Puntjes op de i Puntjes op de i bij spirometriebij spirometrie
Spirometrie, hoe zo moeilijk?Spirometrie, hoe zo moeilijk?
Opzet cursus uitvoeren Opzet cursus uitvoeren spirometriespirometrie
1.1. Introductie toets Introductie toets
2.2. waaraan moet een goed geblazen curve voldoen?waaraan moet een goed geblazen curve voldoen?
3.3. ReproduceerbaarheidscriteriaReproduceerbaarheidscriteria
4.4. Verschil herkennen tussen foute curves en pathologieVerschil herkennen tussen foute curves en pathologie
5.5. Fouten door (verkeerd gebruik van) de spirometerFouten door (verkeerd gebruik van) de spirometer
6.6. Belang van calibreren en schoonmakenBelang van calibreren en schoonmaken
7.7. Ingebrachte casusIngebrachte casus
8.8. Zelf oefenenZelf oefenen
9.9. AfsluitingAfsluiting
De volgende longfunctiewaarden De volgende longfunctiewaarden kunnen met een spirometer bepaald kunnen met een spirometer bepaald
worden:worden:FVC, FEVFVC, FEV11, FRC, PEF, FEF, FRC, PEF, FEF25-7525-75
Juist
Onjuist
Ik weet het niet
LongvolumesLongvolumes
De voorspelde waarde van het De voorspelde waarde van het FEV1 is afhankelijk van:FEV1 is afhankelijk van:
lengte, leeftijd en geslachtlengte, leeftijd en geslacht
JuistJuist
OnjuistOnjuist
Ik weet het nietIk weet het niet
In de flow/volume curve zijn de volgende In de flow/volume curve zijn de volgende parameters af te lezen: parameters af te lezen:
Piekstroom (PEF)Piekstroom (PEF)1 seconde waarde (FEV1)1 seconde waarde (FEV1)
Geforceerde vitale capaciteit (FVC)Geforceerde vitale capaciteit (FVC)
JuistJuist
OnjuistOnjuist
Ik weet het nietIk weet het niet
PEF
FVC
In de volume-tijd curve kun je het FEV1 In de volume-tijd curve kun je het FEV1 en de FVC aflezenen de FVC aflezen
JuistJuist
OnjuistOnjuist
Ik weet het nietIk weet het niet
3,6L
3,6 L
FVC
De flow/volume curve kan inzicht geven in De flow/volume curve kan inzicht geven in de locatie van de obstructie (centraal- de locatie van de obstructie (centraal-
perifeer)perifeer)
JuistJuist
OnjuistOnjuist
Tsja…Tsja…
Bij een goed uitgevoerde spirometrie is Bij een goed uitgevoerde spirometrie is het verschil tussen de 2 beste FEV1’s het verschil tussen de 2 beste FEV1’s
<200ml of 5%<200ml of 5%
JuistJuist
OnjuistOnjuist
Ik weet het straks welIk weet het straks wel
Voor een goede FVC meting moet er Voor een goede FVC meting moet er minstens 8 sec uitgeblazen worden en minstens 8 sec uitgeblazen worden en er moet minimaal 1 seconde geen flow er moet minimaal 1 seconde geen flow
verandering meer meetbaar zijnverandering meer meetbaar zijn
JuistJuist
OnjuistOnjuist
Ik weet het nietIk weet het niet
De criteria voor de “end of test” van De criteria voor de “end of test” van het FVC zijn te zien in de flow/volume het FVC zijn te zien in de flow/volume
curve curve
Zeker wetenZeker weten
Natuurlijk nietNatuurlijk niet
Ik twijfelIk twijfel
De FEV1/FVC ratio daalt met de leeftijd. De FEV1/FVC ratio daalt met de leeftijd. Hierdoor kan een ratio <0,7 fysiologisch Hierdoor kan een ratio <0,7 fysiologisch
zijn bij personen ouder dan 60 jaar.zijn bij personen ouder dan 60 jaar.
JuistJuist
OnjuistOnjuist
Ik weet het nietIk weet het niet
Wat is goed geblazen?Wat is goed geblazen?
Minimaal 3 goed uitgevoerde manoeuvresMinimaal 3 goed uitgevoerde manoeuvres
Maximaal 8 keer blazenMaximaal 8 keer blazen- Helemaal inademenHelemaal inademen- Niet aarzelen aan begin uitademing (piek Niet aarzelen aan begin uitademing (piek
valt meteen)valt meteen)- Goede piekflowGoede piekflow- Niet hoesten of onderbreken in de eerste Niet hoesten of onderbreken in de eerste
secondeseconde- Maximaal uitblazen: min. 6 sec. of totdat er Maximaal uitblazen: min. 6 sec. of totdat er
een plateau is bereikteen plateau is bereikt
Goed geblazen curvenGoed geblazen curven
Normale curve
Schouder variant
Meest voorkomende fouten:
ARG!
Niet volledig uitgeblazen
Te trage start geforceerde uitademing
Hoesten
ReproduceerbaarheidReproduceerbaarheid Minimaal 3 acceptabele ademmanoeuvres, met maximaal 8 pogingen, Minimaal 3 acceptabele ademmanoeuvres, met maximaal 8 pogingen,
Van 3 Van 3 goed geblazengoed geblazen curven mogen curven mogen
De 2 beste FEV1’s niet meer dan De 2 beste FEV1’s niet meer dan 150ml of 5% van elkaar afwijken150ml of 5% van elkaar afwijken
De 2 beste FVC’s niet meer dan De 2 beste FVC’s niet meer dan 150ml of 5% van elkaar afwijken150ml of 5% van elkaar afwijken
De 2 beste PEF’s niet meer dan 10% De 2 beste PEF’s niet meer dan 10% van elkaar afwijkenvan elkaar afwijken
Reproduceerbaarheid:Reproduceerbaarheid:
vorm:vorm:
Heeft de piek een duidelijke punt en ligt de piek dicht bij de y-as?
Is de expiratie vloeiend en continu
Is er bij het einde van de expiratie een duidelijk plateau?
FVC 'end of test' criteria:• patiënt kan niet of moet niet verder uitademen, of• de volume-tijd curve laat duidelijk plateau zien, of • de geforceerde uitademing heeft voldoende lang geduurd (min. 6 sec.)
was er maximaal ingeademd totTLC - niveau?
Is het verschil tussen de 2 hoogste waarden van de FVC en FEV1 kleiner dan 5% of 150 ml?
Is het verschil tussen de 2 hoogste waarden van de PEF < 10%?
De curve waarbij de som van de FEV1 en FVC het hoogste is vormt het eindresultaat.
Voer FVC manoeuvre uitVoer FVC manoeuvre uit neenee Voldaan aan criteria voor goede Voldaan aan criteria voor goede
manoeuvre?manoeuvre? nee nee jaja Drie acceptabele curven verkregen?Drie acceptabele curven verkregen? nee nee jaja Reproduceerbaarheidcriteria behaald?Reproduceerbaarheidcriteria behaald? jaja - Kies de grootste FVC, FEV1 en piekflow- Kies de grootste FVC, FEV1 en piekflow - Kies de curve waarvan de som van de FVC - Kies de curve waarvan de som van de FVC
enen FEV1 het grootst isFEV1 het grootst is
Opslaan en interpreterenOpslaan en interpreteren
PathologiePathologie
Door spirometrie geinduceerde Door spirometrie geinduceerde obstructieobstructie
Variabele intra-thoracale Variabele intra-thoracale obstructieobstructie
Variabele extra-thoracale obstructie
Gefixeerde intra-thoracale obstructie
2 compartimenten:
1 slechte en 1 redelijke long
Mogelijk afwijkende flow-Mogelijk afwijkende flow-volume curve bij:volume curve bij:
Kyfo/scolioseKyfo/scoliose
Ziekte van BechterevZiekte van Bechterev
Myasthenia gravisMyasthenia gravis
Ziekte van parkinsonZiekte van parkinson
……....
Fouten door de apparatuurFouten door de apparatuur
SpidaSpida Welch AllynWelch Allyn• vaantje • pneumotachograaf
• ongevoelig voor luchtdruk en temp • gevoelig voor luchtdruk en temp
• gevoelig voor (uitademings)vocht • gevoelig voor (uitademings)vocht
• meet aantal omwentelingen • meet drukverval over weerstand
• jaarlijks laten ijken door firma • voor gebruik calibreren
Bij pneumotachograaf is meten Bij pneumotachograaf is meten van de omgevingsfactoren van de omgevingsfactoren
belangrijk:belangrijk:
Kamer temperatuurKamer temperatuur
LuchtdrukLuchtdruk
LuchtvochtigheidLuchtvochtigheid
Tip 1 Gebruik een “weerstation” goedkoop te verkrijgen bij bijv. Kijkshop
Tip 2 Ga naar Meteocunsult voor de actuele luchtdruk
Lucht van 37°C heeft een groter volume dan lucht van 20°C (kamertemperatuur)
P(druk) x V(olume)
------------------------- = C(onstant)
T(emperatuur)
Wet van Boyle Gay Lussac:
Lekke drukslang
1 en 2
3
Nat geblazen pneumotachograaf of vinger
voor mondsuk
1
2
3
SchoonmakenSchoonmaken
Veiligheid patiënt en van jezelfVeiligheid patiënt en van jezelf
DisposabelsDisposabels
BacteriefiltersBacteriefilters
Draai de patiënt van je af als hij blaastDraai de patiënt van je af als hij blaast
Indien je de meet-unit niet tussen elke Indien je de meet-unit niet tussen elke patiënt kan schoonmaken (Spida), gebruik patiënt kan schoonmaken (Spida), gebruik dan een bacteriefilterdan een bacteriefilter
Neem voor elke patiënt een schoon Neem voor elke patiënt een schoon mondstuk en/of bacteriefiltermondstuk en/of bacteriefilter
Zet een papiertje tussen de neus en de Zet een papiertje tussen de neus en de klem en maak de klem aan het einde van klem en maak de klem aan het einde van de dag schoon de dag schoon
Schoonmaken Welch AllynSchoonmaken Welch Allyn
Voor elke patiënt een schoon mondstuk (is Voor elke patiënt een schoon mondstuk (is meetunit) meetunit)
Disposables evt. meermalen te gebruiken: Disposables evt. meermalen te gebruiken: goed huishoudelijk schoonmaken goed huishoudelijk schoonmaken
Goed laten drogenGoed laten drogen
Beschadigde/vervormde mondstukken Beschadigde/vervormde mondstukken weggooienweggooien
Schoonmaken SpidaSchoonmaken Spida
Voor elke patiënt schoon mondstuk en/of Voor elke patiënt schoon mondstuk en/of bacteriefilterbacteriefilter
Bacteriefilters weggooienBacteriefilters weggooien
Meetunit aan het einde van de dag Meetunit aan het einde van de dag schoonmaken volgens de aanwijzingen schoonmaken volgens de aanwijzingen van de fabrikantvan de fabrikant
CasusCasusSoms lukt het niet aan de criteria te voldoen.Soms lukt het niet aan de criteria te voldoen.
Kan zijn door hoesten of door dat de "lucht" Kan zijn door hoesten of door dat de "lucht" op is (pat. kan na aantal blaaspogingen op is (pat. kan na aantal blaaspogingen onvoldoende inspanning leveren, of wel de onvoldoende inspanning leveren, of wel de "power" is op)."power" is op).
Doorgaan tot wel aan de criteria is voldaan Doorgaan tot wel aan de criteria is voldaan is geen optie, maar wat mag je dan voor is geen optie, maar wat mag je dan voor waarde hechten aan de uitkomst?waarde hechten aan de uitkomst?
Ingebrachte casesIngebrachte cases
Spirometrie oefeningenSpirometrie oefeningenA.A.
Doe bij elkaar een spirometrie test zoals jij denkt dat het goed is. Gooi geen Doe bij elkaar een spirometrie test zoals jij denkt dat het goed is. Gooi geen pogingen weg.pogingen weg.
Beoordeel de verschillende pogingen op fouten en reproduceerbaarheidBeoordeel de verschillende pogingen op fouten en reproduceerbaarheid
B.B.
1. Blaas een gewone flow/volume curve1. Blaas een gewone flow/volume curve
2. Houd bij de volgende flow/volume curve je vingers voor het mondstuk2. Houd bij de volgende flow/volume curve je vingers voor het mondstuk
3. Maak het mondstuk of bacteriefilter nat en blaas nog een flow/volume curve3. Maak het mondstuk of bacteriefilter nat en blaas nog een flow/volume curve
Wat zie je? Probeer het te verklaren.Wat zie je? Probeer het te verklaren.
C.C.
1. Blaas een normale flow/volume curve1. Blaas een normale flow/volume curve
2. Blaas een curve waarbij jij niet op je hardst begint2. Blaas een curve waarbij jij niet op je hardst begint
3. Blaas een curve waarbij je “hoest”3. Blaas een curve waarbij je “hoest”
Zie je verschil in de FEV1?Zie je verschil in de FEV1?
