SH
TË
PI
A
BO
TU
ES
E
EdukimMuzikormësuesi1,2,3,4,5
Libër Violeta Shamku, Majlinda Hala Teksti shoqerohet me CD
KLIKONI KËTU
www.mediaprint.al
5
TEKSTI I MËSUESIT
EDUKIM MUZIKOR
KLASA I -- V HYRJE
I. Natyra e lëndës “Edukimi muzikor”Ç’është muzika?Edukimi muzikor është pjesë përbërëse dhe shumë e rëndësishme e kurrikulës, e cila
lidhet ngushtë me zhvillimin intelektual, social, kulturor dhe afektiv të nxënësve. Duke punuar me kurrikulën e re të muzikës, mësuesit u japin mundësi nxënësve të përftojnë aftësinë për të zhvilluar, jo vetëm krijimtarinë e tyre dhe shpirtin kritik, por dhe aftësinë për të punuar indi-vidualisht ose në grupe. Muzika është pjesë e jetës sonë të përditshme dhe një formë joverbale e komunikimit dhe e transmetimit të ideve përmes tingujve dhe simboleve muzikore. Edukimi i veshit muzikor, dëgjimi, mësimi i notave, praktika vokale dhe instrumentale, shprehja dhe krijimi zhvillohen të ndërthurura së bashku. Kjo lëndë mundëson kombinimin e njohurive muzikore dhe teknikave, duke i përdorur ato për t’u frymëzuar, për të imagjinuar, për të gjetur dhe për të shprehur ndjenjat.
Përmes të mësuarit të muzikës në këtë moshë synohet:
Respektimi dhe këndimi i “Himnin e Flamurit”;Këndimi i këngëve didaktike për fëmijë, me tematikë të larmishme për atdheun, natyrën, familjen, shoqërinë, të huaja etj.;Këndimi në intonacion dhe me emocion;Njohja dhe krijimi i modeleve të thjeshta ritmike në 2/4, 3/4, 4/4; Shoqërimi i këngëve me instrumente të thjeshta ritmike ose melodike, si: trian-golo, tambur, zilka, ksilofon, ORF etj.;Dëgjimi i pjesëve muzikore të thjeshta, vokale dhe instrumentale;Edukimi i aftësive dëgjimore, duke rinjohur dhe komentuar me fjalë të thjeshta pjesë të ndryshme muzikore;Përjetimi i muzikës, duke shprehur dhe përdorur një terminologji muzikore për këtë nivel.
II. Aftësitë që zhvillojnë nxënësit përmes mësimit të muzikësKjo kurrikul organizohet në mënyrë të tillë, ku veprimtaritë muzikore i ftojnë nxënësit
të këndojnë, të luajnë, të dëgjojnë muzikën e vet ose të të tjerëve, duke e vlerësuar atë në
aspekt tjetër i kësaj kurrikule. Koordinimi i trupit me mendjen arrihet përmes të kënduarit të këngëve, luajtjes apo shoqërimit të tyre dhe lojërave muzikore, rrahjes së ritmeve të ndryshme,
6
kombinimit të lëvizjeve trupore me muzikën, ku, në të njëjtën kohë, ndiqen udhëzimet e më-suesit dhe njëkohësisht, dëgjohen edhe të tjerët.
Zhvillimi i aftësive për të kënduar në klasën e parë nxitet përmes punës me tingujt vokalë dhe të kënduarit: duke kënduar ninulla apo këngë me rimë të caktuar, duke eksperimentuar tingujt zanorë dhe bash-këtingëllorë, duke mësuar të respektojnë rregullat e frymëmarrjes etj. Edhe më pas, gjatë këtij cikli, ata mësojnë të respektojnë rregullat e të kënduarit, të frymëmarrjes, të qëndrimit etj. Më pas zhvillimi i të kënduarit bëhet përmes këngëve me tematikë të larmishme, me kërkesa më të larta, që kërkojnë inter-pretim. Zhvillimi i aftësive për të kënduar, shkon më tej kur nxënësit këndojnë saktë dhe të intonuar këngën, duke respektuar të gjitha rregullat, si dhe më-sojnë të mbajnë një qëndrim kritik ndaj tekstit të këngëve.
Zhvillimi i aftësisë për të dëgjuar muzikë është, gjithashtu,
tingujve apo zhurmave, dallimit dhe përcaktimit të tingujve në natyrë, duke zhvilluar më pas përqendrimin në dëgjimin e pjesëve muzikore. Në klasën e parë të CF, fëmijët njihen me disa rregulla: si duhet të edukohen për të dëgjuar muzikë, të çdo lloji, si duhet të edukohen për seleksionimin e muzikës, si duhet të zhvillojnë nga klasa në klasë, aftësinë për të rinjohur dhe përcaktuar llojin e muzikës, që ata dëgjojnë.
Zhvillimi i ndjeshmërisë ritmikebëhet përmes zhvillimit të aftësive
imituese të fjalëve të shkurtra dhe fjalëve të gjata (me 2 dhe më shumë rrokje). Veprimtaritë muzikore mund të jenë të tilla, si: dëgjimi dhe imitimi i ekos, goditja e ritmeve të shkurtra dhe të gjata etj. Në kurrikulën e edukimit muzikor, rrugët dhe mundësitë për zhvillimin dhe zgjimin e imagjinatës artistike bëhen përmes familjarizimit të krijimeve të ndryshme muzikore
sipas lartësisë apo gjatësisë së tingujve, si dhe duke shprehur ndjenjat dhe emocionet përmes muzikës.
Zhvillimi i aftësisë për të luajtur dhe shoqëruar muzikën përmesinstrumenteve ORF dhe me goditje. Luajtja me instrumente do t’i
aftësojë nxënësit për të njohur dhe luajtur me instrumentet ritmike dhe me goditje, ORF dhe muzikoren CF. Përmes njohjes dhe luajtjes me to, nxënësit bëhen të aftë për të shoqëruar këngët dhe lojërat dhe pjesë të ndryshme muzikore. Në edukimin muzikor të nxënësve krahas zërit, një rol të rëndësishëm luan dhe loja në in-strument. Njohja me instrumentet rrit njohuritë muzikore dhe krijon mundësi për të hyrë në marrëdhënie të drejtpërdrejta me të gjitha etapat e mësimit. Gjithashtu ajo zhvillon ndjenjën ritmike, melodike dhe harmonike, krijon koncepte të qarta për çështje teorike e praktike të muzikës.
Zhvillimi i aftësisë për të krijuar dhe shprehur emocionet edhe përmes arteve të tjera do të zhvillojë më tej aftësitë krijuese,
qëndrimin e nxënësve ndaj muzikës, si dhe përjetimin e muzikës, duke e shprehur atë nëpërm-jet arteve të tjera. Përjetimi muzikor, sigurisht, do të udhëhiqet nga mësuesi, por do të jetë individual për të shprehur më qartë personalitetin dhe identitetin e secilit nxënës në punën e tij artistike.
Shprehje dhe krijim muzikor” nxënësit do të imitojnë tinguj e zhurma të ndryshme, do të ndërtojnë dhe luajnë me instrumente të thjeshta O.R.F. e
7
do të shprehen për këngët që këndojnë dhe dëgjojnë, duke i përjetuar apo duke i kombinuar ato me lëvizjet trupore. Kjo linjë i jep mundësi integrimit të kësaj lënde me lëndë të tjera, si:
muzikë dhe të krijojnë edhe përmes tyre. Kështu, pasi bëhet një paraqitje e një pjese muzikore, mësuesi bashkë me nxënësit merr vendimin se si do të shprehen ata rreth këtij momenti muz-ikor. Në këtë rast ata ndahen në grupe dhe punojnë për realizimin e detyrës.
IV. Parimet që janë mbajtur për hartimin e tekstit “Edukim muzikor 1-5 ”
Teksti i Edukimit muzikor 1-5:
aftëson nxënësit për të kuptuar dhe u futur në marrëdhënie me muzikën duke krijuar përmes saj.inkurajon dhe nxit nxënësit për të zhvilluar më tej modelet ritmike dhe melodike.mëson konceptet e para muzikore.zhvillon dhe edukon shprehitë e të kënduarit, të dëgjuarit, të luajturit me instrument, të krijuarit përmes muzikës.përfshin nxënësit në procesin e të nxënit nëpërmjet veprimtarive që kërkojnë bash-këpunim në grup ose në çift.inkurajon punën e pavarur të nxënësit përmes tekstit dhe CD që shoqëron tekstin.nxit aftësitë krijuese të nxënësve përmes aktiviteteve artistike.mëson përmes tekstit të këngëve vlera si: dashuria për vendin, dashuria dhe respekti për familjen shokët dhe shoqet, mësuesen etj.mundëson respektin për punën e shokut, e dhënë kjo përmes pyetjeve të aparatit peda-gogjik.mëson se si të komunikojnë dhe komentojnë një pjesë muzikore, duke përdorur një fjalor të thjeshtë artistik.edukon kënaqësinë e të bërit të muzikës.zhvillon aftësitë për të kuptuar muzikën dhe për të mbajtur qëndrim ndaj saj.krijon një atmosferë të këndshme në klasë, duke vënë theksin në parimin kryesor të mësim-dhënies se: mësimi duhet të jetë kënaqësi, ku fëmijët duhet të mësojnë përmes lojës dhe pa stres.
V. Parimet që u ndoqën në hartimin e tekstit sipas programit mësimorTeksti:
Respekton kërkesat e programit mësimor, përkatësisht të klasave 1-5.Përfshin informacion e duhur, duke ndjekur një metodë në përputhje me moshën e fëmijëve 10- 11 vjeç.Është i ndarë në njësi (tema) mësimore sipas linjave të programit mësimor, duke realizuar objektivat e programit.Është tërheqës dhe i kuptueshëm për këto mosha.Prezanton veprimtari që nxisin dëshirat e nxënësve për të kënduar, luajtur me instrumente dhe krijuar muzikë.Paraqet një aparat pedagogjik për çdo temë mësimore, që shoqërojnë tekstin nga
VI. Programi mësimor , elementet e tij dhe zbatimi përmes planit tematik
8
Kurrikula e edukimit muzikor shtrihet përgjatë 9 viteve shkollore dhe është e ndarë
pesë lin-jave bazë dhe elementeve muzikore.
a. Mjetet dhe instrumentet për realizimin e programit të edukimit muzikor.
Minimumi i mjeteve në përdorim. Zbatimi i kurrikulës së edukimit muzikor në shkollë kërkon një numër të domosdoshëm mjetesh dhe materialesh didaktike e muzikore. Kështu në ciklin
-qërojnë këngët dhe lojërat muzikore.
-monikë ose organo.
b. Të nxënit e integruarTërheqja e nxënësve në veprimtaritë muzikore dhe integrimi i muzikës me lëndë të tjera, sig-urisht, kërkon realizimin e objektivave jo vetëm në muzikë, por edhe nga lëndë të tjera. Kjo është një mënyrë efektive e të mësuarit dhe një nga parimet më të rëndësishme që ka kurrikula e edukimit muzikor.Temat e integruara kanë një motivim dhe kënaqësi të lartë për nxënësit. Ndërthurja e linjave me njëra tjetrën apo e njohurive në lëndë të ndryshme brenda një niveli, ndihmon në për-forcimin më të mirë të njohurive të nxënësit dhe i bën veprimtaritë e kësaj lënde të këndshme dhe të dashura. Për shembull, mësuesit duhet të kenë parasysh që gjatë zhvillimit të linjës së BAM, njohuritë e kësaj linje, mund të lidhen shumë mirë me linjën e dëgjimit, ku nxënësit
Integrimi me artet dhe lëndë të fushave të tjera. Disa aspekte të shprehjes dhe imagjinatës nga fusha të tjera të arteve, lidhen edhe me muzikën. P.sh. koncepti i ritmit (harmonia) apo i formës
Linjat e programit mësimor
Të kënduarit & lojërat muzikore Bazat e arsimimit muzikorDëgjimi muzikorLuajtja me instrumentShprehje dhe krijim muzikor
Elementet muzikore që mësohen përmes pro-gramit
- Ritmi- Melodia - Vetitë e tingullit: gjatësia, lartësia, intensiteti,
timbri - Notat - Ritmet e thjeshta me dy, tri dhe katër goditje - Tempi - Termat dinamike dhe shenjat e ngjyrimit
Mjetet më të domosdoshme për realizimin e procesit mësimor në lëndën e edu-kimit muzikor janë:
- mangetofon- Cd/CD- instrumente me goditje, ORF- Firzamonika/organo
9
mund të transmetojë ose të përçojë imazhe të ndryshme nga nxënës të ndryshëm, duke ilus-truar ose krijuar imazhet apo krijimet e tyre në linjën SHKM ose DM. Tematika e programit në edukimin muzikor, veçanërisht në linjën SHKM, mund të realizohet jo vetëm përmes edukimit
etj. Kështu, veprimtaritë që kërkojnë “nxehje”, si vendosjes së një muzike të njohur popullore apo të muzikës bashkëkohore.
Integrimi me gjuhën amtare. Në të gjitha nivelet, kurrikula e edukimit muzikor, ka si qëllim që nxënësit të dëgjojnë dhe t’i përgjigjen muzikës në rrugë të ndryshme.Këngët sigurojnë te nxënësit një të kënduar të rrjedhshëm dhe të saktë të tyre. Gjithashtu ato kërkojnë të zhvillojnë më tej gjuhën amtare që ata mësojnë çdo ditë. Gjatë mësimit të këngëve
theksi në gjuhën e folur dhe muzikë ose koha e theksuar, e pa theksuar. Këto mund të demonstrohen pasi një këngë është mësuar shumë mirë, duke u kërkuar nxënësve të gjejnë fjalë dyrrokëshe, trerrokëshe dhe katërrokëshe. Duke gjetur këto fjalë, nxënësit mësojnë të vënë theksin aty ku duhet.
Shembull integrimi me gjuhën amtare: Theksi në muzikë dhe gjuhën e folur.
> -Mo – lla 1 2
> - -
eks – kur - sion
1 2 3
> - - - Ta –vo – li - na 1 2 3 4
Shenja > quhet theks i fortë shenja - quhet theks i butë
c. Mësimdhënia dhe metodat në klasëNë këtë pjesë është shumë i rëndësishëm përdorimi i rrugëve dhe metodologjive për të forcuar njohuritë muzikore. Disa nga teknikat e mëposhtme janë dhënë për të plotësuar më mirë ob-jektivat e orës së mësimit, duke i integruar ato me elementet dhe njohuritë muzikore të kësaj
Cilado qoftë rruga e ndjekur për mësimdhënie, ajo duhet:- të edukojë kënaqësinë e të bërit të muzikës,- të zhvillojë aftësitë për të kuptuar muzikën dhe për të mbajtur qëndrim ndaj saj,- të zhvillojë aftësitë krijuese të çdo nxënësi.
Brainstorming (stuhi mendimesh)
Përcaktimi. Brainstorming ose “stuhia e mendimeve” është një teknikë, që u kërkon nxënësve të tregojnë gjithçka që dinë rreth një teme ose ideje të veçantë, e cila nis t’u rikujtojë atyre njohuritë që kanë. Nxënësit nuk mendohen nëse idetë që u vijnë në mendje janë të drejta ose të gabuara.
10
VIII. Ndërtimi i korit dhe puna për zhvillimin e talenteve Qëndrimi i nxënësve gjatë të kënduarit, duhet të përbëjë një nga shqetësimet e para
të mësuesit. Pozicioni më i përshtatshëm gjatë të kënduarit, është qëndrimi në këmbë dhe me duar të lëshuara poshtë. Në klasë mund të qëndrojë edhe ulur me duart të mbështetura në gjunjë dhe trupin drejt. Koka dhe qafa mbahen lirshëm, ndërsa gjoksi nxirret pak përpara, me qëllim që frymëmarrja të bëhet sa më e lirshme. Nuk lejohen shtrëngimet në fytyrë dhe lëviz-jet e gojës; ato duhet të jenë të lirshme dhe elastike, pasi ngurtësimi i buzës dhe i gjuhës nuk ndikon për mirë në cilësinë e tingullit.
Përqendrimi te mësuesi gjatë drejtimit ose e thënë në gjuhën e muzikës dirigjimi. Për të realizuar këtë, një rol të rëndësishëm luan mësuesi/ja, që mund të jetë, njëkohësisht edhe drejtuesi i korit. Koristët (nxënës) duhet të njohin dhe të kuptojnë, domosdoshmërisht çdo shenjë të drejtuesit, që në këtë mënyrë të realizohet një ekzekutim harmonik dhe artistik i këngëve.
Interpretim do të thotë përqendrimi i solistit apo korit te dirigjenti/ja ose mësuesi/ja
dhe përcjellja e emocioneve të këngës përmes zërit.
Mënyra e zbatimit. duke i hedhur të gjitha idetë që kanë e më pas, duke i shkëmbyer me shokun ose anëtarët e tjerë të grupit. Mësuesi i hedh të gjitha idetë në dërrasën e zezë. Duke dëgjuar mendimet e të tjerëve, nxënësve mund t’u kujtohen gjëra të tjera ose mund t’u shtohet informacion i ri në kujtesën e tyre.
Komente. Kjo teknikë përdoret, kur nxënësit kanë njohuri rreth një teme të caktuar. Është një
Kllasteri (Pema e mendimit)
Përcaktimi. Kllasteri ose grupimi i mendimeve, që ndonjëherë në literaturë emërtohet “harta e mendi-meve” ose edhe “pema e mendjes”, është një teknikë, që i nxit nxënësit të mendojnë lirshëm dhe hapur
e tillë.
Mënyra e zbatimit - Hapat për realizimin e kllasterit janë të thjeshtë dhe të lehtë për t’u zbatuar:
shkruhet). 2. Shkruhen fjalë apo fraza, që vijnë në mend rreth kësaj fjale apo teme të zgjedhur, pa gjykuar rreth tyre.
4. Shkrimi i ideve ndërpritet vetëm kur mbaron koha e caktuar. Ndërkohë, nxënësit nuk duhet të shqetësohen për sforcime në shkrim apo shqiptim.
Komente. Përvoja e zbatimit të kllasterit ka treguar se kjo teknikë mund të përdoret në fazën
për kllasterin duhet të zgjidhet e tillë, që i gjithë grupi të ketë mundësi të punojë për të, si për shembull: trupi i njeriut, një personazh, atdheu, profesionet etj.
11
Shprehitë korale. Zotërimi i shprehive vokale, kushtëzon në një masë të konsid-erueshme tingëllimin e mirë koral. Të kënduarit bukur dhe në harmoni i një grupi koral, varet nga zbatimi i shprehive vokale (frymëmarrja, intonizimi i tingujve, diksioni) prej çdo nxënësi. Mësuesi/ja përpiqet që synimi i të kënduarit të jetë uniteti tingëllues përmes pjesëmarrësve të korit në klasë.
Frymëmarrja. Procesi i frymëmarrjes përbëhet prej dy momentesh kryesore: marrjes dhe nxjerrjes së frymës, që duhet të jenë aktivë dhe të organizuar. Nxënësit duhet të mësohen
një kohë sa më të gjatë dhe pa e dobësuar intensitetin. Dallohen dy tip frymëmarrjesh:
1. Frymëmarrje me kraharor, që siguron një frymëmarrje mjaft të plotë.2. Frymëmarrje diafragmatike, që siguron një frymëmarrje më të thellë.
Në një këngë të shpejtë, të gjallë e të gëzuar përdoret frymëmarrja me kraharor, ndërsa në një këngë të ngadalshme, të shtruar, të lidhur, melodioze ose përpara një fraze të gjatë do të merret frymë thellë (diafragmatike).
Intonacioni. Të këndosh me saktësi do të thotë të nxjerrësh zërin me një lehtësi të cak-tuar sipas diapazonit, dhe të kontrollosh e të bashkosh zërin me atë të koristëve të tjerë, si në rastin e këngës korale. Për këtë, rol të madh luan zhvillimi i veshit muzikor, i shijes muzikore, të cilat i bëjnë të aftë fëmijët që të kontrollojnë zërin në mënyrë të vazhdueshme. Për të reali-
njëri tjetri. Mësuesi duhet të gjejë tinguj primarë të zërit, që nxënësit i këndojnë me saktësi dhe t’i stërvitë të këndojnë tinguj më të afërt me të, duke zgjeruar gradualisht diapazonin e tyre.Të kënduarit e disa ushtrimeve të shkurtra të përbëra prej dy tre tingujsh të akordit melodik, apo si dhe të kënduarit e melodisë me gojë të mbyllur ose me rrokje të hapura (la, la,), ndih-mojnë për t’u intonuar saktë, sepse në këto raste e gjithë vëmendja përqendrohet në këtë gjë. Rëndësi të madhe në intonacion ka edhe gjendja emocionale, qëndrimi aktiv i tyre ndaj këngës që mësojnë e këndojnë dhe shkalla e interesimit të tyre. Intonimi i saktë i intervaleve, ndihmon në zhvillimin e mëtejshëm të një të kënduari të saktë në kor.
Diksioni. Në muzikën vokale një diksion i mirë është po aq i domosdoshëm, sa edhe të intornuarit saktë. Mësuesi/ja duhet të ketë parasysh t’u kërkojë nxënësve të këndojnë qartë e kuptueshëm fjalët, në mënyrë që dëgjuesit t’i kuptojnë ato pa vështirësi.
Faktorët kryesorë janë: a) Shqiptimi i qartë i tingujve muzikorë e bashkëtingëlloreve të fjalëve b) Theksimi i drejtë i tyre.a) Shqiptimi i saktë i tingujve është i kushtëzuar nga një artikulim i drejtë, domethënë
nga një lëvizje e përshtatshme e buzëve, gjuhës, nofullës së poshtme, me pjesëmarrjen e të cilave formohen zanoret dhe bashkëtingëlloret. Lëvizja e buzëve varet nga karakteri i këngës që do të këndohet. Kujtoni që rrokjet e nënvizuara këndohen butë.
b) Shqiptimi i drejtë, korrekt e letrar i fjalëve të tekstit të këngëve, duhet të jetë në qendër të vëmendjes të mësuesit/es. Duhet të vihen në dukje si rrokjet e theksuara, ashtu dhe fjalët mbi të cilat bie theksi logjik.
12
Mësuesit duhet të kenë parasysh që në përzgjedhjen e repertorit të këngëve, të ketë këngë që imponojnë një interpretim të ëmbël, të këndshëm e pa sforcim. Në këtë mënyrë do të sigurojnë zhvillimin harmonik të zërit, veshit dhe shijes muzikore të fëmijëve.
IX. Njësitë mësimore të tekstit sipas kërkesave të programit mësimor dhe plani tematik i edukimit muzikor 1-5.
Teksti i edukimit muzikor përbëhet nga 22 tema ose njësi mësimore. Çdo temë mësimore zhvillohet në një numër të caktuar orësh mësimore. 1. Këndimi ose K përbëhet nga 19 orë mësimore, të cilat janë të shpërndara përgjatë gjithë planit tematik në mënyrë të ndërthurur me linjat e tjera. Kështu, në linjën e këndimit janë rreth 8 - 9 këngë që duhet të mësohen, të cilat kanë një shtrirje brenda oktavës. Secila nga këngët mësohet në 2 orë dhe në disa raste në 3 orë, kur është e vështirë. Këngët janë të thjeshta dhe me tematikë të larmishme nga shoqëria, familja, natyra, shkolla, popullore, patriotike etj.Njohuri dhe aftësi kryesore: ritmi, intonacioni, frymëmarrja, diksioni, interpretimi, kën-dimi solo dhe në grup,frymëmarrja e rregullt, intonacioni i saktë, interpretimi me ndjenjë i këngëve.
2. Bazat e arsimimit muzikor ose BAM është linja ku nxënësit do të zhvillojnë ndjenjën rit-mike dhe melodike te këngë ose pjesë të ndryshme muzikore. Njohuri dhe aftësi kryesore: ritmet e thjeshta 2/4, 3/4, 4/4, vetitë e tingullit, timbri, krijimi i modeleve të ndryshme në kohët e thjeshta, dallimi dhe zbatimi i vetive të tingullit në shembuj të ndryshëm, përcaktimi i timbrit të zërave apo instrumenteve.
3. Luajtje me instrumente ose LI: nxënësit do të mësojnë të lidhin njohuritë muzikore me luajtjen në instrument. Gjatë luajtjes me instrument, ata duhet të kuptojnë dhe manipulojnë ritmet e thjeshta muzikore. Njohuri dhe aftësi kryesore: veglat ritmike dhe ORF, luajtja e ritmeve të thjeshta, shoqërimi me instrumente ritmike dhe ORF.
4. Dëgjim muzikor ose DM: nxënësit do të vazhdojnë të aftësohen për të dëgjuar muzikë. Njohuri dhe aftësi kryesore: cilësitë e zërit, timbri, dëgjimi me vëmendje i fragmenteve ose pjesëve muzikore.
5. Shprehje dhe krijim muzikor ose SHKM Njohuri dhe aftësi kryesore: karakteret muzikore (të dhimbshme, të gëzuara, të qeta, marshe, aftësia për t’u shprehur rreth një muzike të caktuar, me fjalë ose nëpërmjet arteve të tjera).
Fjalori Fjalori është sjellë në tekstin e edukimit muzikor për të ndihmuar nxënësit në kuptimin e termave të reja të panjohura më parë për ta.
Programi mësimor i edukimit muzikor klasa e 1-5 ndërtohet sipas 5 linjave dhe kanë një
13
Cikli i ulët nga klasa e parë në të pestën zhvillohet sipas skemës së mëposhtme:35 javë mësimore x 1 orë = 35 orë
Këndimi (K)
Dëgjimi muzikor (DM) Luajtje në instrument (LI) Shprehje dhe krijim muzikor (SHKM) Orë të lira
X. Orët e liraQëllimi i orëve të lira (deri në 15% e sasisë totale të orëve) është krijimi i hapësirave të nevojshme për iniciativën dhe krijimtarinë e shkollës dhe të mësuesit, për të përmbushur sa më mirë nevojat dhe interesat e nxënësve, në përputhje me objektivat e programit zyrtar të
e lëndë dhe 2/3 për zbatimin e kurrikulës së lirë.-
me material mësimor është lënë në dorë të mësuesit, në bashkëpunim edhe me mësuesit e tjerë të shkollës.Për mbushjen e tyre me material mësimor, mund të përdoren burime të ndryshme, por gjith-monë të bëhet kujdes të punohet për arritjen e kërkesave të programit.
e lëndëve të tjera, duke hartuar paraprakisht një plan të përbashkët disa orësh që shfrytëzon lidhjet konceptuale ndërlëndore dhe aspektet kroskurrikulare. Shpërndarja dhe shumëllojsh-mëria e veprimtarive, duke u gjetur vendin e duhur përgjatë vitit mësimor, është një element i rëndësishëm i zbatimit me sukses të rubrikës të orëve të lira. Kujdes duhet bërë që orët e lira të mos shpërdorohen, duke i shfrytëzuar për qëllime rutinë të cilat nuk sjellin risi të reja në kurrikulën shkollore.
Fazat për realizimin e orëve të lira në veprimtari të ndryshme artistike janë si më poshtë:
Faza I:
1. Objektivat e përgjithshëm të kësaj veprimtarie. Përmes kësaj veprimtarie, nxënësit do të zhvillojnë:
kërkuar në internet;karakteristikat
dhe jashtë vendit.të krijuar -
torike etj. 2. Objektivat speci ke për secilën lëndë (çfarë do të realizojnë ata brenda një ose më shumë orëve për këtë veprimtari, në lëndët e tyre).
14
3. Ndarja e detyrave.
Faza II: Rrugët për zhvillimin e OL
Përcaktimi i burimeve për zhvillimin e veprimtarisë;Përcaktimi i bazës materiale;Përcaktimi i metodave mësimore;Përcaktimi i periudhës dhe orëve që duhen për këtë veprimtari.
Kënd me fakte dhe dokumente Koncert Ekspozitë
Faza 4: Vlerësimi i veprimtarisë 1. Nxjerrja e problemeve dhe vështirësive të hasura për arritjen e objektivave të vendo-
2. Vlerësimi i nxënësve (që kanë bërë krijimin më të mirë, këndimin më të mirë etj)
Objektivat e përgjithshme sipas niveleve
Në fund të orës nxënësi është i aftë:
Linja 1: Këndimi. Të këndojë vetëm dhe në grup këngë të kulturave të ndryshme, për atdheun, shkollën, natyrën, shoqërinë, mjedisin etj. Linja 2: Bazat e arsimit muzikor. Të njihet me konceptet muzikore dhe të aftësohet për të përjetuar e për të ekzekutuar pjesë të ndryshme muzikore.Linja 3: Luajtja në instrument. Të luajë vetëm dhe me të tjerë, në instrumente të ndryshme ORF.Linja 4: Dëgjim muzikor. Të dëgjojë muzikë të ndryshme, duke e përshkruar dhe vlerësuar atë.Linja 5: Shprehje dhe krijim muzikor. Të krijojë dhe të shprehë emocionet e veta nëpërmjet arteve të tjera.
1
2
3
Niveli BazëTë zbatojë rregullat e frymëmarrjes dhe teknikat e të kënduarit.Të këndojë duke shqiptuar fjalët e këngës.Të respektojë ritmin Të transmetojë ide e dëshira duke mbajtur një qëndrim në zgjedhjen e këngëve që pëlqen.Të dallojë ndryshimet ritmike apo melodike në këngë a melodi të ndryshme.Të përshkruaj karakterin dhe tempin e një pjese të thjeshtë muzikore.Të dallojë vetitë e tingullit. Të përshkruajë vetitë e tingullit në ndonjë pjesë muzikore (nina nana, këngë për fëmijë etj.)Të shoqërojë këngë apo lojëra të thjeshta ritmike.Të ekzekutojë ritmin, duke e shoqëruar me duartrokitje, triangolo apo instrumente me
1
15
goditje.Të dallojë konceptet muzikore, forma të ndryshme muzikore, grupimet e shprehitë vokale të zërave dhe grupimet e instrumenteve në muzikën e dëgjuar.Të përdorë një terminologji të thjeshtë muzikore.
artet e tjera.
Të kombinojë lëvizjet e trupit me muzikën.
Niveli mesatarTë këndojë melodinë dhe tekstin e këngës. Të zbatojë, rregullat e frymëmarrjes, teknikat e të kënduarit, ritmin, intonacionin.Të zhvillojë ndjenjën ritmike dhe melodike duke respektuar rregullat e të kënduarit.Të transmetojë ide e dëshira, duke mbajtur shpesh herë një qëndrim aktiv në zgjedhjen e këngëve që pëlqen.Të dallojë çdo këngë apo melodi në ritëm dhe në intonacion.Të zbatojë vetitë e tingullit.Të përshkruajë vetitë e tingullit në një pjesë muzikore (nina nana etj).Të shoqërojë këngë apo lojëra të thjeshta ritmike.Të kontrollojë gjatë ekzekutimit ritmin dhe të ekzekutojë duke shoqëruar me duar-trokitje, triangolo dhe me instrumente me goditje.Të përshkruajë koncepte muzikore, forma të ndryshme muzikore, grupimet e shpre-hitë vokale të zërave dhe grupimet e instrumenteve, në muzikën e dëgjuar.Të përdorë një terminologji të thjeshtë muzikore.Të përdorë ndryshimet dhe ngjashmëritë e temave të përdorura në muzikë dhe në arte të tjera.
jep muzika.
Të kombinojë me harmoni lëvizjet e trupit me muzikën.
Niveli i lartë:Të interpretojë me ndjenjë e me emocion këngën.Të zbatojë teknikat e të kënduarit.Të transmetojë ide e dëshira duke mbajtur një qëndrim aktiv në zgjedhjen e këngëve që pëlqen.Të këndojë dhe shoqërojë duke krijuar kombinime me lëvizje trupore.Të zhvillojë çdo këngë apo melodi, në ritëm dhe në intonacion.Të përshkruajë dhe të vlerësojë karakterin e një pjese të thjeshtë muzikore. Të krijojë të gjitha vetitë e tingullit.Të përshkruajë dhe shpjegojë vetitë e tingullit në një pjesë muzikore.Të shoqërojë çdo këngë apo lojë të thjeshtë ritmike.Të ekzekutojë duke shoqëruar me duartrokitje, triangolo dhe instrumente me goditje.Të përshkruajë në mënyrë të pavarur të gjitha konceptet muzikore, format e ndryshme muzikore.Të dallojë dhe të përdorë çdo ndryshim dhe ngjashmëri të temave të përdorura në muzikë dhe në arte të tjera.Të përjetojë dhe shprehë muzikën përmes arteve të tjera.Të shpjegojë çdo ndjesi që i ngjall muzika, në raport me artet e tjera.
2
3
16
Rubrikat kryesore mbi të cilat zhvillohen temat mësimore
1.Objektivat – përcaktojnë se çfarë elementesh muzikore, shprehish dhe qëndrimesh duhet të arrijë nxënësi në fund të çdo ore mësimore. Në disa raste janë formuluar edhe objektivat socialë. 2. Mjetet mësimore/didaktike – synojnë ta bëjnë konkrete orën mësimore. Mësuesi i familjarizon me to duke i aftësuar ata në përdorimin e tyre. Të tillë janë Cd me materialet didaktike (këngë, lojëra muzikore, pjesë të ndryshme për dëgjim, shembuj të llojeve të tingujve ose të zhurmae. Gjithashtu, me vlerë janë edhe mjetet rrethanore dhe si dhe ato me përdorim kolektiv:magnetofon, postera dhe veglat me goditje (shkopinj, gurë, lugë, zilka) etj. 3.Metoda mësimore – teknikat dhe metodat e përdorura në këtë manual janë: breinstorming, klaster, diagrami i Venit (metoda që nxisin mendimin kritik), dhe (metoda me në qendër nxënësin) puna në grup, loja në role.
4.Informacioni për mësuesin - kjo rubrikë do të ndihmojë mësuesin për të njohur koncepte dhe elemente të ndryshme muzikore, që ai nuk i ka ndeshur më parë. Në këtë manual jepet çdo infomacion është përzgjedhur me kujdes dhe është shprehur me një gjuhë të thjeshtë. 5.Rubrika “Zhvillimi i mësimit” - thekson hapat dhe veprimtaritë që mund të ndiqen nga mësuesi gjatë mësimit. Kësaj rubrike i kushtohet pjesa më e madhe e kohës mësimore (rreth 30’-35’).
6. Integrimi me lëndë të tjera – synon të bëjë integrojë lëndën e muzikës me lëndë tjera. Nxënësit do të mësojnë të zbulojnë lidhjet midis muzikës dhe edukimit
si burim kënaqësie.
Pas dhënies së programit analitik të edukimit muzikor, bëhet shpjegimi i metodave të dhe teknikave të ndryshme, të shpjeguara në mënyrë më të zgjeruar.
17
7. Vlerësimi synon të përcjellë te nxënësit, rezultatet e punës së tij në veprimtaritë praktike, d.m.th. përmes të kënduarit, të luajturit, etj. Vlerësimi bëhet në atë çka nxënësi ka përvetësuar. Gjatë vlerësimit nxënësit mund të nxiten të vlerësojnë njëri – tjetrin.
Si mund të përdoret manuali?
Modeli i mësimeve në këtë libër është zhvilluar në përputhje me një sërë kriteresh që përdoren për hartimin e manualeve të mësuesit dhe në përputhje me kërkesat e programit të lëndës.
Çdo temë mësimore është ndërtuar sipas skemës së mësipërme dhe përmbledh të gjithë veprimtarinë mësimore që i duhet mësuesit për të përmbushur detyrat mësimore. Këto mësime aftësojnë dhe edukojnë nxënësit për këndimin, dëgjimin, përjetimin, krijimin dhe vlerësimin e muzikës. Procedimet metodike të përdorura gjatë zhvillimit të mësimeve model, motivojnë nxënësit për të qenë krijues gjatë orës. Teknikat dhe metodat e sugjeruara do ta ndihmonin mësuesit në arritjen e objektivave mësimore. Mësuesit i duhet të demonstrojë dhe të përdorë gjatë orës mjete mësimore dhe didaktike të cilat janë: Cd, foto ose postera, vegla me goditje ( lugët, shkopinjtë, zilka, gurë etj).
E rëndësishme është që mësuesit të krijojnë një mjedis mësimi, i cili do të nxisë dhe do t’i ndihmojë mësuesit, për të zbuluar dhe për të zhvilluar aftësitë dhe prirjet e tyre muzikore. Mësuesit duhet të organizojnë veprimtari praktike sa të jetë e mundur, pasi shumë aftësi të përcaktuara në program duhet të arrihen nëpërmjet tyre.
Zbatimi i modeleve të ndryshme ritmike apo melodike, dallimi i tingujve të muzikës dhe zhurmave të realitetit natyral, të instrumentit muzikor apo edhe objekteve të tjera, janë pjesë e mësimeve që paraqiten në këtë libër.
Të gjithë shembujt muzikorë do të renditen në Cd sipas radhës së temave mësimore.Cd që shoqëron këtë libër përmban:
- këngët e përfshira në program;- pjesët e dëgjimit muzikor;- shembuj të ndryshëm didaktikë për tema të ndryshme;- këngë për fëmijë, popullore, të huaja etj.
Gjatë manualit do të vini re disa simbole, përmbajtja e të cilave është si vijon:
tregon përdorimin e Cd. Mësuesi do ta vendosë atë sa herë ta shikojë të nevojshme. Një ndihmë të madhe manuali do t’i japë mësuesit edhe për tekstet e këngëve, të cilat do të jenë të plota dhe të shoqëruara me vijë melodike. Edhe në këtë
rast mësuesi do të shikojë shenjën dalluese . sugjeron se duhet të keni kujdes gjatë procedurës që do të kryeni.
Në manual ka edhe foto ose ilustrime të cilat ju ndihmojnë për të ndërtuar dhe konkretizuar orët mësimore.
18
Të dashur kolegë!
Modelet që ofrohen në këtë manual, nuk janë as të detyrueshme dhe as të mundshme për t’u zbatuar. Realiteti në klasën tënde, mund të të sugjerojë modele të tjera mësimi, për tema të caktuara. Me modelet që ofrojmë, vetëm synojmë t’Ju nxisim dhe t’Ju bëjmë sa më kreativë në punën tuaj në zbatimin e programit të edukimit muzikor.
AUTORËT
20
PËRMBAJTJA
Tema : Këngë të ndryshme. ........................................................................... 21Tema 2: Lojë muzikore “Roza - rozina” ....................................................... 23Tema: Këngë dhe pjesë muzikore .................................................................. 25Tema 4: Kënga “Ëndrra” ................................................................................ 27Tema: Veglat ritmike , mjetet trupore dhe me goditje. ................................... 32Tema : Loja muzikore “Hapa – dollapa” ....................................................... 34Tema : Të shprehim emocionet tona .............................................................. 36Tema: Këndojmë e luajmë “Loja e shqiponjave” .......................................... 37Tema: Kënga “Tik-tak, një- dy”. .................................................................... 40Tema: Ritmi .................................................................................................. 42Tema: Kënga “Ja na erdhi Viti i Ri” .............................................................. 44Tema: Kënga “Qengji i vogël” ....................................................................... 46Tema: Kënga: “Moj bubrrec” ........................................................................ 49Tema: Të shprehësh dhe të vlerësosh. ............................................................ 51Tema: Këngë “Festa e Abetares” ................................................................... 52Tema: Këngë –“Këngë të ndryshme”............................................................. 54Tema: Pjesë të thjeshta ................................................................................... 55Tema: Këngë”Himni Kombëtar” ................................................................... 56Tema: Shprehje dhe vlerësim ......................................................................... 59Tema: Këngë ”Pa shikoni duart tona” ............................................................ 60Tema: Muzika ose kënga që më pëlqen. ........................................................ 62Tema: Këngët më të bukura. .......................................................................... 63Programi tematik klasa I ................................................................................ 65
21
Linja: Këndim Tema : Këngë të ndryshme.ObjektivatNë fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të: - rikujtojë disa nga këngët që di;- shoqërojë këngët, duke rrahur shuplakat dhe duke kryer lëvizje të thjeshta trupore;- shprehë mendime të thjeshta për muzikën që ai pëlqen më shumë.
Mjetet mësimore - didaktike: magnetofon, Cd, postera, foto të ndryshme me këngëtarë nga veprimtari të ndryshme për fëmijë.Veprimet muzikore: lëvizje trupore, shoqërimi i këngës me shuplaka.Metoda e përdorur: veprimtari njohëse/emotive.
Informacion për mësuesin
Qëndrimi gjatë të kënduaritQëndrimi ose pozicioni i nxënësve gjatë të kënduarit përbën një nga çështjet kryesore për të siguruar cilësi. Pozicioni më i përshtatshëm është të qëndruarit në këmbë, me duar të lëshuara poshtë. Në praktikën e punës mësimore, për të shmangur lodhjen, lejohet edhe pozicioni ndenjur me duar të lëshuara lirshëm mbi gjunjë. Koka dhe trupi mbahen drejt, qafa e lirë, ndërsa gjoksi nxirret përpara me qëllim që marrja dhe nxjerrja e ajrit nga mushkëritë të bëhen sa më lirshëm. Nuk lejohen shtrembërimet në fytyrë dhe lëvizjet e gojës duhet të jenë të lira. Ngurtësimi i buzëve dhe i gjuhës ndikon për keq në cilësinë e tingullit. Realizimi i kërkesave të mësipërme arrihet kryesisht me përqendrimin e tendosjen e vullnetshme të nxënësve gjatë kohës që ata këndojnë. Ky qëndrim ndikon pozitivisht në gjendjen e përgjithshme të muskujve që sigurojnë tingullin e mirë dhe cilësinë gjatë të kënduarit. Pozicioni i të kënduarit Puna me të kënduarit ndërtohet mbi parimet e njohura të pedagogjisë vokale.Pë këtë duhet që mësuesi të njohë karakteristika të ndryshme të zërit të fëmijëve. Gjatë të kënduarit duhet të edukohet një tingëllim i natyrshëm, i lehtë dhe i pastër, pa sforcim të pejzave zanore, duke shmangur sforcimin dhe mbingarkesën
MESIMI 1
22
e tingullit. Një ndikim jo të mirë ka spostimi i zërit nga regjistri i gjoksit në regjistrin e lartë, i cili shkakton zë të çjerrë, duke ndikuar në dobësimin dhe lodhjen e aparatit zanor.
DiksioniDiksioni është shqiptimi i drejtë i tekstit të këngës që do të thotë shqiptimi i qartë i tingujve zanorë në të gjitha kombinimet e mundshme. Kërkesat për një diksion të
nuk zotërojnë ende një ligjëratë të drejtë. Diksioni është kusht për të siguruar cilësi gjatë të kënduarit.Rregullat e frymëmarrjes gjatë të kënduaritFrymëmarrja është një nga kërkesat e rëndësishme për të kënduar me cilësi këngën. Pa një frymëmarrje të edukuar mirë zëri humbet forcën e bukurinë, dobësohet dhe shuhet. Kjo do të ndikonte në copëzimin e linjës melodike e të vargut poetik. Procesi i frymëmarrjes kryhet përmes marrjes dhe nxjerrjes së ajrit nga mushkëritë. Frymëmarrja me mushkëri është e organizuar dhe aktive. Pika kyçe qëndron në lidhjen reciproke midis tipit të frymëmarrjes dhe karakterit të këngës. Si mund të marrim frymë? Disa nga tipet e të marrurit frymë: - me pjesën e sipërme të kraharorit- me gjoks (i përdorshëm për fëmijët e klasave 1-5)- me diafragmë.- Frymëmarrja e ngadaltë ul cilësinë e tingullit, fshin timbrin dhe dobëson dinamikën
e tij.- Nuk lejohet të marrësh frymë me shpejtësi, duke ulur dhe ngritur shpatullat e
gjoksin.
Kujdes!- Fëmijët nuk duhet të marrin frymë shumë thellë, sepse dëmtojnë aparatin vokal,
zëri merr një ngjyresë jo të bukur, dhe të kënduarit vështirësohet dhe bëhet jo i saktë.
Ndiqen këto rregulla:
- Në asnjë rast nuk lejohet frymëmarrja në mes të fjalës.Zhvillimi i mësimit- Ekspozohen foto nga veprimtari të ndryshme muzikore.
qytetit ose të një veprimtarie tjetër për fëmijë.- Kërkojuni të thonë, me fjalët e tyre, qëndrimin që kanë këngëtarët gjatë këndimit(ulur,
drejt).
Ulur Në këmbë
23
- Kërkojuni nxënësve të veçojnë, nga fotot, këngëtarin në pozicionin e duhur.- Kërkojuni fëmijëve të këndojnë disa nga këngët e mësuara në arsimin parashkollor.- Shoqërojini ata gjatë këndimit të këngëve. - Vendosni në magnetofon këngën që ata dinë më mirë. - Nxitini fëmijët të shoqërojnë këngët me lëvizje trupore ose me shuplaka.- Kërkojuni të tregojnë nëse kanë qenë pjesëmarrës në një shfaqje muzikore.- Kërkojuni të shprehin me fjalë të thjeshta, përshtypjet nga këto veprimtari.- Përcaktoni karakteristikat e zërave të tyre.
Terma kyçDiksioni – shqiptimi.
Vlerësimi: mësuesi bën vlerësimin për nxënësin me zërin më të bukur.
MESIMI 2
Linja: Këndim dhe lojëra muzikore
Tema 2: Lojë muzikore “Roza - rozina”Objektivat Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- këndojë lojën muzikore duke luajtur në formë rrethi;- të demonstrojë diksion të saktë të tekstit të këngës;
24
- kombinojë muzikën dhe tekstin me lëvizjet trupore.
Mjetet mësimore -didaktike: magnetofon, Cd, lapsa.Veprimet muzikore: lëvizje trupore, rrahja e shuplakave duke kënduar.Metoda e përdorur: veprimtari aplikuese – demostruese, lojë në role.
Informacion për mësuesin
Lojërat muzikore janë pjesë e rëndësishme e edukimit muzikor të fëmijëve në ciklin e mesëm të ulët. Ato zhvillojnë aftësinë për të kënduar një këngë dhe njëkohësisht për të luajtur lojën duke ndërthurur edhe elemente të tjera. Disa elemente që përbëjnë një lojë muzikore, janë: vija melodike, teksti, dramatizimi apo loja në role, të gjitha këto të shoqëruara me emocione. Ashtu si dhe këngët ose një pjesë muzikore, edhe loja muzikore përbëhet nga ritmi, tingujt, karakteri. Këto do të zhvillohen dhe realizohen nëpërmjet kësaj loje dhe lojërave të tjera që do të vijnë më pas.
një lojë, duke kombinuar lëvizjet trupore dhe duke i ekzekutuar ato, në përputhje me tekstin dhe melodinë.
Roza – rozina
I
Roza, rozina na sjell trëndelina bashk’me zambakun edhe lule tjera. Sillu, sillu rrumbullak Me një tuf’ me lule.
Zhvillimi i mësimit- Ju u keni kërkuar paraprakisht nxënësve
të përmendin këngët-lojë që ata dinë. Titujt e tyre i shkruani në dërrasë të zezë.
Ro za,- ro - zi - na na sjell trë - nde - li - na bashk' me zam - ba - kun
e - dhe lu - le tje - ra si - llu, si - llu rrum - bu - llak me një tuf' me lu - le.
25
- Mësojuni melodinë dhe tekstin e këngës nxënësve në mënyrë të saktë.- Vendosini në formë rrethi nxënësit gjatë këndimit.- Kërkojuni nxënësve të shoqërojnë këngën-lojë me duartrokitje në dy kohë. Ro za ro zi na, na sjell trë nde li na 2/4 1 1-2 1 -2 1 - 2 1 - 2 1 - 2- Ndihmojini nxënësit gjatë numërimit ritmik.- Nxitini nxënësit të shoqërojnë këngën edhe me lëvizje trupore.- Nxitini ata të shprehin emocionet që ndiejnë pas mësimit të kësaj loje.
Terma kyçNumërim ritmik -numërim me gojë ose me goditje (shuplaka, shkopinj).
Vlerësimi: vlerësoni nxënësit në grup. Veçoni ata që ishin më aktivë në lojën muzikore. Vlerësimi në këtë mësim bëhet për interpretimin e lojës muzikore.
MESIMI 3
Linja: Dëgjim muzikor
Tema: Këngë dhe pjesë muzikoreObjektivatNë fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:- sjellë shembuj të tingujve dhe zhurmave nga mjedisi;- dallojë tingujt nga zhurmat;- jetë i aftë të dëgjojë pjesë të ndryshme muzikore;- dallojë karakterin e gëzuar, nina – nana, vallëzues;- demonstrojë aftësi për dëgjim muzikor dhe përqendrim.
Mjetet mësimore - didaktike: magnetofon, Cd.Burimet: mund të shfrytëzohen tinguj dhe zhurma nga mjedisi, Cd me këngë për fëmijë (nina-nana apo vallëzuese).Metoda e përdorur: veprimtaritë njohëse dhe nxitëse, diagrami i Venit.
Informacion për mësuesinVibracionet ose dridhjet jo të rregullta (të izoluara, sporadike) prodhojnë zhurmën.Zhurmat janë tingujt që ne dëgjojmë në rrugë dhe që nuk janë aspak të këndshëm për veshin tonë. Ato kanë një frekuencë më të lartë se pragu i dëgjimit. Burimet që
lëshojnë zhurmë janë makinat, aeroplani kur ngrihet etj.
26
Tingujt dhe zhurmat prodhohen nga vibracione (dridhje) të ndryshme. Vibracionet (dridhjet) e rregullta (në kohë të njëjtë) prodhojnë tingull.
Tngulli është valë zanore, me frekuencë dhe gjatësi të caktuar. Burime që lëshojnë tinguj: pikat e shiut, zëri i njeriut, zilja e telefonit, zilka ose këmbora, sirena e alarmit
të makinës së policisë, ambulancës etj.
pikat e shiut zëri i njeriut
zilja e telefonit sirena e alarmit, makina e policisë
zilka ose këmbora sirena e alarmit e ambulancës
Karakteri i një pjese muzikore është një muzikë që ka karakter të gjallë, të ndritur dhe plot dritë. Nina-nana – është një muzikë e lehtë, e ëmbël, e ngadaltë. Vendoset pjesa “Nina- nana” e Franc Shubert, e cila është një pjesë e qetë dhe e ëmbël. Karakteri vallëzues – është një muzikë që të bën të vallëzosh, p.sh., një melodi
popullore e gëzuar, një vals etj. Demonstrimi i qartë i karakterit të një kënge apo pjese muzikore është shumë i rëndësishëm, sepse nxënësit do të mësohen ta dallojnë karakterin e saj. Diçka mbi jetën e Shubertit: Shubert lindi në Vjenë më 1797 dhe vdiq më 1828 në qytetin e lindjes. Shubert ishte fëmija i dymbëdhjetë nga të katërmbëdhjetë fëmijët që merrte mësime mbi muzikën. Ai studioi shumë mirë formën muzikore dhe për pianoforte, duke u mbështetur në tekstet e Shilerit, Gëtes etj.
Zhvillimi i mësimit- Kërkojuni nxënësve të sjellin shembuj të zhurmave dhe tingujve.Pas sjelljes së shembujve, nxënësit mund të krahasojnë tingujt dhe zhurmat duke gjetur të përbashkëtat e tyre.
27
- Kërkojuni të imitojnë tinguj nga natyra (zogun, erën etj).- Kërkojuni të sjellin shembuj të zhurmave duke i imituar ato.- Nxitini nxënësit të këndojnë këngë djepi, nina – nana, këngë që dinë më mirë. - Kërkojuni nxënësve të sjellin shembuj të ndonjë valleje me karakter vallëzues,
duke i demonstruar lëvizjet në klasë.- Kërkojuni të thonë, me fjalët e tyre, çfarë karakteri kanë pjesët që ata dëgjojnë në
magnetofon (i gëzuar, vallëzues, i qetë etj).- Nxitini nxënësit që për çdo pjesë që dëgjojnë, të japin një simbol (diellin – për
komunitet ose që kanë parë në TV, duke respektuar mendimin e njëri - tjetrit.
Terma kyçTingull,zhurmë,dridhje,karakteri: i gëzuar, nina-nana, vallëzues.
Vlerësimi: mësuesi vlerëson aftësinë e nxënësit për dallimin midis tingujve, zhurmave, dhe karakterit të një kënge ose të një pjese muzikore: e gëzuar, nina-nana, vallëzuese.
Detyrë: u kërkohet nxënësve të sjellin: a) shembuj të këngëve ose melodive me karakter të gëzuar, nina-nana, vallëzues, b)vizatim të bërë nga mbresat që u ka lënë një melodi e dëgjuar nga këto karaktere.
MESIMI 4
Linja: KëndimTema 4: Kënga “Ëndrra” Objektivat Në fund të dy orëve të mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:- shqiptojë saktë tekstin e këngës;- këndojë në intonacion këngën;- mbajë pozicionin e duhur gjatë këndimit;- shprehë emocionet e tij rreth këngës.
28
Mjetet mësimore - didaktike: magnetofon, Cd, zilka, lapsa me ngjyra etj.,nëse është e mundur postera me pozicionin e të kënduarit.Veprimet muzikore: lëvizje trupore, rrahje me shuplaka.
Ëndrra Teksti: Jorgo Papingji Muzika: Agim Rrëza
I II
un e shikoj. e të ngjitem lart në re.Duket sikur nisem, E të bëhem yll,
RefreniPor kur nis të udhëtoj,qiellit i afrohem.Sapo diellin e takoj, më del ëndrra e zgjohem.Unë do ngjitem lart në re,se e ndjej në zemër.
ta shikoj në ëndërr.
29
Zhvillimi i mësimit Diskutime:
emocionet që provojnë gjatë soditjes, etj.- Nxitini të tregojnë një ëndërr të bukur që ata kanë
parë.
Veprimtaria e orës I- Dëgjoni regjistrimin e këngës në
magnetofon, dhe mësoni tekstin e melodinë me fraza ose fjali.
- Nxitini nxënësit që të këndojnë të gjithë dhe në pozicionin e duhur.
- Nxitini nxënësit që të këndojnë këngën me dëshirë dhe ndjenjë.- Shoqëroni këngën me zilka (nëse keni).Veprimtaria e orës II- Rikujtoni me nxënësit fjalët e këngës dhe vijën melodike të saj.- Rikujtoni së bashku rregullat e frymëmarrjes dhe pozicionin e të
kënduarit.- Kërkojuni ta këndojnë këngën deri në fund, duke i motivuar ata që
kënduan më mirë.- Nxitini nxënësit të shprehin ndjenjat e tyre rreth këngës, duke sjellë
shembuj nga jeta e përditshme.- Vendosini nxënësit të shprehin përmes vizatimit ëndrrën e tyre më të
bukur.
Integrimi
të nxënësve.
Vlerësimi: vlerësoni nxënësin që demonstron këndimin e këngës bukur dhe me ndjenjë. Vini në dukje respektimin e ose jo të rregullave të frymëmarrjes si dhe pozicionin drejt gjatë këndimit.
30
MESIMI 5
Linja: Bazat e arsimimit muzikorTema: Vetitë e tingullitObjektivat Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:- përcaktojë tinguj të ndryshëm nga mjedisi i klasës;- dallojë tingujt: i gjatë - i shkurtër, i lartë - i ulët, i lehtë - i fortë;- gjejë në këngët që di, vetitë e tingullit: i gjatë - i shkurtër, i lehtë - i fortë, i lartë - i
ulët.
Mjetet mësimore - didaktike: magnetofon, Cd.
Informacion për mësuesinVetitë ose karakteristikat e tingullit janë: 1. Gjatësia- është mbajtja gjatë pa shkëputje e tingullit të zërit apo instrumentit dhe mbajtja shumë shkurt e tingullit të zërit apo instrumentit.Refreni i këngës “Gjyshja dhe Petriti” ka tinguj të shkurtër dhe të gjatë. Pasi dëgjohet në magnetofon, veçohen këta tinguj, duke i kënduar ose i ligjëruar. Një paraqitje me
tingujt e shkurtër e të gjatë.
Dëgjohet pjesa: Ma - cja le të la - het E E E E Q Q (tinguj të shkurtër) (tinguj të gjatë)
pra - pë do të tha - het E E E E Q Q(tinguj të shkurtër) (tinguj të gjatë)
Katër tingujt e parë ma – cja le- të janë të shkurtër, ndërsa la – het janë të gjatë. 2. Lartësia- është tingëllimi i lartë apo i ulët i zërit apo i instrumentit.
- Dëgjohet refreni i këngës “Gabimi i Mirelës”. Mësuesi dhe nxënësit, duke kënduar së bashku, gjejnë tingujt e ulët e të lartë. Në dërrasë të zezë mësuesi bën një
kudo tingulli më i lartë shkon zi bu to au tingulli më i ulët
31
shkrepseje ose shkopinj të vegjël.
sipas lartësisë së tingujve si dhe shpjegon ngritjen e zërit deri te fjala kudo si nota më e lartë ose të ulët të
këngës. 3. Ngjyra- është këndimi apo luajtja, lehtë ose fortë i një tingulli nëpërmjet zërit ose instrumentit. Vendoset kënga “Nina - nana” në magnetofon. Te kjo këngë dalin qartë ndryshimet në ngjyrimin e këngës. Ndryshimet demonstrohen nëpërmjet dëgjimit në Cd dhe më pas këndimit nga vetë nxënësit. Merrni mendimin e nxënësve se ku duhet të këndojnë lehtë apo fort. Kur të këndoni këngën, gjeni së bashku ato fraza ku tingujt këndohen lehtë ose fort. Bëjuni pyetje nxënësve: Pse kjo këngë nuk mund të këndohet fort?4. Timbri- ndryshimi i zërit të shokëve dhe shoqeve, ose i tingujve të instrumenteve. Nxirrni në mes të klasës një nxënës. I mbyllni sytë atij dhe kërkojini pas çdo zëri të gjejë, emrin e shoqes apo shokut të klasës.
Vendosen në magnetofon instrumente të ndryshme, si: piano, violina, zëra të ndryshëm të shokëve apo shoqeve etj.
Zhvillimi i mësimit- Vendosni në magnetofon shembujt e sugjeruar në informacion, duke ua konkretizuar
më së miri nxënësve dhe duke folur njëkohësisht për to. Këndoni së bashku shembujt e dhënë (refrenin).
- Kërkojuni nxënësve ta paraqesin lartësinë e tingujve që dëgjojnë, në këngën që ata
- Nxitini nxënësit që përmes timbrit,të dallojnë zëra të shokëve dhe shoqeve, nga mjedisi i klasës.
Terma kyçVetitë e tingullit:gjatësi,lartësi,ngjyrë,timbër.
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen nëse ata janë në gjendje të dallojnë vetitë e tingullit në këngë të ndryshme dhe dallimin e timbrit të zërave të shokëve dhe shoqeve të klasës.
32
MESIMI 6
Linja: Luajtje në instrumentTema: Veglat ritmike , mjetet trupore dhe me goditje.Objektivat Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:- njohë mjetet trupore dhe instrumentet me goditje;- këndojë dhe luajë në grup;- shoqërojë muzikën me ndonjë nga këto instrumente;- lidhë veprimet muzikore me ngjarje nga jeta e përditshme.
Mjetet mësimore-didaktike: instrumente me goditje (gurët, shkopinjtë, rraketakja, këmborët, poçi, lugët, qypi), magnetofon, Cd, poster.Veprimet muzikore: lëvizje trupore, rrahja e shuplakave ose e këmbëve duke kënduar, gurë, zilka, etj. Informacion për mësuesinMjetet trupore i gjejmë të vendosura në trupin tonë. Ato janë shuplakat (goditja e tyre),
instrumenti më i përsosur dhe laringu është ai që luan rolin e instrumentit.
Trokitja e duarve Kërcitja e gishtave Duartrokitja
Llojet e shkëllimave
33
Instrumentet me goditje janë të shumëllojshme. Ato janë gurët, shkopinjtë, rraketakja, këmborët, poçi, lugët, qypi etj.
Poçi Gurë Lugët Qypi Këmborët
Kënga-lojë “Roza -rozina” tashmë njihet si këngë, ndaj luajtja me instrumentet trupore apo me goditje mund të zhvillohet si më poshtë:grupi I, këndon duke krijuar rrethin, grupi II, mban ritmin duke rrahur shuplakat (ose shkopinjtë).Gjatë këndimit,nxënësit do ta bëjnë hapin, duke ndjekur ritmin përmes rrahjes së shuplakave ose të shkopinjve, gjithmonë nën udhëheqjen e mësuesit. Rolet e grupeve mund të ndërrohen vetëm pasi ata të kenë përvetësuar shumë mirë rolin e grupit të parë dmth të këndimit. (Grupi i parë do të mbajë ritmin, pasi të jetë aftësuar për të kënduar, grupi i dytë do të ushtrohet të këndojë në rreth, pasi të jetë aftësuar pë të mbajtur ritmin. Kur kënga këndohet nga e gjithë klasa duke e shoqëruar me duartrokitje, drejtohet pyetja:Me sa goditje e shoqëruam këngën? Nxënësit përgjigjen: me dy goditje. Mësuesi e ndan klasën në dy grupe për të zhvilluar një shembull ritmik. Gjatë kohës që këndon grupi i parë, i përgjigjet grupi i dytë, duke goditur shuplakat.
Gjatë shembullit, bëni kujdes në numërimin ritmik dhe këndimin.
Zhvillimi i mësimit - Ftojini nxënësit për të zhvilluar lojën muzikore në dy grupe: njëri në formë rrethi
dhe tjetri që shoqëron me shuplaka ose shkopinj.- Udhëhiqini nxënësit për të zhvilluar bisedën muzikore, ku secili grup zhvillon
rolin e tij (si më lart). - Secili grup mund të zgjedhë instrumente të ndryshme me goditje, për shoqërim
(lugë, shkopinj, zilka etj.), duke i ndërruar ato me njëri -tjetrin.
34
- Kërkojuni fëmijëve të zhvillojnë shoqërimin ritmik duke rrahur shuplakat me goditje të qarta.
Terma kyçMjete trupore,instrumente me goditje.
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen për shoqërimin e këngës-lojë me mjete trupore dhe me vegla me goditje.
MESIMI 7
Linja: Këndim dhe lojëra muzikoreTema : Loja muzikore “Hapa – dollapa”ObjektivatNë fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- këndojë dhe luajë këngën saktë;- shoqërojë muzikën me lëvizjet trupore;- zhvillojë ndjenjën ritmike gjatë lojës;- përfshihet dhe të luajë në grup.
Mjetet mësimore-didaktike: magnetofon, Cd, vegla me goditje, etj.Veprimet muzikore: lëvizje trupore, përplasjet e duarve duke kënduar.Metoda e përdorur: veprimtari njohëse/nxitëse, lojë në role.
Informacion për mësuesinTempi është shpejtësia që përshkojnë notat në një pjesë muzikore. Nëse do t’i referoheshim këngës “Hapa dollapa”, ajo këndohet në temp mesatar. Njohuritë për tempin mund të jepen në mëyrë spontane, duke krahasuar një këngë të shpejtë me një të ngadaltë. Kjo bën që nxënësit të kuptojnë shumë mirë, pa qenë nevoja për të pëdorur termin temp.Këngët që do të mësohen në këtë nivel, janë pothuajse moderato (shpejtësi mesatare).
Hapa dollapa
Muzika: Selim Ishmaku
35
I IIHapa dollapa, Hapa dollapakush ësht’fshehur mbrapa? te pema fshehur ti je,hopa, Albana të pash, të pash,dil se të kapa. dil, pra, Albana.
Refreni
Të gjith’ i gjeta, mungon Çiljeta.
Ja dhe Çiljeta, të gjith’ i gjeta. Kënga mund të shoqërohet me mjete trupore (shuplaka) ose instrumente me
goditje (shkopinj, zilka). Loja mund të ideohet edhe nga vetë nxënësit.
Zhvillimi i mësimit
- Dëgjoni këngën në magnetofon dhe mësojuani atë nxënësve.- Ndajeni klasën në grupe, duke i udhëzuar për të zhvilluar lojën muzikore në role.- Kërkojuni nxënësve të këndojnë gëzueshëm këngën-lojë . - Ndihmoni nxënësit për të mbajtur ritmin përmes rrahjeve me shuplaka.- Nxitini nxënësit të imitojnë bukur, individualisht ose si grup, duke e shoqëruar
këngën me lëvizje trupore.
Terma kyçTempi moderato.
36
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen në grupe dhe individualisht për një zhvillim të bukur dhe me ndjenjë të lojës/këngë, për shoqërimin e muzikës me lëvizje trupore ose me instrumente me goditje.
MESIMI 8
Linja: Shprehje dhe krijim muzikor
Tema : Të shprehim emocionet tonaObjektivat Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:- dëgjojë muzikë;- shprehë me fjalë të thjeshta emocionet për muzikën që dëgjon;- shprehë emocionet nëpërmjet arteve të tjera si vizatimi,vallëzimi, vjershat, lëvizjet
trupore etj.
Mjetet mësimore - didaktike: magnetofoni, Cd, lapsa me ngjyra, postera me peisazhe etj.
Informacion për mësuesinEdukimi i shijeve muzikore kërkon që kjo orë të zhvillohet me kujdes, sepse
të cilat janë të paqarta dhe jo të ndërgjegjshme. Më pas në njohjen e një kënge,
vetëdijshme, muzikën që dëgjojnë, duke vlerësuar atë me fjalë të thjeshta. Përmes dëgjimit të muzikës, mësuesi i orienton ata, duke u drejtuar pyetje të thjeshta, që i nxisin për t’u shprehur më mirë rreth saj. Gjithashtu, për t’iu përgjigjur muzikës dhe për të shprehur përjetimin që ata provojnë, përdorim artet e tjera si vizatimin, vallëzimin etj.
vendoset pjesa muzikore “Nina – nana” (Brams) në magnetofon, për të ngacmuar fantazinë e fëmijëve, duke i lënë ata të lirë në përjetimin e muzikës. Më pas drejtohet pyetja:Çfarë ju sjell ndërmend ose çfarë emocioni ju shkakton kjo melodi?Kjo pyetje i bën nxënësit të bëhen më të ndërgjegjshëm për pjesën dhe ta dëgjojnë atë me shumë vëmendje. Mendimet që ata shprehin, rreth pjesës “Nina-nana” të Bramsit, mund të shkruhen në dërrasë.
37
Dëgjimi me ndalesaMësuesi bën tre ndalesa gjatë dëgjimit, duke përgatitur për secilën ndalesë nga një pyetje të thjeshtë dhe diskuton me nxënësit:A e keni dëgjuar më parë këtë pjesë? Po/jo/ një herë.Si është melodia që po dëgjoni: e shpejtë apo e ngadaltë? Ajo është e ngadaltë.Çfarë ndieni kur e dëgjoni atë: gëzim, qetësi, frikë? Ndiej gëzim/qetësi.
Diçka për jetën e Johan Brams. Ai lindi në Hamburg më 1833 dhe vdiq në Vjenë më 1897. Rridhte nga një familje muzikantësh dhe luante në orkestrat e vendit të tij si pianist. Ishte mik i ngushtë i muzikantit të madh Robert Shuman. Brams ka shkruar veprat: “Muzikë vokale dhe instrumentale”, “Simfonia e parë, e dytë dhe e tretë”, “Uvertura tragjike” etj.
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen për mënyrën se si ata do të shprehin emocionet e tyre nëpërmjet arteve të tjera.Veçoni nxënësit që shprehen më bukur emocionalisht dhe nxënësit të cilët demonstruan dëgjim aktiv të pjesës muzikore.
MESIMI 9
Linja: Këndim dhe lojëra muzikore
Tema: Këndojmë e luajmë “Loja e shqiponjave”Objektivat Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:- këndojë duke luajtur këngën-lojë në ritmin e duhur;- zhvillojë lojën muzikore në role;- luajë lojën muzikore duke kombinuar muzikën me lëvizjen.
Mjetet mësimore didaktike: magnetofoni, Cd, (shqiponjë foto)vegla me goditje shkopinj, zilka etj.Veprimet muzikore: lëvizje trupore, shoqërimi me vegla ritmike duke kënduar.Metoda e përdorur: veprimtari nxitëse – demonstruese.
38
Informacion për mësuesinKënga -lojë zbavit fëmijët dhe i nxit ata për t’u aftësuar jo vetëm në të kënduar dhe në kombinimin e lëvizjeve trupore me muzikën, por edhe në zhvillimin e ndjenjës ritmike. Fëmijët aftësohen në interpretimin e këngës -lojë, në shoqërimin e saj me vegla me goditje, duke përplasur shuplakat dhe kombinimin e lëvizjeve trupore me muzikën, duke kërcyer në ritme të thjeshta etj., gjithmonë nën udhëheqjen e mësuesit. Provoni të këndoni këngën -lojë, të ndarë në dy grupe. Recitativi është pjesë që nuk këndohet, por ligjërohet. Në këtë rast ajo ligjërohet nga të gjithë së bashku.
Loja e shqiponjave Muzika: Zef Çoba
I IIGr. I - Ne jemi shqiponja. Të gjith’, si shqiponjat,
Çfar doni ju shqiponja? ne me gjokset tona, Rum ti, rum ti, rum ti, rum la. Atdheun do ta mbrojmë. Ne duam më të shpejtën, Jemi t’mir, jemi t’sjellshëm. Rum ti rum ti rum ti rum la, Të gjith’ jemi shqiponja. më të mirën dhe më trimen. Rum ti rum ti rum ti rum la. Cila ësht’ m’e mira Rum ti rum ti rum ti rum la. m’e mira ësht Albana (Altini, e me radhë). Rum ti rum ti rum ti rum la.
Recitativi Ti je trime, ti punëtore, po shqiponjë ësht Albana!
39
Zhvillimi i mësimitDiskutime:- Ç’dini ju për shqiponjën?- Ku jeton?- Pse është simboli i vendit tonë?
grupi I, duke lëvizur përpara dhe pastaj përgjigjet grupi II.
Veprimtaria e orës - Diskutoni me nxënësit për karakteristikat e shqiponjës: e madhe, e zezë, krenare
etj.- Kërkojuni fëmijëve të tregojnë, ose të recitojnë diçka për shqiponjën.- Mësojuni tekstin dhe melodinë e këngës.- Vendosini përballë të dy grupet duke i udhëzuar rreth veprimeve muzikore që ata
do të kryejnë.- Kërkojuni të respektojnë lëvizjet në grup (të gjithë nxënësit duhet të jenë dorë për
dore ose me duart krahëqafë dhe të ecin në të njëjtën kohë duke kënduar).- Kërkojuni të respektojnë ritmin dhe karakterin e këngës.- Ndihmojini fëmijët të jenë të saktë në shoqërimin e këngës/lojë dhe në lëvizjet
trupore.
Integrimi:Edukimi qytetar: shpjegoni fjalët simbol i amurit, atdheu.
Terma kyçritmet e thjeshta - 2/4, 3/4, 4/4.recitativi
Vlerësimi: nxënësit do të vlerësohen për interpretimin e lojës bukur dhe me ndjenjë.
40
MESIMI 10
Linja: KëndimTema: Kënga “Tik-tak, një- dy”.Objektivat Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:- demonstrojë ndjenjën ritmike në këngën e mësuar;- këndojë ritmikisht dhe saktë këngën; - këndojë solo dhe në grup;- shoqërojë këngën me instrumentet me goditje ose shuplaka.
Mjetet mësimore - didaktike: magnetofon, Cd, instrumente me goditje.Veprime muzikore: lëvizje trupore, përplasja e shuplakave ose instrumenteve, ecje marsh duke kënduar etj.Metoda e përdorur: breinstorming.
Informacion për mësuesinRitëm pa muzikë ka, ndërsa muzikë pa ritëm NUK KA. Ritmi dhe tingujt janë ato që përbëjnë atë që quhet muzikë. Ritmi ngacmon më gjallërisht veshin tonë. Atë e ndeshim në natyrë, në jetën e përditshme, në mjedisin ku jetojmë apo mësojmë. Ritmi gjendet kudo në hapin tonë, në rrahjet e zemrës, në tik - takun e orës, në fshirëset e xhamave të makinave etj.
muzikore ka brenda saj ritmin, e cila, duke i bashkëngjitur gjallërinë dhe gëzimin e saj bëhet shumë e dashur për fëmijët. Refreni i kësaj kënge është një shembull didaktik shumë i mirë për të kuptuar ritmin. Pyetje: Sa goditje ka kënga? Përgjigje: Nxënësit thonë (dy) dhe rrahin dorën, duke ligjëruar 1 -2. Realizoni gjatë këndimit me nxënësit karakterin e saj të gëzueshëm.
Tik – tak
Teksti dhe muzika: Agron Xhunga
41
I RefreniBabi të lutem dua dhe un’, Tik – tak, tik – tak bjen ajo,një or’ të vogël ta var në mur. dhe un’ zgjohem me gëzim.
kur bie zilja un’ ta dëgjoj. gjimnastikën babi im.
Zhvillimi i mësimit
Hapi i ushtarëveDiskutime
- Kërkojuni të tregojnë sa rrahje ka ora; si ecin ushtarët.Veprimtaria e orës I- Silluni shembuj të ritmit nga tik-taku i orës, hapi i ushtarëve dhe diskutoni me
nxënësit se sa goditje dëgjojnë ata.- Kërkojuni nxënësve që të ligjërojnë 1 – 2, bashkë me tik-takun e orës.- Ligjëroni shembuj me bazë ritmike 2/4 ( ma –ce, ma – mi, ba – bi, o – ra, etj.).- Filloni mësimin e tekstit dhe melodinë e këngës.
42
- Përsëriteni së bashku këngën disa herë deri në përvetësimin e saj.- Ndihmojini nxënësit në mbajtjen e ritmit dhe për një intonacion të saktë.
Veprimtaria e orës II- Rikujtojuni nxënësve fjalët e këngës dhe vijën melodike të saj. A e mbajnë mend
ata këngën.- Kërkojuni të respektojnë ritmin gjatë këndimit të këngës, duke i ndihmuar nëpërmjet
dirizhimit me dorë.- Kërkojuni ta këndojnë këngën, duke zhvilluar veprime muzikore, si: përplasja e
shuplakave, ecje marsh, shoqërim me lëvizje trupore etj.- Nxitini të këndojnë me ndjenjë dhe emocion.
Terma kyçRitmi
Integrimi
Vlerësimi: zbatoni vlerësimin paralel nxënës – nxënës. Kërkoni nga nxënësit që të vlerësojnë shokët e tyre që dallohen për mbajtjen saktë të ritmit dhe shoqërimit të këngës me shuplaka ose vegla me goditje.
MESIMI 11
Linja: Bazat e arsiminit muzikorTema: Ritmi Objektivat Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:- gjejë shembuj ritmikë në klasë dhe mjedise të tjera;- krijojë modele të thjeshta ritmike;- zhvillojë ndjenjën ritmike në këngë të ndryshme;- respektojë ritmin në këngët që këndon.
Mjetet mësimore - didaktike: magnetofon, Cd, instrumente me goditje.Burimet: për këtë orë mësimi mësuesi mund të përdorë objekte të ndryshme, si: orë, këmbana, fshirëset e xhamave të makinës, treni etj., ku, përmes goditjeve që dëgjohen, krijohen ritme të thjeshta si (2/4).
Informacion për mësuesin
43
Edukimi i ndjenjës ritmike të nxënësve kërkon herë pas here ushtrime dhe forma pune të përshtatshme, me qëllim që nxënësit të arrijnë të dallojnë rrahjet, d.m.th. numërimin ritmik në një këngë ose shembull muzikor. Këshillohet gërshetimi i shembujve të ndryshëm me elemente ritmike që shoqërojnë ligjërimet dhe lojrat e ndryshme
ose duke shkruar në dërrasë numrat 1 – 2 të shoqëruara me shigjetat poshtë dhe lart duke ligjëruar fjalët dy rrokëshe: ma-mi, ba-bi, o-ra, etj., do të ndihmojë në kuptimin e ndjenjës ritmike dhe numërimit të saj.
Shembull:
Bëni pyetjet:- Me sa goditje shoqërohen rrokjet?- Përdorni shigjetat për të treguar lëvizjet e dorësposhtë dhe lart.
Zhvillimi i mësimitDiskutimeMësuesi u kërkon nxënësve të sjellin shembuj të ndryshëm nga mjedisi ose për objektet e mëposhtme u kërkon të thonë sesi rrahin ato, duke zhvilluar kështu një numërim ritmik. - Zemra. Tik-tak.- Ora. Tik-tak.- Treni. Çaf –çuf.- Fshirëset. Tak – tak.- Topi. 1 –2 etj.- Ndajeni klasën në dy grupe, me qëllim që grupi i parë të këndojë këngën “Tik-tak,
një -dy”, dhe grupi i dytë të mbajë ritmin me shuplaka.
poshtë dhe lart.
këngës.- Improvizoni disa modele ritmike me goditje në dy kohë duke rrahur shuplakat
- Rikujtoni duke shoqëruar këngët/lojë “Roza rozina”, “Hapa dollapa” me instrumente me goditje ose shuplaka.
44
IntegrimiAbetare: shkrim- Ora bën tik-tak.
Vlerësimi: Mund të kërkoni që vlerësimin ta bëjnë grupet për njëri -tjetrin.
Detyrë shtëpie: gjeni objekte shkollore që krijojnë ritmin.
MESIMI 12
Linja: Këndim
Tema: Kënga “Ja na erdhi Viti i Ri”Objektivat Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:- këndojë këngën me ndjenjë;- këndojë solo dhe në grup;- listojë disa nga festat që ai ka përjetuar.
Mjetet mësimore -didaktike: magnetofoni, Cd, foto me pemën e Vitit të Ri apo qytetit të zbukuruar për festën, lapsa me ngjyra, instrumente me goditje.Veprimet muzikore: lëvizje trupore, rrahja e shuplakave ose instrumentet me goditje.Metoda e përdorur: klaster.
Informacion për mësuesinEvokimi (klaster)Shkruhet në tabelë fjala Viti i Ri, duke nxitur fëmijët të shprehin mendimet rreth kësaj feste: - Çfarë ju sjell ndërmend festa e “Vitit të Ri”? - Përse e festojmë Vitin e Ri? - Si e prisni ju festën e Vitit të Ri?
45
Ja na erdhi Viti i RiMuzika: Baki Kongoli
Ja na er - dhi Vi - ti Ri sa jam i gë - zu - ar
Por - si u - në çdo fë - mi pres për ta fes - tu - ar.
Ref:
Bo - ra zbar- dhi tej për - tej fu - sha e - dhe ma - le
Vi - ti i Ri do të na gjej me këng e me va - lle.
I IIJa na erdhi Viti i Ri, Bora zbardhi tej për tej,sa jam i gëzuar, fusha edhe male.porsi unë çdo fëmijë, Viti i Ri do të na gjej, pret për ta festuar. me këng e me valle.
III IVE stolisa bredhin tim, Plot dhurata përsëri, me lodra me yje, do të sjellë për mua,era jashtë le të fryjë, babagjysh i Vitit t’ Rile të fryjë ndër pyje. o sa fort të dua!
Zhvillimi i mësimitDiskutime
- Pyetini cila është data që festohet Viti i Ri.- Nxitini të tregojnë për përgatitjet e festës së Vitit të Ri në familjet e tyre dhe si
do të argëtohen.Veprimtaria e orës I- Drejtojuni pyetje nxënësve rreth festës.- Kërkojuni nëse dinë këngë të tjera për festën e Vitit të Ri.
46
- Përsëritni ato momente, që janë të pasakta në intonacion dhe ritëm.
- Inkurajoni të këndojnë, duke e shoqëruar këngën me lëvizje trupore.
Veprimtaria e orës së II- Rikujtoni me nxënësit këngën.- Nxitini nxënësit të këndojnë këngën me
ndjenjë, solo dhe në grup.
Integrimi
Edukatë qytetare: sillni shembuj (dhuratat që mund të bëhen për Vitin e Ri).
Vlerësimi: vlerësimi në këtë orë mësimi bëhet për këndimin me ndjenjë të këngës. Realizoni vlerësimin në grup ose individualisht.
MESIMI 13
Linja: KëndimTema: Kënga “Qengji i vogël”ObjektivatNë fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:- shoqërojë me lëvizje trupore këngën;- këndojë vetëm dhe në grup;- këndojë me ndjenjë këngën;- shprehë emocionet për këngën e mësuar.
Mjetet mësimore - didaktike: magnetofon, Cd, veglat me goditje, postera me qingja, lapsa me ngjyra.Veprimet muzikore: lëvizje trupore, përplasja e shuplakave, instrumente me goditje.Metoda e përdorur: klaster.
Qengji i vogël
Teksti dhe muzika: Zef Leka
47
I IIQingji i vogël pse mendushëm? Un’ i vetëm u mërzita,Bee, bee, baa. tring, tring, tring.
Bee, bee, baa. tring, tring, tring.
III IVBaba tash më ka premtue, Do të jem bareshë e fshatit, qingji im, Tring, tring, tring.në kooperativ me t’çue, Do kullos gjith’ gërxhet e shpatit, qengji im. tring, tring, tring.
Zhvillimi i mësimitDiskutime - Ç’dini ju për qengjin?- Çfarë ngjyre ka qengji?- Me çfarë ushqehet qengji?- Pse fëmijët shpesh i krahasojmë me qengjat e vegjël?- A ndiheni mirë nga ky krahasim?
Nxënësit mund të thonë disa veprimet e qengjit.
48
Veprimtaria e orës I- Njihini nxënësit me tekstin e këngës duke bërë koment për strofat.- Shpjegojuni fjalët e vështira që fëmijët nuk i kuptojnë, si: gërxhe, kooperativë.- Këndojeni këngën bukur dhe lehtë.- Punojeni në fraza këngën deri në përvetësimin e plotë të saj.- Punoni me kujdes çastet që krijojnë probleme intonacioni.
Veprimtaria e orës II- Rikujtoni këngën së bashku.- Kërkojuni nxënësve një shqiptim të tekstit dhe intonacion të saktë.- Nxitini nxënësit ta interpretojnë këngën, duke iu përshtatur tekstit të saj.- Shoqërojeni këngën me instrumente të thjeshta: zilka, lugë, etj.- Kërkojuni nxënësve të këndojnë këngën me ndjenjë dhe emocion.
Terma kyçGërxh – pjesë e ngritur,Kooperativë.
Integrimi
Vlerësimi Nxënësit vlerësohen për një këndim të saktë dhe me ndjenjë të këngës.Veçoni nxënësit që këndojnë solo këngën, duke komentuar cilësitë e të kënduarit.
49
MESIMI 14
Linja: Këndim Tema: Kënga: “Moj bubrrec”Objektivat Në përfundim të këtij mësimi nxënësi duhet të jetë i aftë të:- këndojë në intonacionin dhe ritëm;- gjejë tingujt e gjatë e të shkurtër në këngë;- këndojë me ndjenjë këngën.
Mjetet mësimore - didaktike: magnetofon, Cd, lapsa me ngjyra, instrumente me goditje.Veprimet muzikore: lëvizje trupore, rrahja e shuplakave, shoqërimi me instrumenta duke kënduar.Metoda e përdorur: breinstorming.
Informacion për mësuesin:Kjo këngë është mjaft e përshtatshme për të përjetuar dhe kuptuar tingujt e shkurtër me një goditje dhe tingujt e gjatë me dy goditje.
Moj bubrrec Teksti: Te k Gjyli
Muzika: Leonard Deda
50
I IIMoj bubrrec, moj bubrrec Moj bubrrec po fryn murrla,ti gjith ditën ec e ec. një barr grurë ma jep hua.Mblidh e mblidh e grumbullon se ta jap porsa t’vijë veraPa më thuaj pse punon Për një barrë t’jap dy të tjera. Zhvillimi i mësimit
Diskutime:
foto.- Nxitini të tregojnë çfarë dinë ata për bubrrecin.
Veprimtaria e orës I- Dëgjojeni këngën dhe mësojuni nxënësve tekstin dhe melodinë e saj.- Ndalojini fëmijët te tingulli i gjatë dhe i shkurtër (ti gjith ditën rri tuj e-ec). - Përsëritini tingujt e shkurtër dhe të gjatë, duke rrahur shuplakat ose duke goditur
bankën për të kuptuar më mirë ata.- Kujdesuni për intonacionin, ritmin e diksionin gjatë këndimit.
Veprimtaria e orës II- Rikujtojuni nxënësve fjalët e këngës dhe vijën melodike të saj.- Kërkojuni atyre të gjejnë tingullin e gjatë - të shkurtër dhe ta paraqesin nëpërmjet
- Kërkojuni të këndojnë këngën deri në fund, duke veçuar ato shkronja e rrokje që kanë mësuar (B-C-E).
- Këndojeni këngën bashkë me nxënësit, duke u kërkuar të këndojnë me ndjenjë.
Integrimi:Abetare: shkruhen shkronja, rrokje, ose fjali që kanë mësuar duke i gjetur në tekstin e këngës.
(të gjatë – të shkurtër, të lartë – të ulët), vizatim i buburrecit. Terma kyçTingulli i gjatë - i shkurtër,i lartë - i ulët.
Vlerësimi: vlerësimi bëhet për këndimin e këngës me ndjenjë, në pozicionin e duhur, si dhe për nxënësit që dallojnë tingujt e shkurtër dhe të gjatë.
51
MESIMI 15
Linja: Shprehje dhe krijim muzikorTema: Të shprehësh dhe të vlerësosh.ObjektivatNë fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:- demonstrojë aftësi për të dëgjuar muzikë me karakter vallëzues ;- krijojë lëvizje të ndryshme të trupit, duke vallëzuar;- shprehë me fjalë të thjeshta muzikën apo këngën që dëgjon;- vlerësojë muzikën, këngën ose vallen, duke mbajtur qëndrim për atë çfarë
dëgjon.
Mjetet mësimore didaktike: magnetofoni, Cd, instrument me goditje, lapsa me ngjyra.
Informacion për mësuesinOra e edukimit muzikor mundëson aftësimin e nxënësve për të riprodhuar atë që dëgjojnë, si edhe për të krijuar në mënyra të ndryshme, ua mundëson ora e edukimit muzikor. Çdo fëmijë shfaq prirje krijuese, ku ai shpreh botën e tij të brendshme, duke jetuar fuqinë krijuese të imagjinatës së tij. Krijimtaria muzikore pasqyrohet te fëmijët përmes prodhimit të ritmeve të gjalla, ku fëmijët në të njëjtën kohë këndojnë (ritmi, melodia, teksti), vallëzojnë (lëvizjet e trupit që përkojnë me ritmin dhe muzikën) dhe shpesh edhe e interpretojnë (dramatizojnë), duke u dhënë jetë të gjitha elementeve shprehëse. Lënia e lirë e tyre gjatë krijimit të lëvizjeve ose imitimit ka rëndësi të veçantë në këtë orë mësimore, për të mos ndrydhur imagjinatën. Të krijuarit, më shumë se kudo, këtu duhet të jetë nxitës dhe frymëzues. Lëvizjet e fëmijëve do të varen nga karakteri i muzikës që dëgjojnë. Kështu muzika me temp të shpejtë do t’i nxisë të bëjnë lëvizje të gjalla, të bëjnë një marsh, të bëjnë lëvizje të njëjta. Në vallet popullore lëvizjet e fëmijëve janë të lirshme. Një dëgjim i orientuar bën që nxënësit të përjetojnë sa më mirë muzikën.
Zhvillimi i mësimit
vendosur muzikë të ndryshme, si: këngë, muzikë vallëzuese, valle popullore etj. Ai i ndihmon nxënësit ta përjetojnë muzikën
Mësuesi mund të vendosë pjesë që janë të gëzuara dhe ritmike, sipas mundësive.
52
dhe të shprehen me fjalë të thjeshta rreth muzikës që dëgjojnë. Me anë të pyetjeve mësuesi fton nxënësit të diskutojnë: Pse ju pëlqen muzika?A e dëgjoni atë me kënaqësi? A ju kujton ajo ndonjë festë?
Veprimtaria e orës së mësimit- Ftojini nxënësit për të dëgjuar muzikë të lehtë, vallëzuese, popullore, këngë për
fëmijë, sipas dëshirës. - Nxitini të bëjnë lëvizje të lira sipas muzikës.- Kërkojuni të thonë nga e dallojnë një muzikë për fëmijë nga ajo popullore. A është
e vërtetë se muzika popullore ka karakter vallëzues?- Kërkojuni të kombinojnë bukur lëvizjet trupore sipas muzikës.- Ndihmojini të bëjnë lëvizje të lira sipas ritmit.- Kërkojuni mendim se kush bëri lëvizjet më të bukura duke i stimuluar më të
mirët.- Nxitini të shprehen lirshëm dhe me fjalë të thjeshta për muzikën që dëgjojnë.
Integrimi
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen për lëvizje të lira, të gjalla, të gëzueshme dhe për mënyrën e shprehjes së përjetimit të vetëdijshëm të emocioneve që u shkakton muzika.
MESIMI 16
Linja: KëndimTema: Këngë “Festa e Abetares”ObjektivatNë fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:- këndojë saktë melodinë e këngës;- shoqërojë këngën me shuplaka dhe instrumente me goditje;- këndojë këngën me ndjenjë dhe emocion.
Mjetet didaktike: magnetofon, Cd, foto të ndryshme me shkronja (nga abetarja), instrumentet me goditje, lapsa me ngjyra etj.Veprimet muzikore: lëvizje trupore, instrumente me goditje.
Informacion për mësuesin
53
Kjo këngë e bukur për fëmijët ka karakter të gëzuar dhe të gjallë. Duhet kujtuar se fëmijët kanë prirje për imitim, prandaj të kënduarit e këngës nga ana e mësuesit është një model nga ku fëmijët kanë se ç’të mësojnë. Gjithashtu, zhvillohet një bisedë rreth tekstit, ku nxënësit nxiten të tregojnë çfarë ata kanë mësuar nga abetarja dhe se si ata janë në gjendje të shkruajnë e të lexojnë. Biseda rreth tekstit të këngës, në mënyrë të thjeshtë dhe të qartë, do të sillte një këndim të bukur dhe me ndjenjë. Karakteri i gëzuar dhe i gjallë i këngës e bën të mundur këtë. Pasi kënga mësohet me të gjitha elementet e saj, nxënësit duhet ta këndojnë atë me ndjenjë, duke ndërthurur muzikën me lëvizje trupore, me ndjenjë dhe emocion.
Festa e Abetares
Muzika: Bardhyl Dani
I II
Abetaren mbaruam sot. abetaren s’do ta harrojmë.
Refreni Shkronj, shkronj,
Më në fund e mbaruam, çdo shkronj mir’ drejt’, Të gjithë i mësuam.
Zhvillimi i mësimit
Diskutime:
- Kërkojuni të tregojnë shkronjat që ata kanë mësuar.
54
- Nxitini nxënësit të thonë alfabetin (nëse kanë mbaruar Abetaren) ose të recitojnë ndonjë vjershë të shkurtër.
Veprimtaria e orës I- Nxitini nxënësit të thonë se çfarë kanë mësuar ata nga abetarja? A i dinë ata të
gjitha shkronjat e alfabetit? - Kërkojuni të lexojnë tekstin e këngës duke i ndihmuar.- Dëgjoni me nxënësit, regjistrimin e këngës në magnetofon disa herë.- Mësojuni saktë fjalët dhe melodinë e këngës.- Përsëritini disa herë këngën deri sa të mësohet saktë ajo.- Kërkojuni vazhdimisht fëmijëve të këndojnë, duke respektuar karakterin e
këngës.
Veprimtaria e orës II- Rikujtoni tekstin dhe melodinë e këngës.- Këndojini disa herë ato fraza që kanë probleme me intonacionin.- Nxitini, duke nxjerrë para klasës, nxënësit që këndojnë më bukur.- Kërkojuni të thonë sesi ndihen kur ata këndojnë këtë këngë? Si ndiehen tani që
dinë të lexojnë dhe të shkruajnë?- Kërkojuni të sjellin shembuj të këngëve me karakter të gëzuar që ata dinë ose kanë
mësuar më parë.
IntegrimiAbetare: shkrimi i shkronjave dhe i fjalëve të ndryshme.
të ndryshme. Ngjyrosja e tyre.
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen për këndimin me emocion të këngës.
MESIMI 17
Linja: KëndimTema: Këngë –“Këngë të ndryshme”ObjektivatNë fund të orës nxënësi duhet të jetë i aftë të:- këndojë bukur dhe saktë këngët e mësuara;- zbatojë rregullat e frymëmarrjes, intonacionin, ritmin gjatë këndimit;- këndojë solo dhe në grup.Mjetet mësimore - didaktike: magnetofon, Cd, vegla me goditje.Veprime muzikore: lëvizje trupore.
55
Zhvillimi i mësimitVeprimtaria e orës- Kërkojuni nxënësve të mbajnë qëndrimin e duhur gjatë të kënduarit.- Kontrollojini që të zbatojnë drejt frymëmarrjen gjatë të kënduarit.- Dëgjojini këngët në magnetofon dhe këndojini bashkë me fëmijët.- Nxitini nxënësit të shoqërojnë këngët me lëvizje trupore.- Nxitini nxënësit të këndojnë këngët me ndjenjë dhe emocion.- Nxitini ata të shprehin emocionet e tyre për çdo këngë.
Integrimi Gjuhë shqipe - shkruajnë ato që ndiejnë për këngën që pëlqejnë më shumë, (një fjali) ose lidhin këngën me ndonjë vjershë që ata kanë mësuar në abetare.
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen për një këndim të saktë, me ndjenjë dhe në kor të këngëve.
MESIMI 18
Linja: Dëgjim muzikorTema: Pjesë të thjeshtaObjektivatNë fund të këtyre orëve mësimi nxënësi duhet të jetë i aftë të:- riprodhojë tingujt, zhurmat apo zërat që dëgjon;- dallojë zërat e fëmijëve nga zërat e të rriturve (muzika vokale);- dallojë zërat nga instrumentet (muzika instrumentale);- dëgjojë pjesë për piano, duke shprehur emocionet e tij përmes arteve të tjera.
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd.
Informacion për mësuesinMuzika vokale është ajo pjesë muzikore ku vija melodike këndohet nga një ose më shumë zëra.
(Vendoset Cd me një fragment nga muzika vokale, një kor fëmijësh ose të rriturish).Muzika instrumentale është ajo pjesë muzikore ku vija melodike ekzekutohet nga një ose më shumë instrumenta.
Tonin Harapi- U lind në Shkodër, më 9 qershor 1928. Prirjen për muzikë e shfaqi që i vogël. Mësimet e para i mori nga dom Mikel Koliqi dhe në mënyrë autodidakte. Punoi si muzikant pranë katedrales së Shkodrës, si organist dhe dirigjent i korit. Në moshë të re u bë i njohur me këngët e tij për fëmijë. Më pas fama e tij si kompozitor u rrit shumë me operetat “Mësimi i pyllit” (1954)
56
dhe “Djali guximtar” (1956) të cilat patën shumë sukses. Ato, të mbështetura në muzikën popullore, karakterizoheshin nga një lirizëm i pastër dhe plot ndjenjë. Këto veti të krijimtarisë së tij i gjejmë edhe në veprat e tjera. Pasi mbaroi studimet e larta në konservatorin “Çajkovski” në Moskë dhe më vonë në konservatorin e Tiranës, u emërua si pedagog pranë Fakultetit të Muzikës. Në fushën e këngës për fëmijë mund të përmendim disa nga këngët e tij si: “Një fustan me lule”, “Nënë e dashur”, “Këngë për Nik Ndrekën” etj. Tonin Harapi mbetet një kompozitor lirik. Të tillë e bëjnë këngët dhe romancat, kantatat dhe rapsodia, kuarteti e deri opera e tij. Të gjitha veprat e tij mbajnë vulën e një kompozitori të shquar, plot gjallëri, origjinalitet dhe stil kombëtar. Për punën e tij krijuese ai mori titullin “Profesor “ si dhe “ Artist i Popullit”. Ai vdiq më 30 korrik 1992, pas një sëmundjeje të gjatë.
Zhvillimi i mësimit- Kërkojuni nxënësve të sjellin disa shembuj të tingujve nga mjedisi i tyre.- Dëgjoni zëra të ndryshëm dhe nxitini nxënësit të përcaktojnë zërat që dëgjojnë
(zërat e fëmijëve, grave, burrave, etj).- Pyetini fëmijët nëse njohin ndonjë nga instrumentet muzikore. I shkruani emrat e
disa instrumenteve në dërrasë.- Dëgjoni disa instrumente muzikore, duke orientuar nxënësit në përcaktim, sipas
timbrit emrin e tyre (p.sh. violina, piano, etj).
tastet të bardha e të zeza, pedalet, telat).
dëgjojmë këtë pjesë muzikore.- Nxitini ata të vizatojnë sipas asaj që ndiejnë gjatë dëgjimit.
Terma kyçPjesë vokale,pjesë instrumentale,pianoforte.
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen për dallimin e tingujve nga zhurmat, timbrit të zërit nga instrumenti si edhe për komentin që ata bëjnë rreth një pjese muzikore.
MESIMI 19
Linja: KëndimTema: Këngë”Himni Kombëtar”ObjektivatNë fund të këtyre orëve mësimi nxënësi duhet të jetë i aftë të:- mësojë tekstin dhe vijën melodike të saj;
57
- këndojë këngën ritmikisht dhe në intonacion;- këndojë atë me ndjenjë dhe emocion;- shprehë emocionet e tij, kur e këndon këngën.
Mjetet mësimore – didaktike: e Shqipërisë.Metoda e përdorur: breinstorming
Informacion për mësuesin
1912 nga plaku i moçëm Ismail Qemali, u këndua kjo këngë dhe që nga ajo ditë ajo u
Himni Kombëtar këndohet në çdo ceremoni që zhvillohet për të përfaqësuar vendin,
Himni Kombëtar Teksti: Asdreni
Muzika:Hilë Mosi
58
I II
me një dëshirë e një qëllim. të mbrojmë atdheun në çdo kënd. Të gjithë atje duke u betuar, Të drejtat tona ne s’i ndajmë,të lidhim besën për shpëtim. këtu armiqtë s’kanë vend.Prej lufte veç ai largohet, Se zoti vetë e tha me gojë,që është lindur tradhëtor, Që kombet shuhen përmbi dhe, kush është burrë nuk frikohet, po Shqipëria do të rrojë’por vdes, por vdes si një dëshmor. Për të, për të luftojmë ne.
Zhvillimi i mësimit
Flamuri ynë kombëtar ShqipëriaMbasi vendosen këto foto, nxiten nxënësit të sjellin ato fjalë që kanë lidhje me dy fjalët kyçe, duke i lidhur më pas ato me njëra -tjetrën.Fjalë kyçe: amuri, Shqipëria,me të cilat krijohet një brainstorming, shkruhen në dërrasë të zezë.
Veprimtaria e orës I- Dëgjoni në magnetofon këngën.- Kërkohuni nxënësve që gjatë dëgjimit të këngës të shkruajnë ato fjalë që dëgjojnë
nga teksti i këngës.- Filloni të mësoni së bashku këngën pa sforcime.- Punoni me nxënësit ato fraza që kanë probleme me intonacionin dhe ritmin, duke
demonstruar çdo fragment në magnetofon.
Veprimtaria e orës II- Rikujtoni me nxënësit tekstin dhe melodinë e këngës.
59
- Kërkohuni të ngrihen në këmbë kur këndojnë këngën.- Kërkojuni nxënësve të këndojnë këngën me ndjenjë.
atdheun.
- Nxitini ata të shprehin emocionet e tyre rreth këngës.
Terma kyçHimn Kombëtar,Ceremoni.Integrimi Gjuhë: kërkohuni nxënësve të thonë ndonjë vjershë të shkurtër për Shqipërinë ose
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen për këndimin me ndjenjë të këngës “Himni Kombëtar”.
MESIMI 20
Linja: Shprehje dhe krijim muzikorTema: Shprehje dhe vlerësimObjektivatNë fund të kësaj ore mësimi nxënësi duhet të jetë i aftë të:- këndojë këngë për fëmijë, të krahinës, të huaja;- interpretojë këngë apo valle karakteristike shumë të thjeshta;- shprehë me fjalë të thjeshta një aktivitet në familje ose në qytet.
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, foto nga veprimtari të ndryshme artistike.Metoda e përdorur: breinstorming
Informacion për mësuesin Diskutimi apo nxitja për të shprehur mendimet rreth një veprimtarie në klasë, në familje, duke e shprehur atë me mjete të arteve të tjera si: vizatimi, kërcimi, etj., zhvillon te fëmijët në mënyrë të shkallëzuar pavarësinë e mendimeve të tyre. Shembuj të ndryshëm të veprimtarive në shkollë mund të bëhen objekt diskutimi, ku nxënësit përshkruajnë, vlerësojnë situata dhe ngjarje të ndryshme, p.sh. veprimtaritë për 28 –29 Nëntorin, Festën e Abetares, Festën e mësuesit, Vitn e Ri, festat familjare: dasmë, ditëlindje te një shok i klasës etj. Gjithashtu, këndimi apo vizatimi i mbresave të lëna nga këto festa do të plotësonin më mirë qëllimin e kësaj ore.
60
Zhvillimi i mësimit Vendosni foto nga veprimtari të ndryshme të klasës suaj, shkollës ose festash
familjare.Diskutime- Ftohen nxënësit të shikojnë fotot nga festa ose veprimtari të ndryshme artistike apo
familjare.
klasë, në shkollë, në qytet, ose festa të ndryshme familjare.- Nxitini ata të shprehin me fjalët e tyre atmosferën e krijuar në këto veprimtari: Si
janë ndierë? Çfarë kanë bërë? A kanë kënduar dhe vallëzuar edhe ata?Veprimtaria e orës - Dëgjoni në magnetofon këngë të ndryshme për fëmijë, popullore dhe të huaja.- Nxitini nxënësit të shprehin emocionet që kanë përjetuar gjatë një feste apo
veprimtarie duke i drejtuar edhe pyetje, si:Pse ju pëlqeu kjo veprimtari ose festë?Si ndieheni ju në një festë me shokët?A mund ta përshkruani një festë edhe duke vizatuar për atë?
- Krijoni së bashku atmosferën e një feste në klasë.- Stimuloni tregimin, vizatimin, këngëtarin më të mirë gjatë kësaj ore.- Nxitini të shprehin idetë e tyre rreth organizimit të një feste.- Vlerësoni së bashku një nga veprimtaritë më të bukura të zhvilluara në shkollë.
Integrimi
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen për mënyrën sesi ata shprehin mendimet e tyre rreth një feste ose veprimtarie.
MESIMI 21
Linja: Këndim
Tema: Këngë ”Pa shikoni duart tona”ObjektivatNë fund të këtyre orëve mësimi nxënësi duhet të jetë i aftë të:- mësojë tekstin dhe vijën melodike të këngës;- shoqërojë këngën me shuplaka dhe lëvizje trupore;- këndojë solo dhe në grup;- këndojë me ndjenjë dhe emocion.
61
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, foto të fëmijëve duke ndihmuar të tjerët.Veprimet muzikore: lëvizje trupore, rrahje me shuplaka, instrumentet me goditje.
Pa shikoni duart tona
I RefreniPa shikoni duart tona, Duart tona punëtore,
Presin bukur me gërshërë,qepin me gjilpërë.
Zhvillimi i mësimitDiskutime
- Kërkohuni të thonë sa i ndihmojnë duart në punët që bëjnë.- Shkruajini në dërrasë disa nga mendimet e tyre .Veprimtaria e orës I- Kërkohuni nxënësve të tregojnë se çfarë janë në gjendje të bëjnë ata me duart e
tyre.- Dëgjoni në magnetofon këngën.- Mësoni së bashku tekstin dhe melodinë e këngës pa sforcime.- Punoni me ta, ato fraza që kanë probleme me intonacionin dhe ritmin, duke ua
demonstruar atë fragment në magnetofon.
62
e tyre me fjalë të thjeshta.Veprimtaria e orës II- Rikujtoni me nxënësit tekstin dhe melodinë e këngës.- Këndojeni këngën të ndarë në dy grupe duke stimuluar grupin më të mirë.- Shoqëroni këngën me shuplaka dhe lëvizje trupore, duke respektuar tempin e
këngës.- Kërkohuni nxënësve të këndojnë këngën me ndjenjë.- Nxitini ata të shprehin emocionet e tyre rreth këngës nëpërmjet arteve të tjera.
Integrimi Leximi: kërkohuni nxënësve të tregojnë për punë të ndryshme që bëjnë në familje.Mësim pune: nxitini nxënësit të qëndisin diçka me ndihmën e prindërve.
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen për këndimin me ndjenjë të këngës.
MESIMI 22
Linja: Shprehje dhe krijim muzikor
Tema: Muzika ose kënga që më pëlqen.ObjektivatNë fund të kësaj ore mësimi, nxënësi duhet të jetë i aftë të:- këndojë këngë të ndryshme për fëmijë, popullore, të huaja (që dinë);
- shprehë me fjalë të thjeshta ose arte të tjera, pse i pëlqen kjo lloj muzike.Mjete mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, lapsa me ngjyra, foto të ndryshme.
Informacion për mësuesin Këngët për fëmijë kanë tematikë të larmishme: patriotike, edukative dhe natyra. Kështu mësuesi mund të lidhë bukur këngët patriotike me ngjarje të shënuara historike dhe persona që lidhen me këto data. Gjithashtu, këngët për fëmijë trajtojnë tematikë sociale dhe morale. Në to dalin në pah probleme të ndryshme, që lidhen me njohuritë që fëmijët kanë marrë nëpërmjet edukimit qytetar. Teksti i nxit nxënësit për t’u shprehur dhe vlerësuar me fjalët e tyre këngën. Këngët popullore, veçanërisht ato me karakter lirik, ashtu si këngët për fëmijë, janë shumë të dashura për fëmijët. Të tilla janë këngët e dasmës, ku fëmijët kombinojnë shumë bukur muzikën me lëvizjet trupore.
63
Zhvillimi i mësimitVeprimtaria e orës - Ftohen nxënësit të sjellin dhe dëgjojnë këngë ose pjesë të ndryshme muzikore
(këngë popullore dasme, këngë për fëmijë, shqiptare ose të huaja).
(rreth preferencave të tyre).- Kërkohuni të thonë disa karakteristika të këngës popullore.- Nxitini nxënësit të shoqërojnë këto këngë me lëvizje trupore ose me instrumente
me goditje (zilka, shkopinj).- Inkurajoni nxënësit që këndojnë apo kërcejnë bukur.- Nxitini ata të japin mendimet e nxënësve rreth muzikës që dëgjojnë ose kërcejnë
duke e shprehur atë me fjalë të thjeshta (…”më pëlqen kjo muzikë se më bën të vallëzoj…”. “…më pëlqen kjo muzikë, se më kujton gjyshen…” etj.).
- Nxisni ata nxënës që nuk mund të shprehen me fjalë, të shprehen nëpërmjet vizatimit, vjershave, ose një tregimi shumë të shkurtër.
Integrimi
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen për mënyrën e shprehjes së mendimeve të tyre përmes fjalës, vizatimit etj.
MESIMI 23
Linja: Këndim
Tema: Këngët më të bukura.ObjektivatNë fund të këtyre dy orëve mësimi nxënësi duhet të jetë i aftë të:- sjellë ide për koncertin e vitit;- shoqërojë këngët me lëvizje trupore dhe instrumente ritmike;- këndojë solo dhe në grup;- interpretojë bukur dhe me ndjenjë këngët e mësuara .
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd.Metoda e përdorur: punë në grup
Zhvillimi i mësimitDiskutime
64
- Ftoni nxënësit të diskutojnë rreth këngëve dhe këngëve -lojë të mësuara gjatë vitit.
- Respektoni idetë e njëri – tjetrit për organizimin e koncertit.- Përcaktoni radhën e veprimeve në koncert.
Veprimtaria e orës I- Ridëgjoni në magnetofon pjesë muzikore, këngë të ndryshme për fëmijë, shqiptare
ose të huaja.- Rikujtoni këngët e mësuara gjatë vitit.- Rikujtoni këngët - lojë.- Këndojini ato.Veprimtaria e orës II- Përcaktoni këngët më të bukura dhe që këndohen më saktë.- Përcaktoni poezitë më të bukura të mësuara gjatë vitit.- Përcaktoni muzikën vallëzuese dhe kërcimtarët.- Përcaktoni disa nga vizatimet më të bukura të krijuara gjatë përjetimeve muzikore,
duke i vendosur në këndin e piktorit të vogël në klasë.
- Nxitni idetë dhe mendimet e nxënësve rreth mënyrës së organizimit të këtij minikoncerti.
- Inkurajoni të gjithë nxënësit të ndjehen ideatorë dhe krijues të koncertit.
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen për mënyrën si përgatisin dhe krijojnë përmes ideve të tyre të përbashkëta një minikoncert.
65
PROGRAMI TEMATIK KLASA I
Orë gjithsej: 3535-javë X 1orë/javë = 35 orë
1- Këndim& 20 orë Lojëra muzikore 3 orë 2- Bazat e arsimit muzikor 2 orë 3- Dëgjim muzikor 2 orë4- Luajtje në instrument 1 orë5- Shprehje dhe krijim muzikor 4 orë6- Orë në dispozicion 3orë
SA II
66
Nr.
Linjat
Orët
pë
r lin
jë
Tema
t mës
i-mo
reOb
jektiv
i i pë
rgjith
-sh
ëm i p
rogr
amit
Mjete
t mës
imor
e did
aktik
e dhe
liter
atura
nd
ihmës
e
Vend
i i zh
vil-
limit t
ë mës
imit
Nive
li baz
ëNi
veli m
esata
rNi
veli i
lartë
1K
1Kë
ngë t
ë nd
ryshm
eTë
kënd
ojë kë
ngë
të nd
ryshm
e për
At
dheu
n, sh
kollë
n, fam
iljen,
ambie
ntin
etj.
Të kë
ndojë
kë
ngën
në in
-ton
acion
in e
duhu
r
Të kë
ndojë
teks
tin
dhe m
elodin
ë e
këng
ës
Të kë
ndojë
so
lo dh
e në
grup
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e
mocio
n
Magn
etofon
, libr
i i
poste
ra
Kabin
eti
2.Kë
ndim
lojë
mu
zikor
e1
Lojë
muzik
ore
“Roz
a-ro
zina”
Të in
terpr
e-toj
ë nëp
ërmj
et loj
ës
këng
ë të n
drys
hme
Të k
ëndo
jë du
ke lu
ajtur
me
lëviz
je të
thjes
hta
Të k
ëndo
jë du
ke
krijua
r lëviz
je të
ndrys
hme
Të in
terpr
e-toj
ë lojë
n gja
të kë
ngës
me
ndjen
jë e
emoc
ion
Magn
etofon
i, pos
tera,
pune
Kabin
eti
3.DM
1Kë
ngë
dhe p
jesë
muzik
ore
Të dë
gjojë
duke
për-
caktu
ar ka
rakte
rin e
këng
ëve e
pjes
ëve
të nd
ryshm
e
këng
ët që
dë
gjon
Të d
allojë
kar
ak-
terin
e pjes
ëve q
ë dë
gjon
Të p
ërca
ktojë
kara
kterin
e kë
ngës
dhe
të pje
sës q
ë dë
gjon
Magn
etofon
i, pos
tera,
orga
no,
pune
Kabin
eti
4.K
2Kë
nga “
Ën-
drra
”Të
kënd
ojë k
ëngë
të
ndrys
hme p
ër atd
heun
, shk
ollën
, sh
oqëri
në, fa
milje
n, am
bienti
n etj.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
-tua
r rre
gulla
t e
të kë
ndua
rit
Të kë
ndojë
teks
tin
dhe m
elodin
ë e
këng
ës
Të kë
ndojë
so
lo dh
e në
grup
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
5.K
3Pu
nimi i
këng
ësTë
inter
preto
jë me
nd
jenjë
e emo
cion
këng
ën
Të kë
ndojë
du
ke e
sho-
qëru
ar dh
e me
lëvizj
e tru
pore
Të kë
ndojë
në
grup
dhe d
uke
e sho
qëru
ar m
e ins
trume
nte O
RF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
du
ke in
terpr
e-tua
r me n
djenjë
e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
67
6.BA
M1
Vetitë
e tin
gullit
Të da
llojë
vetitë
e t
ingull
itTë
iden
ti-
tingu
llit
Të sh
pjego
jë me
fja
lë të
thjes
hta
mbi v
etitë
e tin
gullit
Të gj
ejë sh
embu
j të
ndrys
hëm
me ve
titë
e ting
ullit.
Magn
etofon
i, pos
tera,
pune
Kabin
eti
7.LI
1Ve
glat r
itmike
me
godit
je dh
e tru
pore
Të lu
ajë du
ke
shoq
ërua
r kën
gë
të thj
eshta
Të lu
ajë m
e ins
trume
ntin
që i p
ëlqen
Të lu
ajë so
lo dh
e në
grup
Të in
terpr
etojë
lojën
me
ndjen
jëMa
gneto
fon, in
stru-
mente
ORF
Kabin
eti
8.Kë
ndim
loj
ë mu
zikor
e
2Lo
ja mu
zikor
e: “H
apa
dolla
pa”
Të in
terpr
etojë
nëpë
rmjet
lojës
kë
ngë t
ë ndr
y-sh
me
Të k
ëndo
jë du
ke lu
ajtur
me
lëviz
je të
thjes
hta
Të k
ëndo
jë du
ke
krijua
r lëviz
je të
ndrys
hme
Të in
terpr
etojë
lojën
gja
të kë
ngës
me
ndjen
jë e e
mocio
n
Magn
etofon
i, pos
tera,
pune
Kabin
eti
9.SH
KM1
Të sh
preh
im em
ocio-
net to
na
Të kr
ijojë
me
ndjen
jë e
emoc
ion du
ke
dëgju
ar m
uzikë
Të kr
ijojë
një pi
kturë
, du
ke dë
gjuar
mu
zikë
Të ja
pë m
endim
e pë
r pun
ën në
kla
së
Të ko
mento
jë kri
jimin
e tij d
he të
sh
okëv
e
Magn
etofon
i, lap
sa m
e ngjy
ra, li
bri i
Kabin
eti
10.
Kënd
im
lojë
muzik
ore
3Kë
ndojm
ë dhe
luajm
ë: “lo
ja e s
hqipo
njave
”Të
inter
preto
jë në
përm
jet lo
jës
këng
ë të n
dry-
shme
Të k
ëndo
jë du
ke lu
ajtur
me
lëviz
je të
thjes
hta
Të k
ëndo
jë du
ke
krijua
r lëviz
je të
ndrys
hme
Të in
terpr
etojë
lojën
gja
të kë
ngës
me
ndjen
jë e e
mocio
n
Magn
etofon
i, pos
tera,
pune
Kabin
eti
11.
K4
Këng
a: “T
ik-tak
një,
dy
”Të
kën-
dojë
këng
ë të
ndrys
hme
për a
tdheu
n, sh
kollë
n sho
-që
rinë,
familje
n, am
bienti
netj
.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
-tua
r rre
gulla
t e t
ë kën
duar
it
Të kë
ndojë
teks
-tin
dhe m
elodin
ë e k
ëngë
s
Të kë
ndojë
solo
dhe
në g
rup
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
68
12.
K5
Punim
i i kë
ngës
Të in
terpr
e-toj
ë me n
djenjë
e em
ocion
këng
ën
Të kë
ndojë
du
ke e
sho-
qëru
ar dh
e me
lëviz
je tru
pore
Të kë
ndojë
në
grup
dhe d
uke
e sho
qëru
ar m
e ins
trume
nte O
RF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
13.
BAM
2Ri
tmi
Të p
ërdo
rë
ritmin
me an
ë të
godit
jeve
ritmin
me
godit
je
Të sh
oqër
ojë
melod
i e kë
ngë
me g
oditje
Të kr
ijojë
ritme m
e go
ditje
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
libri i
Ka
bineti
14.
K6
Këng
a: “ J
a na e
rdhi
viti i
ri”Të
kën-
dojë
këng
ë të
ndrys
hme
për a
tdheu
n, sh
kollë
n sho
-që
rinë,
familje
n, am
bienti
n etj.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
-tua
r rre
gulla
t e t
ë kën
duar
it
Të kë
ndojë
teks
-tin
dhe m
elodin
ë e k
ëngë
s
Të kë
ndojë
solo
dhe
në g
rup
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
11.
K4
Këng
a: “T
ik-ta
k një,
dy
”Të
kën-
dojë
këng
ë të
ndr
yshm
e pë
r atd
heun
, sh
kollë
n sh
o-që
rinë,
fam
iljen,
am
bient
inet
j.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
-tu
ar rr
egull
at
e të
kënd
uarit
Të kë
ndojë
teks
-tin
dhe
melo
dinë
e kë
ngës
Të kë
ndojë
solo
dhe
në
gru
pM
agne
tofo
ni, o
rgan
o,
pune
Kabin
eti
12.
K5
Punim
i i kë
ngës
Të in
terp
re-
tojë
me
ndjen
jë e
emoc
ion kë
ngën
Të kë
ndojë
du
ke e
sho-
qëru
ar d
he
me
lëvizj
e tru
pore
Të kë
ndojë
në
grup
dhe
duk
e e
shoq
ërua
r me
instru
men
te O
RF
shko
pinj, g
urë,
lug
ë et
j.
Të kë
ndojë
duk
e int
erpr
etua
r me
ndjen
jë e
emoc
ion
këng
ën
Orga
no, in
strum
ente
m
e go
ditje,
mag
neto
-fo
ni, lib
ri i m
ësue
sit,
Kabin
eti
13.
BAM
2Ri
tmi
Të p
ërdo
rë
ritm
in m
e an
ë të
go
ditjev
erit
min
me
godit
je
Të sh
oqër
ojë
melo
di e
këng
ë m
e g
oditje
Të kr
ijojë
ritm
e m
e go
ditje
Orga
no, in
strum
ente
m
e go
ditje,
libri
i Ka
binet
i
69
14.
K6
Këng
a: “
Ja n
a er
dhi
viti i
ri”Të
kën-
dojë
këng
ë të
ndr
yshm
e pë
r atd
heun
, sh
kollë
n sh
o-që
rinë,
fam
iljen,
am
bient
in et
j.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
-tu
ar rr
egull
at
e të
kënd
uarit
Të kë
ndojë
teks
-tin
dhe
melo
dinë
e kë
ngës
Të kë
ndojë
solo
dhe
në
gru
pM
agne
tofo
ni, o
rgan
o,
pune
Kabin
eti
15.
K7
Punim
i i kë
ngës
Të in
terpr
e-toj
ë me n
djenjë
e em
ocion
këng
ën
Të kë
ndojë
du
ke e
sho-
qëru
ar dh
e me
lëviz
je tru
pore
Të kë
ndojë
në
grup
dhe d
uke
e sho
qëru
ar m
e ins
trume
nte O
RF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
16.
K8
Këng
a: “Q
engji
i vo
gël”
Të kë
n-do
jë kë
ngë
të nd
ryshm
e pë
r atdh
eun,
shko
llën,
sho-
qërin
ë, fam
iljen,
ambie
ntin
etj.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
-tua
r rre
gulla
t e t
ë kën
duar
it
Të kë
ndojë
teks
-tin
dhe m
elodin
ë e k
ëngë
s
Të kë
ndojë
solo
dhe
në g
rup
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
17.
K9
Punim
i i kë
ngës
Të in
terpr
e-toj
ë me n
djenjë
e em
ocion
këng
ën
Të kë
ndojë
du
ke e
sho-
qëru
ar dh
e me
lëviz
je tru
pore
Të kë
ndojë
në
grup
dhe d
uke
e sho
qëru
ar m
e ins
trume
nte O
RF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
18.
K10
Këng
a: “M
oj bu
bur-
rec”
Të kë
n-do
jë kë
ngë
të nd
ryshm
e pë
r atdh
eun,
shko
llën s
ho-
qërin
ë, fam
iljen,
ambie
ntin e
tj.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
-tua
r rre
gulla
t e t
ë kën
duar
it
Të kë
ndojë
teks
-tin
dhe m
elodin
ë e k
ëngë
s
Të kë
ndojë
solo
dhe
në g
rup
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
70
19.
K11
Punim
i i kë
ngës
Të in
terpr
e-toj
ë me n
djenjë
e em
ocion
këng
ën
Të kë
ndojë
du
ke e
sho-
qëru
ar dh
e me
lëviz
je tru
pore
Të kë
ndojë
në
grup
dhe d
uke
e sho
qëru
ar m
e ins
trume
nte O
RF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
20.
SHKM
2Të
shpr
ehes
h dhe
të
vlerë
sosh
Të sh
preh
ë me
anë t
ë arte
ve
të tje
ra dh
e me
fjalë
të thj
eshta
mu
zikën
që
dëgjo
n
muzik
ën që
dë
gjon
fjalë
të thj
eshta
pë
r muz
ikën q
ë dë
gjon
Të vl
erës
ojë
muzik
ën që
i pëlq
en
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
21.
K12
Këng
a: “F
esta
e AB
ETAR
ES”
Të kë
n-do
jë kë
ngë
të nd
ryshm
e pë
r atdh
eun,
shko
llën,
sho-
qërin
ë, fam
iljen,
ambie
ntin
etj.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
-tua
r rre
gulla
t e t
ë kën
duar
it
Të kë
ndojë
teks
-tin
dhe m
elodin
ë e k
ëngë
s
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
upMa
gneto
foni, o
rgan
o,
pune
Kabin
eti
22.
K13
Punim
i i kë
ngës
Të in
terpr
e-toj
ë me n
djenjë
e em
ocion
këng
ën
Të kë
ndojë
du
ke e
sho-
qëru
ar dh
e me
lëviz
je tru
pore
Të kë
ndojë
në
grup
dhe d
uke
e sho
qëru
ar m
e ins
trume
nte O
RF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
23.
K14
Këng
ë të n
drys
hme
Të kë
n-do
jë kë
ngë
të nd
ryshm
e pë
r atdh
eun,
shko
llën,
sho-
qërin
ë, fam
iljen,
ambie
ntin
etj.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
-tua
r rre
gulla
t e t
ë kën
duar
it
Të kë
ndojë
teks
-tin
dhe m
elodin
ë e k
ëngë
s
Të kë
ndojë
solo
dhe
në g
rup
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
71
24.
DM2
Pjes
ë të t
hjesh
taTë
përca
ktojë
zëra
t e nj
erëz
ve
nga a
to të
instru
-me
nteve
zëra
t nga
ins
trume
ntet
muzik
or
Të d
allojë
zëra
t dh
e ins
trume
ntet
thjes
hta pë
r muz
ikën
që dë
gjon
Instru
mente
me
godit
je, or
gano
, libr
i i Ka
bineti
25.
K15
Këng
a: “ H
imni
i Fla
murit”
Të kë
n-do
jë kë
ngë
të nd
ryshm
e pë
r atdh
eun,
shko
llën s
ho-
qërin
ë, fam
iljen,
ambie
ntin
etj.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
-tua
r rre
gulla
t e t
ë kën
duar
it
Të kë
ndojë
teks
-tin
dhe m
elodin
ë e k
ëngë
s
Të kë
ndojë
solo
dhe
në g
rup
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
26.
SHKM
3Sh
preh
je dh
e vle
rësim
Të vl
erës
ojë m
e fja
lë të
thjes
hta
jetën
artis
tike n
ë mj
edisi
n që e
rre
thon
Të d
ëgjoj
ë kë
ngë t
ënd
ryshm
etë
thjes
hta pë
r jet
ën ar
tistik
e të
mjed
isit q
ë e
rretho
n
Të ko
mento
jë ng
jarje
të nd
ryshm
e ng
a jeta
artis
tike
e qen
drës
së tij
të
banim
it apo
mjed
isit
të sh
kollë
s.
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
27.
K16
Këng
a: “ P
a shik
oni
duar
t tona
”Të
kën-
dojë
këng
ë të
ndrys
hme
për a
tdheu
n, sh
kollë
n, sh
o-që
rinë,
familje
n, am
bienti
netj
.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
-tua
r rre
gulla
t e t
ë kën
duar
it
Të kë
ndojë
teks
-tin
dhe m
elodin
ë e k
ëngë
s
Të kë
ndojë
solo
dhe
në g
rup
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
28.
K17
Punim
i i kë
ngës
Të in
terpr
e-toj
ë me n
djenjë
e em
ocion
këng
ën
Të kë
ndojë
du
ke e
sho-
qëru
ar dh
e me
lëviz
je tru
pore
Të kë
ndojë
në
grup
dhe d
uke
e sho
qëru
ar m
e ins
trume
nte O
RF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
72
29.
SHKM
4Mu
zika a
po kë
nga q
ë më
pëlqe
nTë
përca
k-toj
ë kën
gën
apo m
uzikë
n që
pëlqe
n më
shum
ë
Të ja
pë
mend
im pë
r mu
zikën
që
pëlqe
n
Të kë
ndojë
apo
kërce
jë mu
zikën
që
pëlqe
n
Të vl
erës
ojë kë
ngën
ap
o muz
ikën q
ë pr
efero
jnë të
tjerë
t
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
30.
K18
Këng
ët më
të bu
kura
Të kë
n-do
jë kë
ngë
të nd
ryshm
e pë
r atdh
eun,
shko
llën,
sho-
qërin
ë, fam
iljen,
ambie
ntin
etj.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
-tua
r rre
gulla
t e t
ë kën
duar
it
Të kë
ndojë
teks
-tin
dhe m
elodin
ë e k
ëngë
s
Të kë
ndojë
solo
dhe
në g
rup
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
31.
K19
Këng
ë më t
ë buk
ura
Të kë
n-do
jë kë
ngë
të nd
ryshm
e pë
r atdh
eun,
shko
llën,
sho-
qërin
ë, fam
iljen,
ambie
ntin
etj.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
-tua
r rre
gulla
t e t
ë kën
duar
it
Të kë
ndojë
teks
-tin
dhe m
elodin
ë e k
ëngë
s
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
upMa
gneto
foni, o
rgan
o,
pune
Kabin
eti
32.
K20
Zhvil
limi v
eprim
-tar
isëTë
kënd
ojë
e vall
ëzojë
kë
ngë e
valle
të
ndrys
hme
për a
tdheu
n, sh
kollë
n, sh
o-që
rinë,
familje
n, am
bienti
netj
.
Të k
ëndo
jë e
vallë
zojë
në
grup
Të kë
ndojë
e va
llëzo
jë so
lo dh
e në
grup
Të in
terpr
etojë
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngët
apo v
allet
e zg
jedhu
ra
Magn
etofon
i, org
ano,
instru
mente
ORF
Kabin
eti
73
33LI
2Lu
ajmë m
e ins
tru-
mente
ORF
Të in
terpr
etojë
me in
strum
ente
ORF
këng
ë të
ndrys
hme
Të k
ëndo
jë du
ke lu
ajtur
ins
trume
nte të
thj
eshta
ORF
Të k
ëndo
jë du
ke
krijua
r ritm
e të
ndrys
hme
Të in
terpr
etojë
duke
shoq
ërua
r me
instru
mente
ORF
kë
ngën
me n
djenjë
e em
ocion
Magn
etofon
i, pos
tera,
pune
Kabin
eti
34K
18Pë
rsëritj
e e kë
ngëv
e të
mësu
ara
Të kë
n-do
jë kë
ngë
të nd
ryshm
e pë
r atdh
eun,
shko
llën,
sho-
qërin
ë, fam
iljen,
ambie
ntin e
tj.
Të kë
ndojë
sa
ktë kë
ngët
e mës
uara
Të kë
ndojë
solo
dh
e në g
rup
Të in
terpr
etojë
më
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngët
e mës
uara
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
35OL
2
75
Përmbajtja:
Tema: Këndojmë së bashku ....................................................................... 76Tema: Kënga “Fjalët magjike” ................................................................... 77Tema: Lojë muzikore “Çova një letër mu në postë” .................................. 80Tema: “Vetitë e tingullit dhe tempi” .......................................................... 83Tema: Dallimi i zërave ............................................................................... 86Tema: Pjesë me karakter të qetë, të gëzuar, të dhimbshëm. ..................... 100Tema: “Tren o tren” ................................................................................. 101Tema: “Unë dhe kominoshet” .................................................................. 109Tema: Pjesë për instrumentet: lodër, fyell dhe çifteli .............................. 112Tema: Kënga “Mjeshtri i vogël” .............................................................. 113Tema: “Gjuha e kafshëve” ....................................................................... 115Tema: Kënga “Bilbili dhe gjinkalla” ........................................................ 118Programi analitik për klasën e dytë .......................................................... 123
76
MESIMI 1
Linja: KëndimTema: Këndojmë së bashkuObjektivatNë fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të;
rikujtojë disa nga këngët e mësuara në klasën e parë;zbatojë duke rikujtuar rregullat e frymëmarrjes dhe pozicionin e të kënduarit;shoqërojë këngët me mjete trupore (shuplaka) dhe lëvizje trupore;shprehë emocionet rreth këngëve që këndon;
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, instrument (nëse mësuesi shoqëron me të), postera.Veprimet muzikore: lëvizje trupore dhe shoqërimi me mjete trupore (rrahja e shuplakave).
Informacion për mësuesinTë këndosh, është një veprim që gjithkush mund ta bëjë, por të këndosh ashtu si duhet bëhet vetëm kur di shumë mirë rregullat e të kënduarit. Transmetimi i këtyre rregullave saktë dhe zbatimi i tyre nga ana e nxënësve me korrektësi çon në një të kënduar të bukur dhe me ndjenjë.Le të rikujtojmë disa rregulla të të kënduarit të cilat në këtë manual janë më të zgjeruara.Për të kënduar bukur dhe korrekt, duhet t’u kërkoni vazhdimisht nxënësve:
1. pozicionin e trupit (drejt dhe jo i përkulur ose i mbledhur);2. këndim i lehtë (jo me të bërtitura) dhe pa sforcime;3. frymëmarrje në mënyrë të organizuar, (gjithmonë me shenjën e mësuesit)
duke eliminuar frymëmarrjen me diafragmë;4. vokaliza për ngrohjen e zërit. Goja duhet të mbahet e rrumbullakosur
gjatë këndimit. Nga 6 deri 9 vjeç nxënësit e të njëjtit seks ushtrohen vetëm në regjistrin e notave (si dhe sol). Vokalizat bëhen me zanoren “E” dhe “A” duke kërkuar që ato gjatë këndimit të këndohen jo të zbardhura por ndërmjet “Ë” dhe “O”;
77
5. diksion i qartë, ku fjalët të jenë të shqiptuara saktë.
Zhvillimi i mësimit- Demonstrojuni nxënësve disa nga rregullat e të kënduarit.- Kërkojuni të këndojnë këngët sipas këtyre rregullave.- Kërkojuni të këndojnë këngë solo ose në grup.- Nxitini nxënësit të shoqërojnë këngët me lëvizje trupore ose shuplaka.- Kërkojuni të shprehin me fjalë të thjeshta emocionet e tyre rreth këngëve që
ata pëlqejnë.- Përcaktoni zërat e nxënësve gjatë kohës që ata janë duke kënduar dhe kara-
kteristikat e tyre.
Terma kyçVokaliza – ushtrime që përdoren nga këngëtarët para këndimit, për të ngrohur zërin.
Vlerësimi: Mësuesi bën vlerësimin për nxënësin me zërin më të bukur.
MESIMI 2-3
Linja: KëndimTema: Kënga “Fjalët magjike”ObjektivatNë fund të dy orëve mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- shqiptojë saktë tekstin e këngës;- këndojë me ndjenjë këngën e mësuar;- respektojë rregullat e të kënduarit;- shoqërojë këngën me lëvizje trupore.
78
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, postera të ndryshme në funk-sion të këngës, etj.Veprimet muzikore: lëvizje trupore, rrahje me shuplaka ose instrumente rit-mike, zilka, etj.Metoda e përdorur: brainstorming.
Informacion për mësuesinShkruhet në tabelë fjala fjalë magjike,dhe të shprehin mendimin tyre rreth një sjelljeje të mirë. Drejtojuni këto py-etje.
Kur një person quhet i sjellshëm?A është i bukur një person që sillet keq?Cilat janë fjalët magjike që të gjithë fëmijët duhet të përdorin?
Fjalët magjike
FjaSa
lët-u
maçu -
- gjidi
ke-ta
nëkur-
gjusot
- hëngjith'
ton'di -
tëtën
bum'su
kur-sja-
flet.flet
FjaTi
lët-pse
maçu -
- gjidi
ke-tesh
takë- -
- nitë e
t'idi
the --gjith
mi mekush
një-nga
-neher'.
Ref:
KurKur
bëjdiç
--
mëka
gangu -
- biroj
me,-më,
tëti-
fashpejt
- lurfa -
tile -
kërnde -
- ko.ro
SiKur
trëfla
nda-sim-
- filmir'
ie
çebu
--
lurkur,
natë
rringjith'
k'tona
fjadu
lë-an-
n'buz.shum'
79
ISa u çudita,
fjalët magjike,
Ti pse çuditesh,këtë e di gjithkush nga ne,fjalët magjike,tani t’i themi menjëherë.
RefreniKur diçka ngurojmë,ti shpejt falëndero,kur bëjm’ gabime,të falur ti kërko.
IISa u çudita,
Fjalët magjike, ... etj.
RefreniKur diçka ngurojmë, ....etj.
Të gjith’na duan shumë,
Na rrin’k’to fjalët n’buz,Të lutem më fal, të falënderoj.Zhvillimi i mësimitDiskutime
- që ata duhet të thonë ose kryejnë, për të qenë fëmijë të sjellshëm.
- Kërkojuni atyre të thonë disa nga fjalët e sjellshme që ata përdorin gjatë ditës.
Të lu - tem më fal, Të fa - le - nde - roj.
80
- në kujtesë, nga vetja ose shokët.
Veprimtari e orës së parë- Dëgjoni këngën në magnetofon.- Mësoni tekstin e këngës dhe melodinë e saj me fraza ose fjali.- Këndoni së bashku me nxënësit këngën, duke ndihmuar ata gjatë kën-
dimit në intonim.-
Veprimtaria e orës së dytë- Rikujtoni tekstin dhe vijën melodike të këngës së bashku me nxënësit.- Kërkojuni nxënësve të rrinë drejt gjatë të kënduarit.- Kërkojuni nxënësve që të këndojnë këngën me ndjenjë.- Nxitini nxënësit të shoqërojnë këngën me shuplaka ose instrumente
ritmike.- Nxitini nxënësit të shprehin emocionet dhe mendimet e tyre rreth
këngës, duke përdorur një terminologji të thjeshtë.
IntegrimiEdukata qytetare – sjellja e mirë në familje dhe klasë.
Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për një këndim të saktë, të bukur dhe me ndjenjë, pa sforcime dhe të intonuar.
MESIMI 4
Linja: Këndim dhe lojëra muzikoreTema: Lojë muzikore “Çova një letër mu në postë”ObjektivatNë fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- këndojë përmes lojës muzikore;- kombinojë saktë muzikën, tekstin me lëvizjet trupore;- - interpretojë lojën muzikore me ndjenjë.
81
Mjetet mësimore: magnetofon, Cd, etj.Veprimet muzikore:
Informacion për mësuesinKëngët – lojë edhe në këtë vit mësimor do jetë pjesë përbërëse e edukimit muzikor. Këngët – lojë do të jenë ritmike, herë të shpejta e herë mesatare dhe kanë për qëllim që të zhvillojnë krahas të kënduarit, edhe aftësinë për të kom-binuar ritmin, melodinë dhe lëvizjet trupore. Lënia e lirë e tyre gjatë krijimit të lëvizjeve ose imitimit ka rëndësi të veçantë në këtë orë mësimore, për të mos ndrydhur imagjinatën e tyre. Të krijuarit, më shumë se kudo, këtu duhet të jetë nxitës dhe frymëzues. Lëvizjet e fëmijëve do të varen nga karakteri i muzikës që dëgjojnë. Kështu muzika me temp të shpejtë do t’i nxisë të bëjnë lëvizje të gjalla, një marsh lëvizje të njëjta ose në vallet popullore dhe fëminore lëvizjet janë të lirshme. Nëpërmjet tingujve (rrokjeve) të gjatë apo të shkurtër nxënësit rikujtojnë edhe gjatësinë e tingujve.
bashku. Më pas nxënësit vendosen në formë rrethi, të ulur ose në këmbë dhe një nxënës (solist) këndon duke ardhur rreth e qark. Kjo gjë përsëritet disa herë nga nxënës të ndryshëm, që e këndojnë këngën, duke u rrotulluar rrethit të krijuar.
82
Lojë muzikore: “Çova një letër mu në postë”Recitativi
RecitativiAj baj komisar,nia, mia kompania,se meraku tiki – taku,aj baj buf.
Me melodiÇova një letër mu në post’.tuj shku rrugës m’humbi,erdhi shoqja mbrapa meje,dhe në xhep ma vuri.
Angalupi la, la, la, laAngalupi la, la, la, la.
Rona – rona peperuna,bjerë shi në arat tona,të na rritet bereqeti,le të hajë gjith’mileti.
83
Zhvillimi i mësimit- Kujtojuni nxënësve rregullat e lojës/këngë.- mësojini saktë melodinë e këngës dhe këndojeni disa herë së bashku.- ndajeni klasën në dy grupe, ku secili grup/rreth këndon këngën.- kërkojuni nxënësve që gjatë këndimit të shoqërojnë këngën me shupla-
ka.- ndihmojini nxënësit gjatë ndërrimit të roleve.- nxitini të shprehin emocionet e tyre për lojën/këngë që zhvilluan.
Terma kyç-
ara.
Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit në grup. Veçohet solisti që këndoi dhe inter-pretoi këngën/lojë saktë.
MESIMI 5
Linja: Bazat e arsimimit muzikor
Tema: “Vetitë e tingullit dhe tempi”Tingujt më të gjatë – më të shkurtër; më të lartë, muzika më e shpejtë – më e ngadaltë”
ObjektivatNë fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- dallojë tingujt: më të gjatë – më të shkurtër; më të lartë – më të ulët- dallojë fragmente të pjesëve muzikore me temp më të shpejtë – në të
ngadaltë;- demonstrojë përmes këndimit karakteristikat e tingujve të mësipërm;- zbatojë karakteristikat e tingujve dhe tempin në këngët e mësuara.
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, etj.
Informacion për mësuesin
84
Në klasën e parë nxënësve u është folur për vetitë e tingujve dhe karakteristikat e tyre: gjatësia, lartësia dhe intensiteti, timbri si dhe për tempin. Por në muzikë ne dëgjojmë edhe tinguj më të gjatë – më të shkurtër; më të lartë – më të ulët dhe dallojmë fragmente të pjesëve muzikore me temp më të shpejtë – më të ngadaltë. Për të kuptuar edhe më mirë këto karakteristika mundet që mësuesi të përdorë edhe veglat ritmike si: shkopinjtë apo zilkat.Shembujt e mëposhtëm do t’u ndihmonin për të rikujtuar dhe konkretizuar më qartë temën mësimore.
Shembulli 1
Dëgjoni dhe këndoni me nxënësit këngën “Festa e abetares”. Nëse ju do ta
Gjatësia e tingujve
Duke bërë analizën e këtij fragmenti me nxënësit ata do të kuptojnë se të tingulli më i gjatë bie te fjala doot dhe tingulli më i shkurtër binte te fjalët kla – sa . Nëse ata do të kuptojnë shumë mirë gjatësinë e tingujve, nxënësit do të kenë më të lehtë në klasat e tjera për të kuptuar vlerat ritmike të notave.
Lartësia e tingujve-
gujve. Për shembull:
85
Shembulli 2Për sa i përket tempit, shembulli që po japim u qartëson nxënësve konceptin mbi tempin më i shpejtë dhe më i ngadaltë.
Mësuesi merr një grup prej 5 – 6 vetash, të cilët vendosen njëri pas tjetrit ku në krye qëndron mësuesi. Ai godet në sup nxënësin që ka afër ngadalë duke e udhëzuar që kjo goditje të pasohet te shoku i krahut me të njëjtin ritëm deri te i fundit i cili përplas shuplakat. Mësuesi çdo herë që kryen këtë goditje në supin e nxënësit ndryshon ritmin nga ai më i ngadalti deri tek ai më i shpejti. Pra kjo lojë do të bëjë që nxënësit të kuptojnë se si ndryshon tempi.
Gjithashtu, mësuesi së bashku me nxënësit mund të zgjedhin një këngë dhe ta këndojnë atë në shpejtësi të ndryshme. Kënga shoqërohet me shuplaka për të kuptuar më mirë se si ndryshon shpejtësia.
Dëgjoni dhe këndoni këngët “Pa shikoni duart tona” dhe “Ëndrra”.
Zhvillimi i mësimit- Vendosini këngët e sugjeruara në magnetofon, duke i konkretizuar kon-
ceptet gjatë shpjegimit.- Këndoni së bashku shembujt dhe shpjegojini ato.- Kërkojuni nxënësve të demonstrojnë atë që ata kanë kuptuar nga shpjegi-
mi.- Nxitini nxënësit të sjellin shembuj të vetive të tingujve dhe tempit, në
klasë.Vlerësimi: Nxënësit vlerësohen nëse do të demonstrojnë saktë vetitë e tingullit dhe tempet e mësuara.
86
MESIMI 6
Linja: Dëgjim muzikorTema: Dallimi i zëraveObjektivatNë fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- dallojë zërat e burrave, grave, fëmijëve gjatë dëgjimit;- diskutojë me fjalë të thjeshta mbi këto zëra;- dëgjojë dhe komentojë këngët që dëgjon.
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, postera, etj.
Informacion për mësuesinEdhe zëri i njeriut është quajtur “instrument” dhe është instrumenti i parë, me të cilin njeriu ka shprehur gëzimet dhe hidhërimet, përmes të kënduarit. Ky in-
korda të cilat mundësojnë nxjerrjen e zërit tonë të trashë ose të hollë, të bukur ose të shëmtuar. Kordat vokale të burrave janë më të gjata se ato të grave, për shembull, zëri i babait është ndryshe nga ai i nënës, d.m.th më i trashë se zëri i nënës (i hollë). Për këtë arsye ata këndojnë shpesh nota të ulët,a por jo gjith-monë. Duhet të kihet parasysh që jo të gjithë zërat kanë tingujt më të ulët dhe kanë të njëjtën shtrirje. Zërat e fëmijëve e humbasin timbrin e tyre fëminorë dhe
në vitet e ardhshme). Ndarja e zërave të fëmijëve në vite të ndryshe.Nga mosha 4 deri 9 vjeç, zërat e fëmijëve janë zëra krejt të bardhë, dhe nuk
Zhvillimi i mësimit
Vendosni për dëgjim fragmente këngësh të ndryshme: “Bashkë me fëmijët” – Luan Zhegu, “Kënga e gjyshes” – Vaçe Zela, “Këngë nga festivali i fëmijëve” – zëra fëmijësh.- Nxitini nxënësit të diskutojnë rreth zërave që dëgjuan nga këngët e më-
sipërme.- Kërkojini të sjellin tituj këngësh të kënduara nga këngëtarë burra, gra dhe
fëmijë.
87
- Nxitini nxënësit të përshkruajnë lartësinë e tingujve që dëgjojnë përmes
Vlerësimi: Nxënësit vlerësohen për përcaktimin e zërave të ndryshëm dhe për interpretimin rreth këtyre zërave.
MESIMI 7-8
Linja: Këndim
Tema: Kënga “Pse ashtu e pse kështu”ObjektivatNë fund të dy orëve mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- këndojë saktë dhe bukur këngën;- shoqërojë këngën me lëvizje trupore;- këndojë solo dhe në grup;- interpretojë me ndjenjë këngën.
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, instrumente ritmike, zilka, etj.
Pse ashtu e pse kështuAlegro
Teksti: O. GrilloMuzika: Xh. Ymerig
Pse a - shtu e pse kësh - tu pse a - tje e pse kë - tu
pse kë - tu e pse a - tje pse, pse, pse pse.
ORKESTRA
Vaj - za i - me dhe dy dje - mtë nuk më lë - në
hiç të qet' për çdo gjë a - ta më py - e - sin
88
Sa që mby - tem krejt në djers pse, pse, pse, pse.
ORKESTRA
Për gjith - çka du - an të di - në
për thë - rri - men gji - thë - si - në për Sa - tur - nin e - dhe ble - tën
për le - vre - kun dhe ra - ke - tën
KORI
për dy këm - bët e pa - to - kut
për mus - ta - qet e ma - ço - kut
SOLISTI
për ba - no - rët e Sa - tur - nit
për pë - rra - llat pa - ra gju - mit
KORI
pse, pse, pse, pse
SOLISTI
dhe për bi - shtin e maj - mu - nit
KORI
dhe për bi - shtin e maj - mu - nit pse, pse, pse, pse.
D.C.
IPse ashtu e pse kështu,pse atje e pse këtu,pse këtu e pse atje,pse, pse, pse, pse.
Vajza ime dhe dy djemtë,nuk më lënë hiç të qet’,për çdo gjë ata më pyesin,sa që mbytem krejt në djers’pse, pse, pse, pse?
RefreniPër gjithçka duan të dinë,për thërrimet, gjithësinë,
89
për Saturnin dhe për bletën,për levrekun dhe raketën,për dy këmbët e patokut,për mustaqet e maçokut,për banorët e Saturnit,
IIPse ashtu e pse kështu,pse atje e pse këtu,pse këtu pse atje,pse, pse, pse, pse.
Seç i mblodha gjithë psetë,për Valbonën dhe dy djemtë,për të gjitha që them unë,ata ndoshta si pëlqen.Pse, pse, pse, pse?
Për përrallat para gjumit,pse, pse, pse, pse?Dhe për bishtin e majmunit,dhe për bishtin e majmunit.
Zhvillimi i mësimitDiskutime
- Ç’dini ju për kafshët?- Përshkruani disa ndodhi në familjen tuaj.- Pse fëmijët bëjnë shumë pyetje prindërve?
90
Veprimtaria e orës së parë- Mësojini tekstin dhe vijën melodike nxënësve me kujdes.- Demonstrojini gjatë këndimit tingujt më të shkurtër (pse, pse, pse, pse)
dhe më të gjatë (të qet).- Përsëritini këto tinguj me zë dhe me goditje (shuplaka ose mbi bangë).- Kujdesuni për antonimin, ritmin, diksionin.
Veprimtaria e orës së dytë- Rikujtoni këngën e mësuar.- Kërkojuni ta këndojnë atë me ndjenjë.- Kërkojuni nxënësve të përdorin lëvizjet trupore gjatë këndimit.
Vlerësimi: Nxënësit do të vlerësohen për këndimin e saktë dhe me ndjenjë të këngës.
MESIMI 9
Linja: Shprehje dhe krijim muzikor
Tema: “Përjetimi i emocioneve të muzikës, nëpërmjet arteve të tjera”ObjektivatNë fund të orës mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- Dëgjojë muzikë, duke e përjetuar atë në mënyra të ndryshme;- Shprehë emocionet e tij ndaj muzikës, nëpërmjet arteve të tjera.
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, lapsa me ngjyra, postera, etj.
Metoda e përdorur: ERR
Informacion për mësuesinKjo orë e ndihmon mësuesin për të aftësuar nxënësit në përjetimin e muzikës dhe shprehjen e emocioneve që ata ndiejnë për të. Gjithashtu, është detyra e mësuesit për të edukuar tek ata shije të drejtë ndaj muzikës. Për të shprehur atë ç’ka ndien për muzikën, format dhe mënyrat janë nga më të ndryshmet, kështu nëse mësuesi do të zhvillojë dëshirën për t’u shprehur për muzikën ato janë: përmes vizatimit, fjalës, kërcimit etj. Nxitja që mund t’u bësh fantazisë
91
së nxënësve, arrihet përmes disa pyetjeve mjaft të thjeshta për shembull: Çfarë përfytyroni kur dëgjoni një muzikë popullore? Si mund të shprehni atë ç’ka ndien? Etj.
Zhvillimi i mësimit
E Brainstorming 10’R Dëgjim me ndalesa 25’R Diskutime 10’
Vendoset Cd me pjesën muzikore “Pranvera” nga 4 stinë e A. Vivaldit. Ju mund të drejtoni pyetjet: Çfarë emocionesh ju zgjohen nga kjo muzikë? Men-dimet e tyre shkruajini në dërrasë dhe më pas komentojini ato.
Dëgjimi me ndalesaMësuesi bën ndalesa gjatë dëgjimit të kësaj pjese muzikore, duke zgjedhur për secilën ndalesë nga një pyetje të thjeshtë për diskutim.Ndalesa 1 – A e keni dëgjuar më parë këtë pjesë?
Përgjigja – Po – Jo – 1 herë
Ndalesa 2 – Cila është shpejtësia e muzikës që ju po dëgjoni e shpejtë, mesa-tare apo e ngadaltë?
Përgjigja – Ajo është e ngadaltë
Ndalesa 3 – Çfarë ndieni ju kur e dëgjoni atë: gëzim, qetësi, frikë apo mallëngjim?
Përgjigja – ndiej gëzim / qetësi
Integrimi
92
përmes ngjyrave.
Vlerësimi: Nxënësit vlerësohen për gjuhën e përdorur në shprehjen e emocio-neve, apo punët që mund të kenë bërë përmes arteve të tjera.
MESIMI 11-12
Linja: Këndim
Tema: Këngë “Dua Shqipërinë”
ObjektivatNë fund të dy orëve mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- këndojë këngën saktë dhe në intonacion;- respektojë ritmin e këngës;- shprehë emocionet e tij ndaj këngës me fjalë të thjeshta.
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, postera etj.
Metoda e përdorur: brainstorming
Informacion për mësuesinKënga është zgjedhur që nxënësit të kuptojnë më mirë karakterin e gëzuar. Më-suesi mund të organizojë klasën në dy grupe dhe gjatë këndimit njëri grup mund të këndojë duke rrahur shuplakat dhe tjetri mund të tundë zilkat.
DUA MË SHUMË SHQIPËRINË
Muzika: Shuaip Kripa
93
I Un’e dua mamin,e dua edhe babin,motrën dhe mësuesen,lulet në lëndinë.
IIPor më shumë se çdo gjë,unë dua Shqipërinë,Shqipërinë dhe lirinë,që na sjellin lumturinë.
Zhvillimi i mësimitDiskutime
zezë.- Shkruajini të gjitha mendimet e tyre rreth fotos.
94
Veprimtaria e orës së parë- Dëgjojeni dhe mësojuni tekstin dhe vijën melodike nxënësve me ku-
jdes.- - Kujdesuni për antonimin, ritmin, diksionin gjatë përsëritjes së këngës.
Veprimtaria e orës së dytë- Rikujtoni këngën e mësuar.- Kërkojuni ta këndojnë atë me ndjenjë.- Kërkojuni nxënësve të këndojnë këngë të tjera për atdheun.- Nxitini të shprehin emocionet e tyre rreth këngës dhe vendit të tyre Shq-
ipërisë. A është melodia e këngës ashtu si vendi ynë?IntegrimiLexim – kërkoni të thuhen disa vjersha për atdheun.
-në.
Vlerësimi – nxënësit vlerësohen për këndimin e këngës saktë, bukur dhe me ndjenjë.
MESIMI 13
Linja: Luajtje në instrument
Tema: Lojë me instrumente ritmike dhe ORF
Objektivat Në fund të orës mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- njohë instrumentet ORF;- shoqërojë këngët e mësuara me instrumente të ndryshme ORF;- respektojë ritmin gjatë luajtjes në instrument.
Mjetet mësimore – didaktike: instrumentet me goditje si: lodër, triangolo, zilka, poçi, shkopinj etj.
95
Informacion për mësuesinInstrumentet ORF e kanë marrë emrin nga kompozitori gjerman dhe krijuesi i instrumenteve ritmike me goditje Karl Orf. Instrumentet që ai ka krijuar janë instrumente për orkestra por edhe për fëmijë.
Kënga “Dua Shqipërinë” mund t’ju shërbejë për të shoqëruar këngën me instru-mentet ORF (ritmike). Si mund të veprosh?Krijon dy grupe ku secili grup do të ketë në duar instrumentet përkatëse: njëri triangolo dhe tjetri lugë ose shkopinj.Pasi të keni formuar grupet, së pari përsëriteni këngën disa herë, pastaj secili grup shoqëron këngën me ndihmën e mësuesit. Pasi të dy grupet kanë përsëri-tur disa herë të kënduarin me shoqërim ata bashkohen duke formuar kështu një orkestër të vogël. Mësuesi duhet të kujdeset që nxënësit të mos luajnë shumë fort, por gjithmonë lehtë me instrumentet e tyre. Kënga shoqërohet me dy rrahje dhe pasi keni mbaruar këtë procedurë mësuesi u bën të qartë ose u kërkon nxë-nësve të thonë se me sa rrahje e shoqëruan ata këngën.
Zhvillimi i mësimit- Ndajini nxënësit në grupe duke u shpjeguar se çfarë ata duhet të bëjnë.- - Grupet zgjedhin instrumentet që dëshirojnë nga 4 instrumentet e përmen-
dura më sipër.- Kërkojuni nxënësve gjatë gjithë kohës së shoqërimit, të mbajnë saktë
ritmin.
96
Terma kyçInstrumentet ORF – instrumente të cilat morën emrin nga krijuesi i tyre Karl Orf.
Vlerësimi – Nxënësit vlerësohen për shoqërimin e saktë që i bëjnë këngës.
MESIMI 14-15
Linja: Këndim
Tema: “Dy fabulat”
ObjektivatNë fund të dy orëve mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- këndojë saktë këngën;- shoqërojë këngën me instrumente ORF;- këndojë solo dhe në grup;- interpretojë me emocion.
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, postera të ndryshëm, instru-mentet ORF.
Dy fabulat
Teksti: Ferit LamajMuzika: Gazmend Mullai
97
INjë kunadhe në ballkon,Në ballkon,Sheh një pulë që çalon,Që çalon,Rrodhi buzët kësaj radhe,Nuk loz vendit zonj’ e madhe,E prêt pulën që ti shkoj në goj’.
IIKur një pulë se nga zbret,Se nga zbret;Fap kap pulën gjithë lezet,Gjithë lezet,Jam tër’ ditën e pangrënë,Të ha ty qenka e thënë.Do të pjek në drek,S’të çoj në diskotekë.
IIINjë plakush, një plakush hipopo-tam,pyet zebrën në dyqan në dyqan,a më thua shitësja mike,në ka letër higjenike.letër higjenike s’ka more xhaxha.
IVI thot’ zebra të japë un’ të jap un’,kryesorja mbaron pun’, mbaron pun’,nuk të shkonte kot paraja,më e mirë është zumparja.me këtë që të jap un’ mbaron punë.
Zhvillimi i temës- -
përvojë nga kafshët?- Shkruani disa nga opinionet e tyre në dërrasë.
Veprimtaria e orës së parë- Dëgjojeni këngën së bashku disa herë.- Filloni t’u mësoni nxënësve fjalët dhe vijën melodike të këngës, me
vargje.- Kujdesuni për intonacionin, ritmin dhe shqiptimin e saktë të fjalëve të
këngës.
98
- Përsëritni ato momente që nuk janë të saktë.
Veprimtaria e orës së dytë- Rikujtoni së bashku këngën e mësuar.- Këndojeni këngën në grupe si një bisedë muzikore.- Kërkojuni nxënësve të këndojnë këngën me ndjenjë, duke imituar kaf-
shët e pyllit.- Kërkojuni të sjellin këngë të tjera që u këndohet kafshëve.
Integrimi
Vlerësimisë kafshëve gjatë bisedës muzikore.
MESIMI 16
Linja: Bazat e arsimimit muzikor
Tema: Timbri
ObjektivatNë fund të orës mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
dallojë zërin e shokëve dhe të të afërmve;gjejë saktë emrin e tingujve apo zhurmave të ndryshme që dëgjon;riprodhojë tinguj të objekteve të ndryshme.
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, postera të ndryshëm, objekte të ndryshme etj.
Informacion për mësuesinTimbri ose ngjyra është dallimi ose përcaktimi që u bëjmë të gjitha tingujve të objekteve apo njerëzve. Ne mund të dallojmë pa parë, timbrin e një zëri nga një tjetër, të një instrumenti nga një tjetër, të një tingulli natyror nga një tjetër etj. Trupi është organi që prodhon zërin ose më saktë kordat vokale që ndodhen në pjesën e fytit. Çdo njeri e ka zërin të ndryshëm nga tjetri dhe kjo bën që ne
99
ta dallojmë atë edhe me sy mbyllur (një mënyrë e cila mund të përdoret për të gjetur emrin e shokut të klasës pa e parë atë). Por ne jemi në gjendje jo vetëm të dallojmë zërin e njeriut por edhe të qenieve dhe objekteve të ndryshme pa i parë ato. Nëpërmjet trupit ne mund të prodhojmë tinguj të ndryshëm.
p.sh., përplasja e thjeshtë e duarve do të japë një tingull të zymtë.përplasja e pëllëmbëve njëra kundra tjetrës, ku pëllëmbët janë në formë gjysmë të mbyllur, tingulli do të jetë më i qartë.duke përplasur gishtat e një dore me ato të dorës tjetër tingulli do të jetë më i dobët.
Shembull 1. Është dallimi i tingujve nëpërmjet timbrit është edhe mbyllja e syve të nxënësit dhe pastaj lëshimi ose trokitja mbi objekte të ndryshme si: gotën, topin, hekurin, dërrasën etj.Shembulli 2. Janë zërat e prindërve ku ndryshimi i zërit të nënës është i duk-shëm me atë të zërit të babait.Mësuesi i nxit me anë të pyetjeve të japin shembuj të ndryshëm rreth timbrit të zërit.Në këtë vit shkollor ata njihen më mirë me timbrin, dallimin e zërave të ndry-shëm, ose të tingujve që lëshojnë objektet apo fenomenet e ndryshme natyrore.
Zhvillimi i mësimit
Vendoseni Cdn në magnetofon ku keni shembuj të zërave ose goditjeve mbi ob-jekte të ndryshme dhe tingullin që ato lëshojnë, duke e bërë kështu më konkrete orën e mësimit dhe kuptimin e konceptit timbër. Ato janë topi, makina, treni, aeroplani, lehja e qenit, mjaullima e maces, uji që rrjedh nga rubineti, zërat e njerëzve etj.
100
- -
së bashku rreth tyre duke bërë komente.- Nxitni nxënësit të sjellin shembuj të tjerë.- Vendosni një nxënës me sy të mbyllur dhe kërkojini të gjejë emrin e nxë-
Vlerësimi: Nxënësit vlerësohen për dallimin e saktë të zërave të shokëve dhe objekteve të ndryshme që lëshojnë tinguj.
MESIMI 17
Linja: Dëgjim muzikorTema: Pjesë me karakter të qetë, të gëzuar, të dhimbshëm.
ObjektivatNë fund të orës mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- dëgjojë pjesë të ndryshme muzikore;- dallojë karakteret të qetë, të gëzuar, të dhimbshëm;- gjejë pjesë të njohura që janë brenda këtyre karaktereve;- demonstrojë aftësi për dëgjim dhe përqendrim gjatë të dëgjuarit.
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd.Burimet: Mund të shfrytëzohen edhe Cd të tjera që kanë pjesë muzikore në për-shtatje me moshën dhe qëllimin e temës.
Informacion për mësuesinNë librin e mësuesit të klasës së parë është prekur se ç’është karakteri, por në këtë klasë do të japim një shpjegim të qartë. Me karakter të qetë ju do të kuptoni të gjitha pjesët që këndohen ose luhen qetë, psh., Nina – nana e cila është bërë frymëzim për të gjitha kohërat.
Vendosni shembullin e Cd për të konkretizuar karakterin e qetë. Ky shem-bull i sjellë në Cd jep idenë e qetësisë, ëmbëlsisë.Ndërsa shembulli i dytë është një këngë e gëzueshme e cila të krijon idenë e
101
gëzimit, haresë e lumturisë fëminore. Ky shembull të bën të kërcesh, të mbash ritmin me pëllëmbë. Pra kjo këngë ka brenda shumë impuls, një ritëm të gjallë, të shpejtë e të gëzueshëm.Pyetini nxënësit se a do të ishte me vend vendosja e një nina – nane, në ditëlind-jen e një shokut tuaj? Duhet t’u rikujtoni nxënësve tingujt e shkurtër dhe të gjatë, të cilat do ti gjeni pikërisht në këto dy shembuj (nina – nana – të gjatë, kënga e gëzuar – të shkurtër).Shembulli i tretë na jep karakterin e dhimbshëm të një pjese apo kënge. Këto shembuj mund të jenë këngë vaji, kurbeti etj., edhe tingujt e muzikës melanko-like janë tinguj të gjatë.
Zhvillimi i mësimit
- Kërkojuni nxënësve të dallojnë karakterin e shembujve që dëgjojnë në Cd.
- mendimin e tyre për secilën.
- Kërkojuni nxënësve të respektojnë mendimin e njëri – tjetrit.- Kërkojuni të dallojnë tingujt e shkurtër, të gjatë, më të gjatë.
Vlerësimi: Nxënësit vlerësohen për aftësimin në përcaktimin e saktë të karak-tereve muzikore gjatë dëgjimit të pjesëve të ndryshme.
Detyrë: U kërkohet nxënësve të sjellin shembuj të këngëve apo pjesëve të ndry-shme muzikore me karaktere të ndryshme.
MESIMI 18-19
Linja: KëndimTema: “Tren o tren”
Objektivat Në fund të dy orëve mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- këndojë në intonacion dhe në ritëm këngën;- shqiptojë saktë tekstin e këngës;
102
- shoqërojë këngën me instrumente ritmike ose lëvizje trupore;- interpretojë këngën me ndjenjë dhe emocion.
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, postera, lapsa me ngjyra.
Veprimet muzikorefabulës së këngë.
Informacion për mësuesinKjo këngë përshkohet nga një karakter i gëzueshëm, e kapshme për fëmijët,
Kjo këngë nxit fëmijët rreth përvojave që ata kanë nga udhëtimet me tren, se si bën treni, sa i gjatë është ai, si quhen pjesët përbërëse të trenit: lokomotiva, vagonat, shinat, çaf – çuf etj. Një diskutim me nxënësit për trenin dhe udhëtimet
tekstit, muzikës dhe emocionet që ata provojnë gjatë mësimit të kësaj kënge.
Kujdes! Gjithmonë gjatë të kënduarit duhet t’u kërkoni nxënësve të shpre-hin emocionet e tyre rreth tekstit dhe melodisë së këngës. Kështu ju keni reali-zuar duke ndërthurur edhe me linjën e këndimit linjën tjetër SHKM.
Tren o tren
103
ITren o tren i gjatë shumë,ndale vrapin të vij un’,të shëtisim Shqipërin’,që nga Shkodra der’në Vlor’,të shikojmë bukurit’.
RefreniKëndon treni çaf e çuf,jan’ vagonat shqipëtar’o sa ndihemi krenar,çan përpara pa u ndal. (2 herë)
IITren o tren i bukur shum’.sa vjen dimri t’mendoj un’,kur shikoj Shqipërin,në një kopsht’ me trëndelina,rrëshqet treni nëpër shina,kënga jonë mori kthina.
Zhvillimi i mësimit- - Kërkojini të tregojnë çfarë dinë ata për trenat. A kanë parë ata trenat në
vende të tjera?- Nxitini nxënësit të imitojnë zhurmën e trenit.
Veprimtaria e orës së parë- Dëgjoni në magnetofon disa herë këngën.- Mësojuni nxënësve saktë tekstin dhe vijën melodike të këngës.- Përsëriteni këngën disa herë deri në përvetësimin e saj.- Kërkojuni nxënësve të respektojnë karakterin e këngës.
Veprimtaria e orës së dytë- Rikujtoni këngën e mësuar.- Përsëritni disa herë ato vende që kanë probleme intonative.- -
den).
104
- Kërkojuni nxënësve të këndojnë këngën me ndjenjë dhe emocion.
Integrimi – vizatoni një tren sipas imagjinatës së nxënësve.
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen për këndimin e këngës saktë dhe me ndjenjë.
MESIMI 20
Linja: Shprehje dhe krijim muzikor
Tema: Krijojmë përmes lëvizjeve trupore
ObjektivatNë fund të orës mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- - Shoqërojë përmes tyre këngë të ndryshme;-
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd.
Veprimet muzikore:të ndryshme).
Informacion për mësuesinÇdo mësues do ta ketë shumë të lehtë për të zhvilluar këtë orë mësimore, sepse janë fëmijët që improvizojnë mbi një melodi apo këngë të cilën ata e njohin shumë mirë. E rëndësishme në këtë orë është që mësuesi të zgjojë dëshirën te nxënësit për të marrë të gjithë pjesë në krijimtari. Mësuesi mund të përdorë formën e konkursit, duke e ndarë klasën në grupe dhe ku secili grup do të sjellë muzikën me kombinimin e lëvizjeve trupore. Kjo gjë i bën fëmijët të ndihen të pavarur dhe njëkohësisht përgjegjës për krijimin që do të realizojnë. Gjatë ndarjes në grupe mësuesi duhet të bëjë një ndarje të drejtë të nxënësve për se-cilin grup. Edhe pse grupet zgjedhin muzikën dhe vendosin për lëvizjet trupore
rolin e tij në këtë proces, duke u qëndruar afër apo duke i udhëzuar ata.
105
Zhvillimi i mësimit- Ndajeni klasën në dy – tri grupe (sipas numrit të nxënësve).- Ndihmojini ata të zgjedhin muzikën e dëshiruar (në përputhje me moshën
e tyre).- Udhëzojini nxënësit se si duhet të punojnë duke u qëndruar mbi kokë.- Ndihmojini me ide gjatë punës së tyre.- Kërkojini të zhvillojnë gjithçka që ata kanë krijuar.- Vlerësoni së bashku grupin më të mirë.- Nxitini nxënësit të diskutojnë për grupin më të mirë.
Vlerësimi: Nxënësit vlerësohen për krijimin më të bukur përmes lëvizjeve trupore.
MESIMI 21
Linja: Këndim dhe lojëra muzikore
Tema: “Ti lëmë të vërtetat”
ObjektivaNë fund të orës mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- Këndojë dhe luajë këngën/lojë;- Shoqërojë këngën/lojë me lëvizje trupore;- Interpretojë këngën/lojë me ndjenjë dhe emocion në grup.
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd.Veprimet muzikorefabulës së këngës/lojë.
Informacion për mësuesinKjo këngë/lojë është një këngë satirë, që duhet t’u bëhet e qartë nxënësve që
më poshtë:
106
Klasa ndahet në 4 grupe, ku çdo grup imiton qenin, topallin, memecin etj. Duke kombinuar lëvizjet trupore me muzikën dhe fjalët, nxënësit zhvillojnë ndjenjën ritmike dhe aftësitë për të interpretuar këngën/lojë.
T’i lëmë të vërtetat
IT’i lëmë të vërtetat,
xumtriala li a la,i verbri po kërkonte,gjilpërn nënë kashtë,xumtriala li a la.I shurdhri po dëgjonte, fjalimin e memecit,xumtriala li a la,
I çali po vraponte,makinës t’ia kalonte,xumtriala li a la.Ej kalamaja!ti lëmë të vërtetat,
(përsëritet nga e para).
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria e orësDiskutime
- Si duhet t’i ndihmojmë të verbrit, çalamanët etj?- Pse duhet t’i respektojmë ata? Diskutoni rreth sjelljes së mirë dhe të keqe.- Pasi të keni mësuar këngën/lojë, vendosini grupet përballë njëri – tjetrit.
107
Secili grup këndon fjalët e këngës duke bërë edhe lëvizjet trupore sipas fjalëve të këngës.
- Mësojini nxënësve këngën/lojë nga ana ritmike dhe melodike.- Vendosini nxënësit përballë njëri tjetrit, duke i udhëzuar për veprimet
muzikore që do të kryejë gjatë këndimit.- Ndihmojini nxënësit të imitojnë bukur rolin që ai ka.- Kërkojini që ata të interpretojnë me ndjenjë.
Integrimi
Edukimi qytetar – ndihma dhe respekti për njerëzit e pafuqishëm dhe të sëmurë.
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen për interpretim të saktë dhe të bukur të këngë/lojë.
MESIMI 22
Linja: Shprehje dhe krijim muzikor
Tema: Ndërtimi i instrumenteve ORF
ObjektivatNë fund të orës mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- Ndërtojë me mjete rrethanore instrumente të thjeshta ORF (triangolo, lugët, shkopinjtë, tambur);
- Shpjegojnë si i ndërtuan ato;- Luajnë me instrumentet e ndërtuara;
Mjetet mësimore – didaktike: postera.Burime: letër, karton, ngjyra, gërshërë, vinovil, shkopinj druri, gotë ose kuti në formë cilindrike etj.
Informacion për mësuesin
108
Më poshtë do të gjeni hapat që duhet të ndiqni për të udhëzuar nxënësit në ndër-timin dhe përdorimin e këtyre instrumenteve.Shkopinjtë: Merrni 1 shkop të rrumbullakët rreth 30 cm dhe diametër jo më shumë se 2 cm. Priteni atë në dy segmente të barabarta prej 15 cm me të cilat ju do të krijoni dy shkopinj.Për të tingëlluar udhëzoni fëmijët që të mos i shtrëngojnë fort, për të mos “i bllokuar” vibracionet që ata krijojnë gjatë përplasjes me njëri – tjetrin.Njëri shkop mbahet i mbështetur ndërmjet pëllëmbës dhe gishtave të dorës së majtë në mënyrë që me dorën e djathtë të goditet shkopi tjetër.Kërkojuani ta bëjnë kështu fëmijëve dhe do të shikoni ndryshimin.Lugët: Merrni dy lugë të njëjta, jo shumë të rënda dhe mbajini një të mbështetur mbi gishtin e mesit dhe tjetrin mbi gishtin tregues, duke i mbërthyer mirë në mes të gishtave. Lugët duhet t’i mbani në mënyrë të tillë që ato të kenë distancë me njëra – tjetrën 2 cm. Kërkojuni fëmijëve të shtrohen në përdorimin e tyre deri sa të arrijnë t’i mbajnë dhe përdorin mirë ato gjatë shoqërimit të një pjese muzikore.Triangolo: Me një tub metalik të hollë, kthejini anët e tij duke krijuar një trekëndësh. Duke goditur me një shufër metali dhe rrahur brenda ose jashtë trekëndëshit do të dëgjoni tinguj të ëmbël.Tamburi: Merrni një gotë plastike të kosit dhe vendosni mbi të një copë tul-lumbace. Tendoseni mirë atë tek anët duke e lidhur me një spango ose duke e tendosur mirë me një skoç. Kërkojuni nxënësve të provojnë të godasin mbi të dhe dallojnë tingujt që ai do të nxjerrë.
Zhvillimi i mësimit- Grumbulloni së bashku të gjitha mjetet që ju duhen për të ndërtuar këto
instrumente.- Udhëzojini nxënësit se si duhet të punojnë duke u qëndruar mbi kokë.
109
- Kërkojuni nxënësve nëse njohin ata ndonjë nga këto instrumente që do të ndërtojnë.
- Vendosini instrumentet e krijuara para klasës dhe provojini tingujt e tyre.- Nxitini nxënësit të diskutojnë rreth tyre.
Vlerësimi: nxënësit vlerësohen për ndërtimin e instrumentet saktë sipas udhëzi-meve të mësuesit.
MESIMI 23
Linja: KëndimTema: “Unë dhe kominoshet”
ObjektivatNë fund të dy orëve mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- Këndojë saktë dhe bukur këngën;- Shoqërojë këngën me instrumente ORF;- Këndojë solo dhe në grup;- Interpretojë këngën me emocione.
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, postera.Metoda e përdorur: brainstorming.
Informacion për mësuesinDiskutime
- Ç’dini për minatorët?- Çfarë del nga miniera?- A keni qenë ndonjëherë në ndonjë minierë?- Në cilat qytete ka miniera? Dini ndonjë prej tyre?-
110
Unë dhe kominoshet
PorKo
--
simi -
bano
--
bishe
n'pun'pu -
dhene
uba
--
nëbi
domë
tëdhu -
shkojroi
vesht'bu -
mekra
koko
--
mimi -
- nono
--
sheshe ngjy - rë kal - të - ro - she
PisBa
--
tobi
- leim
- tënësht' mi
mban-
nëna - tor
dor'.
Un më - soj a - i pu - non
je - tën ton' e zbu - ku - rojm'.
Vesh me ko - mi - no - she ngjy - rë kal - të - ro - she.
Kominoshe pune babi më dhuroi,t’bukra kominoshe,ngjyrë kaltëroshe.Porsi babi në pun’ dhe un’ do t’shkoj,vesh me kominoshe,ngjyrë kaltëroshe.
RefreniBabi im është minator,pistoletën mban në dor’,un’mësoj ai punon,jetën ton’e zbukurojm’.Vesh me kominoshengjyrë kaltëroshe.
Zhvillimi i mësimitVeprimtaria e orës së parë
- Dëgjoni këngën disa herë në magnetofon.- Mësojuni nxënësve tekstin dhe melodinë e këngës me vargje.- - Kujdesuni që nxënësit të këndojnë në intonacion dhe në ritmin e duhur.
111
Veprimtaria e orës së dytë- Rikujtoni këngën e mësuar.- Kërkojuni nxënësve të këndojnë solo dhe në grup.- Stimuloni solistin dhe grupin.- Kërkojuni nxënësve të këndojnë këngën duke e interpretuar atë.
Vlerësimi: Nxënësit vlerësohen për këndimin e këngës bukur, saktë dhe me ndjenjë.
MESIMI 25
Linja: Bazat e arsimimit muzikor
Tema: Karakteri në muzikë
ObjektivatNë fund të orës mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- Dallojë karaktere të ndryshme të mësuara;- Shpjegojë llojet e karaktereve me fjalë shumë të thjeshta;- Gjejë shembuj të ndryshëm karakteresh muzikore.
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd.Burimet: mund të shfrytëzohen edhe Cd të tjera që kanë pjesë muzikore në përshtatje me moshën dhe qëllimin e temës.Metoda e përdorur: diagrama e Venit.
Informacion për mësuesinNë shembujt e Cd që do të vendosni keni shembuj të tjerë të muzikës me kara-kter të qetë, gëzuar, dhimbshëm. Rikujtoni me nxënësit çfarë ju keni diskutuar rreth karakterit në muzikë dhe sillni së bashku disa shembuj të tjerë muzikorë.
Zhvillimi i mësimit- Kërkojuni nxënësve të sjellin shembuj të këngëve të ndryshme që ata
dinë me karakter të qetë, gëzueshëm, melankolik.- - Kërkojuni të dallojnë karakterin në pjesët që dëgjojnë nga magnetofoni.
112
Vlerësimi: Nxënësit vlerësohen për shpjegimin e karakterit në muzikë me fjalë të thjeshta dhe saktë.
MESIMI 26
Linja: Dëgjim muzikorTema: Pjesë për instrumentet: lodër, fyell dhe çifteli
ObjektivatNë fund të orës mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- Njohë timbrin e instrumenteve që dëgjon;- Dije në cilën krahinë përdoren këto instrumente popullore;- Shpjegojë me fjalë të thjeshta se si janë të ndërtuara këto instrumente.
Mjetet mësimore- didaktike: magnetofon, Cd, postera.
Informacion për mësuesinFyelli: është instrument popullor me frymë e përhapur në shumë krahina të vendit tonë. Ai është i njohur si instru-ment i barinjve. Fyelli është i ndërtuar nga druri por ka edhe fyej metalikë. Ata
113
kanë disa vrima sipër dhe një vrimë poshtë. Përdoret shumë edhe nga barinjtë e vegjël dhe lëshon një tingull të hollë, të ëmbël.Çiftelia: është instrument popullor që përdoret kryesisht në zonën veriore të Shqipërisë. Çiftelia ka 2 tela dhe kasa e saj është prej druri. Ky instrument luhet jo vetëm nga të rriturit por edhe nga fëmijët.Daullja ose lodra është instrument popullor që shërben për të mbajtur ritmin e këngëve dhe valleve popullore. Përbëhet nga kasa e drurit, në formë të rrum-bullakët dhe dy anët e mbuluara me lëkurë të tendosur. Goditet duke e mbajtur varur nga dy shkopinj, një i hollë (thupër) dhe një i trashë. Përdoret kryesisht në zonën veriore dhe verilindore të Shqipërisë. Është instrument që luhet edhe nga të rritur edhe fëmijët.
Zhvillimi i mësimit- Kërkojuni nxënësve të thonë disa emra instrumentesh popullore që ata
njohin më mirë.- - Shpjegojuni pjesët e këtyre instrumenteve.- Kërkojuni brenda mundësive) të sjellin në klasë ndonjë prej këtyre in-
strumenteve).- -
ment.
Vlerësimi: Nxënësit vlerësohen për përcaktimin e timbrit të instrumenteve popullorë që dëgjojnë në magnetofon.
MESIMI 27-28
Linja: KëndimTema: Kënga “Mjeshtri i vogël”
ObjektivatNë fund të dy orëve mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- këndojë saktë këngën;- këndojë solo dhe në grup;- këndojë me ndjenjë dhe emocion.
114
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, poster.Metoda e përdorur: brainstorming.
Informacion për mësuesin
në shtëpia. Kërkojuni të përmendin disa prej tyre. Më pas shkruani fjalën çekiç
saj në shtëpi, shkollë apo vende të tjera.Pyetja me të cilën ju mund të lidhni fjalën çekiç është: Kush e përdor atë? Pse përdoret ajo? Etj.
Mjeshtri i vogël
115
IÇak e çak, çak e çak e me çekiç,punon e këndon,porsi mjeshtër çak e çak,e stoli po mbaron.
RefreniÇik çik e çak, punon pa përtesë,çik e çak, çik e çak,çekiçi nuk pushon.
Zhvillimi i mësimitVeprimtaria e orës së parë
- Dëgjoni me kujdes këngën në magnetofon, së bashku me nxënësit.- Mësojuni nxënësve këngën me vargje.- Përsëritni disa herë ato momente që mund të kenë probleme me inton-
acionin apo ritmin.- Kërkojuni nxënësve që ta këndojnë këngën solo dhe në grup.
Veprimtaria e orës së dytë- Rikujtoni këngën së bashku.- Udhëzojini nxënësit si të shoqërojnë këngën me zilka ose shkopinj.- Nxitini nxënësit të këndojnë këngën me ndjenjë, duke e interpretuar atë.-
Integrimi
Vlerësimi – Nxënësit vlerësohen për këndimin e këngës saktë dhe me ndjenjë.
MESIMI 29
Linja: Këndim dhe lojëra muzikore
Tema: “Gjuha e kafshëve”ObjektivatNë fund të orës mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- këndojë këngën/lojë, duke ndjekur ritmin dhe melodinë;- zhvillojë këngën/lojë me role;- këndojë këngën/lojë duke kombinuar muzikën dhe lëvizjet trupore.
116
Mjetet mësimore-didaktike: magnetofon, Cd, instrumente ORF si: zilja, shkopinj, lodër etj.
Informacion për mësuesinKënga/lojë ashtu si e kemi thënë edhe vitin e kaluar ka si qëllim jo vetëm mësimin dhe këndimin e këngës, por edhe kombinimin e saj me lëvizje trupore ose kri-
kënga/lojë.
Ndajeni klasën në aq grupe sa kafshë përmenden në këngë dhe secili grup ka so-listin e tij. Kënga/lojë zhvillohet në formën e një bisede muzikore ku secili grup i drejton pyetjen solistit, që mban emrin e kafshës si: zogut, deles, maces etj., dhe solisti ia kthen përgjigjen, duke u shoqëruar nga secili grup me rrahjen e shuplakave. Grupet ndërrojnë rolet e tyre dhe kjo bën që ata të provojnë të gjitha rolet e kafshëve. Më poshtë do të gjeni edhe skemën se si ju duhet të kombinoni muzikën me shoqërimin ritmik. Aty ku shikoni 1-2., kënga duhet shoqëruar me duartrokitje.
117
I
Ciu, ciu, ciu o zog i vogël, ciu, ciu, ciu, ciu, ciu.
qan apo këndon ciu, ciu nëna gjuhën ma kupton, ciu, ciu, ciu.
Zhvillimi i mësimit
Diskutime- Ç’dini ju për kafshët?- Pse nëna edhe për kafshët është gjëja më e shtrenjtë?- Si bëjnë kafshët: zogu, delja, macja etj? Shkruajini ato në dërrasë.
Veprimtaria
-
118
- Vendosni grupet përballë njëri tjetrit, duke i udhëzuar rreth veprimtarive muzikore që ata do të kryejnë.
- Zbatoni me ta skemën e mësipërme të dhënë gjatë informacionit.- Ndihmojini nxënësit gjatë shoqërimit edhe me instrumente ORF.
Vlerësimi – Nxënësit vlerësohen për këndimin dhe interpretimin e këngës/lojë saktë dhe me ndjenjë.
MESIMI 30-31
Linja: KëndimTema: Kënga “Bilbili dhe gjinkalla”
ObjektivatNë fund të dy orëve mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- këndojë saktë këngën;- shoqërojë këngën me instrumente ORF;- këndojë solo dhe në grup;- këndojë me ndjenjë dhe emocion.
Mjetet mësimore – didaktike: magnetofon, Cd, poster.Veprimet muzikore: lëvizjet trupore, shoqërimi me shuplaka etj.
Informacion për mësuesinKjo këngë është zgjedhur me qëllim, për të përdorur apo shqiptuar mirë bash-këtingëlloret gjatë këndimit të këngëve. Duhet t’u bëhet e qartë nxënësve dhe t’u demonstrohet rëndësia e shqiptimit të bashkëtingëlloreve gjatë këndimit, për shembull bashkëtingëlloret t, sh, gj etj., të cilat duhet të shqiptohen fort sikur thuhen dy t, t; sh, sh; gj, gj; etj., kjo këngë ka shumë fjalë që duhen shqiptuar fort dhe saktë bashkëtingëllore si fjala gjinkalla, etj.
119
I IIDhe gjinkalla ia kish marrë, Në fund zogu për çudi,melodisë shtruar, përplas krahët pa pushim,
di,të zë halli do dëgjuar të pëlqen zëri im?
IIIDhe bilbili nxjerr dy fjal’,përplas krahët me sa mund,jo për këngën moj gjinkallë,po shyqyr që i dhe fund.
Zhvillimi mësimit
Veprimtaria e orës së parë- Dëgjoni me kujdes këngën në magnetofon, së bashku me nxënësit.- Mësojuni nxënësve këngën me vargje ose fraza.- Kërkojuni nxënësve që ata të shqiptojnë saktë bashkëtingëlloret.- Kujdesuni që ata të respektojnë dhe ritmin e këngës.- Kërkojuni të tregojnë një histori rreth gjinkallave.
120
Veprimtaria e orës së dytë- Rikujtoni këngën së bashku.- Këndoni së bashku me ta këngën duke u kujtuar atyre shqiptimin e fjalëve
me bashkëtingëllore.- Udhëzojini nxënësit si të shoqërojnë këngën me zilka ose shkopinj.- Nxitini nxënësit të këndojnë këngën me ndjenjë, duke e interpretuar atë.- Kërkojuni nxënësve që ta këndojnë këngën solo dhe në grup.
Integrimi
Vlerësimi – nxënësit vlerësohen për këndimin e këngës saktë dhe me ndjenjë, duke shqiptuar bukur edhe bashkëtingëlloret.
MESIMI 32
Linja: Këndim dhe lojëra muzikore
Tema: Përsëritje e lojërave të mësuara
ObjektivatNë fund të orës mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- demonstrojë përvetësimin e këngës/lojë;- këndojë saktë këngët/lojë të mësuara deri tani;- këndojë këngët/lojë në grup;- zhvillojë lojën muzikore me role.
Mjetet mësimore – didaktike: instrumente ORF.
Zhvillimi i mësimit- Përsëritni së bashku me nxënësit këngët/lojë të mësuara gjatë vitit.- - Nxitni nxënësit të këndojnë dhe luajnë me ndjenjë këngët e mësuara.- Nxitini ata të shprehin mendimet e tyre për këngën/lojë më të bukur dhe
pse atyre u ka lënë shumë mbresa.- Kërkojuni interpretimin e këngëve/lojë me ndjenjë dhe emocion.
121
Vlerësimi – Nxënësit vlerësohen për këndimin e këngëve/lojë në grup. Vlerësimi mbështetet në përvetësimin e saktë të lojërave muzikore, interpretimin e melo-disë dhe me anë të lëvizjeve trupore dhe shoqërimeve me instrumente ORF.
MESIMI 33
Linja: Lojë në instrument
Tema: Luajmë me instrumentet ORF
ObjektivatNë fund të orës mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- Shoqërojë me instrumente të thjeshta ORF këngë ose lojëra të mësuara deri tani;
- Improvizojë ritme të thjeshta me instrumentet;- Shoqërojë këngët solo dhe në grup;- Shpjegojë ndërtimin e një instrumenti;
Mjetet mësimore – didaktike: instrumente të ndryshme ORF.
Informacion për mësuesinShoqërimi mund të bëhet me instrumentet e ndryshme që keni folur dhe ndër-tuar me nxënësit deri tani. Nxënësit mund të zgjedhin instrumentin që pëlqejnë më shumë apo kanë mundësi të gjejnë. Më pas së bashku mund të zgjidhni një
-qërohen nga nxënësit solo ose në grup. Që të përfshihen të gjithë në veprim-tarinë mësimore duhet të krijoni grupet ku secili grup të shoqërojë duke luajtur një varg të këngës apo të lojës muzikore. Gjithashtu nxënësit mund të këmbejnë instrumentet ndërmjet tyre, duke provuar ndjesinë e shoqërimit me instrumente të ndryshme.
Zhvillimi i mësimit- Ftojini nxënësit të zgjedhin këngën dhe lojën muzikore që ata duan të
shoqërojnë.- Ndajeni klasën në grupe, ku çdo grup ka instrumentin e tij.- Kërkojuni nxënësve të shoqërojnë këngën, ku çdo grup shoqëron një
122
varg të këngës.- Improvizoni së bashku me nxënësit ritme të thjeshta.- Nxitini ata të shoqërojnë solo dhe në grup.
Vlerësimi – Nxënësit vlerësohen për shoqërim të saktë të këngës ose lojës në instrument me instrumente ORF.
MESIMI 34Linja: Këndim
Tema: Përsëritje e këngëve të mësuara
ObjektivatNë fund të dy orëve mësimore nxënësi duhet të jetë i aftë të:
- këndojë saktë këngët e mësuara gjatë vitit;- këndojë këngët solo në grup;- interpretojë këngët me ndjenjë dhe emocion;- shoqërojë ato edhe me instrumente ORF.
Mjetet mësimore didaktike: magnetofon, Cd, instrumente ORF.
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria e orës së parë- Ridëgjoni në magnetofon, disa nga këngët e mësuara gjatë vitit.- Rikujtoni rregullat e frymëmarrjes, shqiptimin e fjalëve etj.- Zbatoni gjatë të kënduarit të gjitha lëvizjet trupore të mësuara për sho-
qërim.- Shoqëroni ato me instrumente ORF.- Ndihmojini nxënësit për një intonim të saktë të këngëve.
Veprimtaria e orës së dytë- Përcaktoni së bashku këngët më të bukura.- Përcaktoni poezitë më të bukura të mësuara gjatë vitit.
123
- Përcaktoni dhe këngën/lojë më të bukur.- Hartoni së bashku me nxënësit një program të shkurtër artistik.- Zgjidhni recituesin më të mirë që do të prezantojë koncertin.- Bëni prova disa herë, deri në përvetësimin e duhur të repertorit. - Kërkojuni nxënësve të sjellin materiale të ndryshme për zbukurimin e
klasës (zbukurimet të kenë lidhje edhe me tematikën e koncertit).
PROGRAMI ANALITIK PËR KLASËN E DYTË
35 JAVË MËSIMORE X 1 ORË= 35 ORË
K 18 ORË
LOJËRA MUZIKORE 4 ORË
BAM 3 ORË
LI 2 ORË
DM 3 ORË
SHKM 3 ORË
OD 2 ORË
124
5.B
AM
1Ve
titë
e tin
gulli
t: m
ë i g
jatë
- m
ë i
shku
rtër,
më
i lar
të -
më
i ulë
t, m
ë e
ngad
altë
- m
ë e
shpe
-jtë
Të d
allo
jë v
etitë
e
tingu
jve
Të id
enti-
-lin
e g
jatë
e
të s
hkur
tër,
të la
rtë e
të
ulë
t, të
ng
adal
të e
të
shpe
jtë
Të s
hpje
gojë
m
e fja
lë të
th
jesh
ta m
bi
vetit
ë e
tingu
llit
Të g
jejë
she
m-
buj t
ë nd
ry-
shëm
me
vetit
ë e
tingu
llit.
Mag
neto
foni
, pos
-te
ra, l
ibri
i mës
uesi
t, Ka
bine
ti
6.D
M1
Dal
limi i
zë
rave
Të p
ërca
ktoj
ë zë
rat
e nj
erëz
ve n
ga a
to
të in
stru
men
teve
-jë
zër
at n
ga
inst
rum
ente
t m
uzik
or
Të d
allo
jë
zëra
t dhe
in-
stru
men
tet
fjalë
te th
jesh
ta
për m
uzik
ën
që d
ëgjo
n
Inst
rum
ente
me
godi
tje, o
rgan
o, li
bri
pune
Kabi
neti
7.K
4K
ënga
: “P
se
asht
u e
pse
kësh
tu”
Të k
ëndo
jë k
ëngë
të
ndr
yshm
e pë
r at
dheu
n, s
hkol
lën
shoq
ërin
ë, fa
milj
en,
ambi
entin
etj.
Të k
ëndo
jë
duke
resp
e-kt
uar r
regu
llat
e të
kën
duar
it
Të k
ëndo
jë
teks
tin d
he
mel
odin
ë e
këng
ës
Të k
ëndo
jë
solo
dhe
në
gr
up
Mag
neto
foni
, org
a-no
, lib
ri i m
ësue
sit,
Kabi
neti
8.K
5P
unim
i i
këng
ësTë
inte
rpre
tojë
me
ndje
një
e em
ocio
n kë
ngën
Të k
ën-
dojë
duk
e e
shoq
ërua
r dh
e m
e lë
vizj
e tru
-po
re
Të k
ëndo
jë n
ë gr
up d
he d
uke
e sh
oqër
uar
me
inst
ru-
men
te O
RF
shko
pinj
, gur
ë,
lugë
etj.
Të k
ëndo
jë
duke
inte
rpre
t-ua
r me
ndje
një
e em
ocio
n kë
ngën
Org
ano,
inst
rum
ente
m
e go
ditje
, mag
ne-
tofo
ni, l
ibri
i më-
sues
it,
Kabi
neti
9.S
HK
M1
Për
jetim
i m
uzik
ës
nëpë
rmje
t ar
teve
të
tjera
Të k
rijoj
ë m
e nd
jen-
jë e
em
ocio
n du
ke
dëgj
uar m
uzik
ë
Të k
rijoj
ë nj
ë pi
ktur
ë,
duke
dëg
juar
m
uzik
ë
Të ja
pë
men
dim
e pë
r pu
nën
në k
lasë
Të k
omen
tojë
kr
ijim
in e
tij
dhe
të s
hokë
ve
Mag
neto
foni
, lap
sa
me
ngjy
ra, l
ibri
i më-
Kabi
neti
125
Nr.
Linj
atO
rët
për
linjë
Tem
at m
ësi-
mor
eO
bjek
tivi i
për
gjith
-sh
ëm i
prog
ram
itM
jete
t mës
imor
e di
dakt
ike
dhe
lit-
erat
ura
ndih
mës
e
Vend
i i
zhvi
l-lim
it të
m
ësim
itN
ivel
i baz
ëN
ivel
i mes
atar
Niv
eli i
lartë
1.K
1K
ëndo
jmë
së b
ashk
uTë
kën
dojë
kën
gë
të n
drys
hme
për
Atd
heun
, shk
ollë
n,
fam
iljen
, am
bien
tin,
etj.
Të k
ëndo
jë
këng
ën n
ë in
tona
cion
in
e du
hur
Të k
ëndo
jë
teks
tin d
he
mel
odin
ë e
këng
ës
Të k
ëndo
jë
solo
dhe
në
grup
duk
e in
terp
retu
ar m
e nd
jenj
ë dh
e em
ocio
n
Mag
neto
fon,
libr
i
pune
, pos
tera
Kabi
neti
2.K
2K
ënga
“F
jalë
t m
agjik
e”
Të k
ëndo
jë k
ëngë
të
ndr
yshm
e pë
r A
tdhe
un, s
hkol
lën,
fa
milj
en, a
mbi
entin
, et
j.
Të k
ëndo
jë
këng
ën n
ë in
tona
cion
in
e du
hur
Të k
ëndo
jë
teks
tin d
he
mel
odin
ë e
këng
ës
Të k
ëndo
jë
solo
dhe
në
grup
duk
e in
terp
retu
ar m
e nd
jenj
ë dh
e em
ocio
n
Mag
neto
fon,
libr
i
pune
, pos
tera
Kabi
neti
3.K
3P
unim
i i
këng
ësTë
inte
rpre
tojë
kë
ngën
Të k
ëndo
jë
duke
luaj
tur
me
lëvi
zje
të
thje
shta
Të k
ëndo
jë
solo
dhe
në
grup
Të i
nter
pre-
tojë
kën
gës
me
ndje
një
e em
ocio
n
Mag
neto
foni
, po
ster
a, li
bri i
pune
Kabi
neti
4.K
ëndi
m
lojë
m
uzik
ore
1K
ënga
“Ç
ova
një
letë
r mu
në
post
ë”
Të in
terp
reto
jë
nëpë
rmje
t loj
ës
këng
ë të
ndr
yshm
e
Të k
ëndo
jë
duke
luaj
tur
me
lëvi
zje
të
thje
shta
Të k
ëndo
jë
duke
krij
uar
lëvi
zje
të n
dry-
shm
e
Të i
nter
pre-
tojë
lojë
n gj
atë
këng
ës
me
ndje
një
e em
ocio
n
Mag
neto
foni
, po
ster
a, li
bri i
pune
Kabi
neti
10.
OL
1
126
11.
K6
Kën
ga: “
E
dua
Shq
-ip
ërin
ë”
Të k
ëndo
jë k
ëngë
të
ndr
yshm
e pë
r at
dheu
n, s
hkol
lën
shoq
ërin
ë, fa
milj
en,
ambi
entin
etj.
Të k
ëndo
jë
duke
resp
e-kt
uar r
regu
llat
e të
kën
duar
it
Të k
ëndo
jë
teks
tin d
he
mel
odin
ë e
këng
ës
Të k
ëndo
jë
solo
dhe
në
gr
up
Mag
neto
foni
, or
gano
, lib
ri i
pune
Kabi
neti
12.
K7
Pun
imi i
kë
ngës
Të in
terp
reto
jë m
e nd
jenj
ë e
emoc
ion
këng
ën
Të k
ën-
dojë
duk
e e
shoq
ërua
r dh
e m
e lë
vizj
e tru
-po
re
Të k
ëndo
jë n
ë gr
up d
he d
uke
e sh
oqër
uar
me
inst
ru-
men
te O
RF
shko
pinj
, gur
ë,
lugë
etj.
Të k
ëndo
jë
duke
inte
rpre
t-ua
r me
ndje
një
e em
ocio
n kë
ngën
Org
ano,
inst
ru-
men
te m
e go
ditje
, m
agne
tofo
ni, l
ibri
i mës
uesi
t,
Kabi
neti
13.
LI1
Luaj
më
me
inst
rum
ente
rit
mik
e O
RF
Të p
ërdo
rë ri
tmin
m
e an
ë të
god
itjev
e-
jë ri
tmin
me
godi
tje
Të s
hoqë
rojë
m
elod
i e k
ëngë
m
e g
oditj
e
Të k
rijoj
ë rit
me
me
godi
tjeO
rgan
o, in
stru
-m
ente
me
godi
tje,
libri
i mës
uesi
t,
Kabi
neti
14.
K8
Kën
ga: “
Dy
fabu
lat”
Të k
ëndo
jë k
ëngë
të
ndr
yshm
e pë
r at
dheu
n, s
hkol
lën
shoq
ërin
ë, fa
milj
en,
ambi
entin
etj.
Të k
ëndo
jë
duke
resp
e-kt
uar r
regu
llat
e të
kën
duar
it
Të k
ëndo
jë
teks
tin d
he
mel
odin
ë e
këng
ës
Të k
ëndo
jë
solo
dhe
në
gr
up
Mag
neto
foni
, or
gano
, lib
ri i
pune
Kabi
neti
15.
K9
Pun
imi i
kë
ngës
Të in
terp
reto
jë m
e nd
jenj
ë e
emoc
ion
këng
ën
Të k
ën-
dojë
duk
e e
shoq
ërua
r dh
e m
e lë
vizj
e tru
-po
re
Të k
ëndo
jë n
ë gr
up d
he d
uke
e sh
oqër
uar
me
inst
ru-
men
te O
RF
shko
pinj
, gur
ë,
lugë
etj.
Të k
ëndo
jë
duke
inte
rpre
t-ua
r me
ndje
një
e em
ocio
n kë
ngën
Org
ano,
inst
ru-
men
te m
e go
ditje
, m
agne
tofo
ni, l
ibri
i mës
uesi
t,
Kabi
neti
127
16.
BA
M2
Tim
bri
Të d
allo
jë n
jë z
ë ng
a zë
tjet
ër, n
jë
inst
rum
ent n
ga n
jë
inst
rum
ent t
jetë
r
Të s
hpje
gojë
m
e fja
lë të
th
jesh
ta
timbr
in
Të d
allo
jë
zëra
t dhe
in-
stru
men
tet q
ë dë
gjon
Të p
rodh
ojë
tingu
j me
in-
stru
men
te të
nd
rysh
me
dhe
ti da
llojë
ato
ng
a nj
ëra
tjetra
Mag
neto
foni
, org
a-no
, lib
ri i m
ësue
sit,
Kabi
neti
17.
DM
2P
jesë
të
ndry
shm
e:
të q
eta,
të
gëzu
ara,
të
dhim
bshm
e
Të d
allo
jë k
arak
-te
rin e
muz
ikës
që
dëgj
on
Të id
enti-
e qe
të, e
gë
zues
hme,
e
dhim
bshm
e
fjalë
të th
jesh
ta
për m
uzik
ën
që d
ëgjo
n
Të g
jejë
pje
së
muz
ikor
e du
ke
përc
aktu
ar
kara
kter
in e
ty
re
Mag
neto
foni
, org
a-no
, lib
ri i m
ësue
sit,
Kabi
neti
18.
K10
Kën
ga:
“Tre
n o
tren”
Të k
ëndo
jë k
ëngë
të
ndr
yshm
e pë
r at
dheu
n, s
hkol
lën
shoq
ërin
ë, fa
milj
en,
ambi
entin
etj.
Të k
ëndo
jë
në in
tona
cio-
nin
e du
hur
Të k
ëndo
jë
teks
tin d
he
mel
odin
ë e
këng
ës
Të k
ëndo
jë
solo
dhe
në
gr
up
Mag
neto
foni
, org
a-no
, lib
ri i m
ësue
sit,
Kabi
neti
19.
K11
Pun
imi i
kë
ngës
Të in
terp
reto
jë m
e nd
jenj
ë e
emoc
ion
këng
ën
Të k
ën-
dojë
duk
e e
shoq
ërua
r dh
e m
e lë
vizj
e tru
-po
re
Të k
ëndo
jë n
ë gr
up d
he d
uke
e sh
oqër
uar
me
inst
ru-
men
te O
RF
shko
pinj
, gur
ë,
lugë
etj.
Të k
ëndo
jë
duke
inte
rpre
t-ua
r me
ndje
një
e em
ocio
n kë
ngën
Org
ano,
inst
rum
ente
m
e go
ditje
, mag
ne-
tofo
ni, l
ibri
i më-
sues
it,
Kabi
neti
20.
SH
KM
2K
ëndo
jmë
nëpë
rmje
t lë
vizj
eve
trupo
re
Të s
hpre
hë m
e an
ë të
lëvi
zjev
e tru
pore
m
uzik
ën q
ë dë
gjon
Të v
allë
zojë
as
htu
siç
e m
endo
n m
e m
uzik
ën q
ë dë
gjon
Të k
ëndo
jë
duke
krij
uar
lëvi
zje
të
thje
shta
tru-
pore
nëp
ërm
jet
muz
ikës
që
dëgj
on
Të v
lerë
sojë
m
uzik
ën q
ë i
pëlq
en
Mag
neto
foni
, or
gano
, lib
ri i
pune
Kabi
neti
128
21.
Lojë
m
uzik
ore
2K
ënga
: “T’
i lë
më
të
vërte
tat”
Të in
terp
reto
jë
nëpë
rmje
t loj
ës
këng
ë të
ndr
yshm
e
Të k
ëndo
jë
duke
luaj
tur
me
lëvi
zje
të
thje
shta
Të k
ëndo
jë
duke
krij
uar
lëvi
zje
të n
dry-
shm
e
Të i
nter
pre-
tojë
lojë
n gj
atë
këng
ës
me
ndje
një
e em
ocio
n
Mag
neto
foni
, pos
-te
ra, l
ibri
i mës
uesi
t, Ka
bine
ti
22.
SH
KM
3N
dërti
mi i
n-st
rum
ente
ve
OR
F
Të in
terp
reto
jë m
e in
stru
men
tet q
ë nd
ërto
n kë
ngën
Të n
dër-
tojë
një
in
stru
men
t të
thje
shtë
OR
F
Të k
ëndo
jë n
ë gr
up d
he d
uke
e sh
oqër
uar
me
inst
ru-
men
te O
RF
shko
pinj
, gur
ë,
lugë
etj.
Të v
lerë
sojë
pu
nën
e të
tje
rëve
për
in
stru
men
tet e
kr
ijuar
a
Org
ano,
inst
rum
ente
m
e go
ditje
, mag
ne-
tofo
ni, l
ibri
i më-
sues
it,
Kabi
neti
23.
K12
Kën
ga: “
Unë
i d
ua k
om-
inos
het”
Të k
ëndo
jë k
ëngë
të
ndr
yshm
e pë
r at
dheu
n, s
hkol
lën,
sh
oqër
inë,
fam
iljen
, am
bien
tinet
j.
Të k
ëndo
jë
duke
resp
e-kt
uar r
regu
llat
e të
kën
duar
it
Të k
ëndo
jë
teks
tin d
he
mel
odin
ë e
këng
ës
Të k
ëndo
jë
solo
dhe
në
gr
up
Mag
neto
foni
, org
a-no
, lib
ri i m
ësue
sit,
Kabi
neti
24.
K13
Pun
imi i
kë
ngës
Të in
terp
reto
jë m
e nd
jenj
ë e
emoc
ion
këng
ën
Të k
ën-
dojë
duk
e e
shoq
ërua
r dh
e m
e lë
vizj
e tru
-po
re
Të k
ëndo
jë n
ë gr
up d
he d
uke
e sh
oqër
uar
me
inst
ru-
men
te O
RF
shko
pinj
, gur
ë,
lugë
etj.
Të k
ëndo
jë
duke
inte
rpre
t-ua
r me
ndje
një
e em
ocio
n kë
ngën
Org
ano,
inst
rum
ente
m
e go
ditje
, mag
ne-
tofo
ni, l
ibri
i më-
sues
it,
Kabi
neti
25.
BA
M3
Kar
akte
ri në
m
uzik
ëTë
dal
lojë
kar
ak-
terin
e m
uzik
ës q
ë dë
gjon
Të id
enti-
e qe
të, e
gë
zues
hme,
e
dhim
bshm
e
fjalë
të th
jesh
ta
për m
uzik
ën
që d
ëgjo
n
Të g
jejë
pje
së
muz
ikor
e du
ke
përc
aktu
ar
kara
kter
in e
ty
re
Mag
neto
foni
, org
a-no
, lib
ri i m
ësue
sit,
Kabi
neti
129
26.
DM
3P
jesë
me
inst
rum
ente
po
pullo
re
Të v
lerë
sojë
me
fjalë
të th
jesh
ta
inst
rum
ente
t pop
ul-
lore
Të d
ëgjo
jë
pjes
ë të
ndry
shm
e m
e in
stru
men
te
popu
llore
fjalë
të th
jesh
ta
për i
nstru
-m
ente
t që
njeh
Të g
jejë
in
stru
men
te
të n
drys
hme
popu
llore
Mag
neto
foni
, org
a-no
, lib
ri i m
ësue
sit,
Kabi
neti
27.
K14
Këng
a: “
Mje
shtri
i vo
gël”
Të k
ëndo
jë k
ëngë
të
ndr
yshm
e pë
r at
dheu
n, s
hkol
lën,
sh
oqër
inë,
fam
iljen,
am
bien
tinet
j.
Të k
ëndo
jë
duke
resp
e-kt
uar r
regu
llat
e të
kën
duar
it
Të k
ëndo
jë
teks
tin d
he
mel
odin
ë e
këng
ës
Të k
ëndo
jë s
olo
dhe
në g
rup
Mag
neto
foni
, org
ano,
pune
Kabi
neti
28.
K15
Puni
mi i
kë
ngës
Të in
terp
reto
jë m
e nd
jenj
ë e
emoc
ion
këng
ën
Të k
ën-
dojë
duk
e e
shoq
ërua
r dh
e m
e lë
vizj
e tru
pore
Të k
ëndo
jë n
ë gr
up d
he d
uke
e sh
oqër
uar
me
inst
rum
ente
O
RF
shko
pinj
, gu
rë, l
ugë
etj.
Të k
ëndo
jë
duke
inte
rpre
-tu
ar m
e nd
jenj
ë e
emoc
ion
këng
ën
Org
ano,
inst
rum
ente
m
e go
ditje
, mag
neto
-fo
ni, l
ibri
i mës
uesi
t,
Kabi
neti
29.
Lojë
m
uzik
ore
3Kë
nga:
“ G
juha
e
kafs
hëve
”
Të in
terp
reto
jë
nëpë
rmje
t loj
ës,
këng
ë të
ndr
yshm
e
Të k
ëndo
jë
duke
luaj
tur
me
lëvi
zje
të
thje
shta
Të k
ëndo
jë
duke
krij
uar
lëvi
zje
të n
dry-
shm
e
Të i
nter
pre-
tojë
lojë
n gj
atë
këng
ës m
e nd
jenj
ë e
emo-
cion
Mag
neto
foni
, pos
tera
,
pune
Kabi
neti
30.
K16
Kën
ga:
“Bilb
ili dh
e gj
inka
lla”
Të k
ëndo
jë k
ëngë
të
ndr
yshm
e pë
r at
dheu
n, s
hkol
lën,
sh
oqër
inë,
fam
iljen,
am
bien
tin e
tj.
Të k
ëndo
jë
duke
resp
e-kt
uar r
regu
llat
e të
kën
duar
it
Të k
ëndo
jë
teks
tin d
he
mel
odin
ë e
këng
ës
Të k
ëndo
jë
solo
dhe
në
gr
up
Mag
neto
foni
, org
ano,
pune
Kabi
neti
31.
K17
Puni
mi i
kë
ngës
Të in
terp
reto
jë m
e nd
jenj
ë e
emoc
ion
këng
ën
Të k
ën-
dojë
duk
e e
shoq
ërua
r dh
e m
e lë
vizj
e tru
pore
Të k
ëndo
jë n
ë gr
up d
he d
uke
e sh
oqër
uar
me
inst
rum
ente
O
RF
shko
pinj
, gu
rë, l
ugë
etj.
Të k
ëndo
jë
duke
inte
rpre
-tu
ar m
e nd
jenj
ë e
emoc
ion
këng
ën
Org
ano,
inst
rum
ente
m
e go
ditje
, mag
neto
-fo
ni, l
ibri
i mës
uesi
t,
Kabi
neti
130
32.
Lojë
m
uzik
ore
4Lu
ajm
ë së
ba
shku
Të in
terp
reto
jë
nëpë
rmje
t loj
ës
këng
ë të
ndr
yshm
e
Të k
ëndo
jë
duke
luaj
tur
me
lëvi
zje
të
thje
shta
Të k
ëndo
jë
duke
krij
uar
lëvi
zje
të n
dry-
shm
e
Të i
nter
pre-
tojë
lojë
n gj
atë
këng
ës
me
ndje
një
e em
ocio
n
Mag
neto
foni
, pos
-te
ra, l
ibri
i mës
uesi
t, Ka
bine
ti
33.
LI2
Luaj
më
me
inst
rum
ente
O
RF
Të in
terp
reto
jë m
e in
stru
men
te O
RF
këng
ë të
ndr
yshm
e
Të k
ëndo
jë
duke
luaj
tur
inst
rum
ente
të
thj
esht
a O
RF
Të k
ëndo
jë
duke
krij
uar
ritm
e të
ndr
y-sh
me
Të i
nter
pre-
tojë
duk
e sh
oqër
uar m
e in
stru
men
te
OR
F k
ëngë
n m
e nd
jenj
ë e
emoc
ion
Mag
neto
foni
, pos
-te
ra, l
ibri
i mës
uesi
t, Ka
bine
ti
34.
K18
Për
sërit
je e
kë
ngëv
e të
m
ësua
ra
Të k
ëndo
jë k
ëngë
të
ndr
yshm
e pë
r at
dheu
n, s
hkol
lën,
sh
oqër
inë,
fam
iljen
, am
bien
tinet
j.
Të k
ëndo
jë
sakt
ë kë
ngët
e
mës
uara
Të k
ëndo
jë
solo
dhe
në
grup
Të in
terp
reto
jë
më
ndje
një
e em
ocio
n kë
ngët
e m
ë-su
ara
Mag
neto
foni
, org
a-no
, lib
ri i m
ësue
sit,
Kabi
neti
35.
OL
2
132
Përmbajtja:
................................. 133 ......................................................................... 135
........................................................... 139 ...................................................... 140
................................................... 142 ......................................... 145
...................................................... 147................ 150
....................................... 152 .............................................. 155
........................................................... 157 ................................................................... 159
............................ 161 ......................................... 162
............................................................ 166 ................................................................... 169
............................................................................ 170 .... 174
................................................... 176 ......... 177
......................................... 178 ....... 182
..................................................... 184
133
MËSIMI 1
Linja: KëndimTema: Këndojmë së bashku “Himnin e flamurit”
Objektivat:
Mjetet mësimore – didaktike:
Zhvillimi i mësimit
-
HIMNI I FLAMURITTeksti: Asdreni
I
134
II
Veprimtaria e orës së parë
.
135
Veprimtaria e orës së dytë
Integrimi
Vlerësimi
MËSIMI 2
Linja: KëndimTema: Kënga “Atdheu”
Objektivat
Mjetet didaktike
Informacion për mësuesin
-
I 2
136
-
Veprimtaria dhe jeta e kompozitorit
-
137
Ç'pa - mje t'bu kra
ATDHEU
- ka ven -
Muzika: Gaqo Avrazi
di im
Ma le- t'lar ta,- o me ble - rim.
Tra la- la, Tra la- la.
Oh sa bu - ku - ri.
I
II
III
138
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria e orës së parë
Veprimtaria e orës së dytë
dhe melodinë e saj.
Integrimi
Vlerësimi: -cion.
139
MËSIMI 4
Linja: LlTema: Luajmë me veglat O.R.F.Objektivat
Mjetet mësimore / didaktike -
Informacion për mësuesin
-
Hapat që do të ndiqen për të zhvilluar këtë veprimtari.
Udhëhiqni nxënësit të shoqërojnë ritmin përmes këtyre veprimeve.
140
Zhvillimi i mësimit
-
Integrimi
Vlerësimindjenjë.
MËSIMI 5
Linja: B A MTema: Regjistrimi grafik i tingujve.
MI 555555
141
Objektivat
lartë dhe të ulët.
Mjetet mësimore – didaktike
-
-
Shembulli 1
Këndojeni këngën duke vendosur shigjetën sipas lartësisë së zërit.Shembulli 2
142
-jetën sipas lartësisë që shkon zëri.
më i lartë më i ulët?
Zhvillimi i mësimit
këndojnë.-
Vlerësimi
MËSIMI 6-7
Linja: KëndimTema: Kënga “Një maçok çamarrok”Objektivat
Mjetet mësimore – didaktike
143
Për mësuesin
-ake.
Jeta dhe veprimtaria e kompozitorit
-
NJË MAÇOK, ÇAMAROK
Muzika: Robert Radoja
144
I
II
Refreni
Zhvillimi i mësimitVeprimtaria e orës së parë
-
saj.
145
Veprimtaria e orës së dytë-
qëndrimin, frymëmarrjen dhe diksionin, duke i
Integrimi
Vlerësimikëngës me ndjenjë dhe emocion.
MËSIMI 8
Linja: DMTema: Instrumentet: flaut, trombë, ksilofon.
Objektivat
Mjetet mësimore / didaktike
Informacion për mësuesin
Flauti
I 88
146
Tromba
Ksilofoniksilofonit
-
-
Tromba Flaut
Ksilofon
Veprimtaria e orës së mësimit
147
MËSIMI 9-10
Linja: KëndimTema: Kënga “Lule Velo Partizani”
Objektivat
Të dallojë tingut e lartë dhe të ulët.
Mjetet mësimore didaktike -
Për mësuesin
Jeta dhe veprimtaria e kompozitorit
-
148
-
LULE VELO PARTIZANI
Muzika: Kujtim Laro
I
149
II
II
IV
Informacion për mësuesin
-
e lartë dhe të ulët--
e saj.
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria e orës së parë
këngës.
150
Veprimtaria e orës së dytë
tingujt e lartë dhe të ulët.
këndojë
Integrimi
Edukata shoqërore:Gjuha amtare:
Vlerësimi
MËSIMI 11
Linja: SHKMTema: Muzika dhe përjetimi i saj (vizatim, poezi, vallëzim)
Objektivat
-jon.
-jon.
Mjetet mësimore / didaktike
1111
151
Informacion për mësuesin
- - -
Zhvillimi i orës së mësimit
Diskutime
-
152
Integrimi
Vlerësimi
MËSIMI 13-14
Linja: KëndimTema: Kënga “Rrotull pemës po vallëzojmë”
Objektivat
Mjetet mësimore – didaktike
Metoda
Informacion për mësuesin- -
-144
153
- - -
Jeta dhe vepra e kompozitorit
--
RROTULL PEMËS PO VALLËZOJMËI
154
II
III
Muzika: Tonin Harapi
155
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria e orës së parë
Veprimtaria e orës së dytë
Integrimi
Vlerësimi
MËSIMI 15
Linja: BamTema: Tingujt – i theksuar / i patheksuarObjektivat
156
e theksuar të patheksuar.të theksuar dhe të pathek-
suar.të theksuar dhe të patheksuar.
e theksuar dhe të patheksuar
Mjetet mësimore – didaktike
Informacion për mësuesin-
theksi ritmik. -e fortë dhe të butë.
-
shko lap ban pe dhe ki— lla ta — vo — li bi — çi — kle
theksi i fortë dhe në cilën theksi i butë.
-
-
157
Zhvillimi i mësimit-
fortë dhe të butë.
Integrimi
Vlerësimi -
MËSIMI 16
Linja: SHKMTema: Improvizim – ritme dhe melodi (këngë, valle, pjesë të vogla muzikore).
Objektivat
Mjetet mësimore / didaktike
Informacion për mësuesin
16666
158
- - - - -
-
-
Veprimtaria e orës së mësimit
-
Integrimi
Vlerësimi-
159
MËSIMI 17-18
Linja: Këndim Tema: Kënga “Shatërvani”
Objektivat
Mjetet mësimore – didaktike
Zhvillimi i mësimit
SHATËRVANITeksti: Adelina MamaqiMuzika: Arben Hysenaj
y j
7-188888
160
I
II
Veprimtaria e orës së parë
Veprimtaria e orës së dytë
ShaHyj -
-nëtër
rreva
---zetni
mënë
-mesngjes
parhe-
-rëtkut
ngjypor
--ra,si
ngjylu
--
ralja
sie
ylza -
be-mba
--kut
rë.
Allegro moderato
Nuk ka ngjyr' nuk ka er' po rri çe - lur
di - mër ver' ngjy - ra, ngjy - ra plot a - ro - ma
rreth e qark me lu - le - e to na- lu - le - e to - na
1. 2. D.C.
161
Integrimi
Vlerësimi
MËSIMI 19
Linja: DMTema: Rinjohim muzikën vokale dhe instrumentale
Objektivat
-
Mjetet mësimore / didaktike
Informacion për mësuesin
-
Shënim: “Për më tepër sh eto librin e mësuesit klasa e parë mësimi 18, faqe. 53).
19999
162
Zhvillimi i orës së mësimit:
Vlerësimi -
MËSIMI 20-21
Linja: KëndimTema: Kënga “Cicërimat e zogjve të pyllit”
163
Objektivat
Mjetet mësimore – didaktike -
Veprime muzikore
Informacion për mësuesin
Jeta dhe vepra e kompozitorit
-
-
164
CICËRIMAT E ZOGJVE TË PYLLIT
Teksti dhe muzika: Lec Balca
GushNa
-erdhspe -
pranci
- vee
-- dhe
ramuble
--
lliroi
-pyze e-
lli--
-za,gar da
një-trum
li -- cak
na-
kankën
-
gësdon në
ja merrrradh e
bashk-
medhe
tëbisht -
trish--
dyl beti
- eri- -
-li,ja, por
cërr -bilca -
- bimi
--
ii -
li-ni,
eme
çuzë
-tëru - dhuk
tij- la, një bisht - kuq një gu- shë - bardh
1.
gjth - mon i par' Në py - llin
2.
e gjel - bru - ar ndi - het një me - lo - di an -
sam - bli i madh i zogj - ve t'ri me ga ga ga e gu gu
cerr, cerr e ci ci ci ci sa bu ku- ri-
1.
Në py - llin sa bu - ku - ri.
2.
165
I
Refreni
II
Refreni
Finalja
Refreni
166
Zhvillimi i mësimit
- - - - -
Veprimtaria e orës së parë
Veprimtaria e orës së dytë
Integrimi
Vlerësimi
MËSIMI 23-24
Linja: KëndimTema: Këngë “Urim mësueses”
Objektivat
167
Mjetet mësimore – didaktike
URIM MËSUESESMuzika: Baki Kongoli
III
168
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria e orës së parë
Veprimtaria e orës së dytë
melodinë e saj.
këngës.
169
Integrimi
Vlerësimi -cion.
MËSIMI 25
Linja : BAMTema: Kohët e thjeshta 2/4
Objektivat
Mjetet mësimore – didaktike
Informacion për mësuesintheksuar
patheksuar. poshtë dhe lart.
-
170
Bëni pyetjen:-
-
Zhvillimi i orës së mësimit
Integrimi
Vlerësimi
MËSIMI 26-27
Linja: KëndimTema: “Katër stinët”.
Objektivat
Të dallojë tingujt e lartë dhe të ulët.
171
Mjetet mësimore – didaktike
KATËR STINËT
Muzika: Edmond ZhulaliTeksti: Agim Doçi
Po t'më pye - sni mu -a vje shtën- shum' e du - a
Pe- mët mbu-shen plot me moll' gjith' fë mi- - jët shkojn' në shkoll'
Di -mrin shum' e du a- Ti vje - shtën e zgjo dhe-
172
Di - mri ka gë shte- - nja Por s'ka a ku -- llo - re
Nuk ka a - ku llo- re- Por ka to pa- bo re-
Ref.
Un' dhe sho- ku im e du - am çdo stin' se çdo vit ka ka tër-
as - një s'shkon me ha - tër Pran - ver', ve - rë, vje- shtë, di - mër
ka - tër sti nët- që ka vi ti- shum' i du am- ne.
D.C.
Zhvillimi i mësimit
-
Jeta dhe vepra e kompozitorit--
173
--
Veprimtaria e orës së parë
-
këngës.
Veprimtaria e orës së dytë
klasë.
Integrimi
Vlerësimi:
174
MËSIMI 28
Linja:LlTema: Shoqërimi i muzikës me vegla me goditje dhe mjete trupore
Objektivat
Mjetet mësimore/didaktike -
Informacion për mësuesin
-
Hapat që do të ndiqen për zhvillimin e kësaj veprimtarie.
Grupi i parë -
Grupi i dytë -
175
Grupi i tretë -
Veprimtaria e orës së mësimit
-
Integrimi
Vlerësimi
176
MËSIMI 29
Linja: SHKMTema: Ndërtimi i instrumenteve ORF
Objektivat
Mjetet dhe materialet
Informacion për mësuesin
-
1. perkusioni.
-
- -
Pyetini nxënësit: Çfarë tingulli lëshojnë? Shënojini mendimet e tyre në dër-rasë.
177
2. mara.
3. sistra. -
-
Zhvillimi i mësimit
-
- - - -
Vlerësimi
MËSIMI 30
Linja: BAMTema: Karakteret muzikore: ritmik, i gëzueshëm, i dhimbshëm.
Objektivat
të gëzuar, ritmik, të dhimbshëm.
178
Mjetet mësimore – didaktike:
Informacion për mësuesinritmike
i shpejtë, i ndritur etj. i
gëzueshëm, i gjallë, plot jetë.e dhimbshme
melankolik kurbetit, të vajit,
Zhvillimi i orës së mësimit
Veprimtaria - -
mendje.- - ritmike, të gëzue-
shme, të dhimbshme.- -
-
Vlerësimi:
MËSIMI 31-32
Linja: KëndimTema: Kënga “Kam një mik kam një shok”
Objektivat
179
Mjetet mësimore – didaktike
Informacion për mësuesin
-
që shikojnë.
180
KAM NJË MIK KAM NJË SHOK
Muzika: Shpëtim SaraçiTeksti: Jorgo Papingji
Un'Sa
menshum'
-kidjen
-e
shakamdë -
mbleshir'
dhur-që
dhetë
nukkem
enjë
zgjasqen
Sepo
qema
--
ninmit
ee -
kamdhe
zgjeba
dhur-bit-
tës'di
jetsi
dalt'ja
- matthem
Po qe - nin un' e du a- mos t'jet ne - vrik të
jet' një qen i zgju ar- e - dhe bes - nik Kër -
Refreni:
ko - va në qy - tet un' an - e - mban dhe
më në fund e ble va- në dy - qan T'ju
them një të vër - tet nuk bëj sha - ka si I
181
Refreni
La la la lal la la la la la .....La la la lal la la la la la .....
II
Refreni
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria e orës së parë
-
182
Veprimtaria e orës së dytë
Integrimi
Vlerësimi -cion.
MËSIMI 33
Linja: KëngëTema: Organizimi i një koncerti me këngët e mësuara gjatë vitit.
Objektivat:
këndon.
Mjetet mësimore/didaktike
Informacion për mësuesin-
-
183
Veprimtaria e orës së mësimit
-
184
PROGRAMI ANALITIK PER KLASEN E TRETE
35 javë x 1 orë = 35 orë
K 21 orë
BAM 4 orë
LI 2 orë
DM 2orë
SHKM 3 orë
OL 3 orë
185
Nr.
Linjat
Orët
pë
r linjë
Tema
t mës
imor
eOb
jektiv
i i pë
rgjith
-sh
ëm i p
rogr
amit
Mjete
t mës
imor
e did
aktik
e dhe
liter
atura
nd
ihmës
e
Vend
i i zh
vil-
limit t
ë më
simit
Nive
li baz
ëNi
veli m
esata
rNi
veli i
lartë
1.K
1Kë
ndojm
ë së b
ashk
u “ H
imnin
e Fla
murit”
Të kë
ndojë
këng
ë të
ndrys
hme p
ër
Atdh
eun,
shko
llën,
familje
n, am
bienti
n, etj
.
Të kë
ndojë
kë
ngën
në in
tona-
cionin
e du
hur
Të kë
ndojë
teks
tin
dhe m
elodin
ë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dhe n
ë gru
p du
ke in
terpr
etuar
me
ndjen
jë dh
e em
ocion
Magn
etofon
, libr
i i
poste
ra
Kabin
eti
2.K
2Kë
nga “
Atdh
eu”
Gaqo
Avra
ziTë
kënd
ojë kë
ngë
të nd
ryshm
e për
At
dheu
n, sh
kollë
n, fam
iljen,
ambie
ntin,
etj.
Të kë
ndojë
kë
ngën
në in
tona-
cionin
e du
hur
Të kë
ndojë
teks
tin
dhe m
elodin
ë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dhe n
ë gru
p du
ke in
terpr
etuar
me
ndjen
jë dh
e em
ocion
Magn
etofon
, libr
i i
poste
ra
Kabin
eti
3.K
3Pu
nimi i
këng
ësTë
inter
preto
jë me
nd
jenjë
e emo
cion
këng
ën
Të kë
ndojë
duke
e s
hoqë
ruar
dhe
me lë
vizje
trupo
re
Të kë
ndojë
në gr
up
dhe d
uke e
shoq
ëru-
ar m
e ins
trume
nte
ORF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
srume
nte
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
4.LI
1Lu
ajmë m
e veg
lat
ORF
Të in
terpr
etojë
me
instru
mente
ORF
kë
ngë t
ë ndr
yshm
e
Të k
ëndo
jë du
ke lu
ajtur
ins
trume
nte të
thj
eshta
ORF
Të k
ëndo
jë du
ke
krijua
r ritm
e të
ndrys
hme
Të in
terpr
etojë
duke
shoq
ërua
r me
instru
mente
ORF
kë
ngën
me n
djenjë
e e
mocio
n
Magn
etofon
i, pos
tera,
pune
Kabin
eti
5.BA
M1
tingu
jveTë
ven
dosë
tingu
jt e n
jë kë
nge
sipas
tin
gujt e
ulët
e të
lartë
Të d
allojë
regji
stri-
Të ve
ndos
ë ting
ujt
e një
këng
e sipa
s Or
gano
, instr
umen
te me
godit
je, m
agne
to-fon
i, libr
i i më
sues
it,
Kabin
eti
186
6.K
4Kë
nga:
“Një
maço
k ça
marro
k”Ro
bert
Rado
ja
Të kë
ndojë
këng
ë të
ndrys
hme p
ër
Atdh
eun,
shko
llën,
familje
n, am
bienti
n, etj
.
Të kë
ndojë
kë
ngën
në in
tona-
cionin
e du
hur
Të kë
ndojë
teks
tin
dhe m
elodin
ë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dhe n
ë gru
p du
ke in
terpr
etuar
me
ndjen
jë dh
e em
ocion
Magn
etofon
, libr
i i
poste
ra
Kabin
eti
7.K
5Pu
nim i k
ëngë
sTë
inter
preto
jë me
nd
jenjë
e emo
cion
këng
ën
Të kë
ndojë
duke
e s
hoqë
ruar
dhe
me lë
vizje
trupo
re
Të kë
ndojë
në gr
up
dhe d
uke e
shoq
ëru-
ar m
e ins
trume
nte
ORF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
8.DM
1Ins
trume
ntet
muzik
orë
Të vl
erës
ojë m
e fja
lë të
thjes
hta
instru
mente
t që
dëgjo
n
Të d
ëgjoj
ë pjes
ë të
ndrys
hme m
e
tromb
ë, ks
ilofon
thjes
hta pë
r instr
u-
ksilo
fon
Të ko
mento
jë mb
i mu
zikën
qe dë
gjon
me kë
to ins
tru-
mente
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
9.K
6Kë
nga:
“ Lule
Velo
pa
rtizan
i” -pa
rtizan
e
Të kë
ndojë
kën
gë
të nd
ryshm
e për
atd
heun
, shk
ollën
, sh
oqër
inë, fa
milje
n, am
bienti
netj
.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
tuar
rregu
llat e
të kë
n-du
arit
Të kë
ndojë
teks
tin
dhe m
elodin
ë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dhe n
ë gru
pMa
gneto
foni, o
rgan
o,
pune
Kabin
eti
10.
K7
Punim
i i kë
ngës
Të in
terpr
etojë
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Të kë
ndojë
duke
e s
hoqë
ruar
dhe
me lë
vizje
trupo
re
Të kë
ndojë
në gr
up
dhe d
uke e
shoq
ëru-
ar m
e ins
trume
nte
ORF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
11.
SHKM
1Mu
zika d
he pë
rjetim
i i s
aj(vi
zatim
, poe
zi, va
l-lëz
im)
Të sh
preh
ë me
anë t
ë arte
ve të
tje
ra dh
e me f
jalë
të thj
eshta
muz
ikën
që dë
gjon
muzik
ën që
dë
gjon
thjes
hta pë
r muz
ikën
që dë
gjon
Të v
lerë-
sojë
muzik
ën që
i pë
lqen
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
12.
OL5
Riku
jtojm
ë, kë
ndo-
jmë,
luajm
ë
187
13.
K8
Këng
a: “ R
rotul
l pe
mës p
o va
llëzo
jmë”
---To
nin
Hara
pi
Të kë
ndojë
kën
gë
të nd
ryshm
e për
atd
heun
, shk
ollën
, sh
oqër
inë, fa
milje
n, am
bienti
netj
.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
tuar
rregu
llat e
të kë
n-du
arit
Të kë
ndojë
teks
tin
dhe m
elodin
ë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dh
e në
grup
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
14.
K9
Punim
i i kë
ngës
Të in
terpr
etojë
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Të kë
ndojë
duke
e s
hoqë
ruar
dhe
me lë
vizje
trupo
re
Të kë
ndojë
në gr
up
dhe d
uke e
shoq
ëru-
ar m
e ins
trume
nte
ORF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
15.
BAM
2Tin
gujt –
i th
eksu
ar/
i path
eksu
ar
Të da
llojë
tingu
llin
e the
ksua
r dhe
të
pathe
ksua
r
-gu
llin e
theks
uar
dhe t
ë path
eksu
ar
Të le
xojë
tingu
llin
e the
ksua
r dhe
të
pathe
ksua
r
Të kë
ndojë
tingu
llin
e the
ksua
r dhe
të
pathe
ksua
r
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
16.
SHKM
2Im
prov
izim
ritme
dhe m
elodi
(këng
ë, va
lle, p
jesë t
ë vog
la mu
zikor
e)
Të sh
preh
ë me a
në
të ar
teve t
ë tjer
a dh
e me f
jalë t
ë thj
eshta
, muz
ikën
që dë
gjon
Të va
llëzo
jë du
ke
impr
ovizu
ar rit
me
të thj
eshta
Të k
ëndo
jë kë
ngë
të nd
ryshm
e sip
as
dësh
irës
Të v
lerë-
sojë
muzik
ën që
i pë
lqen
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
17.
K10
Këng
a:
“Sha
tërva
ni” A
rben
Hy
sena
j
Të kë
ndojë
kën
gë
të nd
ryshm
e për
atd
heun
, shk
ollën
, sh
oqër
inë, fa
milje
n, am
bienti
n etj.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
tuar
rregu
llat e
të kë
n-du
arit
Të kë
ndojë
teks
tin
dhe m
elodin
ë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dh
e në
grup
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
18.
K11
Punim
i i kë
ngës
Të in
terpr
etojë
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Të kë
ndojë
duke
e s
hoqë
ruar
dhe
me lë
vizje
trupo
re
Të kë
ndojë
në gr
up
dhe d
uke e
shoq
ëru-
ar m
e ins
trume
nte
ORF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
19.
DM2
Rinjo
him m
uzikë
n vo
kale
dhe i
nstru
-me
ntale
Të pë
rcakto
jë zë
rat
e njer
ëzve
nga a
to të
instru
mente
vezë
rat n
ga in
stru-
mente
t muz
ikor
Të d
allojë
zëra
t dhe
ins
trume
ntet
te thj
eshta
për
muzik
ën që
dëgjo
n
Instru
mente
me
godit
je, or
gano
, libr
i i Ka
bineti
188
20.
K12
Këng
a: “ C
icërim
at e
zogjv
e të p
yllit”
Lec
Balca
Të kë
ndojë
kën
gë
të nd
ryshm
e për
atd
heun
, shk
ollën
, sh
oqër
inë, fa
milje
n, am
bienti
netj
.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
tuar
rregu
llat e
të kë
n-du
arit
Të kë
ndojë
teks
tin
dhe m
elodin
ë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dh
e në
grup
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
21.
K13
Punim
i i kë
ngës
Të in
terpr
etojë
këng
ën m
e ndje
një
dhe e
mocio
n
Të kë
ndojë
duke
e s
hoqë
ruar
dhe
me lë
vizje
trupo
re
Të kë
ndojë
në gr
up
dhe d
uke e
shoq
ëru-
ar m
e ins
trume
nte
ORF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
22.
OL13
Riku
jtojm
ë kën
dojm
ë e l
uajm
ë23
.K
14Kë
nga:
“ Urim
më
sues
es”—
Baki
Kong
oli
Të kë
ndojë
kën
gë
të nd
ryshm
e për
atd
heun
, shk
ollën
, sh
oqër
inë, fa
milje
n, am
bienti
netj
.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
tuar
rregu
llat e
të kë
n-du
arit
Të kë
ndojë
teks
tin
dhe m
elodin
ë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dh
e në
grup
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
24.
K15
Punim
i i kë
ngës
Të in
terpr
etojë
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Të kë
ndojë
duke
e s
hoqë
ruar
dhe
me lë
vizje
trupo
re
Të kë
ndojë
në gr
up
dhe d
uke e
shoq
ëru-
ar m
e ins
trume
nte
ORF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
25.
BAM
3Ko
ha e
thjes
htë 2/
4Të
rrah
ë më d
y go
ditje
kohë
n 2/4
Të s
hpjeg
ojë m
e go
ditje
kohë
n 2/4
Të d
allojë
kohë
n 2/4
Të rr
ahë m
e god
itje
melod
i në k
ohën
2/4
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
26.
K16
Këng
a: “ K
atër
stinë
t” E
dmon
d Zhu
lali
Të kë
ndojë
kën
gë
të nd
ryshm
e për
atd
heun
, shk
ollën
, sh
oqër
inë, fa
milje
n, am
bienti
netj
.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
tuar
rregu
llat e
të kë
n-du
arit
Të kë
ndojë
teks
tin
dhe m
elodin
ë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dh
e në
grup
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
189
27.
K17
Punim
i i kë
ngës
Të in
terpr
etojë
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Të kë
ndojë
duke
e s
hoqë
ruar
dhe
me lë
vizje
trupo
re
Të kë
ndojë
në gr
up
dhe d
uke e
shoq
ëru-
ar m
e ins
trume
nte
ORF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
28.
LI2
Shoq
ërim
i i mu
zikës
me
vegla
me g
oditje
dh
e mjet
e tru
pore
Të sh
preh
ë me a
në
të lëv
izjev
e tru
pore
du
ke e
shoq
ërua
r me
instr
umen
te me
go
ditje
muz
ikën q
ë dë
gjon
Të va
llëzo
jë as
htu
siç e
mend
on
me m
uzikë
n që
dëgjo
n duk
e e
shoq
ërua
r me
instru
mente
me
godit
je
Të k
ëndo
jë du
ke e
shoq
ërua
r me i
nstru
-me
nte m
e god
itje
dhe k
rijuar
lëviz
je të
thjes
hta tr
upor
e në
përm
jet m
uzikë
s që
dëgjo
n
Të v
lerës
ojë
punë
n në k
lasë
dhe m
uzikë
n që i
pë
lqen
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
29.
SHKM
3Nd
ërtim
i i in
stru-
mente
ve të
thjes
hta
ORF
Të in
terpr
etojë
me
instru
mente
t që
ndër
ton kë
ngën
Të nd
ërtoj
ë një
instru
ment
të thj
eshtë
ORF
Të kë
ndojë
në gr
up
dhe d
uke e
shoq
ëru-
ar m
e ins
trume
nte
ORF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të vl
erës
ojë pu
nën
e të t
jerëv
e për
ins
trume
ntet e
kri
juara
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
30.
BAM
4Ka
rakte
ret m
uziko
re:
ritmik,
gëzu
eshë
m,
dhim
bshë
m
Të d
allojë
kara
k-ter
in e m
uzikë
s që
dëgjo
nkë
ngët:
e qe
të,
e gëz
uesh
me, e
dh
imbs
hme
thjes
hta pë
r muz
ikën
që dë
gjon
Të gj
ejë pj
esë
muzik
ore d
uke p
ër-
caktu
ar ka
rakte
rin
e tyre
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
31.
K18
Këng
ë: “ K
am nj
ë mi
k kam
një s
hok”
Shpë
tim S
araç
i
Të kë
ndojë
kën
gë
të nd
ryshm
e për
atd
heun
, shk
ollën
, sh
oqër
inë, fa
milje
n, am
bienti
netj
.
Të kë
ndojë
du
ke re
spek
tuar
rregu
llat e
të kë
n-du
arit
Të kë
ndojë
teks
tin
dhe m
elodin
ë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dh
e në
grup
Magn
etofon
i, org
ano,
pune
Kabin
eti
32.
K19
Punim
i i kë
ngës
Të in
terpr
etojë
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Të kë
ndojë
duke
e s
hoqë
ruar
dhe
me lë
vizje
trupo
re
Të kë
ndojë
në gr
up
dhe d
uke e
shoq
ëru-
ar m
e ins
trume
nte
ORF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
190
33.
K20
Këng
ë të n
dry-
shme
Të in
terpr
etojë
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngë t
ë ndr
yshm
e
Të kë
ndojë
duke
i sh
oqër
uar d
he m
e lëv
izje t
rupo
re
Të kë
ndojë
në gr
up
dhe d
uke i
shoq
ëru-
ar m
e ins
trume
nte
ORF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngët
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
34.
K21
Kënd
ojmë
këng
ët më
të
buku
ra
Të in
terpr
etojë
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngët
më të
bu
kura
Të kë
ndojë
duke
i sh
oqër
uar d
he m
e lëv
izje t
rupo
re
Të kë
ndojë
në gr
up
dhe d
uke i
shoq
ëru-
ar m
e ins
trume
nte
ORF
shko
pinj, g
urë,
lugë e
tj.
Të kë
ndojë
duke
int
erpr
etuar
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngët
Orga
no, in
strum
ente
me go
ditje,
mag
neto-
foni, l
ibri i
mësu
esit,
Kabin
eti
35.
OL3
192
Përmbajtja:
.............................................................................. 193 ..................................................................... 195
........................................................................... 197 .......................................................................................... 199
................................................................. 201 ....................................................................... 202 ...................................................................... 205
........................................... 206 ........................................................................... 206
.................................................................... 208 ..................................................................... 209
...................................... 211 ..................................................................... 212
................................................ 213 ............................................................................. 214
.................................................................................. 216 ................................................................... 217
................................................................ 220 ............................................................................ 221
............................................................. 223 .......................................................................... 224
...................................................................... 226 ....................................................................................... 229
193
MËSIMI 1 Linja: Tema: Kënga “Himni i flamurit”Kohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore - didaktike:
Metoda/teknika e përdorur: Brainstorming
Teksti: Muzika:
194
Zhvillimi i mësimit
brainstorming
Çfarë lidhet me fjalën:
.
Fjalorth
himni
195
Integrimi:
Vlerësimi
MËSIMI 2 Linja: Tema: Muzika dhe burimet e tingujveKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktike:
Metoda/teknika e përdorur: Teknika e diskutimit, Diagram Veni.
Informacion për mësuesin
Burime njerëzore dhe natyrore
196
Zhvillimi i mësimitDiskutimi
Fjalorth
5 minuta - mbyllja
e veçanta e përbashkëta e veçanta
Vlerësimi:
197
MËSIMI 3 - 4Linja:
Tema: Kënga “Kur shikoj një yll”Kohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktikeVeprime muzikoreMetoda/teknika e përdorur
Kur shikoj një yll-1- Teksti:
198
199
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria - Ora e parë
Diskutimshkollës, klasës, mësuesve, shokëve, dëshirave
Veprimtaria - Ora e dytë
.
Vlerësimi
MËSIMI 5 Linja: Tema: Cilësitë e tingullitKohëzgjatja:
200
Objektivat
Mjetet mësimore didaktike:
Metoda/teknika e përdorur: Diskutim Informacion për mësuesin
Zhvillimi i mësimitDiskutimi
201
Fjalorth
5 minuta - mbyllja
Vlerësimi:.
MËSIMI 6Linja: DM
Tema: Muzika vokale dhe instrumentaleKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktike: magnetofon, cd, postera, foto, instrumente muzikore etj.
Metoda/ teknika e përdorur: Diskutim
Ftohen nxënësit të dëgjojnë këngë të ndryshme dhe melodi me instrumente muzikore. Bëni pyetje rreth materialit muzikor.
202
Informacion për mësuesin/en:
zërave, të cilat ndahen në zëra burrash, grash dhe fëmijësh. Të kënduarit është solo, duet, trio, kompleks dhe në grup, që quhet kor.
Zhvillimi i mësimit:
Vlerësimi:
Mësimi 7-8Tema: Kënga: “Nesër kur të rritem” Kohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktikeVeprimet muzikoreMetoda/teknika e përdorur: Brainstorming
203
Nesër kur të rritem Teksti: Muzika: ILela pa një bletë,ulur mbi një fletë,mbushur mjaltë plot,nis e na e thot’:
Refreni O moj bleta punëtore,s’le fushë e bregore,duke bredhur, duke hedhur,mjaltë për të mbledhur.
IISa zili të kam,sot e vogël jam,nesër kur të rritem ,malit di t’i ngjitem.
RefreniO moj beta punëtore, etj
IIITë mbjell mollë të mbjell dardhë,fiq e rrush të bardhëdo t’i bëj un’ këto vende,si kosheren tënde.
Refreni O moj bleta punëtore, etj.
.
204
Veprimtaria - Ora e parë
Brainstorming
Çfarë lidhet me fjalën:
Veprimtaria - Ora e dytë
.
Integrimi:
Vlerësimi
bleta
205
Mësimi 9
Linja: SHKM
Tema: Muzika përmes arteve të tjera Kohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktikeMetoda/teknika e përdorur
Zhvillimi i mësimit
Vlerësimi
Mëssiimmmmmiiimm 999
206
Mësimi 10Linja:Tema: Luajmë me instrumente ORF dhe mjete truporeKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktikeMetoda/teknika e përdorur
Zhvillimi i mësimit
Vlerësimi
Mësimi 11-12
Tema: Kënga: “Bleta dhe flutura” Kohëzgjatja:
Objektivat
207
Mjetet mësimore didaktikeVeprimet muzikoreMetoda/teknika e përdorur: Brainstorming
Nesër kur të rritem Teksti: E. Cenolli Muzika: Z. ZaniIBleta dhe një flutur,bashkë fluturuan,mbi lule të bukura,të dyja qëndruan.
IIBleta përmbi lule,shkoj’ për të punuar,flutura mes luleve,për t’u zbukuruar.
RefreniEdhe ne si bleta,të bukur si jeta,do të marrim dhjeta,në mësim përher’
Se jemi pun’torenxënës shëmbullorë,puna na ndrin ballin,na jep g’zim përher’.
Veprimtaria - Ora e parë
Brainstorming
Çfarë lidhet me fjalën:
208
Veprimtaria - Ora e dytë
.
Integrimi:
Vlerësimi
Mësimi 13
Linja:Tema: Të njohim ritmin me dy goditjeKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore - didaktikeMetoda/teknika e përdorur
Informacion për mësuesin:
209
Zhvillimi i mësimit
Li –bri 2 rrokje 2 lëvizje
Vlerësimi
Mësimi 14-15
Linja: Tema: Kënga: “O i vogël, o partizan” Kohëzgjatja:
Objektivat
210
Mjetet mësimore didaktikeVeprimet muzikoreMetoda/teknika e përdorur: Brainstorming
O i vogël, o partizan
Partizane Ke marr’ pushkën Ke dal’ për liri vatan,Ke marr’pushkën ke dal’ për liri vatan
RefreniSe fshatari nga vatra ty s’të ndan,O i vogël, o partizan
IIDhe në qoft’ se vritesh,Nëna ty s’të qan,Dhe në qoft’ se vritesh,Nëna ty s’të qan
RefreniSe ti re për liri e për vatan,O i vogël, o partizan.
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria - Ora e parë
Brainstorming
211
Çfarë lidhet me fjalën:
Veprimtaria - Ora e dytë
.
Integrimi:
Vlerësimi
Mësimi 16Linja: SHKMTema: Shprehje e emocioneve sipas karakterit të muzikësKohëzgjatja:
212
Objektivat
Mjetet mësimore didaktikeMetoda/teknika e përdorur
Zhvillimi i mësimit
“ nina nana” “ tring zilja” “ o i vogël o partizan”
Vlerësimi
Mësimi 17Linja:Tema: Të njohim ritmin me tri goditjeKohëzgjatja:
Objektivat
213
Mjetet mësimore - didaktikeMetoda/teknika e përdorur
Informacion për mësuesin:
Zhvillimi i mësimit
Fle-to-re 3 rrokje __ 3 lëvizje
Kërkojuni të vendosin theksin e fortë dhe të butë në
Vlerësimi
Mësimi 18Linja: DMTema: Ndërtojmë dhe luajmë me instrumente ORFKohëzgjatja:
Objektivat
214
Mjetet mësimore didaktike:Metoda/teknika e përdorur:
Informacion për mësuesin:
Zhvillimi i mësimit
Vlerësimi
Mësimi 19-20Tema: Kënga: “O moj lulëkuqe” Kohëzgjatja:
Objektivat
215
Mjetet mësimore didaktikeVeprimet muzikoreMetoda/teknika e përdorur: Brainstorming
O moj lulëkuqe Teksti: Adelina Mamaqi Muzika: Violeta FilajIO moj lulëkuqe,mu në mes të grurit,kush ta ka dhuruar ngjyrën e flamurit?
Ngjyrën e flamurit Ma fal toka jonë,Se në mes të grurit rritem un’ gjithmonë.
IIO moj lulëkuqe,mos më ik nga dora,me lulet e tuane do bëjmë kurora.
Arave sa bukur,un’ me grurin luaj,por jam më e lumtur,përmbi flokët tuaj.
216
Veprimtaria - Ora e parë
Brainstorming
Çfarë lidhet me fjalën:
Veprimtaria - Ora e dytë
.
Integrimi:
Vlerësimi
MËSIMI 21Linja: DMTema: Pianoja, kitara, violinaKohëzgjatja:
lulëkuqja
217
Objektivat
Mjetet mësimore didaktikeMetoda/teknika e përdorur
Informacion për mësuesin:
Zhvillimi i mësimit
Vlerësimi
Mësimi 22-23Tema: Kënga: “Erdhi një dallëndyshe” Kohëzgjatja:
Objektivat
mi 222222---222223333
218
Mjetet mësimore didaktikeVeprimet muzikoreMetoda/teknika e përdorur: Brainstorming
Erdhi një dallëndyshe Muzika:L. DizdariI
Refreni
II
Refreni
219
Veprimtaria - Ora e parë
- Brainstorming
Çfarë lidhet me fjalën:
Veprimtaria - Ora e dytë
.
dallëndyshe
220
Integrimi:
Vlerësimi
Mësimi 24Linja:Tema: Të njohim ritmin me katër goditjeKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktike:Metoda/teknika e përdorur:
Informacion për mësuesin:
Zhvillimi i mësimit
Shqi-pë-ri-a 4 rrokje = 4/4 4 lëvizje
Vlerësimi
221
Mësimi 25-26Linja:Tema: Kënga “Njëshi dhe zeroja”Kohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktikeVeprimet muzikore
Metoda/teknika e përdorur: Diskutim
Njëshi dhe zeroja Teksti: Muzika:
Un’jam njëshi numr’i par’, Zeroja, kur e dëgjoi,fjalën time pa dëgjoni, i tha njëshit qet’e qet’,se nga un’nis pun’ e mbar’, nëse un’ s’të shoqëroj’,këtë kurr mos e harroni. Ti nuk bëhesh dot as dhjet’.
Se pa mua s’ka milion, s’bëhesh qind’she, as milion,nuk ka mij’she nuk ka dhjet’ s’bëhesh dot as dysh as tet’,numërimi nuk fillon, vetëm ti, a e kupton,në gjith’ numrat un’ jam mbret. Veç për vete ti je mbret.
pra dëgjoni fjalën time, numr’ i par. Je pa dyshim,gjith’ ku jeni e ku s’jeni, po ta dish, o mor i mjer’,dhe mos bëni diskutime, se pa numrat në vazhdim,se pa mua zero jeni. Vetëm njëshin ke si vler’.
Zhvillimi i mësimit
222
Veprimtaria - Ora e parë
diskutim
Veprimtaria - Ora e dytë
223
- Nxitini nxënësit të shpjegojnë çfarë ndjesie u krijon kjo këngë.- Ftojini nxënësit të këndojnë këngën me ndjenjë dhe emocion.- Shoqërojini nxënësit gjatë këndimit. - Kërkojuni nxënësve të shoqërojnë këngën me instrumentet Orf që ata kanë.- Nxitini të shprehin me fjalët të thjeshta, përshtypjet tekstit dhe melodisë së këngës.
VlerësimiVlerësohen nxënësit për:
Këndimin e saktë në intonacion dhe ritëm të këngës.Këndimin solo dhe në grup.Interpretimin me ndjenjë të saj.
Mësimi 27
Linja: SHKM Tema: Krijim muzikor me ritme të thjeshtaKohëzgjatja: 1 orë
ObjektivatNë fund të orës së mësimit nxënësit duhet të jenë të aftë:
Të krijojnë modele me ritmet e thjeshta.Të luajnë duke shoqëruar me instrumente ORF mbi modelet e krijuara.Të shpjegojnë si i ndërtuan këto modele dhe pse.Të përshkruajnë ndjesinë që kanë pas realizimit të modeleve ritmike.
Mjetet mësimore didaktike: Instrumente të ndryshme ORF Metoda/teknika e përdorur: punë në grup
Informacion për mësuesin: Modele ritmike me 2,3 dhe 4 goditje.
4
4
4
4
pushim
pushim
pushim
pushim
pushimpushim pushim
pushim
pushim
pushim
pushim
pushim
pushim
pushim
pushim pushim
pushim
224
Zhvillimi i mësimit- Rikujtoni më nxënësit ritmet e thjeshta dhe se si formohen ato.- Ndajini ata në 3 grupe, grupi i parë të krijojë ritmin me 2 goditje, grupi i dytë ritmin me
3 goditje dhe grupi i tretë ritmin me 4 goditje për rreth 20 minuta.- Kërkojini çdo grupi të përzgjedhin instrumentin ORF me të cilin do t’i shoqërojnë këto
ritme.- Kërkojini që secili grup të luajë krijimin e vet.- Kërkojuni atyre të ndryshojnë krijimet e bëra dhe të luajnë krijimet e grupit tjetër.-
VlerësimiVlerësohen nxënësit për:
Krijimin e modeleve me ritmet e thjeshta.Luajtjen e krijimeve duke i shoqëruar me instrumente ORF.Shpjegimin se si i ndërtuan këto modele dhe pse.Përshkrimin e ndjesisë që kanë pas realizimit të modeleve ritmike me shoqërim.
Mësimi 28-29Linja: KëndimTema: Kënga “Një fustan me lule”Kohëzgjatja: 2 orë
ObjektivatNë fund të orës së mësimit nxënësit duhet të jenë të aftë të këndojnë këngë të ndryshme për Atdheun, shkollën, shoqërinë, mjedisin etj.
Të mësojnë tekstin dhe melodinë e këngës.Të këndojnë saktë në intonacion dhe ritëm këngën e mësuar.Të shpjegojnë ndjesinë që u krijon kënga e mësuar.Të shoqërojnë këngën me lëvizje trupore apo me instrumente ORF.Të interpretojnë këngën.
Mjetet mësimore didaktike: magnetofon, Cd.instrumente ORF.Metoda/teknika e përdorur: Diskutim
4
4
pushimpushim
pushimpushimpushim
225
Një fustan me lule Teksti: Muzika:
Refreni
II
Refreni
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria - Ora e parë
226
diskutim
Veprimtaria - Ora e dytë
.
Vlerësimi
Mësimi 30-31Linja:Tema: Kënga “Sa herë vjen qershori”Kohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktike:Veprimet muzikore
Metoda/teknika e përdorur: Diskutim
227
SA HERË VJEN QERSHORI Teksti: Muzika:
Sa her’ vjen qershori,më zilja s’tingëllon,një vit e më e rritur,gjithnjë bëhet klasa jon’.Sa librat i lëmë,te loja përsëri, se jemi sërish, të gjithë fëmij’.
RefreniNe nisim me futboll,vajzat volejboll,topin në rrjet e çoj,pikët un’ shënoj.Klasa kur barazon,humbje jo kurr’ nuk njeh,doras ndeshjen fitojm’.
Sa her’ vjen qershori,shpesh këngët më çojn’,në fushën ton’ të blertë,me një top në mes gjithmon.Mbaron një pjes’ loje,nis tjetra përsëri,është bota ime se jam fëmij’.
228
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria - Ora e parëdiskutim
Veprimtaria - Ora e dytë
.
Vlerësimi
229
PROGRAMI TEMATIK KLASA IV
230
Nr.
Linjat
Orët
pë
r lin
jë
Tema
t më
simor
eOb
jektiv
i i pë
rgjith
-sh
ëm i p
rogr
amit
Mjete
t mës
imor
e dida
ktike
dh
e lite
ratur
a ndih
mëse
Ve
ndi i
zhvil
limit
të më
simit
Nive
li baz
ëNi
veli m
esata
rNi
veli i
lartë
1.K
1Hi
mni i
Të kë
ndojë
këng
ë të
ndrys
hme p
ër
Atdh
eun,
shko
llën,
familje
n, am
bienti
n, etj
.
Të kë
ndojë
këng
ën
në in
tonac
ionin
e du
hur
Të kë
ndojë
saktë
tek
stin d
he m
elo-
dinë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
up du
ke in
terpr
e-tua
r me n
djenjë
dhe
mocio
n
Magn
etofon
, libr
i i
poste
ra
Kabin
eti
2.K
2Mu
zika d
he
burim
et e
tingu
jve
-me
t e tin
gujve
Të da
llojë
dhe
kënd
ojë bu
rimet
e tin
gujve
Të gj
ejë dh
e kë
ndojë
burim
e tin
gujsh
të tje
ra
Të rip
rodh
ojë tin
gujt
që dë
gjon d
he ko
men-
tojë b
urim
in e t
yre
Magn
etofon
i, pos
tera,
libri i
Ka
bineti
3.K
3Ku
r shik
oj një
yll
Të kë
ndojë
këng
ë të
ndrys
hme
Të kë
ndojë
në
inton
acion
in e d
uhur
kë
ngën
Të kë
ndojë
saktë
tek
stin d
he m
elo-
dinë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
up m
e ndje
një
dhe e
mocio
n
Magn
etofon
i, pos
tera,
orga
no,
pune
Kabin
eti
4.K
4Pu
nimi i
këng
ësTë
kënd
ojë sa
ktë
dhe b
ukur
këng
ën
Të kë
ndojë
duke
re
spek
tuar r
regu
llat
e të k
ëndu
arit
Të kë
ndojë
saktë
tek
stin d
he m
elo-
dinë e
këng
ës
Të kë
ndojë
duke
inter
-pr
etuar
me n
djenjë
e em
ocion
Magn
etofon
i, org
ano,
libri i
Ka
bineti
5.BA
M2
Cilës
itë e
tingu
llitTë
dallo
jë cil
ësitë
e tin
gujve
cilës
itë e
tingu
llitTë
lexo
jë dh
e kën
-do
jë tin
guj të
gjatë
dh
e të s
hkur
tër
Të kr
ijojë
tingu
j të
gjatë
dhe t
ë shk
urtër
, të
lartë
dhe t
ë ulët
Orga
no, in
strum
ente
me
godit
je, m
agne
tofon
i, libr
i i më
sues
it,
Kabin
eti
6.DM
1Mu
zika
voka
le dh
e ins
trume
n-tal
e
Të da
llojë
muzik
ën
voka
le dh
e ins
tru-
menta
lemu
zikën
voka
le dh
e ins
trume
ntale
Të sh
pjego
jë me
fja
lë të
thjes
hta
muzik
ën vo
kale
dhe i
nstru
menta
le
Të gj
ejë kë
ngëta
rë të
nd
ryshë
m dh
e or
kes-
tra të
ndrys
hme
Magn
etofon
i, pos
tera,
libri i
Ka
bineti
7.K
5Ne
sër k
ur të
rri
temTë
kënd
ojë kë
ngë t
ë nd
ryshm
eTë
kënd
ojë kë
ngë
në in
tonac
ionin
e du
hur
Të kë
ndojë
saktë
tek
stin d
he m
elo-
dinë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
up m
e ndje
një
dhe e
mocio
n.
Magn
etofon
i, pos
ter,
orga
no,
pune
Kabin
eti
231
8.K
6Pu
nimi i
këng
ësTë
kënd
ojë sa
ktë
dhe b
ukur
Të kë
ndojë
këng
ënTë
kënd
ojë sa
ktë
teksti
n dhe
melo
-din
ë e kë
ngës
Të in
terpr
etojë
këng
ën
me nd
jenjë
e emo
cion
Magn
etofon
i, org
ano,
libri i
Ka
bineti
9.SH
KM1
Muzik
a pë
rmes
ar
teve t
ë tje
ra
Të kr
ijojë
me nd
jenjë
e emo
cion d
uke
dëgju
ar m
uzikë
Të kr
ijojë
një pi
k-tur
ë, një
poez
i apo
pr
ozë d
uke d
ëgjua
r mu
zikë
Të ja
pë m
endim
e pë
r pun
ën në
klas
ëTë
kome
ntojë
krijim
in e t
ij dhe
të sh
okëv
eMa
gneto
foni, l
apsa
me
ngjyr
a, lib
ri i m
ësue
sit,
Kabin
eti
10.
LI1
Luajm
ë me
instru
mente
OR
F dh
e mj
ete
trupo
re
Të lu
ajë m
e ins
tru-
mente
ORF
dhe m
e mj
ete tr
upor
e duk
e re
spek
tuar r
itmin
Të lu
ajë du
ke
resp
ektua
r ritm
in e
dhën
ë
Të lu
ajë so
lo dh
e në
grup
Të lu
ajë du
ke kr
ijuar
pë
rcjell
je ritm
ike të
nd
ryshm
e
Instru
mente
ORF
(trian
golo,
sh
kopin
j, sist
er, zi
le etj
),
pune
Kabin
eti
11.
K7
Bleta
dhe
Të kë
ndojë
këng
ë të
ndrys
hme
Të kë
ndojë
këng
ën
në in
tonac
ionin
e du
hur
Të kë
ndojë
saktë
tek
stin d
he m
elo-
dinë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
up kë
ngën
Magn
etofon
i, org
ano,
poste
ra, li
bri i
mësu
esit,
Kabin
eti
12.
K8
Punim
i i kë
ngës
Të kë
ndojë
saktë
dh
e buk
ur kë
ngën
Të kë
ndojë
saktë
kë
ngën
Të kë
ndojë
duke
e s
hoqë
ruar
me
instru
mente
ORF
Të kë
ndojë
duke
e in-
terpr
etuar
me n
djenjë
e e
mocio
n kën
gën
Magn
etofon
i, org
ano,
libri i
Ka
bineti
13.
BAM
2Të
njoh
im
ritmin
me dy
go
ditje
Të p
ërdo
rë rit
min
me dy
godit
jeme
dy go
ditje
Të sh
oqër
ojë
melod
i e kë
ngë m
e dy
godit
je
Të kr
ijojë
ritme m
e dy
godit
jeOr
gano
, instr
umen
te me
go
ditje,
libri i
mës
uesit
, Ka
bineti
14.
K9
O i v
ogël
o pa
rtizan
Të kë
ndojë
këng
ë të
ndrys
hme
Të kë
ndojë
kën
gën
Të kë
ndojë
saktë
kë
ngën
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
upMa
gneto
foni, p
oster
a, or
gano
, lib
ri i m
ësue
sit,
Kabin
eti
15.
K10
Punim
i i kë
ngës
Të kë
ndojë
saktë
dh
e buk
ur kë
ngën
Të kë
ndojë
saktë
kë
ngën
në in
tona-
cionin
e du
hur
Të kë
ndojë
këng
ën
me di
ksion
të qa
rtë
dhe n
ë into
nacio
-nin
e du
hur
Të kë
ndojë
duke
in-
terpr
etuar
me n
djenjë
dh
e moc
ionkë
ngën
Magn
etofon
i, org
ano,
libri i
Ka
bineti
232
16.
SHKM
2Sh
preh
je e
emoc
ionev
e sip
as
kara
kterit
të mu
zikës
Të da
llojë
kara
k-ter
in e k
ëngë
ve të
nd
ryshm
e
-kte
rin e
këng
ëve q
ë dë
gjon
Të sh
pjego
jë me
fja
lë të
thjes
hta
kara
kterin
e mu
zikës
që dë
gjon
Të kr
ijojë
një po
ezi,
piktur
ë sipa
s kar
akter
it të
muzik
ës që
dëgjo
n
Magn
etofon
i, lap
sa m
e ng
jyra,
libri i
mës
uesit
, Ka
bineti
17.
BAM
3Të
njoh
im
ritmin
me tr
i go
ditje
Të pë
rdor
ë ritm
in me
tri g
oditje
me tr
i god
itjeTë
lexo
jë e k
ën-
dojë
me rit
min m
e tri
godit
je
Të kr
ijojë
ritme m
e tri
godit
jeOr
gano
, instr
umen
te me
go
ditje,
libri i
mës
uesit
, Ka
bineti
18.
LI2
Ndër
tojmë
dh
e lua
jmë
me in
stru-
mente
ORF
Të nd
ërtoj
ë dhe
lua
jë me
instr
u-me
nte O
RFins
trume
ntet O
RF
Të nd
ërtoj
ë dhe
lua
jë me
instr
u-me
ntet O
RF
Të nd
ërtoj
ë, lua
jë dh
e kom
entoj
ë mbi
instru
mente
t ORF
.
Mater
iale (
shko
pinj, v
izore
, gë
rshër
ë, tul
lumba
ce,
gozh
da, ç
ekiç,
dërra
së,
pune
Kabin
eti
19.
K11
O mo
j lul
ëkuq
eTë
kënd
ojë kë
ngë t
ë nd
ryshm
eTë
kënd
ojë m
elo-
dinë e
këng
ës
T ë k
ëndo
jë sa
ktë
melod
inë dh
e tek
stin e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
upMa
gneto
foni, C
d, or
gano
,
pune
, pos
ter
Kabin
eti
20.
K12
Punim
i i kë
ngës
Të kë
ndojë
saktë
dh
e me e
mocio
nTë
kënd
ojë du
ke
zbatu
ar rr
egull
at e t
ë kë
ndua
rit
Të kë
ndojë
saktë
tes
tin dh
e melo
-din
ë e kë
ngës
Të kë
ndojë
me
ndjen
jë e
emoc
ionMa
gneto
foni, o
rgan
o, lib
ri i
Kabin
eti
21.
DM2
Pian
o, kit
ara,
violin
a
Të da
llojë
piano
n, kit
arën
, viol
inën
Të id
enti-
kitar
ën,vi
olinë
n
Të da
llojë
timbr
in e t
yreTë
japë
men
dime
për k
ëto in
strum
ente
muzik
ore
Magn
etofon
i, Cd,
libri i
pune
Kabin
eti
22.
K13
Erdh
i një
dallë
ndys
heTë
kënd
ojë kë
ngë t
ë nd
ryshm
eTë
kënd
ojë m
elo-
dinë e
këng
ësTë
kënd
ojë sa
ktë
teksti
n dhe
melo
-din
ë e kë
ngës
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
upMa
gneto
foni,
Cd, o
rgan
o, lib
ri i m
ësue
sit,
Kabin
eti
23.
K14
Punim
i i kë
ngës
Të kë
ndojë
saktë
dh
e buk
ur kë
ngën
Të kë
ndojë
në
inton
acion
in e d
uhur
kë
ngën
Të gj
ejë kë
ngë
të ng
jashm
e me
këng
ën që
mës
on
Të kë
ndojë
duke
inter
-pr
etuar
me n
djenjë
e
emoc
ion at
ë
Magn
etofon
i,or
gano
, libr
i i më
sues
it, Ka
bineti
24.
BAM
4Të
njoh
im
ritmin
me
katër
rrah
je
Të pë
rdor
ë ritm
in me
katër
godit
je me
katër
godit
jeTë
lexo
jë e k
ën-
dojë
me rit
min m
e ka
tër go
ditje
Të kr
ijojë
ritme m
e ka
tër go
ditje
Instru
mente
me g
oditje
, or
gano
, libr
i i më
sues
it, Ka
bineti
233
25.
K15
Njës
hi dh
e ze
roja
Të kë
ndojë
këng
ë të
ndrys
hme
Të kë
ndojë
melo
-din
ë e kë
ngës
Të kë
ndojë
saktë
tek
stin d
he m
elo-
dinë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
upMa
gneto
foni, o
rgan
o, po
stera
, libr
i i më
sues
it, Ka
bineti
26.
K16
Punim
i i kë
ngës
Të kë
ndojë
saktë
dh
e buk
ur kë
ngën
Të kë
ndojë
duke
e s
hoqë
ruar
me
lëvizj
e tru
pore
Të kë
ndojë
me d
ik-sio
n të q
artë
dhe
në in
tonac
ionin
e du
hur
Të kë
ndojë
duke
e in-
terpr
etuar
me n
djenjë
e e
mocio
n
Magn
etofon
i, org
ano,
libri i
Ka
bineti
27.
SHKM
3Kr
ijim
muzik
or
me rit
me të
thj
eshta
Të kr
ijojë
me rit
me
të thj
eshta
dy, tr
e dhe
katër
go
ditje
Të le
xojë
krijim
in e
tij du
ke e
shpje
guar
atë
Të kr
ijojë
dhe l
uajë
me in
strum
ente
me
godit
je kri
jimin
e tij
Të ko
mento
jë, in
ter-
preto
jë kri
jimin
e tij
dhe t
ë sho
këve
Orga
no, in
strum
ente
me
godit
je, lib
ri i m
ësue
sit,
Kabin
eti
28.
K17
Një f
ustan
me
lule
Të kë
ndojë
këng
ë të
ndrys
hme
Të kë
ndojë
melo
-din
ë e kë
ngës
Të kë
ndojë
saktë
tek
stin d
he m
elo-
dinë e
këng
ës
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
upMa
gneto
foni, p
os-
tera,
orga
no, li
bri i
Kabin
eti
29.
K18
Punim
i i kë
ngës
Të kë
ndojë
saktë
dh
e buk
ur kë
ngën
Të kë
ndojë
këng
ën
në in
tonac
ionin
e du
hur
Të kë
ndojë
këng
ën
me di
ksion
të qa
rtë
dhe s
hoqë
ruar
me
godit
je ritm
ike
Të kë
ndojë
duke
in-
terpr
etuar
me n
djenjë
dh
e moc
ion kë
ngën
Magn
etofon
i, org
ano,
libri i
Ka
bineti
30.
K19
Sa he
rë vj
en
qersh
ori
Të kë
ndojë
këng
ë të
ndrys
hme
Të kë
ndojë
në
inton
acion
in e d
uhur
Të
kënd
ojë m
e dik
sion t
ë qar
të dh
e sho
qëru
ar m
e ins
trume
nte m
e go
ditje
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
up m
e ndje
një e
e moc
ion
Magn
etofon
i, Cd,
poste
ra,
pune
Kabin
eti
31.
OL1
32.
OL2
33.
OL3
34.
OL4
35.
OL5
235
Përmbajtja:
.................................................................. 236 ................................................................... 238 ................................................................. 241
......................... 243............................................... 244
................................................................................... 247 .................................................... 248
............................................................ 251 ......................................................................... 252
............................................................................. 255Tema: Kënga ime ......................................................................................... 256
.................................................... 259 ......................................................................... 261
............................................................................ 263.................................................. 265
.............................................................................. 266 ........................................... 269
................................................................................. 269 ............................................................... 272
................................................................... 273 ............................................................................. 274
....................................................................... 276 ...................................................................... 277
236
MËSIMI 1 Linja: Tema: Kënga “Himni i flamurit”Kohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore - didaktike:
Metoda/teknika e përdorur: Brainstorming
Teksti: Muzika:I
II
237
Zhvillimi i mësimitbrainstorming
Çfarë lidhet me fjalën:
Shqipëria
238
Fjalorth
Integrimi:
Vlerësimi
MËSIMI 2 - 3Linja:
Tema: Kënga “Zilja po na fton”Kohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore - didaktike:Veprime muzikore:Metoda/teknika e përdorur:
239
Zilja po na fton Teksti: Muzika:
I
II
III
240
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria - Ora e parë
Diskutimshkollës, klasës, mësuesve, shokëve, dëshirave
Veprimtaria - Ora e dytë
Fjalorth
Vlerësimi
241
MËSIMI 4 Linja: Tema: Tingujt dhe kuptimi i tyreKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore - didaktike:
Metoda/teknika e përdorur: Teknika e diskutimit, Diagram Veni.
Informacion për mësuesin
të caktuar dhe të pacaktuar. Zhurmat
Zhvillimi i mësimitDiskutimit
- kjo ka të bëjë me lartësinë e zërit.
kjo ka të bëjë me gjatësinë.kjo ka të bëjë me fuqinë.
kjo ka të bëjë me ngjyrën.
242
Fjalorth
5 minuta - mbyllja
e veçanta e përbashkëta e veçanta
Vlerësimi:.
243
MËSIMI 5 Linja: LI Tema: Ndërtojmë dhe luajmë së bashku (trok-itësi i zileve)Kohëngjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore/ materiale:
Veprimet muzikore:Metoda/teknika e përdorur:
Zhvillimi i mësimitHapat për krijimin e instrumentit – Trokitësi i ziles.
-
Fjalorth
244
Vlerësimi:.
MËSIMI 6 -7 Linja: Tema: Kënga “Jam i lashtë se jam shqip-tar” Kohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore - didaktike:Veprimet muzikore:Metoda/teknika e përdorur: Brainstorming
245
Jam i lashtë se jam Shqiptar Teksti: Muzika: IÇdo fëmij’në k’të bot’ka një fis, miq e shok’,ka një vend ku ka ler’,ka një nën’ e një atdhe.
IIÇdo fëmij’ mbi k’të tok’ka një gjuh’, ka një fe,ka një vend ku ka ler’,ka një nën’ e një atdhe.
RefreniNdaj buron nga zemradhe me qiellin kënga,jam i par’ ndaj jam krenarse un’ jam shqiptar.Ndaj buron nga zemradhe me qiellin kënga,jam i lasht’ ndaj jam krenarse un’ jam shqiptar.Un’ jam krenarse jam shqiptar,ndaj jam krenarse jam shqiptar.
246
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria - Ora e parë
Brainstorming
Çfarë lidhet me fjalën:
Shqiptar
247
Veprimtaria - Ora e dytë
Integrimi:
Vlerësimi
MËSIMI 8 Linja: Tema: Shenja e notësKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktike:Metoda/teknika e përdorur:
248
Zhvillimi i mësimit
5-10’ branstorming
Pikturë, tregim, ushrim matematikor, muzikë
Piktura Tregimi Ushtrimi matematikor Muzika
ngjyrat fjalët numrat notatvijat - veprimet melodia
do, re, mi, fa, sol, la, si.
Vlerësimi:.
Shënim: për më tej ndihmon edhe libri i nxënësit.
MËSIMI 9-10 Linja: Tema: Kënga “Xhaxhi këngën ma mëso”Kohëzgjatja:
Objektivat
249
Mjetet mësimore didaktike:Veprimet muzikore:
Metoda/teknika e përdorur: Diskutim
Xhaxhi këngën ma mëso Teksti: Muzika:
Do, re, mi, do, re, mi,xhaxhi ç’bën në piano ti?Thur një këngë për ju fëmij’,ta këndojmë tok të gjithë,anemban’ në fush’ e mal,në koncert, në festival.Kori: Dhe në festival.
Re, mi, do, re, mi, do,xhaxhi këngën ma mëso.Ta këndojmë anemban’,ku punojnë prindrit tan’,ne fëmijët kur këndojm’duarartët i gëzojm’.
Mi, do, re, mi, do, re,notat thurin këng’ të re,krah’ merr kjo kënga jon’,porsi zogu fluturon.Jeta jon’ është pranver’,ndaj këndojmë ne përher’.Kori: Ndaj këndojmë ne përher’.Kori: O sa gëzojm’.
250
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria - Ora e parë
diskutim
Veprimtaria - Ora e dytë
Vlerësimi
251
MËSIMI 11 Linja:Tema: Gjatësia dhe lartësia e notaveKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore - didaktike:Metoda/teknika e përdorur:
Informacion për mësuesin
Pushim i plotë pushim gjysëm pushim ¼ pushim 1/8
Notë e plotë notë gjysëm notë ¼ notë 1/8
Zhvillimi i mësimit
252
nota e plotë nota gjysëm nota 1/4
Vlerësimi:.
Shënim: për më tej ndihmon edhe libri i nxënësit.
MËSIMI 12 -13Linja: Tema: Këngë për vitin e Ri Kohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore - didaktike:Veprimet muzikore:Metoda/teknika e përdorur: Brainstorming
Këngë për Vitin e Ri Muzika:
Erdhi, erdhi Viti i Ri,sa gëzim e lumturi,Viti i Ri po vjen krenar,se çdo gjë e gjeti mbarë.
253
Beni thot’ dua një maçok,e Edlira një patok,kurse Gimi ka dëshir,top të madh të luaj mir’.
RefreniSa gëzim kemi o fëmijëkur na vjen Viti i Ri,se me dhjeta e me lodranë shtëpi do sjellim plot.
Vila kukullën e don’,e Artani një kamion,dhe Armandi shum’ dëshiront’fluturojë në një avion..
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria - Ora e parë
Brainstorming Varianti 1
Festë”
254
Çfarë lidhet me fjalën:
Varianti II
Veprimtaria - Ora e dytë
Vlerësimi
FESTA
255
MËSIMI 14Linja:Tema: Ritmi 2/4, 2/4, 4/4Kohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore - didaktike:Metoda/teknika e përdorur:
Informacion për mësuesin:
pushim pushim pushim pushim pushim pushim
pushim pushim pushim pushim pushim pushim
Zhvillimi i mësimit
Li –bri 2 rrokje = 2/4 2 lëvizje
Mi – mo –za 3 rrokje = ¾ 3 lëvizje
Ta – vo – li – na 4 rrokje = 4/4 4 lëvizje
256
5 minuta - mbyllja
e veçanta e përbashkëta e veçantaVlerësimi:.
MËSIMI 15 -16Linja: Tema: Kënga imeKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktike:Veprimet muzikore:Metoda/teknika e përdorur: Brainstorming
257
Kënga ime Teksti: Muzika:
Kënga ime, sa e ëmbël, atje larg jehon,zemrat e vogëlushve i pushton.bukur fjalën shqipe nëna ime ma mësoi,gjithë jetën un do ta këndoj.
T’fala ka nga zemra ime dhe nga vendi im,bukurin e shqipes kënga zgjon. gëzoi fëmij’t e botës fyelli i vendit tim,
malet edhe detet i mbuloi.
RefreniNe s’bashku botës shqip le t’i këndojm’,kënga jon’ gazmore kur do të jehoj.un´’ me ju do të krenohem se jam shqipëtar,melodin’ e bukur shqipes do t’çoj an’e mban’,shpirtin ton’ melodinë do t’çoj an’e mban’.
Lindi kënga ime me lahut’e çifteli,sa dhe zogjt’e pyllit i këndojn’. gëzoi fëmij’t e botës fyelli i vendit tim,
malet edhe detet i mbuloi.Bukur fjalën shqipe nëna ime ma mësoi,gjithë jetën un’ do ta këndoj.
258
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria - Ora e parë
Brainstorming Varianti 1
Këngë”
pse-në”.
Çfarë lidhet me fjalën:
Këngë
259
Veprimtaria - Ora e dytë
Vlerësimi
MËSIMI 17Linja: SHKM Tema: Krijojmë përmes ritmeve të dhënaKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore - didaktike:Metoda/teknika e përdorur:
Informacion për mësuesin: Modele ritmike me 2,3 dhe 4 goditje.
pushim
pushimpushim pushim
pushim
pushim
24
24
260
Vlerësimi:
pushim pushim pushim pushim34
pushimpushimpushim pushim34
pushim
pushim pushim
pushimpushim pushim pushimpushim
pushim3
3
pushim
44
44
44
44
pushim pushim pushimpushimpushimpushimpushim
pushimpushim
pushimpushimpushim
pushim pushim
pushimpushim
261
MËSIMI 18-19Linja: Tema: Këngë për mësuesenKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore - didaktike:Veprimet muzikore:Metoda/teknika e përdorur: Brainstorming
Këngë për mësuesen Muzika:
Refreni
Refreni
262
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria - Ora e parë
Brainstorming
mësuesi/ja”
pse-në.
263
Çfarë lidhet me fjalën:
Veprimtaria - Ora e dytë
Vlerësimi
MËSIMI 20Linja:Tema: Shenjat e ngjyrimitKohëzgjatja:
Objektivat
MËSUESI/JA
264
Mjetet mësimore - didaktike:Metoda/teknika e përdorur:
Informacion për mësuesin:
p, mf, f.
p – piano - lehtëmf - mexoforte - gjysmëfort
f –forte - fort
Zhvillimi i mësimit
Vlerësimi:
265
MËSIMI 21Linja: DMTema: Fyelli, çiftelia, glokenshpili, dajrejaKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktike:Metoda/teknika e përdorur:
Informacion për mësuesin:
Zhvillimi i mësimit
Vlerësimi:
266
MËSIMI 22-23Linja: Tema: Për festën e nënësKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktike:Veprimet muzikore:
Metoda/teknika e përdorur: Brainstorming
Për festën e nënës Muzika:
Për festën e nënësmendova, mendova,urimet e zemrës,me gaz i rreshtova.Por prap’ s’u kënaqadhe renda jasht’ derës,një tuf’ manushaqe,i lypa pranverës.
RefreniDy krahë val’ detipa fund e pa an’,për nënën e shtrenjtëdhe pak a nuk jan’.Çfar’ bëra, çfar’ mora,askujt s’ia kam thën’,të gjitha i mblodha,te fjalëza nën’.
267
Por prap’ pak më duken,prandaj i thash’ diellit,më fal të lidh tufënnjë hark të ylberit.Bilbilit iu luta,i bukuri zog,cicërimat e tua,m’i fal sa për sot.
268
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria - Ora e parë
Brainstorming Nënë”
pse-në.
Çfarë lidhet me fjalën:
Veprimtaria - Ora e dytë
Integrimi:
Vlerësimi
NËNA
269
MËSIMI 24Linja: LITema: Luajmë duke shoqëruar me instrumenteKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore - didaktike:Metoda/teknika e përdorur:
Zhvillimi i mësimit
Vlerësimi:
MËSIMI 25-26Linja: Tema: Më thërret nderiKohëzgjatja:
Objektivat
270
Mjetet mësimore didaktike:Veprimet muzikore:
Metoda/teknika e përdorur: Brainstorming
Më thërret nderi Patriotike
Më thërret nderi, të përgatitem,që për në luftë me vrap të shkoj,nat’ edhe ditë do të përpiqem,sa të jem gjall’ me nder do të rroj.
Po më jep lejen,o mëma ime,se mua nderi po më kërkon,se mjaft u mbusha me hidhërime,sa të jem gjall’ me nder do të rroj.
Po më jep armët, o mëm’ e dashur,se kërcet pushka, topi gjëmon,si ndodhem unë të kisha pasur,sa të jem gjall’ me nder do të rroj.
Se ngriti krye gjith’ Shqipëriadhe asnjë orë s’dua të rroj,u mblodhë gjithë si mizëria,sa të jem gjall’ me nder do të rroj.
271
Zhvillimi i mësimit
Veprimtaria - Ora e parë
Brainstorming Jam krenar se jam shqiptar”
.
Çfarë lidhet me fjalinë:
Jam krenar se jam shqiptar
272
Veprimtaria - Ora e dytë
Vlerësimi
MËSIMI 27Linja: SHKMTema: Emocionet përmes pikturësKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktike:Metoda/teknika e përdorur:
Zhvillimi i mësimit
“Sa i dua lulet” “Atdheu” “Kur kthehem nga shëtitja”“ Këngë për jetën”
273
Vlerësimi:.
MËSIMI 28Linja: DM Tema: Magnetofoni, kaseta, CdKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore - didaktike:Metoda/teknika e përdorur:
Zhvillimi i mësimit
274
Vlerësimi:
MËSIMI 29Linja: LI Tema: Luajmë në tastierëKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktike:
275
Informacion për mësuesin
Zhvillimi i mësimit
276
Vlerësimi:
MËSIMI 30Linja: SHKM Tema: Luajmë dhe këndojmëKohëzgjatja:
Objektivat
Mjetet mësimore didaktike:
Veprimet muzikore:
Zhvillimi i mësimit çdo ore mësimore që ju
zhvilloni përgjatë semestrit apo vitit. Sigurisht, këto nuk mund të jenë rezultat i një ore mësimore.
277
PROGRAMI TEMATIK KLASA E V-TË
278
Nr.
Linjat
Orët
pë
r lin
jë
Tema
t mës
i-mo
reOb
jektiv
i i pë
rgjith
-sh
ëm i p
rogr
amit
Mjete
t mës
imor
e dida
ktike
dh
e lite
ratur
a ndih
mëse
Vend
i i zh
villim
it të
mësim
itNi
veli b
azë
Nive
li mes
atar
Nive
li i la
rtë1.
K1
Kujto
jmë s
ë ba
shku
Të kë
ndojë
këng
ë të
ndrys
hme p
ër
Atdh
eun,
shko
llën,
familje
n, am
bienti
n, etj
.
Të kë
ndojë
kë
ngën
në
inton
acion
in e
duhu
r
Të kë
ndojë
sa
ktë te
kstin
dh
e melo
dinë
e kën
gës
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
up du
ke in
ter-
pretu
ar m
e ndje
një e
emoc
ion
Magn
etofon
libri i
mës
uesit
, Ka
bineti
2.K
2Pë
rpun
imi i
këng
ësTë
kënd
ojë kë
ngë
të nd
ryshm
e për
At
dheu
n, sh
kollë
n, fam
iljen,
ambie
ntin,
etj.
Të pë
rshkru
aj me
fjalët
e li-
brit h
istor
ikun
Të kë
ndojë
dh
e sho
qëro
jë me
instr
u-me
nte m
e go
ditje,
ritmi
n e k
ëngë
s
Të kë
ndojë
, kom
en-
tojë d
he të
mba
jë që
ndrim
për v
eprim
-tar
inë në
klas
ë
Magn
etofon
poste
ra, li
bri i
Kabin
eti
3.BA
M1
Tingu
jt dhe
ku
ptimi
i tyre
Të da
llojë
tingu
jt dhe
bu
rimet
e tyre
tingu
jt, du
ke
shpje
guar
ku
ptimi
n e
tyre
tingu
j të nd
ry-sh
ëm
Të dë
gjojë
dhe
kome
ntojë
tingu
jt dhe
bu
rimet
e tyre
Poste
ra, o
rgan
o,Ka
bineti
4.LI
1Nd
ërtoj
më
dhe l
uajm
ë së
bash
ku
Të nj
ihen m
e ins
tru-
mente
të th
jeshta
OR
Fins
trume
ntet
ORF
Të da
llojë
timbr
in e t
yreTë
ndë
rtojë
dhe k
o-me
ntojë
instru
mente
t OR
F
Magn
etofon
i, org
ano,
libri
poste
ra
Kabin
eti
5.K
3Ja
m i la
shtë
se
jam sh
qiptar
Të kë
ndojë
këng
ë të
ndrys
hme p
ër
Atdh
eun,
shko
llën,
familje
n, am
bienti
n etj
.
Të kë
ndojë
kë
ngën
në
inton
acion
in e
duhu
r
Të kë
ndojë
sa
ktë te
kstin
dh
e melo
dinë
e kën
gës
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
up, d
uke i
nter-
pretu
ar m
e ndje
një
dhe e
mocio
n
Magn
etofon
, libr
i i më
sues
it, Ka
bineti
6.K
4Pë
rpun
imi i
kë
ngës
Të kë
ndojë
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Të kë
ndojë
kë
ngën
në
grup
Të kë
ndojë
so
lo dh
e në
grup
Të kë
ndojë
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
solo
dhe d
uet
Instru
mente
ORF
(tria
ngolo
, sh
kopin
j, sist
er, zi
le,etj
), lib
ri i
Kabin
eti
279
7.BA
M2
Shen
ja e
notës
Të nj
ohin
shen
jën e
notës
dhe r
endit
jen
e tyre
notat
Të sh
kruajë
no
tat
Të le
xojë
dhe s
hk-
ruajë
notat
Magn
etofon
orga
no, li
bri i
Kabin
eti
8.K
5Xh
axhi
këng
ën
ma kë
ndo
Të kë
ndojë
këng
ë për
sh
kollë
n, am
bienti
n, sh
oqër
inë, fa
milje
n etj
.
Të kë
ndojë
kë
ngën
në
inton
acion
in e
duhu
r
Të kë
ndojë
sa
ktë te
kstin
dh
e melo
dinë
e kën
gës
Të kë
ndojë
duke
e sh
oqër
uar d
he m
e go
ditje
ritmike
këng
ën
Magn
etofon
laps
a me n
gjyra
, Ka
bineti
9.K
6Pë
rpun
imi i
këng
ë
Të k
ëndo
jë me
nd
jenjë
e emo
cion
këng
ënTë
kënd
ojë
këng
ën në
gr
up
Të kë
ndojë
so
lo dh
e në
grup
Të kë
ndojë
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Instru
mente
ORF
(trian
golo,
sh
kopin
j, sist
er, zi
le etj
), lib
ri i
Kabin
eti
10.
BAM
3Gj
atësia
dhe
lartës
ia e
notav
e
Të nj
ohë g
jatës
inë
dhe l
artës
inë e
notës
Të sh
pjego
jë gja
tësinë
dhe
lartës
inë e
notës
Të d
allojë
gja
tësinë
dhe
lartës
inë e
notës
Të gj
ejë dh
e në
lib
ër gj
atësin
ë dhe
lar
tësinë
e no
tave
Magn
etofon
i, org
ano,
poate
ra, li
bri i
mësu
esit,
Kabin
eti
11.
K7
Këng
a e vi
tit të
riTë
kënd
ojë kë
ngë t
ë nd
ryshm
e me t
ema-
tika f
estiv
e
Të kë
ndojë
sa
ktë kë
ngën
Të kë
n-do
jë du
ke e
shoq
ërua
r me
instru
mente
OR
F
Të kë
ndojë
duke
e in-
terpr
etuar
me n
djenjë
e e
mocio
n kën
gën
Magn
etofon
i, org
ano,
libri i
Ka
bineti
12.
K8
Përp
unim
i i kë
ngës
Të kë
ndojë
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Të kë
ndojë
kë
ngën
në
grup
Të kë
ndojë
so
lo dh
e në
grup
Të kë
ndojë
duke
e sh
oqër
uar m
e ins
tru-
mente
OR
F.
Mater
iale (
shko
pinj, v
izore
, gë
rshër
ë, tul
lumba
ce,
gozh
da, ç
ekiç,
dërra
së, e
tj)
Kabin
eti
13.
BAM
4Ri
tmi 2
/4, 3/
4, 4/4
Të nj
ohë r
itmin
2/4,
3/4, 4
/4ritm
in 2/4
, 3/4
, 4/4
Të rr
ahë m
e lëv
izjen
e do
rës r
itmin
2/4, 3
/4, 4/
4
Të sh
kruajë
ushtr
im
me rit
min 2
/4, ¾
4/4
Magn
etofon
, pos
tera,
orga
no,
libri i
mës
uesit
,
Kabin
eti
280
14.
K9
Këng
a ime
Të kë
ndojë
këng
ë për
atd
heun
, naty
rën,
etj.
Të kë
ndojë
sa
ktë kë
ngën
në
inton
acio-
nin e
duhu
r
Të kë
ndojë
kë
ngën
me
diksio
n të
qartë
dhe n
ë int
onac
ionin
e du
hur
Të kë
ndojë
duke
in-
terpr
etuar
me n
djenjë
e e
moc
ionkë
ngën
Magn
etofon
i, org
ano,
libri i
Ka
bineti
15.
K10
Për
punim
i i
këng
ësTë
kënd
ojë m
e nd
jenjë
e emo
cion
këng
ën
Të sh
pjego
jë me
fjalë
të thj
eshta
ka
rakte
rin e
këng
ës
Të kë
ndojë
kë
ngën
në
grup
duke
e sh
oqër
uar m
e go
ditje
sipas
ritm
it
Të kë
ndojë
me
ndjen
jë e e
mocio
n kë
ngën
Magn
etofon
i, lap
sa m
e
pune
Kabin
eti
16.
SHKM
1Kr
ijojm
ë pë
rmes
ritme
veTë
krijo
jë një
ushtr
im
të vo
gël d
he të
thj
eshtë
sipa
s ritm
it të
dhën
ë
Të kr
ijojë
një
ushtr
im të
thj
eshtë
Të kr
ijojë
dhe
lexojë
ush-
trime m
e ritm
in 2/4
, ¾,
4/4 m
e lëv
izjen
e do
rës
Të sh
oqër
ojë m
e in-
strum
ente
me go
ditje
ushtr
imet
e kriju
ara
me kë
to ritm
e
Orga
no, in
strum
ente
me
godit
je, lib
ri i m
ësue
sit,
Kabin
eti
17.
K11
Këng
ë për
më
sues
enTë
kënd
ojë kë
ngë m
e tem
atikë
për s
hkoll
ën
,fami
ljen,
shoq
ërinë
etj
.
Të kë
ndojë
në
inton
acion
kë
ngën
Të kë
ndojë
sa
ktë te
kstin
dh
e melo
dinë
e kën
gës
Të kë
ndojë
duke
zb
atuar
rreg
ullat
e të
kënd
uarit
Mater
iale (
shko
pinj, v
izore
, gë
rshër
ë, tul
lumba
ce,
gozh
da, ç
ekiç,
dërra
së, e
tj)
Kabin
eti
18.
K12
Përp
unim
i i
këng
ësTë
kënd
ojë kë
ngën
me
ndjen
jë e e
mocio
n Të
kënd
ojë
këng
ën në
gr
up
T ë k
ëndo
jë so
lo dh
e në
grup
këng
ën
Të kë
ndojë
me
ndjen
jë dh
e emo
cion
Magn
etofon
i, Cd,
orga
no,
poste
r
Kabin
eti
19.
BAM
5Sh
enjat
e ng
jyrim
itTë
njoh
ë she
njat e
ng
jyrim
itsh
enjat
e ng
jyrim
it p,
mf, f
Të pë
rdor
ë në
këng
ë të
ndrys
hme a
to
Të gj
ejë në
libër
sh
enja
p, mf
, ft
Magn
etofon
i, org
ano,
libri i
Ka
bineti
281
20.
DM1
Fyell
i, çifte
lia,
gloke
nshp
ili dh
e dajr
ja
Të nj
ohë i
nstru
mente
t mu
zikor
e pop
ullor
eTë
shpje
gojë
me fja
lët e
librit
ndër
timin
e tyre
Të da
llojë
instru
mente
t po
pullo
rë fy
-ell
in, çi
ftelin
ë, glo
kens
hpilin
dh
e dajr
en.
Të da
llojë
timbr
in e
tyre
Magn
etofon
i, Cd,
libri i
më-
Kabin
eti
21.
K13
Për f
estën
e në
nës
Të kë
ndojë
këng
ë të
temati
kave
të
ndrys
hme
Të kë
ndojë
me
lodinë
e kë
ngës
Të kë
ndojë
sa
ktë te
kstin
dh
e melo
dinë
e kan
onit
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
upMa
gneto
foni,
Cd, o
rgan
o, lib
ri i m
ësue
sit,
Kabin
eti
22.
K14
Përp
unim
i
i kë
ngës
Të kë
ndojë
këng
ë të
ndrys
hme p
ër
atdhe
un, p
unën
, pr
indër
it, sh
kollë
n etj
Të kë
ndojë
në
inton
acio-
nin e
duhu
r kë
ngën
Të gj
ejë
këng
ë të
ngjas
hme m
e kë
ngën
që
mëso
n
Të kë
ndojë
duke
in-
terpr
etuar
me n
djenjë
e
emoc
ion at
ë
Magn
etofon
i,or
gano
, libr
i i më
sues
it, Ka
bineti
23.
LI2
Luajm
ë duk
e sh
oqër
uar m
e ins
trume
nte
Të lu
ajë m
e ins
tru-
mente
ORF
këng
ët që
kë
ndon
Të kë
n-do
jë du
ke e
shoq
ërua
r me
instru
mente
OR
F
Të lu
ajë në
gr
up m
e ins
trume
nte
ORF
Të lu
ajë so
lo dh
e në
grup
me i
nstru
menti
n që
pëlqe
n më s
humë
Magn
etofon
i, org
ano,
libri i
Ka
bineti
24.
K15
Më th
ërre
t nde
riTë
kënd
ojë kë
ngë
të nd
ryshm
e për
atd
heun
, pun
ën,
prind
ërit,
shko
llën e
tj
Të sh
pjego
jë me
fjalë
të thj
eshta
ka
rakte
rin e
këng
ës
Të kë
ndojë
sa
ktë te
kstin
dh
e melo
dinë
e kan
onit
Të kë
ndojë
solo
dhe
në gr
upMa
gneto
foni, o
rgan
o, po
s-
pune
Kabin
eti
25.
K16
Përp
unim
i i
këng
ësTë
kënd
ojë kë
ngë t
ë ku
ltura
ve të
ndrys
hme
Të kë
n-do
jë du
ke e
shoq
ërua
r me
lëvizj
e tru
pore
Të kë
ndojë
me
diks
ion të
qa
rtë dh
e në
inton
acion
in e
duhu
r
Të kë
ndojë
duke
e in-
terpr
etuar
me n
djenjë
e e
mocio
n
Magn
etofon
i, org
ano,
libri i
Ka
bineti
282
26.
SHKM
2Em
ocion
et pë
rmes
pik-
turës
Të kr
ijojë
nëpë
rmjet
ar
teve t
ë tjer
aTë
shpje
gojë
me fja
lë të
thjes
hta pi
ktu-
rat q
ë shik
on
në lib
ër
Të k
rijojë
duke
shpr
ehur
em
ocion
et pë
rmes
pik
turës
Të ko
mento
jë kri
jimet
më të
mira
Or
gano
, instr
umen
te me
go
ditje,
libri i
mës
uesit
, Ka
bineti
27.
DM2
Magn
etofon
i, Cd
, CD-
jaTë
njoh
ë pjes
ët pë
rbër
ëse t
ë mag
ne-
tofon
it dhe
përd
orim
in e t
ij
magn
etofon
in T
ë dal-
lojë p
jesët
përb
ërës
e të
magn
etofon
it
Të pë
rdor
ë mag
ne-
tofon
in Ma
gneto
foni, p
oster
a, or
-
pune
Kabin
eti
28.
K17
Këng
a: “F
esta
e mës
uesit
”Të
kënd
ojë kë
ngë
të nd
ryshm
e për
sh
kollë
n, më
sues
in,
mjed
isin e
tj
Të kë
ndojë
kë
ngën
në
inton
acion
in e
duhu
r
Të kë
ndojë
kë
ngën
me
diksio
n të
qartë
dhe
shoq
ërua
r me
godit
je ritm
ike
Të kë
ndojë
duke
in-
terpr
etuar
me n
djenjë
dh
e moc
ion kë
ngën
Magn
etofon
i, org
ano,
libri i
Ka
bineti
29.
LI3
Luajm
ë nota
t në
tasti
erë
Të nj
ohin
tastie
rën
dhe t
ë lua
jnë no
tat e
mësu
ara
Të ve
ndos
ë gis
htat n
ë tas
tierë
Të lu
ajë no
tat
në ta
stier
ëTë
luajë
me d
y dua
r no
tat m
ësua
raMa
gneto
foni, C
d, po
stera
, Ka
bineti
30.
SHKM
3Lu
ajmë d
he
krijoj
mëTë
luajë
dhe k
rijojë
një ko
ncer
t në k
lasë
Të sh
oqër
ojë
me in
stru-
mente
ORF
kë
ngët
e val-
let e
konc
ertit
Të kë
ndojë
e kë
rcejë
këng
ë e v
alle t
ë nd
ryshm
e
Të pë
rzgjed
hë kë
ngët
më të
buku
ra, v
allet
më të
buku
ra dh
e re
citim
et më
të m
ira.
Magn
etofon
i, Cd,
poste
ra,
Kabin
eti
31.
OL1
32.
OL2
33.
OL3
34.
OL4
35.
OL5
283
284
Taksonomia konjitive e Blumit
Tre nivelet e arritjeve Nivelet e Blumit Foljet përshkruese
Niveli bazë
1. Të njohuritËshtë riprodhimi i një diçkaje pa shpjegime dhe pa e lidhur me gjë tjetër. Përsëritje e emrave,
ashtu siç janë dhënë. Është niveli më i ulët i rezultateve të nxënësve në fushën e njohjes
një listë, emërto, riprodho etj.
2. Të kuptuaritËshtë aftësia për të kapur kuptimin e materialit. Është baza e fushës së njohjes, një hap më tej se TË NJOHURIT.
Shpjego, zgjero, jep shembuj të tjerë, nxirr përfundime, perifrazo, rishkruaj, përgjithëso, interpretoje ndryshe, nxirr një përfundim etj.
Niveli mesatar
3.Aplikimi:Është aftësia për të përdorur materialin e mësuar në situata të reja dhe konkrete. Zbatohen rregulla, metoda, koncepte, parime, ligje dhe teori.
Ta aplikosh (zbatosh), të shfrytëzosh, të ndryshosh, të njehsosh, të
dukje, të manipulosh, të përgatit, lidh, trego, shpjego, përdor etj.
4.Analiza: Është aftësia për ta copëtuar materialin në pjesë përbërëse, ç’ka sjell një kuptim më të mirë të organizimit të tij. Meqenëse krahas përmbajtjes kuptohet edhe forma organizative e materialit, niveli intelektual është më i lartë se në TË KUPTUARIT
Copëto, ndaj në pjesë, shpjego përse, diferenco, shquaj, dallo, vër në dukje, lidh, seleksiono etj.
Niveli i lartë
5.Sinteza: Është aftësia që formon një të tërë duke bashkuar pjesët. Mund të jetë: komunikim i
Kombino, harto, krijo, zgjidh (një problem që ka shumë rrugë), kompozo, jep mendime,
risistemo, të shkruash, të tregosh, të prodhosh, të hartosh, të transmetosh, të krijosh,
të organizosh, të sintetizosh,
të ndërtosh etj.6.Vlerësimi: Është aftësia për të gjykuar vlerën e një materiali, të mirën e një ideje, motivet e sjelljeve, vlerësimin e zgjidhjeve të problemit, ndërtimi i komunikimeve gjykuese etj
Krahaso, konkludo vër në kontrast,
interpreto lidh, përmblidh, bëj një evidencë etj.
285
Sipas kësaj tabele mund të gjendet se i çfarë niveli është një objektiv i programit. Për këtë, mjafton që të shikosh se cila është folja përshkruese e objektivit dhe ta gjesh këtë folje në shtyllën e tretë të tabelës; në të majtë të saj është niveli përkatës.
Në qoftë se programi ka bërë ndonjë ndarje tjetër të niveleve të arritjeve, atëherë është mirë që mësuesi t’i referohet pikërisht atij klasifikimi, kjo sepse didaktët kanë bërë përshtatjen e duhur, sipas veçorive të lëndës, të tabelës së mësipërme, e cila është shumë e përgjithshme. Ajo të ndihmon kur nuk ke tjetër më të mirë.
Objektivi bazë mund të përbëhet nga një objektiv i vetëm (ai do të jetë edhe objektivi minimal), por mund të degëzohet në disa nënobjektiva. Në rastin e fundit, objektivi minimal do të jetë objektivi specifik më i ulët i nivelit bazë.
EdukimMuzikor1,2,3,4,5
mësuesiLibër Violeta Shamku, Majlinda Hala
ISBN: 978-99956-93-73-2
www.mediaprint.al
Librat e mësuesit dhe planet mësimore për të gjithë titujt që ne disponojmë, mund t’i gjeni dhe t’i shkarkoni pa pagesë nga faqja e internetit www.mediaprint.alPër më shumë informacion mund të na shkruani në adresën e emailit: [email protected] të na kontaktoni pranë redaksisë në numrin e telefonit: 04 2256158.
Çmimi 500 lekë