`m!Mm°Wm YS>mMm°Wm YS>mMm°Wm YS>mMm°Wm YS>mMm°Wm YS>m hdo_‹ o AgVo Var H$m`?
hdm
48
JwUnÃH : ^mJ 2‡H$ma JwU eoam
[ZarjU .............................................................................................................
.............................................................................................................
AmH$bZ .............................................................................................................
.............................................................................................................
~mobr ^mfm (~mobUo) .............................................................................................................
.............................................................................................................
boIr mfm (bhUo) .............................................................................................................
.............................................................................................................
aMZmÀ_H$ d A[^`mß[ÃH$s H$m°eÎ`o ..............................................................................................................
..............................................................................................................
n[a_mUmÀ_H$ [dMman‹XVr (_mnZ) ..............................................................................................................
..............................................................................................................
H•$Vr H$aVo doir CÀgmh ...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
EH$mJVm AmU gß _ ........................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
ÒdVßà [dMmaeäVr ...........................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
[d⁄mœ`m™~amo~a ghH$m © .................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
J•hnmR>mMr nyV©Vm >.............................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
49
hdm gJirH$S>o AgVo!
1. hdm H$em¿`mhr AmV AgVo. (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 24)
A. nedrMr MÃo-Vm|S> CKS>o AgVmZm Vm|S> ~ßX AgVmZm
nedr¿`m AmV H$m` Amho?..........................................................................................................................................
Am. nedrbm VwÂhr OmoamZo \$Q>H$m _mabm VoÏhm H$m` Pmbß?...........................................................................................................................................................................................
B. VrZ H$mMo¿`m noÎ`mßMr MÃo H$mT>m AmU OWo hdm Agob Vmo mJ N>m`mßH$V H$am.nobm 1 nobm 2 nobm 3
noÎ`m_Ybr hdm Zoh_r noÎ`mVM amhVo H$m?.............................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
~mhoaMr hdm noÎ`mV OmVo H$m? ...................................................................................................................................
Mmbdm S>moHß$!
flbmpÒQ>H$¿`m nedrMr KS>r KmbUß gmonß H$Yr hmoVß? Vm|S> CKS>ß AgVmZm H$s Vm|S> ~ßX AgVmZm?............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
Vgam YS>m
J_VrO_Vr hdo¿`m!J_VrO_Vr hdo¿`m!J_VrO_Vr hdo¿`m!J_VrO_Vr hdo¿`m!J_VrO_Vr hdo¿`m!
50
"\$≈>' Agm AmdmO H$em_wio Pmbm?...........................................................................................................................
Ago AMmZH$ _moR>ÁmZo oUmao AmdmO AOyZ Hw$R>Î`m n’VrßZr H$mT>Vm oVrb?..................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
g_Om À`m VrZ noÎ`mß_‹ o hdo¿`m EodOr nmUr abß Amho. Hw$R>Î`m noÎ`m_YyZ nmUr ~mhoa gmßS>ob?..........
.............................................................................................................................................................................................
nm `mMß dmhUß AmU hdoMß dmhUß m_‹ o H$mhr \$aH$ Amho H$m?............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
2. VwÂhr hdm Xm~yZ ^Í$ eH$Vm. (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 25)
nßnmMo Vm|S> ~ßX H$Í$Z À`mMm X≈>Ám OmoamZo T>H$bÎ`mda H$m` Pmbß?.................................................................
............................................................................................................................................................................................
ZßVa X≈>Ám gmoSy>Z XÎ`mda H$m` Pmbß?.....................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
Mmbdm S>moHß$!
\w$Jo, \w$Q>~m∞b, gm`H$bMo MmH$ m dÒVyß_‹ o AmnU nmUr, dmiy qH$dm H$mJXmMo ~moio abo Va H$m`hmoB©b?..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
3. hdm BH$Sy>Z VH$S>o OmVo AmU dÒVyßZm T>H$bVo gw’m! (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 26)
A. _r ~KVboÎ`m hdo~amo~a hbUmË`m dÒVy ........................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
Am. CKS>bobß dV©_mZnÃß (qH$dm H$mS>©nona>) hmVmV YÍ$Z YmdVmZm _bm H$m` dmQ>bß?................................
............................................................................................................................................................................................
B. ^a^Ë`mda \wß$H$a KmVbr VoÏhm H$m` Pmbß?............................................................................................................................................................................................
51
dmË`m_‹ o \$aUmar MmHß$ VwÂhr AOyZ Hw$R>o ~KVbr AmhoV?.............................................................................................................................................................................................
4. hdm H$mhr deÔ> AmH$mam¿`m JmoÔ>r ghO dmhˇZ ZoVo. (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 27)A. Hw$R>Î`m ~`m dmË`m~amo~a ghO CSy>Z JoÎ`m?
~r AßXmO MmMUr
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
ghO CSy>Z JoboÎ`m H$mhr ~`mßMr MÃo. À`m ghO CSy>Z H$m JoÎ`m Vo gmßJm.
~r Mo MÃ Vr ghO CSy>Z H$m Jobr?
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
........................................................................................................................................
ghO CSy>Z Jobr?ghO CSy>Z OmB©b?
52
ghO CSy>Z JoboÎ`m ~`m AmU ghO CSy> Z eH$UmË`m ~`m mß_‹ o H$mhr \$aH$ Xgbm H$m?.....................
...........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
Am. Vw_Mr ~r dmË`m~amo~a CSy>Z Omdr ÂhUyZ VwÂhr Vbm H$m` MH$Q>dmb?............................................................................................................................................................................................
_m¬`m CS>UmË`m ~r Mo MÃ-
B. _r nmhbobo njr-
CS>VmZm..................................................................................................................................................................................
gya _maVmZm......................................................................................................................................................................
O_Zrda CVaVmZm........................................................................................................................................................
B©. H$mJXmMm AmH$ma H$Vr bmß~ Jobm?
H$mJXm¿`m AmH$mamMo Zmd AßXmO MmMUr H$Vr bmß~ OmB©b? H$Vr bmß~ Jobm?
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
C. VwÂhr ^a^aUmam _mgm ~Zdbm H$m?.............................................................................................................
KS>r Z KmVbobm H$mJX
g°bga ~moim H$obobm H$mJX
AJXr K≈> ~moim Ho$bobm H$mJX
53
njr, _mgm AmU d_mZ mß¿`m AmH$mam_‹ o H$mhr gmaIonUm Amho H$m?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
5. hdo_wio ~wS>~wS>o V`ma hmoVmV. (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 29)
A. gm~Um¿`m nm `mVrb ~wS>~wS>o AmU gm‹`m nm `mVrb ~wS>~wS>o m_‹ o H$m` \$aH$ Amho?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
_bm _moR>o _moR>o ~wS>~wS>o Agß Ho$Î`mda _imbo-
(Hw$R>Î`m ‡H$maMm gm~U? EH$m noÎ`m_‹ o H$Vr gm~U KmVbm?)...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
`m ~wS>~wS>Ámß¿`m AmV H$m` Agob?............................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
Mmbdm S>moHß$!
Oa PmS>mß¿`m ~`m dmË`m~amo~a bmß~ dmhˇZ Z OmVm PmS>m¿`m OdiM O_Zrda nS>Î`m Va H$m` hmoB©b?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
54
6. hdm AmdmO H$aVo.(nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 29)
A. AmdmO H$mT> `mgmR>r VwÂhr earamMo Hw$R>bo> Ad`d dmnabo?hbHo$ AmdmO...................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
OmoamV AmdmO..................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Am. VwÂhr H$mJXmMr e≈>r ~Zdbr H$m? hmo / Zmhr
7. hdm gßJrV Z_m©U H$aVo. (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 29-31)
A. _r da¿`m n≈>rV JmD$ eH$Vmo/eH$Vo$................._r Imb¿`m n≈>rV JmD$ eH$Vmo/eH$Vo$................
Am. AmdmOmMm Òda da¿`m n≈>rVbm hmoVm (`moΩ` R>H$mUr √ Aer IyU H$am.)
[aH$mÂ`m ~mQ>br_‹`o
nm `mZo aboÎ`m ~mQ>br_‹ o
B. gßJrVmMo gmV Òda Z_m©U H$aUmË`m ~mQ>Î`mßMo MÃß (daMm Òda AmU ImbMm Òda Z_m©UH$aUmË`m ~mQ>Î`mßda IwUm H$am.)-
B©. [aH$mÂ`m noÎ`mda EImXm \$mQ>bobm \w$Jm VmUyZ a~a~±S>Zo K≈> ~mßYm. AmVm À`mda hmVmZo MmnQ>r_mÍ$Z,AmoTy>Z qH$dm hmVmZo KmgyZ doJdoJio AmdmO H$mT>m.C. EImXm a~a~±S> [aH$mÂ`m Imoä`mda VmUyZ Yabm Va _moR>m AmdmO Z_m©U hmoVmo H$m? hmo / Zmhr
55
E. _r V`ma Ho$boÎ`m dm⁄mMo MÃß
D$. _r ~KVbobr qH$dm EoH$bobr dm⁄o-
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
56
~mgar aUqeJ JQ>ma drUm M_Q>m gßVya _•XßJ_KQ>_≤ gVma nwßJr gZB© gmaßJr MniÁm hm_mZH$mVß~moam EH$Vmar V~bm noQ>r (gßdmXZr)
6.........................................................
1.................................................
2...........................................................
4.....................................................
3..........................................................
9...................................................................
11................................................. 13...........................................................
12......................................................
5.........................................................
7................................................................
10...........................................................
8................................................................
‡À oH$ dm⁄mImbr À`mMo Zmd bhm-
57
AmH•$VrV XmIdboÎ`m JQ>mß_‹ o m dm⁄mßMo dJuH$aU H$am. ‡À oH$ dm⁄mMm H´$_mßH$ moΩ` R>H$mUr bhm.Vw_¿`mgmR>r nhbr Mma dm⁄o Ho$br AmhoV.
EH$mnojm OmÒV JQ>mV ~gy eHo$b Ago EImXo dm⁄ Amho H$m?dm⁄mß¿`m ¡`m mJmV hdm AgVo Vmo mJ N>m`mßH$V H$am.
14......................................................
Wmn _maUo
\wß$H$Uo Vma N>oS>Uo
1
2
3
15....................................................
16.....................................................
18....................................................
4
17......................................................
58
2. dmË`m¿`m PwiwHo$_wio gßJrV Z_m©U hmoB©b Aem EIm⁄m dm⁄mMr H$ÎnZm H$am.
A‰`mg
Zmdo gmßJm AmU MÃo H$mT>m.
1. hdo_wio hbUmao H$mhr Var - MÃ ~KVÎ`mZßVa MÃmVrb dÒVy hbVo Amhoo Ago ~KUmË`m bmoH$mßZmOmUdbo nmhOo.
59
‡ÌZ Vw_¿`m AmdS>rMo!1. H$moaS>Ám _mVrda nmUr KmV>bo Va ~wS>~wS>o XgVmV H$m? H$m?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
2. VwÂhmbm Hw$R>oHw$R>o ~wS>~wS>o XgVmV?...........................................................................................................................................................................................
3. EIm⁄m Xder \$magm dmam dmhV Zmhr o, Aem Xder N>Ãr CKS>r R>odyZ YmdUo AmU N>Ãr ~ßX R>odyZYmdUo mn°H$s gmono H$m`?.............................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
4. dmam ZgboÎ`m Xder XmoZ \w$Jo VwÂhr OmoamV \o$H$bo VaHw$R>bm \w$Jm OmÒV bmß~da nmohMob? À`m modVr Jmob H$am.
5. Vw_¿`mH$S>o EH$ MwaJiyZ ~moim Ho$bobm AmU EH$ KS>r Z KmVbobm AgoXmoZ H$mJX AmhoV. dmam Ambm Va Hw$R>bm H$mJX dmË`mda CSy>Z OmB©b?............................................................................................................................................
6. dmË`m~amo~a CSy>Z OmUmË`m H$mhr ~`mßMr Zmdo bhm.............................................................................................................................................................................................
dJm©Vrb MMm©
1. mn°H$s H$em-H$emV hdm Amho? moΩ` R>H$mUr √ Aer IyU H$am. Vw_¿`m ejH$mßZm gmßJm H$sVwÂhmbm ho H$go _mhrV Amho.
~ßX H$nmQ
_mVr
nmUr
Vw_Mo eara
drQ>
2. Aer EImXr [aH$m_r OmJm AgVo H$m OWo AJXr hdmgw’m Zgob! VwÂhr VH©$ H$am.................................
.........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
3. g_Om EH$m nMH$mar_‹ o nmUr abo AmU nMH$marMo Vm|S> hmVmZo K≈> ~ßX H$Í$Z X≈>Ám Xm~bm.X≈>Ám hbob H$m? nMH$mar_‹ o hdm hmoVr VoÏhm H$m` KS>bß hmoVß? hm \$aH$ H$em_wio Pmbm Agob?.........
60
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
H$m` gmaIo? H$m` doJio?
1. Imbr XboÎ`m JmoÔ>t_‹ o XmoZ gmaIonUmMo AmU XmoZ \$aH$mMo _w‘o bhm.
A. hdm AmU nmUr
hdm AmU nmUr gmaIo AmhoV H$maU$
(1)...................................................................................................................................................................................
(2)...................................................................................................................................................................................
hdm AmU nmUr doJio AmhoV H$maU
(1)...................................................................................................................................................................................
(2)...................................................................................................................................................................................
Am. hdm AmU _mVr
hdm AmU _mVr gmaIo AmhoV H$maU$
(1)....................................................................................................................................................................................
(2)....................................................................................................................................................................................
hdm AmU _mVr doJio AmhoV H$maU$
(1)...................................................................................................................................................................................
(2)...................................................................................................................................................................................
2. dÒVyßMm gßM ZrQ> nhm.
A. \w$Jm, ~wS>~wS>m, \w$Q>~m∞b, H´$Ho$Q>Mm ~m∞b
H´$Ho$Q>Mm ~m∞b BVamßnojm doJim Amho H$maU$..........................................................................................................................................................................................
Am. JYmS>, ~oSy>H$, \w$bnmIÍ$, d_mZ
~oSy>H$ BVamßnojm doJim Amho H$maU$..........................................................................................................................................................................................
61
Mbm e„Xmßer Ioiy m!
1. hdm H$m` H$m` H$Í$ eH$Vo?
Xadi, \wß$H$a, hbUo, S>mobUo, T>H$bUo, eri
ho hdoer gß~ßYV e„X m e„XH$moS>Ám_‹ o bhm. hdm AmUIr H$m` H$m` H$Í$ eH$Vo?
`m e„XH$moS>Ám_‹ o Vw_¿`mhr e„XmßMr a Kmbm.
a
i
bb
62
2. _mPr hdoMr H$dVm.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3. ho H$mhr AmdmOXe©H$ e„X AmhoV. AmUIr H$mhr e„X AmR>dm. Ago AmdmO Vm|S>mZo H$mT>m`Mm ‡`ÀZH$am.YS>m_≤ YwS> Q>nrd≤ nm± gwa©a© \w$a©a© gm|gm| hˇß hˇ PZ≤Z≤ YZ≤.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
emoYm ÂhUOo gmnSob!
1. H$mhr dm⁄mß_‹ o VwÂhr earam¿`m AmVrb hdm \wß$Hy$Z gßJrV Z_m©U H$Í$ eH$Vm Va H$mhr dm⁄mß_YyZgßJrV Z_m©U H$a `mgmR>r VwÂhr earam¿`m ~mhoaMr hdm dmnaVm. m dm⁄mßMo m XmoZ XmoZ JQ>mß_‹ odJuH$aU H$am.
~mgar V~bm gZB© JQ>ma drUm hm_mZ`_(noQ>r) gmaßJr e≈>r
earam¿`m AmVrbearam¿`m AmVrbearam¿`m AmVrbearam¿`m AmVrbearam¿`m AmVrbhdm \wßH$brhdm \w ßH$brhdm \w ßH$brhdm \w ßH$brhdm \w ßH$br
earam¿`m ~mhoaMr hdmearam¿`m ~mhoaMr hdmearam¿`m ~mhoaMr hdmearam¿`m ~mhoaMr hdmearam¿`m ~mhoaMr hdmdmnabrdmnabrdmnabrdmnabrdmnabr
63
dMmam ‡ÌZ!
1. hdo~‘b ‡ÌZ dMmam. m ‡ÌZmßMr CŒmao H$er _idmb mMm dMma H$am.
_mPo ‡ÌZ-...........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
64
hdo_Yrb H$mhrVar
1. hdm hr doJdoJiÁm ‡H$ma¿`m dm`yßZr ~Zbobr AgVo. (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 35)
A. hdm doJdoJiÁm ‡H$ma¿`m dm yßZr ~Zbobr AgVo.
hr dmä o nyU© H$a `mgmR>r nmR>ÁnwÒVH$mVrb nmZ 35 ~Km.
hdo_‹ o Hw$R>bm dm y gdm©V OmÒV ‡_mUmV Amho?....................................................................................................
hdo_‹ o Hw$R>Î`m dm yMo ‡_mU XwgË`m ÒWmZmda Amho?...........................................................................................
Am. \w$Jm bmdboÎ`m gmoS>Ám¿`m ~mQ>brMo MÃ-
Mm°Wm YS>m
hdo_‹`o AgVo Var H$m`?hdo_‹`o AgVo Var H$m`?hdo_‹`o AgVo Var H$m`?hdo_‹`o AgVo Var H$m`?hdo_‹`o AgVo Var H$m`?
2. gOrd hdoMm Cn`moJ H$aVmV. (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 36)
A. dZÒnVr AmU ‡mUr hdoVrb................................................dmnaVmV AmU.........................................
~mhoa Q>mH$VmV.dZÒnVr dmnaVmV À`mnojm OmÒV.......................................~mhoa Q>mH$VmV.
65
Am. _r BVH$m doi ZmH$ AmU Vm|S> ~ßX R>ody eH$Vo (emgmo¿N≤>dmg Z H$aVm)
n[hbm ‡`ÀZ Xygam ‡`ÀZ [Vgam ‡`ÀZ Mm°Wm ‡`ÀZ nmMdm ‡`ÀZ................................ ............................. ................................. ............................... .....................................
Mmbdm S>moHß$!
gd© ‡m `mßZm Am∞pägOZMr JaO AgVo. _mgo Am∞pägOZ Hw$Ry>Z _idV AgVrb?
_mPm AßXmO-..................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
3. AmnÎ`m earamVhr hdm AgVo. (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 37)
A. _r BVH$m doi gVV \wß$H$a _mÍ$ eH$Vmo-
n[hbm ‡`ÀZ Xygam ‡`ÀZ [Vgam ‡`ÀZ Mm°Wm ‡`ÀZ nmMdm ‡`ÀZ................................ ............................. ................................. ............................... .....................................
Am. \w$Ω`mMo Yabobo Vm|S> gmoSy>Z XÎ`mda VwÂhmßbm H$m` OmUdbß?...........................................................................................................................................................................................
H$m` EoHy$ Ambß?...............................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
\w$Ω`mVbr hdm Hw$R>o Jobr?..............................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Mmbdm S>moHß$!
\w$Ω`mV Om `m¿`m AmYr hr hdm Hw$R>o hmoVr?..............................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
EH$m _mJyZ EH$ Ago H$Vr \w$Jo VwÂhr \w$Jdy eH$Vm? hr gJir hdm Hw$Ry>Z oVo?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
66
4. doJdoJio dm`y Hw$Ry>Z `oVmV? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 37-38)
A. gOrd dZÒnVr..........................................V`ma H$aVmV. ‡mUr...............................................V`ma H$aVmV.
Am. H$mhr Hw$OUmË`m dÒVy ¡`mß¿`m_YyZ dm y ~mhoa nS>Vmo............................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
ho dm y hdoV AmhoV ho VwÂhmßbm H$gß H$ibß?...............................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
Hw$OUmË`m dÒVwß_YyZ hm dm y ~mhoa nS>Vmo ¡`mMm dmg VwÂhmßbm oV Zmhr. .........................................................
............................................................................................................................................................................................
B. m OmJm _bm dmgmdÍ$Z AmoiIVm oVmV.............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
Òd ßnmH$ KamV _bm m JmoÔ>tMm dmg Ambm.............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
B©. Vw_¿`m Òd ßnmH$ KamV VwÂhr Hw$R>bß BßYZ dmnaVm?.........................................................................................
ÒQ>moÏh noQ>bobm AgVmo VoÏhm VwÂhmbm H$mhr dmg oVmo H$m?.......................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
_bm H$mS>r Oi `mMm dmg...................goHß$XmßZßVa Ambm.
C. dfmar dm y V`ma hmo `mMm _mJ©-...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Kam^modVr qH$dm emio modVr EH$ \o$ar _mam. VoWrb hdo_‹ o Hw$R>Î`m Hw$R>Î`m _mJm™Zr dfmar dm y_giV AgVrb Vo emoYyZ H$mT>m............................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
67
5. hdm Yya AmU Yyi dmhˇZ ZoVo. (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 39)
A. C›hm¿`m Varnr_‹ o qH$dm ‡Ia XÏ`m¿`m PmoVmV _r H$m` nmhbo?.........................................................
.............................................................................................................................................................................................
Am. _r PmS>bobr OmJm.................................................................................................................................................
YwirV _bm H$m` gmnS>bß ..........................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
B. hdoV H$Vr Yyi Amho Vo emoYm.
nw«>m ~mßYyZ R>odbm Vr OmJm H$Vr XdgmßZßVa AmÂhmßbm H$m` gmnS>bß/Xgbß
.........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
ho nw«>o Ago H$m XgV AgVrb?..................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
6. S>moiÁmßZm Xgy Z eH$UmË`mhr JmoÔ>r hdm dmhˇZ ZoVo. (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 40-41)
H$m` OmÒV bhmZ Amho, namJH$U H$s EH$ Kembm gßgJ© H$aUmam OrdmUy?...........................................................................................................................................................................................
H$m` OmÒV bhmZ Amho, EH$ Kembm gßgJ© H$aUmam OrdmUy H$s gXuMm dfmUy?...........................................................................................................................................................................................
`m JmoÔ>r hdoV H$em _giVmV Vo gmßJm-
Yyi...................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
dmiy..................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
~waer...............................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
68
namJH$U..........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
OrdmUy...............................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
dfmUy...............................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
A‰`mgZmdo gmßJm AmU MÃo H$mT>m.1. dmB©Q> dmg oUmË`m H$mhr dÒVy
2. MmßJbm dmg oUmË`m H$mhr dÒVy
69
bhUoeri KmbUoJmUß ÂhUUo
3. dÒVy nwgÎ`m ZmhrV Va À`mß¿`mda Yyi O_Vo, Ago H$m?...........................................................................................................................................................................................
4. Yyi hdoV Hw$R>Î`m _mJm™Zr _giVo?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
5. Yya AmU dfmar dm y hdoV Hw$R>Î`m _mJm™Zr _giVmV?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
6. hdo_‹ o nmUr AgVo H$m? ho VwÂhr H$emdÍ$Z AmoiIbo?.............................................................................
...........................................................................................................................................................................................
7. nwT>rbn°H$s Hw$R>Î`m dm yßMm dmg VwÂhr KoD$ eH$Vm? (√ Aer IyU H$am.)Zm`Qó>moOZAm∞pägOZH$m~©Z-S>m`-Am∞ägmB©S>nm `mMr dm\$am∞Ho$bMr dm\$
8. nmR>ÁnwÒVH$mVrb nmZo 40-41 darb MÃo ~KyZ Hw$R>bo AmOma hdoVyZ ngaV AgVrb mMmAßXmO ~mßYm....................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
9. ho gy _Ord AmH$mamZwgma CVaÀ`m H´$_mZo bhm. (_moR>ÁmßnmgyZ bhmZmn ™V)Kembm gßgJ© H$aUmao OrdmUy, gXuMo dfmUy, nmobAmoMo dfmUy, ~waer, ‚byMo dfmUy $...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
‡ÌZ Vw_¿`m AmdS>rMo!1. EH$m doir \$äV H$mhr goHß$XmH$aVmM VwÂhr gVV \wß$Hy$ eH$Vm. Ago H$m?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
2. nwT>rb n°H$s Hw$R>Î`m H´$`m H$aVmZm VwÂhmbm Imob Ìdmg ø`mdm bmJVmo? (√ Aer IyU H$am.)YmdUoMmbUonmohUo
ImUoAmoaS>Uo
70
H$m` gmaIo? H$m` doJio?1. nwT>rb KQ>Zm KS>VmV VoÏhm hdobm ‡XyfV H$aUmË`m ¡`m JmoÔ>r hdoV _giVmV À`m R>H$mUr √ AerIyU H$am.
KQ>Zm [dfmar dm`y Yyi Yya gy˙_Ord
A. YwirZo aboÎ`m aÒÀ`mdÍ$Z ~°bJmS>r OmVo.......................................................................................................................................................................
Am. YwirZo aboÎ`m aÒÀ`mdÍ$Z Qó>H$ OmVmo.......................................................................................................................................................................
B. EH$ _mUyg aÒÀ`mVM WwßH$Vmo.......................................................................................................................................................................
B©. EH$ PmS> dmT>V Amho.
2. m JQ>mV doJiß H$moU?A. hdm, nmUr, Afi, _R>mB©.............................................................doJiß Amho H$maU ......................................................
............................................................................................................................................................................................
Am. Am∞pägOZ, H$m~©Z-S>m`-Am∞ägmB©S>, nmUr, nm `mMr dm\$..............................................................doJiß Amho H$maU ......................................................
............................................................................................................................................................................................
B. dm`y, Yya, Yyi, ggo, gy˙_ gOrd..............................................................doJiß Amho H$maU ......................................................
............................................................................................................................................................................................
gmßJm AmU bhm.
1. AmnU Ìdmgmo¿N≤>dmg H$aVmo Vr hdm
(amoO VwÂhr ¡`m hdoV Ìdmgmo¿N≤>dmg H$aVm À`m hdoMm dMma H$am. hr hdm Òd¿N> Amho H$s AÒd¿N>?Agß VwÂhmbm H$m dmQ>Vß? hdm Òd¿N> qH$dm AÒd¿N> H$em_wio hmoVo? Òd¿N> hdm _id `mgmR>r VwÂhrÒdV: H$m` H$Í$ eH$mb?)............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
71
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
Mbm e„Xmßer Ioiy m!
XmoZ-VrZ XdgmßMr eir mOrViboÎ`m _a¿`mAmß~mJwbm~eiß Òd ßnmH$mMß VobgwJßYV AŒmaPUPUrV H$mßXm
1. m dmgm~‘b gmßJUmË`m e„XmßMo AW© emoYm. ZßVa m S>mdrH$S>rb dmgXe©H$ e„Xmß¿`m COdrH$S>rbdÒVyßer OmoS>Ám Owidm.
dMmam AmU emoYyZ H$mT>m.$
1. ZÈn`moJr dÒVy OmiyZ Q>mH$VmV ho VwÂhr H$Yr nmhbo Amho H$m? ZÈn`moJr dÒVy H$m OmiyZQ>mH$VmV? dÒVy OmiÎ`m_wio H$mhr ZwH$gmZ hmoVo H$m?
2. H$moUH$moUÀ`m _mJm™Zr hdoV dfmar dm y _gibo OmVmV?
3. Ywam_wio qH$dm dm y_wio _mUgo AmOmar nS>Î`mMo VwÂhr H$Yr EoH$bo Amho H$m ü?
JmoS>gS>H$mH$S>dQPm|~Umam\$imgmaIm
emoYm ÂhUOo gmnS>ob!
1. ‡XyfU _moOUmË`m EH$m emÒÃkmer EH$XmAflnyMr oQ> Pmbr. EH$m ehamV AmU Odi¿`mMEH$m IoS>ÁmV H$Vr ‡XyfU Amho mMm EH$ AmboIVZo Aflnybm XmIdbm.
_____________________________________________________________________________________
500
400
300
200
100
0
A. m Mmahr R>H$mUr hmoUmË`m ‡XyfUmMr H$maUo H$moUVr AgVrb?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Am. Hw$R>Î`m R>H$mUr gJiÁmV Òd¿N> hdm Amho? À`mMr H$maUo gmßJy eH$mb?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
B. ehamVrb Ka AmU IoS>ÁmVrb Ka mßn°H$s OmÒV ‡XyfU Hw$R>o AmT>iyZ Ambo? À`mMr H$maUo H$m`AgVrb? .......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
dMmam ‡ÌZ!
hdoVrb doJdoJiÁm dm yß~‘b ‡ÌZ dMmam. m ‡ÌZmßMr CŒmao H$er _idVm oVrb mMmhr dMma H$am........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
‡XyfU‡XyfU‡XyfU‡XyfU‡XyfU
eha
mVÎ`
me
hamV
Î`m
eha
mVÎ`
me
hamV
Î`m
eha
mVÎ`
mK
amV
Kam
VK
amV
Kam
VK
amV
Kam
~mh
oaK
am~
mhoa
Kam
~mh
oaK
am~
mhoa
Kam
~mh
oa
Kam
VK
amV
Kam
VK
amV
Kam
VI
oSÁmV
Î`m
IoSÁ
mVÎ`
mI
oSÁmV
Î`m
IoSÁ
mVÎ`
mI
oSÁmV
Î`m
Yya
Am
U
df
mar
dm`
yßMo
Yya
Am
U
df
mar
dm`
yßMo
Yya
Am
U
df
mar
dm`
yßMo
Yya
Am
U
df
mar
dm`
yßMo
Yya
Am
U
df
mar
dm`
yßMo
dO
Z (
_m`
H´mo J
´∞_/K
Z _
rQ>a)
dO
Z (
_m`
H´mo J
´∞_/K
Z _
rQ>a)
dO
Z (
_m`
H´mo J
´∞_/K
Z _
rQ>a)
dO
Z (
_m`
H´mo J
´∞_/K
Z _
rQ>a)
dO
Z (
_m`
H´mo J
´∞_/K
Z _
rQ>a)
OmJmOmJmOmJmOmJmOmJm
eha
mVÎ`
me
hamV
Î`m
eha
mVÎ`
me
hamV
Î`m
eha
mVÎ`
m
IoSÁ
mVÎ`
mI
oSÁmV
Î`m
IoSÁ
mVÎ`
mI
oSÁmV
Î`m
IoSÁ
mVÎ`
mK
am~
mhoa
Kam
~mh
oaK
am~
mhoa
Kam
~mh
oaK
am~
mhoa
72
[mUr
nmMdm YS>mnmMdm YS>mnmMdm YS>mnmMdm YS>mnmMdm YS>m Ioi Ioiy `m nm `mMo!ghmdm YS>mghmdm YS>mghmdm YS>mghmdm YS>mghmdm YS>m nmUr AmU OrdZgmVdm YS>mgmVdm YS>mgmVdm YS>mgmVdm YS>mgmVdm YS>m nmUr AmU AmnU
^mJ 3
74
JwUnÃH : ^mJ 3‡H$ma JwU eoam
[ZarjU .............................................................................................................
.............................................................................................................
AmH$bZ .............................................................................................................
.............................................................................................................
~mobr ^mfm (~mobUo) .............................................................................................................
.............................................................................................................
boIr mfm (bhUo) .............................................................................................................
.............................................................................................................
aMZmÀ_H$ d A[^`mß[ÃH$s H$m°eÎ`o ..............................................................................................................
..............................................................................................................
n[a_mUmÀ_H$ [dMman‹XVr (_mnZ) ..............................................................................................................
..............................................................................................................
H•$Vr H$aVo doir CÀgmh ...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
EH$mJVm AmU gß _ ........................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
ÒdVßà [dMmaeäVr ...........................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
[d⁄mœ`m™~amo~a ghH$m © .................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
J•hnmR>mMr nyV©Vm >.............................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
75
nmMdm YS>m
Ioi Ioiy `m nm `mMo!Ioi Ioiy `m nm `mMo!Ioi Ioiy `m nm `mMo!Ioi Ioiy `m nm `mMo!Ioi Ioiy `m nm `mMo!
Mmbdm S>moHß$!VwÂhr ZXrMm ‡dmh dÍ$‹X Xeobm didy eH$mb H$m? ÒnÔ> H$Í$Z gmßJm........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
nmUr H$m` H$m` H$aVß?
1. nmUr dmhVß! (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 47)
A. nmUr doJmZo dmhmdß ÂhUyZ _r-.......................................................................................................................................................................
Am. m R>H$mUr _r nm `mMo ‡dmh ~KVbo-.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
dmhUmË`m nm `mMo MÃß
76
2. nm `m_wio dÒVy hbVmV! (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 47-48)
A. nm `m¿`m ‡dmhmV dmhUmao nmZ
Am. m dÒVyßnmgyZ _r nmUMäH$s ~Zdbr...............................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
_r nmUMäH$s nm `mImbr Yabr VoÏhm......................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
3. dÒVy VaßJob, ~wS>ob H$s _giob? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 48-49)
A.
dÒVy VaßJob, ~wS>ob H$s _giob?
AßXmO MmMUr
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
VaßJUmË`m dÒVyßMo H$miOrnyd©H$ ZarjU H$am. À`mßMr MÃo H$mT>m.
77
nmUMäH$sMm Z_wZmho nmZ nwÒVH$mVyZ doJio H$mT>m AmU nmUMäH$s ~Zd `mgmR>r dmnam. (nhm nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 47)
79
Am.
–d VaßJob, ~wS>ob H$s _giob?
AßXmO MmMUr
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
nm `mda VaßJboÎ`m dÒVy-...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
nm `mV ~wS>boÎ`m dÒVy-...............................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
nm `mV _giboÎ`m dÒVy-.........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
H$mhr dÒVy AmYr VaßJÎ`m AmU ZßVa ~wS>Î`m Ago Pmbo H$m? H$m Pmbo Agob?...............................................
............................................................................................................................................................................................
Mmbdm S>moHß$!
EImXm XJS> VwÂhr nm `mda VaßJdyZ XmIdy eH$mb H$m? ho H$gß H$amb?............................................................
............................................................................................................................................................................................
hdm abobm \w$Jm nm `m_‹ o ~wS>dVm oB©b H$m? ho H$gß H$amb?........................................................................
.......................................................................................................................................................................
Zmd
nm `mV _giÎ`m H$m? (hmo/Zmhr) _lU
hbdVmZm hbdÎ`mZßVa EH$m VmgmZßVa
KZ-1..............................................................................................................................................................................................................................
2..............................................................................................................................................................................................................................
3..............................................................................................................................................................................................................................
–d-1..............................................................................................................................................................................................................................
2..............................................................................................................................................................................................................................
3..............................................................................................................................................................................................................................
–mdU H$moaS>o PmÎ`mZßVa-
Zmd aßJ dmg H$moaSo PmÎ`mZßVa H$m` Cabo?
...........................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................
5. nmUr da MT>Vo. (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 49)
A. _r nm `mV KmVboÎ`m qM‹`m AmU XmoË`m H$em¿`m ~ZboÎ`m hmoÀ`m?........................................................
............................................................................................................................................................................................
_bm Xgbß H$s-..............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
nm `m~mhoa Agbobm Í$_mbmMm mJ Amobm H$m Pmbm?............................................................................................................................................................................................
`mn°H$s H$moUÀ`m qM‹`m / YmJo / XmoË`m bJoM AmoÎ`m PmÎ`m?(gwVr, aoe_r, bmoH$ar, Zm`bm∞Z Xmoar qH$dm
H$nS>m, H$mœ`mMr Xmoar, gwVir, VmJ, JmoUnmQ>> dJ°ao) ...........................................................................................
............................................................................................................................................................................................
4. nm `m_‹ o dÒVy daKiVmV! (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 49)
80
ZVi H$s JT>yi?
Hw$R>Î`m dÒVyßZm Amobß Ïhm`bm doi bmJbm?...............................................................................................................
Am. emB© ISy>_‹ o MT>m`bm bmJbobm doi1 g|._r. 2 g|._r. 3 g|._r. ISy>Mo Q>moH$
AßXmOo doi ............................ ............................ ............................. .............................
‡À`j bmJbobm doi ............................ ............................ ............................. .............................
B. noÎ`m_‹ o MIb Ho$bm VoÏhm _bm Xgbß H$s....................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
6. –dÍ$n nm `mMr dm\$ ~ZVo. (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 50)A. AmoÎ`m nmQ>rMß ZarjU Ho$bß VoÏhm-...........................................................................................................................................................................................
Am. XmoZ noÎ`mß_Ybr nm `mMr nmVir (_._r.) VmarI
nobm
PmH$bobm nobm
CKS>m nobm
XmoZ noÎ`mßMo ZarjU Ho$bß VoÏhm H$m` Xgbß?..........................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
VmarIVmarIVmarIVmarIVmarI
noÎ`
m_Y
rb n
m `
mMr n
mVi
r (_
._r.
)no
Î`m_
Yrb
nm
`mM
r nmV
ir (
_._
r.)
noÎ`
m_Y
rb n
m `
mMr n
mVi
r (_
._r.
)no
Î`m_
Yrb
nm
`mM
r nmV
ir (
_._
r.)
noÎ`
m_Y
rb n
m `
mMr n
mVi
r (_
._r.
)
81
nm `m¿`m nmViÁmnm `m¿`m nmViÁmnm `m¿`m nmViÁmnm `m¿`m nmViÁmnm `m¿`m nmViÁm60
50
40
30
20
10
0
82
7. nm `m¿`m dm\o$Mo –dÍ$n nmUr Pmbo. (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 50)A. erVno mMr ~mQ>br~mQ>br¿`m ~mhoa _bm Xgbß-.....................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
nwgÎ`mZßVa ~mQ>br nw›hm Amobr Pmbr H$m?.............................................................................................................
~mQ>br¿`m ~mhoaMß nmUr erVno mgmaIß aßJrV qH$dm JmoS> Amho H$m?....................................................................
ho nmUr Hw$Ry>Z Ambß?......................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
VwÂhmßbm Agß H$m dmQ>Vß?.................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Am. XmoZ noboAßXmO - Xmo›hrn°H$s Hw$R>bm nobm ~mhoÍ$Z Amobm hmoB©b?...........................................................................................................................................................................................
ZarjU - Xmo›hrn°H$s Hw$R>bm nobm ~mhoÍ$Z Amobm Pmbm?...........................................................................................................................................................................................
H$mnS> Amobß Amho H$m?....................................................................................................................................................
nmUr noÎ`m¿`m AmVyZ Ambß Agob H$s ~mhoÍ$Z? VwÂhmbm H$m` dmQ>Vß?...........................................................................................................................................................................................
VwÂhmbm Agß H$m dmQ>Vß?................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
8. nm `mMr hmoVo dm\$ (AmU dm\o$Mo naV hmoVo nmUr) (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 51)A. XmoZ mßS>r_m¬`m XmoZ mßS>ÁmßMo MÃß-
83
Xdgm¿`m eodQ>r _bm Xgbß H$s-
flbmpÒQ>H$ AOyZhr H$moaS>oM Amho H$m?..........................................................................................................................
AmVÎ`m mßS>ÁmVbo XJS>hr AOyZ H$moaS>oM AmhoV H$m?...........................................................................................
Agß H$m KS>>bß Agob mMm AßXmO H$am......................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Am. CH$iVo nmUrPmH$Urdarb nmUr Hw$Ry>Z Ambß?.................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
^mßS>ÁmVbo nmUr AOyZhr VodT>ßM Amho? H$_r Pmbß? H$s dmT>bß?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Mmbdm S>moHß$!nm `mMo dm\o$V Í$nmßVa hmoVo VoÏhm Vr dm\$ Hw$R>o OmVo?............................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
OoÏhm EImXm _hmgmJa gy m©¿`m CÓUVo_wio VmnVmo VoÏhm OdiOdi10,000,000,000,000,000 [bQ>a nm `mMo dm\o$V Í$nmßVa hmoVo. Oa hr dm\$ Jma Pmbr AmUVMo nw›hm nm `mV Í$nmßVa Pmbo, Va H$m` hmoB©b?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
_m¬`m ‡`moJmMo MÃß-
84
nm `mMo MH´$$
nmR>ÁnwÒVH$mVrb nmZ 52 darb MÃm_‹ o nm `m¿`m aoUyMm ‡dmg H´$_mßH$ 1 nmgyZ 22 n ™VXmIdbm Amho. À`mMo dU©Z H$am........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
H´$_mßH$ 22 ZßVa MÃmV XmIdboÎ`m nm `m¿`m aoUyMo H$m` hmoV Agob?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
85
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
`m R>H$mUr hm nm `mMm aoUy dm\o$gmaIm XgVmo?-.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
`m R>H$mUr nm `mMm aoUy –dÍ$nmVM Amho.-.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
A‰`mg
Zmdo gmßJm AmU MÃo H$mT>m.
1. dmhVo nmUr
86
2. dmhV Zgbobo nmUr
3. g_Om XwgË`m AmU VgË`m ~mQ>br_‹ ogw’m nhÎ`m ~mQ>brBVHo$M nmUr Amho. XwgË`m AmUVgË`m ~mQ>br_Yrb nm `mMr nmVir XmIdm.
1 2 3
87
‡ÌZ Vw_¿`m AmdS>rMo!1. nm `m¿`m ‡dmhm~amo~a dmhUmË`m VwÂhr nmhboÎ`m dÒVyßMr Zmdo gmßJm............................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
2.ünm `m~amo~a VwÂhr Hw$R>bo Ioi IoiVm?...............................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
3. nm `mda VaßJUmË`m VrZ dÒVyßMr AmU nm `m_‹ o ~wS>UmË`m VrZ dÒVyßMr Zmdo bhm.
VaßJUmË`m dÒVy ~wS>UmË`m dÒVy.................................................................. ..................................................................
.................................................................. ..................................................................
.................................................................. ..................................................................
4. nm `mV daKiUmË`m KZ, –d AmU dm yÍ$n nXmWm™Mr Zmdo bhm........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
5. nm `mV Z daKiUmË`m KZ AmU –d nXmWm™Mr Zmdo bhm........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
6. VwÂhr nmUr CH$i `mgmR>r Mwbrda R>odbo. WmoS>Ám doi CH$iÎ`mZßVa nmUr H$_r XgVo. ho nmUrHw$R>o OmVo?.........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
7. VwÂhr YwHß$ Hw$R>o nmhbß Amho? Vo H$emMß ~Zbß hmoVß?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
8. Amobo H$nS>o gwH$VmV VoÏhm À`mVbß nmUr Hw$R>o OmVß?.........................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
88
9. VwÂhr VrZ Amobo eQ>© C›hmV R>odbo AmhoV. nhbm eQ>© KS>r H$Í$Z R>odbm Amho. Xwgam eQ>© ngÍ$ZR>odbm Amho AmU Vgam eQ>© flbmpÒQ>H$¿`m nedr_‹ o R>odbm Amho. Hw$R>bm eQ>© gJiÁmV AmYrdmiob?............................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
10. nwT>rbn°H$s H$emMo ~mÓnr^dZ gJiÁmV AmYr hmoB©b mMm AßXmO ~mßYm.-A. Ja_ nmUr H$s WßS> nmUr .........................................................................................................................................
Am. H$n_Yrb nmUr H$s ~erV AmoVbobo nmUr ........................................................................................................
B. PmH$boÎ`m ~erVrb nmUr H$s CKS>Ám ~erVrb nmUr ....................................................................................
B©. hdoera R>H$mUr R>odbobo nmUr H$s dmam dmhV Zmhr Aem emßV R>H$mUr R>odbobo nmUr ...............................
11. nm `mMo W|~ H$emda XgVrb? H$mo_Q> gmoS>Ám¿`m ~mQ>brda H$s WßS> gmoS>Ám¿`m ~mQ>brda...........................................................................................................................................................................................
12. AmUIr H$mhr –dnXmWm™Mr Zmdo gmßJm ..............................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
dJm©Vrb MMm©1. nmUr H$Yr H$Yr Imb¿`m nmVirH$Sy>Z da¿`m nmVirH$S>o dmhVß H$m? ho nmUr Hw$Ry>Z Hw$R>o dmhVß ?Imb¿`m nmVirH$Sy>Z da¿`m nmVirH$S>o H$s da¿`m nmVirH$Sy>Z Imb¿`m nmVirH$S>o?
H$.Y~Y~m ............................................. I. ZXr ..........................................
J. ~mÓnr^dZ......................................... K. nmD$g ......................................
M. H$maßOß................................................ N>. Zi .........................................
O. dharVyZ nßnmZo ~mhoa H$mT>bobo nmUr ............................................................................
P. CßMmdarb Q>mH$s_‹ o nßnmZo MT>dbobo nmUr .....................................................................
Q> .......................................... R ..........................................
S>> .......................................... T> ..........................................
89
2. dmam ZgVm Va nmD$g nS>bm AgVm? ...................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
3. AmnU dÒVy Òd¿N> H$a `mgmR>r, Yw `mgmR>r nmUr dmnaVmo. Xwgam Hw$R>bm –d nXmW© dÒVy Òd¿N>H$a `mgmR>r dmnaVm oB©b H$m? H$m dmnaVm oB©b qH$dm H$m Zmhr dmnaVm oUma?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
H$m` gmaIo? H$m` doJio?
1. Imbr XboÎ`m JmoÓQ>t_Yrb >>XmoZ gmaIo d XmoZ \$aH$mMo _w‘o gmßJmA. nmUr AmU nm `mMr dm\$
nmUr AmU nm `mMr dm\$ gmaIo AmhoV H$maU$(1)...................................................................................................................................................................................
(2)...................................................................................................................................................................................
nmUr AmU nm `mMr dm\$ doJio AmhoV H$maU$(1)...................................................................................................................................................................................
(2)...................................................................................................................................................................................
Am. ~\©$ AmU nmUr
~\©$ AmU nmUr gmaIo AmhoV H$maU$(1)...................................................................................................................................................................................
(2)...................................................................................................................................................................................
~\©$ AmU nmUr doJio AmhoV H$maU$(1)...................................................................................................................................................................................
(2)...................................................................................................................................................................................
2. m JQ>mV doJio H$moU?
A. nmUr, _rR>, S>Pob, _Y......................................H$maU .............................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Am. XJS>, H$mM, flbmpÒQ>H$, gmIa.....................................H$maU..........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
90
B. bmHy$S>, bmoIßS>, bmoUr, Vob.........................H$maU.......................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
gmßJm AmU bhm.
1. OoÏhm _r nmdgmV Iyn Ioibo / Ioibmo........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Mbm e„Xmßer Ioiy `m!
BWo H$mhr H•$VrXe©H$ e„X Xbo AmhoV. Vo nm `mMß dU©Z H$aVmV, H$s hdoMß H$s XmoKmßMhr? CXmhaUo ⁄m.(Vw_¿`mgmR>r EH$ H$Í$Z XmIdbo Amho.)
qeVmoS>o CS>dUo .............................................................................................................................................. (hdm)
............................................................................................................................................................................(nmUr)
\wß$H$Uo..................................................................................................................................................................(hdm).............................................................................................................................................................................(nmUr)
dmhUo..................................................................................................................................................................(hdm)........................................................................................................................................................................... (nmUr)
JiUo.................................................................................................................................................................(hdm)............................................................................................................................................................................ (nmUr)
(hdoMß dU©Z H$a `mgmR>r dmnaV ZmhrV)
_ZrZo Aflny¿`m AßJmda nm `mMo qeVmoS>o CS>dbo ÂhUyZ Aflny MS>bm
91
qenS>Uoo.........................................................................................................................(hdm).................................................................................................................................. (nmUr)
nS>Uo............................................................................................................................. (hdm).................................................................................................................................. (nmUr)
gmßS>Uo.......................................................................................................................... (hdm)............................................................................................................................... (nmUr)
‡dmh........................................................................................................................... (hdm)
................................................................................................................................. (nmUr)
PmoV............................................................................................................................. (hdm)
................................................................................................................................. (nmUr)
2. Imbrb H•$VrXe©H$ e„X dmnÍ$Z dmä o ~Zdm. Vw_¿`m dmä`mß_‹ o O_rZ, nmUr AmU hdo_‹ oMmbUmË`m dÒVyßMo dU©Z Amho H$m? Vw_¿`m dmä`mß_‹ o hdm, O_rZ AmU nmUr mßn°H$s EH$ e„X`m`bm hdm.
JS>JS>Uo.......................................................................................................
KgaUo......................................................................................................... O_rZ
VaßJUo...........................................................................................................
dhaUo.......................................................................................................... nmUr
gya _maUo........................................................................................................................................
CS>Uo............................................................................................................. hdm
nmoh>Uo............................................................................................................
dÎhdUo.........................................................................................................
dMmam AmU emoYyZ H$mT>m.
1. nm `mVrb Ioi ÂhUOo H$m`? VwÂhr H$Yr nm `mVrb Ioi nmhbo qH$dm Ioibo AmhoV H$m?^maVmVÎ`m doJdoJiÁm mJmV IoiÎ`m OmUmË`m nm `mVrb IoimßMr _mhVr _idm.
2. Hw$R>bo gU gmOao H$aVmZm nmUr dmnaVmV Vo emoYyZ H$mT>m.
92
emoYm ÂhUOo gmnS>ob!
1. 1 bQ>a nmUr gm_mdUmË`m _m¬`m mßS>ÁmMß MÃß-
2. 1 bQ>a nm `mMo dOZ............................................................H$.J∞. Amho.
3. MIbmMm H$mhr mJ nm `mV daKibm H$r Zmhr ho _ZrZo H$go emoYyZ H$mT>bo Agob?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
XmIdm AmU gmßJm.
1. dJm©V nmUr Hw$R>o Amho Vo emoYyZ H$mT>m. H$ÎnZm H$am AmU ho nmUr nm `m¿`m MH´$mMm mJ H$gmAgob mMr EH$ N>mZ JmoÔ> V`ma H$am. (ho nmUr Hw$Ry>Z Ambß Agob? Hw$R>o OmB©b?)
dJm©V nmUr AmT>ibo Vr OmJm..........................................................................................
dMmam ‡ÌZ!
1. nm `m~‘b ‡ÌZ dMmam AmU m ‡ÌZmßMr CŒmao H$er emoYVm oVrb mMm dMma H$am.
_mPo ‡ÌZ.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
93
ghmdm YS>m
nmUr AmU OrdZnmUr AmU OrdZnmUr AmU OrdZnmUr AmU OrdZnmUr AmU OrdZnmUr-OJ `mgmR>r!
1. gOrdmß_Yrb nmUr (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 57-59)
A. PmS>mMo nmZ AmU \w$bmMr nmH$ir MwaJibr VoÏhm-...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Am. H$mH$S>r qH$dm dmßΩ`mbm _rR> Mmoibo-doi _bm H$m` Xgbß?
.................... ....................................................................................................................................................................
..................... ...................................................................................................................................................................
..................... ..................................................................................................................................................................
B. \w$bo AmU nmZo C›hmV R>odbr-
Vr H$er XgVmV?..........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Vr AmVm doJir H$m XgV AgVrb?.............................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
B©. PmS>m¿`m nmZmß modVr flbmpÒQ>H$Mr nedr-PmS>mMo Zmd ...........................................................................................................................
_bm H$m` Xgbo.......................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
gmß mim!
EImXo \y$b qH$dm nmZ AVe` H$miOrnyd©H$ VmoS>m.nmZo, \w$bo VmoS>VmZm Ver AmUIr anya nmZo, \w$boPmS>mda AmhoV mMr ImÃr H$Í$Z ø`m. ~mJoMrZmgmS>r H$Í$ ZH$m qH$dm EImXo PmS> _mÍ$ ZH$m.AZmoiIr OßJbr dZÒnVr qH$dm \w$bo VmoSy> ZH$m.À`mn°H$s H$mhr dZÒnVr Anm`H$maH$hr Agy eH$Vrb.
Í$B©¿`m PmS>mVyZ, nmZmßVyZ oUmam ag dfmar AgVmo.
ImOHw$`ar¿`m nmZmßZm Òne© Ho$bm H$s ImO gwQ>Vo. ImOHw$`arÍ$B©
94
C. EH$ Xdg EH$ \y b nm `m~mhoa AmU EH$ \y b nm `mV R>odÎ`mda \w$bmßMo MÃß-
Xmo›hr \w$bmßMß dOZ gmaIßM Amho H$m? Hw$R>Î`m \w$bmMß dOZ OmÒV Amho?..........................................................................................................................................................................................
À`mß¿`mV \$aH$ H$m Amho?...........................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
Xmo›hr \w$bmßMr dOZß gmaIr hmo `mgmR>r H$Vr W|~ nmUr KmVbß?.................................................
EH$m XdgmV \w$bmVyZ H$Vr nmUr ~mhoa nS>bß `mMm AßXmO H$am................................................
D$. emB©_‹`o \y b R>odbß VoÏhm-..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
\w$bm¿`m XoR>mbm _YyZ Mra XÎ`mZßVa _bm Agß Xgbß H$s-...........................................................
..........................................................................................................................................................................................
E. ‡m `mß¿`m earamV nmUr ZgVß Agß _bm H$m dmQ>bß?-..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
‡m `mß¿`m earamV nmUr AgVß Agß _bm H$m dmQ>bß?.............................................................................................................................................
95
2. nmUr AmnÎ`m earam¿`m AmVbo! (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 59)
A. H$mModa VwÂhr Ìdmg gmoS>bmV VoÏhm VwÂhmbm H$m` Xgbß?..........................................................
.............................................................................................................................................
ho nmUr Hw$Ry>Z Ambß?.................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Am. _m¬`m hmVm^modVr ~mßYboÎ`m flbmpÒQH$¿`m nedr_‹ o _r ~KVbß -.......................................
.............................................................................................................................................
Mmbdm S>moHß$!
gd© gOrdmß¿`m earam_‹ o nmUr AgVo. OJ `mgmR>r À`mßZm nm `mMr JaO AgVo. nU gJio gOrdnmUr nrV ZmhrV. _wßΩ`m nmUr nrV ZmhrV. Ym›`m_Ybo nmoaH$S>ogw’m nmUr nrV ZmhrV. À`mßZm nmUrHw$Ry>Z _iV Agob?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3. nm `mVbo gd© gOrd! (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 59)
A. nm `mV amhUmao H$mhr ‡mUr-.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Am. _r nmhboÎ`m nm `mVrb dZÒnVr-
nyU©nUo nm `mImbr AgUmË`m dZÒnVr : (MÃß H$mT>m, Zmdo ⁄m AmU dU©Z bhm.).......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
96
B. S>~ä`mVÎ`m nm `mV Xgbobo gy _ gOrd (MÃß H$mT>m, Zmdo ⁄m AmU dU©Z H$am.).......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
H$mhr mJ nm `mImbr AmU H$mhr mJ nm `mda AgUmË`m dZÒnVr (MÃß H$mT>m, Zmdo ⁄m AmU dU©ZH$am.).......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
97
doJdoJiÁm R>H$mUmßhZ Jmoim Ho$boÎ`m nm `m_‹ o Xgbobm \$aH$-....................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
H$mhr XdgmßZr _bm S>~ä`mVÎ`m nm `m_‹ o XgboÎ`m JmoÔ>r-..........................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
B©. S>~ä`mV amhUmao H$mhr gy _Ord-.......................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
4. H$mhr gOrdmßZm OmÒV nmUr bmJVo Va H$mhtZm H$_r!(nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 60)
_r nmhbobo OmÒV nm `mMr JaO AgUmao gOrd-.................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
_r nmhbobo OmÒV nmUr Z bmJUmao gOrd-...........................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
A‰`mg
Zmdo gmßJm AmU MÃo H$mT>m
1. agXma \$io AmU m¡`m
98
2. EH$ dZÒnVr Obm
A. nmUr AO~mV KmVbo Zmhr
Am. nwaogo nmUr KmVbo Amho
B. JaOonojm OmÒV nmUr KmVbo Amho
99
‡ÌZ Vw_¿`m AmdS>rMo!1. dZÒnVr^modVr _mVrV VwÂhr nmUr KmVbo.ho nmUr _mVrda¿`m dZÒnVr¿`m mJmßn ™V nmohmoMVo H$m?...................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
2. H$mhr nmUr dZÒnVrVyZ ~mhoa nS>Vo H$m? VwÂhmbm H$go g_Obo?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3. nwT>rbn°H$s dZÒnVr¿`m Hw$R>Î`m mJm_‹ o nmUr AgVo? VwÂhmbm Vgo H$m dmQ>Vo?
^mJ nmUr AgVo? _bm Ago H$m dmQ>Vo?
_yi ............. ..........................................................................................................................................
ImoS> ............. ..........................................................................................................................................
nmZ ............ ..........................................................................................................................................
\y$b ............ ..........................................................................................................................................
\$i ............. ..........................................................................................................................................
~r ............. ..........................................................................................................................................
\$mßXr ............. ..........................................................................................................................................
4. nwT>rbn°H$s Hw$R>Î`m dÒVyß_‹ o nmUr AgVo? VwÂhmbm Vgo H$m dmQ>Vo?dÒVy nmUr AgVo? _bm Ago H$m dmQ>Vo?
gßÕ`mMm ag ............. .......................................................................................
Ho$iß ............. .......................................................................................
e|JXmUm ............. ........................................................................................
nmoir ............. ........................................................................................
Vw_Mo eara ............. ........................................................................................
5. JdVm¿`m n|T>rMß dOZ H$Yr OmÒV aob? JdV VmOß H$mnbobß AgVmZm H$s JdV gwH$Î`mda? H$m?H$em_wio Agß hmoV Agob AmoiIm nmhˇ?.......................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
100
.......................................................................................................................................................................
7. nm `mV nmohVm oUmao AmU nm `m~mhoahr OJy eH$Umao Aem H$mhr ‡m `mßMr Zmdo bhm........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
8. nm `m~mhoa H$mT>Î`mda OJy eH$Uma ZmhrV Aem H$mhr ‡m `mßMr Zmdo bhm........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
dJm©Vbr MMm©1. Jwbm~mMo amonQ>o H$_im¿`m amonQÁm‡_mUo nm `mV dmTy> eHo$b H$m? dmidßQ>m_‹ o Vo amonQ>o dmTy> eHo$bH$m? À`m¿`mda H$m` n[aUm_ hmoB©b?
gmßJm AmU bhm.1. EH$ Xdg _bm Iyn VhmZ bmJbr........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
6. EH$ nmoVß a Jhˇ nmdgmZo Amobo Pmbo. H$mhr XdgmßZr À`m JÏhmMß H$m` hmoB©b?
101
emoYm ÂhUOo gmnS>ob!1. JdVmMo dOZ H$m ~Xbbo? Vm¡`m JdVm_‹ o H$Vr nmUr hmoVo?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
2. _mPo dOZ............................................H$.J´∞. Amho.
_m¬`m earamVrb nm `mMo dOZ gmYmaUV:..............................................H$.J´∞. Agob.
XmIdm AmU gmßJm!
1. Aer EImXr dÒVy AmUm, Or OdßV Zmhr, nU À`m dÒVybm Ï`dpÒWV H$m_ H$a `mgmR>r _mà nmUrbmJVo. Vr dÒVy gdm™Zm XmIdm AmU VMr _mhVr gmßJm._r H$m` AmUbo?-
dMmam ‡ÌZ!
1. nmUr AmU gOrd mß¿`mer gß~ßYV ‡ÌZ dMmam AmU À`m ‡ÌZmßMr CŒmao H$er _idVm oVrb`mMm dMma H$am.
_mPo ‡ÌZ-.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
102
nmUr _m°Î`dmZ Amho!1. ho nmUr `oVß Var Hw$Ry>Z?(nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 65)A. _r nmUr nmhbß À`m OmJm
OmJm ho nmUr Hw$Ry>Z Ambß
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Am. nmdgmMß nmUr n `m`moΩ` hmoD$Z Vw_¿`mn ™V H$gß nmohMVß? dU©Z H$am. ho XmId `mgmR>r nmZ108 da MÃß H$mT>m........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
gmVdm YS>m
nmUr AmU AmnUnmUr AmU AmnUnmUr AmU AmnUnmUr AmU AmnUnmUr AmU AmnU
103
2. AmnU nmUr H$go dmnaVmo? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 65)nwT>rb ‡ÌZmßMr CŒmao AmYr VwÂhr ÒdV: ⁄m. ZßVa KamVÎ`m dS>rbYmË`mßZm ho ‡ÌZ dMmam, Vo Vw_¿`md`mMo AgVmZm m JmoÔ>r H$go H$aV hmoVo? _r dMmabo-.....................................................................................
VwÂhr Vw_Mo XmV H$go Òd¿N> H$am`MmV? (XmVdU, Qy>WnoÒQ> AmU ~´e ...)
_r.........................................................................................................................................................................................
V...........................................................................................................................................................................................
VwÂhr AmßKmoi Hw$R>o H$aV hmoVmV? (ZXrda, VbmdmV, Kar ...)
_r........................................................................................................................................................................................
V..........................................................................................................................................................................................
AßJ Òd¿N> R>od `mgmR>r H$m` dmnaV hmoVmV? (S>mirM nrR>, gm~U...)
_r.........................................................................................................................................................................................
V...........................................................................................................................................................................................
Ho$g H$emZo YwdV hmoVmV? (eHo$H$mB©, [aR>o, e∞Âny ...)
_r.........................................................................................................................................................................................
V..........................................................................................................................................................................................
Vw_Mm nm `mMm ÚmoV Hw$R>bm hmoVm? (ZXr, gmd©OZH$ dhra, KamVbr dhra, gmd©OZH$ Zi,KamVbm Zi ...)
_r.........................................................................................................................................................................................
V..........................................................................................................................................................................................
nm `mMm ÚmoV Kam¿`m AmV hmoVm H$s ~mhoa? H$Vr bmß~ hmoVm?_r.........................................................................................................................................................................................
V.........................................................................................................................................................................................
nmUr H$moU am`Mß?
_r.........................................................................................................................................................................................
V..........................................................................................................................................................................................
H$nS>o Hw$R>o YwVbo Om`Mo?
_r.........................................................................................................................................................................................
V...........................................................................................................................................................................................
104
H$nS>o Yw `mgmR>r H$m` dmnabß Om`Mß? (gmoS>m, gm~U, S>Q>O™Q> ...)
_r.........................................................................................................................................................................................
V...........................................................................................................................................................................................
Hw$R>Î`m ‡H$maMr em°Mmb ß VwÂhr dmnaV hmoVmV? (eoVmV, H$moaS>o gßS>mg, Q>monbrMo gßS>mg, H$_moS> ...)
_r.........................................................................................................................................................................................
V...........................................................................................................................................................................................
3. nH$mßgmR>r nmUr (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 66)
VwÂhr amhVm À`m mJmVrb nH$mßZm nmUr Hw$R>Î`m n’VrZo Xb OmVß ho emoYyZ H$mT>m.
nmdgmMß nmUr nwaogß AgVß H$m?
XwgË`m Hw$R>Î`mVar n’VrZo nmUr eoVmV AmUVmV H$m? H$gß AmUVmV?............................................
...........................................................................................................................................
............................................................................................................................................
Hw$R>Î`m nH$mßZm nmUr H$_r Agbß Var MmbVß? Hw$R>Î`m nH$mßZm nmUr OmÒV bmJVß?..........................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
nH$mßZm H$Yr AmU H$Vr nmUr Xbß OmVß?.................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
4. nm `mMo _moO_mn (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 66)A. _bm gmnS>boÎ`m ~mQ>Î`m, S>~o, Q>mä`m dJ°ao-
À`mV H$m` ^aVmV H$Vr (bQ>a, _br[bQ>a)
.............................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
105
5. AmnÎ`mbm H$Vr nm `mMr JaO AgVo? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 66-67)A. 1 H$.J∞. VmßXyi Oa AmnÎ`mbm nH$dm`Mm Agob Va H$Vr nmUr bmJob?(ejH$mßZm dMmam)...........................................................................................................................................................................................
ho gJiß nmUr VmßXim¿`m amonmVM amhVß H$m? Vo Hw$R>o OmV Agob? VwÂhmbm H$m` dmQ>Vß?...........................................................................................................................................................................................
Am. _bm AmßKmoirgmR>r H$Vr nmUr bmJV Agob? (_mPm AßXmO).......................................
‡À`jmV _r AmßKmoirgmR>r H$Vr nmUr dmnabß?......................................................................
B. Vw_¿`m Hw$Qw>ß~mV H$emH$emgmR>r nmUr dmnabß OmVß À`mMr EH$ mXr V`ma H$am.
nmUr H$emgmR>r H$Vr dmnaVmo?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Am. _m¬`m 1 [bQ>a¿`m mßS>ÁmMß, S>„`mMß qH$dm ~mQ>brMß MÃß
106
6. ho nmUr H$Vr Òd¿N> Amho? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 67)
MmMUr nmUr Hw$Ry>Z AmUbß
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
A. nm `mMm aßJ
Am. ZVi> H$s JTy>i B. H$mhr VaßJV` H$m? B©. dmgmMß dU©Z C. ZdiUo - Vimer H$m` Amho? D$. JmiUo - H$nS>Ámda H$m` amhbo? E. gm~UmMm \o$g Eo. ~mÓnr^dZ - H$m` amhbo?
7. Òd¿N> nmUr H$go _idm`Mo? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 67)A. ZdiUo
ho Zdibobß nmUr Òd¿N> Amho H$m?........................................................................................
À`mMm VwÂhmßbm H$m` Cn`moJ H$aVm `oB©b?.................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
ho Zdibobß nmUr VwÂhr fl`mb H$m? H$m qH$dm H$m Zmhr?.....................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
nm `mVbr KmU bdH$a Vimer gmR>mdr mgmR>r H$mhr H$aVm oB©b H$m? Vw_¿`m ejH$mßZm qH$dm nmbH$mßZmdMmam........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Am. nmUr mVyZ Jmibo...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Jmibobß nmUr Òd¿N> Amho H$m? ho nmUr VwÂhr fl`mb H$m? H$m fl`mdgß dmQ>bß qH$dm H$m fl`mdgß dmQ>bß Zmhr?...........................................................................................................................................................................................
107
8. n `mMo nmUr (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 68)n `m¿`m nm `mVrb gy _Ordmß_wio hmoUmao AmOma-...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
9. nmUr dmMdm! (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 68)
A. nmUr dm`m OmD$ Z o ÂhUyZ H$am`Mo H$mhr Cnm`-..................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Am. Vw_¿`m KamOdi qH$dm emioOdi VwÂhmßbm JiH$m nmB©n qH$dm Zi Xgbm H$m? _J VwÂhr H$m`Ho$bß?.................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
10 _ZQ>mßV AmÂhr............................................_.[b. nmUr Jmoim Ho$bß.
EH$m VmgmV À`m Jiä`m Zim_YyZ.............................................._.[b. nmUr Jiob.
24 VmgmßV À`m Jiä`m Zim_YyZ................................................[bQ>a nmUr Jiob.
B. nmdgmMß nmUr gmR>d `mMo AmU dmna `mMo H$mhr _mJ©-.............................................................................
...........................................................................................................................................................................................
A‰`mgZmdo gmßJm AmU MÃo H$mT>m1. Vw_¿`m Kar AmU emioV nmUr gmR>d `mgmR>r dmna `mV oUmar mßS>r.
j_Vm.............[bQ>a j_Vm...............[bQ>a
108
2. VwÂhmßbm nmUr H$gß _iVß (1 Am _Yrb H•$Vr - nmZ 102)
3. nmUr dmMd `mgmR>r H$m` H$m` H$amdß ho XmIdUmaß EH$ ^ŒmrnÃH$ V`ma H$am.
109
‡ÌZ Vw_¿`m AmdS>rMo!
1. Vw_¿`m Kar n `mMß nmUr Hw$Ry>Z oVß? dhra, ZXr, Vbmd H$s AmUIr Hw$Ry>Z?...........................................................................................................................................................................................
2. m nm `m¿`m ÚmoVmßMm bhmZmßnmgyZ _moR>Ámßn ™V H´$_ bmdm.
gamoda _hmgmJa Viß Xdq~Xy S>~Hß$ g_w–.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3. dharVyZ nmUr da H$go H$mT>VmV? H$moUÀ`mhr VrZ n’Vr.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
4. Imbrbn°H$s Hw$R>Î`m JmoÔ>rgmR>r AJXr Òd¿N> nmUr bmJVß? Hw$R>Î`m JmoÔ>tgmR>r nmUr WmoSo>goAÒd¿N> Agbo Var Mmbob?
n `mgmR>r..............................................................................................................................
PmS>mßZm Kmb `mgmR>r................................................................................................................
AmßKmoirgmR>r.............................................................................................................................
\$aer Yw `mgmR>r........................................................................................................
5. VwÂhr amoO H$Vr bQ>a nmUr nVm?.....................................................................................
6. XmV Kmg `mgmR>r H$Vr _br[bQ>a nmUr VwÂhmbm bmJVß?.........................................................
7. Òd ßnmH$KamV nmUr H$moUH$moUÀ`m JmoÔ>rßgmR>r dmnabo OmVß?.................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
110
dJm©Vrb MMm©
1. Vw_¿`m KamV qH$dm KamOdi Òd¿N> n `mMß nmUr _iVß H$m? Vw_¿`m JmdmV qH$dm d^mJmVamhUmË`m gJiÁmßZm nmUr ghO _iVß H$m? Òd¿N> nmUr _id `mgmR>r H$mhr AS>MUr oVmV H$m?`m AS>MUt_YyZ _mJ© H$gm H$mT>Vm oB©b?............................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
2. VwÂhr H$Yr nmUr EH$m R>H$mUmhˇZ XwgË`m R>H$mUr KoD$Z OmVm H$m? Agß H$m H$amdß bmJVß?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
3. Vw_¿`m KamVrb EH$ qH$dm OmÒV Ï`äVr gJiÁm Hw$Qw>ß~mgmR>r nm `mMr gmo H$aVmV H$m?gJiÁmßZm Òd¿N> n `mMß nmUr _iob mMr H$miOr Vo KoVmV H$m? ho H$m_ H$moU H$aVß? Xwgar H$moUrÏ`äVr ho H$m_ H$m H$aV Zmhr?............................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
4. Vw_Mß n `mMß nmUr Zdibobß Amho H$s Jmibobß? hr H$m_ß H$moU H$aVß? Hw$R>o? nmUr Jmi `m¿`mdoJdoJiÁm n’Vr H$moUÀ`m?............................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
H$m` gmaIo? H$m` doJio?
1. Imbr XboÎ`m JmoÓQ>t_Yrb >>XmoZ gmaIo d XmoZ \$aH$mMo _w‘o gmßJm.
A. Vbmd AmU ZXrVbmd AmU ZXr gmaIo AmhoV H$maU$
(1).................................................................................................................................................................................
(2).................................................................................................................................................................................
Vbmd AmU ZXr doJio AmhoV H$maU$(1).................................................................................................................................................................................
(2).................................................................................................................................................................................
111
Am. dhra AmU Hy$nZbH$m (~moadob)
dhra AmU Hy$nZbH$m gmaIo AmhoV H$maU$(1)..................................................................................................................................................................................
(2)..................................................................................................................................................................................
dhra AmU Hy$nZbH$m doJiÁm AmhoV H$maU$(1)..................................................................................................................................................................................
(2)..................................................................................................................................................................................
2. m JQ>mV doJio H$moU?A. nmB©n, H$mbdm, dhra, AmoT>m..................H$maU............................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Am. g_w–, Obme`, ZXr, _hmgmJa..................H$maU...........................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
B. _hmgmJa, ImS>r, Vbmd, g_w–..................H$maU..................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
gmßJm AmU bhm.
1. OoÏhm nmUr gßnyZ Jobß........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
112
dMmam AmU emoYyZ H$mT>m.1. Vw_¿`m JmdmV, ehamV qH$dm _hmZJamV nmdgmßM nmUr dmna `mgmR>r H$gß gmR>dVmV?~h˛VoH$ gJir _moR>r ehao hr ZXr¿`m H$ZmË`mda qH$dm _moR>Ám gamodamOdi dgbobr AmhoV. Aem H$mhrehamßMr AmU Vr ehao ¡`m Z⁄mß¿`m, gamodamß¿`m Odi dgbobr AmhoV À`mßMr Zmdo emoYm.
ehamMo Zmd ZXr qH$dm gamodamMo Zmd
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
2. Vw_¿`m JmdmV qH$dm ehamV AmO VwÂhr dmnaVm VoM nm `mMo ÚmoV nyduhr dmnabo Om`Mo H$m?À`mßMo nm `mMo ÚmoV H$moUVo hmoVo?
3. Vw_¿`m mJmV nydu dmnabo OmUmao, dhar, nm `m¿`m Q>mä`m mßgmaIo nm `mMo g´moV emoYyZ H$mT>m.ho ÚmoV AmVm H$m dmnaV ZmhrV?
4. XwÓH$mi nS>Uo, nya oUo AmnU Wmß~dy eH$Vmo H$m? H$gß?
emoYm ÂhUOo gmnS>ob!
1. nm `mVyZ _rR> doJiß H$gß Pmbß Agob?..............................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
2. nmUr Q>rnH$mJXm_YyZ OmD$ eH$Vß. dmiy Q>rnH$mJXm_YyZ OmD$ eH$V Zmhr. _ZrZo Q>rnH$mJXmMmH$moZ V`ma Ho$bm AmU Vmo H$moZ EH$m ZagmiÁm_‹ o R>odbm. À`mV VZodmiy_lV nmUr AmoVbo. AmVm ~aUrV H$m` oB©b?
A. \$äV dmiy~. \$äV nmUrH$. nmUr AmU dmiyS>. H$mhrM Zmhr
113
8
7
6
5
4
3
2
1
0
amoO gH$mir _S>ä`mV _imbobß nmUr
3 _o
3 _o
3 _o
3 _o
3 _o
4 _o
4 _o
4 _o
4 _o
4 _o
5 _o
5 _o
5 _o
5 _o
5 _o
6 _o
6 _o
6 _o
6 _o
6 _o
7 _o
7 _o
7 _o
7 _o
7 _o
8 _o
8 _o
8 _o
8 _o
8 _o
9 _o
9 _o
9 _o
9 _o
9 _o
VmarI
A. 3 _o bm H$Vr nobo nmUr Cabß?............................................................................................
5 _o bm H$Vr nobo nmUr Cabß?..................................................................................................
Am. EH$ Xdg À`mß¿`mH$S>o nmh˛Uo Ambo hmoVo. Vo H$moUÀ`m Xder Ambo AgVrb?...........................................................................................................................................................................................
B. EH$ Xdg KamVbr gJir _ßS>ir OÃobm Jobr hmoVr. H$moUÀ`m Xder Jobr AgVrb?...........................................................................................................................................................................................
XmIdm AmU gmßJm.
1. nmUr nwadR>Ám¿`m g_Ò oda dV©_mZnà qH$dm _mgH$mß_‹ o Ambobm boI _idm. dJm©V Vmog_OmdyZ gmßJm.
_r H$m` AmUbß?..............................................................................................................................................................
3. amoO gH$mir Aflny EH$m _S>ä`mV n `mMo Òd¿N> nmUr am`Mm. H$YrH$Yr KamVbo gJioOU Vo nmUrnD$Z gßndm`Mo Va H$YrH$Yr ~aMßgß nmUr _S>ä`mV Cam`Mß. AflnyZo EH$ AmR>dS>m^a H$Vr nmUr _S>ä`mVCabß Amho Vo EH$m noÎ`mZo _moObß AmU EH$ AmboI H$mT>bm.
_S>ä`
mV H
$Vr n
obo n
mUr
_imb
ß?
114
dMmam ‡ÌZ!
1. AmnU nmUr H$gß dmnaVmo mda ‡ÌZ dMmam AmU CŒmao emoY `mMm ‡`ÀZ H$am.
_mPo ‡ÌZ-.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
^mJ 4Afi
AmR>dm YS>mAmR>dm YS>mAmR>dm YS>mAmR>dm YS>mAmR>dm YS>m Afi `oVß Var Hw$Ry>Z?
Zddm YS>mZddm YS>mZddm YS>mZddm YS>mZddm YS>m earamV AfimMo H$m` hmoVo?
Xhmdm YS>mXhmdm YS>mXhmdm YS>mXhmdm YS>mXhmdm YS>m ~mhoa H$m` Q>mH$bo ?
JwUnÃH : ^mJ 4‡H$ma JwU eoam
[ZarjU .............................................................................................................
.............................................................................................................
AmH$bZ .............................................................................................................
.............................................................................................................
~mobr ^mfm (~mobUo) .............................................................................................................
.............................................................................................................
boIr mfm (bhUo) .............................................................................................................
.............................................................................................................
aMZmÀ_H$ d A[^`mß[ÃH$s H$m°eÎ`o ..............................................................................................................
..............................................................................................................
n[a_mUmÀ_H$ [dMman‹XVr (_mnZ) ..............................................................................................................
..............................................................................................................
H•$Vr H$aVo doir CÀgmh ...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
EH$mJVm AmU gß _ ........................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
ÒdVßà [dMmaeäVr ...........................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
[d⁄mœ`m™~amo~a ghH$m © .................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
J•hnmR>mMr nyV©Vm >.............................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
116
117
Afim~‘b _mhVr _idy!
1. Afi Hw$Ry>Z oVß? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 75)
AmÂhr ImÑobo AfinXmW© À`mV H$m` gm_wJr hmoVr?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
AmR>dm YS>m
Afi `oVß Var Hw$Ry>Z?Afi `oVß Var Hw$Ry>Z?Afi `oVß Var Hw$Ry>Z?Afi `oVß Var Hw$Ry>Z?Afi `oVß Var Hw$Ry>Z?
118
À`mVrb ‡À oH$ KQ>H$ H$wRy>Z _imbm? dZÒnVrnmgyZ (d) H$s ‡m `mßnmgyZ (n) H$s AmUIr H$w$Ry>Z?KQ>H$ d qH$dm n dZÒnVt qH$dm ‡m `mMo Zmd
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
2. dZÒnVrMo Hw$R>bo ^mJ AmnU ImVmo? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 75)MÃmßg_moa m Im `m`moΩ` dZÒnVtMr Zmdo bhm.-Q>mo_∞Q>mo Ho$ir Jhˇ H$mßXmD$g ‚bm∞da Amß~m nmbH$$_Q>ma ~mOar gßà _wimJmOa Aiy gy ©\y$b ¡dmarAmbß ~rQ> Mdir VmßXyiZmai _mohar V_mbnÃ/XmbMZr wB©Kmoir/Kmoi
`m dZÒnVt¿`m doJdoJiÁm mJmßZm Zmdo ⁄m - _yi, ImoS>, \$mßXr, XoR>, nmZ, \y$b, \$i qH$dm ~r.
Omo mJ VwÂhr ImVm À`m^modVr dVw©i H$mT>m.
119
122
3. ‡m `mnmgyZ _iUmao Afi‡m `mnmgyZ _iUmË`m AfimMr Vw_Mr mXr dmMm. ‡m `mß¿`m Zmdm¿`m M«>Ám V`ma H$am. M«>r¿`m_mJ¿`m ~mOybm À`m ‡m `mnmgyZ _iUmË`m AfimMo Zmd bhm. CXmhaUmW©, XyY, AßS>r, _mßg. AmVm mdVw©imß_‹ o moΩ` R>H$mUr ‡m `mßMr Zmdo bhm.
`m ‡m `mßnmgyZAmnÎ`mbm XyY _iVo
`m ‡m `mßnmgyZAmnÎ`mbm _mßg_iVo
`m ‡m `mßnmgyZ AmnÎ`mbmAßSr> _iVmV
dVw©imßMm Agm Hw$R>bm mJ Amho OWo Hw$R>Î`mM ‡m `mMo Zmd oD$ eH$V Zmhr? H$m?..............................................................................................................................................................................................
123
Am. doJdoJiÁm ‡m `mßnmgyZ AmnÎ`mbm Afi _iVo. ho ‡mUr Hw$R>bß Afi ImVmV?Âh°g..................................................................................................................................................................................
~H$am................................................................................................................................................................................
H$m|~S>r...............................................................................................................................................................................
_mgo..................................................................................................................................................................................
4. nHo$ H$er V`ma hmoVmV? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 76-79)
A. _r amhV AgboÎ`m mJmV nH$Umar AfiYm› o-.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Am. ...........................`m n’VrZo nH$dVmV........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
124
_r amhVo / amhVmo À`m mJmV eoVrgmR>r qH$dm ~mJH$m_mgmR>r dmnaÎ`m OmUmË`m AdOmamßMr Zmdo-
AdOmamMo Zmd H$emgmR>r dmnaVmV?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
VwÂhr amhVm À`m mJmV mVmMr eoVr hmoVo H$m? Oa Zmhr Va H$moUÀ`m Odi¿`m mJmV mVeoVrhmoVo?..................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
noaUr H$Yr H$aVmV?......................................................................................................................................................
bmdUr H$am`¿`m AmYr eoVH$ar H$m` H$aVmV?.......................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
^mVmMr H$mnUr H$Yr hmoVo?..........................................................................................................................................
noaUrnmgyZ H$mnUrn ™V H$Vr Xdg bmJVmV?......................................................................................................
^mVmMr H$mnUr PmÎ`mda H$m` hmoVß?.........................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
^mV bmdUo, dmT>dUo, À`mMr H$miOr KoUo hr H$m_o _wª`V: H$moU H$aVß? pÒÃ`m H$s nwÈf?...........................................................................................................................................................................................
^mVmMß nrH$ Ko `m_Ybm gJiÁmV AdKS> mJ VwÂhmßbm H$moUVm dmQ>Vmo? H$m?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
nmR>ÁnwÒVH$mVrb nmZ 77 darb MÃ 8 ZrQ> ~Km. H$sQ>H$ZmeHo$ Q>mH$Î`mMo qH$dm >\$dmaÎ`mMo n[aUm_H$m` hmoV AgVrb? H$sQ>H$ZmeH$mß_wio ZÈn–dr qH$dm Cn`moJr$H$sQ>H$, njr qH$dm _moR>o ‡mUr mßZmhrAnm` hmoV Agob H$m? AmnÎ`mbm H$sQ>>H$ZmeH$mßMm> Ãmg hmoV Agob H$m?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
125
^mV H$gm nH$dVmV, À`mMr JmoÔ>.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
126
Vw_¿`m mJmVrb BVa nHo$hr mM n’VrZo KoVbr OmVmV H$m? n’Vt_‹ o H$m` \$aH$ Amho?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Mmbdm S>moH$ß!~`m noa `mnydu O_rZ H$m ZmßJamdr bmJVo?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
5. VwÂhr ÒdV: Afi nH$dm (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 80)
A. _mPß Z`moOZ.
Hw$R>bß nrH$ ø`m`Mß? Hw$R>Î`m ~`m noam`¿`m?.........................................................................................................
Hw$R>Î`m O_Zr_‹ o?.....................................................................................................................................................
eoV H$gß ZmßJam`Mß?.......................................................................................................................................................
amonmß_‹ o AßVa H$Vr R>odm`Mß?....................................................................................................................................
nmUr H$Vr doim Kmbm`Mß?.........................................................................................................................................
nH$mßMß ZwH$gmZ hmoD$ Z o ÂhUyZ H$m` H$miOr ø`m`Mr?......................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
nrH$ Omo_mZo dmT>mdß ÂhUyZ H$m` H$am`bm hdß?........................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
H$mnUr H$Yr H$am`Mr?................................................................................................................................................
Afi amonm¿`m BVa mJmnmgyZ doJiß H$gß H$am`Mß?................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
127
Vo Afi dmidmdß bmJob H$m? gmbß doJir H$amdr bmJVrb H$m? Afi YwdyZ ø`mdo bmJob H$m? eOdmdßbmJob H$m?............................................................................................................................................................................................
amonmMm Hw$R>bm mJ \o$H$yZ XoUma?...............................................................................................................................
\o$H$yZ XboÎ`m mJmMß H$m` hmoB©b?.............................................................................................................................
Am. VwÂhr EImXß nrH$ KoVbß H$s \$äV EH$ PmS> bmdbß?...........................................................................................................................................................................................
Vw_¿`m AZw dmMo dU©Z bhm............................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
6. ÒdV:Mß nrR> V`ma H$am. (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 80)
_m¬`m XiUmË`m XJS>mMß (OmVß) MÃ
OodT>ß Ym›` KoVbß hmoVß, VodT>ßM nrR> V`ma hmoB©b H$m? OmÒV hmoB©b H$s H$_r?
H$m? (AßXmO)..................................................................................................................................................................
_moOÎ`mda _bm Agß g_Obß.......................................................................................................................................
^mH$ar Òd¿N> Amho H$m?.................................................................................................................................................
Vr Im`bm AmdS>ob H$m?................................................................................................................................................
H$mhr Ym›`mßZm AmH$ma XoUo gmono dmQ>bo. H$m? Hw$R>Î`m?.........................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
~marH$ XiboÎ`m nrR>mMr mH$ar H$aUß gmonß dmQ>bß H$s OmS> nrR>mMr?.................................................................
.............................................................................................................................................................................................
128
7. H$sQ>H$ AmU H$sQ>H$ZmeHo$ (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 81)
A. Vw_¿`m nH$mMr dmT> hmoV AgVmZm Vo Hw$Ur ImÎbß qH$dm Iam~ Ho$bß H$m?.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
ZwH$gmZ Pmbobr BVa nHo$ qH$dm dZÒnVr VwÂhmbm gmnS>Î`m?.............................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
ho ZwH$gmZ hmo `mMr H$maUo H$m` AgVrb?.................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
Am. m m¡`m AmU \$imß_‹ o _bm AiÁm AmU BVa H$rQ>H$ gmnS>bo-.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
B. Ym›`, _gmbo AmU BVa AfinXmWm™_‹ o _bm ho [H$S>o gmnS>bo-.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
B©. nH$mßda qH$dm ~mJoVrb PmS>mßda \$dma `mV oUmar H$mhr H$rQ>H$ZmeHo$-.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
KamV VwÂhr H$sQ>H$ZmeHo$ dmnaVm H$m?......................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
AfiYm›`mbm Hw$R>br H$sQ>H$ZmeHo$ bmdVm?...............................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
H$sQ>H$ZmeH$mß_wio AmnÎ`mbm H$mhr Anm` hmoV Agob H$m? H$m hmoV Agob?.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
129
_m¬`m eoVmMo qH$dm amonmMo Xwgao MÃß VmarI-....................................
gmß mim! H$rQ>H$ZmeHo$ dfmar AgVmV. À`mß¿`m_wio VwÂhr AmOmar nSy> eH$Vm. H$sQ>H$ZmeHo$, BVa KmU AmU OrdOßVy H$mTy>Z Q>mH$ `mgmR>r gd© Ym› o, m¡`m, \$io AmU _mßg Òd¿N> YwdyZ ø`m.
A‰`mg
Zmdo bhm AmU MÃo H$mT>m.
1. _m¬`m eoVmMo qH$dm amonmMo nhbo MÃß VmarI-....................................
130
_m¬`m eoVmMo qH$dm amonmMo Mm°Wo MÃß- VmarI-....................................
_m¬`m eoVmMo qH$dm amonmMo Vgao MÃß VmarI-....................................
131
2. _m¬`m mJmV dmna `mV oUmaß eoVrMß qH$dm ~mJH$m_mMß AdOma
‡ÌZ Vw_¿`m AmdS>rMo!
1. Hw$R>Î`mhr dZÒnVtnmgyZ AmU ‡m `mnmgyZhr _iV Zmhr Aem Vw_¿`m amoO¿`m OodUmVrb EIm⁄mAfigm_JrMo Zmd gmßJm..............................................................................................................................................................................................
2. moΩ` H´$_ bmdm.PmoS>nUr ZmßJaUr H$mnUr noaUr ^aS>Uo nmUrnwadR>m.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
3. moΩ` H´$_ bmdm
|S>rMr \w$bß |S>rMr mOr amonmdarb H$¿Mr |S>rMabobr |S>r amonmdarb V`ma |S>r AßHw$aUmar |S>rMr ~r.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
132
4. ho AfinXmW© AmnÎ`mbm Hw$R>Î`m dZÒnVrnmgyZ AmU dZÒnVr¿`m Hw$R>Î`m mJmnmgyZ _iVmV Vobhm.
_H$m......................................................................................................................................................................................
Imo~aob Vob......................................................................................................................................................................
gmIa...................................................................................................................................................................................
_Q>ma....................................................................................................................................................................................
JmOa....................................................................................................................................................................................
H$mo~r.....................................................................................................................................................................................
5. _mUgß ImVmV Aem nmird AmU OßJbr ‡m `mßMr Zmdo bhm.
nmird................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
OßJbr..................................................................................................................................................................................
6. _mUgß ImVmV Aem H$mhr nm `mVÎ`m dZÒnVr AmU ‡m `mßMr Zmdo bhm..............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
7. deof gUmgwXr¿`m Xder AmnU ImVmo Aem H$mhr nXmWm™Mr AmU À`m gUmßMr Zmdo bhm.................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
dJm©Vrb MMm©
1. Vw_¿`m g^modVmb¿`m gJiÁmßZm nwaogß Afi _iVß H$m?...............................................................................
............................................................................................................................................................................................
H$mhr bmoH$mßZm nwaogß OodU H$m _iV Zmhr?..............................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
nwaogß Afi _imdß ÂhUyZ À`mßZm H$m` H$aVm oB©b?..................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
133
2. H$mhr _mUgß H$YrH$Yr JaOonojm OmÒV ImVmV, MwH$sMm Amhma KoVmV Agß VwÂhmbm dmQ>Vß H$m? CXmhaUogmßJm. Agß H$m hmoV Agob? VwÂhmbm H$m` dmQ>Vß Vo gmßJm..............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
3. ZmßJaUr H$aVmZm Qó>∞äQ>a qH$dm ‡mUr dmnaVmV. m Xmo›hrMo \$m`Xo Hw$R>bo AgVrb? AmU VmoQ>o Hw$R>boAgVrb?.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
H$m` gmaIo? H$m` doJio?
1. \$iß AmU m¡`m mß¿`m_‹ o H$m` \$aH$ Amho? EIm⁄m \$imMr mOr H$aVm oB©b H$m? CXmhaU ⁄m..............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
2. Imbr XboÎ`m JmoÓQ>t_Yrb >>XmoZ gmaIo d XmoZ \$aH$mMo _w‘o gmßJmA. H$Ém/H$Ér............................AmU nH$bobm/nH$bobr..........................(Hw$R>Î`mhr \$imMß Zmd bhm)H$Ém/H$Ér............................AmU nH$bobm/nH$bobr...............................`mß¿`mV gmaIonUm Amho H$maU
(1)....................................................................................................................................................................................
(2)....................................................................................................................................................................................
H$Ém/H$Ér...............................AmU nH$bobm/nH$bobr................................`mß¿`mV doJionUm Amho H$maU
(1).....................................................................................................................................................................................
(2).....................................................................................................................................................................................
Am. H$Ém/H$Ér..............................AmU eOdbobm/eOdbobr..................................(Hw$R>Î`mhr mOrMo Zmdbhm)H$Ém/H$Ér...............................AmU eOdbobm/eOdbobr................................`mß¿`mV gmaIonUm Amho H$maU
(1)....................................................................................................................................................................................
(2)....................................................................................................................................................................................
H$Ém/H$Ér...............................AmU eOdbobm/eOdbobr.................................`mß¿`mV doJionUm Amho H$maU
(1)....................................................................................................................................................................................
(2)....................................................................................................................................................................................
134
3. H$mhr WmoS>ÁmM ‡H$ma¿`m dZÒnVr AmU ‡mUr AmnU ImVmo. Hw$UrM ImV ZgmdoV Aem 5dZÒnVtMr AmU 5 ‡m `mßMr mXr ~Zdm. AmnU m dZÒnVr AmU ‡mUr H$m ImV Zgy mMr H$maUoemoYm..............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
gmßJm AmU bhm.
1. noaUr, bmdUr, H$mnUr AmU eoVrVÎ`m BVa H$m_mßer ZJS>rV AgUmao H$mhr gU, JmUr [ßH$dmZ•À o AgVrb Vr emoYyZ H$mT>m..............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
2. "_r AmO...........................ImÎbß, À`mV...........................' -H$ÎnZm H$am AmU H$mhr AfinXmW© Hw$Ry>ZAmbo AgVrb mMr JmoÔ> V`ma H$am..............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
135
3. Vw_¿`m _Ãmbm qH$dm _°ÃUrbm EIm⁄m AfinXmWm©Mo Zmd _ZmV AmR>dyZ R>odm`bm gmßJm. _ÃmZo_ZmV YaboÎ`m AfinXmWm©Mo Zmd AmoiI `mgmR>r VwÂhr ‡ÌZ dMmam. _Ãmbm \$äV "hmo' qH$dm "Zmhr'AerM CŒmao ⁄m`bm gmßJm. CŒma emoY `mgmR>r VwÂhmbm H$Vr ‡ÌZ dMmamdo bmJbo?..................................
Mbm e„Xmßer Ioiy m!
1. hm Ioi Vw_¿`m _Ã_°ÃUt~amo~a Ioim. nhbm IoimSy> Hw$R>Î`mhr AfinXmWm©¿`m ZmdmVrb nhboAja gmßJob. À`m Ajam_wio À`m AfinXmWm©Mo Zmd H$XmMV nyU© hmoB©b. (nhÎ`m IoimSy>Zo _ZmVYaboÎ`m AfinXmWm©Mo Zmd V`ma Pmbo Zmhr Var Mmbob.) Omo IoimSy> nwT>Mo Aja gmßJy eH$Uma Zmhr Vmo~mX hmoB©b. Omo IoimSy> AfinXmWm©Mo Zmd eodQ>Mß Aja gmßJyZ nyU© H$aob À`mbm EH$ JwU _iob.
dMmam AmU emoYyZ H$mT>m!
1. VU ÂhUOo H$m`? VU H$mT>Uo ÂhUOo H$m`?
2. eoUIV ÂhUOo H$m`? Vo H$gß V`ma H$aVmV AmU dmnaVmV? amgm`ZH$ IV ÂhUOo H$m`? H$mhramgm`ZH$ IVmßMr Zmdß emoYm.
3. IVß AmU H$sQ>H$ZmeHo$ AmnÎ`mbm H$mhr Anm` H$aVmV H$m? Hw$R>Î`m _mJm™Zr? OoÏhm nmdgm_wioIVo AmU H$sQ>H$ZmeHo$ dmhˇZ OmVmV, VoÏhm Vr Hw$R>o OmV AgVrb?
4. AmnÎ`mbm Anm` hmoUma Zmhr Aer H$sQ>H$ZmeHo$ AmhoV H$m? H$Sy>qb~m¿`m nmZmßgmaIo, AfiYm›`mMoH$sQ>H$mßnmgyZ gßajU H$a `mMo AOyZ Hw$R>bo gwajV _mJ© AmhoV?
emoYm ÂhUOo gmnS>ob!
1. Mma _mUgmß¿`m EH$m Hw$Qw>ß~mbm g_Om 250 J´∞_ VmßXyi amoO bmJVmo. Va 30 XdgmßV À`mßZm H$VrVmßXyi bmJob? (bjmV R>odm 1000 J´∞_ Âh>UOo 1 H$bmoJ´∞_)..............................................................................................
Vw_¿`m Hw$Qw>ß~mgmR>r VwÂhr Hw$R>yZ VmßXyi AmUVm?........................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
EH$m _h›`mbm Vw_¿`m Hw$Qw>ß~mbm H$Vr VmßXyi bmJVmo?.............................................................................................................................................................................................
136
2. 1 Mm°ag _rQ>a ÂhUOo 1 _rQ>a bmß~ AmU 1 _rQ>a ÈßX Agm O_ZrMm VwH$S>m. ‡À oH$ 1 Mm°ag_rQ>a O_Zrda VwÂhr 5 H$.J∞∞_ VmßXyi nH$dbmV Va EH$ df© a Vw_¿`m Hw$Qw>ß~mbm Afi nwad `mgmR>rH$Vr Mm°ag _rQ>a O_rZ bmJob?EH$m _h›`mV AmÂhr.......................................................................oH$bmJ∞_ VmßXyi dmnaVmo.EH$m dfm©V AmÂhr.........................................................................oH$bmJ∞_ VmßXyi dmnaVmo.5 H$.J∞. VmßXyi nH$d `mgmR>r AmnÎ`mbm 1 Mm°._r. O_rZ bmJVo..............................H$.J∞. (df© amgmR>r bmJUmË`m) VmßXimgmR>r.............................Mm°._r. O_rZ bmJob.
XmIdm AmU gmßJm
1. Iyn bmß~Mm ‡dmg H$am`Mm Agob Va VwÂhr gmo~V Im`bm ø`mb Ago Afi dJm©V AmUm. Hw$R>Î`m‡H$maMß Afi VwÂhr ‡dmgmV ZoUma Zmhr? H$m ZoUma Zmhr? dJm©V H$maUo gmßJm.
_r H$m` AmUbo?..............................................................................................................................................................
dMmam ‡ÌZ!
1. Amnbß Afi Hw$Ry>Z oVß m~‘b ‡ÌZ dMmam. ‡ÌZmßMr CŒmaß H$er emoYVm oVrb mMm dMma H$am.
_mPo ‡ÌZ.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
137
XwnmaMo OodU1. AmnU ImÎboÎ`m AfimMß H$m` hmoVß? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 86-88)
Vw_¿`m nmR>ÁnwÒVH$mVrb 86 AmU 87 nmZmdarb MÃo ZrQ> ~Km. À`m_‹ o Afi_mJm©VyZ AfimMm‡dmg H$gm KS>Vmo AmU À`m_‹ o H$m` H$m` ~Xb hmoVmV Vo XmIdbo Amho.
Afi_mJm©Vrb Ad`dmßMr Zmdo H$_mZo bhm..............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
nwT>rb dmä o moΩ` H´$_mZo bmdyZ À`mßZm 1 Vo 7 ho H´$_mßH$ ⁄m...............
_moR>Ám AmVS>Ám_‹ o CaboÎ`m Afim_YyZ nmUr doJio H$mT>bo OmVo............... Vw_Mo XmV Afi MmdVmV, \$mS>VmV AmU À`mMo ~marH$ VwH$S>o H$aVmV............... Afi OR>amV OmVo, VWo À`m_‹ o nmMH$ag _giVmV AmU Vo Kwgibo OmVo............... Z nMbobo Afi ~mhoa Q>mH$bo OmVo............... VwÂhr AfimMm Kmg KoVbm............... m bmß~, AÍß$X AmVS>Ám_‹ o Afim_‹ o AmUIr nmMH$ag _giVmV. AfimMo AmUIr ~marH$
VwH$S>o Ho$bo OmVmV............... ho VwH$S>o Ho$bobo Afi AfiZbHo$VyZ nwT>o OmVß.
2. nmMH$agmß_wio AfimMo VwH$S>o hmoVmV. (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 88)
A. XmoZ-VrZ _ZQ>o _r H$m` MKibo (nmd, MnmVr, mH$ar - Hw$R>Î`mhr nR>mnmgyZ ~Zdbobr qH$dmCH$S>boÎ`m ~Q>mQ>ÁmMm VwH$S>m).............................................................................................................................................................................................
MdrVrb ~XbmMo dU©Z H$am..............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
Zddm YS>m
earamV AfimMo H$m` hmoVo?earamV AfimMo H$m` hmoVo?earamV AfimMo H$m` hmoVo?earamV AfimMo H$m` hmoVo?earamV AfimMo H$m` hmoVo?
138
nrR> AmU ~Q>mQ>Ám_‹ o nÔ>mMo ‡_mU OmÒV AgVo. bmio_wio nÓQ>mMo Í$nmßVa................................._‹ ohmoVo.
VwÂhr Afi Iyn doi MmßJbo Mmdbo Va bmio_wio À`mMo MmßJbo nMZ hmoB©b.
Am. nÓQ>mgmR>r AmÂhr m nXmWm™da MmM `m Ho$Î`m...............................................................................................
............................................................................................................................................................................................
_mPm nhbm AßXmO : H$emV nÓQ> Agob?.............................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
AmÂhr Am`moS>ZMm W|~ KmVÎ`mda ho nXmW© H$mio / Zio Pmbo.............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
`m AfinXmWm™Mo ~marH$ VwH$S>o Ho$Î`mdaM AmU _J À`mV Am`moS>Z Q>mH$Î`mda Vo H$mio / Zio Pmbo.............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
Am`moS>ZMr MmMUr Ho$Î`mda m nXmWm™_‹ o nÓQ> hmoVo Agß _bm dmQ>Vß.............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
J. Am`moS>Z KmVÎ`mda H$¿¿`m ~Q>mQ>Ám¿`m nhÎ`m –mdUmMm aßJ............................................................................................................................................................................................
Vm|S>mV 5-6 _ZQ>o MKiÎ`mZßVa Am`moS>Z KmVÎ`mda H$¿¿`m ~Q>mQ>Ám¿`m XwgË`m –mdUmMm aßJ............................................................................................................................................................................................
_bm dmQ>Vß H$s Xmo›hr –mdUmßMm aßJ doJim hmoVm / ZÏhVm H$maU............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
139
3. Afi_mJm©VyZ Afi H$go OmVo? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 89)
A. m dÒVy dmnÍ$Z AmÂhr AfiZbHo$Mr ‡VH•$Vr V`ma Ho$br..........................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
‡VH•$Vr_YyZ _bm H$m` g_Obß.................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
AfiZbH$m bhmZ AmU _moR>Ám AmVS>ÁmgmaIr Amho H$maU............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
AfiZbH$m bhmZ AmU _moR>Ám AmVS>Ámnojm doJir Amho H$maU$............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
Am. OR>amMr ‡VH•$Vr ~Zd `mgmR>r AmÂhr m dÒVy dmnaÎ`m..........................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Agß H$m` Amho Oo IË`m OR>am_‹ o KS>Vß nU Vw_¿`m OR>am¿`m ‡VH•$Vr_‹ o KS>V Zmhr?............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
B. Vw_¿`m ‡VH•$Vr_‹ o bhmZ AmU _moR>Ám AmVSÁm_‹ o KS>Umaß H$m` H$m` XgVß?............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
140
bhmZ AmU _moR>Ám AmVS>Ámß_‹ o KS>UmË`m Hw$R>Î`m JmoÔ>r m ‡VH•$Vr_‹ o KS>V ZmhrV?............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
B©. _m¬`m _Ãm¿`m nmoQ>mbm H$mZ bmdbm VoÏhm _bm H$m` EoHy$ Ambß (OodUmAmYr AmU OodUmZßVa)............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
_bm dmQ>Vß ho AmdmO H$em_wio Ambo AgVrb?.............................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
4. Afi_mJm©Mr bmß~r H$Vr Agob? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 90)
Afi_mJm©Mr EHy$U bmß~r gw_mao..................._rQ>a AmU...................g|Q>r_rQ>a Amho.
Mmbdm S>moH$ß!
Afi_mJm©Vrb ‡À oH$ Ad`dmMm AmH$ma doJim AgVmo. AfiZbH$m hr bhmZÌ`m ZirgmaIr AgVo.OR>amMm AmH$ma nedrgmaIm AgVmo, Va AmVS>r hr bmß~ JwßS>miboÎ`m ZirgmaIr AgVmV. H$ÎnZmH$am, H$m` Pmbß AgVß, g_Om ...
A. AfiZbH$m JwßS>mibobr AgVr..............................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Am. OR>a gai ZirgmaIo (ÒQó>m∞gmaIo) AgVo............................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
B. AmVS>ß bmß~rZo bhmZ AmU gai AgVo............................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
141
5. earam¿`m AmV Afim_‹`o H$m` H$m` ~Xb hmoVmV? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 91)
A. AY©dQ> nMbobß Afi VwÂhr Hw$R>o nmhbß Amho?.........................................................................
À`m AfimMß AmU À`m_wio Vm|S>mV amhboÎ`m MdrMß dU©Z H$am.............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
Am. Vw_¿`m em°MmMm aßJ H$gm Amho?..............................................................................
hm aßJ amoO ~XbVmo H$m?............................................................................................................
haÏ`m nmbo m¡`m, ~rQ> qH$dm Iyn Q>mo_∞Q>mo ImÎÎ`mZßVa em°MmMm aßJ H$gm AgVmo?............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
Mmbdm S>moH$ß!
VwÂhr MwHy$Z EImXr ~r Jibr H$s H$moUrVar ÂhUVßM, ""AmVm Vw¬`m nmoQ>mV PmS> CJdob AmU Vw¬`mH$mZmß_YyZ À`m¿`m \$mß⁄m ~mhoa oVrb.'' Agß KS>Uß eä` Amho H$m? hmo H$s Zmhr? H$maU H$m`?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
6. BVa ‡mUrgw’m Afi nMdVmV! (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 92)
`m MÃmß_YyZ H$mhr ‡m `mßMm Afi_mJ© XmIdbm Amho.
`m ‡m `mßMm Afi_mJ© ~mUmZo XmIdm.
142
`mn°H$s Hw$R>Î`m ‡m `mßZm Vm|S> AmU JwX≤¤ma Amho?......................................................................
`mn°H$s Hw$R>Î`m ‡m `mßZm OR>a Amho?.....................................................................................
Hw$R>Î`m ‡m `mßMm Afi_mJ© OmÒVrV OmÒV AmnÎ`m Afi_mJm©er OwiVmo?............................................
A‰`mg
Mbm ZmQ>H$ H$Í$ m!
1. nMZH´$ oMß ZmQ>H$ H$Í$ m! Vm|S>, XmV, AfiZbH$m, OR>a, bhmZ AmVS>ß, _moR>ß AmVS>ß AmU JwX≤¤maAem Ad`dmßMr y_H$m EHo$H$mZo H$am`Mr. EH$ JmobmH$ma H$mJX ÂhUOo nmoir! hr nmoir Afi_mJm©VyZH´$_mZoo oD$ ⁄m. nmoirMß H$m` hmoB©b Vo ZmQ>H$mVyZ XmIdm.
‡ÌZ Vw_¿`m AmdS>rMo!
1. eoOma¿`m nmZmdarb MÃm_‹ o Jmibobo mJ H$mTy>Z XmIdm AmU mJmßMr Zmdo ⁄m.
143
144
dJm©Vrb MMm©1. AmnÎ`m earamV Afim_‹ o H$m` H$m` ~Xb hmoVmV?.................................................................
............................................................................................................................................................................................
g_Om, Afim_‹ o H$mhrM ~Xb Pmbo ZmhrV, Va earambm À`mMm Cn`moJ hmoB©b H$m? H$m qH$dm H$mZmhr?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
2. EH$m dmQ>rV ~marH$, _D$ Ho$bobß Afi R>odbß AmU earam¿`m AmV V`ma hmoUmao nmMH$ag À`mV KmbyZMmßJbo _gibo Va dmQ>rVbß Afi nMob H$m? H$m qH$dm H$m Zmhr?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3. AmnU Pmonbobo AgVmo VoÏhm AfimMo nMZ hmoVo H$m? VwÂhmbm Agß H$m dmQ>Vß?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
4. AmnÎ`m JaOonojm OmÒV Afi AmnU ImÎbß Va H$m` hmoB©b? AmnÎ`mbm OmÒV COm© _iob H$m?AmnU OmÒV epäVembr hmoD$ H$m?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
5. VwÂhmbm H$Yr AnMZ Pmbß H$m?......................................................................................................................
Vw_¿`m nMZH$ o_‹ o VoÏhm Zo_H$m H$m` ~KmS> Pmbm Agob?............................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
OR>amVyZ qH$dm AmVS>Ámß_YyZ J∞g (dm y) ~mhoa oVmo Agß H$Yr Vw_¿`m bjmV Ambß H$m?
nMZgßÒWo_‹ o dm y H$gm eabm Agob?.................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
145
H$m` gmaIo? H$m` doJio?
1. Òd ßnmH$KamVrb nmQ>m-dadßQ>m AmU Amnbr nMZgßÒWm mß¿`m_‹ o gmaIonUm Amho H$m? H$gm?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
doJionUm H$m` Amho? Agß H$m` Amho H$s Oo nmQ>>m-dadßQ>m dmnÍ$Z AmnU H$Í$ eH$V Zmhr nUnMZgßÒWo_‹ o KS>Vß?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
emoYm ÂhUOo gmnS>ob!
1. gmo_dmar Xwnmar 3 dmOVm _Zr AmU H°$arZo EH$ ÒdmXÔ> Amß~m ImÎbm hm Amß~m nMd `mgmR>rÀ`mßZm H$Vr doi bmJbm Vo m AmboIm_‹ o XmIdbo Amho.
AmboImMo H$miOrnyd©H$ ZarjU H$am AmU m ‡ÌZmßMr CŒmao bhm.
A. _Zr¿`m Afi_mJm©_‹ o gmo_dmar Xwnmar 4 dmOVm Amß~m Hw$R>o hmoVm?...........................................................
Am. H°$ar¿`m Afi_mJm©_‹ o gmo_dmar Xwnmar 4 dmOVm Amß~m Hw$R>o hmoVm?...........................................................
B. gmo_dmar amÃr 10 dmOVm _Zr¿`m Afi_mJm©_‹ o Vmo Amß~m Hw$R>o hmoVm?......................................................
B©. gmo_dmar amÃr 10 dmOVm H°$ar¿`m Afi_mJm©_‹ o Vmo Amß~m Hw$R>o hmoVm?.......................................................
C. _Zr AmU H°$ar, XmoKtZmhr Amß~m nMdm`bm gmaImM doi bmJbm H$m?...................................................
D$. ‡À oH$sbm Amß~m nMdm`bm H$Vr Vmg bmJbo?................................................................................................
_Zr_Zr_Zr_Zr_Zr
H° arH° arH° arH° arH° ar
OR>am_Ybm doi
bhmZ AmVS>Ám_Ybm doi
_moRÁm AmVS>Ám_Ybm doi
EH$m Amß„`mMo nMZ / Amß~m nMdUoEH$m Amß„`mMo nMZ / Amß~m nMdUoEH$m Amß„`mMo nMZ / Amß~m nMdUoEH$m Amß„`mMo nMZ / Amß~m nMdUoEH$m Amß„`mMo nMZ / Amß~m nMdUo
Ï`äV
rÏ`
äVr
Ï`äV
rÏ`
äVr
Ï`äV
r
gmo_dma _ßJidma ~wYdma
3 dm.Xwnmar
9 dm.amÃr
3 dm.Xwnmar
9 dm.amÃr
doi
3 dm.nhmQ>o
9 dm.gH$mir
3 dm.nhmQ>o
9 dm.gH$mir
3 dm.Xwnmar
9 dm.amÃr
146
Mbm e„Xmßer Ioiy m!1. AflnygmR>r _Zrbm EH$ e„XH$moS>o V`ma H$am`Mo Amho. ho e„XH$moS>o Vbm EH$m Ow›`mdV©_mZnÃm_‹ o gmnS>bo. Hw$UrVar Vo AmYrM gmoS>dbo hmoVo. nU H$moS>ß gmoS>d `mgmR>r bmJUmao n`m©emoYm`bm _Zrbm _XV H$am.
1. Afi_mJ© AmU À`mV KS>UmË`m gJ˘`m H$`m ÂhUOoM.................
3. AmÂhr Zgy Va AfimMo nMZ hmoUmaM Zmhr.
2. AfiZbHo$VyZ Afi BWo oVo.
1. ZÍ$n`moJr Afi BWyZ ~mhoa Q>mH$bo OmVo.
2. _moR>Ám AmVS>ÁmVyZ ~mhoa nS>bobo –d nXmW© mV _giVmV.
1
2
3
n
nm a
gß
ÒWm
1
2
Jw
$äV
h
147
dMmam ‡ÌZ!
AfinMZm¿`m ~m~VrV ‡ÌZ dMmam. m ‡ÌZmßMr CŒmao emoYm........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
1. Z nMbobo Afi AmU nmUr BWo OmVo.
2. Vw_¿`m earamV _r ZgVmo nU VwÂhr ImboÎ`mAfimV nÓQ> Amho H$s Zmhr ho _r AMyH$ AmoiIy eH$Vmo.
_mo Am1
2
148
Amnbß Afi Hw$R>o OmVß?
1. AmnU ~mhoa Q>mH$Vmo Vo ^mJ - (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 96)
A. nmZ 119-121 darb dZÒnVtn°H$s H$mhr dZÒnVr ZdSy>Z hm VäVm am. dZÒnVrMo Zmd AmnU ImV Zmhr Vo ^mJ ho ^mJ AmnU H$m ImV Zmhr?
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
Xhmdm YS>m
~mhoa H$m` Q>mH$bo?~mhoa H$m` Q>mH$bo?~mhoa H$m` Q>mH$bo?~mhoa H$m` Q>mH$bo?~mhoa H$m` Q>mH$bo?
149
mVm¿`m CÀnmXZm ~mhoa Q>mH$bobm mJ -Vrb Q>flnm
H$mnUr
© _iUr
^aS>Uo
nm∞[be
Am. ‡À oH$ Q>flfl`mda mVm¿`m amonmMm Hw$R>bm mJ ~mOybm Q>mH$bm OmVmo Vo m VäÀ`m_‹ o am.
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
`mn°H$s Hw$R>bo mJ Cn`moJr AmhoV? H$go?.....................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
B. ¡`m ‡m `mßMo _mßg AmnU ImVmo Aem ‡m `mßgmR>r hm VäVm am.
‡m `mMo Zmd AmnU ImV Zmhr Vo ^mJ ho ^mJ AmnU H$m ImV Zmhr?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
B©. EH$m XdgmV Am_¿`m Òd ßnmH$KamV H$Vr H$Mam V`ma hmoV Agob `mMm _mPm AßXmO........................
.........................................................................................................................................................
hm gJim H$Mam Hw$R>o OmVmo?.................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
150
Mmbdm S>moHß$!
‡mUr qH$dm dZÒnVrßnmgyZ Afi V`ma H$aVmZm À`mßMm ~amMgm mJ AmnU Q>mHy$Z XoVmo. m mJmßMmdoJim H$mhr Cn`moJ H$aVm oB©b H$m? Vw_Mm AßXmO H$m`?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
2. AmnU Q>mHy$Z Xbobß Afi H$moU ImVß? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 96-97)AmnU Q>mHy$Z Xbobß Afi ImUmË`m H$mhr ‡m `mßMr Zmdo gmßJm..........................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Vw_¿`m nmR>ÁnwÒVH$mVrb nmZ 96-97 darb MÃmVrb Ho$iÁm¿`m gmbrMß H$m` Pmbß Agob ho Vw_¿`me„XmßV bhm............................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
3. gy˙_Ordmß_wio Afi H$gß Hw$OVß? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 97-100)
A. Vw_¿`m ~erVrb nXmW© -.......................................................................................................................................
~er Hw$R>o R>odbr hmoVr?....................................................................................................................................................
ZarjUo-
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
VmarI PmH$bobr ~er Z PmH$bobr ~er
151
VmarI ZarjU
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
XwgË`m ~er_Yrb AfimMo H$m` Pmbo?............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
VwÂhr nmhboÎ`m ~waerMo dU©Z H$am...........................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
~Ë`mM _h›`mßZßVa Vo Afi H$gß Xgob? dU©Z H$am.............................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Am. H$MamHwß$S>r¿`m dmgmMo dU©Z H$am.....................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Hwß$S>rV Q>mH$ `mnydu H$MË`mbm AgmM dmg oV hmoVm H$m?.......................................................................................
AmVm hm dmg Hw$Ry>Z Ambm?...........................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
XmV Kmgbo ZmhrV Va Vw_¿`m Vm|S>mbm dmg oVmo H$m? H$m oV Agob?............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
B. Ho$iÁmßMr gmbo nwabr Vr VmarI ............................................................................................................................
152
4.gy˙_OrdmßMr dmT> H$Vr doJmZo hmoVo? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 99)doi OrdmUyßMr gߪ`m
10:00..............
10:20..............
10:40..............
11:00..............
gmß mim !dKQ>Z Pmbobo Afi hmVmiÎ`mZßVa hmV Òd¿N> Ywdm. Afimda dmT>UmaoH$mhr gy _Ord AmOma AmUy eH$VmV. H$mhr gy _Ord dfmar KQ>H$Z_m©U H$aVmV, ¡`mß¿`m_wio VwÂhmbm AmOmahr hmoD$ eH$Vmo.
gmbtMo nyU©nUo dKQ>Z PmÎ`mZßVa O_ZrV H$m` gmnSo>b?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
gmbr nyU©nUo O_ZrV AmU hdoV _gim`bm H$Vr Xdg bmJVrb (Vw_Mm AßXmO gmßJm)?.......................................................................................................................................................................
11:20..............
153
Xwnmar 2 dmOVm Am_Q>rda ~wS>~wS>o Ambobo _Zrbm Xgbo. ho ~wS>~wS>o Hw$Ry>Z Ambo? ...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
_ZrZo Vr Am_Q>r ImÎbr Va H$m` hmoB©b?.................................................................
...........................................................................................................................................................................................
IoiyZ KamV AmÎ`mZßVa AflnyZo gJiÁmV AmYr H$m` H$am`bm hdß hmoVß?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Am_Q>r Ja_ Amho H$s WßS> ho ~K `m¿`m AmUIr Hw$R>Î`m MmßJÎ`m n’Vr hmoÀ`m H$m? H$moUÀ`m?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Mmbdm S>moHß$!
""_bm gy _Ord AO~mV AmdS>V ZmhrV!'' Aflny ÂhUmbm. ""Vo KmUoaS>o AgVmV, À`mßZm KmU dmgoVmo. À`mß¿`m_wio AmnU AmOmar nS>Vmo.'' ""gy _Ord KmUoaS>o ZgVmV,'' _Zr ÂhUmbr,
""À`mß¿`m_wio gJirH$S>o Òd¿N>Vm hmoVo. Vo H$Mam ImD$Z À`mMß bhmZ bhmZ H$Umß_‹ o dKQ>Z H$aVmV.ho bhmZ H$U _mVrV _giVmV AmU dZÒnVtZm dmT>m`bm _XV H$aVmV. ''
VwÂhmbm H$m` dmQ>Vß?.....................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
AmnÎ`m Òd`ßnmH$ KamVrb H$MË`mMß AmnU H$m` H$Í$ eH$Vmo?......................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
5. AmnÎ`m em°Mm_Yrb gy˙_Ord (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 100)em°Mmbm OmD$Z AmÎ`mda hmV H$m YwVbo nmhOoV?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
154
6. Amnbo _b_yà Hw$R>o OmVo? (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 101 - 103)A. VwÂhr OWo em°Mmbm ~gVm À`m OmJoMo dU©Z bhm...........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
Vw_Mß _b_yà Hw$R>o OmV Agob?.............................................................................................
.........................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Am. nmR>ÁnwÒVH$mVrb MÃmßn°H$s VwÂhr Hw$R>Î`m ‡H$maMm gßS>mg dmnaVm?.........................................................................................................................................
_b_yÃmMß H$m` hmoVß?.........................................................................................................
.................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
_b_yÃmMm H$mhr mJ À`m R>H$mUmnmgyZ bmß~ Zobm OmVmo H$m?.....................................................................................................................................................
‡À oH$ doir H$Vr nmUr dmnamdo bmJVo?...........................................................................................................................................................................................
gmß mim !AmnÎ`m em°Mm_‹ o Iyn _moR>Ám gߪ oZo gy _Ord AgVmV.em°Mm_‹ o `m gy _OrdmßMr dmT> AVe` PnmQ>ÁmZo hmoVo.gy _OrdmßZm dmhˇZ ZoUmË`m _mÌ`m em°MmH$S>o AmH$f©VhmoVmV. `m _mem Afimda oD$Z ~gVmV.ho Afi ImÎbo Va AmnU AmOmar nS>Vmo. AmnÎ`m em°MmMr
`moΩ` ‡H$mao dÎhodmQ> bmdm`Mo _mJ© AmnU emoYbo nmhOoV.
n `mMo nmUr qH$dm Afi mß¿`mOdi em°M (d>m) H$m AmUy Z o?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Mmbdm S>moHß$!Vw_¿`m AmVS>Ámß_‹ o J∞g PmÎ`mMß H$Yr Vw_¿`m bjmV Ambß H$m? ho J∞g (dm y) Hw$Ry>Z ~aß Ambo AgVrb?...........................................................................................................................................................................................
155
`m gßS>mgm¿`m Odi _mÌ`m AmU KmUoaS>m dmg oD$ eH$Vmo H$m?....................................................
1. CKS>Ámda em°Mmbm ~gUo
gmß^mim!
nmUdR>ÁmOdi em°Mmbm ~gy ZH$m! (H$m?).......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
dÒVr, JmdmOdi em°Mmbm ~gy ZH$m! (H$m?).......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
VwÂhr em°Mmda _mVr H$m Q>mH$Vm?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Mmbdm S>moHß$!
Oa WmoS>ÁmM bmoH$mßZr CKS>Ámda em°M Ho$bo Va Vo _b_yà XwgarH$S>o dmhˇZ Zo `mMr JaO Zmhr. IynbmoH$mßZr amoO Odinmg EH$mM R>H$mUr em°M Ho$bo Va H$m` hmoB©b?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
2. Q>monbrMo gßS>mg`m _°Î`mMß H$m` H$aVm oB©b?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
_°bm dmh `mMo H$m_ AmamoΩ`mbm YmoH$mXm`H$ Amho H$m? H$m? Vo OmÒV gwajVnUo H$aVm oB©b H$m?H$go?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
156
3. emofI»>m Agbobob gßS>mgemof I»>ÁmVrb _°Î`mMo H$m` hmoV Agob? ..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
4. goflQ>rH$ Q>±H$ (¡`m¿`mVrb _°Î`mMo ew’rH$aU OßVyßH$Sy>Z hmoVo Agm I»>m)`m goflQ>rH$ Q>±H$_Yrb da gmR>bobo nmUr H$go dmhˇZ Zobo OmVo?..........................................................................................................................................................................................
Vo Hw$R>o OmV Agob? VwÂhmbm H$m` dmQ>Vß?....................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
Oa ho Iam~ nmUr ZXr qH$dm ViÁm_‹ o Jobo Va H$m` hmoB©b?............................................................................
...........................................................................................................................................................................................
5. _°bm dmhˇZ Zo `mMr gmo AgUmao gßS>mg`m ‡H$ma¿`m gJiÁm gßS>mgmß_Yrb _°bm hr _moR>Ám O_ZrImbyZ OmUmË`m JQ>mamß_YyZ Zobr OmVo._moR>_moR>Ám ehamß_YyZ bmImß¿`mda dÒVr AgVo. m gJiÁm _°boMß AmnU H$m` H$Í$ eH$Vmo?...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
7. gy _Ord AmnÎ`m _b_yÃmMß dKQ>Z H$am`bm _XV H$aVmV! (nmR>ÁnwÒVH$ nmZ 103)
Vw_¿`m Amgnmg _b ew’rH$aU H|$– Amho H$m?........................................................................................................
À`m~‘b VwÂhr H$m` _mhVr _idbrV?...................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
Vw_¿`m AmOy~mOy¿`m _°Î`m_wio Vw_¿`m n[agamVrb _mUgo AmU BVa gOrdmß¿`m AmamoΩ`mbm H$mhrYmoH$m Amho H$m?.......................................................................................................................................................................
157
Mmbdm S>moHß$!
Oa _b_yÃmMo dKQ>ZM Pmbo ZgVo Va H$m` Pmbo AgVo?............................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
e„X eH$m.
¡`m gmßS>nm `m_‹ o _b AmU _yà AgVo À`mbm..............................................ÂhUVmV.
_°bm dmhˇZ ZoUmË`m, O_ZrImb¿`m ZiÁmßZm..............................................ÂhUVmV.
A‰`mg
Zmdo gmßJm AmU MÃo H$mT>m.
1. EH$ hado nmZ 2. EH$ dKQ>V hmoUmao (Hw$OUmao) nmZ
‡ÌZ Vw_¿`m AmdS>rMo!
1. EIm⁄m mOrMm aÒgm qH$dm À`mgmaIm EImXm nmVi AfinXmW© CKS>mM amhbm Va À`mbm KmUdmg m`bm bmJVmo AmU H$YrH$Yr À`mda ~wS>~wS>o gw’m XgVmV. gy _Ordmß~‘b AmVmn ™V VwÂhmßbmAgbobr _mhVr AmR>dm AmU m KQ>Zo_mJMr H$maUo g_OmdyZ gmßJm........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
2. bdH$a Iam~ hmoUmË`m H$mhr AmU Iyn H$mi Q>H$UmË`m H$mhr AfinXmWm™Mr Zmdo gmßJm............................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
158
.......................................................................................................................................................................
3. VwÂhr nrR> CKS>ß R>odbß Va Vo bdH$a Iam~ hmoVß, S>„`mV ~ßX H$Í$Z R>odbß Va Vo OmÒV Xdg Q>H$Vß.Agß H$m hmoV Agob?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
4. XyY Iyn WßS> H$Í$Z R>odbß Va Vo bdH$a Iam~ hmoV Zmhr. Agß H$m hmoV Agob?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
5. H$mhr AfinXmW© C›hmV dmidyZ R>odbo Va Iam~ Z hmoVm H$mhr _hZo qH$dm H$mhr df©gw’m Q>Hy$eH$VmV. Agß H$m hmoV Agob?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
6. AfinXmW© OmÒV H$mi Q>H$dyZ R>od `mMo H$mhr _mJ© gmßJm. AfiYm›`, H$S>Ym› o, \$io, mOrnmbm,_mgo AmU _mßg doJdoJiÁm ‡H$mao Q>H$dyZ R>odbo OmVmV. H$mhr CXmhaUo gmßJm........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
7. Imbrbn°H$s H$emMo dKQ>Z bdH$a hmoB©b?
(1) nmd H$s bmHy$S>........................................................................................................................................................
(2) dmibobm nmd H$s Amobga nmd..........................................................................................................................
(3) C~Xma R>H$mUr R>odbobm nmd H$s WßS> R>H$mUr R>odbobm nmd.........................................................................
(4) nmdgmiÁmV Q>mH$bobß Ho$iÁmMß gmb H$s C›hmiÁmV H$moaS>ß hdm_mZ AgVmZm Q>mH$bobß gmb..........................................................................................................................................
dJm©Vrb MMm©
1. AfinXmWm™¿`m H$MË`medm` Vw_¿`m H$MamHwß$S>r_‹ o Hw$R>Î`m ‡H$maMm H$Mam Q>mH$bm OmVmo?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
159
`mVrb H$moUÀ`m dÒVyßMß dKQ>Z gy _Ord H$Í$ eH$Uma ZmhrV? _J Aem H$MË`mMß VwÂhr H$m`H$amb?.................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
2. H$Mam BH$S>oVH$S>o Q>mH$Uo YmoH$mXm`H$ H$m AgVo? ..........................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
nwÓH$i Kamß_YyZ V`ma PmboÎ`m H$MË`mMß H$m` H$aVm oB©b?.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
dMmam AmU emoYyZ H$mT>m.
1. H$MË`mnmgyZ IV V`ma H$am`bm JmßSy>io H$er _XV H$aVmV?
2. Vw_¿`m JmdmMr, ehamMr, _hmZJamMr bmoH$gߪ`m H$Vr Amho? EdT>o bmoH$ EH$m XdgmV H$VrH$Mam V`ma H$aV AgVrb? m gd© H$MË`mMß H$m` hmoVß?
3. Vw_¿`m JmdmVrb, ehamVrb, _hmZJamVrb _°Î`mMß H$m` Ho$bß OmVß?
4. BpÒnVio, H$maImZo, N>moQ>o C⁄moJ mß_YyZ Z_m©U hmoUmam H$Mam OmÒV YmoH$mXm`H$ AgVmo. VwÂhramhVm À`m mJmV Aer R>H$mUo AmhoV H$m? AgVrb Va À`mß¿`m H$MË`mMß H$m` H$aVmV?
XmIdm AmU gmßJm!
1. Vw_¿`m n[agamMß ZarjU H$am. À`m mJmV H$MË`m¿`m qH$dm _°bm dmhˇZ Zo `m¿`m H$mhr g_Ò`mAgVrb Va À`m dJm©V gmßJm.
R>H$mUmMo Zmd..................................................................................................
‡ÌZ dMmam!1. AmnU Z_m©U H$aVmo À`m H$MË`m~‘b AmU À`m H$MË`mMß AmnU H$m` H$Í$ eH$Vmo, m~‘b ‡ÌZdMmam........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
160
hm_r ^m^m ‡Wo_H$ odkmZ A‰`mgH´$_mMr È[aIm:
^mJ 1 [nagamMr H$hmUr
^mJ 2 Am[b eara- Am[bm Amhma
^mJ3 _mO_m[
^mJ4 Ka [hmd ]mßYyZ...
^mJ 1 AmH$me AmoU hdm_mZ
^mJ2 hdm
^mJ3 [mUr
^mJ4 A›Z
^mJ 1 gOrd g•ÓQ>r
^mJ 2 JVr_mZ dÒVy
^mJ3 [•œdr AmoU oVM eOmar
^mJ4 Am[b eara
^mJ 5 [XmW©
B`Œmm oVgar
B`Œmm Mm°Wr
B`Œmm [mMdr
Q>r[: B`Œmm oVgar_Yrb gd© YS> X°ZßoXZ OrdZ AmoU [nagamer oZJS>rV AmhV. ZßVa¿`m dJm™_‹` hiyhiy hr H$jm ÈßXmdV JbrAmh. Mm°Wr -[mMdr _‹` _m[Z[’Vrda ^a oXbm Amh. ‡mWo_H$ A‰`mgH´$_mVrb H$mhr odf`dÒVyßMm g_mde _m‹`o_H$A‰`mgH´$_mV H$a `mV Ambm Amh.
^mJ 1 _r AmoU _mPß Hw Qßy]
^mJ 2 dZÒ[Vs AmoU [´mUr
^mJ 3 A›Z
^mJ 4 bmH AmoU ÒWi
^mJ 5 di
^mJ 6 Am[Î`m g^mdVmcr
B`Œmm [nhcr AmoU Xzgar