![Page 1: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/1.jpg)
พฒันาการทางสงัคมและวฒันธรรมไทย
สมยัก่อนประวตัศิาสตร ์จนถึงสมยัสุโขทยั
![Page 2: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/2.jpg)
วัตถุประสงค์
1. นักศึกษาสามารถอธิบายพัฒนาการของการก่อตั้งอาณาจักรของคนไทยได้
2. นักศึกษาสามารถบอกปัจจัยที่ส่งผลต่อความเจริญทางสังคมของไทยสมัยสุโขทัยได้
3. นักศึกษาสามารถอธิบายเหตุการณ์ส าคัญหรือภูมิปัญญาสังคมในประวัติศาสตร์ไทยสมัยสุโขทัยได้อย่างน้อย 2 เรื่อง
![Page 3: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/3.jpg)
สมยัก่อนประวตัศิาสตรใ์นประเทศไทย
การขุดค้นทางโบราณคดีท าให้พบหลักฐานส าคัญที่แสดงให้เห็นว่า ประเทศไทยเคยเป็นแหล่งอาศัยของชุมชนก่อนประวัติศาสตร์ ตั้งแต่ยุคหินเก่า และสิ้นสุดลงเมื่อประมาณ 1,500 ปีมาแล้ว แหล่งโบราณคดีส าคัญได้แก่แหล่งโบราณคดีอ าเภอแม่ทะ จ.ล าปาง แหล่งฯ บ้านเชียง จ.อุดรธานี แหล่งฯ ถ้ าผีแมน จ.แม่ฮ่องสอน เป็นต้น
![Page 4: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/4.jpg)
![Page 5: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/5.jpg)
ราวพุทธศตวรรษที่ 12 ณ ดินแดนประเทศไทยปรากฏรัฐที่ต่อมาได้กลายศูนย์กลางความรุ่งเรืองทางวัฒนธรรมขึ้นหลายแห่ง เช่น ทวารวดี (Dvaravati)พุทธศตวรรษที่ 12-16, ลพบุรี ในภาคใต้ ได้แก่ ตามพรลิ งค์ ในภ าค เ หนื อ ไ ด้ แ ก่ ห ริ ภุ ญ ชั ย เป็นต้น
อาณาจกัรโบราณในบริเวณประเทศไทย
![Page 6: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/7.jpg)
การติดต่อทางการค้าทางทะเล กับอู่ของอารยธรรมของโลก ได้แก่ อินเดีย โรมัน ในราวพุทธศตวรรษที่ 9-10 โดยเฉพาะอินเดีย ซึ่งเป็นตะวันออก เป็นปัจจัยส าคัญที่ท าให้บ้านเมืองใหญ่น้อยในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีพัฒนาการทางสังคมอย่างรวดเร็วโดยรับวัฒนธรรมจากแหล่งที่มีความเจริญสูงกว่า
การเติบโตทางการค้าและพัฒนาการของบ้านเมือง
![Page 8: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/8.jpg)
เมื่อวัฒนธรรมทวารวดีเสื่อมลงอิทธิพลเขมรเข้ามา มีอ านาจมากขึ้นและคงอิทธิพลอยู่จนถึงช่วงพุทธศตวรรษที่18-19 ในช่วงนี้กลุ่มชนที่เรียกตนเองว่า “ไท” (คือชนกลุ่มที่มีการใช้ภาษาตระกูลไทร่วมกัน) เ ริ่ ม รวมกลุ่ มและมี อ านาจเข้มแข็งขึ้น
การปรากฏตวัข้ึนของกลุม่คน “ไท”
![Page 9: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/9.jpg)
พุทธศตวรรษที่ 18 เริ่มเกิดการรวมตัวของกลุ่มชนที่ใช้ภาษาตระกูลไทซึ่งอาจอพยพมาจากถิ่นอื่นนานแล้วและเข้าปะปนกับคนพื้นเมืองเดิม ได้ตั้งถิ่นฐานและขยายตัวเป็นนครรัฐและเข้มแข็งจนสามารถขับไล่อิทธิพลของเขมรออกไปได้ส าเร็จ
การตัง้ถ่ินฐานของกลุม่คน “ไท”
![Page 10: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/10.jpg)
อิทธิพลวัฒนธรรมอินเดียที่ส่งผลต่อพัฒนาการของการขยายตัวของแว่นแคว้นใน SEA
![Page 11: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/11.jpg)
พุทธศตวรรษที่ 18-19 ดินแดนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีพัฒนาการจากชุมชนและนครรัฐเป็นอาณาจักร โดยรับระบบการปกครองและความเชื่อทางศาสนาจ า กอิ น เ ดี ย ใ น ลั กษณะผสมกลมกลืนกับวัฒนธรรมดั้งเดิม มีการถ่ายทอดวัฒนธรรมและระบบการปกครองท่ีมีเอกภาพร่วมกัน
อิทธิพลวฒันธรรมอินเดียตอ่การขยายตวัของอาณาจกัร
![Page 12: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/12.jpg)
อาณาจักรสุโขทัย
![Page 13: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/14.jpg)
การรวมตัวของกลุ่มชนที่ใช้ภาษาตะกูล “ไท” ท าให้เกิดความเป็นเอกภาพและความรู้สึกนึกคิดร่วมกัน เกิดวัฒนธรรมที่มีลักษณะเป็นของตนเองที่แตกต่างจากวัฒนธรรมอื่นๆ (มอญ-เขมร) ดังนั้นตั้งแต่ช่วงนี้เป็นต้นมาจึงมีการเรียกว่า สมัยไท (ย)
การสถาปนาอาณาจักรของคนเชื้อสาย “ไท”
![Page 15: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/15.jpg)
จนถึงราวพุทธศตวรรษที่ 18-19 คนเชื้อสายไท ได้รวมตัวเป็นบ้านเมืองที่มั่นคงหลายแห่ง เช่น นครไทย สองแคว ทุ่งยั้ง สุโขทัย ศรีสัชนาลัย หลักฐานทางโบราณคดีท าให้ทราบว่าอาณาเขตของสุโขทัยมีขอบเขตวัฒนธรรมกว้างขวางครอบคลุมพื้นที่บริเวณภาคเหนือตอนล่าง ภาคกลางและบางส่วนของภาคอีสาน ของไทยในปัจจุบัน
![Page 16: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/17.jpg)
หลักฐานทางโบราณคดีบ่งชี้ว่าบ ริ เ วณที่ เ ค ย เป็ นอ าณาจั ก รสุโขทัยนั้น มีร่องรอยการอยู่อาศัยข อ ง ชุ ม ช น โ บ ร า ณ ม า ตั้ ง แ ต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์แล้ว
จนในราว พศต.ที่ 16 - 17เขมรได้ขยายอิทธิพลเข้ามายังลุ่มแม่น้ าเจ้าพระยาและมีอ านาจครอบคลุมมาถึงเมืองสุโขทัย
อาณาจักรสุโขทัย (Kingdom of Sukhothai)
![Page 18: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/18.jpg)
พุทธศตวรรษที่ 17-18 อาณาจักรต่างๆ เจริญรุ่งเรืองขึ้นจากการค้ากับอินเดีย จีน และเปอร์เซีย ตลอดจนการค้ากับอาณาจักรใกล้เคียง เช่น พุกาม และรัฐในลุ่มน้ าเจ้าพระยา ผลของการติดต่อท าให้เกิดบ้านเมืองที่เป็นศูนย์กลางการค้าขึ้นหลายแห่ง และยังส่งผลถึงความได้เปรียบทางเศรษฐกิจและการเมืองของแคว้นสุโขทัยอีกด้วย
ศูนย์กลางของอาณาจักรสุโขทัย ตั้งอยู่ทางตอนล่างของภาคเหนือหรือตอนบนของที่ราบลุ่มใหญ่ภาคกลาง หัวเมืองส าคัญได้แก่ เมืองก าแพงเพชร ควบคุมเส้นทางแม่น้ าปิง เมืองพิษณุโลก คุมเส้นทางแม่น้ าน่าน และ เมืองศรีสัชนาลัยควบคุมเส้นทางแม่น้ ายม
![Page 19: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/19.jpg)
การสถาปนาอาณาจักรสุโขทัย (Sukhothai)
ราว พ.ศ.1792 ผู้น าไท คือ พ่อขุนผาเมือง และพ่อขุนบางกลางหาว ได้ขับไล่อิทธิพลเขมรออกจากลุ่ มน้ า ยม (สุ โ ขทั ย , เชลียง) ได้ส าเร็จ และสถาปนาพ่อขุนบางกลางหาว ขึ้นเป็นปฐมกษัตริย์แห่งศรีสัชนาลัยสุโขทัย ท ร ง พ ร ะ น า ม ว่ า พ่ อ ขุ น ศ รีอินทราทิย์ (ต้นราชวงศ์พระร่วง)
![Page 20: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/21.jpg)
ศิลาจารึกหลักที่ 1 ให้ข้อมูลสมัยพ่อขุนรามค าแหงฯ ว่าสุโขทัยความมีความเป็นปึกแผ่น มีระบบการปกครองที่มีระเบียบแบบแผน ในลักษณะบิดาปกครองบุตร (แม้ว่าสังคมเป็นแบบแบบเจ้าและไพร่) ราษฎรมีสิทธิและเ ส รี ภ า พ ใ น ก า ร ด า เ นิ น ชี วิ ตพอสมควร มีการใช้กฎหมาย ในการจัดระเบียบทางสังคม
สภาพสังคมและการปกครองอาณาจักรสุโขทัย
![Page 22: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/23.jpg)
พระมหากษตัรยิสุ์โขทยัทรงพิจารณาอรรถคดีทรงพิพากษาและ
ตดัสินคดีความตา่งๆ ดว้ยพระองคเ์อง
![Page 24: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/24.jpg)
สภาพทางเศรษฐกิจสมยัสุโขทยั
สมัยสุโขทัยมีระบบเศรษฐกิจแบบยังชีพ บ้านเมืองมีความอุดมสมบูรณ์ดังค ากล่าวที่ว่า “ในน้ ามีปลา ในนามีข้าว” ความที่ตั้งของที่ตั้งบริเวณลุ่มแม่น้ ายม และระบบจัดการน้ าที่มีประสิทธิภาพมีแหล่งกักเก็บที่เรียกว่า สรีดภงส์ ราษฎรจึงมีน้ าอุปโภคบริโภคและท าการเกษตรได้ตลอดทั้งปี
ศิลาจารึกให้ข้อมูลพืชผลทางการเกษตรไว้ ดังนี้ “ป่าหมาก ป่าพลูทั่วเมืองนี้ทุกแห่ง ป่าพร้าวก็หลายในเมืองนี้ ป่าลาง ก็หลายในเมืองนี้..ใครสร้างได้ไว้แก่มัน”
![Page 25: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/25.jpg)
สภาพทางเศรษฐกิจสมยัสุโขทยั (ตอ่)
สุโขทัยมีตลาดส าหรับซื้อขายแลกเปลี่ยนสินค้า เรียกว่าปสาน โดยพระมหากษัตริย์สนับสนุนการค้าขาย คือ การยกเว้นการเก็บภาษีผ่านด่านหรือ “จังกอบ” (จกอบ) ดังจารึกที่ว่า“เจ้าเมืองบ่เอาจกอบในไพร่ ลูท่าง เพื่อนจูงวัวไปเค้าขี่ม้าไปขาย ใครใคร่ค้าม้า ค้า ใครใคร่ค้าช้าง ค้า”
ประกอบกับความเจริญของเส้นทางการค้าทางบก และการค้าที่ค่อนข้างเสรีจากนโยบายของรัฐท าให้สุโขทัยเป็นศูนย์กลางทางการค้าระหว่างรัฐทั้งจากอินเดีย จีน และบริเวณใกล้เคียง
![Page 26: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/26.jpg)
สภาพทางเศรษฐกิจสมยัสุโขทยั (ตอ่)
การค้าสมัยสุโขทัยใช้เส้นทางการค้าส าคัญ ทางจากกรุงสุโขทัย ผ่านก าแพงเพชร ตาก ไปยังเมืองเมาะตะมะ ซึ่งเป็นเมืองท่า เป็นที่ซื้อขายแลกเปลี่ยนกับพ่อค้าจากอินเดีย เปอร์เซียและอาหรับและเส้นทางจากสุโขทัยสู่อ่าวไทย โดยล่องเรือผ่านแม่น้ าเจ้าประยา และล าน้ าสาขาต่ างๆ ใช้ติดต่อค้ าขายกับพ่อค้ าจีน มลายู อินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์
สินค้าส่งออกได้แก่เครื่องสังคโลก ผลิตผลทางการเกษตร ของป่า เช่น ครั่ง ก ายาน ยางรัก หนังสัตว์ ไม้ฝาง ไม้กฤษณา ส่วนสินค้าขาเข้าได้แก่ ผ้าแพร ผ้าไหม เครื่องเหล็ก และอาวุธต่างๆ
![Page 27: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/27.jpg)
![Page 28: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/28.jpg)
![Page 29: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/29.jpg)
วัฒนธรรมสุโขทัย ต้นก าเนิดวัฒนธรรมไทย สั งคมสุ โขทัยได้สร้ างแบบแผนการด า เนินชีวิตและ
วัฒนธรรมไว้มากมาย ทั้งการประดิษฐ์ตัวอักษรไทย วรรณกรรม ประเพณี ดนตรี จิตรกรรมประติมากรรมและ สถาปัตยกรรม ดังนี้ ตัวอักษรไทย ศิลาจารึกหลักที่ 1 ให้ข้อมูลสมัยพ่อขุนรามค าแหงตอนหนึ่งว่า “ …1205 ศก ปีมะแม พ่อขุนรามค าแหง หาใคร่ใจในแลใส่ลายสือไทยนี้ จึ่งมีเพื่อขุนผุ้นั่นใส่ไว้…” จึงเป็นที่เชื่อกันว่าพ่อขุนรามค าแหงได้ประดิษฐ์อักษรไทย พ.ศ. 1826 เป็นอักษรไทยเก่าแก่ที่สุดที่ใช้ในประเทศไทยและใช้มาจวบจนปัจจุบัน
![Page 30: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/30.jpg)
![Page 31: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/31.jpg)
วัฒนธรรมสุโขทัย ต้นก าเนิดวัฒนธรรมไทย (ต่อ)
วรรณกรรมสุโขทัยนับเป็นวรรณกรรมที่ทรงคุณค่าและมีอิทธิพลต่อชีวิตความเป็นอยู่ของคนไทยสมัยสุโขทัยและสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน ได้แก่ ศิลาจารึก (ให้ข้อมูลทั้งทางด้านอักษรศาสตร์ นิติศาสตร์ สังคมศาสตร์ และอื่น ๆ), ไตรภูมิพระร่วง (เป็นวรรณกรรมทางศาสนาสั่งสอนเกี่ยวกับความดีความชั่ว), สุภาษิตพระร่วง (คติธรรมสอนเรื่องการด าเนินชีวิต), ต ารับท้าวศรีจุฬาลักษณ์ (ขนบธรรมเนียมประเพณีของราชส านัก และกิริยามารยาทของฝ่ายใน) เป็นต้น
![Page 32: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/32.jpg)
วัฒนธรรมสุโขทัย ต้นก าเนิดวัฒนธรรมไทย (ต่อ)
ศิลาจารึกหลักที่ 1 ให้ข้อมูลเกี่ยวกับดนตรีและการฟ้อนร าที่แสดงให้เห็นว่าในสมัยสุโขทัยการร้องร าท าเพลง และการแสดงฟ้อนร าว่า “…เมื่อจักเข้ามาเวียงเรียงกันแต่อรัญญิกพู้นเท้าหัวลานดมบงคมกลอง ด้วยเสียงพาทย์เสียงพินเสียงเลื่อนเสียงขับ ใครจักมักเล่น ใครจักมักหัว ใครจักมักเลื่อนเลื่อน…” เชื่อกันว่าในสมัยสุโขทัยมีทั้งการร้องและการขับ ซึ่งเพลงที่น่าจะเป็นเพลงสมัยสุ โขทัย คือ เพลงเทพ เพลงเทพทอง (นักศึกษาสามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จาก VDO ประกอบค าบรรยาย)
![Page 33: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/33.jpg)
วัฒนธรรมสุโขทัย ต้นก าเนิดวัฒนธรรมไทย (ต่อ) สถาปัตยกรรมสมัยสุโขทัย ที่โดดเด่น ได้แก่ เจดีย์ทรง
ดอกบัวตูมแบบวัดมหาธาตุ เมืองสุโขทัย ซึ่งถือว่าเป็นแบบเจดีย์ทรงดอกบัวแบบสุโขทัยแท้ ตั้งอยู่บนฐานเขียง เหนือฐานบัวลูกแก้วเป็นแท่นแว่นฟ้าย่อเหลี่ยม แท่นแว่นฟ้ารับเรือนธาตุ ต่อจากเรือนธาตุเป็นยอดที่เป็นดอกบัวตูม
![Page 34: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/34.jpg)
ศาสนาและความเชื่อสมัยดั้ ง เดิมชาวสุ โขทัย มี
ความเชื่อเกี่ยวกับผีและวิญญาณบรรพบุรุษ ต่อมารับลัทธิพราหมณ์ และนับถือ พระพุทธศาสนา ควบคู่ไปกับความเชื่อเดิม
แม้ว่ากาลต่อมาจะได้รับคติทางพระพุทธศาสนาแล้ว แต่สังคมสุโขทัยยังคงนับถือผี และเทพยดาประจ าเมืองเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ จึงต้องจัดให้มีพิธีการสังเวยบูชาเป็นประจ า
![Page 35: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/35.jpg)
![Page 36: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/36.jpg)
สรุป กษัตริย์แห่งกรุงสุโขทัย ได้ครองราชย์สืบต่อกันมาเป็น
เวลาราว 200 ปี ตั้งแต่ พ.ศ. 1780 – พ.ศ. 1981 จนถึง พ.ศ. 1983 กลุ่มคนไทบริเวณลุ่มแม่น้ าเจ้าพระยาได้รวมตัวกันสถาปนาอาณาจักรใหม่มีความได้เปรียบด้านที่ตั้ง และมีผู้น าที่เข้มแข็งท าให้สามารถยึดครองสุโขทัยได้ในปี พ.ศ.1981 แม้ว่าอ านาจทางการเมืองของสุโขทัยจะสิ้นสุดลง หากแต่ความเจริญทางวัฒนธรรมในด้านต่างๆ ที่บรรพบุรุษได้สั่งสมก็ได้ถูกส่งผ่านจากอดีต เป็นวิถีชีวิตและวัฒนธรรมของคนเชื้อสายไทตลอดมาไม่ขาดสาย
![Page 37: Unit 1 early thailand from prehistory to sukhothai](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052506/55749d85d8b42a66438b4ec4/html5/thumbnails/37.jpg)
ค าถามท้ายบท1. เมื่อนักศึกษาได้ศึกษาเรื่องนี้แล้ว เห็นถึงพัฒนาการของกลุ่ม
คนในดินแดนไทยสมัยก่อนประวัติศาสตร์จนถึงการรวบรวมอาณาจักรอย่างไร จงอธิบาย
2. บทเรียนนี้นักศึกษาได้เรียนรู้วัฒนธรรมความเจริญของอาณาจักรสุโขทัยในหลายด้าน ให้นักศึกษายกตัวอย่างความวัฒนธรรมและภูมิปัญญาด้านต่างๆของคนในสมัยสุโขทัย ที่ยังคงเห็นได้ในปัจจุบัน และน ามาซึ่งความภาคภูมิใจในฐานะคนไทยอย่างไร