Download - Sağlık Gözetimi ve Meslek Hastalıkları
Sağlık Gözetimi ve Meslek Hastalıkları
Meslek hastalıkları
%99
%1
%44
%56
MESLEK HASTALIKLARI
İŞ KAZALARI
DÜNYADA TÜRKİYE’DE
Amaç Bu oturumun sonunda katılımcılar;
İşçilerin sağlık gözetimi konusunda iş güvenliği uzmanlarının yapması gerekenleri öğrenecek ve meslek hastalıkları hakkında bilgi sahibi olacaklardır.
Öğrenim Hedefleri Bu oturumun sonunda;
Sağlık gözetimi ve meslek hastalıkları
konusunda temel kavramları tanımlama
Meslek hastalıklarının çeşitleri ve tanı
yöntemlerini sayacaklar
Meslek hastalıklarından korunma yöntemlerini bilme
Meslek hastalıkları istatistiklerinin önemini
kavrama
İş yeri Sayıları
İşçi sayıları
Sağlık Gözetimi Yapanın Sorumlulukları
Dr. Nihat Şahbaz 9
Meslek hastalığı konusunda çalışanı
bilgilendirir ve rızasını alır
Bütün bilgileri kayıt altına alır ve korur
Meslek hastalığı maruziyetinin genel veya
kişiye özel olabileceğini bilir Meslek hastalığında etken uygun/geçerli
yöntemle belirlenmeli.
Kişiye özel maruziyet kaydı tutulmalı.
Sağlık Gözetimi Yapanın Sorumlulukları
Dr. Nihat Şahbaz 10
Maruziyet saptanırsa;
Risk değ. ve alınan önlemler gözden geçirilir.
Riski azaltma/önlene işinde uzman ve yetkili izni alınır.
Maruz kalan diğer işçiler için önlem alınır.
Sağlık Gözetimi Yapanın Sorumlulukları
Dr. Nihat Şahbaz 11
Çalışanın/çalışanların yer değişikliği
v.s. yeni düzenlemeler yapılabilir.
Örnek;
Havadaki kurşunun(haftada 40 saat çalışanda)
zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonu
0,075mg/m3 ten fazla ise ve işçinin kanında
40 mg/100 ml den fazlaysa tıbbi gözetim
yapılır.
Meslek Hastalığı
• İşçinin, çalıştırıldığı
işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleri meslek hastalığıdır.
Çalışma hayatında;
• İşverenler (ücret, beslenme, sağlık
hiz.,koruyucu araçlarla ilgili sorumluluklar)
• İşçiler (bilinç düzeylerine göre; sağlık, iş güvenliği, sasyal hak.)
• Devlet (çalışan/işveren)
Tarihçe
• Hipokrat (M.Ö.400);Kurşun madeninde
çalışanlarda işe bağlı kolik ve pekliği
Tanımlamış
Ramazinni 1700 (İş sağlığının babası/ilk meslek hast. kitabını yazmış)
• Sanayi Devrimi(1760); Çalışan sayısı
artmış. Kadın, küçük çocuk çalıştırma, çalışma süresi uzunluğu çalışanlar için sorun
Tarihçe • İşçilerin örgütlenme ve bilinç düzeyi
geliştikçe; çalışma koşulları, sosyal
haklarla ilgili yasal düzenleme yapılmış.
• 1919 da İLO kurulmasıyla yeni
standartlar oluşturulmuş.(1932)
• Dilaver Paşa nizamnamesi(1865);
Çalışma süresi 10 saat, iş yerinde hekim bulundurma
Tarihçe
• Maadin nizamnamesi(1869);İş kazasına
karşı önlem, kaza sonu tazminat
• Umumi hıfzıssıhha kanunu(1930); İş yeri ve
çevresinin sağlığa uygunluğu, 50 den fazla
işçi çalıştıran iş yerlerinde tıbbi bakım ve
sağlık birimi, gayri sıhhi müesseselerde
sağlık raporuna ilişkin düzenleme ve denetim
Tarihçe
SSK(1946);
İşçinin sağlık sorunlarını çözümlemek için kuruldu.
1961 Anayasası madde 43;
Kimse yaşına, cinsiyetine, uygun olmayan
bir işte çalıştırılamaz. Çocuklar, gençler ve
kadınlar çalışma koşulları bakımından özel
olarak korunur.
Meslek
Hastalıklarının
Sınıflandırılması
A) Hastalığın geliştiği doku, organ/sisteme göre sınıflandırma:
• Deri hast.; temas-kontakt dermatitler
• Akciğer hast.; pnömokonyoz, büssinoz, • Kan hast.; anemi, lösemi
• Dolaşım sistemi hast.; hipertansiyon, varis • Ruhsal hast.; stres, anksiyete • Enfeksiyon hast.; Şarbon, bruselloz, hepatit
B)Etkene göre sınıflandırma
1- Kimyasal etkenler:
Metal ve metaloidler (kurşun, cıva, krom)
Halojenli hidrokarbonlar (karbon,tetraklorür
Aromatik hidrokarbonlar (benzol, nitroz)
Gazlar(karbonmonoksit, karbondioksit)
Organik fosforlu bileşikler (tarım ilaçları)
Makine yağları
Maden kömürü katranı
2-Tozlar:
Mineral tozları (silis, asbest, kömür)
Organik tozlar (pamuk tozu-büssinozis)
3-Fizik etkenler:
Gürültü
Işık
Sıcaklık
Alçak ve yüksek basınç
Radyasyon
4)Biyolojik etkenler:
• Bakteriyel (şarbon, brusellozis, tetanoz,
hepatit, leptospiroz)
• Virütik
• Mantar ve Parazitler
SSK Kanununa Göre Sınıflama
A Grubu: Kimyasal Maddelerle Oluşan Meslek Hastalıkları:
• Arsenik
• Cıva
• Organik fosfor
• Krom
• Nikel
• Kursun
• Solventler (benzen, C.S.)
• Amonyak
•Aldehitler
B Grubu:
Deri Hastalıkları:
• Deri kanserleri ve prekanseröz
deri hastalıkları (kurum, zift, katran, asvalt, antrasen, mineral yağlar, parafin)
• Kanserleşmeyen deri hastalıklar
C Grubu: Pnomokonyoz ve Diğer Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları: • Silikoz
• Bissinoz
• Asbestoz
• Bronsial astım
• Silikotuberkuloz
• K.İ.P. (kömur işçisi pnomokonyozu)
• Sideroz
D Grubu:
Meslek Bulaşıcı Hastalıklar: • Viral hepatit
• Salmonella infeksiyonları
• Sarbon
• Kuduz
• Amibiasis
• Malaria
• Bruselloz
E Grubu; Fizik Etkenlerle Olan Meslek Hastalıkları:
• Gürültü
• Radyasyon
• Basınç
• Vibrasyon
• Termal konfor(ısı, nem, hava akım hızı)
Sağlık Örgütlerinin Görevleri
1.İşçiye yönelik çalışmalar
• İşe giriş muayenesi
• Aralıklı muayeneler
• Hastalık, hastalık sonu muayeneleri
• Bazı grupların özel muayenesi
(çocuk, kadın, yaşlı işçi, v.b.)
• Laboratuvar desteği
• Rehabilitasyon
İşe Giriş Muayenesi: İşçi; işe başlamadan yapılır.
İşçide işin özelliklerine göre özel incelemeler yapılabilir
İşyerindeki, sağlığına zararlı etkenler korunmak
için eğitimi ve bazı koruyucu aşılar yapılmalıdır
Aralıklı (Periyodik) Muayeneler:
Meslek hast. önlenmesi/erken tanısı için
Özel Tarama Muayeneleri: Kr. Hast, madde bağımlısı, çocuk/gebe/ emzikli /özürlü işçi. Meslek hast. tanısı
Hastalık sonu ise dönüş muayenesi: Geçirilen hastalığın değerlendirilerek ise
devamının tartışılması, alınması gerekli
önlemler
2.İşyerine yönelik çalışmalar
İşyeri Ortam Analizleri:
Sağlığa zararlı etkenlerin ölçümü meslek hastalıklarının önlenmesi ve tanısını koymada önemlidir.
3.Çevreye yönelik çalışmalar
• Çevreden gelecek zararların
incelenmesi ve önlenmesi.
• İşyerindeki maddelerin insan vücudunda
hangi değerlerde tehlikeli olacağı bilinmesi.
• Zararlı etkene karşı koruyucuların
durumu ve işçilerin davranışları?
Meslek Hastalığı Tanısı Koyarken İzlenecek Yol:
1. İşçinin önceki muayene bulguları gözden geçirilme.
2. Hastalık öyküsünde işle ilişki.
3. Tıbbi muayene bulgularının tekrar değerlendirilmesi.
4. Meslek hastalığı kuşkusu devam ediyorsa işçide/işyerinde analiz
Tedavi ve Rehabilitasyon:
• Meslek hastalığında tanı kesinleştikten
sonra tedaviye başlanmalı.
• Tedavinin sonucuna göre aynı işe dönüp
dönmemeye karar verilmelidir.
• Kalıcı sakatlık olmuşsa; yeni beceriler
kazandırılır, hayata uyumunu sağlanır.
• Ruhsal ve sosyal sorunlar çözülmeye
çalışılır
MESLEK HASTALIKLARININ TESBİTİ
(TÜRKİYE’DE DURUM)
Kimyasal Madde Maruziyeti
Tüm İşyerlerinde Ortak Sorun
SİGARA
28 Nisan Dünya İş Sağlığı ve Güvenliği Günü
SORU
Aşağıdaki işyeri ortam koşullarından hangisinde yorgunluk, aşırı terleme ile su ve tuz kaybı, baş dönmesi ve kramplar oluşması sonucu iş veriminin düşmesi beklenir?
A) Sıcak ortam
B) Soğuk ortam
C) Gürültülü ortam
D) Tozlu ve dumanlı ortam
SORU
Bir işletmede yapılacak periyodik
kontrol, bakım ve ölçümlerin plânlanması
kim tarafından yerine getirilir?
A) İşyeri hekimi
B) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu
C) İşyeri sağlık birimi
D) İş Güvenliği ile görevli mühendis
veya teknik eleman