Download - Samenwerking & Intellectueel Eigendom

Als het gaat om octrooien | NL Octrooicentrum

Samenwerking en Intellectueel Eigendom

Hans Helsloot

27 mei 2011

“Als het gaat om octrooien” | NL Octrooicentrum

NL Octrooicentrum

Onderdeel van Agentschap NL (Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie)

– Octrooiverlening Nederland (uitvoering ROW1995)

Onderzoek

Register

– Octrooivoorlichting

Wat is een octrooi, wat heb je er aan?

Wat kun je met octrooi-informatie?


Vragen:Kennis over bescherming ideeën, concepten, tacit knowledge, octrooien

Wat is precies een octrooi? Wat betekenen octrooiaspecten als "nieuwheid", "inventiviteit" en het "industrieel/commercieel toepasbaar" zijn in de praktijk?

Hoe voorkom je conflicten met andere octrooien?

Hoe ga je om met intellectueel eigendom van ideeën en modellen? Wat zijn de (on)mogelijkheden om dat te octrooieren.

Concepten: Hoe leg je een concept vast? Is een concept te octrooieren? Op een andere manier te beschermen? Wanneer wordt een concept een ontwerp? Hierbij denk ik heel specifiek aan Dementie Experience; Dit is een concept; we weten hoe het werkt en welk effect het heeft, maar we hebben nog geen technische uitwerking. Valt het concept op enige wijze te beschermen?

Veel kennis betreft niet-geformaliseerde “tacit knowledge”. Hoe is deze te beschermen?

Samenwerken

Hoe maak je intelligent gebruik van de open source-aanpak? Hoe hou je er zelf voldoende aan over?

Een goed idee uitwerken vereist samenwerking. Hoe voorkom je dat samenwerkende partners ermee vandoor gaan?

En hoe regel je op een niet te complexe manier dat de samenwerkingspartners wel gebruik mogen maken van het idee in het belang van de samenwerking, maar niet voor eigen gewin?


Concurrentie = basisprincipe

Je mag kopiëren:

– Productidee

– Business concept

– Marketing concept


Intellectueel Eigendom (IE)Wat is intellectueel eigendom?

» Als het gaat om octrooien | NL Octrooicentrum

Intellectueel eigendom = verzamelbegrip

Rechtsvormen– Octrooirecht,

– Merkenrecht – Handelsnaamrecht– Domeinnamen,– Modelrecht, – Auteursrecht, – Persoonlijkheidsrechten,– Naburige rechten,– Databankenrecht– Chipsrecht,– Kwekersrecht,– Bedrijfsgeheimen,– ...

Contracten - Overeenkomsten• geheimhoudingsovereenkomsten (NDA)

• Uitwisselen informatie zoals „wat‟, doel, periode

• samenwerkingsovereenkomsten• Doel, onderwerp, wie doet wat, periode,

kosten, IE eigendom, publicaties,

• onderzoekscontract,• Onderwerp, tijdsduur, IE-rechten,

publicaties, kosten, …

• licentie contracten en franchising• Gebruiksrecht

• verkoopovereenkomsten, • arbeidscontracten, • leveringsvoorwaarden,


Welke bescherming mogelijk?

Merken: Smart, Smart for two, …

Handelsnamen: Smart, Daimler Benz, …

Domeinnamen: www.smart.comwww.smart.nl, …

Octrooien: Wielophanging, motormanagement, airbags, …

Modelrecht: vormgeving vancarrosserie, interieur, koplampen, …

Auteursrecht: vormgeving, handleiding, brochures, website, …

Bedrijfsgeheimen: productiewijze, klantenlijsten, …

Databankenrecht: onderdelendatabank, …


Daimler kan dit tegen houden met modelrecht

Chinese Noble Smart


Product beschermd met meerdere rechtsvormen: IE-mix Rechtsvormen

– Merkenrecht– Handelsnaamrecht– Domeinnamen,– Modelrecht, – Auteursrecht, – Octrooirecht,– Persoonlijkheids-

recht,– Naburige rechten,– Databankenrecht– Chipsrecht,– Kwekersrecht,– Bedrijfsgeheimen,– ...

www.fontys.nl


Auteursrecht

Kenmerken:

– ontstaat op moment van scheppen

zintuiglijk waarneembaar, niet alleen in het hoofd

ook conceptschetsen (niet relevant of het „af‟ is)

– gratis

– wereldwijd (wetten verschillen iets per land)

– ©-teken+registratie verplicht in USA


Auteursrecht – rechthebbende

Maker = Schepper van een werk = Wie heeft de geestelijke prestatie verricht.

Maken in opdracht: Auteursrecht komt toe aan maker(s), bijv.: website-bouwer, fotograaf en/of tekstschrijver, reclamebureau, consultant.

Maken in dienstverband: Auteursrecht naar werkgever.Voorwaarden: Gezagsverhouding, loon, enonderwerp houdt verband met werkzaamheden.


Tips

– Zet “© naam, datum” onder auteursrechtelijk beschermde werken. (niet verplicht)

– Bij maken in opdracht, regel:

–aan wie komen auteursrecht en andere IE rechten toe

–welke rechten krijgt de opdrachtgever, bijv. waar teksten of foto‟s voor mogen worden gebruikt (website, folders, jaarverslag?)

–www.auteursrecht.nl


Merkenrecht

Beschermt tekens die geschikt zijn om waren van een onderneming te onderscheiden.

Draait om verwarringsgevaar over herkomst

Eisen:• Niet beschrijvend• Onderscheidend vermogen

Oneindig te verlengen


Merkenrecht

Kosten

Registratiekosten Benelux: 240 euro / 10 jr.Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom www.BBIE.nl

Registratiekosten Europa: ca. 1000 euro / 10 jr.OAMI, Alicante: www.oami.eu

Registratiekosten Wereldwijd: afh. van landenkeuzeWIPO, Geneve: www.wipo.int


Wat is een merk?

Woorden: Apple, Syntens, Ziggo

Naam: Heineken, Albert Hein

Cijfers / letters: ABN AMRO, KLM, BP, Q8, 501, 3M

Beelden:

Slogan: Wij zijn pas Content als u het bent.

Klank/geluid:

Kleur: als ingeburgerd


Wel Verwarringsgevaar

opposant

Albert Gein voor supermarkt Albert Hein

Sentheo voor thee-pads Douwe Egberts

Pear voor computers Apple

Olifant voor supermarkt Jumbo


Geen verwarringsgevaar:zelfde woord; andere klasse

brandblussers

puzzelsschepen

schoonmaakmiddelsportvereniging

supermarkten


Merknaam STIHL

Woordmerk:

Community Trademark 4067401

STIHL

Beeldmerk:

Community Trademark 663542


Merknaam kiezen?Raadpleeg register: www.bbie.nl


Handelsregister: www.kvk.nl

http://www.kvk.nl/


Domeinnaam: www.sidn.nl

http://www.sidn.nl/


Octrooi [NL]= patent [GB, D] = brevet [FR]

Uitvinding

1. Nieuw = nergens ter wereld bekend

2. Inventief = ligt niet voor de hand voor de vakman

3. Industrieel toepasbaar = technisch, concreet

Geen uitsluiting volgens de Octrooiwet


Octrooi niet op product of idee, maar op technisch werkingsprincipe

Voor zover nieuw en inventief

1985 (v Ingen Schenau)

klapschaats

1894 (Hannes)

klapschaats

1996 (Gierveld)

klapschaats

zonder scharnier maar

met 4-stangenmech.

met zo’n scharnier


Internationaal octrooi

WO 05/12345

PCT procedure

USA

Japan

NederlandDuitslandEngeland

Max. 21 jaar

Spanje

Max. 21 jaar

Max. 21 jaar

Max. 21 jaar

Max. 21 jaar

Max. 20 jaar

Max. 21 jaar

JP 2010404

NL 1234567

US 1122334

Frankrijk Max. 21 jaarMax. 21 jaar

Italië

Eerste

aanvraag NL

Indienen

buitenland

Landenkeuze

wereld

Publicatie

aanvraag

Prioriteitsjaar:

- uitontwikkelen

- markt testen

- onderzoek

- herschrijven

1 2,50 1,5 5 jr

Landenkeuze

Europa

Belgie (BE 2023456)

Europa (EP)EP 1020304

Duitsland (DE 9030403)


Alternatieven voor octrooi:

Snelheid: Voorsprong in innovatie houden.

Geheim houden.

Samenwerken en octrooi door iemand anders laten aanvragen.

Onderling afspraken maken.

Evt. publiceren, zodat anderen geen octrooi kunnen krijgen om je te blokkeren.

Modelrecht, merkrecht, auteursrecht …


Markt

Commercialisatie

Product

Uitvoering / Design

Concept

idee

Gezamenlijk innovatieproces

Kennis ontwikkelen,Inspiratie

Partners / concurrenten / financiers

Intellectueel Eigendom als input

Bescherming tegen

namaak door concurrenten

Inkomstenbron door

exclusiviteit of licenties

Onderhandelingsobject bij

overnames / conflicten

samenwerken

Imago

Intellectueel Eigendom als output

Technische oplossingen, ideeën, inspiratie

Voorkomen inbreuk

Inlicentiëren

Nieuwheid + inventiviteit


Input: Octrooionderzoek maakt samenwerken makkelijker

Kennis / inspiratie:

• In octrooien vind je vindingen die nog niet op de markt zijn

• Wat is al ontwikkeld door anderen (inlicentiëren, voorkomen inbreuk)

• Waar mag ik vrij over praten en waar moet ik mijn mond over houden

Concurrenten / Partners:

• Waar is concurrent mee bezig

• Wie zijn interessante samenwerkingspartners


Voorbeeld: wasbal

Bal voor het wassen van teer ondergoed in de wasmachine.

Ondernemer had gezocht:

– Op internet

– In winkels

– Bij beurzen

– In relevante vakliteratuur


Octrooi-informatie ECLA D06F95/00B2B: 296 hits


Conclusie:• Veel meer openbaar dan deze ondernemer dacht

• Over deze varianten kun je gewoon praten, zonder de octrooieerbaarheid te schaden

• Wel je ideeën voor verbetering geheim houden!!


Octrooihouders zijn samenwerkingspartners

EuropaUSA

China


Wat nu?

– Alternatief ontwikkelen (zonder inbreuk te maken op octrooien anderen)

– Octrooi kopen of licentie nemen en zelf produceren.

– (Half)product inkopen.

– …..


misverstand

„Je mag het toch niet toepassen‟

Heel veel wel, want:

– octrooi duurt max. 20 jaar

– octrooi vervalt als je niet meer betaalt

– octrooi geldt per land

Hoeveel octrooien zijn er aangevraagd (alles uit hele wereld)?

15.000.000

Hoeveel octrooien zijn nu in Nederland van kracht

150.000 =1%


Wat staat er in een octrooi?

– Waar iemand duizenden euro‟s voor over heeft om het te beschermen

– Waar iemands R&D afd. mee bezig is

– Oplossingen voor technische problemen

– Marktpartijen: Wie ontwikkelt product X?


Vakliteratuur

Handvatten voor het vinden van meer info:

• www.i-cane.nl

– ir. M. de Wilt

– Huub Grooten

Bron: Technisch Weekblad 6 sept 2008

http://www.i-cane.nl/





Voorbeeld: internet www.i-cane.nl





Espacenet: uitvinder=de wilt


Blik in de toekomst: Vb. Nintendo Wii

Markt: December 2006

Octrooien gepubliceerd:

jan. 2006


Nog een blik in de toekomstNintendo DSi

DSi nu

Toekomst? bijv. EP1645313


Apple: iPhone - iPod met zonne-energie

US2008/0094025

Solar cells on portable

devices

US2010/0013309

Power management circuitry


Apple: 3D-muisUS2010/0013768: Methods and

apparatus for processing combinations

of kinematical inputs

Muis die 3D bewegingen detecteert


Apple hulpmiddel om parkeerplaats te vindenUS2010/0017118: Parking and

location management


Ondernemers zeggen over octrooiinformatie:

“Octrooi-informatie voorkomt dat je geld uitgeeft aan slechte ideeën.”

– 65% innovatietraject bijgestuurd

– 25% concurrentie positie verbeterd25% besparingen op R&D budget


Markt

Commercialisatie

Product

Uitvoering / Design

Concept

idee

Gezamenlijk innovatieproces

Kennis ontwikkelen,Inspiratie

Partners / concurrenten / financiers

Intellectueel Eigendom als input

Bescherming tegen

namaak door concurrenten

Inkomstenbron door

exclusiviteit of licenties

Onderhandelingsobject bij

overnames / conflicten

samenwerken

Imago

Intellectueel Eigendom als output

Technische oplossingen, ideeën, inspiratie

Voorkomen inbreuk

Inlicentiëren

Nieuwheid + inventiviteit


Output: Wat kun je met IE?

opbrengst

Octrooi, merk, model

(exclusiviteit)

opbrengst

product

prototype

concept

idee

markt

Octrooi verkopen /

licenties verlenen

Hogere opbrengst

anderen blokkeren Samenwerken

IE = inkomstenbron


Adviezen octrooibescherming

– Geen octrooi zonder strategie

Zonder strategie is octrooi te duur en onderbenut.

– Investeer in de juiste vorm van bescherming

Octrooi – techniek

Model – uiterlijk

Merk – naam, logo

Geheimhouding – productiewijze, materiaalspecificaties, ...


Output : Wie krijgt het octrooi (IE rechten)?

Alleen eigenaar

• kan optreden tegen inbreuk*,

• kan licenties verlenen*,

• is verantwoordelijk voor betalen instandhoudingstaksen,

• bepaalt landen

* Licentienemer

• kan in contract worden verplicht om op te treden tegen inbreuk

• kan in contract mogelijkheid krijgen om sublicenties te verlenen


Wie is rechthebbende als niets is afgesproken?

Auteursrecht maker (de feitelijke schepper)

Databankenrecht producent (degene die de organisatorische of coördinerende eindverantwoordelijkheid en het financiële risico draagt)

Modelrechten en merkrechten

houder (degene op wiens naam model of recht is ingeschreven)

Handelsnaamrecht de ondernemer

Octrooirecht de aanvrager / uitvinder


Gezamenlijk eigendom = problemen

1. Beheer van het octrooi (beschermingsomvang, landenkeuze, instandhouding en rechtszaken)

2. Bevoegdheid tot licentieverlening

3. Conflicterende handhaving van het octrooi tegen inbreukplegers

4. Overdracht en pandrecht

5. Verdeling inkomsten uit octrooi

6. Verdeling kosten

7. Beëindiging van de samenwerking

8. Beëindiging van gezamenlijke aanspraak


Op wiens naam komen IE rechten?Variant 1 = wie met idee kwam, krijgt rechten

+ Na afloop van samenwerking geen conflicten.

- Moeilijke communicatie, kans op succes veel kleiner

Variant 2 = alle partijen hebben ook na afloop van of buiten grenzen van samenwerking gebruiksrecht op technologie die in samenw. is ontwikkeld.

+ Makkelijke communicatie, grotere kans op succes

- Tegenstrijdige belangen, licentiëren aan concurrent

Variant 3 = rechten worden verdeeld per marktsegment.

+ Makkelijke communicatie, grotere kans op succes

- Kan alleen als je niet met „vakgenoten‟ samenwerkt


Stappen tot samenwerking 1e fase1. Wat wil je bereiken? Wat is je doel?

2. Zoek daarbij de juiste strategische partner

3. Stel gezamenlijk doel (samenwerkingsintentie) vast.

4. Stel grenzen van de samenwerking vast.

5. Bepaal het mogelijke businessmodel.

Leg dit vast in “intentieverklaring”

Tot hier spreek je niet over eigendom IE, maar over „gebruiksrecht onder voorwaarden‟:

Welke toepassing

Welk marktsegment

Welke periode

Welk gebied

Welke vergoedingen, …


Stappen tot samenwerking 2e fase6. Gedetailleerde doelen

7. Gedetailleerde inbreng

8. Verdeling opbrengsten en risico‟s

9. Eigendom en gebruiksrecht IE

10. Werkafspraken

11. Termijn / beëindiging


Intentieverklaring voor samenwerking

Gezamenlijke doelstellingen

Grenzen van de samenwerking

Globale afspraken over inbreng

Businessmodel met principeverdeling resultaten

Exit mogelijkheid


1. Wat wil je bereiken met samenwerking?Ontwikkelkosten drukken

Risico‟s beperken

Sneller resultaten boeken

Toegang tot nieuwe kennis en expertise

Toegang tot nieuwe distributiekanalen, markt

Toegang tot financiën, subsidies


2. Samenwerken met wie?Zoek dan de juiste partner bij jouw eigen doel.

Onderzoek:

Jouw doel - zijn doel

Jouw rol - zijn rol

Jouw inbreng - zijn inbreng (IE)

Mogelijke probleemgebieden, strijdige belangen

Ervaring met samenwerken

Gebruik openbare databanken (Espacenet) om partijen te vinden.

Partijen moeten hun bedrijfsstrategie aan elkaar kenbaar maken.


3. Formuleer het gezamenlijke doelVraag je af wat de partijen gezamenlijk drijft, bijv:

• Kennis of technologie ontwikkelen

• Product of proces ontwikkelen

• Markt ontwikkelen

• Exploitatie van kennis, valorisatie, kennishandel...

• Subsidie

Streef naar wederzijds voordeel.

Let op “nevendoelen” en maak die helder naar elkaar.


4. Bepaal grenzen van samenwerkingOnderwerp, welke producten

Tijdsperiode

Marktsegment, regio


5. Bepaal voorlopig businessmodelHoe gaat iedereen er voordeel mee halen?


Intentieverklaring voor samenwerking

Gezamenlijke doelstellingen

Grenzen van de samenwerking

Globale afspraken over inbreng

Businessmodel met principeverdeling resultaten

Exit mogelijkheid


Individueel doel /

belang

Inbreng / rol Vergoedingsprincipe

Marktpartij M

Leverancier L1

Consultant C

Kennisinstelling K1

Kennisinstelling K2

Zorgcentrum Z

Subsidiegever S

… …


Individueel doel /

belang

Inbreng / rol Vergoedingsprincipe

Marktpartij M Geld verdienen met

eindproduct

Geld, uren, kennis Winst met eindproduct

Leverancier L1 leveren onderdelen /

service

kennis over specialisme 1,

uren, materiaal

per uur / product of

royalty‟s of aandelen

Consultant C uren schrijven; uren, kennis over

samenwerking

per uur of royalty‟s of

aandelen

Kennisinstelling K1 promotie, publicaties op

onderwerp 1

theoretische kennisinbreng

over onderwerp 1

recht op 1e publicatie op

onderwerp 1

Kennisinstelling K2 promotie, publicaties op

onderwerp 2

theoretische kennisinbreng

over onderwerp 2

recht op 1e publicatie op

onderwerp 2

Zorgcentrum Z betere zorg,

profileren op onderwerp in

de regio

lagere zorgkosten

praktische kennisinbreng

over onderwerp

1e gebruiker in de regio,

geen royalty‟s

Subsidiegever S Bijdrage aan oplossing

maatschappelijk probleem

Geld, kennis over

probleem

Rapportages, publicaties

… … … … … … … …


Stappen tot samenwerking 2e fase6. Gedetailleerde doelen

7. Gedetailleerde inbreng

8. Verdeling opbrengsten en risico‟s

9. Eigendom en gebruiksrecht IE

10. Werkafspraken

11. Termijn / beëindiging


7. Gedetailleerde inbrengWat brengt ieder in (tangible / intangible)

• IE-rechten (alle relevante octrooien bespreken, gebruik Espacenet om partijen te vinden)

• Technische knowhow, etc.

• Commerciële knowhow,

• Infrastructuur (laboratoria, kantoren, productie, machines…),

• Uren,

• Financiën,

• Grondstoffen,

• Markttoegang, marktontwikkeling,

• Netwerk (bijv. van leveranciers)


Bij inbreng kennis/IE6 dimensies

Inventariseren kennis en IE binnen bedrijf

Vertrouwelijkheid / geheimhouding

Bij uitwisseling personeel:aan wie komen rechten dan toe

Bij samenwerking met Universiteiten

wat wordt wel/niet gepubliceerd, vorm, medium, namen


Kennis/IE inbreng, 6 dimensies1. Achtergrondkennis: Kennis die al bestond voor de samenwerking.

2. Voorgrondkennis: Kennis die ontstaat tijdens samenwerking.

3. Binnen de grenzen van de samenwerking

4. Buiten de grenzen van de samenwerking

5. Tijdens de samenwerking

6. Nadat de samenwerking is beëindigd.

Bepaal per dimensie toegang en tarieven.


Bij kennis/IE-inbreng: Welke kennis/IE is er? Leg uitgangspositie (achtergrondkennis) zoveel mogelijk vast.

• IE: Octrooien, merken, modellen, auteursrechten, broncode.

• Mogelijk octrooieerbare uitvindingen, voordat ze zijn ingediend.

• Technische knowhow (zoals productieprocesdetails, chemische formules, materiaalspecificaties, test procedures)

• Commerciële knowhow (zoals klantenoverzichten, kennis van klanten voorkeuren en betalingsgedrag, methoden om klantenwensen vast te stellen of evalueren)

Maak onderscheid tussen openbare kennis en geheime kennis


Welk gebruik, tarief, vertrouwelijkheid

Octrooi A Octrooi B Know How

A

Know How

B

Leveranciers-

info X

Klant info

Y

Etc.

Achtergrond-

kennis

Voorgrond-

kennis

Binnen

grenzen

Buiten

grenzen

Tijdens

Na afloop

Kennis en IE aanwezig in ons bedrijf

6 d

imensie

s


Geheimhouding van kennis/IEAlle betrokkenen in de samenwerking moeten weten welke kennis:

Moet worden gedeeld

Mag worden gedeeld

Niet mag worden gedeeld

Als kennis/informatie wordt gedeeld:

wanneer,

met wie,

in welke vorm: digitaal, schriftelijk of mondeling

voor welke toepassing,

welk marktsegment,

welke vergoedingen, etc.

Maak onderscheid tussen delen met partner en delen met derden.

Is dit goed geregeld in arbeidscontracten van partners?


Waardebepaling ingebrachte kennis/IEKosten gebaseerd

Kosten tot nu toe of vervangingskosten.Geen relatie met toekomstige waarde.

Markt gebaseerd

Vergelijk soortgelijke transacties. Moeilijk; weinig vergelijkingsmateriaal

Inkomen gebaseerd

Potentiële toekomstige revenuen. Gecorrigeerd voor risico en inflatie,…


8. Verdeling opbrengsten / risico‟sVergoeding voor kennis/IE (hoogte)

Verdeling inkomsten, bijv. naar rato inbreng (tijd, ideeën, geld, risico, etc.)

Gebruik onderzoeksresultaten

Publicatie (on)vrijheid (spreek termijn af)

Vergoeding voor niet-geëxploiteerde kennis

Veel voorkomende geschilpunten

• Waardering inbreng en betrokkenheid

• Bestaan en uitleg afspraken


Eigendom vs. gebruiksrecht IEWie krijgt eigendom en wie krijgt gebruiksrecht (waarvoor)

Eigendom IE is van belang bij:

Optreden tegen inbreukmakers

Beëindiging samenwerking

Meerdere toepassingsgebieden

Gebruiksrecht is van belang bij mogen toepassen


Bel NL Octrooicentrum voor:

– Gesprek met adviseur IE over:

–verschillen octrooi, model, merk, auteursrecht, etc

–voor- en nadelen van bescherming in uw geval.

–strategie

– Onderzoek voor MKB:

– inspiratie

–nieuwheid

– Leren zelf zoeken:

–workshops zoeken

–bepalen IPC-klasses


Dank voor jullie aandacht !

Hans Helsloot

Adviseur Intellectueel Eigendom

[email protected]

088-4440184

Agentschap NL

NL Octrooicentrum

www.octrooicentrum.nl

Download - Samenwerking & Intellectueel Eigendom

Top Related