![Page 1: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/1.jpg)
05/11/12
Erik Mathijs, KU Leuven Frank Nevens, VITO Philippe Vandenbroeck, shiftN
![Page 2: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/2.jpg)
05/11/12
Ter inspiratie…
![Page 3: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/3.jpg)
05/11/12
1. Het kader : waarom systeemanalyse
![Page 4: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/4.jpg)
05/11/12
1. Het kader : waarom systeemanalyse
2. Systeemanalyse: de werkwijze
![Page 5: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/5.jpg)
05/11/12
1. Het kader : waarom systeemanalyse
2. Systeemanalyse: de werkwijze
3. Landschapsontwikkelingen
![Page 6: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/6.jpg)
05/11/12
1. Het kader : waarom systeemanalyse
2. Systeemanalyse: de werkwijze
3. Landschapsontwikkelingen
4. Regime: het huidige dominante systeem
![Page 7: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/7.jpg)
05/11/12
1. Het kader : waarom systeemanalyse
2. Systeemanalyse: de werkwijze
3. Landschapsontwikkelingen
4. Regime: het huidige dominante systeem
5. Niches: nieuwe systeemconfiguraties
![Page 8: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/8.jpg)
05/11/12
1. Het kader : waarom systeemanalyse
2. Systeemanalyse: de werkwijze
3. Landschapsontwikkelingen
4. Regime: het huidige dominante systeem
5. Niches: nieuwe systeemconfiguraties
6. Conclusies en verdere stappen
![Page 9: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/9.jpg)
05/11/12
1. Het kader : waarom systeemanalyse
ü complex ü persistent ü verweven ü vicieus ü niet-lineair
![Page 10: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/10.jpg)
05/11/12
1. Het kader : waarom systeemanalyse
ü Technologie alleen zal niet volstaan ü Remediërende deeloplossingen optimaliseren, het dominante denken en doen blijven ü Meer ingrijpende verandering is nodig
‘wicked’
ü complex ü persistent ü verweven ü vicieus ü niet-lineair
![Page 11: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/11.jpg)
05/11/12
1. Het kader : waarom systeemanalyse
“A system is an interconnected set of elements that is coherently organized in a way that achieves something” Donella Meadows, 2009
Nood aan meer systeem denken handelen innovatie ,
ü complex ü persistent ü verweven ü vicieus ü niet-lineair
![Page 12: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/12.jpg)
05/11/12
1. Het kader : waarom systeemanalyse
ü Technologie alleen zal niet volstaan ü Remediërende deeloplossingen optimaliseren, het dominante denken en doen blijven ü Meer ingrijpende verandering is nodig
Nood aan meer systeem denken handelen innovatie ,
“Ingrijpende verandering in maatschappelijke systemen; verandering in cultuur, structuur en werkwijzen”
= ‘Transitie’
Rotmans, 2003
![Page 13: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/13.jpg)
05/11/12
1. Het kader : waarom systeemanalyse
“Ingrijpende verandering in maatschappelijke systemen; verandering in cultuur, structuur en werkwijzen”
= ‘Transitie’
![Page 14: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/14.jpg)
05/11/12
2. Systeemanalyse: de werkwijze
ü aantoonbaar ü meetbaar ü ‘rationeel’ ü fysiek ü statistiek ü modellen ü wetenschappelijk
HARD
![Page 15: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/15.jpg)
05/11/12
2. Systeemanalyse: de werkwijze
zacht
ü standpunten ü waarnemers ü perceptie ü wereldbeelden ü ...
![Page 16: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/16.jpg)
05/11/12
2. Systeemanalyse: de werkwijze
HARD en zacht
Cijfers: illustratief en niet exhaustief, volledig
Elementen van normativiteit
Er is geen voorgeschreven, vaste methode voor systeemanalyse in functie van duurzame ontwikkeling/transitie
Topicrapport is een ‘experiment’ en de werkwijze zowel als de uitkomsten zijn voor een groot deel emergent
![Page 17: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/17.jpg)
05/11/12
2. Systeemanalyse: de werkwijze
Houvast 1: systeemdiagram
psychologischebehoeften
fysiologischebehoeften
fysieke behoeften
consumptie
inkomen
productie
natuurlijk kapitaal
innovatie
menselijk en sociaalkapitaal
druk4
5
6 7
7
8
1
2
3
A causal loop diagram is a diagram that aids in visualizing how interrelated variables affect one another. The diagram consists of a set of
nodes representing the variables connected together. The relationships between these variables, represented by arrows, can be
labeled as positive or negative
![Page 18: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/18.jpg)
05/11/12
2. Systeemanalyse: de werkwijze
Houvast 2: multi-level perspectief
Niches
Landschap
Sociotechnisch regime
Tijd
Markten, gebruikersvoorkeuren
Wetenschap
Industrie
Cultuur
Beleid
Technologie
Kleine netwerken van actoren steunen innovaties op basis van verwachtingen en visies. Belang van leerprocessen
De nieuwe configuratie breekt door, gebruikmakend van ‘windows of opportunity’.
Het regime is dynamisch stabiel.
Landschapsontwikkelingen oefenen druk uit op het regime
![Page 19: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/19.jpg)
05/11/12
2. Systeemanalyse: de werkwijze
Houvast 2: multi-level perspectief
Niches
Landschap
Sociotechnisch regime
Tijd
Markten, gebruikersvoorkeuren
Wetenschap
Industrie
Cultuur
Beleid
Technologie
Kleine netwerken van actoren steunen innovaties op basis van verwachtingen en visies. Belang van leerprocessen
De nieuwe configuratie breekt door, gebruikmakend van ‘windows of opportunity’.
Het regime is dynamisch stabiel.
Landschapsontwikkelingen oefenen druk uit op het regime
3. Landschapsontwikkelingen
4. Regime: het huidige dominante systeem
5. Niches: nieuwe systeemconfiguraties
![Page 20: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/20.jpg)
05/11/12
3. Landschapsontwikkelingen
ü grotendeels autonome dynamieken ü zichtbaar/voelbaar en waarschijnlijk verder toenemend ü weinig of geen individuele invloed op uit te oefenen ü ze;en in meer of mindere mate druk op de werking van huidige systemen ü Niet noodzakelijk wereldwijd, kunnen ook meer regionale dynamieken zijn
![Page 21: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/21.jpg)
05/11/12
3. Landschapsontwikkelingen
1. De wereldbevolking en de welvaart stijgen
Groeiend volume van consumptie (ook voeding), verschuivingen binnen globaal voedingspatroon, ruimtebeslag, streven naar hoog welvaartspeil, stijgende nood aan hulpbronnen…
![Page 22: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/22.jpg)
05/11/12
3. Landschapsontwikkelingen
2. Globalisering zet door: de wereld ‘wordt een dorp’
Verlies van controle op eigen productiesystemen en markten, machtsconcentraties op vlak van kennis, grondstoffen, culturele uitwisseling, migratie….
![Page 23: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/23.jpg)
05/11/12
3. Landschapsontwikkelingen
3. De lokale bevolking (EU, Vlaanderen) vergrijst
Toenemende afhankelijkheidsratio’s, specifieke behoeften van ouderen, noodzaak van langer werken….
![Page 24: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/24.jpg)
05/11/12
3. Landschapsontwikkelingen
4. De wereld en Vlaanderen verstedelijken
Urban sprawl, ruimtebeslag, ‘grond’ is duur
![Page 25: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/25.jpg)
05/11/12
3. Landschapsontwikkelingen
5. Het klimaat verandert: adapteren en mitigeren
Voelbare effecten van klimaatverandering, energieverbruik onder druk, aanpassingsstrategieën (in het bijzonder ook voor landbouwproductiesystemen
![Page 26: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/26.jpg)
05/11/12
3. Landschapsontwikkelingen
6. De schaarste van natuurlijke hulpbronnen wordt voelbaar
Toenemende concurrentie voor hulpbronnen, stijgende prijzen, Mineralen, energie, water, grond, biodiversiteit
![Page 27: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/27.jpg)
05/11/12
3. Landschapsontwikkelingen
7. Waarden en ethische standpunten van consumenten veranderen
Acceptatie van technologie, identiteit, authenticiteit, dierenwelzijn, gezondheid, gelijkheid, eerlijke handel…
![Page 28: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/28.jpg)
05/11/12
3. Landschapsontwikkelingen
8. ‘Andere groei’ wordt steeds meer punt van discussie
Stijgend ‘BNP’ betekent niet per definitie stijgende voldoening en geluk; bewustzijn van grenzen aan groei die materieel-gebonden is
![Page 29: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/29.jpg)
05/11/12
3. Landschapsontwikkelingen
9. Honger en ongelijkheid in de wereld blijven
925 miljoen mensen lijden honger, ook in België bestaat nog armoede en honger, tegelijk niet onaanzienlijke voedselverliezen
![Page 30: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/30.jpg)
05/11/12
3. Landschapsontwikkelingen
10. De digitale revolutie zet door
Ongekende mogelijkheden voor samenwerking en handel; tegelijk anonimiteit, misbruik en criminaliteit
![Page 31: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/31.jpg)
05/11/12
4. Regime: het huidige dominante systeem
psychologischebehoeften
fysiologischebehoeften
fysieke behoeften
consumptie
inkomen
productie
natuurlijk kapitaal
innovatie
menselijk en sociaalkapitaal
druk4
5
6 7
7
8
1
2
3
‘hotspots’: fricties, problemen
Economische motor
Ecologische en sociale demping
Technologische smering
![Page 32: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/32.jpg)
05/11/12
4. Regime: het huidige dominante systeem
psychologische behoeften
fysiologische behoeften
fysieke behoeften
consumptie
Voldoende, divers, gezond, veilig
voedsel…
Maar ook…
![Page 33: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/33.jpg)
05/11/12
4. Regime: het huidige dominante systeem
psychologische behoeften
fysiologische behoeften
fysieke behoeften
consumptie
À la tête du client
Maar ook…
![Page 34: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/34.jpg)
05/11/12
4. Regime: het huidige dominante systeem
psychologische behoeften
fysiologische behoeften
fysieke behoeften
consumptie
Landbouw voor voeding
Maar ook…
![Page 35: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/35.jpg)
05/11/12
psychologische behoeften
fysiologische behoeften
fysieke behoeften
consumptie
inkomen
productie
natuurlijk kapitaal
menselijk en sociaal kapitaal
4. Regime: het huidige dominante systeem
Specialisatie en schaalvergroting met
voordelen
Maar ook…
![Page 36: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/36.jpg)
05/11/12
psychologische behoeften
fysiologische behoeften
fysieke behoeften
consumptie
inkomen
productie
natuurlijk kapitaal
4. Regime: het huidige dominante systeem
Maar ook… Natuurlijk hulpbronnen
aan de basis; productief ingezet
![Page 37: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/37.jpg)
05/11/12
psychologische behoeften
fysiologische behoeften
fysieke behoeften
consumptie
inkomen
productie
natuurlijk kapitaal
druk
4. Regime: het huidige dominante systeem
Vervuiling van de omgeving verlaagt
Maar ook…
![Page 38: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/38.jpg)
05/11/12
psychologische behoeften
fysiologische behoeften
fysieke behoeften
consumptie
inkomen
productie
natuurlijk kapitaal
menselijk en sociaal kapitaal
druk
4. Regime: het huidige dominante systeem
Samen boeren op mensenmaat
Maar ook…
![Page 39: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/39.jpg)
05/11/12
psychologische behoeften
fysiologische behoeften
fysieke behoeften
consumptie
inkomen
productie
natuurlijk kapitaal
innovatie
menselijk en sociaal kapitaal
druk
4. Regime: het huidige dominante systeem
Landbouwers en ondernemers
realiseren een hoge productiviteit
Maar ook…
![Page 40: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/40.jpg)
05/11/12
psychologische behoeften
fysiologische behoeften
fysieke behoeften
consumptie
inkomen
productie
natuurlijk kapitaal
innovatie
menselijk en sociaal kapitaal
druk
4. Regime: het huidige dominante systeem
Wereldwijde uitwisseling van ideeën, kapitaal,
goederen, arbeid, kennis
Maar ook…
![Page 41: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/41.jpg)
05/11/12
5. Niche(regime)s: naar nieuwe systeemconfiguraties
Niches
Landschap
Sociotechnisch regime
Tijd
Markten, gebruikersvoorkeuren
Wetenschap
Industrie
Cultuur
Beleid
Technologie
Kleine netwerken van actoren steunen innovaties op basis van verwachtingen en visies. Belang van leerprocessen
De nieuwe configuratie breekt door, gebruikmakend van ‘windows of opportunity’.
Het regime is dynamisch stabiel.
Landschapsontwikkelingen oefenen druk uit op het regime
![Page 42: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/42.jpg)
05/11/12
5. Niche(regime)s: naar nieuwe systeemconfiguraties
Niches
Landschap
Sociotechnisch regime
Tijd
Markten, gebruikersvoorkeuren
Wetenschap
Industrie
Cultuur
Beleid
Technologie
De nieuwe configuratie breekt door, gebruikmakend van ‘windows of opportunity’.
Landschapsontwikkelingen oefenen druk uit op het regime
stads- landbouw
Bio- landbouw
Anders eten
Nieuwe productie-
paradigma's
![Page 43: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/43.jpg)
05/11/12
5. Niche(regime)s: naar nieuwe systeemconfiguraties
Niches
Landschap
Sociotechnisch regime
Tijd
Markten, gebruikersvoorkeuren
Wetenschap
Industrie
Cultuur
Beleid
Technologie
De nieuwe configuratie breekt door, gebruikmakend van ‘windows of opportunity’.
Landschapsontwikkelingen oefenen druk uit op het regime
Stads- landbouw
Bio- landbouw
Anders eten
Nieuwe productie-
paradigma's
• Industriële ecologie • Bio-gebaseerde
economie • "Fabriek van de
toekomst" • Peer-to-Peer
• Uitbreiding functionaliteit stedelijke ruimte
• Intensieve productie-eenheden met minimale ruimtelijke afdruk
• Korte ketens • Functionele verbreding van
landbouw • Landbouw als leverancier van
ecosysteemdiensten
• Vermindering van dierlijke eiwitten
• Slow Food • Personaliseerbare
voeding
![Page 44: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/44.jpg)
05/11/12
5. Niche(regime)s: duiding
Niches
Landschap
Sociotechnisch regime
Tijd
Markten, gebruikersvoorkeuren
Wetenschap
Industrie
Cultuur
Beleid
Technologie
De nieuwe configuratie breekt door, gebruikmakend van ‘windows of opportunity’.
Landschapsontwikkelingen oefenen druk uit op het regime
Stads- landbouw
Bio- landbouw
Anders eten
Nieuwe productie-
paradigma's
• Nicheregimes in brede zin, als complexe socio-technische subsystemen op zich. Mix van gekende en avant garde elementen.
• Relatie tussen regime en nicheregime is vaak moeilijk te duiden.
• Waterdichte motivering voor selectie is niet aan de orde.
![Page 45: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/45.jpg)
05/11/12
5. Niche(regime)s: transcenderen van diepe tegenstellingen
Toekomst van het landbouw- en voedingsysteem?
Vaak een dovemansgesprek ...
![Page 46: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/46.jpg)
05/11/12
5. Niche(regime)s: 4 opvattingen van waardecreatie als filter
Markteconomie Nutsmaximalisatie en efficiëntie
Solidaire economie Wederkerigheid en co-productie
Ecologische economie Integratie van materiële en thermodynamische beperkingen
Lokale ontwikkeling Lokale verankering van productiecapaciteit en -factoren
![Page 47: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/47.jpg)
05/11/12
5. Niche(regime)s: 4 opvattingen van waardecreatie als filter
Markteconomie
Solidaire economie
Ecologische economie
Lokale ontwikkeling
Stads- landbouw
Bio- landbouw
Anders eten
Nieuwe productie-
paradigma's
![Page 48: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/48.jpg)
05/11/12
5. Niche(regime)s: 4 opvattingen van waardecreatie als filter
Markteconomie
Solidaire economie
Ecologische economie
Lokale ontwikkeling
Stads- landbouw
Bio- landbouw
Anders eten
Nieuwe productie-
paradigma's
Slow food als appel aan gemeenschapsvorming en nieuwe vormen van politiek engagement. Alternatieve bronnen van dierlijke eiwitten kunnen bestaansmogelijkheden van rurale bevolking in ontwikkelingslanden vergroten. Nadruk op verantwoordelijkheid nemen voor gezondheid door de consument als vorm van een zelfredzame levenshouding.
Vermindering van dierlijke eiwitten en personaliseerbare voeding als kans voor differentiatie/nieuwe niches. Personaliseerbare voeding als instrument om de productiviteit van werknemers en de volksgezondheid in het algemeen te verbeteren.
![Page 49: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/49.jpg)
05/11/12
5. Niche(regime)s: 4 opvattingen van waardecreatie als filter
Markteconomie
Solidaire economie
Ecologische economie
Lokale ontwikkeling
Stads- landbouw
Bio- landbouw
Anders eten
Nieuwe productie-
paradigma's
Vormt een dynamische marktniche die globaal gezien sterk groeit. Biedt een mogelijkheid voor producenten en distributeurs om zich in de markt te differentiëren. Kan functioneren als precursor en katalysator van een meer duurzame conventionele landbouw.
Het billijkheidprincipe vormt een sociale dimensie van biologische landbouw. In de cocreatie van nieuwe ‘solidaire’ producent-consument ketens (in het kader van community-supported agriculture bijvoorbeeld) kiezen de actoren vaak voor bio.
![Page 50: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/50.jpg)
05/11/12
5. Niche(regime)s en hotspots
![Page 51: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/51.jpg)
05/11/12
5. Niche(regime)s en hotspots
Stadslandbouw Biolandbouw Anders eten Nieuwe productie
![Page 52: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/52.jpg)
05/11/12
5. Niche(regime)s en hotspots
Stadslandbouw Biolandbouw Anders eten Nieuwe productie
![Page 53: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/53.jpg)
05/11/12
6. Conclusies en verdere stappen
Systeemanalyse is nooit ‘af’: het is een continu proces Bijkomende ruimte nodig om dat continu proces mogelijk te maken Systeemanalyse moet nog sterker inter- en transdisciplinair zijn (stakeholders mee actief analyseren) Gebruik van systeemanalyse in bredere trajecten ter realisatie van nieuwe systeemsettings
![Page 54: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/54.jpg)
05/11/12
6. Conclusies en verdere stappen
Stimuleer essentiële systeemfuncties om innovatiesystemen te ontwikkelen
![Page 55: Transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081421/568c4a031a28ab49169670b6/html5/thumbnails/55.jpg)
05/11/12
6. Conclusies en verdere stappen
Welke niches dragen bij tot een duurzaam landbouw- en voedingssysteem? Welke innovatiesystemen zijn er al en welke moeten verder ontwikkeld worden? Leg verbindingen met andere maatschappelijke systemen en met netwerken in het buitenland (bv. EIP) Mobiliseer ondernemers en betrek ze bij het ontwikkelen van de verschillende functies