![Page 1: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/1.jpg)
Rozwój miast na przełomie XIX/XX w.
-SZCZECIN-
Wyk. U. ChojnowskaIIPP 2007/08
![Page 2: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/2.jpg)
Plan prezentacji• Wstęp• Początki osadnictwa w Szczecinie• Rozwój Szczecina• Pojęcie miasta nowoczesnego• Szczecin jako miasto nowoczesne• Podsumowanie
![Page 3: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/3.jpg)
Położenie Szczecina
![Page 4: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/4.jpg)
Szczecin należy do jednych z najstarszych miast polski, a pierwsze pisane wzmianki o nim pochodzą z X w.
Rozwój Szczecina
![Page 5: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/5.jpg)
Ze względu na swoje dogodne położenie geograficzne (jest to najdalej wchodzący w ląd port morski) Szczecin już w średniowieczu stał się dużą placówką handlową oraz stolicą księstwa pomorskiego z siedzibą książęcą. W późniejszych wiekach przynależność do niemieckiej Hanzy spowodowała wzrost gospodarczy miasta. Szczecin był pośrednikiem pomiędzy wywozem towarów z głębi kraju (zboże, produkty leśne, drzewo) a przywozem artykułów z zachodniej Europy.
![Page 6: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/6.jpg)
Również ze względu na swoje położenia na obrzeżach państwa Polskiego Szczecin często zmieniał przynależność narodową, z czego każdy kraj wniósł coś do urbanistyki i wyglądu samego miasta.
1181-1185 1185-1227 1227-II poł. XIII w. 1338-XVII w. Cesarstwo Niemieckie Królestwo Danii Brandenburgia Gryfici
1630-1719 1719-1806 1806-1813Królestwo Szwecji Królestwo Prus I Cesarstwo Francuskie
1815-1918 1919-1945 od 1945 Królestwo Prus III Rzesza Niemiecka Rzeczpospolita Polska
![Page 7: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/7.jpg)
Wczesnośredniowieczne fazy rozwoju Szczecina wg Leciejewicza (1990)
Początki osadnictwa zaczęły się w miejscu gdzie leży szczecińskie Stare Miasto. Dzięki korzystnemu położeniu i sprzyjającym warunkom gospodarczym dało początek osadzie typu miejskiego. Układ podgrodzia cechowała regularność.
![Page 8: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/8.jpg)
Próba rekonstrukcji Szczecina z przełomu XII/XIII w.wg L. Leciejewicza
1. Gród na Wzgórzu Zamkowym,
2. Obwarowana dzielnica (podgrodzie nad Odrą),
3. Port w naturalnej zatoce rzeki,
4. Podgrodzie zachodnie (brak danych co do kształtu),
5. Targ, 6. Kościół św. Piotra i
Pawła, 7. Kościół św. Jakuba, 8. Gmina niemiecka, 9. Kościół św. Jana, 10. Zasięg miasta
lokacyjnego (w obrębie murów miejskich).
![Page 9: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/9.jpg)
Największym problemem przez kilka wieków była przestrzenna ciasnota spowodowana zamknięciem miasta w obrębie murów obronnych. Od XII w do prawie XIX w. miasto nie zmienia swego obszaru.
Plan Szczecina do 1720 roku
Plan Szczecina z 1721 roku
![Page 10: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/10.jpg)
Widok na twierdzę po rozbudowie fortyfikacji z 1735 roku.
Widok na twierdzę 1757 rok.
![Page 11: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/11.jpg)
Plany Szczecina z początku i końca XIX wieku.(przed zniesieniem obwarowań).
1808 1870
![Page 12: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/12.jpg)
Plan Szczecina z XVIII w. nałożony na plan miasta z XX
w.
Mury fortu na planie z 1939 rokuZielony - fortyfikacje szwedzkie z XVII w.Niebieski - fortyfikacje pruskie z XVIII w.Na Łasztowni umocnienia pruskie.
![Page 13: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/13.jpg)
Pojęcie miasta nowoczesnego miasto nowoczesne ≠ wielkie miasto decydujący wyznacznik- osiągnięty poziom cywilizacji, związany z poziomem techniki organizm urbanistyczny, który wykorzystując do maksimum zdobycze cywilizacyjne mógł zapewnić optymalne warunki bytu i rozwoju kulturalnego swych mieszkańców czynnikiem wiodący- napływ ludności do miast, rozpowszechnienie kolei problem- zapewnienie dla napływającej ludności odpowiednich warunków mieszkaniowych i zdrowotnych, rozwoju kulturalnego, potrzebę związania miast systemem komunikacji zewnętrznej problem- rozbudowa fortyfikacji- wyraz nieufności wobec innych zaborców
Szczecin jako miasto nowoczesne
![Page 14: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/14.jpg)
Rozbudowa Szczecina po zniesieniu fortyfikacji
1906 Ok. 1920
![Page 15: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/15.jpg)
Nowo uzyskane tereny zostały zagospodarowane na zasadzie geometrycznego schematu promienistego układu ulic, inspirowanego realizacjami Haussmanna. Wytyczono nowe ulice prostokreślne, które zbiegały się z owalnymi lub prostokątnymi placami bądź tworzyły ortogonalną siatkę.
![Page 16: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/16.jpg)
Szczecin po wojnie:• zabudowa mieszkalna – została zniszczona w 65 %• przemysł – w 85 % • port szczeciński razem z magazynami i sprzętem do przeładunku towarów – w 80 % • Z 268 tys. mieszkańców zostało 6 tys. • Brak rąk do pracy i wykwalifikowanej kadry nadzorującej odbudowę uniemożliwiało powrót miasta do dawnej świetności
![Page 17: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/17.jpg)
Podsumowanie
• Od XII w do prawie XIX w. miasto nie zmienia swego obszaru, poza murami jednak rozwijają się poszczególne osiedla. • Przykład Szczecina najlepiej świadczy o tym, jaką rolę dla prawidłowego rozwoju przestrzennego miasta miało zniesienie ograniczeń zabudowy w pasach przyfortecznych.• Nowo uzyskane tereny zostały zagospodarowane na zasadzie geometrycznego schematu promienistego układu ulic, inspirowanego paryskimi realizacjami Haussmanna. • Analiza projektu świadczy o chęci nadania miastu planowego kierunku ekspansji terytorialnej i określonego kształtu przestrzennego. Z drugiej strony świadczy jednak o tym, że w projekcie przeważały względy formalne, a nie funkcjonalne.• II wojna światowa zniszczyła dotychczasowe osiągnięcia planistyczne Szczecina.
![Page 18: Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. -SZCZECIN-](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062409/56814923550346895db65c74/html5/thumbnails/18.jpg)
BIBLIOGRAFIA• Pawłowski Krzysztof Kazimierz: Narodziny miasta
nowoczesnego. W: Sztuka 2 połowy XIX wieku. Materiały Sesji Stowarzyszenia Krytyków Sztuki, Łódź 1971
• T. Białecki, H. Lesiński, J. Lisek: Szczecin; krajobraz i architektura, Warszawa 1977
• P. Zaręba, S. Orliński: urbanistyczny rozwój Szczecina, Poznań 1965
• Praca zbiorowa pod redakcją W. Zina: Zabytki urbanistyki i architektury w Polsce- odbudowa i konserwacja, tom 1, wyd. Arkady ,Warszawa 1986
• http://www.sedina.pl