Jaworzno
Śląski Salon Maturzystów
Teksty kultury i ich interpretacja
na egzaminie maturalnym z języka polskiego od 2015 roku
Jaworzno
ZAKRES WYMAGAŃ SPRAWDZANYCH
NA EGZAMINIE MATURALNYM Z
JĘZYKA POLSKIEGO
wymagania określone w podstawie kształcenia
ogólnego dla I, II, III etapu
wymagania określone w podstawie programowej
kształcenia ogólnego dla IV etapu edukacyjnego
suma wymagań z wszystkich kolejnych
etapów
Jaworzno
STRUKTURA EGZAMINU
MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO
NA POZIOMIE PODSTAWOWYM
część ustna
przeprowadzana w szkole i oceniana przez
przedmiotowy zespół egzaminacyjny
część pisemna
zdawana w szkole, sprawdzana i oceniana przez egzaminatorów
powołanych przez Okręgową Komisję
Egzaminacyjną
Jaworzno
Tekst kultury
w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla przedmiotu
język polski na wszystkich etapach edukacji pojawia się pojęcie „tekst kultury”
każdy wytwór kultury stanowiący całość i uporządkowany
według określonych, właściwych mu reguł
Może to być:
tekst literacki
tekst sceniczny (np. kadr ze spektaklu
teatralnego)
tekst ikoniczny (np.
dzieło plastyczne)
tekst audiowizualny
(np. film, program tv)
Jaworzno
Wypowiedź monologowa
- losuje zadanie egzaminacyjne zawierające tekst kultury (literacki lub ikoniczny, lub
popularnonaukowy z zakresu wiedzy o języku) oraz odnoszące się do niego polecenie
- ma nie więcej niż 15 minut na przygotowanie
- przez około 10 minut wygłasza wypowiedź monologową na zadany w poleceniu temat.
Jaworzno
Rozmowa zdającego
z zespołem egzaminacyjnym
trwa około 5 minut
może dotyczyć wyłącznie wygłoszonej przez zdającego wypowiedzi monologowej
członkowie zespołu egzaminacyjnego nie mogą odwoływać się do faktów lub lektur nieprzywołanych w tej wypowiedzi
członkowie zespołu mogą prosić o dodatkowe wyjaśnienia, zachęcać do pogłębienia wybranych aspektów wypowiedzi itp.
Jaworzno
Cechy zadania
egzaminacyjnego
składa się z
polecenia i tekstu
sprawdza umiejętności analityczno-
interpretacyjne
w odniesieniu do tekstu źródłowego wskazanego
w zadaniu i związanych
z nim różnych kontekstów
w zadaniach wykorzystane są trzy typy
tekstów
teksty o języku teksty literackieteksty ikoniczne
Jaworzno
Egzamin ustny - przykład zadania
W jaki sposób twórcy późniejszych epok nawiązują do
starożytnych mitów? Odpowiedz na podstawie interpretacji
obrazu Pietera Bruegla Pejzaż z Upadkiem Ikara i
wybranego tekstu literackiego.
Jaworzno
Zadanie z tekstem ikonicznym
Przygotowanie do odpowiedzi:
• zastanów się, jakie czynności musisz
wykonać, by odnieść się do problemu
badawczego;
• zastanów się, w jaki sposób chciałbyś
zinterpretować obraz, co chciałbyś o nim
opowiedzieć;
• zastanów się, jaki tekst literacki pomógłby Ci
w odpowiedzi na pytanie problemowe.
Jaworzno
Interpretacja obrazuTekst ikoniczny jest tekstem kultury. Zastanów się, jak zinterpretować
elementy znaczące obecne w tekście.
Pierwszy plan:
Drugi plan:
Jaworzno
Odwołanie do wybranego dzieła literackiego
- przywołaj utwór literacki, dzięki któremu łatwiej
Ci będzie odpowiedzieć na pytanie problemowe
(nie streszczaj, wskaż elementy przydatne do
przedstawienia Twego stanowiska);
- przedstaw przywołany utwór literacki jako
argument w wypowiedzi, będącej
rozstrzygnięciem postawionego przed Tobą
problemu badawczego.
Jaworzno
Ocenianie – egzamin ustny
meritum wypowiedzi monologowej40% (16 pkt)
organizacja wypowiedzi monologowej 20% (8
pkt)
język i styl wypowiedzi
monologowej i dialogowej 20% (8
pkt)
meritum wypowiedzi dialogowej i
przestrzeganie zasad uczestniczenia w
rozmowie 20% (8 pkt)
Waga poszczególnych aspektów ocenianych w trakcie egzaminu(maksymalnie 40 punktów)
Jaworzno
Charakterystyka egzaminu
pisemnego na poziomie
podstawowym
jeden arkusz egzaminacyjny
170 minut
test
sprawdzający umiejętność wykonywania na tekście
nieliterackim operacji dowodzących jego rozumienia na różnych
poziomach
wypracowanie
część sprawdzająca umiejętność tworzenia wypowiedzi
argumentacyjnej
Jaworzno
Test rozumienia i operacji na
tekście
dwa zestawy,
każdy obejmuje:
tekst lub dwa teksty liczące łącznie nie więcej niż 500
słów
wiązkę 5–7 zamkniętych i/lub otwartych zadań do tekstu
z miejscem na wpisanie odpowiedzi
• zdający rozwiązuje zadania w obu zestawach
• łącznie w obu zestawach składających się na test znajdzie się 10–13 zadań zróżnicowanych pod względem formy oraz sprawdzających różne kompetencje
Jaworzno
Tekst i zadania egzaminacyjne
teksty zgodnie z podstawą programową mogą mieć charakter
popularnonaukowy, publicystyczny lub polityczny
zadania w teście mogą mieć formę
zamkniętą lub otwartą
zadania sprawdzają:
umiejętność analizy tekstu nieliterackiego
świadomość językową
umiejętność dokonywania
działań na tekście nieliterackim
możliwe są odwołania do tekstów literackich oznaczonych gwiazdką
Jaworzno
Zadania testowe sprawdzające umiejętność wykonywania
działań na tekście mogą dotyczyć:
formułowania pytań, na które odpowiedzią są
kolejne zdania lub fragmenty tekstu
streszczeniatworzenia planu
tekstu, wyszukiwania słów i pojęć kluczowych
Jaworzno
Przykłady zadań z działań na tekście
Zadanie (0–2)
Sformułuj trzy pytania, na które w kolejnych akapitach odpowiada autor tekstu. Każde pytanie musi odnosić się do całego akapitu.
Zadanie (0-2)
Przekształć akapit tak, aby zachować podobną treść, ale pozbawić go ironii.
Jaworzno
STRESZCZENIEStreszczenie
linearne
Zadanie (0-3)
Napisz streszczenie tekstu liczące 40-60 słów.
Określenie tematu tekstu i co na ten temat powiedziano w tekście; adekwatny poziom uogólnienia; streszczenie logicznie spójne; właściwa
liczba słów.
Streszczenie logiczne
Zadanie (0-3)
Dokonaj logicznego streszczenia tekstu. Twoja wypowiedź musi
zmieścić się w wyznaczonym obszarze, nie może też przekraczać pięciu
Zachowanie formy konspektu; odtworzenie toku wywodu i
głównej myśli autora; streszczenie logicznie spójne; zachowanie wskazanej liczby
zdań.
Jaworzno
ZADANIA TESTOWE SPRAWDZAJĄCE ŚWIADOMOŚĆ JĘZYKOWĄ MOGĄ DOTYCZYĆ:
• słownictwa, czyli m.in. znaczenia wyrazów i konstrukcjisynonimicznych, wyrazów wieloznacznych, definiowania pojęć
• słowotwórstwa, czyli analizowania budowy wyrazów pochodnychi sposobu ich tworzenia
• fleksji, czyli odmiany wyrazów
• składni w tekście, czyli m.in. budowy wypowiedzeń, funkcjiwyrazów w zdaniu (podmiotu, orzeczenia, dopełnienia, przydawki,okolicznika), związków składniowych między częściami zdania,budowy zdań złożonych, szyku wyrazów i wypowiedzeńskładowych w wypowiedzeniu złożonym, transformacji opartychna równoważności jednostek języka i konstrukcji językowych
Jaworzno
Przykłady zadań sprawdzających świadomość językową
Zadanie 3. (0 – 1)
„Swojskim derywatem” utworzonym od wyrazu obcego, analogicznym do przykładów podanych przez Jana Miodka, jest wyraz:
A. bronks.
B. afterek.
C. dzienks.
D. monitoring.
Budowa słowotwórcza wyrazu
Budowanie wyrazów pochodnych, tworzenie neologizmów językowych
Jaworzno
Przykłady zadań sprawdzających świadomość językową
Zadanie 4. (0 – 2)
a) Poprawna wymowa wyrazu aquapark w języku polskim to
A. „akłapark”.
B. „agłapark”.
C. “akfapark”.
D. „akwapark”.
b) Co, zdaniem prof. Miodka, jest przyczyną błędu popełnianego przez młodych Polaków w wymowie wyrazu aquapark?
Zasady wymowy i akcentowania, rozpoznawanie błędów w wymowie.
Ćwiczenia poprawnej wymowy (ortofonia)
Jaworzno
WYPRACOWANIE sprawdza umiejętność tworzenia wypowiedzi
argumentacyjnej
dwa tematywypracowania
do wyboru
rozprawka
stała formuła tematu, rozstrzygnięcia lub
dopełnienia np. czy..? dlaczego…?
interpretacja tekstu
poetyckiego
stała formuła tematu: Zinterpretuj podany
utwór…
zdający realizuje jeden, wybrany przez siebie temat
Jaworzno
Rozprawka na poziomie podstawowym
Zadanie składa się z polecenia i tekstu epickiego lub
dramatycznego
zrozumienia załączonego do polecenia tekstu literackiego (epickiego lub dramatycznego)
sformułowania własnego stanowiska (tezy lub hipotezy) wobec problemu postawionego w poleceniu i odnoszącego się do zamieszczonego w arkuszu tekstu literackiego
rzeczowego uzasadnienia swojego stanowiska
odwołania się do załączonego tekstu oraz do wybranego tekstu/wybranych tekstów kultury
napisania wypowiedzi, którą powinien cechować widoczny zamysł kompozycyjny
wypracowanie nie może liczyć mniej niż 250 słów
WYMAGA
Jaworzno
Przykłady poleceń do rozprawki
• Czy w miłości lepiej słuchać głosu rozsądku, czy też oddać się namiętności? Rozważ problem i uzasadnij swoje stanowisko, odwołując się do podanego fragmentu Lalki, całego utworu Bolesława Prusa oraz innego tekstu kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 słów.
• Czym może być dla człowieka podróżowanie? Rozważ problem i uzasadnij swoje stanowisko, odwołując się do podanego fragmentu reportażu Ryszarda Kapuścińskiego oraz innych, wybranych przez siebie, tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 słów.
Jaworzno
Interpretacja tekstu poetyckiego Zadanie składa się z polecenia
i utworu poetyckiego
przedstawienia propozycji odczytania utworu poetyckiego, czyli zaprezentowaniu zrozumianych przez zdającego sensów tekstu
uzasadnienia postawionej tezy/hipotezy interpretacyjnej za pomocą argumentów pozwalających na jej uprawomocnienie
uzasadnienie powinno znajdować potwierdzenie nie tylko w tekście, ale także w kontekstach (np. biograficznym, historycznoliterackim, filozoficznym, kulturowym)
WYMAGA
Jaworzno
Przykład polecenia do interpretacji tekstu poetyckiego
Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i uzasadnij ją. Twoja praca
powinna liczyć co najmniej 250 słów.
Jaworzno
Ocenianie – egzamin pisemny na poziomie podstawowym
70 punktów
test
20 punktów
wypracowanie
50 punktów
Jaworzno
Ocena wypracowania na poziomie
podstawowym
50 punktów
najważniejsze kryteria
rozprawka
sformułowanie swojego stanowiska wobec
problemu podanego w poleceniu i uzasadnienie
stanowiska
interpretacja
sformułowanie koncepcji interpretacyjnej
i uzasadnienie tezy interpretacyjnej
kryteria wspomagające
poprawność rzeczowa
zamysł kompozycyjny
spójność lokalna tekstu
styl tekstu
poprawność językowa
poprawność zapisu
Jaworzno
Charakterystyka egzaminu pisemnego
na poziomie rozszerzonym
zdający realizuje jeden, wybrany przez siebie temat
jeden arkusz egzaminacyjny
180 minut
wypowiedź argumentacyjnainterpretacja porównawcza dwóch tekstów literackich
Jaworzno
WYPRACOWANIE na poziomie
rozszerzonym
dwa tematywypracowania
do wyboru
wypowiedź argumentacyjna
stała formuła tematu:Określ, jaki problem
podejmuje…
interpretacja porównawcza
stała formuła tematu: Dokonaj interpretacji
porównawczej…
zdający realizuje jeden, wybrany przez siebie temat
Jaworzno
Wypowiedź argumentacyjnaskłada się z polecenia i tekstu teoretycznego (krytycznoliterackiego
lub historycznoliterackiego, lub teoretycznoliterackiego)
zrozumienia załączonego do polecenia tekstu krytycznoliterackiego, historycznoliterackiego lub teoretycznoliterackiego
określenia głównego problemu przedstawionego w tekście
rozważenia i oceny rozwiązania problemu, które przedstawił autor tekstu
odwołania się do załączonego tekstu oraz do innych, wybranych przez ucznia tekstów kultury
przygotowania wypowiedzi pisemnej (np. w formie rozprawki lub szkicu), którą powinien cechować widoczny zamysł kompozycyjny
wypracowanie nie może liczyć mniej niż 300 słów
WYMAGA
Jaworzno
Przykład polecenia do wypowiedzi
argumentacyjnej
Określ, jaki problem podejmuje Marian Maciejewski w podanym
tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz do innych tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów.
Jaworzno
Interpretacja porównawcza
utworów literackich na poziomie
rozszerzonym
składa się z polecenia i dwóch tekstów literackich (epickich albo lirycznych, albo dramatycznych) lub ich fragmentów
każdy z zestawionych fragmentów musi mieć charakter autonomiczny, to znaczy można przeprowadzić jego analizę i interpretację bez konieczności odwołania się do innych fragmentów lub do całości tego utworu
zdający może otrzymać maksymalnie 40 punktów
Jaworzno
PRZYKŁAD POLECENIA
DO INTERPRETACJI PORÓWNAWCZEJ
Dokonaj interpretacji porównawczej podanych
utworów. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów.
Jaworzno
Interpretacja porównawcza utworów
literackich na poziomie rozszerzonym
przedstawienia propozycji odczytania dwóch utworów – zaprezentowania zrozumianych przez zdającego sensów zawartych w tych tekstach
ustaleniu podobieństw i/lub różnic między nimi i przedstawieniu wniosków wynikających z zestawienia tych podobieństw/różnic
uzasadnienie postawionej tezy/hipotezy interpretacyjnej dotyczącej obu porównywanych utworów przez wskazanie rzeczowych argumentów pozwalających na jej uprawomocnienie
uzasadnienie powinno znajdować potwierdzenie nie tylko w tekstach, ale także w kontekstach (np. biograficznym, historycznoliterackim, filozoficznym, kulturowym)
WYMAGA
Jaworzno
Ocena wypracowania na poziomie rozszerzonym
40 punktów
najważniejsze kryteria
wypowiedź argumentacyjna
określenie problemu podjętego w tekście
i sformułowanie stanowiska wobec rozwiązania
przyjętego przez autora tekstu
interpretacja porównawcza
sformułowanie koncepcji porównywania utworów
i uzasadnienie tezy interpretacyjnej
kryteria wspomagające
poprawność rzeczowa
zamysł kompozycyjny
spójność lokalna tekstu
styl tekstu
poprawność językowa
poprawność zapisu
Jaworzno
Matura ustna
z języka polskiego
termin przeprowadzenia egzaminu
11 – 23 MAJA 2015
Matura pisemna
z języka polskiego
termin przeprowadzenia egzaminu
4 maja 2015 (poniedziałek) godz. 9:00 – poziom podstawowy
7 maja 2015 (czwartek) godz. 9:00 – poziom rozszerzony
Jaworzno
Kontakt:koordynator egzaminu maturalnego z języka
polskiego w OKE Jaworzno
telefon:
bezpośredni
(32) 784 16 18
lub
(032) 752 00 44, (032) 616 33 99
wewnętrzny 118
e-mail: