Ministerie van Verkeer en Waterstaat
Quickscan Havendreef -
Televisieweg, Almere
Resultaten van optimalisering van de VRI
Havendreef – Televisieweg te Almere
18 december 2007
2 Quickscan Havendreef - Televisieweg
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Colofon
Uitgegeven door: Ministerie van Verkeer en Waterstaat,
Groene Golf Team
Opdrachtgever: Gemeente Almere
Contactpersoon: Dhr S. Roosenboom
Verantwoordelijke: Martin Muller
Telefoon: 06 5064 6701
E-mail: [email protected]
Uitgevoerd door: Bob Randsdorp, adviseur, 0629471822
Kees IJsstelstein, adviseur
Arie Schreuders, teambegeleider
Projectcode: Almere_02_2
Kenmerk: FLP/07/1044/BR
Datum: 18 december 2007
3 Quickscan Havendreef - Televisieweg
Het Groene Golf Team voor een snellere verkeersdoorstroming
De doorstroming op de Nederlandse wegen, zowel op rijkswegen als op
belangrijk provinciale en stedelijke routes, is niet overal optimaal. Dit heeft
verschillende oorzaken, zoals: groei van het verkeer, tekortschietende
capaciteit van de infrastructuur maar ook slecht afgestelde
verkeersregelinstallaties (VRI’s). Wat dit laatste betreft: vaak zijn deze
onvoldoende aangepast aan zich wijzigende verkeerspatronen.
Een betere afstemming van VRI’s op doorgaande wegen bevordert de
verkeersdoorstroming en is goed voor de luchtkwaliteit en
verkeersveiligheid. Ook betekent het een daling van de voertuigverliesuren
voor het verkeer.
Het Groene Golf Team helpt gemeenten, provincies en het Rijk de VRI’s
beter af te stellen. Dit door een analyse van de huidige installaties en het
blootleggen van de inefficiënte situaties die in de loop van de tijd zijn
ontstaan. De bevindingen worden vastgelegd in een ‘quickscan’ of rapport.
Waar mogelijk worden eenvoudige, snelle verbeteringen, in overleg met de
opdrachtgever, direct uitgevoerd. Zo kan in een kort tijdsbestek met een
kleine ingreep een grote winst worden gehaald. De adviezen van het team
zijn kosteloos. De (eventuele) uitvoeringskosten van de aanbevelingen zijn
voor rekening van de wegbeheerder.
Het Groene Golf Team bestaat uit 20 afgestudeerde HBO’ers en academici
met een verkeerskundige opleiding. Ze staan onder supervisie van zeer
ervaren verkeersdeskundigen en zijn gevestigd in Delft en Den Bosch.
Inmiddels heeft een groot aantal gemeenten en wegbeheerders advies
gekregen van het GGT. Een aantal van de adviezen is inmiddels
gerealiseerd. Per kruispunt is gemiddeld een winst behaald van ruim
15.000 voertuigverliesuren per jaar. De meeste aanpassingen kosten
weinig of geen geld, zodat er sprake is van een maatschappelijk zeer
aantrekkelijk rendement.
Het Groene Golf Team is onderdeel van het programma fileaanpak op de
korte termijn (FileProof) van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Bij
dit programma staan bereikbaarheid en doorstroming centraal. Voor meer
informatie over FileProof kijkt u op: www.vananaarbeter.nl onder het kopje
filevermindering.
4 Quickscan Havendreef - Televisieweg
Inhoudsopgave
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Managementsamenvatting 5
1. Inleiding 6
2. Situatieschets 7
3. Resultaten Quickscan 8 3.1 Maximum groentijd 8 3.2 Klokperiode ochtendspits 9 3.3 Hiaattijden 9 3.4 Vierde orde structuur regeling 9 3.5 Koppeling met andere kruispunten 10 3.6 Winst 10
Bijlage A Kruispunttekening 11
Bijlage B Intensiteiten, Maximum verlenggroentijden en
Hiaattijden 13
Bijlage C Evaluatiegegevens en fasediagrammen 15
5 Quickscan Havendreef - Televisieweg
Managementsamenvatting
Op verzoek van de gemeente Almere heeft het Groene Golf Team
(GGT) een quickscan uitgevoerd voor het kruispunt Havendreef –
Televisieweg te Almere. Het GGT adviseert over de mogelijkheden met
betrekking tot de verbetering van de doorstroming van het verkeer op
de Havendreef gedurende de ochtendspits.
Het knelpunt op dit kruispunt vormt het naar links afslaande verkeer
vanaf de Havendreef richting de Televisieweg. Deze verkeersbeweging
vormt naast het doorgaande verkeer op de Havendreef een relatief
drukke richting. De gemeente Almere heeft het beeld dat dit verkeer
onder andere bestaat uit sluipverkeer. Dit verkeer reist via het
industrieterrein en de Hogering richting de A6. Dit knelpunt beperkt de
doorstroming op het kruispunt en de Havendreef zelf.
Resultaten quickscan
Op 3 juli 2007 heeft het GGT een observatie uitgevoerd gedurende de
ochtendspits. De resultaten van deze analyse zijn:
• De maximum verlenggroentijden van het doorgaande verkeer en het
naar links afslaande verkeer richting de Televisieweg zijn te laag
ingesteld.
• De VRI kent een klokperiode ‘ochtendspits’ van 07.00 tot 09.00.
• De verkeersregelinstallatie (VRI) op het kruispunt Havendreef –
Televisieweg wordt geregeld door een 4e orde structuur regeling.
Deze regeling functioneert niet optimaal in combinatie met de
aanwezigheid van drie zeer drukke richtingen.
• De VRI is momenteel niet gekoppeld met andere omliggende VRI’s.
Advies
• Het GGT adviseert om de maximum verlenggroentijd voor het links
afslaande verkeer richting de Televisieweg te verhogen naar 30
seconden. Tevens wordt aangeraden om de maximum groentijd van
de doorgaande richtingen te verhogen naar 30 seconden. Hierdoor
zal de doorstroming van het kruispunt verbeteren.
• De klokperiode ‘ochtendspits’ dient ingesteld te worden van 06.30
tot 09.30.
• De hiaattijden van een aantal detectoren dienen aangepast te
worden voor een betere groenverlenging.
• Om de doorstroming, voor het doorgaande verkeer, op de
Havendreef verder te verbeteren wordt geadviseerd om de
opstelstrook voor het links afslaande verkeer richting de
Televisieweg te verlengen tot en met 130 meter. Hiervoor dient het
nabij gelegen kunstwerk infrastructureel te worden aangepast.
Nader onderzoek naar een dergelijke verlenging wordt aangeraden.
Effecten van de maatregelen
Invoering van de voorgestelde maatregelen leidt ten opzichte van de
huidige situatie tot een doorstromingswinst van circa 20%. Dit leidt tot
een jaarlijkse daling van circa € 53.000,- aan maatschappelijke kosten.
De gemiddelde verliestijden voor het naar links afslaande verkeer vanaf
de Havendreef richting de Televisieweg nemen met circa 70%.
6 Quickscan Havendreef - Televisieweg
1. Inleiding
Het Groene Golf Team (GGT) van het Ministerie van Verkeer en
Waterstaat onderzoekt hoe met eenvoudige aanpassingen de
doorstroming op geregelde kruispunten kan worden verbeterd.
Op verzoek van de gemeente Almere heeft het GGT een quickscan
uitgevoerd in de ochtendspits op het verkeerslicht geregelde kruispunt
Havendreef – Televisieweg (zie bijlage A). De Havendreef is een
onderdeel van de Dreven, welke het hoofdwegennet binnen de bebouwde
kom van Almere vormen. Het autoverkeer wordt zoveel mogelijk
geconcentreerd op de ‘dreven’, zij zijn als een soort rondweg om de
woonkernen gesitueerd. De Havendreef vormt hiermee een belangrijke
50 km/uur-weg, vanaf de Paralleldreef richting de Stedendreef.
Doorstroming op de doorgaande routes is van belang op dit kruispunt.
Knelpunt vormt de doorstroming naar het industrieterrein/
kantorenpark op de Radioweg. Door dit te verbeteren zal dit ook een
positief effect hebben op de doorstroming van de doorgaande
richtingen. Ongeveer 5 a 10% van het verkeer op deze richting vormt
sluipverkeer richting de A6. Het GGT laat het sluipverkeer buiten
beschouwing, de focus ligt op het verbeteren van de regeling.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Figuur 1: overzichtskaart Almere met in de rechterhoek het behandelde kruispunten
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Figuur 2: Weergave van het behandelde kruispunt
Doorgaande richting
Doorgaande richting
Richting kantoren/ industrieterrein
7 Quickscan Havendreef - Televisieweg
2. Situatieschets
De knelpunten die op het kruispunt Havendreef–Televisieweg aanwezig
zijn, doen zich voor gedurende de ochtendspits. Gedurende de
observatie, op 03 juli 2007, was er sprake van een ochtendspits van
07.15 tot 09.15. De piek bevond zich tussen 08.00 en 08.45.
De hoofdoorzaak van de knelpunten wordt gevormd door de wachtrij
van het naar links afslaande verkeer vanaf de Havendreef richting de
Televisieweg (richting 9). Deze wachtrij, die zich opbouwt tot een
lengte van 260 meter, wordt niet in één cyclus afgewikkeld en is tevens
te lang voor het opstelvak van 80 meter. Hierdoor ontstaat terugslag
tot aan het voorgaande kruispunt, Havendreef – Paralleldreef.
Door het bovenstaande knelpunt vormt zich een wachtrij op een
rijstrook voor het doorgaande verkeer, waardoor voor dit verkeer maar
één rijstrook overblijft. Zodoende wordt de doorstroming van het
doorgaande verkeer negatief beïnvloed.
Het doel van de quickscan is om een advies uit te brengen waardoor de
regeling zo goed mogelijk is afgestemd op het huidige verkeersbeeld,
waardoor de afwikkeling van het verkeer verbetert.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Figuur 3: 260 meter wachtrij voor het links afslaande verkeer
Lengte wachtrij voor richting 9
8 Quickscan Havendreef - Televisieweg
3. Resultaten Quickscan
Tijdens de observatie van het GGT op 3 juli 2007 is gebleken dat de
knelpunten die in het voorgaande deel zijn beschreven mede worden
veroorzaakt door een niet optimale instelling van de parameters van de
verkeersregelinstallatie (VRI). Hieronder worden een aantal wijzigingen
en aanbevelingen kort toegelicht, waarna een schatting van de winst
wordt gegeven. Meer informatie is weergegeven in de bijlagen.
3.1 Maximum groentijd
Momenteel staat er een standaard regeling geprogrammeerd, waarbij
alle richtingen een maximum groentijd hebben van 20 seconden. Voor
de rustige richtingen, de richtingen 4, 5, 11 en 12 (zie bijlage A) is dit
voldoende, maar voor de drukke richtingen 2, 8 en 9 is dit niet het
geval.
Op de doorgaande richtingen, 2 en 8, worden de groentijden veelal
opgerekt door alternatieve meerealisaties. Hierdoor komt het
regelmatig voor dat de groentijden van deze richtingen worden
verlengd tot gemiddeld 30 seconden. Deze groentijden zijn voldoende
om het verkeer af te wikkelen.
Richting 9 verkrijgt, vanwege de conflicterende drukke richting 2, geen
alternatieve realisatie en kan met de 20 seconden maximum groentijd
niet al het verkeer afwikkelen. Hierdoor ontstaat per cyclus een
groeiende wachtrij, welke oploopt tot 260 meter wachtrij welke zich
opstelt op de rijstrook van richting 8.
Op basis van Cocon en handmatige berekeningen zijn hieronder de
geadviseerde maximum groentijden van de richtingen 2, 8 en 9
weergegeven (zie bijlage B en bijlage C).
Richting Huidige maximum
verlenggroentijd
Advies GGT maximum
verlenggroentijd
2 20 30
3 20 20
4 20 20
5 20 20
8 20 30
9 20 30
10 20 20
11 20 20
Door de extra 10 seconden groentijd voor richting 9, ten opzichte van
de huidige maximum verlenggroentijd zal de lengte van de wachtrij
verminderen en de doorstroming van de doorgaande richtingen minder
belasten. Als gevolg van de wijziging zal de gemiddelde cyclustijd van
78 seconden stijgen naar 83 seconden. Ook wordt geadviseerd om de
maximum verlenggroentijden van de richtingen 2 en 8 ook op te hogen
naar 30 seconden in totaal.
Indien de gemeente Almere wenst dat de opstelstrook van richting 9 te
allen tijde bereikbaar dient te zijn en dat de complete wachtrij zich
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabel 1: Advies maximum verlenggroentijden (seconden)
9 Quickscan Havendreef - Televisieweg
bevindt op het opstelvak zal zij dit opstelvak moeten verlengen naar
130 meter. Dit zal ten goede komen aan de doorstroming voor richting
8, omdat de wachtrij op deze richting dan enkel zal bestaan uit verkeer
voor de desbetreffende richting. Voor een dergelijke infrastructurele
aanpassing dient het nabij gelegen kunstwerk te worden aangepast.
Nader onderzoek naar een dergelijke verlenging wordt geadviseerd.
3.2 Klokperiode ochtendspits
Momenteel staat de klokperiode, met bijbehorende maximum
verlenggroentijden, voor de ochtendspits ingesteld zodat deze actief is
van 07.00 tot 09.00. Gedurende de observatie is waargenomen dat de
ochtendspits tot en met 09.15 verloopt. Het GGT adviseert om deze
periode in te stellen van 06.30 – 09.30. Zodoende is er voldoende
buffer mocht het voorkomen dat de ochtendspits eerder opkomt of
langer duurt dan de observatie heeft uitgewezen. De onderstaande
tellers dienen hiervoor te worden aangepast.
3.3 Hiaattijden
Aanbevolen wordt om de hiaattijden van verweglussen aan te passen.
Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen hoofdrichtingen en
zijrichtingen. Momenteel staan de verweglussen ingesteld op 1.5, 2.0
of 2.5 seconden, wat te krap is om het aanrijdende verkeer tijdens
groen te detecteren. De geadviseerde waarden zorgen ervoor dat niet
alleen de wachtrij weggewerkt wordt, maar ook verkeer afwikkelt dat
tijdens groen komt aanrijden (zie Bijlage B).
3.4 Vierde orde structuur regeling
De verkeersregelinstallatie op het kruispunt Havendreef–Televisieweg
wordt geregeld door een 4e orde structuur regeling. Dergelijke
regelingen wikkelen het verkeer van de onderlinge richtingen af op
basis van wachttijd. De langst-wachtende richting krijgt hierbij als
eerste groen. Deze regelingen functioneren niet optimaal in combinatie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabel 2: geadviseerde waarden klokperiode ochtendspits
Teller Huidige hiaattijd Advies GGT hiaattijd
TS711 07.00 06.30
TS712 09.00 09.30
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabel 3: Geadviseerde hiaattijden (seconden) Detectielus Huidige hiaattijd Advies GGT hiaattijd
DH02.6 2.5 3.5
DH03.3 1.5 3.0
DH04.3 2.0 3.0
DH05.3 2.0 3.0
DH08.6 2.5 3.5
DH09.4 1.5 3.5
DH10.3 2.0 3.0
DH11.3 1.5 3.0
10 Quickscan Havendreef - Televisieweg
met de aanwezigheid van drie zeer drukke richtingen, omdat deze drie
drukke richtingen geen vaste plek hebben binnen een cyclus. Gemeente
Almere heeft voor een dergelijke regeling gekozen vanwege haar
optimale werking indien deze VRI gekoppeld wordt met andere
omliggende VRI’s.
3.5 Koppeling met andere kruispunten
De gemeente Almere heeft tijdens het intakegesprek op 3 juli 2007,
aangegeven dat de VRI gekoppeld is met een aantal VRI’s op de
Havendreef. Gedurende de observatie heeft het GGT deze koppeling
niet kunnen achterhalen en gaf het verkeersbeeld de indicatie dat deze
koppeling niet aanwezig is. Zowel voor de 4e orde structuur regeling als
de koppeling met andere kruispunten adviseert het GGT dit mee te
nemen in een vervolgonderzoek wat de gemeente Almere wil laten
uitvoeren door de fabrikant van de VRI.
3.6 Winst
Door de geadviseerde maatregelen door te voeren zal er een winst
optreden van circa 4800 voertuigverliesuren op jaarbasis. Dit vormt
circa 21 % winst ten opzichte van de huidige situatie. Hiermee dalen de
maatschappelijke kosten net circa € 53.000,-. De gemiddelde verliestijd
voor richting negen daalt met circa 72%.
Voertuigverliesuren huidige
situatie Voertuigverliesuren advies GGT
22800 18000 (21%)
Gemiddelde verliestijd richting 9
huidige situatie Gemiddelde verliestijd richting 9
Advies GGT
161 46 (72%)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabel 4: Voertuigverliesuren Havendreef – Televisieweg (pae/u/u)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabel 5: Gemiddelde verliestijd richting 9 (seconden)
11 Quickscan Havendreef - Televisieweg
Bijlage A Kruispunttekening
13 Quickscan Havendreef - Televisieweg
Bijlage B Intensiteiten, Maximum verlenggroentijden en
Hiaattijden
Intensiteiten
Deze data is verkregen met behulp van het gebruik van een Parameter
Instel Paneel (PIP).
Richting Intensiteit (mvg) PAE (mvg + 10%)
2 1152 1267
3 43 47
4 18 20
5 144 158
8 1046 1151
9 534 587
10 50 55
11 51 56
Maximum verlenggroentijd
op basis van formule Handboek verkeerslichtenregelingen (CROW)
Richting Groentijd,
optimale
starre
regeling
Vermenig-
vuldigings-
factor
Vast-
groen-
tijd (tvg,i)
Max
verleng-
groentijd
Geadvi-
seerde
max
groentijd
2 27 1,3 4 31,1 30
3 4 1,3 4 1,2 20
4 4 1,3 4 1,2 20
5 7 1,3 4 5,1 20
8 24 1,3 4 27,2 30
9 25 1,3 4 28,5 30
10 7 1,3 4 5,1 20
11 4 1,3 4 1,2 20
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabel 6: Tellingen omgezet naar personenauto equivalenten (PAE)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabel 7: Geadviseerde maximum verlenggroentijden (seconden) Tmvg,max,i = a * Gi-tvg,I • Gi = Groentijd van richting I
binnen de optimale starre regeling
• a = vermenigsvuldig-ingsfactor, afhankelijk van het aantal fasen (gehanteerde waarde: 1,3)
• tvg,i = vastgroentijd van richting i
14 Quickscan Havendreef - Televisieweg
Hiaattijden
Op basis van de onderstaande CROW-formule zijn de geadviseerde
hiaattijden bepaald. Voor de zijrichtingen zijn is een lagere waarde van
gehanteerd dan voor de hoofdrichtingen, aangezien de doorstroming
voor de laatste soort richtingen van groter belang zijn.
th = tgrens – (Ldetectieveld / v)
DH02.6 3,5 1 12 3,42 3,5DH03.3 3 1 10 2,90 3,0DH04.3 3 1 10 2,90 3,0DH05.3 3 1 10 2,90 3,0DH08.6 3,5 1 12 3,42 3,5DH09.4 3,5 1 12 3,42 3,5DH10.3 3 1 10 2,90 3,0DH11.3 3 1 10 2,90 3,0
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabel 8: Geadviseerde hiaattijden
th = In te stellen hiaattijd (sec.)
tgrens = werkelijke hiaattijd tussen twee
voertuigen waarbij de groenfase dient
te worden afgebroken (sec.)
Ldetectieveld = lente van het detectieveld
(m)
V = snelheid van een voertuig (m/s)
15 Quickscan Havendreef - Televisieweg
Bijlage C Evaluatiegegevens en fasediagrammen
Huidige situatie
GGT Advies
16 Quickscan Havendreef - Televisieweg
Lengte opstelvak richting 9