Download - VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel
![Page 1: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/1.jpg)
OUTLOOK 2014Brussel, 04 december 2013
![Page 2: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/2.jpg)
Discussiethema’s
Economische outlook
Het energievraagstuk
Moet er nog groei zijn?
![Page 3: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/3.jpg)
ECONOMISCHE OUTLOOKCaroline Ven
![Page 4: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/4.jpg)
Voorzichtig herstel
België mist hervormingsboot
Vooruitzichten & risico’s
![Page 5: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/5.jpg)
Voorzichtig herstel
![Page 6: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/6.jpg)
Extreem soepel monetair beleid in VS en EMU
Source: European Central Bank and Federal Reserve Board
Beleidsrente Totale activa januari 2007=100
![Page 7: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/7.jpg)
Condities bankleningenGezinnen:
schuld/inkomensratio
![Page 8: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/8.jpg)
Leningen aan de private sector
![Page 9: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/9.jpg)
Jan-2008
Apr-2008
Jul-2008
Oct-2008
Jan-2009
Apr-2009
Jul-2009
Oct-2009
Jan-2010
Apr-2010
Jul-2010
Oct-2010
Jan-2011
Apr-2011
Jul-2011
Oct-2011
Jan-2012
Apr-2012
Jul-2012
Oct-2012
Jan-2013
Apr-2013
Jul-2013
87
92
97
102
107
OESO leading indicator
United StatesEuro area (17 countries)BrazilChinaIndiaRussian Federation
Moeizaam herstel sinds Grote Recessie
![Page 10: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/10.jpg)
Ontluikende economieën nemen wat gas terug
![Page 11: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/11.jpg)
Geïndustrialiseerde landen eindelijk uit dal?
![Page 12: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/12.jpg)
Internationale context
VS
• Gezinsbestedingen ondersteund dankzij:• Schuldafbouw• Lage inflatie =>
koopkracht• Inhaalvraag
• Bedrijven• Verbeterde
concurrentiekracht• Schaliegas =>
industrie
Japan
• Deflatoire spiraal (eindelijk) doorbroken dankzij Abenomics?
EMU
• Hervormingen:• zwaar gewogen op
groei en werkloosheid
• lijken nu vruchten te beginnen afwerpen
• Quid Duitsland?
![Page 13: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/13.jpg)
Eurozone: economie klaart op
![Page 14: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/14.jpg)
Arbeidsmarkt eurozone ook beterschap in periferie
![Page 15: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/15.jpg)
Minder grote grondstoffenhonger drukt prijzen
![Page 16: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/16.jpg)
België mist hervormingsboot
![Page 17: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/17.jpg)
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
-6
-4
-2
0
2
4
6
België Nederland Duitsland Frankrijk eurozone
in %
Economische groei
![Page 18: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/18.jpg)
Jan-00
Sep-00
May
-01Jan
-02
Sep-02
May
-03Jan
-04
Sep-04
May
-05Jan
-06
Sep-06
May
-07Jan
-08
Sep-08
May
-09Jan
-10
Sep-10
May
-11Jan
-12
Sep-12
May
-13-40
-30
-20
-10
0
10
20
consumentenvertrouwen
Vertrouwensindicatoren
producentenvertrouwen
![Page 19: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/19.jpg)
Jan-00
Sep-00
May
-01Jan
-02
Sep-02
May
-03Jan
-04
Sep-04
May
-05Jan
-06
Sep-06
May
-07Jan
-08
Sep-08
May
-09Jan
-10
Sep-10
May
-11Jan
-12
Sep-12
May
-1369
71
73
75
77
79
81
83
85
87
Capaciteitsbezettingsgraad verwerkende nijverheid
![Page 20: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/20.jpg)
Concurrentiekrachtverlies
![Page 21: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/21.jpg)
Exportmotor laat het afweten
![Page 22: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/22.jpg)
Werkgelegenheid vooral gedreven door gesubsidieerde jobs
![Page 23: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/23.jpg)
Inflatie (jaarwijziging consumptieprijzen in%)
![Page 24: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/24.jpg)
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014-8-7-6-5-4-3-2-101
Nettofinancieringssaldo
België Nederland DuitslandFrankrijk eurozone
Overheidsfinanciën: sanering maar onvoldoende structureel
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 201440
50
60
70
80
90
100
110
Brutoschuld
België Nederland DuitslandFrankrijk eurozone
![Page 25: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/25.jpg)
Vooruitzichten en risico’s
![Page 26: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/26.jpg)
Naar langzame versnelling (BBP groei)
Source: IMF
2011 2012 2013 2014World 3,9 3,2 2,9 3,6US 1,8 2,8 1,6 2,6Euro zone 1,5 -0,6 -0,4 1,0Japan -0,6 2,0 2,0 1,2Brazil 2,7 0,9 2,5 2,5Russia 4,3 3,4 1,5 3,0India 6,3 3,2 3,8 5,1China 9,3 7,7 7,6 7,3
![Page 27: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/27.jpg)
Met verschillende snelheden (BBP groei)
Source: IMF
2011 2012 2013 2014Eurozone 1,5 -0,6 -0,4 1,0Belgium 1,8 -0,3 0,1 1,0Germany 3,4 0,9 0,5 1,4France 2,0 0,0 0,2 1,0Netherlands 0,9 -1,2 -1,3 0,3Italy 0,4 -2,4 -1,8 0,7Spain 0,1 -1,6 -1,3 0,2Greece -7,1 -6,4 -4,2 0,6Portugal -1,3 -3,2 -1,8 0,8Ireland 2,2 0,2 0,6 1,8
![Page 28: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/28.jpg)
Source: IMF
Inflatierisico momenteel beperkt
![Page 29: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/29.jpg)
2008Jan
2008May
2008Sep
2009Jan
2009May
2009Sep
2010Jan
2010May
2010Sep
2011Jan
2011May
2011Sep
2012Jan
2012May
2012Sep
2013Jan
2013May
2013Sep
0
1
2
3
4
5
6JapanEuroVSDuitsland
LT-rente blijft gematigd, maar vrees voor “tapering”
![Page 30: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/30.jpg)
2008Jan
2008May
2008Sep
2009Jan
2009May
2009Sep
2010Jan
2010May
2010Sep
2011Jan
2011May
2011Sep
2012Jan
2012May
2012Sep
2013Jan
2013May
2013Sep
0
1
2
3
4
5
6
BEFRNLSPFIIT
Vernauwing renteverschillen binnen EMU
![Page 31: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/31.jpg)
Risico’s
1. Afbouw onconventioneel monetair beleid
2. Eurozone: financiële risico’s
3. VS: begroting en schuldenplafond
4. Opkomende economieën: tragere groei
![Page 32: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/32.jpg)
HET ENERGIEVRAAGSTUKGeert Janssens
![Page 33: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/33.jpg)
Technologische omwentelingen
Onvervalst trilemma
Concurrentie-kracht
Beleids-aanbevelingen
![Page 34: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/34.jpg)
Technologische omwentelingen
![Page 35: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/35.jpg)
George P. Mitchell – father of fracking
Source: Forbes
![Page 36: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/36.jpg)
US oil and gas production (mboe/d)
Source: OECD / IEA 2012
![Page 37: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/37.jpg)
US shale oil (LTO) production estimates
![Page 38: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/38.jpg)
‘Peak oil’ komt heel dichtbij
• Niet de veelbesproken aanbodgedreven ‘peak-oil’ maar wel een vraagpiek
• Twee technologische revoluties– Fracking– Autotechnologie:
• zuinigheid verbrandingsmotoren• Hybride technologie• Voertuigen op natuurlijk gas en waterstof
• Toename brandstofefficiëntie met 2,5% per jaar genereert vraagpiek
![Page 39: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/39.jpg)
Vraag naar olie: enkele scenario’s (m b/d)
Bron: Citi Research
![Page 40: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/40.jpg)
Onvervalst trilemma
![Page 41: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/41.jpg)
Energiemarkt zit gevangen in een trilemma
Betaalbaarheid
Duurzaamheid
Bevoorradings-zekerheid
Typisch Belgisch probleem
wordt hoe langer hoe meer
Europees
![Page 42: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/42.jpg)
(1) Betaalbaarheid
• Olie: wereldmarktprijzen
![Page 43: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/43.jpg)
Olieprijzen rond 100 dollar per vat
![Page 44: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/44.jpg)
(1) Betaalbaarheid
• Olie: wereldmarktprijzen• Gas: meer en meer regionale prijs
![Page 45: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/45.jpg)
Trends marktprijzen voor natuurlijk gas
Source: American Chemistry Council (based on EIA, Petrobas, IMF, World Bank, various national agencies
![Page 46: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/46.jpg)
(1) Betaalbaarheid
• Olie: wereldmarktprijzen• Gas: meer en meer regionale prijs• Elektriciteitprijs hangt af van:
– Brandstofprijzen voor opwekking (België: 51% nuclear, 35% gas, 9% hernieuwbaar, 4% olie en 4% steenkool)
– Efficiëntie omzettingsproces– Marktomstandigheden (o.m. concurrentie)– Belastigen en taksen– Netkosten– Klimaatbeleid
![Page 47: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/47.jpg)
Prijzen ‘aan de pomp’ (evolutie 2007-2012)
Source: IEA / Center for European Reform; Trends in energy price indexes 2005-12
![Page 48: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/48.jpg)
(2) Bevoorradingszekerheid
• Piekvraag komt steeds meer in het gedrang– Sluiting kerncentrales (problemen vanaf 2022)
• Ook in Duitsland met ‘Energiewende’
– Beperkte importcapaciteit
• Piekaanbod steeds groter probleem omdat aandeel intermittend aanbod stijgt en prioriteit krijgt op het net
Hoelang duurt het nog voor het licht uit gaat?
![Page 49: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/49.jpg)
(3) Duurzaamheid
• Zonnepanelen, windmolens,…– Kosten van groene energie worden verhaald op de
distributiekosten, die nu helft factuur uitmaken – Bevoorradingszekerheid?
• SERV doorlichting groen beleid: – Gebrek aan marktwerking: verkeerde parameters. – Weten waarom men kiest voor een technologie– Efficiëntieverliezen subsidiëring zonnepanelen lopen
op tot veelvoud van de bijkomende middelen NIB.
![Page 50: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/50.jpg)
Concurrentiekracht
![Page 51: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/51.jpg)
Energieprijzen België versus buurlanden
• Studie Deloitte (2013)– Grote industriële verbruikers betalen 12% (in
Vlaanderen) tot 45% (in Wallonië) meer voor electriciteit ivm buurlanden
– Verschil bedraagt 6,5 euro per MWh (voor Vlaanderen) tot 25 euro per MWh (in Wallonië)
– Voor 1.000 GWh profiel gaat het om nadeel van 6,4 miljoen euro in Vlaanderen versus 6,9 voor Wallonië
– Voor 100 GWh profiel gaat het om 1 miljoen euro per jaar in Vlaanderen en 2,5 miljoen euro in Wallonië
![Page 52: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/52.jpg)
Share of gain in production of chemicals (excl. pharmaceuticals) through 2012-2020
Source: American Chemistry Council (based on EIA, Petrobas, IMF, World Bank, various national agencies
![Page 53: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/53.jpg)
US chemistry trade balance shift
Source: American Chemistry Council (based on EIA, Petrobas, IMF, World Bank, various national agencies
![Page 54: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/54.jpg)
Beleids-aanbevelingen
![Page 55: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/55.jpg)
Groene paradox
Belgisch en Europees beleid werken averechtsGroen beleid cash betaald met inefficiëntiesOndertussen reactie olieproducenten?
‘Energiewende’ in DuitslandUnilateraal en plotsklaps doorgevoerdGascentrales niet meer rendabel op piekmomentenSteenkoolcentrales wel en dus… …70-tal nieuwe steenkoolcentrales gepland in EU
Straks meer CO² uitstoot?
![Page 56: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/56.jpg)
België
• Naar een energienorm– Prijzen voor industriële verbruikers niet hoger dan bij
de buren? – Is wat anders dan prijsbevriezingen!
• Lange termijnbeleid– Herstellen marktwerking en investeringsklimaat– Importcapaciteit uitbouwen– Beleid van demand response (smart grid)– Afbouw regulering – Geen speeltuin
![Page 57: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/57.jpg)
Europa
• EU milieubeleid werkt contraproductief– Groene paradox– Energiebedrijven investeren buiten Europa– Emission Trading Scheme (ETS) defect
• Ook hier nood aan meer LT beleid– Schaliegas in Europa? Duur en niet evident– CO² uitstoot: binnenkort koekje eigen deeg? – ETS herstellen of opgeven– Meer coördinatie (echte Europese markt)
• Geopolitieke gevolgen schaliegas?
![Page 58: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/58.jpg)
E = mc²
![Page 59: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/59.jpg)
Discussiethema’s
• Schaliegas geeft de VS slechts een tijdelijk concurrentieel voordeel. De gevolgen voor de industrie op lange termijn zijn beperkt.
• De subsidies voor groene energie zijn nodig om de transitie te kunnen maken. Het prijseffect ervan op de energie-intensieve gebruikers zal hen aanmoedigen sneller energiezuiniger te worden en heeft dus op termijn ook een voordeel voor hen.
![Page 60: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/60.jpg)
GETUIGENIS ENERGIEEric Dumez (president Benelux Henkel)
![Page 61: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/61.jpg)
MOET ER NOG GROEI ZIJN?Prof. Erik Buyst
![Page 62: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/62.jpg)
Is nulgroei wenselijk?
Erik BuystCentrum voor Economische Studiën
![Page 63: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/63.jpg)
Wat is economische groei?
• Bruto binnenlands product (BBP) = totale waarde van goederen en diensten geproduceerd door een economie in een bepaalde periode.
• Bij vergelijkingen doorheen tijd en ruimte: o Corrigeren voor prijsveranderingen = meten van
volumeveranderingen = reële BBP-groei of BBP-groei in volumetermen.
o Corrigeren voor bevolkingsveranderingen
= reële BBP-groei per hoofd.
![Page 64: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/64.jpg)
Oorzaken van economische groei
• Inzet van meer productiefactoren: arbeid, kapitaal, land (extensieve groei).
• Hogere output per eenheid ingezette productiefactor, bv. door toename arbeidsproductiviteit (intensieve groei)o Organisatorische vooruitgango Technologische ontwikkelingen: nieuwe
productieprocessen en nieuwe producten.
![Page 65: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/65.jpg)
Huidige toestand
19951997
19992001
20032005
20072009
20112013
20
23
25
28
30
33
35
Reëel BBP per hoofd
Nederland BelgiëEU-15
10
00
eu
ro v
an
20
05
![Page 66: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/66.jpg)
Huidige toestand
• Hoe groot is de kans dat we afsteven op nulgroei?o Sinds 2006 is nulgroei een feit
• Wat zijn de gevolgen?
• Belgische overheidsapparaat heeft duidelijk moeite zich aan te passen aan de nieuwe situatie.
![Page 67: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/67.jpg)
Gevolgen van nulgroei
19951997
19992001
20032005
20072009
20112013
42
44
46
48
50
52
54
56
Totale overheidsuitgaven in % van BBP
NederlandBelgiëEU-15
![Page 68: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/68.jpg)
Gevolgen van nulgroei
• Geldt ook voor andere indicatoren van publieke sectoro Overheidsschuld: 95,7% van BBP in 2009 naar meer
dan 100% vandaag
• Werkloosheid kruipt eveneens omhoog, ondanks massale uitstroom babyboomers
![Page 69: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/69.jpg)
Gevolgen van nulgroei
• Vergrijzing in scenario van 1,5 % reële BBP-groei per jaar.o Pensioenuitgaven:
• 2011: 9,9 % van BBP• 2030: 13,6 % van BBP
o Gezondheidszorg:• 2011: 8,0 % van BBP• 2030: 9,4 % van BBP
• Hoe lager de economische groei:o Hoe hoger de aandelen in het BBP van 2030.o Extra uitgaven voor werkloosheid.
![Page 70: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/70.jpg)
Gevolgen van nulgroei
• Risico op zware generatieconflicten
• Nieuwe uitdagingen, bv. verkleuring.
![Page 71: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/71.jpg)
Groei is noodzaak
• MAAR wat dan met leefmilieu?
![Page 72: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/72.jpg)
Groei is noodzaak
• Ontwikkeling milieutechnologie is relatief duur: gaat gemakkelijker in context van groei.
• Kuznetscurve geen automatisme: overheid.
• Af te wachten of Kuznetscurve ook werkt voor biodiversiteit, enz.
• Idem grondstoffen en energiedragerso Ontwikkeling recyclage, nieuwe materialen, nieuwe
technologieën (schaliegas).
![Page 73: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/73.jpg)
Groei is noodzaak
• Internationale context:o Aandeel Westerse landen in wereld-BBP slinkt snel.o Gevolgen voor normen en waarden.
![Page 74: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/74.jpg)
Besluit
• Groei is een noodzaak geworden.
• Cruciale vraag is eerder: hoe kunnen we de groeimotor weer aanzwengelen?
![Page 75: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/75.jpg)
Discussiethema’s
• De westerse economieën hebben de jongste 100 jaar voldoende groei gekend. Het is evident dat het nu aan de ontwikkelingslanden is en dat de groei in de industrielanden stagneert.
• We zouden ons in België beter concentreren op een nog meer gelijke verdeling van de taart tussen de bevolking in plaats van de taart te willen groter maken.
![Page 76: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/76.jpg)
GETUIGENIS GROEI
Geert Verhaeghe
(works director & country leader Belgium DuPont de Nemours)
![Page 77: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/77.jpg)
Dank voor jullie inbreng!
![Page 78: VKW Outlook Rondetafel 2014 Brussel](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022070301/5467cdfeaf7959d2118b513b/html5/thumbnails/78.jpg)
Met dank aan