ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA. KLASY 4–6
48-52 Klasa 452-56 Klasa 556-60 Klasa 6
Rozkład materiału klasy 4–6 | H
istoria i społeczeństwo
48 Rozkład materiału nauczania. Historia wokół nas
Klasa 4
Materiał może być zrealizowany w ciągu roku szkolnego w wymiarze 1 godziny lekcyjnej tygodniowo. Roczny plan pracy dydaktycznej przewiduje 33 godziny lekcyjne, w tym: – 8 lekcji powtórzeniowych oraz według uznania nauczyciela dodatkowo:– 2 godziny lekcyjne na prace klasowe.
*Tematy dodatkowe – spoza podstawy programowej – wprowadzono po przeprowadzonych badaniach i konsultacjach z nauczycielami
Numerlekcji
Tytuł działu/temat lekcjiLiczba godzin
Główne zagadnienia i pojęcia Wymagania wg podstawy programowej
I. POZNAJĘ HISTORIĘ
1.
1. O czym mówi nam historia?– Historia jest nauką o dziejach.– W dziejach było wiele epok.– Czym zajmuje się historyk?– Czym jeszcze będziemy się zajmować na lekcjach historii?
1
historia jako dzieje, przeszłość, tradycja, badanie przeszłości, praca historyka, epoki historyczne, czasy historyczne, czasy prehistoryczne, prehistoria
8. Historia jako dzieje. Uczeń: 1) odróżnia historię rozumianą jako dzieje, przeszłość od historii rozumianej jako opis dziejów przeszłości; 2) wyjaśnia, na czym polega praca historyka.
2./3.
2. Co to jest czas i jak go mierzymy?– Kiedy nie było zegarka…– Czas w historii.– Do czego służy oś czasu?– Jak obliczyć czas w historii, czyli trochę matematyki.– Długa droga do powstania kalendarza.
2
chronologia, era, tysiąclecie, wiek, półwiecze, epoka, mierzenie czasu – oś czasu, pojęcia: czasy przed naszą erą, czasy naszej ery, pierwsza połowa wieku, druga połowa wieku
I. Chronologia historyczna.Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego: okres p.n.e., n.e., tysiąclecie, wiek, rok; przyporządkowuje fakty historyczne datom; oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszcza je na linii chronolo-gicznej; dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością.
4.
3. Źródła historyczne opowiadają nam o przeszłości– Bez źródła ani rusz.– Co to jest źródło historyczne?– Jakie znamy źródła historyczne?– Jak chronimy bezcenne źródła historyczne?– Różnorodne przekazy o życiu ludzi – dawniej i dziś.
1
źródło historyczne, rodzaje źródeł histo-rycznych, zabytek, archeologia, eksponat, muzeum, skansen
8. Historia jako dzieje. Uczeń: 3) podaje przykłady różnych źródeł historycznych i wyjaśnia, dlaczego należy je chronić.
5.
4. Do czego służy mapa?– O pewnym ważnym pytaniu (o miejsce wydarzenia).– Jak czytać mapę?– Co widać na mapach i planach?
1
mapa historyczna, mapa polityczna, mapa tematyczna; legenda mapy, tytuł mapy, kartograf, czytanie mapy i planu, atlas historyczny
II. Analiza i interpretacja historyczna.Uczeń odpowiada na proste pytania postawione do tekstu źródłowego, planu, mapy, ilustracji.
6. Sprawdzamy, co już znamy: Poznaję historię 1 lekcja powtórzeniowa
II. ŚWIAT WOKÓŁ NAS
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o. o., Warszawa 2012
Planowanie pracy49
7.
5. Kim jestem, czym się różnię od innych?– Co to jest osobowość i o czym nam mówi?– Nasze podobieństwo jest widoczne mimo różnic między nami.– Czego uczymy się od innych?– Tacy jesteśmy, czyli nasze cechy osobiste.– Każdy jest osobą.
1
osobowość, tolerancja, uprzejmość, odmienność i niepowtarzalność każdego człowieka: cechy biologiczne, osobiste, społeczne; postępowanie sprawiedliwe
1. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym. Uczeń: 1) wyjaśnia, w czym wyraża się odmienność i niepowtarzalnośćkażdego człowieka; 8) wyjaśnia, w czym przejawia się uprzejmość i tolerancja; 9) podaje przykłady konfliktów między ludźmi i sposoby ich rozwiązywania.
8.
6. Społeczeństwo, rodzina, szkoła– Społeczeństwo.– Rodzina.– Nasze potrzeby.– Koledzy i przyjaciele.– W klasie i na szkolnym korytarzu.– Moje prawa.
1
społeczeństwo, znaczenie rodziny, zna-czenie przyjaźni, wiedza, wartości, prawa dziecka, potrzeba miłości, przyjaźni, opieki; prawa i obowiązki ucznia, samo-rząd uczniowski, sprawiedliwość
1. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym.Uczeń: 2) podaje przykłady różnorodnych potrzeb człowieka oraz sposoby ich zaspokajania; 3) wyjaśnia znaczenie rodziny w życiu oraz wskazuje przykłady praw i obowiązków przysługujących poszczególnym członkom rodziny; 5) charakteryzuje społeczność szkolną, z uwzględnieniem swoich praw i obowiązków; 6) podaje przy-kłady działań samorządu uczniowskiego w swojej szkole; 7) tłumaczy, odwołując się do przykładów, na czym polega postępowanie sprawiedliwe.4. Państwo.Uczeń: 4) omawia wybrane prawa dziecka i podaje, gdzie można się zwrócić, gdy są one łamane.
9.
7. Skąd mój ród, moje korzenie?– Co kryją pamiątki rodzinne?– Opowieści prababci.– Drzewo genealogiczne obrazem historii naszego rodu.– Historia nazwiska.
1
kultywowanie tradycji, pamiątki rodzinne, ród, rodowód, genealogia, pochodzenie, drzewo genealogiczne, pochodzenie nazwiska
1. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym.Uczeń: 4) wyraża opinię na temat kultywowania tradycji i gromadzenia pamiątek rodzinnych.
10. Sprawdzamy, co już znamy: Świat wokół nas 1 lekcja powtórzeniowa
III. MOJA MAŁA OJCZYZNA, MÓJ KRAJ
11.
8. Legendy i historia mojego miasta i regionu– Miejsca i ludzie.– Mała ojczyzna.– Jak można opisać swoją małą ojczyznę?– Historia, historia…– Symbole lokalne.– Co powiedzieliby nam nasi przodkowie?– Tam, gdzie mieszkamy i gdzie żyjemy – regiony.– Co mówią ludzie?
1
pojęcie małej ojczyzny, herb, regiony historyczno-geograficzne Polski, tradycja, legenda, obyczaje, gwara, folklor
2. „Mała Ojczyzna”.Uczeń: 1) opisuje swoją „małą Ojczyznę”; 2) zbiera informacje o rozmaitych formach upamiętniania postaci i wydarzeń z przeszłości „małej Ojczyzny”; 3) wskazuje na planie miejscowości siedzibę władz lokalnych i na przykładach omawia zakres działań oraz sposoby powoływania władz.3. Ojczyzna. Uczeń: 2) wskazuje na mapie i opisuje główne regiony Polski.
12.
9. Polska – moja ojczyzna– Ojczyzna jest wspólna.– Tam, gdzie żyjemy i gdzie mieszkamy.– Stolica Polski.– Nasze najważniejsze symbole (flaga, godło).– Hymn narodowy.
1
wspólna ojczyzna, stolica Polski, święta państwowe, symbole narodowe: flaga, godło, hymn narodowy, sejm, senat
3. Ojczyzna.Uczeń: 1) wymienia i tłumaczy znaczenie najważniejszych świąt narodowych, symboli państwowych i miejsc ważnych dla pamięci narodowej;2) wskazuje na mapie i opisuje główne regiony Polski; 3) wymienia mniejszości naro-dowe i etniczne żyjące w Polsce.
13. Sprawdzamy, co już znamy: Moja mała ojczyzna, mój kraj 1 lekcja powtórzeniowa
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o. o., Warszawa 2012
Rozkład materiału klasy 4–6 | H
istoria i społeczeństwo
50
Numerlekcji
Tytuł działu/temat lekcjiLiczba godzin
Główne zagadnienia i pojęcia Wymagania wg podstawy programowej
IV. OPOWIEŚCI O LUDZIACH, LEGENDACH I HISTORII
14.
10. Jak żyli nasi praprzodkowie – myśliwi i rolnicy– Nasi praprzodkowie.– Jak żyli? Co robili?– Od koczownika do rolnika, no i co z tego wynika.
1
ludzie pierwotni, koczownik, osiadły tryb życia, rolnictwo
*Temat dodatkowy – spoza podstawy programowej.III. Tworzenie narracji historycznej.
15.
11. Biskupin – pradawna osada nad jeziorem– O tym, że każdy, kto umie patrzeć, może być odkrywcą.– Życie w grodzie nad jeziorem.– Co się stało z Biskupinem?
1
osada warowna, gród, zajęcia mieszkańców *Temat dodatkowy – spoza podstawy programowej.III. Tworzenie narracji historycznej.
16.Sprawdzamy, co już znamy: O praprzodkach i osadzie w Biskupinie
1lekcja powtórzeniowa
17.
12. Legendy i historia, czyli opowieści o początkach państwa polskiego – Wśród pradawnych opowieści.– Legenda o Lechu, Czechu i Rusie.– Legenda o złym księciu Popielu.– Legenda o Piaście.– Legenda o księciu Kraku i Smoku Wawelskim.
1
cechy charakterystyczne legendy, kroni-karz, godło, ród Piastów, plemię, postacie legendarne, postacie historyczne
10. Państwo polskie za Piastów. Uczeń: 1) opowiada legendy o Piaście i Popielu oraz Lechu, Czechui Rusie, a także rozpoznaje cechy charakterystyczne legendy; 2) wskazuje na mapie Gniezno i państwo Mieszka I.
18.
13. Mieszkańcy grodu i podgrodzia– Jak powstawały grody?– Gród ośrodkiem władzy książęcej.– Mieszkańcy podgrodzia.
1
budowa grodu, gród – ośrodek władzy książęcej, pan grodowy, kasztelan, podgro-dzie, rzemiosło, drużynnik, Mieszko I
10. Państwo polskie za Piastów.Uczeń: 3) umiejscawia w czasie postać Mieszka I, używając pojęć: plemię, gród, dru-żyna, książę.
19.
14. W średniowiecznym zamku – siedzibie seniora– Budowa zamku.– W siedzibie seniora i w jej pobliżu.– Od giermka do rycerza.– Rycerskie życie.– Rycerskie losy.
1
średniowieczny zamek i jego mieszkańcy, podzamcze, cechy wzoru osobowego ryce-rza, budowla obronna (fosa, baszty, wieża, mury obronne), senior, rycerz, giermek, turniej rycerski, kodeks honorowy rycerza, herb, Zawisza Czarny
12. Rycerze. Uczeń: 1) charakteryzuje zamek średniowieczny i jego mieszkańców;2) opisuje charakterystyczne cechy wzoru osobowego średniowiecznego rycerza.
20.15. Życie mieszkańców wsi – W rytmie pór roku.– W chłopskiej chałupie.– Powinności wobec możnego pana.
1
warunki życia na wsi średniowiecznej, post, danina, dziesięcina, porównanie życia chłopa z życiem mieszczanina i rycerza
14. Chłopi. Uczeń: 1) opisuje warunki życia na wsi średniowiecznej; 2) porównuje życie chłopa z życiem rycerza i mieszczanina.
21.Sprawdzamy, co już znamy: O legendach i historii
1lekcja powtórzeniowa
22.
16. W służbie Bogu i ludziom– Księża i zakonnicy.– Święty Franciszek przyjaciel ludzi i zwierząt.– Życie codzienne w średniowiecznym klasztorze.– W pracowni średniowiecznego kronikarza.
1
zakon, klasztor, reguła, ubóstwo, benedyk-tyni, cystersi, franciszkanie, dominikanie, benedyktyńska praca, św. Franciszek, inicjał, pergamin, miniatura
11. Mnisi. Uczeń: 1) opisuje klasztor średniowieczny i tryb życia mnichów, używając pojęć: zakon, reguła, ubóstwo; 2) charakteryzuje postać św. Franciszka z Asyżu.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o. o., Warszawa 2012
Planowanie pracy51
23.
17. Średniowieczne kościoły i katedry– Budowle o grubych murach i małych oknach.– Strzeliste katedry.– Miejsca święte i pielgrzymki.– Co kryją podziemia średniowiecznych kościołów?
1
kościół, katedra, styl romański, styl gotycki, witraż, portal, rozeta, fundator, pielgrzym-ka, relikwie, krypta
*Temat dodatkowy – spoza podstawy programowej.III. Tworzenie narracji historycznej.
24.
18. W średniowiecznym mieście– Od osady do miasta.– Wśród ulic średniowiecznego miasta.– Kto posiadał miasto, a kto nim zarządzał?– Kupcy i rzemieślnicy.– Od zamożnego kupca do wędrownego grajka.– Życie w średniowiecznym mieście.
1
miasto średniowieczne, mury miejskie, ry-nek, barbakan, ratusz, kupcy, rzemieślnicy, warsztat, cech, mieszczanie, patrycjusze, pospólstwo, plebs, rada miejska, burmistrz
13. Mieszczanie. Uczeń: 1) opisuje miasto średniowieczne, używając pojęć: kupiec, rzemieślnik, cech, burmistrz, samorząd miejski, rynek, mury miejskie; 2) porównuje warunki życia w mieście średniowiecznym i współczesnym.
25.Sprawdzamy, co już znamy: O średniowiecznych klasztorach, kościołach i miastach
1lekcja powtórzeniowa
26.
19. W pracowni mistrza Stwosza– Z Norymbergi do Krakowa.– W warsztacie rzeźbiarza.– Niezwykły ołtarz kościoła Mariackiego.
1
rzemieślnik artysta, pracownia, detal, ołtarz mariacki, kościół Mariacki, Wit Stwosz
III. Tworzenie narracji historycznej.Uczeń: tworzy krótką wypowiedź o postaci i wydarzeniu historycznym, posługując się poznanymi pojęciami.
27.
20. Dzieło mistrza Długosza– Zamiłowanie do wiedzy.– W służbie królowi.– Pierwszy polski historyk.
1
kronikarz, historyk, dziejopis, dyplomata, wychowawca, Jan Długosz
III. Tworzenie narracji historycznej.Uczeń: tworzy krótką wypowiedź o postaci i wydarzeniu historycznym, posługując się poznanymi pojęciami.
28.
21. Mikołaj Kopernik – ten, który poruszył Ziemię– Uczony ksiądz Kopernik.– Zarządca dóbr kościelnych i obrońca zamków.– Kopernik i jego wielkie odkrycie.
1
uczony, astronom, astronomia, astrola-bium, Układ Słoneczny, odkrycie naukowe, „Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię”
16. Mikołaj Kopernik i jego odkrycie.Uczeń: 1) opowiada o życiu Mikołaja Kopernika, używając pojęć: uczony, astronom, odkrycie naukowe; 2) opisuje i umieszcza w czasie odkrycie Mikołaja Kopernika, wyjaśniając, co znaczy powiedzenie: „Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię”.
29.Sprawdzamy, co już znamy: O średniowiecznych kronikarzach, artystach i uczonych
1lekcja powtórzeniowa
30.
22. W szlacheckim dworze i w pałacu magnackim– Od rycerza do szlachcica.– W szlacheckim dworze.– W folwarku szlacheckim.– Od szlachcica do magnata.– W siedzibie magnata.– W chłopskiej zagrodzie.
1
szlachta, folwark, przywileje, dwór szlachecki, pospolite ruszenie, czeladź, magnat, możnowładca, Krzyż-topór – siedziba magnata, chłopska zagro-da, pańszczyzna
19. Polski szlachcic. Uczeń: 1) charakteryzuje obowiązki szlachcica wobec państwa, używając pojęć: po-spolite ruszenie; 2) opisuje działalność gospodarczą polskiej szlachty, używając pojęć: folwark, pańszczyzna.
31.
23. W Łazienkach Królewskich– W kręgu nauki i sztuki.– W komnatach i apartamentach królewskich.– Szkoła dla patriotów.– Pierwsze ministerstwo oświaty.– Miasto z obrazów.
1
postać Stanisława Augusta Poniatowskiego, Zamek Królewski, obiady czwartkowe, me-cenat, pałac Na Wodzie, teatr Na Wyspie, Szkoła Rycerska, Komisja Edukacji Narodo-wej, Warszawa z obrazów Canaletta
*Temat dodatkowy – spoza podstawy programowej.III. Tworzenie narracji historycznej.Uczeń: tworzy krótką wypowiedź o postaci i wydarzeniu historycznym, posługując się poznanymi pojęciami.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o. o., Warszawa 2012
Rozkład materiału klasy 4–6 | H
istoria i społeczeństwo
52
Numerlekcji
Tytuł działu/temat lekcjiLiczba godzin
Główne zagadnienia i pojęcia Wymagania wg podstawy programowej
32.
24. Koleją w XIX wiek– Od lampy naftowej do żarówki.– Para, węgiel i żelazo.– Zmieniają się miasta.– Powstają fabryki.– Zmienia się życie ludzi.
1
rozwój uprzemysłowienia w XIX w., maszyna parowa, pierwsza lokomotywa – Rakieta, kolej żelazna, statek parowy, silnik elektryczny, telegraf, XIX-wieczne miasto, fabryka, robotnik, zmiany w życiu społeczeństwa
25. Miasto przemysłowe. Uczeń: 1) opowiada o rozwoju uprzemysłowienia w XIX w., używając pojęć: maszyna parowa, kolej żelazna, statek parowy, silnik elektryczny, telegraf, fabryka.
33.Sprawdzamy, co już znamy: O szlacheckim dworze, królewskim pałacui wielkich wynalazkach
1lekcja powtórzeniowa
Klasa 5
Materiał może być zrealizowany w ciągu roku szkolnego w wymiarze 1 godziny lekcyjnej tygodniowo. Roczny plan pracy dydaktycznej przewiduje 32 godziny lekcyjne, w tym: – 5 lekcji powtórzeniowych oraz, według uznania nauczyciela, dodatkowo:– 2 godziny lekcyjne na prace klasowe,– 2 lekcje na omówienie i poprawienie prac klasowych.
*Tematy dodatkowe – spoza podstawy programowej – wprowadzono po przeprowadzonych badaniach i konsultacjach z nauczycielami.
Numerlekcji
Tytuł działu/temat lekcjiLiczba godzin
Główne zagadnienia i pojęcia Wymagania wg podstawy programowej
I. CYWILIZACJE NAD WIELKIMI RZEKAMI
1./2.
1. Czas w historii– Chronologia – nauka o mierzeniu czasu.– Epoki historyczne i wielkie wydarzenia.– Fakty historyczne i daty.– Oś czasu, czyli jak porządkujemy kolejność
wydarzeń.
2
chronologia, era, epoka historyczna, cza-sy p.n.e., czasy n.e., oś czasu, tysiąclecie, wiek, półwiecze, pierwsza i druga połowa wieku, przyporządkowanie faktów historycznych datom, obliczanie upływu czasu między wydarzeniami
I. Chronologia historyczna.Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego: okres p.n.e., n.e., tysiąclecie, wiek, rok; przyporządkowuje fakty historyczne datom; oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszcza je na linii chronolo-gicznej; dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością.
3.
2. Nad Eufratem i Tygrysem– Kraina między rzekami.– Rzeka to życie, i to całkiem wygodne.– Potężne mury miast.– U wrót świątyni.– Pismo i inne wynalazki mieszkańców Mezopotamii.– Co to jest prawo i po co je wymyślono.
1
starożytność, Mezopotamia, Eufrat, Tygrys, Sumerowie, pismo klinowe, kanał nawadniający, miasto-państwo, świąty-nia, ziggurat, Babilon, prawo, kodeks, cywilizacja
*Temat dodatkowy – spoza podstawy programowej.III. Tworzenie narracji historycznej.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o. o., Warszawa 2012
Planowanie pracy53
4.
3. W Egipcie faraonów – O rzece, która żywiła Egipcjan.– O tym, czego Egipcjanom nie brakowało, i o tym, co musieli sprowadzać.– Państwo, władca i jego lud.– Bogowie i kapłani.– Urzędnicy i pisarze.– Zapisane na zwojach papirusu.
1
„dar Nilu”, świątynia, święte obrazki, kapłan, mumia, piramida, grobowiec, piramida Cheopsa, faraon, pisarz, chłopi, niewolnicy, papirus
*Temat dodatkowy – spoza podstawy programowej.III. Tworzenie narracji historycznej.
5.
4. Palestyna i jej mieszkańcy– Ziemia Obiecana.– Trudna droga do Ziemi Obiecanej.– Wiara w jedynego Boga.– O tym, jak powstało królestwo Izraela.– Walka Dawida z Goliatem.– O wielkich królach Izraela.
1
Ziemia Obiecana, Izraelici, Stary Testa-ment, Arka Przymierza, „walka Dawida z Goliatem, ” Abraham, Mojżesz, kamienne tablice, Dziesięcioro Przykazań, świątynia Salomona, Biblia
*Temat dodatkowy – spoza podstawy programowej.III. Tworzenie narracji historycznej.
6.
5. Od obrazków do liter – Ludzie i pismo.– Materiały pisarskie.
1
znaczenie wynalazku pisma dla wspól-noty ludzkiej, pismo obrazkowe, pismo klinowe, hieroglify, alfabet fenicki, alfabet grecki, rzymski
9. Fundamenty Europy. Uczeń: 1) wyjaśnia znaczenie wynalazku pisma dla wspólnoty ludzkiej.
7.Sprawdzamy, co już wiemy: O cywilizacjach nad wielkimi rzekami 1
lekcja powtórzeniowa
II. STAROŻYTNI GRECY
8.
6. W ojczyźnie starożytnych Greków– Kraina Greków.– Życie w greckiej polis.– Na greckiej agorze.– W greckim domu.
1
Grecja w V w. p.n.e., Hellada, Hellenowie, polis, kolonizacja, kolonia, barbarzyńcy , amfora, Ateny, Sparta, obywatel, demo-kracja, agora
9. Fundamenty Europy. Uczeń: 2) opisuje życie w Atenach peryklejskich.
9.
7. Ateny i Sparta– Ateny – państwo wolnych obywateli.– Sparta – państwo żołnierzy.– W obronie przed wspólnym wrogiem.– Wojny Greków z Persami.
1
Ateny, Sparta, Persowie, Perykles, obywa-tel, demokracja, zgromadzenie ludowe, agora, wychowanie spartańskie, hoplita, ostrakon, Akropol, Termopile
9. Fundamenty Europy. Uczeń: 2) opisuje życie w Atenach peryklejskich.
10./11.
8. Kultura Greków– Najtrudniejsze pytania.– W poszukiwaniu dobra.– O laur zwycięstwa, czyli coś dla tych, którzy lubią sport.– Na Olimpie.– Wszystko dla bogów.– Bogowie i herosi.– Muzyka i teatr.
2
życie i wierzenia Greków – mit, olim-piada, filozofia, kultura, teatr, mitologia, Olimp, bogowie olimpijscy, ambrozja, nektar, świątynia grecka, teatr grecki
9. Fundamenty Europy. Uczeń: 2) opisuje życie w Atenach peryklejskich, używając pojęć: teatr, filozofia, bogowie olimpijscy (Zeus, Atena, Apollo), mity (Herakles, Odyseusz), olimpiada.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o. o., Warszawa 2012
Rozkład materiału klasy 4–6 | H
istoria i społeczeństwo
54
Numerlekcji
Tytuł działu/temat lekcjiLiczba godzin
Główne zagadnienia i pojęcia Wymagania wg podstawy programowej
12.9. Architekci i rzeźbiarze – Świątynie na Akropolu.– Rzeźby, kamienne posągi i malowidła.
1osiągnięcia Greków w sztuce – Akropol, świątynia Ateny, Zeus Olimpijski, Fidiasz, kolumna grecka, posąg
9. Fundamenty Europy. Uczeń: 2) opisuje życie w Atenach peryklejskich.
13.Sprawdzamy, co już wiemy: O starożytnych Grekach
1lekcja powtórzeniowa
III. STAROŻYTNI RZYMIANIE
14.
10. W starożytnym Rzymie– O mieście na siedmiu wzgórzach.– Rzym i jego mieszkańcy.– O wilczycy, podróżniku i o tym, jak powstał Rzym.– O królach i urzędnikach rzymskich.
1
imperium, Imperium Rzymskie, Romulus, Remus, Rzym, 753 r. p.n.e., senat, senator, zgromadzenie ludowe, republika, trybun ludowy, konsul, dyktator, łacina
9. Fundamenty Europy.Uczeń: 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu.
15.
11. Rzym cesarstwem– Pod znakiem Marsa.– Sukcesy wodzów i koniec republiki.– Juliusz Cezar.– Oktawian i początek cesarstwa.
1
Mars, cesarz, cesarstwo, legiony rzym-skie, legionista, dyktator, centurion, legat, łuk tryumfalny, Kartagina, Hannibal, Juliusz Cezar
9. Fundamenty Europy.Uczeń: 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu.
16.
12. Kultura Rzymian– Prawo rzymskie.– Architekci i artyści.– Akwedukty, drogi i mosty.
1
prawo rzymskie, drogi rzymskie, amfi-teatr, akwedukt, most rzymski, drogi rzymskie, łuk, kopuła, Forum Romanum
9. Fundamenty Europy. Uczeń: 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu, używając pojęć i terminów: prawo rzymskie, drogi, wodociągi.
17.
13. Społeczeństwo rzymskie– Co Rzymianie robili, gdy nie wojowali?– Religia Rzymian.– Igrzyska Rzymian.– Ludzie wolni i niewolnicy.
1
obywatele, niewolnicy, żołnierze, igrzy-ska rzymskie, gladiator, Koloseum, religia Rzymian, willa rzymska
9. Fundamenty Europy. Uczeń: 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu.
18.
14. Chrześcijanie– Jezus z Nazaretu.– Początki chrześcijaństwa.– Czym jest tolerancja?
1
Jezus z Nazaretu, Mesjasz, przypowieści, ewangelie, apostołowie, chrześcijaństwo, św. Paweł, Palestyna, cesarstwo rzymskie, tolerancja
9. Fundamenty Europy. Uczeń: 4) opisuje narodziny chrześcijaństwa i jego rozpowszechnianie w czasach starożytnych.
19.
15. Upadek Imperium Rzymskiego – Co złego stało się w imperium?– Ludzie z długimi brodami.– Z Rzymu do Konstantynopola.– Kto pokonał Rzym?– To, co najcenniejsze – dziedzictwo cywilizacji rzymskiej.
1
upadek cesarstwa rzymskiego, barba-rzyńcy, Wandalowie, Hunowie, Rzym, Konstantynopol
*Temat dodatkowy – spoza podstawy programowej.III. Tworzenie narracji historycznej.
20. Sprawdzamy, co już wiemy: O starożytnych Rzymianach 1 lekcja powtórzeniowa
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o. o., Warszawa 2012
Planowanie pracy55
IV. W PAŃSTWIE KRÓLA FRANKÓW I W ŚREDNIOWIECZNEJ POLSCE
21.
16. W państwie Karola Wielkiego– Karol zwany Wielkim.– Szkoła w Akwizgranie.– W pałacu cesarskim.– Dziedzictwo Karola Wielkiego.
1
Akwizgran, pismo karolińskie (minuskuła), król, koronacja, cesarz, szkoła pałacowa, skryptorium, manuskrypt, łacina, arkady, średniowiecze
*Temat dodatkowy – spoza podstawy programowej.III. Tworzenie narracji historycznej.
22./23.
17. Początki państwa polskiego– Polanie i inne plemiona.– Co się wydarzyło w roku 966?– Ubrani w kolczugi.– Zwycięstwa Mieszka.
2
panowanie Mieszka I – Polanie, Wiślanie, plemię, książę, kmieć, chrzest Polski, Gniezno, Mieszko I, chrzest Polski, drużyna książęca, wojowie, kasztelan, gród ksią-żęcy, biskupstwo, „budowniczy państwa polskiego”
10. Państwo polskie za Piastów. Uczeń: 2) wskazuje na mapie Gniezno i państwo Mieszka I; 3) opisuje panowanie Mieszka I, umiejscawiając je w czasie i używając pojęć: plemię, gród, drużyna, książę.
24.
18. Wyprawa św. Wojciecha – Książę Bolesław i misjonarz z Pragi.– Wyprawa św. Wojciecha do Prusów. – Drzwi Gnieźnieńskie świadectwem historii.
1
poganie, chrześcijaństwo, chrystianizacja, biskup, misja, Prusowie, Drzwi Gnieźnień-skie, Gniezno
10. Państwo polskie za Piastów. Uczeń: 4) uwzględnia postać św. Wojciecha.
25.
19. Bolesław Chrobry – książę i król– W roku 1000 w Gnieźnie.– Miecz Bolesława Chrobrego.– Królewska korona.
1
Gniezno, zjazd gnieźnieński, Otton III, cesarz, włócznia św. Maurycego, wojowie, wyprawa wojenna, koronacja
10. Państwo polskie za Piastów. Uczeń: 4) opowiada historię zjazdu gnieźnieńskiego, uwzględniając postacie: św. Wojciecha, Bolesława Chrobrego i Ottona III.
26.
Sprawdzamy, co już wiemy: O Karolu Wielkimi początkach państwa polskiego
1
lekcja powtórzeniowa
27.
20. Następcy Bolesława Chrobrego– Testament Bolesława Krzywoustego.– Rycerze krzyżaccy i ich państwo.– W Polsce dzielnicowej XIII wieku.– Władysław Łokietek odbudowuje państwo.
1
testament Bolesława Krzywoustego, rozbi-cie dzielnicowe, ekspansja, zakon krzyżacki, dzielnica senioralna, senior, Władysław Łokietek, zjednoczenie państwa, Wawel, Kraków – stolica państwa, dynastia
*Temat dodatkowy – spoza podstawy programowej.III. Tworzenie narracji historycznej.
28.
21. Kazimierz Wielki – budowniczy miast i zamków– Rządy króla Kazimierza.– Król Kazimierz dobrym gospodarzem.– W królewskiej stolicy – Krakowie.– Zjazd monarchów w Krakowie.
1
Kraków, Królestwo Polskie, mur obronny, zamek obronny, handel, uczta u Wierzynka, dyplomata, statuty, przywileje
10. Państwo polskie za Piastów.Uczeń: 5) wskazuje na mapie Kraków i państwo Kazimierza Wielkiego, umiejscawiając je w czasie; 6) opowiada o panowaniu Kazimierza Wielkiego i uczcie u Wierzynka.
29.
22. Akademia w Krakowie– Założenie Akademii Krakowskiej.– Wśród uczniów.– Wśród studentów.– Wśród profesorów.– Kto opiekował się nauką i sztuką?
1
Akademia Krakowska, uniwersytet, uczel-nia, wszechnica, profesor, żak, bakałarz, bursa, kolegium, rektor
10. Państwo polskie za Piastów.Uczeń: 6) opowiada o powstaniu Akademii Krakowskiej.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o. o., Warszawa 2012
Rozkład materiału klasy 4–6 | H
istoria i społeczeństwo
56
Numerlekcji
Tytuł działu/temat lekcjiLiczba godzin
Główne zagadnienia i pojęcia Wymagania wg podstawy programowej
30.
23. Jadwiga i Jagiełło – unia dwóch narodów– Jadwiga – królewna z Węgier.– Litwa i Polska.– Unia w Krewie – początek dynastii Jagiellonów.– Panowanie Jadwigi i Jagiełły.
1
Jadwiga, Jagiełło, unia personalna, rada królewska, Polska, Litwa, Wilno, Wielkie Księstwo Litewskie, Krewo, zasługi Jadwigi dla kultury polskiej
17. Jadwiga i Jagiełło. Uczeń: 1) wskazuje na mapie Wielkie Księstwo Litewskie; 2) wyjaśnia przyczyny unii polsko-litewskiej; 3) charakteryzuje osobę Jadwigi i wymienia jej zasługi dla kultury polskiej.
31.
24. Wojna z zakonem krzyżackim– Najazdy Krzyżaków.– Przygotowania do bitwy.– Wielka bitwa pod Grunwaldem.
1
przyczyny i skutki bitwy pod Grunwaldem – Żmudź, Pomorze Gdańskie, Czerwińsk, Malbork, Grunwald, Krzyżacy, wielki mistrz, wielki książę litewski, rycerstwo średniowieczne
17. Jadwiga i Jagiełło. Uczeń: 4) opowiada o przyczynach i skutkach bitwy pod Grunwaldem.
32.Sprawdzamy, co już wiemy: O władcach średniowiecznej Polski
1lekcja powtórzeniowa
Klasa 6
Materiał może być zrealizowany w ciągu roku szkolnego w wymiarze 2 godzin lekcyjnych tygodniowo. Roczny plan pracy dydaktycznej przewiduje 46 godzin lekcyjnych, w tym: – 9 lekcji powtórzeniowych oraz, według uznania nauczyciela, dodatkowo:– 3 godziny lekcyjne na prace klasowe,– 3 godziny lekcyjne na omówienie i poprawienie prac klasowych.
*Tematy dodatkowe – spoza podstawy programowej – wprowadzono po przeprowadzonych badaniach i konsultacjach z nauczycielami.
Numerlekcji
Tytuł działu/temat lekcjiLiczba godzin
Główne zagadnienia i pojęcia Wymagania wg podstawy programowej
I. EPOKA ODRODZENIA
1.
Wielcy żeglarze i odkrywcy
1
Nowy Świat, karawela, kompas, astrola-bium, Indie Zachodnie, Indie Wschodnie, Indianie, Krzysztof Kolumb, Bartłomiej Diaz, Vasco da Gama, Ferdynand Magellan
15. Odkrycie Nowego Świata. Uczeń: 1) umieszcza Krzysztofa Kolumba i jego pierwszą odkrywczą wyprawę w czasie i przestrzeni; 2) opisuje odkrycie Krzysztofa Kolumba, używając pojęć: karawela, Nowy Świat, Indianie.
2.Skutki wielkich odkryć geograficznych
1konkwistador, broń palna, kolonizacja, korzenie, Aztekowie, Inkowie, Tenochti-tlan, handel, gospodarka pieniężna
15. Odkrycie Nowego Świata. Uczeń; 3) wymienia następstwa wypraw odkrywczych dla Europy i dla Ameryki; 2) używa pojęcia: broń palna.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o. o., Warszawa 2012
Planowanie pracy57
3./4.
Uczeni i artyści odrodzenia
2
epoka nowożytna, odrodzenie, rene-sans, mecenas, humanista, humanizm, człowiek renesansu, ruchoma czcionka, drukowana książka, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Jan Gutenberg
*Temat dodatkowy – spoza podstawy programowej.
5.
Dwór Jagiellonów
1
Wawel, krużganki, arkady, arras, życie dworskie, paziowie, komnata, rada królewska, „złoty wiek Rzeczypospolitej” hołd pruski
18. Dwór Jagiellonów. Uczeń: opisuje życie dworskie na Wawelu w okresie panowania Zygmuntów, używając pojęć: dwór, paziowie, komnata, arras.
6. Sprawdzamy, co już wiemy: O epoce odrodzenia 1 lekcja powtórzeniowa
II. RZECZPOSPOLITA SZLACHECKA
7.
W Rzeczypospolitej Obojga Narodów
1
unia lubelska, Rzeczpospolita Obojga Narodów, obywatele szlachta, Rzeczpo-spolita szlachecka – wolna elekcja, pole elekcyjne, sejm elekcyjny, magnateria, prymas, koronacja
20. Rzeczpospolita Obojga Narodów. Uczeń: 1) wyjaśnia, na czym polegała unia lubel-ska i wskazuje na mapie Rzeczpospolitą Obojga Narodów; 2) opisuje, w jaki sposób dokonywano wyboru króla, używając pojęć: elekcja, pole elekcyjne, koronacja.
8.
Kto razem z królem rządził państwem?
1
przywileje, sejm walny, pospolite ruszenie, sejmik ziemski, demokracja szlachecka, stany sejmujące: król, senat, izba poselska
19. Polski szlachcic. Uczeń: 1) charakteryzuje obowiązki szlachcica wobec państwa, używa pojęć: sejm, sejmik, pospolite ruszenie.
9.
W folwarku szlacheckim
1
działalność gospodarcza polskiej szlachty: folwark, pańszczyzna, kmiecie, spichlerz, spław rzeczny – Wisłą do Gdańska
19. Polski szlachcic. Uczeń: 2) opisuje działalność gospodarczą polskiej szlachty, używając pojęć: folwark, pańszczyzna, kmiecie, spichlerz, spław rzeczny – Wisłą do Gdańska.
10.Sprawdzamy, co już wiemy: O Rzeczypospolitej szlacheckiej
1lekcja powtórzeniowa
III. RZECZPOSPOLITA W XVII WIEKU
11.Wojny ze Szwedami
1wojny ze Szwedami, potop szwedzki, obrona Częstochowy, Stefan Czarniecki, wojna podjazdowa, buława, hetman
21. Rzeczpospolita w XVII w. Uczeń: 1) sytuuje w czasie i omawia wydarzenia potopu szwedzkiego, z uwzględnieniem obrony Częstochowy i postaci Stefana Czarniec-kiego.
12.Walki z Kozakami
1Zaporoże, Dzikie Pola, Kozacy, sicz, atman, rejestr kozacki, powstanie Chmielnickiego
*Temat dodatkowy – spoza podstawy programowej.
13.
Wyprawa wiedeńska Jana III Sobieskiego
1
wojny z Turcją, Jan Karol Chodkiewicz, Stanisław Żółkiewski, Podole, Jan III Sobieski, odsiecz wiedeńska, oblężenie, sułtan, husaria
21. Rzeczpospolita w XVII w. Uczeń: 2) sytuuje w czasie i opisuje wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego, używając pojęć: oblężenie, odsiecz, sułtan, husaria.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o. o., Warszawa 2012
Rozkład materiału klasy 4–6 | H
istoria i społeczeństwo
58
Numerlekcji
Tytuł działu/temat lekcjiLiczba godzin
Główne zagadnienia i pojęcia Wymagania wg podstawy programowej
14.Sprawdzamy, co już wiemy: O wojnach Rzeczypospolitej w XVII wieku 1
lekcja powtórzeniowa
IV. UPADEK RZECZYPOSPOLITEJ I WALKA O NIEPODLEGŁOŚĆ
15.
Rzeczpospolita w czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego
1
naprawa państwa, Szkoła Rycerska, Ko-misja Edukacji Narodowej, manufaktura, Sejm Wielki, Ustawa Rządowa, Prawo o miastach, Konstytucja 3 maja, Straż Praw, przyczyny upadku państwa
22. Upadek I Rzeczypospolitej. Uczeń: 1) podaje przykłady naprawy państwa polskie-go za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, z uwzględnieniem Konstytucji 3 maja; 3) wyjaśnia, w jakich okolicznościach doszło do upadku państwa polskiego.
16.Na ratunek ojczyźnie – powstanie kościuszkow-skie 1794 r. 1
naczelnik powstania, insurekcja, przysięga Tadeusza Kościuszki, kosynierzy,III rozbiór Polski ( 1795)
22. Upadek I Rzeczypospolitej. Uczeń: 2) omawia i sytuuje w czasie wydarzenia powstania kościuszkowskiego, używając pojęć: naczelnik powstania, przysięga Kościuszki, kosynierzy; 3) podaje datę III rozbioru.
17.Powstań polsko, skrusz kajdany – powstanie listopadowe 1830 r. 1
Noc Listopadowa, spisek podchorążych, Arsenał, Olszynka Grochowska, reduta, ułani, Wielka Emigracja
23. Formy walki o niepodległość. Uczeń: 1) umiejscawia w czasie powstanie listopa-dowe; 2) wymienia cele walki powstańców oraz przykłady represji zastosowanych wobec społeczeństwa po przegranym powstaniu.
18.Zawiedzione nadzieje – powstanie styczniowe 1863 r. 1
branka, Biali, Czerwoni, Romuald Traugutt, dyktator, wojna partyzancka, zsyłka, Sybir, Cytadela
23. Formy walki o niepodległość. Uczeń: 1) umiejscawia w czasie powstanie stycz-niowe; 2) wymienia cele walki powstańców oraz przykłady represji zastosowanych wobec społeczeństwa po przegranym powstaniu.
19.Sprawdzamy, co już wiemy: O czasach króla Stanisława Augu-sta i powstaniach narodowych
1lekcja powtórzeniowa
20./21.
Walka Polaków o język i kulturę w XIX wieku
2
tajne nauczanie, rusyfikacja, praca orga-niczna, Kulturkampf, strajk we Wrześni, pozytywizm, Jan Matejko, Stanisław Moniuszko, Henryk Sienkiewicz, Stanisław Wyspiański
23. Formy walki o niepodległość. Uczeń: 3) omawia, na wybranym przykładzie, walkę o język w nauczaniu; 4) zbiera z różnych źródeł informacje o zasługach dla kultury polskiej: Jana Matejki, Stanisława Moniuszki, Henryka Sienkiewicza i Stanisława Wyspiańskiego.
22.
Polacy na emigracji
1
emigracja z ziem polskich: polityczna, zarobkowa, wielcy Polacy na emigracji: Adam Mickiewicz, Fryderyk Chopin, Maria Skłodowska-Curie, Helena Modrzejewska
24. Życie na emigracji. Uczeń: 1) wskazuje na mapie państwa, które przyjęły najwięcej emigrantów z ziem polskich; 2) rozróżnia emigrację polityczną i zarobkową; 3) zbiera z różnych źródeł informacje o zasługach dla kultury polskiej: Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza, Marii Skłodowskiej Curie, Heleny Modrzejewskiej.
23.
W XIX-wiecznej Łodzi – mieście fabrykantów i robotników
1
fabryka, fabrykant, robotnicy, klasa spo-łeczna, produkcja rzemieślnicza, produkcja fabryczna (maszynowa), warunki pracy w XIX-wiecznej fabryce, miasto przemysłowe
25. Miasto przemysłowe. Uczeń: 1) opowiada o rozwoju uprzemysłowienia w XIX w; 2) wskazuje na mapie najbardziej uprzemysłowione miasta na ziemiach polskich; 3) rozróżnia rzemieślnicze i fabryczne ( maszynowe) formy produkcji; 4) opisuje warun-ki pracy w XIX-wiecznej fabryce.
24.Sprawdzamy, co już wiemy: O Polsce i Polakachw okresie zaborów 1
lekcja powtórzeniowa
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o. o., Warszawa 2012
Planowanie pracy59
V. WIELKA WOJNA I ŚWIAT PO WOJNIE
25.Zniszczenia i cierpienie – I wojna światowa 1
daty: 1914–1918, trójprzymierze, trójpo-rozumienie, ententa, wojna pozycyjna, Legiony Piłsudskiego, armia gen. Hallera
*Temat dodatkowy – spoza podstawy programowej.
26.Kongres w Wersalu i sprawa polska
1kongres wersalski, sojusznicy, alianci, spra-wa polska, 14 punktów Wilsona, Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderewski
26. Odrodzenie państwa polskiego. Uczeń: 2) wymienia czynniki decydujące o od-zyskaniu niepodległości przez Polskę; 3) zbiera informacje o zasługach dla państwa polskiego Romana Dmowskiego.
27.Odrodzona II Rzeczpospolita
1II Rzeczpospolita, walka o granice, Święto Niepodległości, kultura, gospodarka, społeczeństwo, mniejszości narodowe
26. Odrodzenie państwa polskiego. Uczeń: 1) wskazuje na mapie granice II Rzeczy-pospolitej oraz wymienia jej sąsiadów; 3) zbiera informacje o zasługach dla państwa polskiego Józefa Piłsudskiego.
28.Sprawdzamy, co już wiemy: O I wojnie światowej i odrodzonej II Rzeczypospolitej
1lekcja powtórzeniowa
VI. NAJWIĘKSZA WOJNA W DZIEJACH ŚWIATA
29.
Wybuch II wojny światowej
1
daty: 1939–1945, państwo totalitarne, faszyzm, nazizm, komunizm, Niemcy, Rosja sowiecka, Hitler, Stalin, aneksja, pakt Ribbentrop-Mołotow, wojna obronna, Westerplatte, ewakuacja
27. Polska w okresie II wojny światowej. Uczeń: 1) wskazuje na mapie państwa, które dokonały agresji na Polskę; 2) podaje charakterystyczne cechy polityki Stalina i Hitlera wobec własnych społeczeństw.
30.
Polacy pod okupacją niemiecką i radziecką
1
okupacja, nazizm, Holokaust, getto, konspiracja, deportacje, niemiecki obóz koncentracyjny, Auschwitz, Katyń, party-zantka, Szare Szeregi
27. Polska w okresie II wojny światowej. Uczeń: 2) podaje charakterystyczne cechy polityki Stalina i Hitlera wobec państw podbitych; 3) charakteryzuje życie ludności na okupowanych terytoriach Polski, z uwzględnieniem losów ludności żydowskiej; 4) omawia formy oporu społeczeństwa wobec okupantów.
31.Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój – powstanie warszawskie 1944 r. 1
polskie państwo podziemne, Armia Krajowa, konspiracja, sabotaż, poczta polowa, heroizm
27. Polska w okresie II wojny światowej. Uczeń: 5) opisuje postawę ludności cywilnej i żołnierzy powstańczej Warszawy.
32./33.
Polacy na frontach II wojny światowej
2
Polska w okresie II wojny światowej: Dywizjon 302, 303, bitwa o Anglię, Armia gen. Władysława Andersa, Monte Cassino, Armia Polska w ZSRR
*Temat dodatkowy – spoza podstawy programowej.
34. Sprawdzany, co już wiemy: O wydarzeniach II wojny światowej 1 lekcja powtórzeniowa
VII. POLSKA I ŚWIAT PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
35.Świat podzielony
1„wielka trójka”, „żelazna kurtyna”, „zimna wojna”; komunistyczny Wschód, demo-kratyczny Zachód
28. Polska Rzeczpospolita Ludowa. Uczeń: 1) wskazuje na mapie granice Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i wymienia jej sąsiadów; 2) używa pojęć: zależność od ZSRR, dyktatura partii komunistycznej.
36.
Polska i Polacy po 1945 roku
1
odbudowa zniszczeń wojennych, awans społeczny, likwidacja analfabetyzmu, planowanie centralne, cenzura, system socjalistyczny, realny socjalizm, socrealizm
28. Polska Rzeczpospolita Ludowa. Uczeń: 2) opowiada o Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, używając pojęć: odbudowa zniszczeń wojennych, awans społeczny i likwi-dacja analfabetyzmu, planowanie centralne, cenzura.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o. o., Warszawa 2012
Rozkład materiału klasy 4–6 | H
istoria i społeczeństwo
60
Numerlekcji
Tytuł działu/temat lekcjiLiczba godzin
Główne zagadnienia i pojęcia Wymagania wg podstawy programowej
37.
U progu wolności
1
protest robotników, aparat bezpieczeń-stwa, opozycja demokratyczna, stan wo-jenny, strajk polityczny, obrady „okrągłego stołu”, NSZZ „Solidarność”, wolne wybory
28. Polska Rzeczpospolita Ludowa. Uczeń: 2) opowiada o Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, używając pojęć: opozycja demokratyczna.29. Solidarność i powstanie III Rzeczypospolitej. Uczeń: 2) opisuje powstanie i działania Solidarności, używając określeń: strajk, walka bez przemocy, stan wojenny, „okrągły stół”.
38.Sprawdzamy, co już wiemy:O Polsce i Polakach po II wojnie światowej
1lekcja powtórzeniowa
39./40.
III Rzeczpospolita – życie w państwie demokratycznym
2
demokratyzacja państwa, prywatyza-cja, instytucje demokratyczne, dobro wspólne, wolność słowa, wolne media, konstytucja, parlament, prezydent, rząd, sądy – ich funkcje w systemie politycz-nym, prawa i obowiązki obywateli Rzeczy-pospolitej
29. Solidarność i powstanie III Rzeczypospolitej. Uczeń: 1) wskazuje na mapie III Rzeczpospolitą i jej sąsiadów; 3) wyjaśnia, jakie najważniejsze zmiany zaszły w Polsce w 1989 r. 4. Państwo. Uczeń: 1) wyjaśnia, w czym się wyraża demokratyczny charakter państwa polskiego, używając pojęć: wolne wybory, wolność słowa, wolne media, konstytucja; 2) wymienia organy władzy w Rzeczypospolitej Polskiej: parlament, rząd, sądy i omawia najważniejszą funkcję każdego z tych organów w systemie politycznym; 3) podaje przykłady praw i obowiązków obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.
41.
Społeczeństwo
1
grupy społeczne i ich rola w społeczeń-stwie, znaczenie pracy w życiu człowieka – jej społeczny podział, problemy współ-czesnej Polski – różne źródła informacji: prasa, radio, telewizja, internet, dorośli
5. Społeczeństwo. Uczeń: 1) wyjaśnia znaczenie pracy w życiu człowieka i dostrzega jej społeczny podział; 2) opisuje różne grupy społeczne, wskazując ich role w społe-czeństwie; 3) podaje przykłady ważnych problemów współczesnej Polski, korzystając z różnych źródeł informacji (od osób dorosłych, z prasy, radia, telewizji, internetu).
42.
Mniejszości narodowe i etniczne
1
mniejszości narodowe i etniczne – ich kultura i tradycja, skupiska Polaków na świecie, pamięć o przeszłości – miejsca pamięci narodowej
2. Mała Ojczyzna. Uczeń: 1) opisuje małą ojczyznę uwzględniając tradycję historycz-no-kulturową. 3. Ojczyzna. Uczeń: 3) wymienia mniejszości narodowe i etniczne żyjące w Polsce i na wybranych przykładach opisuje ich kulturę i tradycje oraz wy-mienia miejsca największych skupisk Polaków na świecie.
43.
Polska w Unii Europejskiej
1
Unia Europejska, konwencja, suweren-ność, europejska solidarność, stosunki międzynarodowe, symbole unijne (flaga, hymn UE)
6. Wspólnota europejska. Uczeń opowiada o uczestnictwie Polski we wspólnocie europejskiej, używając pojęć: Unia Europejska, europejska solidarność, stosunki międzynarodowe, oraz rozpoznaje symbole unijne: flagę i hymn Unii Europejskiej (Oda do radości).
44.
Współczesny świat – globalizacja
1
globalizacja, rewolucja technologiczna, media elektroniczne, kultura masowa, ochrona środowiska naturalnego
7. Problemy ludzkości. Uczeń: 1) wyjaśnia, co oznacza powiedzenie: „świat stał się mniejszy” i wskazuje przyczyny tego zjawiska; 2) opisuje i ocenia na przykładach wpływ techniki na środowisko naturalne i życie człowieka; 3) wymienia pożytki i niebezpieczeństwa korzystania z mediów elektronicznych.
45.
Współczesny świat – problemy ludzkości
1
bezrobocie, wykluczenie, nędza na świe-cie, organizacje pomocowe, konflikty społeczne, konflikty zbrojne
7. Problemy ludzkości. Uczeń: 4) opowiada o przejawach nędzy na świecie oraz formułuje własną opinię o działaniach pomocowych podejmowanych przez państwa lub organizacje pozarządowe; 5) wyjaśnia na przykładach przyczyny i następstwa konfliktów zbrojnych na świecie.
46.Sprawdzamy, co już wiemy: O Polsce i świecie po II wojnie światowej
1lekcja powtórzeniowa
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o. o., Warszawa 2012