Download - Ryby i bezkręgowce doliny Wisły
Cykl wykładów i wycieczek„Świat zwierząt doliny Wisły”
Ryby i bezkręgowce doliny Wisły
Jerzy Romanowski
RybaWodny kręgowiec ze skrzelami w dorosłej postaci, oraz ewentualnie kończynami w postaci płetw. (Nelson 1994)
Słabo poznane:
- wędkarze,
- doniesienia prasowe,
- ostatnie badania: 1997 r.
- (Backiel, Wiśniewolski i in. 2000)
Ryby Wisły Warszawskiej
fot. J. Badełek
25 gatunków
- Sum (podłoże z roślinnością),
- ryby fitofilne: karaś, szczupak, wzdręga, koza,
- Sandacz (prymitywne gniazdo wśród roślin),
- Ciernik (gniazdo z roślin),
- ryby litofilne: boleń, brzana, kleń,
- ryby psammofilne: kiełb, śliz,
- ryby pelagofilne: miętus.
Ryby Wisły Warszawskiej
(Backiel, Wiśniewolski i in. 2000)
Inne gatunki (niewybredne):
Ukleja
Płoć
Okoń
Jelec
Leszcz
Krąp
Karp
Karaś srebrzysty
Trawianka
Ryby Wisły Warszawskiej
Ciernik
Samiec buduje gniazdo i chroni ikrę do wylęgu.
Opieka nad genami
Troskliwy tata
Miętus
- ryba przydenna,- czysta woda,- rzeki i potoki z żwirowym dnem,- drapieżnik,- tarło zimą (woda 2-4oC),- do 3kg.
Lota lota
Inwazyjne gatunki ryb w Polsce
http://www.iop.krakow.pl/gatunkiobce
Karaś srebrzystyCarassius auratus gibelio
• pierwotny areał: Azja• inwazja: od lat 40-tych XX w.• ekspansja: w wyniku rozrodu, dziś
występuje powszechnie,• najliczniejszy obcy gatunek ryb,• konkurent,• wyjada ikrę rodzimych gat i zakłóca
ich rozród,• przenosiciel pasożytów,
TrawiankaPerccottus glenii Dybowski, 1877
• pierwotny areał: Azja, dolny Amur,• inwazja: od 1916 r. z ok. St. Petersburga,• Polska: pierwsze stwierdzenie w starorzeczu
Wisły k. Dęblina,• wysokie tempo ekspansji: w dolinie Wisły do
100 km/rok,• drapieżnik,• wyjada ikrę rodzimych gat ryb i płazów,• zagraża populacjom ryb i np. traszek.
traszka grzebieniasta
Babka byczaNeogobius melanostomus
• reliktowy gatunek ponto-kaspijski + Morze Marmara,
• pierwotny areał: zatoki i dopływy mórz Czarnego, Azowskiego i Kaspijskiego,
• inwazja w Bałtyku: rozprzestrzenienie z wodami balastowymi,
• w Polsce od 1990r. – port Hel,• wnika do ujściowych odcinków rzek, m.in.
Wisły,• silna konkurencja dla rodzimych gatunków,• konsument omułków,• przenosiciel pasożytów.
Zapora Włocławek - widok elektrowni od strony wody dolnej.
Zapora we Włocławku przerwała wędrówki ryb łososiowatych.
Wydry, a ryby w Wiśle?
Podstawę pokarmu wydr stanowią ryby.
Bytowanie wydr w Warszawskiej Wiśle jest możliwe dzięki obecności bazy pokarmowej, czyli ryb.
Poznanie diety wydr pozwoli lepiej poznać faunę ryb w Wiśle.
Dieta wydr
Badania:• 6 rzek we wschodniej Polsce,• analiza zawartości 4040 odchodów.
Brzeziński, Romanowski, Kopczyński, Kurowicka 2006
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
n=235 n=99 n=302 n=102
WINTER SPRING SUMMER AUTUMN
Seasons
Per
cent
age
occu
rran
ce
Other prey
Gudgeon
Roach
Pike
Perch
Burbot
Mud loach
Amphibians
Crayfish
Biebrza
Brzeziński, Romanowski, Kopczyński, Kurowicka 2006
Dwernik
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
n=25 n=74 n=49 n=66
WINTER SPRING SUMMER AUTUMN
Seasons
Pe
rce
nta
ge
occ
urr
an
ce
Other prey
Grayling
Brown trout
Common loach
Bullhead
Amphibians
Brzeziński, Romanowski, Kopczyński, Kurowicka 2006
Wielkość ryb zjadanych przez wydry
Długość ryb zjadanych przez wydry
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Tanew San CzarnaHańcza
upper Biebrza low er Biebrza
539 items 958 items 633 items 396 items 867 items
Perc
enta
ge 31-40 cm
21-30 cm
11-20 cm
1-10 cm
Brzeziński i in. 2006
Dieta wydr w Wiśle?
Początek badań - praca dyplomowa.
Głównie ryby (plus raki, kaczki i żaby): - Sandacz - Jelec - Okoń - Świnka - Koza
Koza złotawa Cobitis aurata
Słabo poznane: bezkręgowce
Liczne rzadkie i zagrożone ważki, motyle, chrząszcze, pająki i inne, związane z środowiskami leśnymi, otwartymi, a także piaszczystymi wydmami.
Paź królowej, gąsienica. fot. J. Romanowski
„Rzadkie” gatunki:
Pachnica dębowa
fot. J. Romanowski
Ćmy...
fot. J. Romanowski
Ważki
Świtezianka Gadziogłówka zwyczajna
fot. J. Romanowski
Chrząszcze...
Wonnica Kruszczyca złotawka
fot. J. Romanowskifot. A. Węgrzynowicz
Motyle ...
Rusałka pawik fot. J. Romanowski