Raport z ewaluacji
Strategii Rozwoju Przasnysza
do roku 2015
z uszczegółowieniem
w Planie Rozwoju Lokalnego
na lata 2008 - 2015
Raport z ewaluacji
Strategii Rozwoju Przasnysza do roku 2015
z uszczegółowieniem
w Planie Rozwoju Lokalnego na lata 2008 - 2015
Wykonawca
WYG PSDB sp. z o. o.
WYDAWCA
Fundacja Przasnyska
BADANIE ZOSTAŁO PRZEPROWADZONE W RAMACH PROJEKTU
Program wsparcia współpracy samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych
w Przasnyszu
NUMER PROJEKTU
POKL.05.04.02.00-H49/13
REALIZATORZY PROJEKTU
Fundacja Przasnyska, ul. Mazowiecka 3, 06-300 Przasnysz
Miasto Przasnysz, ul. Jana Kilińskiego 2, 06-300 Przasnysz
Publikacja bezpłatna dostępna na licencji CC-BY-NC-SA 3.0 Polska
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Raport z ewaluacji
Strategii Rozwoju Przasnysza do roku 2015
z uszczegółowieniem
w Planie Rozwoju Lokalnego
na lata 2008 - 2015
Przasnysz 2015
Spis treści
Cele badania ....................................................................................................... 5
Metodologia badania ............................................................................................. 7
Wyniki badania ..................................................................................................... 8
Ocena spójności wewnętrznej dokumentu I jego struktury ............................................. 8
Ocena realizacji celów lokalnego programu rewitalizacji .............................................. 11
Ocena sposobu powstawania dokumentu oraz roli mieszkańców w jego tworzeniu ............ 20
Ocena roli dokumentu w podejmowaniu decyzji przez samorząd................................... 25
Priorytety realizacji działań samorządu w oczach mieszkańców .................................... 25
Najważniejsze wnioski .......................................................................................... 30
5
Cele badania
Cele badania
Celem badania była ewaluacja ex-post Strategii Rozwoju Miasta oraz Programu Rozwoju
Lokalnego jako uszczegółowienia Strategii Rozwoju Miasta.
Kryteria ewaluacji
W badaniu wykorzystano kryterium skuteczności rozumiane jako określenie, na ile postawione
w dokumentach strategicznych cele zostały zrealizowane.
Problemy i pytania badawcze
W ramach badania sformułowano następujące problemy i pytania badawcze:
1. Określenie modelu przygotowywania dokumentów strategicznych (literatura wskazuje na
modele: partycypacyjne, eksperckie, „własnymi siłami” lub łączące te podejścia)
Pytania badawcze:
W jaki sposób pracowano nad poszczególnymi dokumentami strategicznymi?
Na ile proces powstawania polityk publicznych był uspołeczniony? W jaki sposób
angażowano mieszkańców miasta?
Jak decydenci postrzegają partycypacyjny proces powstawania dokumentów
strategicznych? W jaki stopniu chcieliby wykorzystywać partycypacyjne podejście
w przyszłości? Jaką mają wiedzę na ten temat?
2. Analiza spójności wewnętrznej dokumentów oraz ich poprawności metodycznej.
Czy dokumenty zawierają diagnozę, cele i wskaźniki, czyli czy zostało określone
„gdzie miasto jest teraz”, „dokąd chce dojść” i „skąd będzie wiadomo, że już
tam doszło”?
Na ile postawione w dokumentach cele są konsekwencją dokonanej wcześniej
diagnozy?
Czy określono sposoby/plany realizacji celów?
Czy określono zestaw wskaźników (SMART), które będą mówiły o tym, że cel
został osiągnięty?
3. Poziom realizacji celów.
Wstępna analiza pokazuje, że cele nie zostały owskaźnikowane, dlatego też na potrzeby
analiz zaproponowane zostaną wskaźniki celów i sposoby ich pomiaru.
Pytania badawcze:
Czy osiągnięto stawiane cele? Na jakiej podstawie można to stwierdzić.
Czy mieszkańcy zauważyli zmiany, które zaszły w mieście w latach 2007-2014?
Jakie zmiany dostrzegają mieszkańcy i czy pokrywają się one z celami założonymi
w dokumentach strategicznych?
Jak realizację celów postawionych w dokumentach strategicznych postrzegają
osoby odpowiedzialne za realizację projektów i inwestycji w mieście? Czy w ich
opinie zostały one zrealizowane? Na jakiej podstawie tak twierdzą?
6
4. Określenie roli dokumentów strategicznych i planowania strategicznego w podejmowaniu
decyzji przez samorząd (Urząd Miasta Przasnysza) i podlegające mu jednostki.
Można postawić hipotezę, że przygotowanie dokumentów strategicznych ukierunkowało
decydentów do wybierania rozwiązań i projektów zgodnie z kierunkami wyznaczanymi
przez dokumenty.
Pytania badawcze:
Czy realizowane przedsięwzięcia i projekty są powiązane z celami postawionymi
w dokumentach strategicznych?
5. Priorytety do realizacji w przyszłości w oczach mieszkańców.
Potrzeby mieszkańców i ocena dotychczasowych działań są ważnym elementem
w planowaniu strategicznym.
Pytania badawcze:
Co z punku widzenia mieszkańców powinno stać się priorytetem samorządu?
Jak oceniają obecny kierunek zachodzących zmian? Czy należy go kontynuować,
czy dokonać korekty?
7
Metodologia
badania
Źródłami danych w niniejszym badaniu były:
dane zastane, badanie ilościowe wśród
mieszkańców miasta oraz badanie jakościowe
z osobami wdrażającymi dokumenty. Poniżej
przedstawiamy krótką charakterystykę
wykorzystanych metod i technik badawczych.
Analiza danych zastanych
Celem metody było zebranie informacji
potrzebnych do udzielenia odpowiedzi na
pytania badawcze, w tym przede wszystkim do
zebrania danych nt. zrealizowanych
wskaźników programowych, analiza
dokumentów strategicznych i załączników do
dokumentów i innych.
Badanie ilościowe CATI
Badanie ilościowe techniką CATI
przeprowadzone zostało wśród mieszkańców
Przasnysza. Badanie miało na celu zebranie
danych i informacji potrzebnych do udzielenia
odpowiedzi na wybrane pytania badawcze, jak
również do pozyskania opinii nt. oceny
obserwowanych przez nich zmian w mieście
(ich wielkości, kierunku, potrzeby korekty
strategicznej, uwzględniania najważniejszych
problemów) oraz poznania potrzeb
mieszkańców, które mogą zostać
zaspokojone projektami realizowanymi
w przyszłości. Badanie zostało
przeprowadzone wśród 200 dorosłych
mieszkańców miasta Przasnysza.
Badania jakościowe – IDI
Wywiady indywidulane zostały przeprowadzone
z kluczowymi interesariuszami ewaluowanych
dokumentów strategicznych. Celem wywiadów
było zgromadzenie wiedzy i opinii
o zrealizowanych przedsięwzięciach, które
wpisują się w cele postawione w dokumentach
strategicznych, o roli dokumentów
strategicznych w planowaniu działań
samorządu i podejmowaniu decyzji o realizacji
poszczególnych przedsięwzięć/inwestycji,
a także poznanie potrzeb dotyczących
przyszłych dokumentów strategicznych.
W ramach badania przeprowadzono dwa
wywiady, w których udział wzięły łącznie trzy
osoby.
8
Wyniki badania
Ocena spójności
wewnętrznej dokumentu
I jego struktury
Analiza spójności wewnętrznej
dokumentów oraz ich poprawności
metodycznej
Ocenie poddano dwa dokumenty: Strategię
Rozwoju Miasta Przasnysza na lata 2007-2015
oraz Plan Rozwoju Lokalnego dla Miasta
Przasnysza na lata 2008-2015. Spójność
wewnętrzną rozumiano jako spójność zapisów
części diagnostycznej dokumentów z częścią
strategiczną, w tym wyznaczonymi kierunkami
rozwoju i działaniami. Z kolei poprawność
metodyczną rozumiano jako poprawność
konstrukcji logicznej dokumentów,
tj. zawartość całych dokumentów, jak również
poszczególnych ich elementów.
Strategia Rozwoju Miasta Przasnysza na
lata 2007-2015
Dokument Strategii zawiera pięć głównych
części, w tym część dotyczącą syntezy
uwarunkowań rozwoju Przasnysza, diagnozę
pozycji strategicznej miasta, zamierzenia
strategiczne, projekcję dochodów budżetu
miasta oraz część dotyczącą promocji
walorów i zasobów miasta.
Diagnoza pozycji strategicznej miasta w trzech
obszarach: społecznym, gospodarczym oraz
przestrzenno-środowiskowym, stanowi de
facto właściwą diagnozę sytuacji miasta. Jest
to diagnoza syntetyczna, zawierająca jedynie
podstawowe informacje. Jej najważniejszym
mankamentem – obok zakresu obszarów
poddanych analizie – jest brak odniesień
sytuacji miasta do sytuacji innych
konkurencyjnych jednostek. Rozdział pokazuje
więc sytuację względną bez relacji
z otoczeniem, które stanowią istotę
planowania strategicznego. Brak jest również
oceny przedstawionych informacji, co oznacza
że zaprezentowane informacje mają charakter
subiektywny.
Rozdział Diagnoza pozycji strategicznej
Przasnysza jest z kolei podsumowaniem
diagnozy – zawiera analizę SWOT,
sporządzoną w klasycznym ujęciu czynników
wewnętrznych i zewnętrznych. Analiza jej
zawartości wskazuje, że wskazane czynniki
zostały przyporządkowane w sposób
prawidłowy, a więc poprawność metodyczną
tego elementu Strategii uznać należy za
właściwy.
Część dotycząca zamierzeń strategicznych
miasta, a więc właściwa strategia działania
samorządu, zawiera sformułowane: wizję,
misję, cele strategiczne, cele operacyjne oraz
zadania. Taką konstrukcję zamierzeń uznać
można za właściwą. W sensie logiki
dokumentu brakuje natomiast tutaj wskazania
w jaki sposób wskazane zamierzenia wynikają
z przeprowadzonej diagnozy oraz analizy
SWOT. W obecnym kształcie trudno uznać, że
wyznaczone cele i zadania są konsekwencją
dokonanej diagnozy. Za poprawną uznać
należy konstrukcję celów Strategii (cel
strategiczny-cele operacyjne-zadania). Z kolei
analiza poszczególnych celów operacyjnych
wskazuje czasem ich dużą zbieżność,
szczególnie w ramach celu 2 i celu 3,
a czasem ich nachodzenie na siebie.
Natomiast dużym mankamentem Strategii jest
brak operacjonalizacji sformułowanych tutaj
celów i zadań, np. w postaci wskaźników
realizacji celów, czy też zadań. Brak jest
również wskazania kamieni milowych
w osiąganiu poszczególnych celów, a więc
punktów w czasie, które stanowić mogłyby
9
moment weryfikacji realizacji celów. Jest to
duży mankament dokumentu Strategii.
Mankamentem Strategii jest również brak
odniesienia do sposobów finansowania
zapisanych celów i zadań. Co prawda
przedstawiono w dokumencie szacunkowe
dochody i wydatki Miasta w latach 2007-2015,
natomiast dane te nie zostały powiązane
z planowanymi przedsięwzięciami
(zadaniami).
Ostania część Strategii poświęcona jest
promocji zasobów i walorów miasta. Część ta
zawiera podstawowe i ogólne informacje
o celach promocji, natomiast nie jest
powiązana z wcześniejszymi elementami
dokumentu.
Podsumowując, dokument Strategii jest
ogólnym dokumentem, w którym zachowano
generalną logikę konstrukcji (diagnoza, kierunki
rozwoju), natomiast zawiera wiele braków w
sensie metodycznym. Brak jest na przykład
pogłębionej diagnozy i odniesienia
w przygotowanej diagnozie do otoczenia
miasta, brak jest operacjonalizacji celów
strategii, w tym wskaźników realizacji celów,
czy też brakuje opisu sposobów finansowania
sformułowanych zadań. Z lektury dokumentu
wynika co prawda w jakim kierunku podążają
władze miasta, natomiast nie jest możliwe
określenie sytuacji w której cele te zostaną
osiągnięte (brak wskaźników). Dokument nie
zawiera opisu sposobów monitorowania jego
realizacji, jak i ewaluacji wykonanych już zadań.
Plan Rozwoju Lokalnego dla Miasta
Przasnysza na lata 2008-2015
Plan Rozwoju Lokalnego zawiera sześć
głównych rozdziałów, w których zawarto
aktualną sytuację społeczno-gospodarczą na
terenie miasta, powiązanie projektów z celami
strategicznymi rozwoju miasta, oczekiwane
wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego,
system wdrażania PRL, sposoby
monitorowania, oceny i komunikacji
społecznej oraz public relations Planu Rozwoju
Lokalnego.
Część druga dokumentu (Aktualna sytuacja
społeczno-gospodarcza na terenie
m. Przasnysza) zawiera opis położenia
i charakterystykę miasta, opis środowiska
przyrodniczego, w tym część dotyczącą
turystyki, uwarunkowania ochrony środowiska,
w tym np. gospodarkę wodno-ściekową,
własność terenów, opis sytuacji gospodarczej,
w tym aspektów społecznych takich jak
bezrobocie, opis sfery społecznej, w tym
sytuację w zakresie ochrony zdrowia. Całość
tej części dokumentu kończy z kolei analiza
SWOT, przygotowana w układzie czynników
wewnętrznych i zewnętrznych. Najważniejsze
wnioski, jakie płyną z lektury dokumentu,
wskazują potrzebę uporządkowania zakresu
tematycznego przygotowanej diagnozy.
Diagnoza zawiera szereg informacji, które
przedstawione zostały w sposób nieco
chaotyczny, także w zakresie
przyporządkowania przedstawionych
informacji do zakresu prezentowanego
podrozdziału. Podobnie jak w przypadku
dokumentu Strategii także tutaj wadą jest brak
odniesienia do pozycji miasta w otoczeniu,
a więc prezentowane informacje nie mają tutaj
waloru informacyjnego, a prezentują względne
informacje. Brak jest również oceny części
przedstawionych informacji, co podobnie jak w
przypadku Strategii oznacza, że
zaprezentowane informacje mają charakter
subiektywny. Natomiast poprawna jest
konstrukcja analizy SWOT.
Pozytywnie w sensie konstrukcji wewnętrznej
dokumentu odnieść należy się z kolei do
części III prezentującej powiązanie projektów
z celami Strategii rozwoju miasta. Natomiast
brakuje tutaj ich szczegółowego
przedstawienia, co zapewniłoby większą
czytelność tekstu, jak również umożliwiło
10
ocenę powiązania przedstawionej diagnozy ze
sformułowanymi celami.
Pozytywnie ocenić należy również rozdział
kolejny, prezentujący oczekiwane wskaźniki
osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego.
Przedstawiono tutaj z jednej strony ogólne
wskaźniki, które świadczyć będą o wdrażaniu
działań zaplanowanych w PRL, jak
i szczegółowe wskaźniki produktu, rezultatu
i oddziaływania odnoszące się do
realizowanych projektów. Wadą tak
przedstawionego katalogu wskaźników jest
z kolei brak powiązania tych wskaźników
z konkretnymi działaniami i zadaniami.
Powoduje to, że system wskaźników ma tutaj
wymiar bardziej kontekstowy, niż stanowi
sposób monitorowania konkretnych działań
realizowanych przez samorząd.
Rozdział kolejny prezentuje system wdrażania
Planu Rozwoju Lokalnego, czyni to jednak
w sposób bardzo ogólny. Zawarto tutaj jedynie
informacje o tym co obejmuje system
wdrażania, natomiast nie przedstawiono
szczegółów dotyczących wdrażania.
Przedostatnia cześć dokumentu oraz ostatnia
część to rozdziały prezentujące sposoby
monitorowania, oceny i komunikacji
społecznej, jak również public relations PRL.
Przedstawiono tutaj właściwe informacje
w sposób dosyć ogólny.
Podsumowując, dokument PRL jest
dokumentem, w którym zachowano generalną
logikę konstrukcji dokumentu strategicznego
i operacyjnego, natomiast zawiera wiele
braków w sensie metodycznym i logicznym. Do
najważniejszych mankamentów należy nieco
chaotyczny charakter przedstawionej diagnozy,
brak wskazanych kierunków rozwoju i
konkretnych zadań (choć istnieje powiązanie z
zadaniami przedstawionymi w Strategii warto
byłoby tutaj zawrzeć cele i zadania Strategii),
brak powiązania przedstawionego systemu
wskaźników z realizowanymi przedsięwzięciami
i zadaniami. Dokument operacyjny powinien
również zawierać szczegółowe sposoby
finansowania planowanych działań, natomiast
w dokumencie istnieje jedynie odwołanie do
źródeł finasowania oraz dokumentu
Wieloletniego Planu Inwestycyjnego. Dokument
zawiera ogólny opis sposobu monitorowania
realizacji Programu, natomiast nie zawiera
opisu sposobu ewaluacji wykonanych już
zadań.
Odpowiadając na pytanie badawcze Czy
dokumenty zawierają diagnozę, cele
i wskaźniki, czyli czy zostało określone „gdzie
miasto jest teraz”, „dokąd chce dojść” i „skąd
będzie wiadomo, że już tam doszło”? należy
więc wskazać, że przede wszystkim z racji
oderwania systemu wskaźników (PRL) od
konkretnych zadań (Strategii), możliwe jest
osiągnięcie sytuacji w której miasto będzie
wiedziało, że udało się zrealizować cele
(wskaźniki), natomiast nie będzie można mieć
pewności, że jest to efekt realizacji działań
samorządu.
Sposoby i plany realizacji celów
W odniesieniu do dokumentu Strategii należy
stwierdzić, że nie zawiera on zapisów
wskazujących na to, w jaki sposób cele
i zadania Strategii będą realizowane. Brak jest
wskazania zarówno procesów, jak i zakresu
podmiotowego i rzeczowego.
Z kolei Plan Rozwoju Lokalnego wskazuje
(w zakresie realizacji celów), iż zadania
i projekty do realizacji wynikają ze Strategii
Rozwoju Miasta oraz Wieloletniego Planu
Inwestycyjnego. W dalszej części zostało
wskazanych osiem projektów do realizacji oraz
ich powiązanie z celami Strategii. Natomiast
projekty powiązane są z celami Strategii
jedynie w sposób ogólny.
11
W dokumencie w odniesieniu do sposobów
realizacji i systemu wdrażania wskazano, że ze
względu na jego długookresowy charakter
wdrażanie będzie procesem ciągłym,
wymagającym systematycznego śledzenia
zmian prawnych, gospodarczych oraz
elastyczności w dostosowaniu się do
możliwości pozyskiwania zewnętrznych
środków finansowych. Założono również, że
realizacja Planu Rozwoju Lokalnego
uzależniona jest od wysokości pozyskanych
środków zarówno krajowych, jak i z funduszy
strukturalnych. Wskazano również
w dokumencie procesy, które obejmować
będzie system wdrażania PRL, natomiast nie
wskazano zakresu podmiotowego
i rzeczowego. Nie jest więc wiadomo kto
dokładnie odpowiada za realizację Strategii i jej
poszczególnych obszarów i czy w proces
wdrażania zaangażowane są instytucje
i jednostki zewnętrzne, mieszkańcy, itd.
Ocena realizacji celów
lokalnego programu
rewitalizacji
Ocena za pomocą kryteriów SMART
Strategia Rozwoju Miasta Przasnysza na
lata 2007-2015
W strategii wskazano trzy strategiczne cele
rozwoju Miasta. Są to:
1. Tworzenie jak najlepszych warunków
do trwałego wzrostu
przedsiębiorczości mieszkańców oraz
lokalizacji inwestycji w mieście
2. Stała poprawa jakości życia
i bezpieczeństwa publicznego
mieszkańców
3. Wzmacnianie poczucia tożsamości
mieszkańców poprzez pielęgnowanie
tradycji, rozwój kultury i pobudzanie
aktywności społecznej.
Dla każdego ze strategicznych celów
wyznaczono cele operacyjne. Zaś dla każdego
celu operacyjnego zdefiniowano zadania.
Poniżej przedstawiamy ich katalog:
Tworzenie jak najlepszych warunków do
trwałego wzrostu przedsiębiorczości
mieszkańców oraz lokalizacji inwestycji
w mieście
C1.1: Wspieranie rozwoju małych i średnich
przedsiębiorstw
- ograniczanie barier administracyjnych
- wspieranie przedsiębiorców przez
właściwą organizację pracy Urzędu
- budowa infrastruktury publicznej
ułatwiającej prowadzenie działalności
gospodarczej i sprzyjającej jej
rozwojowi
- racjonalne gospodarowanie
przestrzenią
- organizowanie szkoleń na temat
możliwości uzyskania zewnętrznych
źródeł finansowania
- działania promocyjne prowadzone
przez samorząd
C1.2: Wspieranie instytucji otoczenia biznesu
12
- wspieranie działań organizacji
samorządu gospodarczego,
stowarzyszeń oraz instytucji
okołobiznesowych
- wspieranie rozwoju instytucji otoczenia
biznesu
Stała poprawa jakości życia i bezpieczeństwa
publicznego mieszkańców
C2.1: Podniesienie poziomu oraz dostępności
usług publicznych, w tym oświaty, kultury,
rekreacji i sportu, pomocy społecznej
Usprawnienie administracji
- zbudowanie Urzędu przyjaznego
mieszkańcom
- monitorowanie i mierzenie
skuteczności projektów i programów
realizowanych przez miasto
- zapewnienie jawności działań
administracji w celu zmiany
świadomości społecznej dotyczącej
życia publicznego oraz braku tolerancji
dla zachowań korupcyjnych
- informatyzacja Urzędu oraz rozwój
usług on-line świadczonych przez
administrację samorządową
Rozwój oświaty
- stałe diagnozowanie oraz
monitorowanie wyników pracy szkoły
- stałe wzbogacanie oferty edukacyjnej
szkół i przedszkoli
- wzmocnienie wychowawczej funkcji
szkół
- stworzenie spójnego systemu
kulturotwórczej funkcji szkół
- zwiększenie bezpieczeństwa
i eliminacja zjawisk patologicznych
w placówkach szkolnych
- wzbogacenie oferty edukacyjnej dla
dzieci i młodzieży niepełnosprawnej
Rozwój kultury
- remont i modernizacja budynków MDK
oraz Ratusza z Muzeum Historycznym
- przystosowanie obiektów kultury dla
potrzeb osób niepełnosprawnych
- wzbogacenie oferty instytucji kultury
dla mieszkańców
- wypracowanie modelu działania
lokalnych instytucji kultury
Budowa i modernizacja obiektów
sportowo0rekreacyjnych
- budowa trybun i infrastruktury
sportowej na stadionie miejskim
- budowa sal gimnastycznych przy
SP Nr 1 i Gimnazjum Publicznym
- budowa ścieżek rowerowych
- współfinansowanie budowy
wielofunkcyjnego obiektu sportowo-
rekreacyjnego – Mazowieckiego
Centrum Sportów Zimowych
Rozszerzenie systemu pomocy społecznej
- kreowanie inicjatyw preferujących
aktywność własną jednostki i rodziny
oraz środowiska sąsiedzkiego
- stworzenie spójnego systemu
wieloaspektowej pomocy
środowiskowej
- utworzenie ośrodka interwencji
kryzysowej
- prowadzenie profilaktycznej
działalności informacyjnej
i edukacyjnej dla mieszkańców oraz
zwiększenie dostępności
terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla
uzależnionych
- stworzenie systemu wsparcia dla osób
niepełnosprawnych poprzez likwidację
barier architektonicznych
- wspieranie zatrudnienia osób
niepełnosprawnych oraz zapewnienie
właściwej pomocy dla rodzin
sprawujących opiekę nad
niepełnosprawnymi
13
- budowa systemu aktywnego
poszukiwania pracy
- przekazywanie zadań z zakresu
pomocy społecznej organizacjom
pozarządowym
C2.2: Zwiększenie bezpieczeństwa i porządku
publicznego
- stworzenie sprawnego systemu
zarządzania w ramach Centrum
Zarządzania Kryzysowego
- monitorowanie stanu bezpieczeństwa
szkół
- działania na rzecz integracji
społeczności lokalnej oraz rozwijanie
współpracy z Policją
- budowa systemu fotoradarów
- rozbudowa systemu monitoringu
wizyjnego w mieście
- rozwijanie działań ograniczających
patologie społeczne
C2.3: Wspieranie rozwoju budownictwa
mieszkaniowego oraz remonty istniejących
budynków
- budowa mieszkań komunalnych dla
mieszkańców o niższych dochodach
- tworzenie warunków dla rozwoju
budownictwa jednorodzinnego
i spółdzielczego
- prowadzenie systematycznych
remontów istniejącego zasobu
mieszkaniowego
- prywatyzacja zasobu mieszkaniowego
C2.4: Wykorzystanie walorów i zapewnienie
stałej poprawy stanu środowiska
przyrodniczego
- poprawa jakości wody rzeki Węgierki
poprzez rozbudowę systemu
kanalizacji sanitarnej i deszczowej
- rewaloryzacja zabytkowego Parku
Miejskiego im. T. Kościuszki
- zakładanie nowych enklaw zieleni
miejskiej
- budowa na składowisku odpadów
komunalnych: stacji przeładunkowej do
czasowego gromadzenia odpadów
komunalnych zmieszanych oraz
selektywnie zbieranych, stacji
demontażu pojazdów, składowiska
odpadów azbestowych, magazynu
czasowego gromadzenia odpadów
problemowych
- stworzenie w ramach Celowego
Związku Komunalnego
Zintegrowanego Systemu Gospodarki
Odpadami dla Regionu
Ciechanowskiego
- prowadzenie publicznej edukacji
ekologicznej
C2.5: Zapewnienie wysokiej jakości usług
komunalnych
- budowa nowych oraz modernizacja
istniejących magistrali wodociągowych
- rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej
- modernizacja i rozbudowa
infrastruktury służącej odprowadzaniu
wód opadowych i roztopowych
- rozbudowa sieci i przyłączy
ciepłowniczych i elektrycznych
- budowa sieci szerokopasmowych
połączeń internetowych
C2.6: Poprawa stanu bezpieczeństwa na
dogach miejskich
- realizacja projektu „Przasnyskie drogi
częścią regionalnego układu
komunikacyjnego”
- przebudowa ul. Orlika i Sosnowej
- budowa ulic Saowej, Jaśminowej,
Rolniczej, Pszenicznej
- odnowa nawierzchni dróg żwirowych
i przebudowa dróg nieutwardzonych
- budowa i przebudowa chodników na
terenie miasta
14
- odnowa nawierzchni bitumicznych na
terenie miasta
- budowa miejsc parkingowych
- przebudowa mostu nad rzeką
Węgierką w ciągu ulicy Mostowej
Wzmacnianie poczucia tożsamości
mieszkańców poprzez pielęgnowanie tradycji,
rozwój kultury i pobudzanie aktywności
społecznej.
C3.1: Umacnianie tradycji Przasnysza opartej
na dziedzictwie kulturowym
- rewitalizacja Ratusza i przestrzeni
publicznej rynku
- rewaloryzacja zabytkowego parku
w centrum miasta
- uruchomienie przejazdów
turystycznych zabytkową kolejką
wąskotorową
- utworzenie skansenu w przedwojennym
budynku dworca na ul. Makowskiej
- stworzenie w oparciu o ideę „parku
kultury” zintegrowanego produktu
turystycznego miasta
wykorzystującego kolejkę, muzeum
i rynek, Miejski Dom Kultury, Kościół
OO.Pasjonistów, park i rzekę
C3.2: Wykreowanie nowych atrakcji
i przedsięwzięć kulturowych, które byłyby
„znakami firmowymi” miasta
- wykreowanie nowych atrakcji
turystycznych
- stworzenie dwóch cyklicznych imprez
kulturalnych
- wypracowanie marki miasta i strategii
jego promocji
- opracowanie tematycznych tras
turystycznych
- uatrakcyjnienie oferty Muzeum
Historycznego
- uruchomienie pomieszczeń dla
profesjonalnej obsługi ruchu
turystycznego
- utworzenie spójnego systemu
informacji o mieście i promocji
turystycznej
C3.3: Zwiększenie atrakcyjności Przasnysza
dla mieszkańców i turystów
- zagospodarowanie wyspy w parku
- zagospodarowanie traktu
spacerowego wzdłuż rzeki Węgierki
- stworzenie na rynku miejskim
warunków do organizacji imprez
kulturalnych
- poprawa estetyki miasta poprzez
sukcesywną wymianę nawierzchni na
ulicach i placach
- rozmieszczenie estetycznej małej
architektury miejskiej
- stworzenie jednolitego nowoczesnego
Systemu Informacji Miejskiej
C3.4: Aktywizacja społeczności lokalnej
i organizacji pozarządowych
- monitorowanie aktywności
społeczności lokalnej i organizacji
pozarządowych
- rozwijanie współpracy z organizacjami
pozarządowymi i analizowanie
możliwości przekazywania nowych
zadań
- utworzenie internetowej księgi dotacji.
Poniżej przedstawiona została ocena celów
operacyjnych i celów głównych za pomocą
metodologii SMART, będącej zbiorem pięciu
cech wskazujących na poprawność
sformułowanego celu. SMART to akronim od:
Specific, Measurable, Achievable, Realistic,
Time-bound. Poszczególne pojęcia
oznaczają:
Specific (skonkretyzowany) – sformułowanie
powinno być jednoznaczne i nie
pozostawiające miejsca na luźną interpretację,
15
Measurable (mierzalny) – a więc tak
sformułowany, by można było liczbowo
wyrazić stopień realizacji celu, lub przynajmniej
umożliwić jednoznaczną „sprawdzalność” jego
realizacji,
Achievable (osiągalny) – inaczej mówiąc
realistyczny; cel zbyt ambitny podkopuje wiarę
w jego osiągnięcie i tym samym motywację do
jego realizacji,
Realistic (realny) – cel powinien być ważnym
krokiem naprzód, zorientowane na konkretny
rezultat,
Time-bound (określony w czasie) – cel
powinien mieć dokładnie określony horyzont
czasowy w jakim zamierzamy go osiągnąć.
Plan Rozwoju Lokalnego dla Miasta
Przasnysza na lata 2008-2015
W Planie Rozwoju Lokalnego przewidziano do
realizacji następujące projekty:
Cele Strategii S M A R T
Tworzenie jak najlepszych warunków do trwałego wzrostu
przedsiębiorczości mieszkańców oraz lokalizacji inwestycji
w mieście
C1.1: Wspieranie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw + + + +/- -
C1.2: Wspieranie instytucji otoczenia biznesu + + + +/- -
Stała poprawa jakości życia i bezpieczeństwa publicznego
mieszkańców
C2.1: Podniesienie poziomu oraz dostępności usług
publicznych, w tym oświaty, kultury, rekreacji i sportu, pomocy
społecznej
+/- +/- + + -
C2.2: Zwiększenie bezpieczeństwa i porządku publicznego + + + +/- -
C2.3: Wspieranie rozwoju budownictwa mieszkaniowego oraz
remonty istniejących budynków
+ + + +/- -
C2.4: Wykorzystanie walorów i zapewnienie stałej poprawy stanu
środowiska przyrodniczego
+ + + +/- -
C2.5: Zapewnienie wysokiej jakości usług komunalnych + + + +/- -
C2.6: Poprawa stanu bezpieczeństwa na dogach miejskich + + + +/- -
Wzmacnianie poczucia tożsamości mieszkańców poprzez
pielęgnowanie tradycji, rozwój kultury i pobudzanie aktywności
społecznej.
C3.1: Umacnianie tradycji Przasnysza opartej na dziedzictwie
kulturowym
+ + + +/- -
C3.2: Wykreowanie nowych atrakcji i przedsięwzięć kulturowych,
które byłyby „znakami firmowymi” miasta
+ + + + -
C3.3: Zwiększenie atrakcyjności Przasnysza dla mieszkańców i
turystów
+ + + +/- -
C3.4: Aktywizacja społeczności lokalnej i organizacji
pozarządowych
+ + + +/- -
Gdzie: + - oznacza spełnienie kryterium, +/- - oznacza częściowe spełnienie kryterium, zaś
- - oznacza brak spełnienia kryterium.
16
4. Zastosowanie technologii
informatyczno-komunikacyjnych
w tworzeniu społeczeństwa
informacyjnego w gminach z terenu
powiatu przasnyskiego 2008-2009
5. Wzmocnienie atrakcyjności
i konkurencyjności Przasnysza
w regionie poprzez przywrócenie
walorów historycznych i rekreacyjnych
rzeki Węgierki i terenów nadrzecznych
w ramach Lokalnego Programu
Rewitalizacji 2008-2012
6. Budowa zintegrowanego systemu
gospodarki odpadami (projekt z listy
projektów kluczowych) 2008-2012
7. Zapewnienie skutecznego oraz
efektywnego systemu zbierania
i oczyszczania ścieków komunalnych
w Przasnyszu 2008-2013
8. Przasnyskie drogi częścią
regionalnego układu komunikacyjnego:
9. Realizacja zadań Lokalnego Programu
Rewitalizacji Miasta 2007-2015,
10. Integracja przez sport – budowa sali
gimnastycznej w Szkole Podstawowej
nr 1 i Gimnazjum Publicznym
w Przasnyszu 2008-2010
11. Pomoc finansowa dla Powiatu
Przasnyskiego na budowę Centrum
Sportów Zimowych 2008-2009.
W wyniku wdrażania projektów zaplanowanych
w PRL przewiduje się osiągnięcie
następujących wskaźników ogólnych:
- polepszenie stanu dróg miejskich
poprzez ich przebudowę
i modernizację
- zwiększenie długości dróg o wyższych
parametrach technicznych
- poprawę stanu infrastruktury instytucji
kultury, sportu i edukacji
- poprawę jakości środowiska
naturalnego.
Z kolei realizowane i zrealizowane projekty
wpłynąć mają na realizację następujących
wskaźników produktu, rezultatu
i oddziaływania:
Wskaźniki produktu
- liczba projektów z zakresu transportu
- długość przebudowanych
i zmodernizowanych dróg miejskich
- ilość wybudowanych chodników i ciągów
pieszo-jezdnych
- ilość wybudowanych parkingów
- liczba projektów informatycznych
- liczba komputerów w Urzędzie Miasta
-ilość wybudowanych podjazdów, wind
i innych instalacji likwidujących bariery
architektoniczne
- ilość wybudowanych sal sportowych
- powierzchnia zmodernizowanych obiektów
przeznaczonych na cele gastronomiczne
Wskaźniki rezultatu
- skrócenie czasu przejazdu po drogach
przebudowanych i zmodernizowanych
- nośność zmodernizowanych dróg
- poprawa bezpieczeństwa kierowców
- poprawa stanu nawierzchni
-powierzchnia terenów inwestycyjnych, które
stały się dostępne w wyniku budowy
i modernizacji dróg
- liczba osób korzystających z usług
publicznych on-line
- ilość usług dostępnych on-line
- liczba utworzonych miejsc pracy w zakresie
gastronomii
- liczba miejsc pracy utworzonych w zakresie
kultury
- liczba dostępnych dla niepełnosprawnych
obiektów użyteczności publicznej
- wzrost ilości i jakości usług w zakresie kultury
Wskaźniki oddziaływania
- liczba pojazdów korzystających z dróg
(w okresie 1 roku)
- spadek liczby wypadków drogowych
(w okresie 1 roku)
17
- wzrost bezpieczeństwa ruchu na
zmodernizowanych drogach
- wzrost atrakcyjności terenów pod kątem
inwestycyjnym i turystycznym
- poprawa stanu środowiska naturalnego
- podwyższenie standardu nauczania
- poprawa dostępu do podstawowej
infrastruktury sportowej
- liczba utworzonych bądź utrzymanych miejsc
pracy
- aktywizacja zawodowa niepełnosprawnych
- poprawa warunków życia mieszkańców
- lepsze wykorzystanie posiadanych środków
pieniężnych.
Poniżej przedstawiona została ocena
powyższych wskaźników za pomocą
wykorzystanej już wcześniej metodologii
SMART, będącej zbiorem pięciu cech
wskazującej na poprawność sformułowanego
wskaźnika.
18
Wskaźniki S M A R T
Wskaźniki ogólne
polepszenie stanu dróg miejskich poprzez ich przebudowę i
modernizację
+/- +/- + +/- +/-
zwiększenie długości dróg o wyższych parametrach
technicznych
+ + + + -
poprawa stanu infrastruktury instytucji kultury, sportu i edukacji +/- +/- + +/- -
poprawa jakości środowiska naturalnego +/- +/- + +/- -
Wskaźniki produktu
liczba projektów z zakresu transportu + + + + -
długość przebudowanych i zmodernizowanych dróg miejskich + + + + +/-
ilość wybudowanych chodników i ciągów pieszo-jezdnych + + + + +/-
ilość wybudowanych parkingów + + + + +/-
liczba projektów informatycznych + + + + -
liczba komputerów w Urzędzie Miasta + + + + -
ilość wybudowanych podjazdów, wind i innych instalacji
likwidujących bariery architektoniczne
+ + + + +/-
ilość wybudowanych sal sportowych + + + + +/-
powierzchnia zmodernizowanych obiektów przeznaczonych na
cele gastronomiczne
+ + + + +/-
Wskaźniki rezultatu
skrócenie czasu przejazdu po drogach przebudowanych i
zmodernizowanych
+ + + + +/-
nośność zmodernizowanych dróg + + + + +/-
poprawa bezpieczeństwa kierowców +/- +/- + + -
poprawa stanu nawierzchni +/- +/- + + -
powierzchnia terenów inwestycyjnych, które stały się dostępne
w wyniku budowy i modernizacji dróg
+ + + + +/-
liczba osób korzystających z usług publicznych on-line + + + + -
ilość usług dostępnych on-line + + + + -
liczba utworzonych miejsc pracy w zakresie gastronomii + + + + +/-
liczba miejsc pracy utworzonych w zakresie kultury + + + + +/-
liczba dostępnych dla niepełnosprawnych obiektów
użyteczności publicznej
+ + + + -
wzrost ilości i jakości usług w zakresie kultury +/- +/- + + -
Wskaźniki oddziaływania
liczba pojazdów korzystających z dróg ( w okresie 1 roku) + + + + +
spadek liczby wypadków drogowych ( w okresie 1 roku) + + + + +
wzrost bezpieczeństwa ruchu na zmodernizowanych drogach + + + + +/-
wzrost atrakcyjności terenów pod kątem inwestycyjnym i
turystycznym
+ +/- + +/- -
poprawa stanu środowiska naturalnego +/- +/- + +/- -
podwyższenie standardu nauczania +/- +/- + +/- -
poprawa dostępu do podstawowej infrastruktury sportowej + +/- + +/- -
liczba utworzonych bądź utrzymanych miejsc pracy + + + + +/-
aktywizacja zawodowa niepełnosprawnych + + + +/- -
poprawa warunków życia mieszkańców + + + +/- -
lepsze wykorzystanie posiadanych środków pieniężnych +/- - +/- - -
Gdzie: + - oznacza spełnienie kryterium, +/- - oznacza częściowe spełnienie kryterium, zaś
- - oznacza brak spełnienia kryterium.
19
Ocena stopnia realizacji celów
i wskaźników ogólnych
Poniżej przedstawiamy ocenę stopnia realizacji
celów Strategii i Programu Rozwoju Lokalnego
oraz wskaźników Programu. Ocena dla
każdego wymienionego poniżej celu jest
średnią arytmetyczną oceny pracowników
Urzędu Miasta i/lub jednostek podległych oraz
oceny dokonanej przez ekspertów
uczestniczących w badaniu. Podczas oceny
brano pod uwagę przede wszystkim faktyczny
stan realizacji działań wchodzących w zakres
realizacji danego celu, ale także perspektywę
i możliwość realizacji danego celu
w najbliższej przyszłości. Zastosowano skalę
od 0 do 3, gdzie 0 oznaczało sytuację braku
realizacji celu, zaś 3 oznaczało sytuację,
w której dany cel został już zrealizowany.
Strategia Rozwoju Miasta Przasnysza na
lata 2007-2015
Cele Stopień
realizacji
celu w skali
od 0 do 3
Tworzenie jak najlepszych warunków do trwałego wzrostu przedsiębiorczości
mieszkańców oraz lokalizacji inwestycji w mieście
1,5
C1.1: Wspieranie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw 3
C1.2: Wspieranie instytucji otoczenia biznesu 0
Stała poprawa jakości życia i bezpieczeństwa publicznego mieszkańców 2,5
C2.1: Podniesienie poziomu oraz dostępności usług publicznych, w tym oświaty,
kultury, rekreacji i sportu, pomocy społecznej
2
C2.2: Zwiększenie bezpieczeństwa i porządku publicznego 3
C2.3: Wspieranie rozwoju budownictwa mieszkaniowego oraz remonty
istniejących budynków
3
C2.4: Wykorzystanie walorów i zapewnienie stałej poprawy stanu środowiska
przyrodniczego
2
C2.5: Zapewnienie wysokiej jakości usług komunalnych 2
C2.6: Poprawa stanu bezpieczeństwa na drogach miejskich 3
Wzmacnianie poczucia tożsamości mieszkańców poprzez pielęgnowanie tradycji,
rozwój kultury i pobudzanie aktywności społecznej.
2,5
C3.1: Umacnianie tradycji Przasnysza opartej na dziedzictwie kulturowym 3
C3.2: Wykreowanie nowych atrakcji i przedsięwzięć kulturowych, które byłyby
„znakami firmowymi” miasta
1
C3.3: Zwiększenie atrakcyjności Przasnysza dla mieszkańców i turystów 2
C3.4: Aktywizacja społeczności lokalnej i organizacji pozarządowych 3
Gdzie: 0 - oznacza brak realizacji celu, zaś 3 pełną realizację celu.
20
Ocena sposobu
powstawania dokumentu
oraz roli mieszkańców
w jego tworzeniu
Model przygotowywania dokumentu
Strategia Rozwoju Miasta Przasnysza na
lata 2007-2015
Do opracowania Strategii został powołany
zespół w skład, którego wchodzili pracownicy
Urzędu Miasta, radni miejscy oraz
przedstawiciele osiedli. Dokument został więc
opracowany „własnymi siłami” bez udziału
ekspertów zewnętrznych. Wynikało to m.in. ze
złych doświadczeń we współpracy
z ekspertami (firmami) zewnętrznymi.
Stymulatorem była tutaj przede wszystkim
możliwość pozyskania środków zewnętrznych
uruchamianej wówczas perspektywy
finansowej 2007-2013. Z tego też powodu
dokument opracowywany był w bardzo
szybkim tempie. Cele strategiczne (jak cały
dokument) zostały wypracowane przez
członków powołanego zespołu. Z założenia
dokument Strategii miał to być dokument
ogólny, do którego opracowane miały być
później programy wykonawcze (program
rewitalizacji i program rozwoju lokalnego oraz
program rozwiązywania problemów
społecznych). W niewielkim stopniu w procesie
przygotowania Strategii uczestniczyli
mieszkańcy miasta.
Plan Rozwoju Lokalnego dla Miasta
Przasnysza na lata 2008-2015
Do opracowania Programu Rozwoju
Lokalnego, podobnie jak w przypadku Strategii
został powołany zespół w skład, którego
wchodzili pracownicy Urzędu Miasta, radni
miejscy oraz przedstawiciele osiedli. Podczas
opracowania dokumentu nie zorganizowano
konsultacji społecznych. Opracowanie
dokumentu polegało na przedłożeniu
pomysłów na działania prorozwojowe oraz
dyskusji nad możliwością ich wdrożenia przez
członków zespołu. Również w tym przypadku
dokument był opracowywany w bardzo
szybkim tempie.
Wiedza na temat procesów
partycypacji
Osoby, z którymi przeprowadzono wywiady
w trakcie realizacji niniejszego badania mają
wiedzę na temat procesów partycypacji
społecznej. Postrzegają ten proces jako
potrzebny a wręcz konieczny, wskazując przy
tym na trudności z tym związane. Proces
partycypacji wymaga w ich opinii
przygotowania mieszkańców oraz zachęt do
aktywności.
W procesie przygotowania ocenianych
dokumentów strategicznych procesy te,
według obecnego stanu ich wiedzy, nie były
realizowane. Natomiast planowane są do
wykorzystania w przyszłości – trwa obecnie
budowanie grupy osób zaangażowanych
społecznie w mieście. W ich oczach wiedza
i zaangażowanie mieszkańców jest obecnie
dużo większa niż w momencie przygotowania
Strategii i Programu Rozwoju Lokalnego.
21
Rola mieszkańców w tworzeniu
dokumentu
Mieszkańcy miasta w niewielkim stopniu
uczestniczyli w pracach nad opracowaniem
dokumentów strategicznych. Duża część
z nich natomiast zdaje sobie sprawę z istnienia
tych dokumentów. Przedstawiają to poniższe
wykresy.
Wykres 2. Procent mieszkańców, którzy deklaratywnie wskazali udział w konsultacjach społecznych
dokumentu w stosunku do liczby osób, które słyszały o dokumencie.
Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI (n=200).
6
7
8
9
2 4 6 8 10
Strategia Rozwoju Miasta
Strategia Rozwiązywania Problemów
Społecznych
Program Rozwoju Lokalnego
Lokalny Program Rewitalizacji
Czy brała Pani/Pan udział w konsultacjach społecznych dotyczących [%]
Wykres 1. Znajomość dokumentów strategicznych miasta wśród mieszkańców [%].
Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI (n=200).
34
40
54
56
63
55
43
42
3
5
3
2
25 50 75 100
Strategia Rozwiązywania Problemów
Społecznych
Program Rozwoju Lokalnego
Lokalny Program Rewitalizacji
Strategia Rozwoju Miasta
Czy słyszał/a Pan/i o takich dokumentach, jak:
Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć
22
Niewielki zakres partycypacji w konsultacjach
społecznych dokumentów (Strategii Rozwoju
Miasta oraz Programu Rozwoju Lokalnego)
znajduje odzwierciedlenie we wskazaniach
dotyczących sposobów przeprowadzania
konsultacji społecznych, jak również wiedzy
respondentów na temat podmiotów
organizujących konsultacje.
Wykres 3. Wiedza na temat sposobów przeprowadzenia konsultacji społecznych wśród respondentów
badania [osoby].
Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI (n=48).
Wykres 4. Wiedza na temat podmiotu organizującego konsultacje [osoby].
Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI (n=30).
3
3
4
8
1
2
3
2
2
3
3
2
2
3
2
2
1
1
1
0 4 8 12 16
Strategia Rozwiązywania
Problemów Społecznych
Strategia Rozwoju Miasta
Program Rozwoju Lokalnego
Lokalny Program Rewitalizacji
W jaki sposób przeprowadzano konsultacje społeczne?
Spotkanie/spotkania konsultacyjne Sondaż wśród mieszkańców
Konsultacje internetowe Możliwość składania wolnych wniosków
Inne Nie wiem/nie pamiętam
3
4
6
10
1 1
2
1
1
1
0 4 8 12
Strategia Rozwiązywania Problemów
Społecznych
Program Rozwoju Lokalnego
Strategia Rozwoju Miasta
Lokalny Program Rewitalizacji
Kto organizował konsultacje społeczne?
Urząd Miasta Ośrodek Pomocy Społecznej
Organizacja pozarządowa działająca na terenie Nie wiem/nie pamiętam
23
Mieszkańcy, którzy mieli styczność
z procesem konsultacji ocenili również dobrze
ich użyteczność. Ocenę przedstawia poniższy
wykres.
Wykres 5. Ocena użyteczności przeprowadzonych konsultacji [osoby].
Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI (n=28).
3
1
2
3
2
3
3
4
1
1
1
1
1
2
0 4 8 12
Strategia Rozwiązywania Problemów
Społecznych
Program Rozwoju Lokalnego
Strategia Rozwoju Miasta
Lokalny Program Rewitalizacji
Jak ocenia Pani/Pan użyteczność przeprowadzonych konsultacji
Zdecydowanie pozytywnie Raczej pozytywnie
Raczej negatywnie Zdecydowanie negatywnie
Nie wiem, trudno powiedzieć
24
Natomiast zdecydowana większość
respondentów badania ilościowego nie
uczestniczyła w konsultacjach społecznych
ocenianych dokumentów. Powody braku
uczestnictwa przedstawia poniższy wykres.
Wśród najczęściej wskazywanych powodów
nieuczestniczenia w konsultacjach Strategii
wskazywano: brak zainteresowania tematem
konsultacji po stronie mieszkańców oraz brak
zaangażowania w życie miasta ze strony
mieszkańców, brak czasu i brak informacji na
temat konsultacji. Powody braku uczestnictwa
w konsultacjach Programu Rozwoju Lokalnego
były identyczne: brak zaangażowania w życie
miasta, brak czasu, brak zainteresowania oraz
brak wiedzy o konsultacjach.
Wykres 6. Powody nieuczestniczenia w konsultacjach społecznych [%]
Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI (n=172).
1
1
3
1
15
17
26
28
6
4
8
5
2
2
3
2
2
1
1
1
6
8
7
9
5
10
12
8
1
2
2
2
0 10 20 30 40 50 60 70
Strategia Rozwiązywania
Problemów Społecznych
Program Rozwoju Lokalnego
Strategia Rozwoju Miasta
Lokalny Program Rewitalizacji
Z jakiego powodu nie brał/brała Pani udziału w konsultacjach
społecznych?
Nie były one organizowane
Były organizowane, ale nie wiedziałam/wiedziałem o ich realizacji
Nie interesowała mnie poruszana tematyka
Nie wierzę, że głos mieszkańców ma znaczenie w kreowaniu polityki miejskiej
Konsultacje organizowano w nieprzystępnym miejscu
Konsultacje organizowano w nieprzystępnym czasie
Inne
Nie wiem/nie pamiętam
25
Ocena roli dokumentu
w podejmowaniu decyzji
przez samorząd
Zarówno w przypadku Strategii Rozwoju
Miasta Przasnysza na lata 2007-2015, jak i w
przypadku Planu Rozwoju Lokalnego dla
Miasta Przasnysza na lata 2008-2015,
zapisane w nich cele i zadania oraz projekty
były wynikiem wiedzy o koniecznych
działaniach oraz potrzebach samorządu
i mieszkańców. W każdym z obu przypadków
opracowanie zapisów dokumentów
poprzedzone było analizą tych potrzeb
i dyskusją nad możliwością realizacji
poszczególnych pomysłów. Zatem realizacja
przedsięwzięć Miasta jest powiązana
z zapisanymi celami strategicznymi i jak
pokazuje wcześniejsza ocena, są one
w większości przypadków realizowane.
Dokumenty strategiczne były więc swego
rodzaju podsumowaniem przemyśleń nad
procesami rozwoju Miasta.
Priorytety realizacji działań
samorządu w oczach
mieszkańców
Polityka miejska w Przasnyszu jest ocenia
pozytywnie przez mieszkańców miasta.
Większość z nich widzi pozytywne zmiany,
które zachodzą w mieście. Zdecydowanie
pozytywnie o działaniach władz miasta
wypowiada się co trzeci respondent badania
ilościowego.
Wykres 7. Ocena realizacji polityki miejskiej w Przasnyszu [%]
Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI (n=200).
67
24
3
7
1
0 20 40 60 80 100
W mieście zaszły istotne zmiany, przede
wszystkim na lepsze
W mieście zaszły istotne zmiany, zarówno
na lepsze, jak i na gorsze
W mieście zaszły istotne zmiany, przede
wszystkim na gorsze
Nie zauważyłam/zauważyłem istotnych
zmian
Nie wiem/trudno powiedzieć
Jak ogólnie ocenia Pani/Pan politykę miejską prowadzoną w Przasnyszu w
latach 2007-2015?
26
Obszary, które w największym stopniu uległy
poprawie na przestrzeni ostatnich lat to
w oczach respondentów obszary sportu
i rekreacji w mieście, edukacji przedszkolnej
i podstawowej oraz obszar bezpieczeństwa
i porządku publicznego. Z kolei do obszarów,
w których zauważono najmniejsze zmiany na
przestrzeni okresu obowiązywania Strategii
zaliczano najczęściej obszary: zmian na rynku
pracy, ochrony zdrowia, procesów zmiany
liczby ludności miasta. Przedstawiają to
poniższe wykresy.
Wykres 8. Obszary poprawy polityki miejskiej w oczach mieszkańców [%].
Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI (n=200).
1
1
1
2
2
3
4
5
6
6
7
7
7
7
9
10
11
12
0 5 10 15
Zmiany na rynku pracy
Turystyka
Zmiana liczby ludności miasta
Ochrona zdrowia
Aktywność mieszkańców i organizacji
pozarządowych
Przedsiębiorczość mieszkańców i
inwestycje
Jakość życia mieszkańców i ich rodzin
Kultura
Jakość świadczenia usług publicznych
Usługi komunalne
Budownictwo mieszkaniowe
Środowisko naturalne
Budowa marki miasta
Edukacja na poziomie gimnazjum
Bezpieczeństwo i porządek publiczny
Edukacja na poziomie podstawowym
Edukacja przedszkolna
Sport i rekreacja
W jakich obszarach w latach 2007-2015 zauważyła/zauważył Pani/Pan
największą poprawę
27
Podobną ocenę można przedstawić analizują
wyniki pytania o ocenę stopnia realizacji
poszczególnych celów dokumentów
strategicznych Miasta. Respondenci najwyższe
oceny stopnia realizacji celów wskazywali dla
takich celów jak rozwój sportu i rekreacji, rozwój
edukacji dzieci i młodzieży, dbałość o stan
środowiska naturalnego, rozwój kultury i
bezpieczeństwo publiczne. Jako cele
realizowane w najmniejszym stopniu
wskazywano z kolei walkę z bezrobociem
i rozbudowę oferty turystycznej Miasta.
Przedstawia to poniższy wykres.
Wykres 9. Obszary stagnacji w polityce miejskiej w oczach mieszkańców [%].
Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI (n=200).
1
1
2
2
2
3
3
3
3
4
5
6
7
8
8
8
16
20
0 5 10 15 20 25
Edukacja przedszkolna
Jakość świadczenia usług publicznych
Edukacja na poziomie podstawowym
Edukacja na poziomie gimnazjum
Budowa marki miasta
Usługi komunalne
Aktywność mieszkańców i organizacji…
Środowisko naturalne
Sport i rekreacja
Inne
Kultura
Jakość życia mieszkańców i ich rodzin
Budownictwo mieszkaniowe
Bezpieczeństwo i porządek publiczny
Turystyka
Zmiana liczby ludności miasta
Ochrona zdrowia
Zmiany na rynku pracy
W jakich obszarach w latach 2007-2015 zauważyła/zauważył Pani/Pan
najmniejszą poprawę
28
Priorytety do realizacji w przyszłości w oczach
mieszkańców to najczęściej rozwój edukacji
dzieci i młodzieży, rozwój przedsiębiorczości,
walka z bezrobociem, dbałość o stan
środowiska naturalnego, rozwój sportu
i rekreacji. W każdym z powyższych obszarów
ponad 70% respondentów upatruje obszarów
priorytetowych z perspektywy polityki miejskiej
w kolejnych latach.
Wykres 10. Stopień realizacji celów Miasta w oczach mieszkańców [%]
Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI (n=200).
1
2
4
3
4
4
4
6
5
4
6
11
11
17
9
12
14
14
18
6
11
11
13
13
16
19
17
18
21
24
29
29
24
34
33
32
33
35
17
17
20
29
24
22
23
23
22
26
24
33
27
23
30
28
26
22
22
31
27
18
22
12
18
14
18
10
12
16
10
16
8
13
9
11
8
7
30
18
14
22
18
8
7
11
4
7
11
5
6
9
4
7
8
6
4
15
26
33
11
29
32
32
26
41
31
18
12
10
19
9
11
9
18
14
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Walka z bezrobociem
Rozbudowa oferty turystycznej
Rozwój systemu wsparcia dla osób zagrożonych
ubóstwem
Rozwój przedsiębiorczości
Wspieranie budownictwa mieszkaniowego
Poprawa systemu opieki społecznej
Aktywizacja społeczności lokalnej, w tym wsparcie
instytucji pozarządowych i ich współpracy z samorządem
Wsparcie i aktywizacja osób starszych
Profilaktyka i rozwiązywanie problemów rodzinnych
Kształcenie i rozwój kompetencji osób dorosłych
Budowa systemu wsparcia dla osób niepełnosprawnych
Rozwój usług komunalnych
Poprawa jakości świadczenia usług publicznych
Poprawa jakości edukacji
Poprawa bezpieczeństwa publicznego
Rozwój kultury
Dbanie o stan środowiska naturalnego
Rozwój edukacji wśród dzieci i młodzieży
Rozwój sportu i rekreacji
Poniżej przedstawione zostały najważniejsze cele jakie postawiły sobie władze miejskie
w latach 2007-2015. Proszę o ocenę stopnia ich realizacji
5 zdecydowanie zrealizowany cel 4 3 2 1 zdecydowanie niezrealizowany cel Nie wiem/ trudno powiedzieć
29
Wyniki badania wskazują, że szereg działań
sformułowanych w dokumentach
strategicznych, w tym w Strategii Rozwoju
i PRL są często wskazywane jako dziedziny
ważne lub bardzo ważne w odniesieniu do
najbliższej przyszłości. Wskazywałoby to więc
na aktualność sformułowanych celów jak
również konieczność prowadzenia dalszych
działań w tych obszarach.
Wykres 11. Priorytety w polityce miejskiej w oczach mieszkańców [%].
Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI (n=200).
25
25
24
36
27
35
32
33
28
37
35
33
47
43
37
46
67
61
53
26
32
34
25
37
30
35
34
39
31
34
38
24
29
36
30
13
21
29
25
22
22
22
26
18
19
14
20
16
17
15
15
16
13
16
9
9
10
9
8
6
5
6
4
6
6
5
6
5
5
4
4
6
5
6
6
4
6
2
3
5
1
3
3
2
2
2
4
3
4
1
1
1
5
2
2
11
14
13
9
5
11
8
12
7
10
7
8
8
9
8
3
3
2
4
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Rozbudowa oferty turystycznej
Aktywizacja społeczności lokalnej, w tym wsparcie
instytucji pozarządowych i ich współpracy z samorządem
Kształcenie i rozwój kompetencji osób dorosłych
Wspieranie budownictwa mieszkaniowego
Rozwój usług komunalnych
Poprawa jakości edukacji
Wsparcie i aktywizacja osób starszych
Profilaktyka i rozwiązywanie problemów rodzinnych
Poprawa jakości świadczenia usług publicznych
Poprawa systemu opieki społecznej
Poprawa bezpieczeństwa publicznego
Rozwój kultury
Rozwój systemu wsparcia dla osób zagrożonych
ubóstwem
Budowa systemu wsparcia dla osób niepełnosprawnych
Rozwój sportu i rekreacji
Dbanie o stan środowiska naturalnego
Walka z bezrobociem
Rozwój przedsiębiorczości
Rozwój edukacji wśród dzieci i młodzieży
Działania w jakich dziedzinach są najważniejsze z Pani/Pana perspektywy w polityce
miejskiej w najbliższych 5 latach?
5 zdecydowanie ważne 4 3 2 1 zdecydowanie nieważne Nie wiem/trudno powiedzieć
30
Najważniejsze
wnioski
Dokument Strategii Rozwoju Miasta jak również
dokument Programu Rozwoju Lokalnego są
dokumentami, w których zachowano
generalną logikę konstrukcji (diagnoza,
kierunki rozwoju), natomiast zawierają wiele
braków w sensie metodycznym. Brak jest na
przykład pogłębionej diagnozy w dokumencie
Strategii, brak jest operacjonalizacji,
zapisanych celów w postaci wskaźników, czy
też brakuje opisu sposobu finansowania
działań zapisanych w Strategii czy Programie.
Dokumenty nie zawierają również opisów
sposobów monitorowania realizacji zadań, jak
i ewaluacji wykonanych już zadań. Podczas
opracowania nowej strategii (aktualizacji
istniejącej) należy wykorzystać najlepsze
wzorce budowania dokumentów
strategicznych (opisanych np.
w: Dziemianowicz W., Szmigiel-Rawska K.,
Nowicka P., Dąbrowska A., Planowanie
strategiczne, Warszawa 2012).
Zapisane cele strategiczne oraz wskaźniki
w znacznej części spełniają kryteria SMART.
W zasadzie w przypadku pojedynczych
celów/wskaźników wskazać można na pewne
braki. Zdecydowanie najsłabiej wypada ocena
wskaźników/celów przez pryzmat kryterium
time-bound (określony w czasie).
W odniesieniu do aktualizacji dokumentu
rekomenduje się weryfikację wypracowanych
celów w oparciu o metodykę SMART lub inną
(np. CREAM1).
1 Kot T., Weremiuk A., Wskaźniki w zarządzaniu
strategicznym, Warszawa 2012, str. 43.
Biorąc pod uwagę stopień realizacji celów obu
dokumentów przede wszystkim należy
wskazać że są one realizowane, choć
w różnym stopniu. W zasadzie tylko
w odniesieniu do jednego z celów Strategii
stopień realizacji celu (Tworzenie jak
najlepszych warunków do trwałego wzrostu
przedsiębiorczości mieszkańców oraz
lokalizacji inwestycji w mieście) jest
połowiczny. W pozostałych przypadkach cele
realizowane są w zadowalającym stopniu.
W związku z realizację celów rekomenduje się
prowadzenie bieżącego monitoringu stanu
realizacji Strategii oraz Programu Rozwoju
Lokalnego, także w odniesieniu do
dokumentów aktualizacyjnych. Pozwoli to
w przyszłości w trybie ciągłym oceniać stan
realizacji celów dokumentów strategicznych.
Rekomenduje się również opracowanie
narzędzia informatycznego (np. w postaci pliku
xls) pozwalającego na bieżąco śledzić stopień
realizacji założonych wskaźników.
Do opracowania Strategii i Programu Rozwoju
Lokalnego został powołany każdorazowo
zespół, w skład którego wchodzili pracownicy
Urzędu Miasta, radni miejscy oraz
przedstawiciele osiedli. Dokumenty zostały
wypracowane „własnymi siłami” bez udziału
ekspertów zewnętrznych. Wynikało to m.in. ze
złych doświadczeń we współpracy
z ekspertami (firmami) zewnętrznymi. Również
cele strategiczne Strategii zostały
wypracowane przez członków powołanego
zespołu, podobnie zresztą jak projekty wpisane
do PRL.
Osoby, z którymi przeprowadzono wywiady
w trakcie realizacji niniejszego badania mają
wiedzę na temat procesów partycypacji
społecznej. Postrzegają ten proces jako
potrzebny a wręcz konieczny, wskazując przy
31
tym na trudności z tym związane. Proces
partycypacji wymaga w ich opinii
przygotowania mieszkańców oraz zachęt do
aktywności. W procesie przygotowania
ocenianych dokumentów strategicznych
procesy partycypacji społecznej nie były
realizowane (mieszkańcy miasta w niewielkim
stopniu uczestniczyli w pracach nad
opracowaniem dokumentów strategicznych).
Rekomenduje się – w odniesieniu do procesów
aktualizacyjnych dokumentów – wykorzystanie
procesów partycypacji społecznej
w formułowaniu ich założeń.
Zarówno w przypadku Strategii Rozwoju Miasta
Przasnysza na lata 2007-2015, jak
i w przypadku Planu Rozwoju Lokalnego dla
Miasta Przasnysza na lata 2008-2015,
zapisane w nich cele i zadania oraz projekty
były wynikiem wiedzy o koniecznych
działaniach oraz potrzebach samorządu
i mieszkańców. W każdym z obu przypadków
opracowanie zapisów dokumentów
poprzedzone było analizą tych potrzeb
i dyskusją nad możliwością realizacji
poszczególnych pomysłów. Doświadczenia te
należy wykorzystać w odniesieniu do procesów
aktualizacyjnych dokumentów.
Polityka miejska w Przasnyszu jest ocenia
pozytywnie przez mieszkańców miasta.
Większość z nich widzi pozytywne zmiany,
które zachodzą w mieście. Obszary, które
w największym stopniu uległy poprawie na
przestrzeni ostatnich lat to w
oczach respondentów obszary sportu
i rekreacji w mieście, edukacji przedszkolnej
i podstawowej oraz obszar bezpieczeństwa
i porządku publicznego. Priorytety do realizacji
w przyszłości w oczach mieszkańców to
najczęściej rozwój edukacji dzieci i młodzieży,
rozwój przedsiębiorczości, walka
z bezrobociem, dbałość o stan środowiska
naturalnego, rozwój sportu i rekreacji. Obszary
te powinny być przedmiotem szczególnej
uwagi i konsultacji podczas opracowania
aktualizacji dokumentów.